Eser Sözleşmesi

Yayınevi: Adalet Yayınları
Yazar: Yaşar Engin SELİMOĞLU
ISBN: 9786257595124
534,60 TL 594,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Yaşar Engin SELİMOĞLU
Baskı Tarihi 2021/05
Baskı Sayısı 5
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 656

Günlük yaşantımızda, satış sözleşmesinden sonra en çok yaptığımız sözleşmelerden biri de, hiç şüphesiz, eser sözleşmesidir.

Bir bedel karşılığında; eskiyen ayakkabıyı tâmir ettirmekten, berberde saç-sakal kestirmekten, saç ektirmekten, su veya elektrik tesisatındaki ârızanın onarımını yaptırmaktan, terziye giysi diktirmekten, kirlenen giysiyi kuru temizlemeye vermekten, ev veya işyeri temizliği yaptırmaktan, aracımızı yıkatmaktan veya bakım-onarım için servise bırakmaktan, diş ve organ protezi ile estetik ameliyat yaptırmaktan, fotoğraf ve video çekiminden, arsa payı karşılığı inşaat yaptırmaktan, bina, yol, liman, asma köprü, havaalanı, tünel, baraj ve nükleer santral inşaatına kadar, küçükten büyüğe, akla gelebilecek olumlu-olumsuz tüm yapım işleri, eser (istısnâ) sözleşmesinin konularını oluşturur.

İşin niteliğine ve tarafların sıfatına bakılmaksızın eser (istısnâ) sözleşmelerinden kaynaklanan tüm davalar sonucu verilen (TBK m 470 - 486) hüküm ve kararların temyizen incelenmesi görevi, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi'ne ait bulunmaktadır.

Ayrıca, yükleniciden haricen satın alınan bağımsız bölüme ilişkin olup, 30.09.1988 gün ve 1987/2 E. 1988 K. sayılı İçtihadı Birleştirme Kararına dayalı tapu iptali davaları ile 2004 sayılı İİK'nın 94. maddesine göre icra müdürlüğünden alınan yetkiye dayalı olarak yüklenicinin alacaklısı tarafından arsa sahibi aleyhine açılan davalar nedeniyle verilen hüküm ve kararları temyizen inceleme görevi de 15. Hukuk Dairesi'ne ait bulunmaktadır.

Görevli Dairenin, tarihleri ne olursa olsun, ilkelerini içeren ve güncelliklerini koruyan emsal nitelikteki kararlarına da, mümkün olduğu ölçüde, kitapta yer verilmiştir.

Kitabın nüvesini, ders notları oluşturmaktadır. Kitap, bu niteliği itibarıyla bir içtihat kitabı olmaktan ziyade; okurları, eser sözleşmesi ile tanıştırmayı amaçlamaktadır.

6098 sayılı (yeni) Türk Borçlar Kanunu’na göre yeniden düzenlenen ve eski - yeni madde karşılaştırması yapılan kitap, bu 5. baskısında da bir kez daha gözden geçirilmiş ve yenilenmiştir.

Konular, dokuz bölüm hâlinde ele alınmış ve deyim yerindeyse; sözleşmenin, doğumundan ölümüne kadar olan tüm yaşamı, sıra takip edilerek, siz değerli okurlara sunulmaya çalışılmış ve daha iyi anlaşılabilmesi için de, zorunlu olarak, bazı tekrarlar yapılmıştır.

Birinci bölümde; ilgili bazı kavramlar ile bu sözleşmenin mevzuat içerisindeki yerine ve niteliğine değinilerek, hâfızalar tazelenmiş ve eser sözleşmesine girişin anahtarı verilmeye çalışılmıştır.

İkinci bölüm, eser sözleşmesinin doğumuna tanıklık eden bölümdür.

Üçüncü bölümde, tarafların borçları sayılmış ve ifa açıklanmıştır. Başka bir anlatımla; bu bölüm, direnime düşmeksizin, karşılıklı yükümlülüklerin yerine getirilmesini, süresinde ifanın gerçekleştirilmesini ve sonunda da, sözleşmenin doğal yoldan sona ermesini açıklayan bölümdür.

Dördüncü bölüm ise, direnim ve sonuçlarını (geciken ifayı beklemeyi veya ifadan vazgeçerek zararın giderilmesini ya da sözleşmeden dönmeyi) içeren bölümdür.

Beşinci bölüm, üçüncü kişilerin haklarının açıklandığı bölümdür. Daha ziyade, kat (pay) karşılığı olarak yapılmakta olan inşaattan bağımsız bölüm satın alanların hakları incelenmiştir.

Altıncı bölümde, eserin meydana getirilişi sırasında vuku bulan kazalar ve bu kazalar karşısında tarafların sorumlulukları ele alınmıştır.

Yedinci bölüm, eser sözleşmelerinin sona erme nedenlerinin toplu olarak özetlendiği bölümdür.

Sekizinci bölümde, eser sözleşmeleri yönünden, yargı yolu, görev ve yetki kurallarına kısaca değinilmiştir.

Dokuzuncu bölümde de, sözleşme örnekleri ile Yapım İşleri Genel Şartnamesi yer almıştır.

ÖNSÖZ ........................................................................................................................ 7

İÇİNDEKİLER................................................................................................................ 9

KISALTMALAR ........................................................................................................... 25


BÖLÜM I


ESER SÖZLEŞMESİNİN TANIMI VE KAVRAMLAR


A. SÖZLÜK ANLAMI ................................................................................................ 27

B. ESER SÖZLEŞMESİNİN YASAL TANIMI................................................................. 27

C. ESER SÖZLEŞMESİNİN DÜZENLENDİĞİ YASA MADDELERİ .................................. 28

Ç. ESER SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI ...................................................................... 30

1. İşsahibi........................................................................................................ 30

2. Yüklenici ..................................................................................................... 38

3. Mühendis ................................................................................................... 40

D. ESER SÖZLEŞMESİNİN NİTELİĞİ .......................................................................... 42

E. ESER SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI..................................................................... 43

1. Meydana Getirme (İmal) ............................................................................ 43

2. Eser............................................................................................................. 44

3. Bedel .......................................................................................................... 45

F. ESER SÖZLEŞMESİNİN BENZERİ SÖZLEŞMELERDEN AYIRT EDİLMESİ.................. 46

1. Satış Sözleşmesinden Ayırt Edilmesi .......................................................... 46

2. Vekâlet Sözleşmesinden Ayırt Edilmesi...................................................... 50

3. Hizmet Sözleşmesinden Ayırt Edilmesi....................................................... 55

4. Yayım Sözleşmesinden Ayırt Edilmesi ........................................................ 59

G. SÖZLEŞMELERİN YORUMU................................................................................. 59

Ğ. ÂNÎ – SÜREKLİ EDİM KAVRAMI........................................................................... 61

H. GERİYE – İLERİYE ETKİLİ FESİH KAVRAMI ............................................................ 64


BÖLÜM II


ESER SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI


A. SÖZLEŞME İLİŞKİSİNİN TANIMI........................................................................... 75

B. SÖZLEŞME İLİŞKİSİNİN KOŞULLARI ..................................................................... 75


10 İçindekiler

1. Ehliyet Koşulu..............................................................................................76

2. İrade Koşulu ................................................................................................77

a. Yanılma (hata) ..................................................................................................78

aa. Esaslı yanılma............................................................................................79

aaa. Sözleşmenin niteliğinde yanılma...................................................79

bbb. Sözleşmenin konusu olan şeyde yanılma ......................................79

ccc. Kişide yanılma ...............................................................................79

ççç. Miktarda yanılma ..........................................................................79

bb. Esaslı olmayan yanılma .............................................................................80

b. Aldatma (hile)...................................................................................................80

c. Korkutma (ikrah) ..............................................................................................82

3. İçerikte Anlaşma Koşulu..............................................................................83

a. İçerik (konu) .....................................................................................................84

aa. Kanunun emredici hükümlerine aykırılık ..................................................84

bb. Ahlâka (âdâba) aykırılık.............................................................................85

cc. Aşırı yararlanma (gabin)............................................................................86

çç. Kamu düzenine aykırılık ............................................................................89

dd. Kişilik haklarına aykırılık ............................................................................90

ee. İmkânsızlık ................................................................................................91

ff. Yaptırım ....................................................................................................92

b. Anlaşma............................................................................................................93

4. Neden (Sebep) Koşulu.................................................................................94

5. Şekil Koşulu .................................................................................................95

a. Şekle aykırılığın sonuçları .................................................................................99

b. Şekle aykırılığın ileri sürülemeyeceği hâller....................................................100

C. SÖZLEŞMENİN DEĞİŞTİRİLMESİ (TÂDİLİ)...........................................................103

Ç. SÖZLEŞMENİN TAPU SİCİLİNE ŞERHİ .................................................................106

1. Şerh Anlaşması..........................................................................................108

2. Vekilin Şerh Anlaşması Yapabilmesi Vekâletnamesinde Özel Yetki

Bulunmasına Bağlıdır ................................................................................108

D. SÖZLEŞME METNİNİN TÜRKÇE OLMASI............................................................110

E. SÖZLEŞME İLİŞKİSİNİN KANITLANMASI.............................................................111

1. Sözleşme İlişkisinin Yadsınması (İnkâr) .....................................................111

2. Sözleşme İlişkisinin Bulunmaması; Ancak, İşin Davacı tarafından

Yapıldığının Kabulü....................................................................................118

3. Sözleşme İlişkisinin Kabulü; Ancak, İşin Bir Başkası Tarafından

Yapıldığının Savunulması...........................................................................121


İçindekiler 11

4. Sözleşme İlişkisinin ve İşin Davacı Tarafından Yapıldığının Kabulü;

Ancak, Bedelde Uyuşmazlık...................................................................... 127

5. Yüklenicinin Eseri Teslim Etmemekte Direnmesi Nedeniyle Sona

Erme ......................................................................................................... 129


BÖLÜM III


ESER SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN BORÇLARI VE İFA


A. GENEL .............................................................................................................. 131

B. YÜKLENİCİNİN ESER MEYDANA GETİRME (İMAL) BORCU ................................ 132

C. YÜKLENİCİNİN ESER MEYDANA GETİRME ANA BORCUNA BAĞLI YAN

BORÇLARI......................................................................................................... 132

1. Sadakat Borcu........................................................................................... 132

2. Özen Borcu ............................................................................................... 133

3. Eseri Bizzat Yapma veya Yönetimi Altında Yaptırma Borcu...................... 135

a. Yüklenicinin, meydana getirilecek eseri doğrudan doğruya kendisinin

yapmakla yükümlü olduğu hâller................................................................... 136

b. Yüklenicinin, meydana getirilecek eseri kendi yönetimi altında

yaptırabileceği hâller ..................................................................................... 137

c. Yüklenicinin, meydana getirilecek eserin bir kısmını veya tamamını alt

yüklenicilere yaptırabileceği hâller ................................................................ 138

aa. Alt yüklenici (taşeron) ............................................................................ 139

bb. Yüklenicinin devir yetkisi ........................................................................ 141

4. Araç ve Gereçleri Sağlama Borcu ............................................................. 141

5. Malzemeye İlişkin Borcu........................................................................... 144

6. Genel İhbar Borcu .................................................................................... 147

7. İşe Zamanında Başlama ve Yürütme Borcu .............................................. 151

a. İfa zamanının belirtildiği sözleşmelerde erken dönme hâli............................ 153

aa. İşe başlama tarihinin belirtilmediği sözleşmeler .................................... 153

bb. İşe başlama tarihinin de belirtildiği sözleşmeler..................................... 155

b. İfa zamanının belirtilmediği sözleşmelerde erken dönme hâli ...................... 156

aa. Başlama tarihinin de belirtilmediği sözleşmeler..................................... 156

bb. Başlama tarihinin belirtildiği sözleşmeler............................................... 156

Ç. YÜKLENİCİNİN ESERİ TESLİM BORCU................................................................ 159

1. İfa Zamanı (Vâde – Süre) .......................................................................... 159

2. İfa Zamanını Uzatma (Süre Uzatımı – Ek Süre)......................................... 160

a. İşsahibinden kaynaklanan nedenlerle gecikme ............................................. 161


12 İçindekiler

b. Yükleniciden kaynaklanan nedenlerle gecikme..............................................164

c. Taraflardan kaynaklanmayan nedenlerle gecikme.........................................164

3. Cezalı Süre.................................................................................................167

4. Erken İfa (Vaktinden Evvel İfa) ..................................................................168

5. Eserin Teslimi ............................................................................................168

6. Eserin Teslim Yeri ......................................................................................172

D. YÜKLENİCİNİN AYIP NEDENİYLE SORUMLULUĞU (AYIBA KARŞI TEKEFFÜL

BORCU).............................................................................................................173

1. Ayıp Nedeniyle Sorumluluğun Koşulları....................................................173

a - Eser teslim edilmiş olmalıdır .............................................................................173

b. Teslim alınan eseri gözden geçirme ve bildirim yükümlülüğü yerine

getirilmiş olmalıdır (TBK m. 474 - BK m. 359).................................................174

c. İşsahibi eseri kabul etmemiş olmalıdır (TBK m. 477 - BK m. 362)...................178

ç. Eser ayıplı olmalıdır ........................................................................................179

aa. Açık ve gizli ayıp ......................................................................................181

bb. Maddî ve hukukî ayıp..............................................................................181

d. İşsahibi eserin ayıplı olduğunu kanıtlamak zorundadır. .................................182

e. Ayıp işsahibinden kaynaklanmamalıdır (TBK m. 476 – BK m. 361).................185

aa. Ayıbın, işsahibinin verdiği talimattan doğmuş bulunması.......................185

bb. Ayıbın, işsahibine yüklenebilecek herhangi bir nedenden doğmuş

bulunması ...............................................................................................185

2. İşsahibinin, Eserin Ayıplı Teslimi Hâlinde Kullanabileceği Haklar..............186

a. Sözleşmeden dönme hakkı.............................................................................187

b. Eseri alıkoyup, ayıp oranında bedelden indirim isteme hakkı ........................191

aa. Ortak yerlerde indirim ............................................................................195

bb. Birlikte ifa suretiyle indirim.....................................................................195

c. Eserin ücretsiz onarılmasını isteme hakkı.......................................................196

ç. Tazminat isteme hakkı....................................................................................196

aa. İmara aykırılık .........................................................................................199

3. Ayıplı İşlerde Zamanaşımı .........................................................................207

4. Garanti Sözleşmesi....................................................................................211

a. Genel..............................................................................................................211

b. Ayıp Garantisi .................................................................................................212

5. Teminat .....................................................................................................216

a. İşsahibi lehine teminat ...................................................................................216

aa. Teminat senedi .......................................................................................216


İçindekiler 13

bb. Teminat mektubu................................................................................... 218

aaa. Geçici teminat mektubu ............................................................. 218

bbb. Kesin teminat mektubu .............................................................. 219

ccc. Avans teminat mektubu ............................................................. 221

cc. İpotek tesisi ............................................................................................ 222

çç. Ceza niteliğindeki teminatlar.................................................................. 223

b. Yüklenici lehine teminat ................................................................................ 225

aa. Hapis hakkı ............................................................................................. 225

bb. Yapı alacaklısı ipoteği (inşaatçı ipoteği) .................................................. 225

6. Yapı Denetimi ........................................................................................... 229

E. İŞSAHİBİNİN BEDEL BORCU .............................................................................. 236

1. Bedelin Çeşitleri........................................................................................ 238

a. Götürü bedel.................................................................................................. 238

aa. Toptan sabit bedel (paçal) ..................................................................... 239

bb. Birim fiyatlı bedel ................................................................................... 244

cc. Sözleşmenin değişen koşullara uyarlanması .......................................... 248

çç. Fiyat farkı kararnameleri ........................................................................ 254

b. Değere göre bedel ......................................................................................... 257

aa. Sözleşmede belirlenmemiş bedel........................................................... 257

bb. Yaklaşık olarak belirlenmiş bedel ........................................................... 261

aaa. Yaklaşık bedelin çok aşılması hâlinde sözleşmeden dönme ....... 262

bbb. İşsahibinin arsası üzerine yapılan inşaatlarda bedel indirimi

veya fesih.................................................................................... 263

2. Bedeli Ödeme Zamanı (Bedelin Muacceliyeti) ......................................... 263

a. Bedel eserin tesliminde ödenir ...................................................................... 263

b. Bedelin teslimde ödenmesi kuralının aksi kararlaştırılabilir........................... 265

aa. Peşin ödeme........................................................................................... 265

bb. İşin aşamalarına göre ödeme ................................................................. 266

3. Bedeli Ödeme (İfa) Yeri ............................................................................ 266

4. Ödemezlik Def’i ........................................................................................ 267

5. Ödemenin Kanıtlanması ........................................................................... 267

6. Bedelde Zamanaşımı ................................................................................ 269

7. Katma Değer Vergisi................................................................................. 271

8. Fatura ....................................................................................................... 274

9. Vâde farkı ................................................................................................. 278

F. EKSİK İŞLER VE BEDELİ...................................................................................... 279


14 İçindekiler

1. Eksik İşler...................................................................................................279

2. Eksik İşler Bedeli........................................................................................283

3. Eksik İşler Bedelinde Zamanaşımı .............................................................288

G. SÖZLEŞME DIŞI YAPILAN İŞLER..........................................................................288

1. Sözleşmesiz İşler........................................................................................288

2. Sözleşme Fazlası İşler ................................................................................291

a. Sözleşme fazlası sayılmayan işler ...................................................................299

3. Sözleşmesiz ve Sözleşme Fazlası İşlerde Zamanaşımı ...............................302

Ğ. SONUÇ..............................................................................................................303


BÖLÜM IV


ESER SÖZLEŞMESİNDE DİRENİM (TEMERRÜT)


A. GENEL ...............................................................................................................305

B. ALACAKLI DİRENİMİ ..........................................................................................306

1. Alacaklı Direniminin Koşulları....................................................................308

a. Borçlu edimini sunmuş olmalı ........................................................................308

b. Alacaklı ifaya katılmaktan veya sunulan edimi kabulden kaçınmış olmalı......309

c. Alacaklı kaçınmakta haksız olmalı ..................................................................309

2. Alacaklı Direniminin Sonuçları ..................................................................309

a. Hasar alacaklıya geçer ....................................................................................310

b. Borçlu yaptığı giderleri alacaklıdan isteyebilir................................................310

c. Borçlu, borçlu direniminden kurtulur.............................................................311

ç - Borçlu şeyin tevdiini isteyebilir.......................................................................311

d. Borçlu şeyi satarak satış bedelini tevdi edebilir..............................................312

e. Borçlu sözleşmeden dönebilir ........................................................................312

3. Borcun İfasına Engel Nedenler..................................................................312

C. BORÇLU DİRENİMİ ............................................................................................313

1. Borçlu Direniminin Koşulları......................................................................313

a. Borç istenebilir (muaccel) olmalı....................................................................314

b. Borçluya ihtar gönderilmiş veya ifa günü birlikte belirlenmiş olmalı..............315

c. İfa mümkün olmalı .........................................................................................316

aa. Kusurlu imkânsızlık..................................................................................320

bb. Kusursuz imkânsızlık ...............................................................................321

cc. Özel imkânsızlık hâlleri............................................................................322

aaa. Eserin yok olması (TBK m. 483 - BK m. 368)................................322


İçindekiler 15

bbb. İşsahibinin yüzünden ifanın imkânsızlaşması (TBK m. 485 -

BK m. 370) .................................................................................. 324

ccc.- Yüklenicinin ölümü veya yeteneğini kaybetmesi (TBK m.

486 - BK m. 371) ......................................................................... 325

ç. İfa gerçekleşmemiş olmalı ............................................................................. 327

d. Direnime engel bir neden bulunmamalıdır.................................................... 327

Ç. BORÇLU DİRENİMİNİN SONUÇLARI.................................................................. 328

1. Borçlu Direnimi Sonrası Süre.................................................................... 328

a. Süre verilmesi ................................................................................................ 329

b. Süre verilmesini gerektirmeyen durumlar ..................................................... 330

aa. Borçlunun içinde bulunduğu durumdan veya tutumundan süre

verilmesinin etkisiz olacağının anlaşılması (TBK m. 124/1 - BK m.

107/1)..................................................................................................... 331

bb. Borçlunun direnimi sonucunda borcun ifasının alacaklı için yararsız

kalması (TBK m.124/2 - BK m. 107/2)..................................................... 331

cc. Borcun ifasının, belirli bir zamanda veya belirli bir süre içinde

gerçekleşmemesi üzerine, ifanın artık kabul edilmeyeceğinin

sözleşmeden anlaşılması (TBK m. 124/3 - BK m. 107/3)......................... 331

2. Alacaklının Seçimlik Hakları...................................................................... 332

a. Gecikmiş ifayı bekleme ve gecikme nedeniyle tazminat isteme hakkı

(Birinci seçimlik hak) ...................................................................................... 333

aa. Aynen ifayı beklemek ............................................................................. 334

bb. Nâma İfa ................................................................................................. 335

aaa. İfaya izin davası.......................................................................... 335

bbb. Alacak davası .............................................................................. 340

aaaa. Nâma ifa, sözleşmede aksine bir hüküm yoksa

dönme hâlinde istenemez.............................................. 341

cccc. Yüklenici, nâma ifa sonucu ifa borcundan kurtulur........ 342

cc. Gecikme tazminatı.................................................................................. 342

aaa. Şeklen geçersiz sözleşmeye dayanarak gecikme tazminatı

istenemez ................................................................................... 344

bbb. Konusu hukuken imkânsız sözleşmeye dayanarak gecikme

tazminatı istenemez ................................................................... 344

ccc. İmara aykırılığa sessiz kalan işsahibi gecikme tazminatı

isteyemez ................................................................................... 345

ççç. Gecikme tazminatının, sözleşmede kararlaştırılmış olması

zorunlu değildir........................................................................... 346

ddd. Gecikme tazminatı maktu olarak da kararlaştırılabilir................ 347

eee. Gecikme tazminatı gecikilen sürenin tamamı için talep

edilebilir...................................................................................... 350


16 İçindekiler

fff. Gecikme tazminatı kural olarak direnim gününden eserin

kullanıma elverişli olarak fiilen teslim edildiği güne kadar

istenebilir ....................................................................................355

ggg. Fazla işin süresi, sözleşme süresine eklenerek gecikme

süresi hesaplanır .........................................................................356

ğğğ. Teslimin kanıtlanamaması hâlinde gecikme tazminatı

oturma izin tarihine kadar hesaplanabilir ...................................357

hhh. Teslimden önce bağımsız bölüme yerleşen arsa sahibi bu

tarihe kadar olan süre için gecikme tazminatı isteyebilir............357

ııı. Teslimden önce satılan veya kiraya verilen bağımsız

bölümler için bu tarihlere kadar gecikme tazminatı

istenebilir ....................................................................................358

iii. Yazlık konutlar için aksi kararlaştırılmamışsa yaz mevsimi

ile sınırlı olarak gecikme tazminatı istenebilir .............................361

jjj. Önceki dava sonraki dava yönünden kesin hüküm

oluşturmaz ..................................................................................361

kkk. Birlikte mülkiyette herbir paydaş kendi bağımsız bölümü

için gecikme tazminatı isteyebilir................................................362

lll. Teslim sırasında gecikme tazminatını isteme hakkının saklı

tutulmasına (çekince koyma) gerek yoktur.................................362

mmm. Daha önce ihtar yoksa gecikme zararı alacağına dava

tarihinden itibaren direnim faizi yürütülür .................................363

nnn. Geriye etkili fesih (dönme) hâlinde gecikme tazminatı

istenemez....................................................................................363

ooo. İleriye etkili fesih hâlinde feshin kesinleştiği tarihe kadar

gecikme tazminatı istenmesi mümkündür..................................364

ööö. Gecikme tazminatı ile ceza arasındaki ilişki ................................365

ppp. Gecikme tazminatında zamanaşımı ............................................365

çç. Ceza koşulu .............................................................................................366

aaa. Ceza koşulunun amacı.................................................................367

bbb. Ceza koşulunun sözleşme niteliği................................................368

ccc. Ceza koşulunun fer’î niteliği........................................................380

ççç. Ceza koşulunun çeşitleri..............................................................384

aaaa. Seçimlik ceza...................................................................384

aaaaa. Seçimlik cezayı isteyenin, kendi öncelikli

edimini ifası gerekir.........................................386

bbbbb. Seçimlik cezayı isteyen tarafın,

sözleşmeden dönmemiş olması gerekir..........386

ccccc. Asıl borcun sona ermesi, seçimlik cezayı

da sona erdirir.................................................387

ççççç. Seçimlik ceza ile zarar arasındaki ilişki ............387

ddddd. Seçimlik cezada indirim (tenkis)......................388


İçindekiler 17

eeeee. Seçimlik ceza ve faiz ....................................... 388

fffff. Seçimlik cezada zamanaşımı........................... 388

bbbb. Gecikme cezası............................................................... 389

aaaaa. Gecikme cezasını isteyenin, kendi

öncelikli edimini ifası gerekir .......................... 389

bbbbb. Gecikme cezası isteyenin açıkça feragat

etmemesi ve ifayı kabul ederken de

çekince koyması gerekir ................................. 390

ccccc. Gecikme cezasının istenebilmesi, aksi

sözleşmede kararlaştırılmış olmadıkça,

sözleşmeden dönülmemiş olmasına

bağlıdır............................................................ 393

ççççç. Asıl borcun sona ermesi, gecikme

cezasını da sona erdirir................................... 394

ddddd. Gecikme cezası, gecikilen sürenin tamamı

için istenebilir ................................................. 394

eeeee. Fazla işin süresi sözleşme süresine

eklenerek gecikme süresi hesaplanır.............. 395

fffff. Teslimin kanıtlanamaması hâlinde

gecikme cezası oturma izin tarihine kadar

hesaplanır....................................................... 395

ggggg. Gecikme cezasının istenmesinde zararın

varlığı aranmaz ............................................... 396

ğğğğğ. Önceki dava, sonraki dava yönünden

kesin hüküm oluşturmaz ................................ 397

hhhhh. Gecikme cezası ile gecikme tazminatı

arasındaki ilişki ............................................... 397

ııııı. Ceza niteliğindeki teminatlar.......................... 400

iiiii. Gecikme cezasında indirim (tenkis) ................ 400

jjjjj. Gecikme cezası ve faiz .................................... 403

kkkkk. Gecikme cezasında zamanaşımı ..................... 403

cccc. Dönme (fesih) cezası ...................................................... 405

aaaaa. Taraflardan biri cezayı ödemek suretiyle

sözleşmeden dönebileceği veya

feshedebileceği gibi diğer taraf da

cezanın ödenmesinin isteyebilir ..................... 407

bbbbb. Dönme (fesih) cezası, sözleşmenin

karşılıklı anlaşma ile ortadan kaldırılması

hâlinde istenemez .......................................... 407

ccccc. Dönme (fesih) cezasında, aksi

kararlaştırılmış olmadıkça, cezayı aşan

zarar kuralı uygulanmaz.................................. 408


18 İçindekiler

ççççç. Dönme hâlinde tarafların birbirlerine

kazandırdıklarının iadesi gerekir .....................409

ddddd. Dönme (fesih) cezasında indirim

yapılamaz ........................................................409

eeeee. Dönme (fesih) cezası, karşı taraf sayısınca

çoğaltılamaz ....................................................409

fffff. Dönme (fesih) cezasının istenebilmesi

için bu hakkın saklı tutulması gerekmez..........410

ggggg. Dönme (fesih) cezasında zamanaşımı .............410

b. Borcun ifasından ve gecikme tazminatı isteme hakkından vazgeçildiği

hemen bildirilerek, borcun ifa edilmemesinden doğan olumlu (müsbet)

zararın giderilmesini isteme hakkı..................................................................410

aa. Eser sözleşmesinde olumlu zararın hesabı..............................................411

aaa. Bedelin para olduğu eser sözleşmesinde olumlu zararın

tazmini ........................................................................................411

bbb. Bedelin arsa payı olduğu eser sözlemesinde olumlu zararın

hesabı..........................................................................................412

bb. Olumlu zararın hesabında esas alınacak tarih.........................................414

cc. Borcun ifa edilmemesinden doğan zararda zamanaşımı ........................415

c. Sözleşmeden dönme ve fesih hakkı ...............................................................415

aa. Ânî edimli sözleşmeden dönme..............................................................415

aaa. Ânî edimli sözleşmeden dönmek için karşı tarafa uygun bir

süre verilmelidir ..........................................................................415

bbb. Bedeli para olan ânî edimli sözleşmeden dönmek tek

taraflı irade beyanı ile mümkündür.............................................416

ccc. Arsa payı inşaat sözleşmesinden dönmek tek taraflı

mümkün değildir.........................................................................417

ççç. Ânî edimli sözleşmeden dönme anlamına gelen istemler...........418

ddd. Paylı mal ile ilgili işlemler ve sözleşmeden dönme, aksi

kararlaştırılmamış ise, tüm paydaşların kabulüne bağlıdır..........419

bb. Sürekli edimli sözleşmenin feshi .............................................................421

aaa. Ânî edimli bir sözleşmenin alacaklının iradesiyle ileriye

etkili feshi....................................................................................422

bbb. Ânî edimli bir sözleşmenin, Yargıtay içtihadı gereği ileriye

etkili feshi....................................................................................423

D. TASFİYE.............................................................................................................423

1. Ânî Edimli Eser Sözleşmelerinde Tasfiye ...................................................424

a. Yüklenicinin yaptığı yararlı şeyi geri vermekten kaçınma hakkı .....................429

b. Kamu inşaatlarında tasfiye .............................................................................429

2. Sürekli Edimli Sözleşmelerde Tasfiye ........................................................430


İçindekiler 19

a. Ânî Edimli Sözleşmenin İleriye Etkili Feshi hâlinde Tasfiye ............................ 431

3. Tasfiyede Zamanaşımı.............................................................................. 433

E. OLUMSUZ (MENFÎ) ZARAR ............................................................................... 435

1. Olumsuz Zararlar ...................................................................................... 436

2. Alacaklı, Kendi Zararını ve Borçlu da Kusursuz Olduğunu

Kanıtlamalıdır ........................................................................................... 443

3. Olumsuz Zarar Tutarı, Olumlu Zarar Tutarını Geçemez............................ 444

4. Olumsuz Zararda Zamanaşımı .................................................................. 444

F. OLUMLU (MÜSBET) ZARAR .............................................................................. 444

1. Olumlu zararın hesaplanması, tazminat talebinde bulunan tarafa

göre değişir :............................................................................................. 445

a. İşsahibinin, yüklenicinin kusurlu olarak sözleşmeden dönmesi hâlinde,

isteyebileceği olumlu zarar ............................................................................ 445

b. Yüklenicinin, işsahibinin kusurlu olarak sözleşmeden dönmesi hâlinde

isteyebileceği olumlu zarar ............................................................................ 446

2. Haklı Nedenle Dönen Tarafın Olumlu Zararını İsteyebileceği

Sözleşmede Kararlaştırılabilir ................................................................... 450

3. Olumlu Zararda Zamanaşımı .................................................................... 450

G. TAZMİNAT KARŞILIĞI FESİH (BÂLİGAN MÂBELAG TAZMİNAT) ......................... 450

1. Tazminatı Hesaplama Yöntemi................................................................. 453

2. Zamanaşımı .............................................................................................. 454

Ğ. MÂNEVİ TAZMİNAT ......................................................................................... 454

1. Sözleşmeye Salt Aykırılık Mânevî Tazminat İstemini Haklı Kılmaz ........... 455

H. FAİZ.................................................................................................................. 457

a. Direnim faizinin başlangıcı ............................................................................. 465

aa. Direnimin ihtarla gerçekleşmesi............................................................. 466

bb. Direnimin ihtarsız gerçekleşmesi............................................................ 467

cc. Direnimin icra takibi veya dava ile gerçekleşmesi .................................. 468

çç. Direnimin (saklı tutulan kısım için) ikinci dava günü gerçekleşmesi ....... 468

dd. Direnimin (ıslahla arttırılan kısım için) ıslah gününde

gerçekleşmesi......................................................................................... 469

b. İşlemiş direnim faizinin saklı tutulması .......................................................... 469

I. AŞKIN ZARAR (MUNZAM ZARAR) ..................................................................... 470

a. Aşkın zararda zamanaşımı ............................................................................. 471


20 İçindekiler


BÖLÜM V


ALACAĞIN DEVRİ VE İNŞAAT SÖZLEŞMESİNDEN DÖNMENİN


ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİSİ


A. GENEL ...............................................................................................................473

B. ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNDE ALACAĞIN DEVRİ.................479

1. İnşaat Aşamasında Bağımsız Bölümü Arsa Sahibinden Satın Alan

Üçüncü Kişinin Hakları...............................................................................480

2. İnşaatın Tamamlanmasından ve Yüklenici Tarafından Tesliminden

Sonra Arsa Sahibinden Bağımsız Bölüm Satın Alan Üçüncü Kişinin

Hakları .......................................................................................................481

3. İnşaat Aşamasında Yükleniciden Bağımsız Bölümü Satın Alan

Üçüncü Kişinin Hakları...............................................................................482

a. Tapu kaydı arsa sahibinin üzerindeyken yükleniciden satın Alan üçüncü

kişinin hakları .................................................................................................482

aa. Tapu kaydı ile Satın Alanın hakları ..........................................................482

bb. Satış vaadi sözleşmesi ile satın alanın hakları .........................................483

b. Tapu kaydı yüklenicinin üzerindeyken inşaat aşamasında ondan

bağımsız bölüm alan üçüncü kişinin hakları ...................................................485

aa. Tapu kaydı ile satın alanın hakları ...........................................................485

bb. Satış vaadi sözleşmesi ile devralanın hakları...........................................487

cc. Âdî yazılı satış sözleşmesi ile devralanın hakları .....................................487

c. Tapu kaydı yüklenicinin üzerindeyken inşaatın tamamlanmasından

sonra ondan bağımsız bölüm satın alan üçüncü kişinin hakları......................498

C. İNŞAAT SÖZLEŞMESİNDEN DÖNMENİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİSİ....................499

1. Eser Sözleşmesinden Dönmenin, Arsa Sahibinden Satın Alan Üçüncü

Kişiye Etkisi................................................................................................499

a. Tapu kaydı ile devralanın hakları....................................................................499

b. Satış vaadi sözleşmesi ile devralanın hakları ..................................................499

c. Âdî yazılı satış sözleşmesi ile devralanın hakları.............................................500

2. Eser Sözleşmesinden Dönmenin, Yükleniciden Satın Alan Üçüncü

Kişiye Etkisi................................................................................................500

a. Tapu kaydı ile devralanın hakları....................................................................500

b. Satış vaadi sözleşmesi ile satın alanın hakları.................................................502

c. Âdî yazılı satış sözleşmesi ile devralanın hakları.............................................502

Ç. İNŞAAT SÖZLEŞMESİNİN FESHİNİN (İLERİYE ETKİLİ) ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE

ETKİSİ................................................................................................................504

D. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN BORÇLU NÂMINA TESCİL İSTEME HAKKI ...............................506


İçindekiler 21


BÖLÜM VI


ESER SÖZLEŞMESİNDE KAZÂ VE SONUÇLARINDAN SORUMLULUK

A. GENEL .............................................................................................................. 511

B. YÜKLENİCİNİN GEÇİRDİĞİ KAZÂ VE SONUÇLARINDAN DOLAYI İŞSAHİBİNİN

SORUMLULUĞU............................................................................................... 511

1. Eser Sözleşmesi ile Hizmet Sözleşmesi Arasındaki Fark ........................... 511

2. İşsahibinin Sorumluluğu, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Mevzuatına Göre

Değil, Borçlar Hukukunun Sorumluluk Hükümlerine Göre Belirlenir ....... 512

3. Hukuk Hâkimi, Ceza Hâkiminin Saptadığı Kusur Oranı İle Bağlı

Değildir ..................................................................................................... 515

4. Eser Sözleşmesinde Sorumsuzluk Hükmü ................................................ 518

C. İŞÇİLERİN GEÇİRDİĞİ KAZÂ VE SONUÇLARINDAN DOLAYI İŞSAHİBİNİN

SORUMLULUĞU............................................................................................... 519

Ç. İŞÇİLERİN GEÇİRDİĞİ KAZÂ VE SONUÇLARINDAN DOLAYI YÜKLENİCİNİN

SORUMLULUĞU............................................................................................... 521

D. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE VERİLEN ZARARDAN DOLAYI YÜKLENİCİNİN

SORUMLULUĞU............................................................................................... 522

E. İŞÇİLERİN VE DİĞER İFA YARDIMCILARININ İŞSAHİBİNE VERDİKLERİ

ZARARDAN DOLAYI YÜKLENİCİNİN SORUMLULUĞU........................................ 524

F. İŞSAHİBİNİN TAŞINMAZ MÂLİKİ OLARAK SORUMLULUĞU............................... 525

1. Mâlikin Sorumluluğunun Koşulları ........................................................... 526

a. Zarar............................................................................................................... 526

b. İlliyet bağı....................................................................................................... 526

c. Mülkiyet hakkının kullanılması yasal kısıtlamalara aykırı olmalıdır................ 526

2. Mâlikin Dışındaki Sorumlular.................................................................... 526

3. Komşunun Dava Hakkı.............................................................................. 527

a. Tehlikenin giderilmesi davası......................................................................... 527

b. Durumun eski hâle getirilmesi davası ............................................................ 527

c. Tazminat davası ............................................................................................. 527

4. Zamanaşımı .............................................................................................. 528

G. YAPI (BİNA) MÂLİKİNİN SORUMLULUĞU ......................................................... 528

1. Yapı ve Yapı Mâliki.................................................................................... 528

2. Sorumluluk ............................................................................................... 529

a. Sorumluluğun Koşulları.................................................................................. 530

aa. Yapı ayıplı imal edilmiş olmalı veya bakımında eksiklik bulunmalı ......... 530

bb. Zarar meydana gelmelidir ...................................................................... 530


22 İçindekiler

cc. İlliyet bağı bulunmalıdır ..........................................................................531

b. Yapı mâlikinin sorumluluğu için zilyed bulunması koşulu aranmaz................531

c. İntifa ve oturma hakkı sahiplerinin bakım sorumluluğu.................................531

3. Rücû Hakkı.................................................................................................532

4. Yapı Mâlikinin Sorumluluğu ile Taşınmaz Mâlikinin Sorumluluğu

Arasındaki Benzerlik ve Farklılıklar............................................................532

5. Zamanaşımı...............................................................................................533

6. Zarar Tehlikesini Önleme ..........................................................................533


BÖLÜM VII


ESER SÖZLEŞMESİNİN SONA ERME HÂLLERİ


A. GENEL ...............................................................................................................535

B. ESER SÖZLEŞMESİNİN SONA ERME NEDENLERİ ................................................535

1. İfa Nedeniyle Sona Erme...........................................................................535

2. Anlaşma Nedeniyle Sona Erme .................................................................536

3. Borç Ödemekten Acz (İfa Güçsüzlüğü) Nedeniyle Sona Erme...................536

a. İşsahibinin güçsüzlüğü....................................................................................536

b. Yüklenicinin güçsüzlüğü..................................................................................537

4. İfa İmkânsızlığı Nedeniyle Sona Erme .......................................................537

a. Genel hükümler yönünden imkânsızlık ..........................................................538

aa. Kusurlu imkânsızlık..................................................................................538

bb. Kusursuz imkânsızlık ...............................................................................538

b. Özel hükümler yönünden imkânsızlık.............................................................539

aa. Eserin yok olması (TBK m. 483 - BK m. 368)............................................539

bb. İşsahibinin yüzünden ifanın imkânsızlaşması (TBK m. 485 - BK m.

370).........................................................................................................540

cc. Yüklenicinin ölümü veya yeteneğini kaybetmesi (TBK m 486 - BK

m. 371)....................................................................................................541

5. Kararlaştırılan Cezanın Ödenmesi Suretiyle Sona Erme............................543

6. İşe Zamanında Başlama ve Yürütmede Gecikme Nedeniyle Sona

Erme..........................................................................................................543

7. İşin Ayıplı veya Sözleşmeye Aykırı Yapılacağının Anlaşılması

Nedeniyle Sona Erme................................................................................544

8. Eserdeki Ayıp Nedeniyle Sona Erme .........................................................545

9. Bedelden Kaynaklanan Nedenlerle Sona Erme.........................................545

10. Tazminat Karşılığı (Bâligan Mâbelag) Sona Erme ......................................545


İçindekiler 23

11. İşsahibinin İfaya Katılmamakta Direnimi Nedeniyle Sona Erme............... 546

12. Yüklenicinin Eseri Teslimde Direnimi Nedeniyle Sona Erme .................... 547


BÖLÜM VIII


ESER SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLANAN

UYUŞMAZLIKLARDA YARGI YOLU, GÖREV VE YETKİ


A. YARGI YOLU...................................................................................................... 549

B. GÖREV ............................................................................................................. 550

1. Hukuk – Ticarî Dava Ayırımı...................................................................... 557

C. YETKİ ................................................................................................................ 563


BÖLÜM IX


SÖZLEŞME ÖRNEKLERİ VE YAPIM İŞLERİ GENEL ŞARTNAMESİ

A. DÜZENLEME ŞEKLİNDE TAŞINMAZ SATIŞ VAADİ VE ARSA PAYI KARŞILIĞI

İNŞAAT SÖZLEŞMESİ ........................................................................................ 569

B. TEKNİK ŞARTNAME .......................................................................................... 573

C. SÖZLEŞME (BİRİM FİYAT / GÖTÜRÜ) ............................................................... 575

D. YAPIM İŞLERİ GENEL ŞARTNAMESİ................................................................... 585

KAYNAKÇA ...................................................................................................... 627

KAVRAM DİZİNİ ............................................................................................... 627

MADDE DİZİNİ ................................................................................................. 645

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar