Fidic ve Türk Hukuku Çerçevesinde İnşaat Sözleşmeleri

Yayınevi: Yetkin Yayınları
Yazar: Tunay KÖKSAL - Müjde MÜMİNOĞLU GÜNERİ
ISBN: 9786050504408
340,00 TL 400,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Tunay KÖKSAL, Müjde MÜMİNOĞLU GÜNERİ
Baskı Tarihi 2019/06
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak

Fidic ve Türk Hukuku Çerçevesinde İnşaat Sözleşmeleri

Doç. Dr. Jur. Tunay KÖKSAL, Av. Müjde MÜMİNOĞLU GÜNERİ

2019/06 1. Baskı, 326 Sayfaü

ISBN 978-605-05-0440-8


İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ5

İÇİNDEKİLER7

KISALTMALAR17

GİRİŞ19

BİRİNCİ KISIM:

FIDIC VE TÜRK HUKUKU ÇERÇEVESİNDE
İNŞAAT SÖZLEŞMELERİ

BİRİNCİ BÖLÜM:

YURTDIŞI İNŞAAT SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ

A.Sektörün Mevcut Durumu21

B.Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Sektörünün Sorunları25

1.Genel Bakış25

2.Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Politik Risk Sigortası Programına Duyulan İhtiyaç27

3.Surety Sigortaları Performans Bonosu30

4.Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetlerinin Finansmanında
Eximbank Kredileri32

a.Ülke Kredi Garanti Programları33

b.Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetlerine Yönelik
Teminat Mektubu Programı36

c.Döviz Kazandırıcı Hizmetler Kredisi37

d.Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Teminat Mektuplarının
Haksız Nakde Çevrilme Sigorta Programı37

e.Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Politik Risk Sigortası
Programı38

5.Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Sektöründe
Dış Proje Kredileri ve Proje Finansmanı Sorunu39

6.Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Sektöründe Yapılması
Gereken Düzenlemeler40

7.Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Sektöründe
Teminat Mektubu Temini Sorunu40

8.İnşaat Sözleşmelerine İlişkin Teminat Mektuplarının
Hukuki Çerçevesi42

9.Uluslararası İnşaat Sözleşmelerine İlişkin
Teminat Mektuplarının Çeşitleri44

a.Geçici Teminat Mektubu ( Bid- Bond/ Tender Guarantee)44

b.Kesin Teminat Mektubu ( Performance Bond/
Final Guarantee / Defnite Letter of Guarantee)45

c.Avans Teminat Mektubu (Advance Payment Guarantee)45

d.Teminat Akreditif (Stand-by Letter of Credit)46

İKİNCİ BÖLÜM:

YURTDIŞI İNŞAAT SEKTÖRÜNDE
İŞ ALMA VE İHALE SÜRECİ

A.Müteahhitlik Firmalarımızın Yurtdışına Açılma Süreci47

B.Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Sektöründe
İş Alma Yöntemleri..49

C.Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Sektöründe
Yüklenilicilik Sistemleri51

1.Genel Yüklenilicilik51

a.Götürü Yöntem52

b.Birim Fiyat Yöntemi52

c.Maliyet + Kar Yöntemi52

2.Tasarım ve Yapım Yükleniliciliği53

3.Yönetim Yükleniliciliği53

D.Uluslararası Yapım İşi İhalelerinde Yeterlilik Kriterleri53

1.Mali Yeterliliğe İlişkin Belgeler54

a.Bankalardan Temin Edilecek Belgeler54

b.Teklif Verenin Bilançosu veya Eşdeğer Belgeleri54

c.Teklif Verenin İş Hacmini Gösteren Belgeler54

2.Mesleki ve Teknik Yeterliliğe İlişkin Belgeler55

a.Teklif Veren Müteahhit Firmanın Faaliyetini
Sürdürdüğünü ve Teklif Vermeye Yetkili Olduğunu
Gösteren Belgeler55

b.İş Tecrübesini Gösteren Belgeler55

c.Teklif Veren Müteahhit Firmanın Organizasyon
Yapısına ve Personel Durumuna İlişkin Belgeler56

d.Makina ve Diğer Ekipmana İlişkin Belgeler56

E.Uluslararası Rekabete Açık İhalelerde Uygulanabilecek
Yenilikçi İhale Yöntemleri57

F.Uluslararası Rekabete Açık Yapım İhaleleri İçin
Öngörülen Teminatlar64

G.Uluslararası Rekabete Açık Yapım İşleri İhale Sürecinin
Modernleştirilmesi65

1.Ekonomik Olarak En Avantajlı Teklif65

2.Alternatif Teklifler66

3.Çift Zarf Sistemi66

4.İki Aşamalı İhale Sistemi67

5.Performansa Dayalı İhale Sistemi67

6. Kamu - Özel Sektör Ortaklıkları69

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM:

ULUSLARARASI İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNİN
HAZIRLANMASI VE UYGULANMASI SÜRECİ

A.Türk Hukukunda Sözleşme Kavramı, Sözleşmenin
Unsurları ve Eser Sözleşmesi70

B.İnşaat Sözleşmesinin Tanımı, Özellikleri ve Unsurları71

1.İnşaat Sözleşmesinin Tanımı71

2.İnşaat Sözleşmesinin Özellikleri72

3.İnşaat Sözleşmesinin Unsurları72

4.İnşaat Süresince İş Sahibi ile Müteahhit ve
Alt Müteahhitler Arasındaki İlişkiler73

a.İş Sahibi - Müteahhit İlişkisi73

b.Müteahhit - Alt Müteahhit İlişkisi74

5.İnşaat Sözleşmesinin Kapsamına Giren Diğer Hususlar77

6.İnşaat Sözleşmesinin Sona Ermesi80

C.Uluslararası Sözleşme Kavramı81

D.Uluslararası İnşaat Sözleşmesinin veya İş Ortaklığı
Sözleşmesinin Hazırlanması Aşamasında Gelecekte Doğması
Muhtemel Uyuşmazlıkları Önlemek Bakımından Dikkate
Alınması Gereken Hususlar82

E.Uluslararası İnşaat Sözleşmelerinde Uygulanacak Hukukun
Seçimi Meselesi89

F.Uluslararası İnşaat Sözleşmesinin Genel Özellikleri93

G.Uluslararası İnşaat Sözleşmeleri Hazırlanırken
Dikkate Alınmasında Fayda Olan Standart (Tip) Sözleşmeler ve
Şartnameler95

1.UNCITRAL Hukuk Kılavuzu (Rehberi)95

2.Uluslararası İnşaat Sözleşmeleri İçin Standart Formlar95

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM:

FIDIC TİP SÖZLEŞMELERİ VE ŞARTNAMELERİ

A.Genel Olarak FIDIC98

B.FIDIC Şartnamelerinin Kısımları ve Öngördükleri
İnşaat Sözleşmesi Biçimi102

C.Genel İdari Şartnamenin Kapsamı ve Ekleri105

D.İkinci Kısım “Özel İdari Şartname”nin Kapsamı112

E.FIDIC Genel İdari Şartnamesinin Uygulamada Sıklıkla
Başvurulan Maddeleri Hakkında Açıklamalar114

1.Denetim ve Kabul114

2.Alt Müteahhitlik115

3.Mühendisin Hukuki Statüsü115

4.Fiyatın Ayarlanması116

5.Performans Garantisi, Geri Ödeme Garantisi ve
Ödeme Garantisi117

6.Müteahhidin Parasının Teminat Olarak Alıkonulması
(Para Blokajı)118

7.Döviz Kuru Klozları118

8.Sigorta ve Tazminat118

9.İnşaat Sözleşmelerinde Risk Dağılımı119

a.Temel Riskler120

b.Sözleşmelerdeki Risklerin Transferi veya Dağılımı120

c.İnşaat Yapım İşlerinde Kullanılan Sözleşme Biçimlerine
Göre Risk Dağılımı121

d.FIDIC İnşaat İşleri Genel Şartnamesine Göre
Sorumluluk Dağılımı122

10.Gecikme Tazminatı ve Prim Klozları136

11.Asıl Müteahhit ile Diğer Müteahhitler Arasındaki İlişki137

a.Onaylanmış Tali Müteahhitler138

b.Atanmış (İsimlendirilmiş) Tali Müteahhitler138

F.FIDIC Şartnamelerine Göre Müşavir Mühendisin Konumu,
Görev ve Yetkileri140

1.Mühendisin Konumu ve Diğer Taraflar ile İlişkisi140

2.Mühendisin Görevleri ve Yetkileri142

a.İnşaat Projesinin Yapımına Başlanmadan Önceki
Aşamada142

b.İnşaat Projesinin Yapımına Başlandıktan Sonraki
Aşamada143

c.İnşaat Projesinin Yapımı Bittikten Sonraki Aşamada145

d.İnşaat Sözleşmesinin Uygulanması Aşamasında145

aa.Projelerin (Çizimlerin) Hazırlanmasında
Mühendisin Rolü146
bb.Malzeme, Demirbaş, Teçhizat ve İşçilik Kalitesinin
Denetiminde Mühendisin Rolü147
cc.İşin Durdurulması Hallerinde Mühendisin Rolü149
dd.İş Değişiklikleri Durumunda Mühendisin Rolü150
ee.Hakedişlerin Oluşumunda Mühendisin Rolü151
ff.Süre Uzatımı, Ek Ödeme ve Bildirim Hususlarında Mühendisin Rolü152
gg.Geçici Kabul Hallerinde Mühendisin Rolü154
hh.Kesin Kabul Hallerinde Mühendisin Rolü155

3.Mühendisin Genel Şartnamede Öngörülen Görevlerinin ve Yetkilerinin Değiştirilmesi ve Sınırlandırılması156

G.Sözleşme Dökümanlarının Önceliği, Geçerli Lisan ve
Uygulanacak Hukuk Meselesi157

H.Teminatlar158

I.Müteahhidin Mevzuata Uyma Yükümlülüğü159

İ.Keşif Artışları160

J.Yedek Akçe160

K.Müteahhidin Kusuru Halinde Başvurulacak Yasal Yollar161

L.Eskalasyon/Fiyat Farkı Uygulamaları161

M.FIDIC Şartnamelerine Göre Taraflar Arasındaki
Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları162

1.FIDIC 1987 Baskısının Öngördüğü Sistem162

2.FIDIC 1987 Baskısına Göre Uyuşmazlıkların
Çözümü Prosedürünün Eleştirisi165

3.FIDIC 1999 Baskısına Göre Uyuşmazlıkların
Çözüm Yolları167

N.Uluslararası İnşaat İşleri İçin FIDIC Şartnamelerine
Uygun Bir Genel Müteahhitlik Sözleşmesi Modeli Önerisi172

BEŞİNCİ BÖLÜM:

YURTDIŞI İNŞAAT SEKTÖRÜNDE
ULUSLARARASI İŞ ORTAKLIĞI SÖZLEŞMELERİ

A.Avrupa Ekonomik Menfaat Gruplaşması175

B.Konsorsiyum176

C.Joint Venture (Ortak Girişim)178

1.Tanımı, Unsurları ve Türleri178

2.Joint Venture’ın Hukuki Yapısı181

3.Yurtdışı İnşaat Sektöründe Joint Venture182

4.Yurtdışı Müteahhitlik Firmalarımızın Hedef Pazarları
Olan Bazı Ülkelerde Joint Venture ile İlgili Hukuki Düzenlemeler..186

a.Rusya’da Joint Venture ile İlgili Hukuki Düzenlemeler186

b.Azerbaycan’da Joint Venture ile İlgili
Hukuki Düzenlemeler188

c.Çin’de Joint Venture ile İlgili Düzenlemeler190

5.Örnek Bir Joint Venture Sözleşmesinde Yer Alması
Gereken Asgari Unsurlar194

ALTINCI BÖLÜM:

ULUSLARARASI  İNŞAAT PROJELERİ VE
YAP-İŞLET-DEVRET MODELİ

A.Yap-İşlet-Devret Modelinin Tanımı ve Unsurları196

B.Yap-İşlet-Devret Modelinin Özellikleri ve Avantajları197

C.Yap-İşlet-Devret Modelinde Yer Alan Taraflar198

D.Yap-İşlet-Devret Modeli Kapsamındaki Sözleşmeler199

E.Yap-İşlet-Devret Modelinin İhale Prosedürü200

F.Yap-İşlet-Devret Modelinin Alt Versiyonları201

 

 

YEDİNCİ BÖLÜM:

YURTDIŞI İNŞAAT SEKTÖRÜNDE
ORTAK ŞİRKET KURMA

A.Libya’da Şirket Kurma Prosedürü203

B.Rusya’da Şirket Kurma Prosedürü208

C.Ukrayna’da Şirket Kurma Prosedürü211

SEKİZİNCİ BÖLÜM:

YURTDIŞI İNŞAAT SEKTÖRÜNDE
MÜŞAVİR MÜHENDİSLİK SÖZLEŞMESİ

A.Müşavir Mühendislik Sözleşmesinin Tanımı,
Unsurları ve Kapsamı212

B.FIDIC İşveren-Müşavir(Mühendis) Arasında Yapılacak
Tip Hizmet Sözleşmesi216

İKİNCİ KISIM:

FIDIC VE TÜRK BORÇLAR KANUNU ÇERÇEVESİNDE MÜTEAHHİDİN SORUMLULUĞU

A.GENEL BAKIŞ217

B.GENEL OLARAK ESER SÖZLEŞMESİ218

C.GENEL OLARAK FIDIC STANDART SÖZLEŞMELERİ221

D.BİR ESER MEYDANA GETİRME BORCU226

1.Türk Borçlar Kanunu Kapsamında Yüklenicinin Borcu226

a.Genel Olarak226

b.Yüklenicinin Eseri Şahsen Meydana Getirme Borcu227

c.Yüklenicinin Eseri Başkasına Yaptırma Yetkisi228

aa.Genel Olarak Alt Yüklenicilik İlişkisi228
bb.Asıl Yüklenici İle Alt Yüklenici Arasındaki İlişki229
cc.İş sahibi İle Alt Yüklenici Arasındaki İlişki230
dd.Asıl Yüklenicinin, Alt Yüklenicinin
Eylemlerinden Dolayı İş Sahibine Karşı
Sorumluluğu231

d.Yüklenicinin Sözleşmeyi Bir Bütün Olarak
Devir Yetkisi231

 

2.FIDIC Kapsamında Müteahhidin Borcu232

a.FIDIC İnşaat Şartları Çerçevesinde Sözleşmeye Uygun
Bir Eserin Meydana Getirilmesi232

b.FIDIC İnşaat Şartları Çerçevesinde Asıl Müteahhitlik-
Alt Müteahhitlik Kavramı ve İlişkisi233

E.ARAÇ VE GEREÇ SAĞLAMA BORCU235

1.Türk Borçlar Kanunu Kapsamında Yüklenicinin Borcu235

2.FIDIC Kapsamında Müteahhidin Borcu236

F.MALZEME SAĞLAMA BORCU237

1.Türk Borçlar Kanunu Kapsamında Yüklenicinin Borcu237

a.Genel Olarak237

b.Malzemenin Yüklenici Tarafından Sağlanması238

c.Malzemenin İş Sahibi Tarafından Sağlanması Halinde238

aa.Genel Olarak238
bb.Yüklenicinin Malzemeyi Özenle Kullanma,
Hesap Verme Ve Artanı Geri Verme Borcu239
cc.Yüklenicinin Araştırma Ve Bildirimde Bulunma
Yükümlülüğü239

2.FIDIC Kapsamında Müteahhidin Borcu240

G.ESERİ TESLİM BORCU241

1.Türk Borçlar Kanunu Kapsamında Yüklenicinin Borcu241

a.Genel Olarak241

b.Yüklenicinin Eseri Teslim Borcu Bakımından
Ek İş Ve İş Değişikliği Kavramları243

c.Yüklenicinin Eseri Teslim Borcunda Temerrüde
Düşmesinin Şartları244

aa.Yüklenicinin Eseri Teslim Borcu Muaccel Olması244
bb.Eseri Teslim Borcunun İfasının Mümkün Olması247
cc.Yüklenicinin Borcunu İfa Etmemiş Olması249
dd.Yüklenicinin Temerrüdüne Engel Olan Durumların
Bulunmaması249
ee.İş Sahibinin Yükleniciyi Uyarmış Olması251

d.Yüklenicinin Eseri Teslim Borcunda Temerrüde
Düşmesinin Sonuçları Ve İş Sahibinin Hakları252

aa.Genel Olarak252
bb.İş Sahibinin Müspet Zararının Tazminini
Talep Etme Hakkı255
cc.İş Sahibinin Sözleşmeden Dönme Hakkı256

2.FIDIC Kapsamında Müteahhidin Borcu260

a.Genel Olarak260

b.Eseri Teslim Borcu Bakımından FIDIC Kırmızı Kitap’ta
Yer Alan Force Majeure Kavramı Ve Sonuçları265

c.Müteahhidin İşi Zamanında Tamamlamaması Halinde
İş Sahibinin Hakları266

H.ÖZEN BORCU269

1.Türk Borçlar Kanunu Kapsamında Yüklenicinin Borcu269

a.Genel Olarak269

b.Yüklenicinin Başlıca Özen Yükümlülükleri271

aa.Yüklenicinin İşsahibini Aydınlatma,
Ona Bilgi Verme Yükümlülüğü271
bb.Yüklenicinin Diğer Özen Yükümlükleri272

c.Yüklenicinin Özen Borcuna Aykırı Davranması272

aa.Genel Olarak272
bb.İş Sahibinin Sözleşmeden Dönme Hakkı273
cc.Meydana Getirilme Sırasında Yüklenicinin
Kusuru Nedeniyle Eseri, Ayıplı Veya Sözleşmeye
Aykırı Bir Şekilde Meydana Getireceğinin Açıkça Görülmesi Halinde, İş Sahibinin Ayıbın Ve
Aykırılığın Giderilmesinin İsteme,
Aksi Halde İşin Devamını Üçüncü Kişiye
Verme Hakkı277
dd.Zararın Giderilmesini Tazmin Hakkı279

2.FIDIC Kapsamında Müteahhidin Borcu280

I.AYIPTAN DOĞAN SORUMLULUK282

1.Türk Borçlar Kanunu Kapsamında Yüklenicinin
Sorumluluğu282

a.Yüklenicinin Ayıptan Sorumluluğunun Maddi Şartları282

aa.Eserin Ayıplı Olması282
bb.Ayıbın İş Sahibine Yüklenilememesi283
cc.İş Sahibinin Eseri Kabul Etmemiş Olması285

b.Yüklenicinin Ayıptan Doğan Sorumluğunun
Şekli Şartları286

aa.İş Sahibinin Eseri Gözden Geçirme Külfeti286
bb.İş Sahibinin Ayıbı Bildirme Külfeti287

c.İş Sahibinin Ayıptan Doğan Hakları288

aa.Genel Olarak288
bb.Sözleşmeden Dönme Hakkı289
cc.Bedelden İndirim İsteme Hakkı291
dd.Eserin Onarılmasını İsteme Hakkı292
ee.İş Sahibinin Tazminat İsteme Hakkı294

d.Ayıptan Doğan Davaların Tabi Olduğu Zaman Aşımı295

e.Ayıptan Sorumluluğu Kaldıran Veya Sınırlayan
Anlaşmalar297

2.FIDIC Kapsamında Müteahhidin Sorumluluğu297

a.İşin Geçici Kabulünden Sonra İş Sahibinin
Ayıplı Veya Eksik İfa Nedeniyle Sahip Olduğu
Hakları Kullanabilme Şartları299

aa.Ayıbın Makul Süre İçerisinde Giderilmemesi299
bb.Ayıbın Giderilmesi İçin Kesin Süre Verilmesi300

b.İş Sahibinin Ayıptan Doğan Hakları301

aa.İş sahibinin Sözleşmeye Aykırılığın Giderilmesini
İsteme Hakkı301
bb.İş Sahibinin Ayıbı Kendisinin Yönetiminde
Giderme Hakkı301
cc.İş Sahibinin Bedelden İndirim Yapılmasını
Talep Etme Hakkı302
dd.İş Sahibinin Sözleşmeden Dönme Hakkı302
ee.İhtiyat Kesintisinin Alıkonması303

İ.FIDIC ŞARTLARINDA YER ALAN DİĞER
YÜKÜMLÜLÜKLER303

1.Teminat Gösterme Yükümlülüğü303

2.Başarılı Sonuç Yükümlülüğü305

SONUÇ307

KAYNAKÇA311

ELEKTRONİK AĞ ADRESLERİ326


ÖNSÖZ

Yurtdışı müteahhitlik sektöründe yaygın olarak kullanılan uluslararası inşaat sözleşmelerinin, iş ortaklığı sözleşmelerinin, FIDIC tip sözleşmeleri­nin ve şartnamelerinin hukuk doktrinimizde yeterince incelenmemiş olması ve ilgili yabancı literatürde ise konunun ülkemizin yurtdışı müteahhitlik sektörü bakımından ele alınmamış olması, elinizdeki bu kitabın yazılmasına neden ihtiyaç duyulduğunu açıklamaya sanırım yeterli olacaktır.

Kitabımızın birinci kısmı şahsım tarafından, ikinci kısmı ise diğer ortak yazar tarafından kaleme alınmıştır.

Yüksek lisans ve post-doktora çalışmalarımı yapmış olduğum İngiltere’nin Hukuk Fakültelerinin lisans ve yüksek lisans programlarının müfredatlarında uzun yıllardan beri “International Construction Law” dersi mevcut bulunmaktadır. Ülkemizin Hukuk Fakültelerinin ve Mühendislik Fakültelerinin İnşaat Mühendisliği Bölümlerinin müfredatlarında da “Uluslararası İnşaat Hukuku” dersine, en azından seçimlik ders olarak yer verilmesinde kanaatimce büyük fayda olacaktır. Bu ortak kitabımızın, gelecekte bu yöndeki muhtemel bir gelişme için ufak da olsa teşvik edici bir etkisi olmasını ümit ediyorum.

Kitabımızın, akademik çevrelerin yanısıra öğrencilere ve yurtdışı inşaat sektörünün başlıca uygulamacı aktörleri olan inşaat firmalarının yönetici ve teknik personeline, müşavir mühendislik firmalarının personeline ve hukuk uygulayıcılarına da hitap etmek amacıyla hazırlanmış olması nedeniyle, yalın bir üslupla kaleme alınmasına mümkün olduğunca özen gösterilmiştir.

Kitabımızda yararlanılan bilimsel kaynakların, meslek kuruluşları raporlarının hazırlanmasında emekleri geçmek suretiyle, tabiri caizse ayak izlerini takip ederek bu yolda yürümemizi mümkün kılan değerli akademisyenlerin, hukukçu meslektaşlarımızın ve sektör mensuplarının haklarını teslim etmeyi zevkli bir görev addederim. Ayrıca, bu çalışmada kullandığım bazı mesleki nitelikli kaynakların temin edilmesinde ve kitabımın ilgili kesimlere dağıtımının sağlanmasında yardımlarını esirgemeyen herkese teşekkürü bir borç bilirim.

Kitabımızın, öğrencilere ve yurtdışında halihazırda inşaat işi yapmakta olan veya yapmak isteyen bütün müteahhitlere faydalı olmasını dilerim.

Ankara, Mayıs 2019

Doç. Dr. Jur. Tunay KÖKSAL

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar