Vergi Yargılaması Hukuku Ders Kitabı

Yayınevi: Yetkin Yayınları
Yazar: Yusuf KARAKOÇ
ISBN: 9786050510607
204,00 TL 240,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Yusuf KARAKOÇ
Baskı Tarihi 2021/12
Baskı Sayısı 5
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 443

Vergi Yargılaması Hukuku (Vergi Anlaşmazlıklarının / Uyuşmazlıklarının Çözüm Yolları)
Prof. Dr. Yusuf KARAKOÇ

İÇİNDEKİLER 

ÖNSÖZ..................................................................................................... 7

DÖRDÜNCÜ BASKININ ÖNSÖZÜ ................................................... 13

ÜÇÜNCÜ BASKININ ÖNSÖZÜ .......................................................... 15

İKİNCİ BASKININ ÖNSÖZÜ............................................................... 19

BİRİNCİ BASKININ ÖNSÖZÜ ............................................................ 21

İÇİNDEKİLER .......................................................................................... 23

KISALTMALAR....................................................................................... 41

G İ R İ Ş

I. KONUNUN TANITILMASI ............................................................ 43 

II. VERGİ ANLAŞMAZLIKLARININ/UYUŞMAZLIKLARININ 

ÇÖZÜM YOLLARI............................................................................ 47 

A. Genel Açıklama................................................................................ 47 

B. Vergi Anlaşmazlıklarının Çözüm Yolları ....................................... 48 

C. Vergi Uyuşmazlıklarının Çözüm Yolu ........................................... 51 

III. VERGİ ANLAŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜM YOLLARI – 

YARGI YOLU İLİŞKİSİ..................................................................... 54 

A. Genel Açıklama................................................................................ 54 

B. Uzlaşma-Yargı Yolu İlişkisi............................................................ 57 

1. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma – Yargı Yolu İlişkisi.................... 57 

2. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma – Yargı Yolu İlişkisi................... 58 

C. Hata Düzeltme – Yargı Yolu İlişkisi............................................... 59 

24 İçindekiler 

Ç. Cezalarda İndirim – Yargı Yolu İlişkisi .......................................... 60 

D. Pişmanlık ve Islah – Yargı Yolu İlişkisi .......................................... 61 

E. Karşılıklı Anlaşma Usulü – Yargı Yolu İlişkisi .............................. 61 

F. Genel Değerlendirme....................................................................... 62 

BİRİNCİ BÖLÜM

VERGİ ANLAŞMAZLIKLARININ 

ÇÖZÜM YOLLARI 

I. GENEL ÇERÇEVE ............................................................................. 63 

II. PİŞMANLIK ve ISLAH ..................................................................... 65 

A. Genel Açıklama................................................................................ 65 

B. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Kapsamı .................................... 67 

C. Pişmanlık ve Islah Müessesesinden Yararlanabilmenin 

Şartları............................................................................................. 68 

1. Genel Olarak............................................................................. 68 

2. Kendiliğinden Haber Verme.................................................. 69 

3. Beyanda Bulunma ................................................................... 71 

4. Verginin Pişmanlık Zammı İle Ödenmesi............................ 71 

Ç. Pişmanlık ve Islah Müessesesinden Yararlanmanın 

Sonuçları.......................................................................................... 72 

III. İZAHA DAVET.................................................................................. 73 

A. Genel Açıklama................................................................................ 73 

B. İzaha Davetin Hukukî Niteliği........................................................ 74 

C. Şartları............................................................................................. 75 

1. Genel Olarak............................................................................. 75 

2. Uygulanması ............................................................................ 76 

İçindekiler 25 

Ç. İzaha Davetin Sonuçları.................................................................. 77 

IV. CEZALARDA İNDİRİM................................................................... 80 

A. Genel Açıklama................................................................................ 80 

B. Kapsamı........................................................................................... 81 

1. Genel Olarak ............................................................................ 81 

2. Vergi Bakımından.................................................................... 81 

3. Ceza Bakımından..................................................................... 82 

4. Tarhiyat Bakımından .............................................................. 83 

C. Şartları ............................................................................................ 83 

1. Genel Olarak ............................................................................ 83 

2. Vergi/Ceza İhbarnamesine Karşı Dava Açılmaması ......... 83 

3. İndirimli Ödeme Talebinde Bulunulması............................ 84 

4. Vergi Aslı İle İndirimden Arta Kalan Cezanın Süresi 

İçinde Ödenmesi...................................................................... 85 

Ç. Cezalarda İndirim Oranı................................................................. 85 

V. KARŞILIKLI ANLAŞMA USÛLÜ................................................... 87 

A. Genel Açıklama................................................................................ 87 

B. Karşılıklı Anlaşma Usûlüne Başvuru ............................................. 87 

C. Karşılıklı Anlaşma Usûlü ve Dava Açma ....................................... 88 

Ç. Karşılıklı Anlaşma Usûlü Başvurusunun Neticelendirilmesi ........ 88 

D. Başvuru Öncesi Açılan Davalar ve Uzlaşma Talebi....................... 89 

E. Diğer Hususlar................................................................................ 90 

VI. UZLAŞMA.......................................................................................... 90 

A. Genel Açıklama................................................................................ 90 

B. Uzlaşma Müessesesinin Hukukî Niteliği........................................ 92 

C. Uzlaşma Müessesesine Yöneltilen Eleştiriler.................................. 93 

26 İçindekiler 

Ç. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma................................................................ 95 

1. Genel Olarak............................................................................. 95 

2. Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Konusu ve Kapsamı ............. 97 

3. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Komisyonları............................... 97 

a. Genel Olarak......................................................................... 97 

b. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Komisyonlarının 

Oluşumu .............................................................................. 98 

c. Uzlaşma Komisyonunun Toplanması............................. 98 

ç. Uzlaşma Komisyonu Kararlarının Hukukî Niteliği ...... 99 

4. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talebi ve Uzlaşmaya Davet .... 100 

a. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talebi..................................... 100 

b. Talep ve Davet Süresi ...................................................... 100 

c. Uzlaşma Davetine Uyulmaması..................................... 101 

5. Tarh Edilecek Verginin Uzlaşma Komisyonuna ve 

Vergi Ödevlisine Bildirilmesi............................................... 101 

6. Uzlaşma Talebinin - Davetinin İncelenmesi ...................... 102 

7. Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Sonuçları .............................. 103 

a. Uzlaşmaya Varılmasının Sonuçları................................ 103 

b. Uzlaşmanın Temin Edilememesinin ve/ya da 

Uzlaşmaya Varılamamasının Sonuçları ........................ 105 

c. Ödeme Zamanı ................................................................. 106 

Ç. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma............................................................. 106 

1. Genel Olarak........................................................................... 106 

2. Uzlaşmanın Konusu ve Kapsamı ........................................ 107 

a. Uzlaşma Konusu Yapılabilecek Vergi ve Cezalar........ 107 

b. Uzlaşmaya Başvurulabilecek Durumlar ....................... 108 

3. Uzlaşma Komisyonları.......................................................... 109 

İçindekiler 27 

a. Genel Olarak ..................................................................... 109 

b. Uzlaşma Komisyonlarının Oluşumu............................. 110 

c. Uzlaşma Komisyonlarının Yetkisi ................................. 112 

ç. Uzlaşma Komisyonlarının Toplanma ve Karar 

Yeter Sayısı........................................................................ 113 

d. Uzlaşma Komisyonu Kararlarının Hukukî Niteliği.... 113 

4. Uzlaşma Talebi ve İncelenmesi ........................................... 115 

a. Uzlaşma Talebinin Şekli .................................................. 115 

b. Uzlaşma Talebinde Bulunma Süresi.............................. 116 

c. Uzlaşma Talebinin İncelenmesi...................................... 117 

aa. Ön İnceleme............................................................... 117 

bb. Uzlaşma Talebinde Bulunanın Görüşmeye 

Çağrılması.................................................................. 117 

cc. Uzlaşma Talebinde Bulunanın Çağrıya 

Uyması ....................................................................... 118 

çç. Uzlaşma Talebinde Bulunanın Çağrıya 

Uymaması.................................................................. 118 

dd. Uzlaşmanın Vâki Olmaması ................................... 119 

ee. Uzlaşma Toplantısının Yapılamaması................... 119 

5. Uzlaşmanın Sonuçları........................................................... 119 

a. Uzlaşma Talebinin Sonuçları.......................................... 119 

b. Uzlaşmanın Vâki Olmasının Sonuçları ......................... 120 

c. Uzlaşmanın Temin Edilememesinin veya Vâki 

Olmamasının Sonuçları ve Yargı Yoluna Başvurma... 122 

ç. Ödeme Zamanı ................................................................. 124 

d. Uzlaşma ve Cezalarda İndirim....................................... 125 

VI. HATA DÜZELTME......................................................................... 126 

28 İçindekiler 

A. Genel Açıklama.............................................................................. 126 

B. Hata Düzeltme Müessesesinin Hukukî Niteliği ........................... 127 

C. Vergi Hataları................................................................................ 129 

1. Genel Olarak........................................................................... 129 

2. Vergi Hatası Sayılan Haller.................................................. 134 

a. Genel Olarak ..................................................................... 134 

b. Hesap Hataları.................................................................. 134 

aa. Genel Olarak.............................................................. 134 

bb. Verginin Matrahında Hata ...................................... 135 

cc. Verginin Miktarında Hata ....................................... 136 

çç. Verginin Mükerrer Olması...................................... 137 

b. Vergilendirme Hataları.................................................... 137 

aa. Genel Olarak.............................................................. 137 

bb. Mükellefin/Vergi Ödevlisinin Şahsında 

Hata............................................................................. 138 

cc. Mükellefiyette/Yükümlülükte Hata...................... 139 

çç. Verginin Mevzuunda/Konusunda Hata .............. 139 

dd. Vergilendirme veya Muafiyet Döneminde 

Hata............................................................................. 141 

3. Ceza Kesme İşleminde Hata ................................................ 141 

C. Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Yolunun Kapsamı ...................... 142 

1. Genel Olarak........................................................................... 142 

2. Hukukî Uyuşmazlıklar ......................................................... 143 

3. Yargı Kararına Konu Olmuş Hususlar............................... 146 

4. Ödeme Emrindeki Hatalar ................................................... 147 

Ç. Hata Düzeltme Yolları .................................................................. 148 

İçindekiler 29 

1. Genel Olarak .......................................................................... 148 

2. Re’sen Düzeltme.................................................................... 149 

3. Başvuru Üzerine Düzeltme.................................................. 151 

a. Genel Olarak ..................................................................... 151 

b. Düzeltme Başvurusunda Bulunma................................ 153 

c. Düzeltme Başvurusunda Bulunma Süresi.................... 153 

aa. Genel Olarak.............................................................. 153 

bb. Dava Açma Süresi İçinde Düzeltme 

Başvurusunda Bulunma .......................................... 154 

cc. Dava Açma Süresi Geçtikten Sonra Hata 

Düzeltme Başvurusunda Bulunma........................ 155 

ç. Düzeltme Yapma Yetkisi................................................. 158 

d. Ceza Kesme İşlemindeki Hataların Düzeltilmesi 

İçin Başvuru Süresi ve Düzeltme ................................... 159 

D. Vergi Hatalarının Yargı Yoluyla Düzeltilmesi............................. 160 

1. Genel Olarak .......................................................................... 160 

2. Doğrudan Dava Açılması..................................................... 162 

3. Re’sen Düzeltmeye Karşı Dava Açılması........................... 163 

4. Dava Açma Süresi İçinde Yapılan Düzeltme 

Talebinin Reddi Halinde Dava Açılması ........................... 164 

5. Dava Açma Süresi Geçtikten Sonra Hata Düzeltme 

Yoluna Başvurulması Halinde Dava Açılması.................. 165 

a. Genel Olarak ..................................................................... 165 

b. Vergi Dairesine Hata Düzeltme Başvurusunda 

Bulunulması...................................................................... 165 

b. Şikâyet Başvurusunun Niteliği....................................... 166 

c. Şikâyet Başvurusu Süresi ................................................ 168 

30 İçindekiler 

ç. Şikâyet Başvurusunun Reddi İşlemine Karşı Dava 

Açılması ............................................................................. 169 

6. Vergi Hatalarının Yargı Yoluyla Düzeltilmesi 

Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar .......................................... 171 

VIII. KANUN YOLUNDAN VAZGEÇME ...................................... 174 

A. Genel Açıklama.............................................................................. 174 

B. Hukukî Niteliği.............................................................................. 174 

C. Şartları........................................................................................... 175 

Ç. Sonuçları........................................................................................ 177 

İKİNCİ BÖLÜM

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜ 

I. GENEL ÇERÇEVE ........................................................................... 181 

II. VERGİ YARGISININ BAĞIMSIZLIĞI.......................................... 185 

A. Genel Açıklama.............................................................................. 185 

B. Vergi Uyuşmazlıklarının Adlî Yargıda Çözümlenmesi................ 185 

C. Vergi Uyuşmazlıklarının İdarî Yargıda Çözümlenmesi ............... 187 

Ç. Vergi Uyuşmazlıklarının Bağımsız Vergi Yargısında 

Çözümlenmesi ............................................................................... 189 

D. Türk Vergi Yargısının Örgütlenme Modelinin 

Değerlendirilmesi .......................................................................... 190 

III. VERGİ YARGISININ YAPISI......................................................... 191 

A. Genel Açıklama.............................................................................. 191 

B. Vergi Mahkemeleri ........................................................................ 194 

C. Bölge İdare Mahkemeleri ............................................................... 196 

Ç. Danıştay ........................................................................................ 200 

İçindekiler 31 

1. Genel Olarak .......................................................................... 200 

2. Vergi Dava Daireleri ............................................................. 202 

3. Vergi Dava Daireleri Kurulu ............................................... 206 

4. İçtihatları Birleştirme Kurulu............................................... 207 

IV. VERGİ YARGILAMASI HUKUKUNUN KAYNAKLARI ........ 208 

V. VERGİ DAVASININ KONUSU, NİTELİĞİ ve TARAFLARI.... 212 

B. Vergi Davasının Niteliği............................................................... 215 

C. Davanın Tarafları.......................................................................... 219 

1. Davacı...................................................................................... 219 

2. Davalı ...................................................................................... 222 

3. Davaya Vekâlet...................................................................... 224 

a. Genel Olarak ..................................................................... 224 

b. Vekilin Avukat Olması Zorunluluğu Olan Haller ...... 224 

c. Vekâletnamenin Düzenlenmesi ve Mahkemeye 

Verilmesi............................................................................ 226 

aa. Genel Olarak.............................................................. 226 

bb. Vekâletnamenin Mahkemeye Verilmesi ............... 226 

cc. Vekâletname Olmadan Dava Açılması.................. 227 

çç. Avukat Olmayan Vekilin Dava Açması................ 228 

ç. Avukat - Müvekkil İlişkisi .............................................. 230 

d. Vekâlet Ücreti.................................................................... 230 

aa. Genel Olarak.............................................................. 230 

bb. Vekâlet Ücretine Karar Verilmesi........................... 231 

4. Üçüncü Kişilerin Tarafların Yanında Yer Alması............. 232 

a. Genel Olarak ..................................................................... 232 

b. Davaya Katılma ................................................................ 232 

32 İçindekiler 

c. Davanın İhbarı .................................................................. 234 

VI. VERGİ YARGILAMASI HUKUKUNDA GÖREV ve YETKİ .... 235 

A. Görev ............................................................................................. 235 

1. Genel Olarak........................................................................... 235 

2. Vergi Mahkemelerinin Görevli Olduğu Davalar.............. 236 

3. Danıştay’ın İlk Derece Mahkemesi Olarak Baktığı

Davalar.................................................................................... 237 

4. Görev İtirazlarının Mahkeme Tarafından İncelenmesi.... 238 

5. Görev Uyuşmazlığının Giderilmesi.................................... 239 

B. Yetki............................................................................................... 240 

1. Genel Olarak........................................................................... 240 

2. Yetki İtirazlarının Mahkeme Tarafından İncelenmesi...... 241 

3. Yetki Uyuşmazlığının Giderilmesi...................................... 241 

C. Merci Tayini.................................................................................. 243 

Ç. Davaların Birleştirilmesi............................................................... 244 

1. Genel Olarak........................................................................... 244 

2. Bağlantı Kararının Verilmesinde Yetki............................... 245 

3. Bağlantılı Davaların İncelenmesi......................................... 246 

a. Bağlantılı Davaların Danıştay’da İncelenmesi ............. 246 

b. Bağlantılı Davaların Bölge İdare Mahkemesinde 

İncelenmesi........................................................................ 247 

D. Davaların Ayrılması...................................................................... 248 

VII. DAVA AÇMA SÜRESİ.................................................................... 248 

A. Genel Açıklama.............................................................................. 248 

B. Dava Açma Sürelerin Hukukî Niteliği ......................................... 250 

C. Dava Açma Süresinin Başlangıcı.................................................. 252 

İçindekiler 33 

Ç. Dava Açma Süresinin Hesaplanması............................................ 254 

D. Dava Açma Süresinin Durması ve Uzaması ................................ 256 

1. Dava Açma Süresinin Durması ........................................... 256 

2. Dava Açma Süresinin Uzaması ........................................... 257 

E. Dava Açma Süresinin Sona Ermesinin Sonuçları........................ 258 

VIII. DAVANIN AÇILMASI-İNCELENMESİ-KARARA 

BAĞLANMASI ................................................................................ 259 

A. Davanın Açılması.......................................................................... 259 

1. Dava Dilekçesi ....................................................................... 259 

2. Dilekçelerin Verileceği Yerler .............................................. 260 

3. Tek Dilekçe İle Dava Açılması............................................. 261 

a. Genel Olarak ..................................................................... 261 

b. Birden Çok İşleme Karşı Tek Dilekçe İle Dava 

Açılması ............................................................................. 262 

c. Birlikte Dava Açılması..................................................... 263 

4. Dilekçe Hakkında Uygulanacak İşlemler .......................... 265 

B. Dava Açılmasının Sonuçları......................................................... 267 

1. Genel Olarak .......................................................................... 267 

2. Yürütmenin Dur(durul)ması ............................................... 267 

a. Genel Olarak ..................................................................... 267 

b. Vergi Davası Açılmasının Yürütmeyi Durdurması..... 268 

aa. Genel Olarak.............................................................. 268 

bb. Tahsil Aşamasına İlişkin İşlemlere Karşı Dava 

Açılması ..................................................................... 269 

cc. İhtirazî Kayıtla Beyanda Bulunulması Halinde 

Dava Açılması ........................................................... 270 

çç. İşlemden Kaldırılan Dosyaların İşleme 

Konulması.................................................................. 271 

34 İçindekiler 

c. Kanun Yolu Denetiminde Yürütmenin 

Durdurulması ................................................................... 271 

ç. Yürütmenin Durdurulmasında Yöntem ....................... 272 

3. Zamanaşımı Süresinin Kesilmesi-Durması........................ 273 

4. Derdestlik................................................................................ 274 

5. İddia ve Savunmanın Sınırlandırılması.............................. 275 

a. Genel Olarak ..................................................................... 275 

b. Vergi Yargılaması Hukukunda İddia ve 

Savunmanın Sınırlandırılması........................................ 276 

6. Hüküm Verme ....................................................................... 279 

C. İlk İnceleme ve İlk İnceleme Üzerine Verilecek Kararlar............... 279 

1. Genel Olarak........................................................................... 279 

2. Dilekçeler Üzerine İlk İnceleme........................................... 279 

3. İlk İnceleme Üzerine Verilecek Kararlar ............................ 281 

Ç. Dosyanın Tekemmülü ................................................................... 284 

1. Genel Olarak........................................................................... 284 

2. Tebligat ve Cevap Verme ..................................................... 285 

3. Duruşma ................................................................................. 286 

D. Dosyanın İncelenmesi ve Karara Bağlanması ............................... 288 

1. Genel Olarak........................................................................... 288 

2. Dosyanın İncelenmesi ........................................................... 288 

3. Davanın Karara Bağlanması ................................................ 291 

4. Kararların Sonuçları .............................................................. 293 

a. Genel Olarak ..................................................................... 293 

b. Davanın Vergi Ödevlisi Tarafından Açılması.............. 293 

c. Davanın Vergi Dairesi Tarafından Açılması ................ 294 

İçindekiler 35 

5. Kararın Uygulanması............................................................ 295 

E. Dosyanın İşlemden Kaldırılması................................................... 297 

VII. VERGİ YARGILAMASI HUKUKUNA EGEMEN OLAN 

İLKELER ........................................................................................... 299 

A. Genel Açıklama.............................................................................. 299 

B. Yazılılık İlkesi................................................................................ 300 

C. Re’sen (Kendiliğinden) Araştırma İlkesi....................................... 302 

1. Genel Olarak .......................................................................... 302 

2. Vergi Yargılaması Hukukunda Re’sen Araştırma 

İlkesi ........................................................................................ 303 

3. Re’sen Araştırma İlkesinin Kapsamı .................................. 305 

a. Genel Olarak ..................................................................... 305 

b. Maddî Olayların Belirlenmesi Açısından ..................... 306 

c. Delillerin Temini Açısından............................................ 307 

Ç. Delil Serbestîsi İlkesi ..................................................................... 308 

D. Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesi................................. 311 

E. Ekonomik Yaklaşım İlkesi.............................................................. 313 

1. Genel Olarak .......................................................................... 313 

2. Ekonomik Yaklaşım İlkesinin Diğer İlkelerle İlişkisi ....... 315 

a. Ekonomik Yaklaşım İlkesi - Re’sen Araştırma 

İlkesi İlişkisi....................................................................... 315 

b. Ekonomik Yaklaşım İlkesi - Delil Serbestîsi İlkesi 

İlişkisi ................................................................................. 315 

c. Ekonomik Yaklaşım İlkesi - Delillerin Serbestçe 

Değerlendirilmesi İlkesi .................................................. 316 

F. Usûl Ekonomisi (Çabukluk ve Ucuzluk) İlkesi ............................. 317 

G. Adil (Doğru) Yargılanma Hakkı ................................................... 319 

36 İçindekiler 

X. VERGİ YARGILAMASI HUKUKUNDA İSBAT ve DELİL ....... 320 

A. Genel Açıklama.............................................................................. 320 

B. İsbat ............................................................................................... 322 

1. Genel Olarak........................................................................... 322 

2. İsbat Yükü............................................................................... 323 

3. İsbat Yükünün Paylaşımı ..................................................... 325 

a. Genel Olarak ..................................................................... 325 

b. İsbat Yükünün Vergi Ödevlisinde Olduğu Haller ...... 326 

c. İsbat Yükünün Vergi İdaresinde Olduğu Haller ......... 328 

4. İsbatı Gerekli Olmayan Haller............................................. 331 

a. Genel Olarak ..................................................................... 331 

b. İkrar .................................................................................... 331 

c. Karineler ............................................................................ 332 

aa. Genel Olarak.............................................................. 332 

bb. Fiilî Karineler............................................................. 332 

cc. Kanunî Karineler....................................................... 333 

çç. Kanunî Ölçü............................................................... 333 

dd. Karinelerin İsbat Yüküne Etkisi.............................. 334 

C. Delil ............................................................................................... 334 

1. Genel Olarak........................................................................... 334 

2. Delil Çeşitleri.......................................................................... 336 

a. Genel Olarak ..................................................................... 336 

b. Vergi Ödevlisinin Beyanı ................................................ 336 

c. Üçüncü Kişilerin Beyanı.................................................. 337 

aa. Genel Olarak.............................................................. 337 

bb. Şahit İfadesi ............................................................... 337 

İçindekiler 37 

cc. Bilirkişi Raporu ......................................................... 339 

çç. Uzman Görüşü.......................................................... 342 

ç. Keşif.................................................................................... 343 

d. İdare Tarafından Düzenlenen Tutanaklar .................... 344 

e. Yemin ................................................................................. 344 

Ç. Delillerin Toplanması.................................................................... 345 

1. Genel Olarak .......................................................................... 345 

2. Delil Tesbiti............................................................................. 346 

XI. YARGI KARARLARINA KARŞI BAŞVURU YOLLARI............ 347 

A. Genel Açıklama.............................................................................. 347 

B. Kanun Yolu Kavramı .................................................................... 348 

C. Kanun Yollarının Sınıflandırılması .......................................... 349 

Ç. Olağan Kanun Yolları................................................................... 351 

1. Genel Olarak .......................................................................... 351 

2. İstinaf....................................................................................... 352 

a. Genel Olarak ..................................................................... 352 

b. İstinaf Kurumu ve Niteliği.............................................. 353 

c. İstinaf İncelemesine Tâbi Olan Kararlar........................ 356 

ç. İstinaf Talebi...................................................................... 356 

d. İstinaf Süresi...................................................................... 357 

e. Dosyanın Tekemmülü ..................................................... 358 

f. İstinaf Yoluna Başvurmanın Kararın 

Yürütülmesine Etkisi ....................................................... 359 

g. İstinaf Talebinin Karara Bağlanması ............................. 359 

3. (Özel) İtiraz............................................................................. 363 

a. Genel Olarak ..................................................................... 363 

38 İçindekiler 

b. Bağlantılı Davalara İlişkin Kararlara İtiraz................... 364 

c. Yürütmenin Durdurulması Taleplerine İlişkin 

Kararlara İtiraz.................................................................. 364 

4. Temyiz..................................................................................... 366 

a. Genel Olarak ..................................................................... 366 

b. Temyiz Mercii ................................................................... 367 

c. Temyiz Edilebilecek Kararlar ......................................... 367 

ç. Temyiz Edilemeyecek Kararlar ...................................... 369 

d. Temyiz Talebinde Bulunabilecekler .............................. 369 

e. Temyize Başvuru Süresi .................................................. 370 

aa. Genel Olarak.............................................................. 370 

bb. 30 Günlük Temyiz Süresi......................................... 370 

bb. 7 Günlük Temyiz Süresi........................................... 371 

f. Temyiz Dilekçesi ve Yapılacak İşlemler........................ 372 

g. Temyiz Başvurusunun Usûl Yönünden 

İncelenmesi........................................................................ 375 

ğ. Temyiz-Bozma Nedenleri ............................................... 376 

h. Temyiz Yoluna Başvurmanın Kararın 

Yürütülmesine Etkisi ....................................................... 379 

ı. Temyiz İncelemesi Sonucunda Verilecek Kararlar...... 380 

aa. Genel Olarak.............................................................. 380 

bb. Bozma Kararı............................................................. 380 

cc. Kısmen Onama Kısmen Bozma Kararı.................. 381 

çç. Onama Kararı............................................................ 381 

dd. Kararın Gerekçesini Değiştirerek Onama 

Kararı.......................................................................... 381 

ee. Düzelterek Onama Kararı........................................ 381 

İçindekiler 39 

i. Temyiz Talebi Hakkında Verilen Karar Üzerine 

Yapılacak İşlem................................................................. 382 

aa. Genel Olarak.............................................................. 382 

bb. Israr Kararı................................................................. 384 

j. Temyizden Vazgeçme...................................................... 385 

D. Olağanüstü Kanun Yolları............................................................ 386 

1. Genel Olarak .......................................................................... 386 

2. Yargılamanın Yenilenmesi ................................................... 387 

a. Genel Olarak ..................................................................... 387 

b. Yargılamanın Yenilenmesi Sebepleri............................. 387 

c. Yargılamanın Yenilenmesinin Şartları .......................... 388 

ç. Başvuru Süresi .................................................................. 389 

d. Yargılamanın Yenilenmesi Talebinde 

Bulunabilecek Kimseler................................................... 390 

e. Yargılamanın Yenilenmesi Talebinin Karara 

Bağlanması ........................................................................ 390 

3. Kanun Yararına Temyiz ....................................................... 391 

E. Diğer Başvuru Yolları................................................................... 393 

1. Genel Olarak .......................................................................... 393 

2. Açıklama................................................................................. 395 

3. Yanlışlıkların Düzeltilmesi................................................... 396 

KAYNAKÇA*.......................................................................................... 399


Zaman çok çabuk ilerliyor. İnsanoğlu farkında olsa da, olmasa da. Süre, sınırlı zaman dilimidir. İnsan ömrü de süreye tâbidir. Bazıları bunu anlasa da anlamasa da, her sürenin bir sonu vardır. O son geldiğinde geçmişe dönmek; yanlışı yalanı düzeltmek; haksızlığı telâfi etmek imkânsızdır. O gün herkes çaresizdir. Çaresizliğe düşmemek için çare olmaya, çare bulmaya; yanlış yapmamaya; yalan söylememeye ve özellikle adaletsiz davranıp insanlara haksızlık yapmamaya dikkat etmek gerekir. Aslında, o son gelmeden çaresizlerin son sığınağı olan yargıdan haksızlıkların giderilmesi talebinde bulunulmaktadır. Mahkeme haksızlıkların giderilmesinde çare olabilmekte midir? Cevabının herkes gibi ben de evet olmasını diliyorum ve bekliyorum. Lâkin evet diyemiyorum. Hayır demek de istemiyorum. Umut ediyorum. Ümitle bekliyorum. İnsanın insana ettiği zulmü başka bir şey yapamaz. İnsan bir fert ya da Devleti temsil eden bir kişi-makam olarak haksızlık yapabilmektedir. İnsanın fert olarak yaptığı haksızlıkların niteliğine bağlı olarak ortadan kaldırılması, telâfi edilmesi adlî yargının görevidir. Bu görevin gereği gibi yerine getirildiği konusunda kamu vicdanı tatmin olmamaktadır. İnsanın Devleti temsil eden kişi-makam olarak yaptığı haksızlıkların önlenmesi ve telâfi edilmesi ise, idarî yargının görevidir. Devleti temsilen yapılan haksızlıklardan önemli bir kısmı malî yükümlülükler vesilesi ile ortaya çıkmaktadır. Bu haksızlıkların önlenmesi ve telâfi edilmesi idarî yargı çatısı altında görev yapmakta olan her düzeyde vergi mahkemeleri tarafından gerçekleştirilmektedir. Bazen haksızlık sonucu doğurma ihtimali olan işlemlerin idare tarafında re’sen ya da muhatabın talebi üzerine düzeltilmesi-geri alınması-eksiltilmesi mümkündür. Anlaşmazlık çözüm yolu olarak nitelendirilen bu müesseselerin düzgün kurulması ve işletilmesi sayesinde haksızlıkların hüküm ve sonuçlarını doğurmadan önlenmesi; doğması halinde de yargı yoluna başvurulmasına ihtiyaç kalmadan telâfi edilmesi gerçekleştirilmektedir. 8 Önsöz Yargı çaresizlerin son sığınağıdır. Son sığınağı ilk sığınak haline getirmek, sığınaksız kalmak-bırakmak demektir. Bu sebeple, yargı yoluna başvurulmasına gerek kalmadan yapılan yanlışların, ortaya çıkan haksızlıkların önlenmesi ve telâfi edilmesi şarttır. Bütün bunlara rağmen, yine de düzeltilemeyen yanlışlıklar ve önlenemeyen-telâfi edilemeyen haksızlıklar hakkında yargının hakemliğine başvurma bir zaruret olabilmektedir. Yargının âdil yargılanma hakkına uygun bir yargılama yaparak uyuşmazlık-ihtilaf hakkında son sözü söylemesi gerekir. Bir ülkede hastanelerin çokluğu ve büyüklüğü, o ülkede yaşayanların tıbben ne kadar sağlıksız olduklarının; adliyelerin büyüklüğü ve mahkemelerin çokluğu ise, o toplumun ne kadar uyumsuz, huysuz, geçimsiz, çatışmacı ve ruhen hasta olduğunu göstermektedir. Bu çokluk ve büyüklüklerle övünmek iz’ansızlıktır. “İz’anı olmayanın mizanı olmaz” (ykk). Vergi Yargılaması Hukuku, malî hukuk alanında Devleti temsil eden kişi-makamların işlemleri sebebiyle doğması mümkün ve muhtemel haksızlıkların hem anlaşmazlık hem de uyuşmazlık aşamasında çözümünü incelemektedir. “Bir metnin yeni baskılarının yapılması, Tıpkı Basım ya da ona yakın bir tekrar şeklinde olmadıkça çok titiz ve meşakkatli bir mesaiyi zorunlu kılmaktadır. Bunun iki önemli sebebi vardır. Bunlardan birincisi, yeni ilmî ve kazaî içtihatların taranması ve değerlendirilmesi; ikincisi de, önceki metinde yer alan bilgi ve atıfların yeni ilmî ve kazaî içtihatlar çerçevesinde yenilenmesi zaruretidir. Maalesef yayınlanan kitapların yeni baskıları tarandığında bu iki hususun gereği gibi yerine getirilemediği anlaşılmaktadır-görülmektedir. Çoğu kitabın Kaynakçasında, sonradan birçok baskı yapmış olan çalışmaların ilk baskıları yer almaya devam etmektedir. Yeni baskılarında eklenen, değişen, gelişen görüşlerin takip edilmesine ihtiyaç duyulmamaktadır. Aynı durum, yargı kararları için de geçerlidir. Kitabın ilk basıldığı dönemde var olan kararlarda benimsenen yaklaşım sanki halâ varlığını sürdürüyormuş izlenimi uyandırılmaktadır. Oysa, çoğu zaman atıf yapılan akademik görüşlerde de, yargı kararlarında da çok farklı değişimler yaşanmış olmaktadır. Bu gelişim ve değişim yeni baskılara yansıtılmamaktadır. Çoğu zaman yayınlanmış metinlere kutsal metin muamelesi yapılmaktadır. Sanki, gelişmeler-değişmeler takip edilir ve ona göre Önsöz 9 eski düşünceler-görüşler-açıklamalar değiştirilirse bir tutarsızlık oluşur endişesi yaşanmakta gibidir. Oysa, akademik düşünce gelişme ve değişmelere ayak uydurmak zorundadır. Fikrî sabitlerin oluşmasına yol açmamalı, açılmamalıdır. Ancak, gelişme ve değişmelerin takibi ise, o kadar kolay değildir. Bunu yapmaya çalışanlar meselenin ne kadar zor ve zahmetli olduğunu ve asla eksiksiz yapılamadığını gayet iyi bilmektedir. Bazen esasa geçemeden usûl ile cebelleşerek aylarca zaman harcanmaktadır. Buna rağmen, yine de yapılmak istenen tam başarılamamaktadır. Usûl esastan önce gelir. Ancak, tek başına usûl yeterli değildir. Bu ikisi arasında olması gereken makûl dengeyi iyi ayarlamak gerekir. Bunun da o kadar kolay olmadığı tecrübelerle sabittir. Elinizdeki metinde yukarıda ifade edilen hususlar bir ölçüde denenmiştir; ancak, başarılı olunduğu düşünülmemektedir. Çünkü, Kaynakça yenilenmiş ve zenginleştirilmiştir. Fakat, önceden atıf yapılan kaynakların yeni baskılarına sayfa atfı düzeltmesi gereği gibi yapılamamıştır. Bu yüzden, yeni asıl kaynağı görmeden bu metinin dipnotları aracılığıyla sayfa atfı yapmak sakıncalıdır. Atıf yapılan kaynaklara ulaşılmalı; bu metnin dipnotlarındaki sayfa atıflarına güvenilmemelidir. Zaten bir kaynak bizzat görülmedenincelenmeden başkalarının atıf yaptığı sayfa numaraları esas alınarak atıf yapmak suretiyle metin üretmek tehlikeli ve yasaktır. Bu metnin atıflarında yer alan kaynakların neler olduğu bilinmeli; asıl kaynak görülerekdeğerlendirilerek yazarın görüşünün ne olduğu öğrenilmelidir. Her baskıda kaynakların yeni baskılarının kullanılması böyle bir zorluğu ve sakıncayı beraberinde getirmektedir. Kaynakların yeni baskılarını takip etmemek-değerlendirmemek de gelişmeleri-değişmeleri takip etmeme sonucunu doğurmakta; görüşleri sınırlandırmakta ve yer yer dondurmaktadır. İkinci yöntemin akademik çalışma usûlü ile bağdaşır bir yanı yoktur. Bu yöntemi uygulamak tembellik, kolaycılık anlamına gelir. Akademisyen tembellik yapamaz ve kolaycılığa kaçamaz/sığınamaz. Yaptığı faaliyetin mahiyetine uygun hareket etmek zorundadır. Yenileri takip etmeyi, yenilenmeyi ve yenilemeyi tercih etmelidir. Eksik olacaksa da bu gayretin içinde olunmalıdır”1. Bu metin, ilk basıldığı günden beri, daha çok ders malzemesikaynağı ihtiyacını giderme amacıyla yayımlanmaktadır. Bu amacına hizmet edebilmesi için, her baskıda gözden geçirilmesi ve yenilen- 1 Yusuf Karakoç, Vergi Ceza Hukuku, 2. Baskı, (Yetkin Yayınları), Ankara 2019, s. 7-8. 10 Önsöz mesine rağmen, hacminin de çok genişlememesi gerekmektedir. Bu gerekçeyle, her baskıda gerekli ve yeterli gözden geçirme ile yenileme yapılmakta; aynı zamanda hacminin gereğinden fazla genişlememesine de gayret edilmektedir. Ancak, elinizdeki metnin konusunda geniş kapsamlı çalışmalara olan ihtiyacın ise, gözardı edilmesi mümkün değildir. Bu iki ihtiyacın giderilmesi amacıyla iki ayrı metin hazırlanmakta; elinizdeki metin ise, Ders Kitabı sıfatıyla yayımlanmaktadır. Daha ayrıntılı ve geniş kapsamlı olarak yakın bir gelecekte yayımlanması plânlanan metin, daha çok uzmanların ihtiyaçlarına cevap verme amacına matuftur. Bu ikinci metnin baskıları arasında genişlememe gibi bir kısıtlamanın/kayıtlamanın herhangi bir gerekçesi bulunmamaktadır. Her baskısının bir öncekinden daha kapsamlı-yoğrulmuş olarak yayımlanmasının sürdürülmesi düşünülmektedir. 7338 sayılı Vergi Usul Kanunu ve Diğer Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun2 başta olmak üzere mevzuatta yapılan değişiklikler ile bu alana ilişkin yayınlar ve yargı kararları doğrultusunda mevcut metinde düzeltme-düzenleme, ekleme ve değişiklikler yapılmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda, metnin başından sonuna kadar her yerinde birtakım büyüklü-küçüklü düzeltme ve düzenlemeler yapılmış; bazı kısımların sistematiği farklılaştırılmıştır. Bölüm kaynakçaları kaldırılarak kitabın sonuna Genel Kaynakça eklenmiştir. Kervanın düzel(til)mesi için gayret edilmiştir. Her yeni baskı, bir öncekinden daha anlaşılır kılınmaya; geliştirilmeye; değiştirilmeye ve güzelleştirilmeye çalışılmakta ve özen gösterilmektedir. Eksiksiz olma; son noktayı koyma iddiası taşımayan bu metnin belirtilen hususlar dikkate alınarak değerlendirilmesinde yarar vardır. Yetişmemde tarifi imkânsız sıkıntılara katlanan cefakâr rahmetli annem ile fedakâr rahmetli babama; çalışmanın yapılması ve basılı metin haline gelmesi sürecinde her türlü nazıma katlanan ve sıkıntılarımı paylaşan sevgili eşim Doç. Dr. İrem Karakoç ile biricik kızımız Opr. Dr. Ayşe Zehra ve biricik oğlumuz Dr. Ömer Faruk’a sabır, destek ve hoşgörülerinden dolayı sonsuz teşekkürler ediyorum. 2 14.10.2021 tarih ve 7338 sayılı Vergi Usul Kanunu ve Diğer Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, (RG. 26 Ekim 2021 – 31640). Önsöz 11 Metnin basım ve yayımını üstlenen ve bunu çok kısa bir sürede gerçekleştiren Yetkin Basım Yayım ve Dağıtım A.Ş.’nin sahibi Muharrem Başer ile yayınevi-basımevi çalışanlarına çok teşekkür ederim. Mükemmel iyinin düşmanıdır. Elinizdeki çalışma, mütevazı bir başlangıç olsun diye bir araya getirilmiş (derleme ve müsvedde) bir metindir. Değişmesi, gelişmesi ve olgunlaşması zamana bağlıdır. (Varsa) bir boşluğu doldurur, duyulan bir ihtiyacı giderebilirse, çalışma amacına ulaşmış olacaktır. Marifet iltifata tâbidir; iltifatsız meta zayidir. Eleştirileriniz yolumuza ışık tutacaktır

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar