Bakmanın ve Görmenin Ötesinde: Düşünceler

Bakmanın ve Görmenin Ötesinde: Düşünceler

Kurtuluş Tayanç ÇALIŞIR

2019/05 1. Baskı, 204 Sayfa

ISBN 978-605-300-738-8

Her insan; duygularını, düşüncelerini, tasarımlarını, sezgilerini, görüşlerini dışa vurmak ister. Dışa vurulamamış bilinçli bir düşünce ve duyguyu, bilinçaltına yerleştirmek zorunda kalınırsa, duygu ve düşüncelerimizin bütününden oluşan iç dünyamız sıkıntılı bir ruh haline sahip olacaktır. Bu gerçeklik insanın akıl ve vicdan sahibi olmasının getirdiklerinden yalnızca birisidir. Durum bu olmakla birlikte, insan ve toplum merkezli düşüncenin başlatıcısı Sofistler ve Sokrates’tir. Onlardan önce felsefe yalnızca doğa ve fiziksel dünyanın ardında olduğunu düşündükleri ana ilke üzerinde düşünmüşlerdir. Oysa Sokrates ve Sofistler insan ve insan yaşamının sorunları üzerine düşünme geleneğini başlatmışlardır. Başka bir deyişle felsefeyi insanla buluşturmuşlardır. Onların izinden giden bir yazarın eseri olarak bu kitap, yazmaya karar verip de, sadece bu kitaba ayrılmış üç ay ya da beş ay gibi bir kesit içinde yoğunlaşılarak ortaya çıkartılmış değildir. Yıllar içinde yazılmış ve biriktirilmiş düşünce yazılarımın bazılarının bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş bir kitaptır. Kısaca söylemek gerekirse, bazı konularda geçmişi uzun yıllara dayanan gözlem ve okumalarımdan çıkardığım sonuçları özenle bir araya getirip, derli toplu bir düşünce çerçevesinde okurlarımla paylaşmayı amaçladım. Zira düşüncenin gerçek ve kalıcı eylemi yazmaktır. Yazmak olmayınca düşünmek çok şey ifade etmez diye düşündüm.

Bütün insanlarda bir doğrulama yanlılığı, başka bir deyişle doğrulanma arzusunu besleyen görüş ve düşüncelere iltimas tanıma zaafı vardır. Bu zaaf yüzünden aslında saçma sapan olduğuna dair bizim de kuşku duyduğumuz karar, işlem, düşünce veya davranışımızı destekleyen insanlara karşı sempati duyarız. İşte bu sempati gerçekleri görmemizi engelleyen bir perdeye dönüşür. Buna gerçek kataraktı da diyebiliriz. Başka bir şekilde ifade etmeye çalışırsak, doğrulanma arzumuzu besleyen görüş ve düşüncelere iltimas tanıma zaafımız, göz bebeğimizin arkasında bulunan ve görmeyi sağlayan doğal göz merceğinin saydamlığını kaybederek matlaşmasına ve dolayısıyla dünyayı görüşümüzün buğulanmış bir camın arkasından bakıyormuşçasına bozulmasına yol açar. Gerçeklik kataraktında gerçekliği algılama yetimizi zaafa uğratmaya (doğal göz merceğimizin saydamlığını kaybetmesine) neden olan şey etrafımızdaki çıkarcıların sırf göze girmek vb. gibi çıkarları yüzünden bizi pohpohlamalarıdır. Bu durumdan kurtulmak için yapılması gereken tek şey, küçük de olsa bir operasyondur. Çünkü kataraktın ilaçla tedavisi yoktur. Tek tedavisi cerrahidir. Gerçeklik kataraktında bu cerrahi müdahaleye denk düşen çare ise, etrafımızdaki çıkarcılardan uzak kalmak, onları etrafımızdan kovmaktır. Bunu başararak aynı zamanda temelde hep tutarlı kalmış olan düşünce evrimim içinde edindiğim bilgiler ve yaşam tecrübelerim ışığında, insan düşüncesini, eylemlerini, ufkunu ve bakışını biçimlendiren kavramlarla yazın dünyasında ben de varım demenin hazzı bir başka oluyor. Bu kitap bana bu hazzı yaşattı. Bu haz öyle bir hazdır ki, çok yoğun okumaların, düşüncelerin, iç gözlemlerin hızla uçuştuğu bir zihin atmosferi içinden bir eser meydana getirmenin tarifsiz mutluluğudur. Bu mutluluğun ne kadar büyük bir coşku doğurduğunu, öğrendikleri karşısında düşüncelerini ve iç sesini susturmakta zorlanan insanlar çok daha iyi anlayacaklardır. Öyle insanlar çok iyi bilirler ki, söze ve yazıya dönüşmeyen düşünce, düşünce değildir.

Bu duygu ve düşünceler içerisinde gerçeği arayışımın bir ürünü olarak bu kitapta, toplumsal hayatın her alanına sinmiş olan hazır düşünce ve davranış kalıpları ile düşünce alanında ilerlenebileceği yanılgısından uzaklaşılarak berrak, olabildiğince açık ve iyi niyetli bir üslupla yazılmış düşünceler bulunmakta ve ayrı ayrı yollara yönelmiş düşünceler nesnel olarak değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bunu yaparken, düşünce ve davranışlarını radikal ve keskin ötekileştirmelerin gölgesinde biçimlendirmek yanılgısına da düşülmemek için azami gayret gösterilmiştir.

İÇİNDEKİLER
ÖZGEÇMİŞ 5
ÖNSÖZ 11
İÇİNDEKİLER 15
1. BİR KİTAP ÖZETİ: Dünya Düzeni (World Order) İsimli Kitabın
Özeti 19
I. Yazarın (Henry Kissinger’in) Kısa Hayat Öyküsü 19
II. Kitabın Künyesi 20
III. Dünya Düzeni (World Order) Özeti 21
2. BİR FİLM DEĞERLENDİRMESİ: “22 JULY“ 35
I. Filmin Söylem ve Eylem Çözümlemesi 35
A. Filmin Künyesi 35
B. Filmdeki Ana Karakterler 36
C. Film İçeriğine Dair Analitik Çözümleme 36
II. Film İçeriğinin Ulusal Güvenlik Açısından Değerlendirilmesi. 40
A. Giriş 40
B. Filmin, Ulusal Güvenlik Politikalarının Düşünsel Temellerini Oluşturan Yaklaşımlar Olarak, İdealizm, Realizm, Liberalizm ve Marksizm’den Yola Çıkarak Kısa
Bir Değerlendirmesi 43
1. Ulusal Güvenlik Politikalarının İdealizm Açısından Değerlendirilmesi 44
2. Ulusal Güvenlik Politikalarının Realizm Açısından Değerlendirilmesi 44

16 İçindekiler
3. Ulusal Güvenlik Politikalarının Liberalizm Açısından Değerlendirilmesi 45
4. Ulusal Güvenlik Politikalarının Marksizm Açısından Değerlendirilmesi 46
III. Ulusal Güvenliğin Uluslararası Güvenlikle İlişkisi
Bakımından Yapılan İnceleme 47
IV. Sonsöz Olarak 50
3. POPÜLİZM 51
I. Popülizm Üzerine 51
II. Popülizmin Görünür Suretleri 54
III. Sonuç Yerine 58
4. ÖZGECAN ASLAN’IN KATLİNİN DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ 61
5. BİZ ÇUKUROVALILAR 67
6. YAŞLILIK VE ÖLÜM ÜZERİNE 69
I. Özet 69
II. Giriş 70
III. Yaşlılık 71
IV. Yaşlılıkta Yaşanan Sorunlar-Dezavantajlar 74
V. Ölüm Olgusu Üzerine 82
VI. Yaşlılık ve Ölüm 87
VII. Sonuç Yerine 90
7. NEDEN AKADEMİSYEN OLMAK İSTEMEDİM? 93
8. TANPINAR’A MEKTUP 97
9. UYKUYLA UYANIKLIK ARASINDA DUYGULAR 103
10. GELECEKSİZ VE ÖKSÜZ ZAMAN 111
11. ADALET SİSTEMİ NEYE YÖNELMELİ 115
12. YILDIRIM ÇEKEN 119
13. BENİM AŞKLARIM 121

İçindekiler 17
14. ÖLÜM ÜZERİNE 127
I. Hani Ölümden Sonra Dirileceklerdi 135
II. Gurbette Ölüm 135
III. Ölüm Adil midir? 136
IV. İnsanın Kendi Ölümünü Hissetmesi 137
V. Hiç Kimse Ölmek İçin Doğmamıştı Aslında 138
VI. Ölüm ve Ayrılık 139
VII. İnsan Öldüğünde Ne Olur?. 141
VIII. Azrail 141
IX. Ölüm Olmasaydı 142
X. Ölümün Çaresi Bulunamaz mı? 142
XI. Ömür ve Tükenmez Kalem 145
XII. Bir Ölümün Düşündürdükleri 147
XIII. Zamana Oynamak 148
XIV. Altı Ay Ömrü Kalmak 149
15. SOKAK KİTAPLARI DERGİSİ’NİN RÖPORTAJ SORULARINA YANITLARIM 153
16. “SYRİANA” İSİMLİ FİLMİN SÖYLEM VE EYLEM ÇÖZÜMLEMESİNİN
ÇEŞİTLİ KURAMLAR ÖLÇEĞİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ 167
I. Filmin Söylem ve Eylem Çözümlemesi 167
A. Filmin Künyesi 167
B. Filmdeki Ana Karakterler 168
C. Film İçeriğine Dair Analitik Çözümleme 169
D. Film Hakkında Genel Değerlendirme 177
II. Film İçeriğinin Realizm ve Liberalizm (İdealizm) Ölçeğinde Değerlendirilmesi. 178
A. Dış Politika Bağlamında Realizm ve Liberalizm
(İdealizm) 178
B. Realist ve Liberal Açıdan Bir “Syriana” Okuması 180

18 İçindekiler
III. Film İçeriğinin Kritik (Eleştirel) Kuram ve Konstrüktivizm Ölçeğinde Değerlendirilmesi 186
A. Dış Politika Bağlamında Kritik (Eleştirel) Kuram ve Konstrüktivizm 186
1. Giriş 186
2. Kritik (Eleştirel) Kurama Bakış 188
3. Konstrüktivist Kurama Bakış 189
B. Kritik (eleştirel) Kuram ve Konstrüktivist Açıdan Bir
“Syriana” Okuması 193
1. Eleştirel Kuram Açısından Baktığımızda; 193
2. Konstrüktivist Kuram Açısından Baktığımızda; 196
17. YARARLANILAN KAYNAKLAR 201