İÇİNDEKİLER

TAKDİM ve TEŞEKKÜR7

İÇİNDEKİLER11

KISALTMALAR17

GİRİŞ19

BİRİNCİ BÖLÜM
TEMEL KAVRAMLAR VE LEX FORİ PRENSİBİNE İLİŞKİN
GENEL BİLGİLER

1.Yabancılık Unsuru25

A.Genel Olarak25

B.Kavram25

C.Yabancılık Unsurunun Salt Tarafların Hukuk Seçimi ile
Sağlanması Tartışması33

2. Vasıflandırma Meselesi ve Ön Sorun38

A. Genel Olarak38

B. Maddi Hukuk Kuralı-Usûl Hukuku Kuralı Ayrımının Gerekliliği39

C.Maddi Hukuk Kuralı-Usûl Hukuku Kuralı Ayrımı45

I.Genel Olarak45

II.Vasıflandırma Statüsüne İlişkin Teoriler50

1.Lex fori’ye Göre Vasıflandırma50

2.Lex causae’ya Göre Vasıflandırma52

3.Karşılaştırmalı Hukuka Göre (Otonom) Vasıflandırma54

4.İşlevsel Vasıflandırma (Milletlerarası Özel Hukuk
Adaletine Göre Vasıflandırma)55

5.Görüşlerin Değerlendirilmesi56

III.Maddi Hukuk Kuralı-Usûl Hukuku Kuralı Ayrımına İlişkin
 Ölçütler58

1.Genel Olarak58

2.Kıta Avrupası Hukuku Açısından Maddi Hukuk
Kuralı-Usûl Hukuku Kuralı Ayrımına İlişkin Ölçütler

3.Anglo-Sakson Hukuku Açısından Maddi Hukuk
Kuralı-Usûl Hukuku Kuralı Ayrımına İlişkin Ölçütler

4.Görüşlerin Değerlendirilmesi68

D.Ön Sorun70

3. Lex Fori Prensibinin Dogmatik Temelleri72

A.Genel Olarak72

B.Pratik Kaygılar ve Yargılamanın Öngörülebilirliği75

I.Konuya İlişkin Görüşler75

II.Görüşlerin Değerlendirilmesi78

C.Devletin Egemenlik Yetkisine Müdahale ve Mülkilik Prensibi80

I.Genel Olarak80

II.Egemenlik Yetkisi ve Mülkilik Prensibi ile Lex Fori Prensibinin İzahı81

III.Görüşlerin Değerlendirilmesi83

D.Usûl Hukukunun Kamusal Karakteri85

I.Genel Olarak85

II.Usûl Hukukunun Kamusal Karakteri ile Lex Fori Prensibinin İzahı

III.Görüşlerin Değerlendirilmesi86

E.Kamu Düzeni ve Lex Fori Prensibi87

I.Genel Olarak87

II.Lex Fori Prensibinin Kamu Düzeni ile İzahına İlişkin Görüşler89

III.Görüşlerin Değerlendirilmesi90

F.En Sıkı İlişkili Hukuk Düşüncesi ile Lex Fori Prensibinin İzahı91

I.Genel Olarak91

II.Lex Fori Prensibinin En Sıkı İlişkili Hukuk ile İzahına İlişkin Görüşler91

III.Görüşlerin Değerlendirilmesi92

G.Hukukun İktisadi Analizi Düşüncesi Çerçevesinde Lex Fori Prensibinin İzahı93

I.Genel Olarak93

II. Hukukun İktisadi Analizi Çerçevesinde Usûl Hukuku Meselelerine Uygulanacak Hukuk94

III.Görüşümüz96

H.Saf/Pür Usûl Hukuku Normları - Maddi Hukukla İlişkili Usûl Hukuku Normları Ayrımı Düşüncesi

I.Değerlendirme ve Ara Sonuç98

İKİNCİ BÖLÜM
YARGILAMAYA İLİŞKİN KAVRAM VE KURUMLARIN
LEX FORİ PRENSİBİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ

GENEL OLARAK101

1.Mahkemeye İlişkin Kavram ve Kurumlar Bakımından Lex Fori 
Prensibinin Değerlendirilmesi102

A.Mahkemelerin Kuruluşu ve Yapısı102

B.Yargı Hakkı103

I.Genel Olarak103

II.Yargı Hakkının Sınırları104

III.Yargı Hakkı Bulunmamasının Sonucu115

C.Görev Kuralları116

D.Milletlerarası Yetki117

I.Genel Olarak117

II.Milletlerarası Yetki Sözleşmeleri Bakımından Uygulanacak
 Hukuk Sorunu120

1.Genel Olarak120

2.Hukukî Niteliği ve Vasıflandırma122

3.Uygulanacak Hukuka İlişkin Görüşler124

4.Görüşlerin Değerlendirilmesi126

2.Taraflara İlişkin Kavram ve Kurumlar Bakımından
 Lex Fori Prensibinin Değerlendirilmesi130

A.Yabancı Tarafın Ehliyet ve Temsili130

I.Genel Olarak130

II.Taraf Kavramı130

III.Taraf Ehliyeti130

1.Genel Olarak130

2.Gerçek Kişiler ve Tüzel Kişiliği Olmayan Topluluklar
Bakımından Soruna İlişkin Görüşler

3.Tüzel Kişiler Bakımından İleri Sürülen Görüşler134

a.Tüzel Kişilerin Hak Ehliyeti134

b.Tüzel Kişi Yabancının Taraf Ehliyeti136

4.Gerçek Kişiler ve Tüzel Kişiliği Olmayan Topluluklar ile Tüzel Kişilerin Taraf Ehliyetine İlişkin Görüşümüz

IV.Dâvâ Ehliyeti138

V.Yabancı Tarafın Dâvâ Takip Yetkisi139

VI.Dâvâya Vekalet Ehliyeti (İradi Temsil)141

B.Taraf Değişikliği144

3.Yargılamanın Yürütülmesine İlişkin Kavram ve
Kurumlar Bakımından Lex Fori Prensibinin Değerlendirilmesi145

A.Teminat145

I.Genel Olarak145

II.Türk Hukukundaki Teminata İlişkin Düzenlemeler148

B.Adli Yardım156

I.Genel olarak156

II.Türk Hukukundaki Durum157

C.Milletlerarası Derdestlik (Lis Alibi Pendens)160

I.Genel Olarak160

II.Kavram161

III.Avrupa Birliği Düzenlemeleri-Brüksel I Tüzüğü164

IV.Kıta Avrupası Millî Hukuklarının Milletlerarası Derdestlik Yaklaşımı166

V.Anglo-Sakson Hukukunda Milletlerarası Derdestlik Yaklaşımı171

VI.Türk Hukukunda İleri Sürülen Görüşler174

VII.Görüşümüz177

D.Hukukî Korunma ve Dâvâ Türleri184

E.Yargılamanın Dili186

F.Mahkemece Hükmedilecek Para Birimi192

I.Genel Olarak192

II.Anglo-Sakson Hukuku Yaklaşımı193

III.Kıta Avrupası ve Türk Hukukundaki Yaklaşım194

4.İspat Kavram ve Kurumları Bakımından Lex Fori Prensibinin
Değerlendirilmesi

A.Genel Olarak İspat Hukuku Açısından Uygulanacak Hukuk Sorunu

B.İspatın Konusu, İkrar Edilmiş ve Herkesçe Bilinen Vakıalar198

C.İspat Ölçüsü ve Uygulanacak Hukuk Sorunu

I.Genel Olarak

II.İspat Ölçüsünün Belirlenmesine İlişkin Teoriler

1.Subjektif İspat Ölçüsü Teorisi

2.Objektif İspat Ölçüsü Teorisi

3.Objektifleştirilmiş İspat Ölçüsü Teorisi

4.Ara Sonuç

III.İspat Edilmiş Kabul Edilme Açısından Ulaşılan
 Gerçekliğin/Olasılığın Derecesi

IV.Uygulanacak Hukuk Sorununun Tespiti

V.Soruna İlişkin Görüşler208

VI.Görüşümüz

D.İspat Yükü ve Uygulanacak Hukuk Sorunu

I.Genel Olarak

II.Kavram

III.İspatsızlık Halinde Hukukun Uygulanmasında Ortaya Çıkan Zorluk

IV.İspat Yükünün Hukukî Mahiyeti ve Vasıflandırma Tartışması223

1.Konuya İlişkin Görüşler

2.Görüşümüz

V.İspat Yükü Sorununa Uygulanacak Hukuk

1.Genel Olarak

2.Konuya İlişkin Milletlerarası Düzenlemeler, Görüşler ve Değerlendirmemiz

VI.Sonuç

E.Delil İkame Yükü ve Uygulanacak Hukuk Sorunu

I.Genel Olarak

II.Soyut Delil İkame Yükü

III.Somut Delil İkame Yükü

IV.Delil İkame Yükü Bağlamında Uygulanacak Hukuk

F.İspat Araçları (Deliller)

I.İspat Araçlarının Mahkemeye Getirilmesi ve İncelenmesi Usûlü

II.Kabul Edilebilir İspat Araçları ve Uygulanacak Hukuk

1.Genel Olarak

2.“Tanıkla İspat Yasağı” ve Uygulanacak Hukuk Bağlamında Görüşler

3.Avrupa Birliği’ndeki Düzenlemeler

4.Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Türk Hukuku Açısından Uygulanacak Hukuk

III.Delil Sözleşmeleri

5.Yargılamaya Son Veren Taraf Usûl İşlemleri Bakımından
Lex Fori Prensibinin Değerlendirilmesi

A.Genel Olarak

B.Hukukî Nitelikleri

C.Uygulanacak Hukuk

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
EXKURS: ZAMANAŞIMI VE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE

A.Genel Olarak

B.Anglo-Sakson Hukukundaki Durum

C.Yurtdışında Açılan Davanın Zamanaşımını Kesmesi

SONUÇ

BİBLİYOGRAFYA

Giriş

Kanunların millî sınırları gün geçtikçe önemini kaybetmektedir. Toplumsal ve ekonomik ilişkilerin milletlerarası boyut kazanmasıyla birlikte yasal bağlar da gelişmiştir. Bu çerçevede millî maddi ve usûlî hukuk normları pek çok ikili veya çok taraflı anlaşmayla sınırlanmış yahut ortadan kaldırılmıştır.

Tarihsel açıdan bakıldığında bu noktaya kolay gelinmemiştir. Kabilelerin hüküm sürdüğü ilkel dönemlerde, şahsilik ilkesi geniş anlamda uygulanmıştır[1]. Ulaşım ve iletişim imkânlarının gelişmediği bu safhada, birden fazla hukuk düzenini ilgilendiren uyuşmazlıklarla çok sık karşılaşılmamış, mahkemeler genel olarak hem olayın esasına hem de usûle bulundukları devletlerdeki hukuk kurallarını uygulamıştır[2].

Roma hukuku ilk başta ius civile idi, yani yalnızca Roma vatandaşlarına uygulanmaktaydı ve yabancıların hiçbir hakkı yoktu[3]. Ancak, Roma İmparatorluğu’nun Cumhuriyet döneminde ekonomik bağlantıların gelişmesiyle beraber, yabancılar için özel mahkemeler kurulmaya başlamıştır[4].

Benzer şekilde Antik Yunan’da da Demosthenes ve Isokrates, farklı şehir devletlerindeki farklı düzenlemelere rağmen, birden fazla şehir devletini birlikte ilgilendiren uyuşmazlıklar açısından ortak bir sonuç bulmaya çalışmıştır[5]. Milattan önce 1’inci yüzyıla ait Efes ve Sardes şehir devletleri arasında imzalanmış ve haksız fiilden doğan tazminat dâvâlarında, failin devleti hukukunun yetkili olacağına dair sözleşmeye rastlanmıştır[6].

Modern anlamda kanunlar ihtilâfı ilk defa kuzey İtalya’da ortaya çıkmıştır[7]. Uyuşmazlıkların yöresel boyutun bir adım önüne geçmesiyle yabancılığa ilişkin durum, bir sorun olarak ele alınmaya başlamış, 1200 yılına doğru Bologna’da Aldricus isimli bir doctores böyle bir halde hâkimin daha etkin ve yararlı olan hukuku uygulaması gerektiğini belirtmiştir[8]. 13’üncü yüzyılın ortalarında Balduini litis ordinatoria ve litis decisoria ayrımını yapmış ve ikincisini lex causae’ya tâbi tutmuştur[9]. Ayrıca yine 13’üncü ve 14’üncü yüzyılda glossatorlar ve postglossatorlar statü[10] teorisini oluşturarak milletlerarası özel hukukun temelini atmışlardır[11]. Fakat bu dönemlerde hâlâ bir ülkenin bir başka ülke kanun koyucusu tarafından hazırlanan düzenlemeleri uygulamasına, egemenlik alanının ülkesel sınırları dayanak gösterilerek karşı çıkılmıştır[12].

Sanayi devriminden sonra ise, seri üretime başlanması ve üretimde çeşitliliğin ortaya çıkması, global ekonomiden söz edilmesi ve bunların neticesi olarak ülkeler arası ticaretin gelişmesiyle uyuşmazlıklar da milletlerarası, hatta kıtalar arası bir boyut kazanmıştır[13]. 19’uncu yüzyılın ilk yarısının sonunda Waechter, devletlerin egemenliğine gönderme yapmış, kanun koyucunun yabancı hukuka rızaî gönderme yaptığı hallerde, hâkimin de bununla bağlı olacağını vurgulayarak önemli bir adım atmıştır[14]. Onun bu adımı, v. Savigny tarafından, uygulanacak hukuku tespit ederken hukukî ilişkinin doğası gereği ait olduğu hukuk öğretisi geliştirilerek tamamlanmıştır[15]. Keza, aynı dönemde İtalyan Mancini de taraf özerkliğinin olduğu alanlarda, uygulanacak hukukun da tespit edilebileceğini ifade etmiştir[16].

Ülkelerdeki hukukî düzenlemelerin farklı olması sebebiyle, milletlerarası nitelik taşıyan uyuşmazlıklara başvurulan ülke mahkemelerinin doğrudan kendi kurallarını uygulamalarının adil sonuçlar vermeyeceği düşüncesi ortaya çıkmış; lâkin milletlerarası bağlayıcılığı olan maddi hukuk hükümleri de –örneğin milletlerarası borçlar kanunu– hazırlanamamıştır[17]. Bu nedenle devletler, önlerine gelen uyuşmazlığın birden fazla ülkeyle ilgili olması durumunda, maddi hukuk meselelerine hangi ülke hukukunun uygulanacağını göstermek amacıyla kanunlar ihtilâfı kurallarını vazetmişlerdir[18]. Uyuşmazlığı giderecek olan mahkeme, şayet somut olay birden fazla ülke hukuk sistemini ilgilendiriyorsa, öncelikle yargı hakkı ve milletlerarası yetki meselesini hallettikten sonra kendi ülkesindeki milletlerarası özel hukuk mevzuatına bakar ve ilgili hükümlere göre olayın esasına uygulanacak hukuku tespit eder. Uyuşmazlığın giderilmesi amacıyla yapılacak yargılamada, usûle ise, milletlerarası özel hukukun tarihiyle yaşıt şekilde[19] ve neredeyse evrensel bir kabullenmeyle, istisnaî birkaç hüküm dışında pozitif bir dayanak olmaksızın, mahkemenin kendi hukukunun, yani lex fori’nin uygulanacağı öngörülmektedir[20]. Ancak, son yıllarda Kıta-Avrupası hukuk sistemlerinde, söz konusu prensibin mutlak olmadığı, başka bir anlatımla istisnalarının mevcut olabileceği savunulmaktadır[21]. Milletlerarası özel hukukun yukarıda öz olarak ele alınan tarihçesi, usûl hukuku alanında çok daha fazla gelişime ihtiyaç olduğunu, bu manada henüz taş devrinin yaşandığını göstermektedir[22].

Medenî usûl hukuku kurallarının yer bakımından uygulanmasının incelendiği bu çalışmada birinci bölümde temel kavramlar ve lex fori prensibine ilişkin genel meseleler ele alınmıştır. § 1’de, ne zaman bir çekişmenin birden fazla ülke hukuk sistemini ilgilendireceği, Milletlerarası Özel Hukuk ve Usûl Hukuku Hakkında Kanun’un 1’inci maddesinde ifade edildiği üzere, yabancılık unsuru içermesinin ne anlama geldiği meselesi incelenmiştir. Daha sonra § 2’de vasıflandırma ve ön sorun meselesi ele alınmış, diğer bir ifadeyle, hangi hususların usûle ilişkin olarak değerlendirileceği ve hâkimin hukukuna tâbi olacağı, hangi hususların maddi hukuka ilişkin olduğu için olayın esasına uygulanan hukuka göre, yani lex causae’ya göre çözüleceği konusu Kıta Avrupası ve Anglo-Sakson hukuku açısından ayrı ayrı tetkik edilmiştir. Yargılamada usûl hukuku meselelerine uygulanacak hukuku gösterdiği neredeyse evrensel olarak kabul edilen lex fori prensibinin dogmatik temelleri üzerinde § 4’de durulmuştur. İkinci bölümde ise yabancılık unsuru içeren uyuşmazlıklarda özellik arz eden usûl hukuku müesseseleri ve bu manada lex fori prensibinin istisnalarının mevcut olup olmadığı her bir kurum bağlamında ayrı ayrı ele alınmıştır. Son olarak Exkurs’da aslında bir maddi hukuk meselesi olan zamanaşımına ilişkin, bilhassa yabancı ülke mahkemesinde açılan dâvâyla kesilip kesilmeyeceği tartışması ortaya konulmuştur. Bu kısımda, Anglo-Sakson hukukunda zamanaşımı müessesinin yeri konusu da ayrıca incelenmiştir.

Sonuç

Bu çalışmada, yabancılık unsuru içeren uyuşmazlıklar açısından usûl hukuku meselelerine hangi ülke hukukunun uygulanması gerektiği incelenmiş ve şu sonuçlara varılmıştır:

Uygulanacak hukuk tartışmasının yapılabilmesi için yabancılık unsurunun mevcudiyeti ön koşuldur.

Yabancılık unsuru, somut olayın özellikleri göz önüne alınarak yapılacak inceleme sonucunda, yer veya kişi gereğince yahut ilişkinin ekonomik niteliği bakımdan birden fazla hukuk sistemi ile ilgi tespit edilirse, bu tespiti yapmamıza yarayan şey olarak değerlendirilmelidir.

Usûli meselelere uygulanacak hukukun belirlenebilmesi için maddi hukuk kuralları ile usûl hukuku kurallarının ayrımının yapılması, diğer bir ifadeyle vasıflandırma probleminin halledilmesi gerekir.

Vasıflandırma iki aşamada gerçekleştirilmelidir. Birinci aşamada, hâkim, kendi hukukuna –lex fori– göre meselenin usûl hukukuna ait olup olmadığına karar verir. Bu aşamada uygulanacak hukuk belirlendikten sonra, ikinci aşamada, söz konusu hukuk düzeni içerisinde tıpkı bir iç uyuşmazlıkmış gibi somut olayın soyut hukuk kuralları karşısında nitelendirmesi yapılmalı, onun öngördüğü koşul vakıaların somut olayda gerçekleşip gerçekleşmediği ele alınmalıdır. Bu aşamada değerlendirme tamamen esasa uygulanan hukuka –lex causae– göre yapılır. Ancak, meseleye uygulanacak yabancı hukuk ile hâkimin hukuku arasında bir çelişki varsa yahut somut mesele hâkimin hukukunda hiç düzenlenmemiş ve bu manada bir çelişki değil eksiklik söz konusuysa, ortaya çıkan sorunu gidermek açısından, işlevsel bir vasıflandırma yapılmalıdır.

Usûl hukuku kuralı-maddi hukuk kuralı ayrımının Türk hukukuna göre yapılması durumunda, usûl hukuku kuralları, bir hakka ilişkin uyuşmazlığın giderilmesi sürecinde, tarafların bu sürece ilişkin hak ve yükümlülüklerini ve sürecin işleyişini düzenleyen kurallar şeklinde tanımlanmalıdır. Bu çerçevede ayrım tartışma konusu kuralın düzenlemeyi hedeflediği alana ve aşamaya bakılarak gerçekleştirilmelidir. Şayet kural bir çekişmenin giderilmesine ilişkin olarak taraflara veya mahkemeye yönelikse, usûl hukuku kuralı olarak kabul edilmeli, aksine, herhangi bir çekişme durumunu öngörmeksizin, yaşam ilişkilerini düzenliyorsa maddi hukuk kuralı olarak nitelendirilmelidir.

Lex fori prensibinin dogmatik temeli incelememiz göstermektedir ki, herhangi bir normatif dayanağı olmayan lex fori prensibi, dogmatik bir temele de sahip değildir. Ne devletin egemenlik yetkisi ne usûl hukukunun kamusal karakteri ve kamu düzeni neden usûl hukuku meselelerine mahkemenin hukukunun uygulanması gerektiğini izah eder. En sıkı ilişkili hukuk yaklaşımı da aynı şekilde prensibe dogmatik bir temel olamaz. Zira, en sıkı ilişkili hukuk mahkemenin hukuku olabileceği gibi lex causae veya locus regit actum da olabilir. Hukukun iktisadi analizi ise niteliği gereği bütün durumları kapsar bir genelleme yapmaya imkân tanımaz. Her bir kurumun, iktisadi teoriler açısından ayrı ayrı incelenmesi gerekir. Pratik kaygılar ve usûl ekonomisi kimi meseleler açısından mahkemenin hukukunun uygulanması için meşru bir gerekçe teşkil eder. Ancak bunun, bütün usûlî kavram ve kurumlar açısından, özellikle tarafların meşru menfaatleri ve milletlerarası karar ahenginin sağlanması dikkate alındığında geçerli olduğunu söylemek mümkün değildir.

Şu halde, yabancılık unsuru içeren uyuşmazlıklarda usûl hukuku meselelerine mahkemenin hukukunun uygulanmasını öngören lex fori prensibinin mutlak olarak kabulü olanaksızdır. Olması gereken, kanun koyucunun, tıpkı maddi hukuk normlarında olduğu gibi usûlî kanunlar ihtilafı kurallarını açıkça düzenlemesidir. Ancak, mevcut eksiklik durumunda da, mahkemeler, 1982 yılına kadar maddi hukuk meselelerinde olduğu gibi, usûl hukuku açısından da yabancı hukukun uygulanmasını her bir somut mesele açısından incelemelidir. Bu inceleme gerçekleştirilirken de yabancı hukukun uygulanmasının yaratacağı pratik zorluk ile tarafların meşru beklentilerinin ve milletlerarası karar ahenginin sağlanmasının ortaya çıkaracağı fayda karşılaştırılmalıdır. Eğer pratik zorluk ağır basmaktaysa, lex fori prensibi geçerli olmaya devam etmelidir. Ancak tarafların meşru beklentileri ve milletlerarası karar ahengi farklı/yabancı bir hukuku göstermekte ve pratik zorluk ihmal edilebilir noktada ise, söz konusu yabancı hukuk, usûl hukuku meselelerine de uygulanmalıdır.

Uygulanacak hukukun tespitine ilişkin getirdiğimiz ölçüt çerçevesinde usûl hukukuna ilişkin kavram ve kurumlar değerlendirildiğinde şu sonuçlara varılmıştır:

Mahkemenin kuruluşu ve yapısı ile hâkimlerin tayini konusunda hâkimin kendi hukukunu uygulaması gerektiği şüpheden uzaktır.

Yargı hakkının mevcudiyeti noktasında uygulanacak hukuka dair bir tartışma söz konusu olamaz. Zira, yargı hakkının hangi hallerde mevcut olduğu ve sınırları Milletlerarası Adalet Divanı Statüsü’nün 38’inci maddesi gereğince, milletlerararası hukukun bağlayıcı düzenlemeleri olan, iki veya çok taraflı sözleşmeler ve milletlerarası örf ve adet hukuku kurallarıyla belirlenmiştir.

Türk devletinin yargı hakkı, yabancı devletlerin veya devlete ait kurumların egemenlik işlemleri, yabancı devlet başkan ve temsilcileri, NATO personeli ve milletlerarası kurumlar açısından sınırlanmıştır. Devletlerin, devlet başkan ve temsilcilerinin, ağır insan hakkı ihlâlleri durumunda egemenlik işlemleri açısından dahi yargı hakkının mevcut olması gerektiği düşüncesi ortaya çıkmışsa da, bunun henüz bağlayıcı bir milletlerarası örf ve adet hukuku kuralı haline geldiği söylenemez.

Devletlerin yargı bağışıklığından açıkça veya zımnen vazgeçmesi mümkündür. Ancak, Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi’nin 32’nci maddesinin ikinci fıkrası ve Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi’nin 45’inci maddesinin ikinci fıkrasında bağışıklıktan vazgeçmenin açıkça yapılması gerektiği düzenlendiğinden, söz konusu sözleşmeler kapsamındaki temsilciler açısından örtülü bir vazgeçme mümkün olmaz.

Mahkemelerin görevi vasıflandırmanın birinci aşamasında mahkemenin hukukuna göre tayin edilir.

Mahkemelerin milletlerarası yetkisi münhasıran ilgili ülke hukukuna göre belirlenir.

Milletlerarası yetkinin tayininde kullanılan “yerleşim yeri”, “ifa yeri” gibi maddi hukuka ait kavramların belirlenmesi lex fori’ye tâbidir.

Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi olmadığı itirazı, iç yetki hallerinde olduğu gibi kural olarak “ilk itiraz” şeklinde, esasa cevap süresi içerisinde ve en geç esasa cevaplarla birlikte ileri sürülür. Keza, kesin yetki hallerinde de, “dâvâ şartı” olarak taraflarca her zaman ileri sürülebilir, mahkemece de yargılamanın her aşamasında re’sen gözetilir.

Milletlerarası yetki sözleşmesi bir usûl hukuku kurumudur. Diğer bir ifadeyle usûl hukukuna ait olarak vasıflandırılır. Nihai tahlilde bir sözleşme olması sebebiyle, usûl hukukunda hakkında hüküm bulunmayan hallerde ortaya çıkan boşluklar, maddi hukuk hükümleriyle doldurulur.

Mahkemelerin milletlerarası yetkisi belirlemek noktasında devletlerin yetkileri mutlaktır. Bu çerçevede, hangi uyuşmazlıklar açısından hizmet verecekleri ve hangileri açısından kapalı olacaklarını serbestçe belirlerler. Bu bağlamda yetki sözleşmelerine ilişkin hem yetkilendirme –prorogation– hem de yetkinin kaldırılması –derogation– noktasında caiz olma şartları ve etkileri için, lex fori dikkate alınmalıdır. Yetki sözleşmesinin kurulması açısından ise temel ilişkiye göre bir ayrım yapılmalıdır. Temelde bir sözleşme söz konusu ise, kurulma koşulları açısından sözleşme statüsü dikkate alınmalıdır. Şayet temeldeki ilişki sözleşme dışı bir borç ilişkisi ise, tarafların iradesinden aksi anlaşılmadıkça yetkili mahkemeye ilişkin belirlemenin, salt o belirleme açısından hukuk seçimi manasına da geldiği kabul edilmeli ve ilgili ülke hukuku uygulanmalıdır.

Milletlerarası yetki sözleşmelerinin şekli konusunda Milletlerarası Özel Hukuk ve Usûl Hukuku Hakkında Kanun’un 47’inci maddesinde yer alan düzenleme ile esas itibariyle yetki sözleşmesinin caiz olma şartlarının düzenlenmek istenmesi sebebiyle Türk hukuku uygulanmalıdır.

Taraf kavramı ve kimin taraf olduğu lex fori’ye göre belirlenir.

Hem gerçek kişiler hem de tüzel kişiliği olmayan topluluklar açısından, taraf ehliyetinin ve dâvâ ehliyetinin mevcudiyeti “ya-ya da” şeklinde değil “hem- hem de” üzerine kurulmalıdır. Kişi kendi millî hukukuna göre hak ehliyetine veya taraf ehliyetine sahipse, Türk hukuku açısından da taraf ehliyetine sahip olarak kabul edilmelidir. Ülke içinde hukukî güvenliği sağlamak adına kişinin her iki ihtimale göre de taraf ehliyeti olmamasına rağmen Türk hukukuna göre taraf ehliyeti veya hak ehliyeti mevcutsa dâvâda taraf olarak yer alabilmesi kabul edilmelidir. Vatansız kimseler ise, Vatansız Kişilerin Hukukî Statüsüne İlişkin Sözleşme’nin 16’ncı maddesi gereğince mutad meskenleri ülke içinde bulunuyorsa vatandaş gibi değerlendirilir. Şayet mutad meskeni başka bir ülkede bulunuyorsa, o ülke vatandaşları gibi muamele göreceğinden yukarıda belirtilen sonuç onlar açısından da geçerlidir.

Tüzel kişilerin taraf ehliyeti ve dâvâ ehliyeti bakımından da tıpkı gerçek kişiler ve kişiliği olmayan topluluklar açısından olduğu gibi alternatifli bir kabul yerinde olur. Bu çerçevede, ilgili tüzel kişiye, statüsünde öngörülen merkez yeri hukukuna göre hak ehliyeti veya hak ehliyeti olmamasına rağmen taraf ehliyeti tanınmışsa yahut Milletlerarası Özel Hukuk ve Usûl Hukuku Hakkında Kanun’un 9’uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince yetkili hukuka göre hak ehliyeti veya taraf ehliyeti mevcut ise, ilgili tüzel kişinin taraf ehliyeti olduğu kabul edilmelidir.

Yabancılık unsuru taşıyan uyuşmazlıklar açısından kendisine ait olmayan menfaat için dâvâ açan kimsenin söz konusu yetkiye sahip olup olmadığı, yetkinin dayanağının usûl hukuku hükümleri mi maddi hukuk hükümleri mi olduğu ayrımı yapılmaksızın lex fori’ye göre belirlenmelidir.

Avukatlık sözleşmesi kural olarak sözleşme statüsüne –lex causae– tâbidir. Dâvâda iradî temsil açısından ise mahkemenin hukuku uygulanır. Türk mahkemeleri önünde birini temsil edecek kimsenin yargılama içerisinde gerçekleştirdiği işlemlerin geçerliliği, dâvâyı nasıl yürüteceği ve sona erdirebileceği gibi hususların Türk hukukuna –lex fori– tâbi olması gerekir.

Hem kanunî hem de iradî taraf değişikliği hallerine, kural olarak lex fori uygulanır.

Teminat yatırılmasının koşulları ile hüküm ve sonuçlarının açıkça Milletlerarası Özel Hukuk ve Usûl Hukuku Hakkında Kanun ve ülkemiz için bağlayıcı olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları ile düzenlenmiş olması karşısında, buna uygulanacak hukukun lex fori, yani Türk hukuku olması gerekir.

Adli yardımın koşulları ile hüküm ve sonuçlarının açıkça ülkemiz için bağlayıcı olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları ile düzenlenmiş olması karşısında, buna uygulanacak hukukun söz konusu içtihatlar ile kapsam ve sınırı belirlenen lex fori, yani Türk hukuku olması gerekir.

Hâkim, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114’üncü maddesinde derdestlik için aranan koşulları da dikkate alarak, yabancı mahkeme kararının tanınıp tenfiz edilebilir olacağı öngörüsünde bulunuyorsa, milletlerarası derdestliği de re’sen veya tarafların itirazı üzerine dikkate almalıdır. Ancak hâkim, dâvâcının hak arama hürriyetini de dikkate alınarak hak kayıplarına neden olmamak adına, söz konusu tanınabilirlik sadece bir tahmine dayandığı için dâvâyı hemen reddetmemeli, yabancı mahkeme kesin bir karar verinceye kadar bekletmelidir. Yabancı mahkeme kesin kararını verdikten sonra, söz konusu karar tanınıp tenfiz edilebilir ise –henüz tanınmadığı aşamada hukukî yarar, tanımadan sonra kesin hüküm sebebiyle– dâvâyı reddetmelidir. Aksi takdirde dâvâyı görmeye devam etmelidir.

Yabancılık unsuru içeren uyuşmazlıklar açısından, ilgililerin mahkemeden isteyebilecekleri hukukî korumalar ve dâvâ türleri lex fori’ye tâbidir.

Yargılamanın dili Türkçe’dir. Mahkemenin yargılamayı başka bir dilde yürütmesi noktasında tarafların istekleri göz ardı edilebilir. Ancak adil yargılanma hakkı ve onun unsuru olan hukukî dinlenilme hakkının her durumda etkin olarak sağlanması bağlamında tercüme ve tercüman masraflarının karşılanması, ceza yargılaması için öngörülene benzer şekilde devlet kasasından gerçekleştirilebilir. Adalet teşkilatı bünyesinde, masrafları taraflarca karşılanacak olsa bile yetkin tercümanlar bulundurulması yahut hizmet alımına imkân veren anlaşmaların yapılması ve mümkün mertebe tercüme hatalarının azaltılmaya çalışılması da bu çerçevede düşünülebilir. Dili bilmeyen bir kimsenin yargılamaya katıldığı hallerde, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 31’inci maddesinde yer alan hâkimin dâvâyı aydınlatma yükümlülüğüne ilişkin hükümden daha fazla yararlanılabilir, hâkim dil bilmeyen kimseyi örneğin isticvap edecekse müteaddit defalar gelmemesinin neticesini söyleyebilir, kesin bir süre vermişse bunu ayrıca ve açıkça vurgulayabilir. Ayrıca, hâkim ilgili dili biliyorsa, tercümanın çevirisini, örneğin yabancı tanığın anlattıklarını, serbestçe de takdir edebilmesi, kararını buna dayandırabilmesi gerekir. Bunun ötesinde devletin birliği açısından gerekli olduğunu düşündüğümüz millî dil birliğinin egemenlik yetkisini kullanan mahkemelerden kaldırılmasının, toplumun birlikte yaşama motivasyonunu ve dolayısıyla devletin geleceğini de tehdit edebilecek olması karşısında hukuk politikası açısından da yerinde olmaz.

Yabancılık unsuru taşıyan uyuşmazlıklarda yabancı para birimi üzerinden dâvâ açılabilir ve hüküm kurulabilir.

İspatın konusu, kural olarak taraflarca ileri sürülen, dâvânın esası hakkında önemli ve çekişmeli vakıalardır. Hangi vakıaların uyuşmazlık içerisine dahil edileceğini, talep olunan hukukî sonucu ihtiva eden yabancı maddi hukuk kuralı, yani lex causae gösterir. Ancak, vakıaların nasıl ileri sürüleceği ve onlara nasıl karşı koyulacağı, diğer bir ifadeyle, ispatı ise kural olarak lex fori’ye tâbi olur.

Herkesçe bilinen vakıaların maddi hukuk ve onun amaçları ile bir ilgisi yoktur. Bunların ayrıca ispatlanmasının aranması maddi hukuk ilişkisinin daha iyi ortaya konması anlamına gelmeyeceğinden pratiklik ve usûl ekonomisi de dikkate alındığında, bu noktada lex fori’nin uygulanması yerinde olur.

Tarafların meşru beklentileri ve milletlerarası karar ahengi dikkate alındığında, mahkemenin yabancı bir ülke hukukunu uygulamasına karşı ileri sürülen pratiklik, hakların temelinde kayma gibi hususların yerinde olmadığının tespit edilmesi karşısında, ispat ölçüsü bağlamında, ilgili vakıalar bakımından lex causae uygulanmalıdır.

İspat yükü kurumunun hem maddi hukuk kuralları hem de usûl hukuku ile olan sıkı ilişkisi nedeniyle teorik olarak bu kurum, iki alandan birine ait olarak nitelendirilemez. Ancak, pratiklik ve usûl ekonomisi yönünden ortaya çıkacak yükün ihmal edilebilirliği, milletlerarası karar ahengi ve tarafların meşru menfaatleri dikkate alındığında, yabancılık unsuru içeren uyuşmazlıklar bakımından ispat yükü meselelerine lex causae’nın uygulanması yerinde olur.

Soyut delil ikame yükünün, objektif ispat yükünden farklı olarak salt yargılama sürecini düzenlemek amacıyla var olması nedeniyle usûl hukukuna ait olarak vasıflandırılması gerekir. Ancak bu yükün, kanunda öngörülen ayrıksı durumlar dışında, tamamen objektif ispat yükü kuralına göre belirlenmesi karşısında, uygulanacak hukuk bağlamında da aynı değerlendirmelerin –lex causae– geçerli olması gerekir.

Somut delil ikame yükünün hâkimin hukukuna göre belirlenmesi gerekir.

İspat araçları bağlamında genel olarak lex fori geçerlidir. Delillerin toplanması ve mahkemece incelenmesi hususu, maddi hukukun gerçekleşmesine hizmet etmek dışında onunla ilişkisi olmaması, milletlerarası karar ahengi ve tarafların meşru beklentileri düşünüldüğünde milletlerarası özel hukukun amacının gerçekleşmesine zarar vermemesi ve daha pratik olacağının şüpheden uzak olması sebebiyle lex fori’ye tâbi kılınmalıdır.

Tanıkla ispat yasağı ve kabul edilebilir ispat araçları açısından lex fori’nin yanında, Milletlerarası Özel Hukuk ve Usûl Hukuku Hakkında Kanun’un 7’nci maddesinden kıyasla alternatifli olarak hukukî işlemin yapıldığı yer ve işlemin esasının tâbi olduğu ülke hukuklarınca kabul edilen ispat araçlarına da izin verilmesi gerekir.

Delil sözleşmesinin, lex fori, lex causae veya locus regit actum’dan birine göre caiz olması ve geçerlilik şartlarını taşıması yeterli kabul edilmeli ve ilgili vakıalar o deliller dikkate alınarak ispatlanabilmelidir. Münhasır olmayan delil sözleşmeleri açısından forum mahkemesinin kabul ettiği delillere de imkân tanınmalıdır. Münhasır delil sözleşmeleri ise, alternatifli olarak tespit edilen hukuklardan en az birine göre caiz ve geçerli ise, ilgili vakıa ancak o delille ispatlanabilmelidir.

Dâvâdan feragat niteliğinde bir işlemin, ancak hâkimin hukukuna göre mümkünse caiz olduğunu söylemek gerekir.

Kabulün ancak tarafların üzerinde tasarruf edebilecekleri uyuşmazlıklarla sınırlanması nedeniyle, kabule, salt bu kapsamda feragate nazaran bir farklılık tanınmalı ve uyuşmazlık konusu üzerinde tarafların serbestçe tasarruf edip edemeyecekleri, ilgili uyuşmazlık konusu hakkında Türk kanunlar ihtilâfı kurallarına göre uygulanacak hukuk açısından tespit edilmelidir. Ancak, diğer usûlî şartlar açısından kabulün hâkimin hukukuna, yani Türk hukukuna tâbi kılınması uygun olur.

Sulhün mahkeme önünde geçerli bir şekilde yapılabilmesi şartları ve etkileri lex fori’ye tâbi kılınmalıdır. Ancak, sulhün bir sözleşme olması karşısında, kurulması bağlamında Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda hüküm bulunmayan hallerde lex causae’ya tâbi olması uygun olur. Keza, sulhün kısmi kabul niteliğinde olması sebebiyle tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri konulardan olup olmadığı da, lex causae’ya göre belirlenmelidir.

Zamanaşımının bir maddi hukuk kurumu olduğu hukukumuz açısından şüpheden uzaktır. Uygulanacak hukuk açısından ise Milletlerarası Özel Hukuk ve Usûl Hukuku Hakkındaki Kanun uyarınca tartışma mevcut değildir.

Esasına Türk hukukunun uygulandığı bir uyuşmazlık açısından, daha önce yabancı bir mahkemede açılan dâvâ, tanıma veya tebligata ilişkin ilave bir koşul aranmadan zamanaşımını kesmelidir.

Bibliyografya

Ailes, Edgar H., "Substance and Procedure in the Conflict of Laws", Michigan Law Review 1940-1941/39, s. 392-418.

Akbal, Mehmet, “Medenî Yargılama Hukukunda Adli Yardım”, TBBD 2011/43, s. 147-173.

Akıncı, Ziya, Milletlerarası Tahkim, İstanbul 2013 (Tahkim).

Akıncı, Ziya, Milletlerarası Usûl Hukukunda Yetki Sözleşmesine Dayanan Yabancı Derdestlik, Ankara 2002 (Derdestlik).

Akil, Cenk, “Hâkimin Hukuku Kendiliğinden Uygulaması İlkesi”, AÜHFD, 2008/3, s. 1-32 (AÜHFD).

Akil, Cenk, “Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun Hâkimin Bilirkişi Raporuyla Bağlı Olup Olmadığı Hakkında Vermiş Olduğu 24.12.2008 Gün ve E. 2008/4-734, K. 2008/766 Sayılı Kararının Tahlili”, AÜHFD 2011/3, s. 693-731 (Bilirkişi).

Akkutay, Berat L., “Devletin Jus Cogens Normlara Aykırı Fiilelerinden Dolayı Hukukî Yargı Bağışıklığı”, TBBD 2014/113, s. 99-125.

Akyol-Aslan, Leyla, Medenî Usûl Hukukunda Dâvâdan Feragat, Ankara 2010.

Alangoya, Yavuz/Yıldırım, M. Kamil/Deren-Yıldırım, Nevhis, Medenî Usûl Hukuku Esasları, İstanbul 2009.

Albayrak, Hakan, Medenî Usûl ve İcra İflas Hukukunda Yaklaşık İspat, Ankara 2013.

Alderton, Matthew, “The Act of State Doctrine: Question of Validity and Abstention from Underhill to Habib”, MelbJIL 2011/12, s. 1-26.

Alexander, Gregory S., “The Application and Avoidance of Foreign Law in the Law of Conflicts”, Northwestern University Law Review 70/4, s. 602-638.

Alibaba, Arzu, Milletlerarası Unsurlu Sözleşmelerde Hukuk Seçimi ve Sınırlandırılması, Ankara 2005.

Altuğ, Yılmaz/Yasan, Mustafa, “Milletlerarası Özel Hukukta Kamu Düzeni”, Prof. Dr. Ergun Önen’e Armağan, İstanbul 2003, s. 139-150.

Altuğ, Yılmaz, Devletler Özel Hukuku, İstanbul 1995.

Arat, Tuğrul, Ticaret Şirketlerinin Tâbiiyeti, Ankara 1970.

Arend, Friedrich, Zahlungsverbindlichkeiten in fremder Waehrung, Frankfurt am Main 1989.

Arens, Peter, “Prozessrecht und materielles Recht”, Archiv für die civilistische Praxis, C. 173, s. 250-271.

Arens, Peter/Lüke, Wolfgang, Zivilprozessrecht, München 1992.

Armbrüster, Christian, “Englischsprachige Zivilprozesse vor deutschen Gerichten?”, ZRP 2011, s. 102-104 (ZRP 2011).

Armbrüster, Christian, “Fremdsprachen in Gerichtsverfahren”, NJW 2011, s.812-818 (NJW 2011).

Arnold, Anne K., Lex Fori als versteckte Anknüpfung, Berlin 2009 (Lex fori).

Arnold, Richard, “Forum Conveniens or Forum Non Conveniens”, Sydney Law Review 1977, s. 540-548 (Forum Conveniens).

Arnold, Thurman, "The Role of Substantive Law and Procedure in the Legal Process", Harvard Law Review 1932/45, s. 617-647 (Substantive Law).

Arsava, Füsun, “Yabancı Mahkeme Kararlarının İcrası ve Devletlerin Yargı Bağışıklığı”, TAAD 2012/8, s. 1-20.

Atalay, Oğuz, Medenî Usûl Hukukunda Menfi Vakıaların İspatı, İzmir 2001.

Atalı, Murat, Medenî Usûl Hukukunda Aleyhe Bozma Yasağı, Ankara 2014 (Aleyhe Bozma).

Atalı, Murat, “Türk Medenî Usûl Hukuku Açısından Dâvâda Yabancıların Durumu”, Vatandaşlık, Göç, Mülteci ve Yabancılar Hukukundaki Güncel Gelişmeler Sempozyumu 15-16 Mayıs 2009, Ankara 2010, s. 545-561 (Dâvâda Yabancı).

Atalı, Murat, “Beachtung auslaendischer Rechtshaengigkeit im türkischen Recht”, ZZPInt 2005, s. 417-431 (Rechtshaengigkeit).

Atalı, Murat, Internationale Zustaendigkeit im deutsch-türkischen Rechtsverkehr, Frankfurt 2001 (Zustaendigkeit).

Ataman-Figanmeşe, İnci, “Hukukî ve Ticarî Konularda Yabancı Ülkelerde Delil Sağlanması Hakkında 1970 Tarihli Lahey Sözleşmesi”, MHB 23/1-2, s. 19-88.

Aybay, Rona, “Yargıtay İçtihatlarına Göre Yabancı Devletin Yargı Bağışıklığı”, TBBD 2007/72, s. 109-120.

Aygül, Musa, “Avrupa Topluluklarında Akitten Doğan Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkında Roma Sözleşmesi”, SÜHFD 2001/3-4, s. 229-270 (SÜHFD).

Aygül, Musa, Milletlerarası Özel Hukukta Şirketlere Uygulanacak Hukuk, Ankara 2007 (Şirketler).

Baetge, Dietmar, Der gewöhnliche Aufenthalt im internationalen Privatrecht, Tübingen 1994.

Baeumer, Annette, Die auslaendische Rechtshaengigkeit und ihre Auswirkungen auf das internationale Zivilverfahrensrecht, Berlin 1999.

Baklacı, Pınar, “En Çok Gözetilen Ulus Kaydı ve Uyuşmazlık Çözüm Yollarına İlişkin Kurallar”, Uluslararası Hukuk ve Politika 2005/20, s. 59-78.

Bamberger, Heinz G./Roth, Herbert/Spickhoff, Andreas, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Bd. III, München 2012.

Başözen, Ahmet, İlk Görünüş İspatı, Ankara 2010.

Baumbach, Adolf/Lauterbach, Wolfgang/Albers, Jan/Hartmann, Peter, Zivilprozessordnung Kurz Kommentar, Bd. 1, München 2014.

Baumgaertel, Gottfried/Laumen, Hans-Willi/Prütting, Hanns, Handbuch der Beweislast: Grundlagen, Köln 2009.

Baumgaertel, Gottfried, Wesen und Begriff der Prozesshandlung einer Partei im Zivilprozess, Frankfurt 1957.

Beal, Crystal, “Foreign Currency Judgments: A New Option for United States Courts”, Journal of International Law 19/1, s. 101-140.

Beck’scher Online Kommentar-ZPO, München 2014 (BeckOK-ZPO/Yazar, Art. X).

Beck’scher Online Kommentar-BGB, München 2014 (BeckOK-BGB/Yazar, Art. X).

Beck’scher Online Kommentar-GBO, München 2014 (BeckOK-GBO/Yazar).

Beranek, Axel, Die Parteifaehigkeit, Baden-Baden 2009.

Berentelg, Maria, Die Act of State-Doktrin als Zukunftsmodell für Deutschland?, Tübingen 2010.

Berki, Osman F., “Ecnebilerin Hukuk ve Vazifeleri Hakkındaki Muvakkat Kanunda Teminat”, AÜHFM 1946, s. 403-422.

Bessenich, Agnes D., Der auslaendische Staat als Klaeger, Basel 1993.

Beys, Kostas E., “Die Staatenimmunitaet im Lichte des Grundsatzes der Achtung und des Schutzes der Menschenwürde”, FS für Reinhold Geimer zum 65. Geburtstag, München 2002, s. 67-84.

Bianchi, Andrea, “Ferrini v. Federal Republic of Germany”, AJIL 99,
s. 242-248.

Bilge, Necip, Medenî Yargılama Hukuku, Ankara 1967.

Birk, Rolf, “Die Einklagung fremder Rechte (action oblique, azione surrogatoria, accion subrogatoria) im internationalen Privat- und Prozessrecht”, ZZP 82, s. 70-92.

Blair, Paxton, “The Doctrine of Forum Non Conveniens in Anglo-American Law”, Columbia Law Review 1929/1, s. 1-34.

Blomeyer, Arwed, Zivilprozessrecht, Berlin 1963.

Bohne, Gotthold, “Mit einer an Sicherheit grenzenden Wahrscheinlichkeit”, NJW 1953, s. 1377-1379.

Bogdan, Michael, Private International Law as Component of the Law o the Forum, The Hague 2012.

Bolayır, Nur, Medeni Usul Hukukunda Yetki Sözleşmeleri, İstanbul 2009.

Bonin, Paul, Der Prozessvergleich, Stuttgart 1957.

Bork, Reinhard/Schmidt-Parzefall, Tillmann, “Zur Reformbedürftigkeit des § 110 ZPO”, JZ 1994, s. 18-23.

Borkowski, Andrew, Textbook on Roman Law, London 2001.

Born, Gary/Rutledge, Peter B., International Civil Litigation in United States Courts, New York 2011.

Böhm, Peter, “Die Rechtschutzformen im Spannungsfeld von lex fori und lex causae”, Festschrift für Hans W. Fasching zum 65.  Geburtstag, Viyana 1988, s. 107-138.

Brand, Ronald A./Jablonski, Scott R., Forum Non Conveniens, History, Global Practice and Future Under the Hague Convention on Choice of Court Agreements, New York 2007.

Brinkmann, Moritz, Das Beweismass im Zivilprozess aus rechtsvergleichender Sicht, Köln 2005.

Broom, Herbert, Selection of Legal Maxims, Philadelphia 1852.

Bruns, Rudolf, Zivilprozessrecht, München 1979.

Buciek, Klaus D., Beweislast und Anscheinsbeweis im internationalen Recht, Köln 1984.

Buckland, William W., A Text Book of Roman Law from Augustus to Justinian, Cambridge 1950.

Burns, Rudolf, “Beweiswert”, ZZP 91, s. 64-71.

Buz, Vedat, Medenî Hukukta Yenilik Doğuran Haklar, Ankara 2005.

Bülow, Oscar, “Die neue Prozessrechtwissenschaft und das System des Civilprozessrechts”, ZZP 27, s. 201-260.

Canaris, Klaus W., Die Feststellung von Lücken im Gesetz, Berlin 1983.

Carlier, Peggy, L’Utilisation De La Lex Fori Dans La Résolution Des Conlicts de Lois, Lille II 2008.

Carruthers, Janeen M., “Damages in the Conflict of Laws- The Substance and Procedure Spectrum: Harding v. Wealands”, Journal of Private International Law 2005/1, s. 323-334 (JPIL).

Carruthers, Janeen M., “Substance and Procedure in the Conflict of Laws: A Continuing Debate in Raletion to Damages”, ICLQ 2004/3, s. 691-771 (ICLQ 2004/3).

Castel, Jean G., Canadian Conflict of Laws, Toronto 1975 (1975).

Castel, Jean G., Private International Law, Toronto 1960 (PIL).

Cebecioğlu, Tarık, Stellung des Auslaenders im Zivilprozess, Frankfurt 2000.

Chamberlayne, Charles F., A Treatise on the Modern Law of Evidence, Cilt I, London, 1911.

Cheshire, Geoffrey C./Fawcett, James J./Carruthers, Janeen M./North, Peter, Private International Law, Oxford 2012.

Coase, Ronald, “The Problem of Social Cost”, The Journal of Law and Economics, 1960/3, s. 1-44.

Coester-Waltjen, Dagmar, “Parteiautonomie in der internationalen Zustaendigkeit”, FS für Andreas Heldrich zum 70. Geburtstag, München 2005, s. 549-561 (Zustaendigkeit).

Coester-Waltjen, Dagmar, Internationales Beweisrecht: Das auf den Beweis anwendbare Recht in Rechtstreitigkeiten mit Auslandsbezug, München 1983 (Beweisrecht).

Cohn, Ernst, “Beweisaufnahme im Wege der zivilprozessualen Rechtshilfe durch das englische Gericht”, ZZP 80, s. 230-248.

Collier, John G., Conflict of Laws, Cambridge 1994.

Cook, Walter. W., “Substance and Procedure in the Conflict of Laws”, Yale Law Journal 1932-1933/42, s. 333-358.

Cremer, Wolfram, “Entschädigungsklagen wegen schwerer Menschenrechtsverletzungen und Staatenimmunität vor nationaler Zivilgerichtsbarkeit”, ArchVR 2003, s. 137-168.

Çalışkan, Zeynep, Milletlerarası Usûl Hukukunda Teminat, İstanbul 2013.

Çelikel, Aysel/Erdem, Bahadır B., Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul 2012.

Çelikel, Aysel/Gelgel, Günseli, Yabancılar Hukuku, İstanbul 2013.

Çilingiroğlu, Cüneyt, “Devletler Özel Hukuku Alanında Borç Sözleşmelerinde Hukuk Seçimi: Subjektif Bir Bağlama Noktası Olarak Taraf İradeleri”, MHB 1989, s. 103-120.

Dach, Joseph, “Conversion of Foreign Money”, The American Journal of Comparative Law 1954/2, s. 155-185.

Dahm, Georg/Delbrück, Jost/Wolfram, Rüdiger, Völkerrecht, Bd. 1, Berlin 1988.

Daoudi, Jamal, Extraterritoriale Beweisbeschaffung im deutschen Zivilprozess, Berlin 2000.

Dardağan, Esra, Milletlerarası Usûl Hukukunda Aşkın Yetki Kavramı, Ankara 2005.

Dardağan-Kibar, Esra, “Yargı Kararları Işığında Yabancı Devletin Yargı Bağışıklığı Alanında Güncel Gelişmelere Bakış”, Prof. Dr. Rona Aybay’a Armağan, İstanbul 2014, s. 677-713.

Davis, Gary, “John Pfeiffer Pty. Ltd. v. Rogerson - Choice of Law in Tort at the Dawning of the 21st Century”, Melb. U. Law Review 2000/24, s. 982-1015.

Delaume, Georges R., “What is an International Contract? An American and a Gallic Dilemma”, ICLQ 1979/2, s. 258-279.

Deliduman, Seyithan, “Türk ve Alman Hukukunda Bilirkişilik”, Medenî Usûl ve İcra-İflas Hukukçuları Toplantısı II-III, Ankara 2007, s. 259-317.

Demirkol, Berk, Milletlerarası Özel Hukuk ve Usûl Hukuku Hakkında Kanun’un 24. Maddesi Çerçevesinde Sözleşmeye Uygulanacak Hukuk, İstanbul 2011.

DeSena, Pasquale/DeVittor, Francesca, “State Immunity and Human Rights: The Italian Supreme Court Decision on the Ferrini Case”, EJIL 2005/16, s. 89-112.

Di Marzo, Salvatore, Roma Hukuku, çev. Umur, Ziya, İstanbul 1954.

Dicey, Albert V./Morris, John H./Collins, Lawrence, The Conflict of Laws, Cilt I, London 2006.

Dicey, Albert V./Morris, John H./Collins, Lawrence, The Conflict of Laws, Cilt II, London 2006.

Doehring, Karl, Völkerrecht, Heidelberg 2004.

Doğan, Vahit, “Türk Hukukunda Yabancı Derdestliğin Nazara Alınması”, MHB 2002/2, s. 121-147 (Yabancı Derdestlik).

Doğan, Vahit, Milletlerarası Özel Hukuk, Ankara 2013 (MÖH).

Doğan, Vahit/Odabaşı, Hasan, Yargı Kararları Işığında Vatandaşlık ve Yabancılar Hukuku, Ankara 2004.

Dohm, Christian, Die Einrede auslaendischer Rechtshaengigkeit im deutschen internationalen Zivilprozessrecht, Berlin 1996.

Dolinger, Jacob/Tiburcio, Carmen, "The Forum Law Rule in International Litigation-Which Procedural Law Governs Proceedings to be Performed in Foreign Jurisdictions: Lex Fori or Lex Diligentiae?", Teksas International Law Journal, 1998/33, s. 425-462.

Dönmez, İrfan, Markalar ve Haksız Rekabet Dâvâları, İstanbul 1992.

Dörr, Oliver, “Staatliche Immunitaet auf dem Rückzug”, ArchVR 2003, s. 201-219.

Dubischar, Roland, “Grundsaetze der Beweislastverteilung im Zivil- und Verwaltungsprozess”, JuS 1971, s. 385-394.

Duckworth, Matthew, “Regie Nationale des Usines Renault SA v Zhang Certainty or Justice? Bringing Australian Choice of Law Rules for International Torts into the Modern Era”, The Sydney Law Review 2002/24, s. 569-583.

Durner, Wolfgang, “Internationales Umweltverwaltungsrecht”, Internationales Verwaltungsrecht, Tübingen 2007, s. 121-164.

Ehrenzweig, A Treatise on the Conflict of Laws, St Paul Minneapolis 1962 (1962).

Ehrenzweig, Albert A., “The Lex Fori-Basic Rule in the Conflict of Laws, Michigan Law Review 1960/5, s. 637-688 (Lex fori).

Eidenmüller, Horst ve diğer yazarlar, Ausländische Kapitalgesellschaften im deutschen Recht, München 2004.

Eisner, Frederick W., “Beweislastfragen und Beweiswürdigung im deutschen und amerikanischen Zivilprozess”, ZZP 80, s. 78-90.

Ekelöf, Olof, “Beweiswürdigung, Beweislast und Beweis des ersten Anscheins”, ZZP 75, s. 289-301.

Ekşi, Nuray, Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi, İstanbul 2000.

Ekşi, Nuray, “Kanunlar İhtilafı Alanında Incorporation”, MHB 1999-2000, s. 263-291 (MHB 1999-2000).

Ekşi, Nuray, “Yabancılık Unsuru Taşıyan Akitler ve Bu Akitlerin AT Roma Konvansiyonuna Göre Anlamı”, MHB 1992, s. 1-5 (MHB 1992).

Elzer, Oliver/Köblitz, Hannes, “Das zu begründende Anerkenntnisurteil”, JuS 2006, s. 319-321.

Emiroğlu, Haluk, Ius Gentium: Kavimler Hukuku, İstanbul 2007.

Emmenegger, Susan/Tschentscher, Axel, Kommentar zu Art. 1 ZGB, Berner Kommentar, Bern 2012.

Erdem, Mehmet, Özel Hukukta Zamanaşımı, İstanbul 2010.

Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2014.

Erişir, Evrim, “Borçlar Kanunu m. 83 f. III ve Türk Borçlar Kanunu m. 99 f. III’e göre Gerçek Olmayan Yabancı Para Alacağının Aynen veya Türk Lirası Üzerinden Tahsili”, DEÜHFD 2010/Özel, s. 873-894 (Yabancı Para).

Erişir, Evrim, Medenî Usûl Hukukunda Taraf Ehliyeti, İzmir 2007 (Taraf Ehliyeti).

Ermenek, İbrahim, Medenî Usûl Hukukunda Dâvâyı Kabul, Ankara 2009.

Ersoy, Yüksel, “Yabancı Para Borçlarının Dâvâ Edilmesi”, Prof. Dr. Oral Sander’e Armağan, Ankara 1996, s. 305-323.

Erten, Rifat, Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanununun Türk Yabancılar Hukuku Sistemi İçindeki Yeri ve Rolü, Ankara 2005.

Ewer, Wolfgang, “Das Öffentlichkeitsprinzip – ein Hindernis für die Zulassung von Englisch als konsensual-optionaler Gerichtssprache?”, NJW 2010, s. 1323-1326.

Ferid, Murad, Internationales Privatrecht, Bielefeld 1982.

Ferid, Murad/Sonnenberger, Hans J., Das französische Zivilrecht, Heidelberg 1994.

Finke, Jasper, “Sovereign Immunity: Rule, Comity or Something Else?”, EJIL 2011/4, s. 853-881.

Fitting, Hermann, “Die Grundlagen der Beweislast”, ZZP 13, s. 1-79.

Frank, Rainer, “Unterbrechung der Verjaehrung durch Auslandsklage”, IPRax 1983, s. 108-111.

Frankenstein, Ernst, Internationales Privatrecht, C. I, Berlin 1926.

Frey, Peter, “Anwendung auslaendischer Beweismittelvorschriften durch deutsche Gerichte”, NJW 1972, s. 1602-1604.

Furtak, Oliver, Die Parteifaehigkeit in Zivilverfahren mit Auslandsberührung, Heidelberg 1995.

Gamillscheg, Franz, “Internationales Privatrecht”, JZ 1955, s. 702-706.

Garnett, Richard, Substance and Procedure in Private International Law, Oxford 2012.

Geiger, Rudolf, “Staateimmunitaet: Grundsatz und Ausnahme”, NJW 1987, s. 1124-1126.

Geimer, Reinhold, “Anmerkung- BAG, Urt. 29.6.1978 – Z AZR 973/77”, JZ 1979, s. 647-649 (JZ 1979).

Geimer, Reinhold, “Anmerkung- BGH Urt. 22.9.1971 – VIII ZR 259/69”, NJW 1972, s. 391-392 (NJW 1972).

Geimer, Reinhold, “Nochmals: Zur Unterbrechung der Verjaehrung durch Klageerhebung im Ausland: Keine Gerichtspflichkeit des Schuldners all over the world”, IPRax 1984, s. 83-84 (IPRax 1984).

Geimer, Reinhold, “Anmerkung- OLG Hamm, Urt. 8.2.1989 – 8 UF 72/88”, NJW 1989, s. 2202-2203 (NJW 1989).

Geimer, Reinhold, “Beachtung auslaendischer Rechtshaengigkeit und Justizgewaehrungsanspruch”, NJW 1984, s. 527-530 (NJW 1984).

Geimer, Ewald, Internationale Beweisaufnahme, München 1998 (Beweisaufnahme).

Geimer, Reinhold/Geimer, Ewald/Geimer, Gregor, Internationales Zivilprozessrecht, Köln 2009 (Geimer).

Geimer, Reinhold, Zur Prüfung der Gerichtsbarkeit und der internationalen Zustaendigkeit bei der Anerkennung auslaendischer Urteile, Bielefeld 1966 (1966).

Geisler, Werner, “Zur Ermittlung auslaendischen Rechts durch Beweis im Prozess”, ZZP 91, s. 176-197.

George, James P., “International Parallel Litigation-A Survey of Current Conventions and Model Laws”, Texas International Law Journal 2002/37, s. 499-540.

Gmehling, Bernhard, Die Beweislastverteilung bei Schaeden aus Industrieimmissionen, Berlin 1989.

Goldschmidt, James, Der Prozess als Rechtslage, Berlin 1925.

Gottwald, Peter, “Aktuelle Fragen des internationalen Prozessrechts: Die Stellung des Auslaenders im Prozess”, Grundfragen des Zivilprozessrechts, Bielefeld 1991 (Auslaenders im Prozess).

Gottwald, Peter, “Grundprobleme der Beweislastverteiligung”, Jura 1980, s. 225-236 (Jura 1980).

Gottwald, Peter, “Internationale Gerichtsstandsvereinbarungen - Vertraege zwischen Prozessrecht und materiellem Recht”, FS für Wolfram Henckel zum 70. Geburtstag, Berlin 1995, s. 295-309 (Gerichtsstandsvereinbarungen).

Gottwald, Peter,“Das flexible Beweismass im englischen und deutschen Zivilprozess”, Festschrift für Dieter Henrich zum 70. Geburtstag, Bielefeld 2000, s. 165-176 (Das flexible Beweismass).

Gottwald, Peter, “The European Law of Civil Procedure”, RLR 2005, s. 37-67 (RLR 2005).

Göğer, Erdoğan, Yabancılar Hukuku, Ankara 1974.

Göğer, Erdoğan, Devletler Hususi Hukuku: Kanunlar İhtilafı, Ankara 1968 (Kanunlar İhtilafı).

Gökçe, Yasir, “Mutlak Yargı Bağışıklığından Sınırlı Yargı Bağışıklığına Geçiş Trendi, İş Hukukundan Doğan Uyuşmazlıklarda Yargı Bağışıklığı ve Ülkemizdeki Durum”, GÜHFD 2014/1, s. 91-111.

Gözler, Kemal, Hukukun Genel Teorisine Giriş: Hukuk Normlarının Geçerliliği ve Yorumu Sorunu, Ankara 1998.

Grasmann, Günther, System des internationalen Gesellschaftsrechts, Berlin 1970.

Graveson, Ronald H., Conflicts of Law, London 1974.

Greger, Reinhard, Beweis und Wahrscheinlichkeit, Berlin 1978.

Grothe, Helmut, Fremdwaehrungsverbindlichkeiten, Berlin 1999.

Grunsky, Wolfgang, “Lex Fori und Verfahrensrecht”, ZZP 89, s. 241-259 (ZZP 89).

Grunsky, Wolfgang, Grundlagen des Verfahrensrecht, Bielefeld 1974 (Grundlagen).

Grützman, “Besprechung von Lehrbuch von  Leo Rosenberg”, Archiv für die civilistische Praxis, C. 123, s. 122-128.

Guldener, Max, Das internationale und interkantonale Zivilprozessrecht der Schweiz, Zürich 1951.

Gündüz, Aslan, Yabancı Devletin Yargı Bağışıklığı ve Milletlerarası Hukuk, İstanbul 1984.

Gürdoğan, Burhan, Medenî Usûl Hukukunda Kesin Hüküm İtirazı, Ankara 1960.

Habscheid, Walther J., “Bemerkungen zur Rechtshaengigkeitsproblematik im Verhaeltnis der Bundesrepublik Deutschland und der Schweiz einerseits und den USA andererseits”, FS für Konrad Zweigert zum 70. Geburtstag, Tübingen 1981, s. 109-125 (1981).

Habscheid, Walther J., “Zur Berücksichtigung der Rechtshaengigkeit eines auslaendischen Verfahrens”, RabelsZ 1967, s. 254-274 (Berücksichtigung der Rechtshaengigkeit).

Habscheid, Walther J., Schweizerisches Zivilprozess- und Gerichtsorganisationsrecht, Basel 1986 (1986).

Haesemeyer, Ludwig, “Prozessrechtliche Rahmenbedingungen für die Entwicklung des materiellen Privatrechts- Zur Unvertauschbarkeit materieller und formeller Rechtsaetze”, Archiv für die civilistische Praxis, C. 188, s. 140-167.

Hanef, Melih, “Hukuk Yargılamaları Usûlü Kanununun 97. Maddesi Hükmüne Göre Teminat Gösterme Mecburiyeti”, ABD 1964/2, s. 137-142.

Hanisch, Hans, “Umrechnung von Fremdwaehrungsforderungen in Vollstreckung und Insolvenz”, ZIP 1988, s. 341-352.

Hansen, Udo, “Die Substantiierungslast”, JuS 1991, s. 588-590.

Hau, Wolfgang, “Fremdsprachengebrauch durch deutsche Zivilgerichte - vom Schutz legitimer Parteiinteressen zum Wettbewerb der Justizstandort”, Liber Amicorum Klaus Schurig zum 70. Geburtstag, München 2012, s. 49-62.

Hausmann, Rainer, Art. 38- Vereinbarung über Zustaendigkeit”, Wieczorek-Schütze Zivilprozessordnung und Nebengesetze Grosskommentar, C. I, Berlin 1994.

Hay, Peter, “Fremdwaehrungsansprüche und - urteile nach dem US-amerikanischen Uniform Act”, RiW 1995, s. 113-119 (RiW 1995).

Hay, Peter, “Die Qualifikation der Verjaehrung im US-amerikanischen Kollisionsrecht”, IPRax 1989, s. 197-202 (IPRax 1989).

Heidel, Thomas/Schall, Alexander ve diğer yazarlar, Handelsgesetzbuch, Bonn 2011 (Heidel/Schall/Yazar).

Heinrich, Christian, Die Beweislast bei Rechtsgeschaeften, München 1996.

Heiss, Thomas A., Anerkenntnis und Anerkenntnisurteil im Zivilprozess, Tübingen 2012.

Heldrich, Andreas, “Fragen der internationalen Zustaendigkeit der deutschen Nachlassgerichte”, NJW 1967, s. 417-422 (Zustaendigkeit der deutschen Nachlassgerichte).

Heldrich, Andreas, Internationale Zuständigkeit und anwendbares Recht, Münih 1969 (Zustaendigkeit).

Hellwig, Hans J., Zur Systematik des zivilprozessrechtlichen Vertrages, Bonn 1967.

Hemke, Katja, Methodik der Analogiebildung im öffentlichen Recht, Berlin 2006.

Henckel, Wolfram, Prozessrecht und Materiellesrecht, Göttingen 1970.

Herzog, Peter/Weser, Martha, Civil Procedure in France, The Hague 1967.

Hess, Burkhard, Europaeisches Zivilprozessrecht, Heidelberg 2010 (EZPR).

Hess, Burkhard, “Grundfragen und Entwicklungen der Parteifaehigkeit”, ZZP 117, s. 267-304 (ZZP 117).

Hess, Burkhard, “Staatenimmunitaet bei Menschenrechtsverletzungen”, Festschrift für Rolf A. Schütze zum 65. Geburtstag, München 1999, s. 269-285 (Staatenimmunitaet).

Hochloch, Gerhard, “Anmerkung- BGH, Urt. 12.2.1992 – XII ZR 25/91” NJW 1993, s. 256-257.

Hoffmeyer, Volkert, Das internationalprivatrechtliche Vorfragenproblem, Hamburg 1956.

Huber, Bertold ve diğer yazarlar, Aufenthaltsgesetz, München 2010 (Huber/Yazar, Art. X).

Huber, Michael, Das Beweismass im Zivilprozess, Köln 1983.

Husserl, Gerhart, “The Foreign Fact Element in Conflict of Laws Part II: Defining and Characterizing the Fact Element in Conflict Cases”, Virginia Law Review 1940, s. 453-485.

Huzel, Erhard, “Neues Internationales Privatrecht in Kuba”, IPRax 1990, s. 416-419.

Illmer, Martin, “Ziel verfehlt - Warum Englisch als Verfahrenssprache in 1062 § ZPO zuzulassen ist”, ZRP 2011, s. 170-173.

Ingerl, Reinhard E., Sprachrisiko im Verfahren- Zur Verwirklichung der Grundrechte deutschunkundiger Beteiligter im Gerichts- und Verwaltungsverfahren, München 1988.

Ipsen, Knut ve diğer yazarlar, Völkerrecht, München 2014 (Ipsen/Yazar).

Ivanova, Ekaterina, “Choice of Court Clauses and Lis Pendens under Brussels I Regulation”, Merkourios 27/71, s. 12-16.

İmam Gazali, El-Mustasfa, çev. Apaydın, Yunus, İslam Hukukunda Deliller ve Yorum Metodolojisi, Cilt I, Kayseri 1994.

Jaeckel, Fritz, Die Reichweite der lex-fori-Regel im internationalen Zivilprozessrecht, Berlin 1995.

Jakobs, Arnold, Vorprozessuale Vereinbarungen über die deutsche internationale Zustaendigkeit, Mannheim 1974.

Jauernig, Othmar, “Materielles Recht und Prozessrecht”, JuS 1971, s. 329-334 (JuS 1971).

Jauernig, Othmar, Zivilprozessrecht, München 2003 (Zivilprozessrecht).

Jolls, Christine/Sunstein, Cass R./Thaler, Richard, “A Behavioral Approach to Law and Economics”, Stanford Law Review 1998/50, s. 1471-1550.

Junker, Abbo, Internationales Privatrecht, Münih 1998.

Kagami, Kazuaki, “The Systematic Choice of Legal Rules for Private International Law”, edt. Basedow, Jürgen/Kono, Toshiyuki, An economic analysis of private international law : [conference [...] on the island of Naoshima in the Japanese inland sea in March 2005, Tübingen 2006, s. 15-32.

Kahn, Franz, “Gesetzeskollisionen: Ein Beitrag zur Lehre des internationalen Privatrechts”, Jahrbuch für die Dogmatik des heutigen römischen und deutschen Privatrechts, Bd. 30, s. 1-143.

Kale, Serdar, Medenî Yargılamada Taraf Ehliyeti, İstanbul 2010

Kallmann, Franz, “Unterbrechung der Verjährung durch Klageerhebung und Urteilsverjaehrung bei auslaendischen Entscheiden”, SJZ 1945, s. 193-199 (SJZ 1945).

Kallmann, François, Anerkennung und Vollstreckung auslaendischer Zivilurteile und gerichtlicher Vergleiche, Basel 1946 (Anerkennung).

Karadeniz-Çelebican, Özcan, Roma Hukuku, Ankara 2006.

Karslı, Abdurrahim, Medenî Muhakeme Hukuku Ders Kitabı, İstanbul 2011 (Ders kitabı).

Karslı, Abdurrahim, Medeni Usul Hukukunda Usuli İşlemler, İstanbul 2001 (Usuli İşlemler).

Katinszky, Ernst, “Unterbrechung der Verjaehrung durch Klageerhebung vor auslaendischen Gerichten”, RabelsZ 1935, s. 855-866.

Katzenmeier, Christian, “Beweismassreduzierung und probabilistische Proportionalhaftung”, ZZP 117, s. 187-216.

Kegel, Gerhard, “Der Individualanscheinsbeweis und die Verteilung der Beweislast nach überwiegender Wahrscheinlichkeit”, Festgabe für Heinrich Kronstein, Karlsruhe 1967, s. 321-344 (1976).

Kegel, Gerhard, “Begriffs- und Interessenjurisprudenz im internationalen Privatrecht”, Festschrift für Hans Lewald bei Vollendung des vierzigsten Amtsjahres als ordentlicher Professor, Basel 1953, s. 259-288 (1953).

Kegel, Gerhard, Internationales Privatrecht, Münih 1987 (IPR).

Kegel, Gerhard/Schurig, Klaus, Internationales Privatrecht, München 2004.

Keller, Christoph, “Die Gerichtsstandsvereinbarung gem. § 33 ff. ZPO”, Jura 2008, s. 523-529.

Keller, Max/Siehr, Kurt, Allgemeine Lehren des internationalen Privatrechts, Zürich 1986.

Kılıçoğlu, Ahmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2011.

Kıyak, Emre, “Türkiye’de Mutad Meskeni Olmayan Türk Vatandaşları için Teminat Gösterme Yükümlülüğü”, EÜHFD 2012/1-2, s. 225-246.

Kment, Martin, Grenzüberschreitendes Verwaltungshandeln, Tübingen 2010.

Kocayusufpaşaoğlu, Necip, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, C. I, İstanbul 2010.

Kostkiewicz, Jolanta K., Staatenimmunitaet im Erkenntnis- und im Vollstreckungsverfahren nach schweizschem Recht, Bern 1998.

Kroll, Stefan, “The Burden of Proof for the Non-Conformity of Goods under Art. 35 CISG”, Belgrade Law Review 2011, s. 162-180.

Kropholler, Jan, “Internationale Zustaendigkeit”, Handbuch des internationalen Zivilverfahrensrechts, C. I, Tübingen 1982 (Handbuch IZVR).

Kropholler, Jan, Internationales Privatrecht, Tübingen 2006 (IPR).

Kubilay, Huriye, “Act of State Doktrini Konusunda Bir Karar İncelemesi”, MHB 1989/2, s. 143-152.

Kudlich, Christian, Die privatrechtlichen Nebenwirkungen einer im Ausland erhobenen Klage, München 1962.

Kuru, Baki/Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder, Medenî Usûl Hukuku, Ankara 2014.

Kuru, Baki, Hukuk Muhakemeleri Usûlü, Cilt I, İstanbul 2001.

Kuru, Baki, Hukuk Muhakemeleri Usûlü, Cilt II, İstanbul 2001.

Kuru, Baki, Hukuk Muhakemeleri Usûlü, Cilt III, İstanbul 2001.

Kuru, Baki, Hukuk Muhakemeleri Usûlü, Cilt IV, İstanbul 2001.

Kuran, Selami, “Savaş Gemilerinin Dokunulmazlığı ve Yargı Bağışıklığı”, MHB 2005-2006, s. 229-240.

Kwaschik, Annett, Die Parteivernehmung und der Grundsatz der Waffengleichheit im Zivilprozess, Tübingen 2004.

Laessig, Curt L., Deutsch als Gerichts- und Amtssprache, Berlin 1980.

Lale, Muktedir, Yargıtay Uygulamasında Milletlerarası Özel Hukuk ve Usûl Hukuku, Ankara 2014.

Larenz, Karl, Methodenlehre der Rechtswissenschaft, Berlin 1992.

Leflar, Robert A./McDougal III, Luther L./Felix, Robert T., American Conflicts of Law, Virginia 1986.

Leipold, Dieter, Beweislastregeln und gesetzliche Vermutungen, Berlin 1966 (Beweislastregeln).

Leipold, Dieter, Beweismass und Beweislast im Zivilprozess, Berlin 1985 (1985).

Leipold, Dieter, Lex Fori, Souveränität, Discovery:Grundlagen des Internationalen Zivilprozessrechts, Heidelberg 1988 (Lex fori).

Leipold, Dieter, Zum Schutz des Fremdsprachigen im Zivilprozess”, FS Franz Matscher zum 65. Geburtstag, Wıen 1993, s. 287-300 (Fremdsprachigen).

Leonhard, Franz, Die Beweislast, Berlin 1926.

Lindenmayr, Barbara, Vereinbarung über die internationale Zustaendigkeit und das darauf anwendbare Recht, Berlin 2002.

Linke, Harmut, “Die Bedeutung auslaendischer Verfahrensakte im deutschen Verjaehrungsrecht”, Festchrift für Heinrich Nagel zum 75. Geburtstag, Münster 1987, s. 209-226 (Verjaehrungsrecht).

Linke, Hartmut, “Anderweitige Rechtshaengigkit im Ausland und inlaendischer Justizgewaehrungsanspruch”, IPRax 1994, s. 17-19 (IPRax 1994).

Linke, Hartmut, Internationales Zivilprozessrecht, Köln 2006 (IZPR).

Linke, Hartmut/Hau, Wolfgang, Internationales Zivilverfahrensrecht, Köln 2011.

Lorenzen, Ernest G., “Statute of Frauds and the Conflict of Laws”, Yale Law Journal 1923/4, s. 311-338.

Lüke, Gerhard, “Über die Beweislast im Zivil- und Verwaltungsprozess”, JZ 1966, s. 587-593.

Maasen, Bernhard H., Beweismassprobleme im Schadenersatzprozess, Berlin 1975.

Mackaay, Ejan, History of Law and Economics, http://encyclo.findlaw.com/ 0200book.pdf, (son erişim tarihi: 9.3.2015).

Magnus, Ulrich/Mankowski, Peter ve diğer yazarlar, Brussels I Regulation, München 2012 (Magnus/Mankowski/Yazar, Art. X).

Maier-Reimer, Georg, “Fremdwaehrungsverbindlichkeiten”, NJW 1985, s. 2049-2055.

Main, Thomas. M., “Overcoming the Substance-Procedure Dichotomy” http://works.bepress.com/cgi/viewcontent.cgi?article=1000&context=thomas_main (son erişim tarihi: 17.12.2013).

Martens, Dirk R., “Erfahrung mit Rechtshilfeersuchen aus den USA nach dem Haager Beweisaufnahme-Übereinkommen, RiW 1981, s. 725-733.

Matthies, Heinrich, Die deutsche internationale Zustaendigkeit, Frankfurt 1955.

McEleavy, Peter/Cuniberti, Gilles, “Forum non conveniens and the Brussels Convention”, ICLQ 2005/04, s. 973-981.

Melchior, George, Die Grundlagen des deutschen internationalen Privatrechts, Berlin 1932.

Meyer-Ladewig, Jens, Europäische Menschenrechtskonvention Handkommentar, 2011 www.beck-online.de, (son erişim tarihi: 9.3.2015).

Michaels, Ralf, “Globalizing Savigny? The State in Savigny’s Private International Law, and the Challenge of Europeanization and Globalization”, Duke Law School Legal Studies Research Paper: 2005/74.

Milleker, Erich, “Inlandswirkungen der Streitverkündung im auslaendischen Verfahren”, ZZP 80, s. 288-310.

Moroğlu, Erdoğan, “Anonim Ortaklıkların Tâbiiyeti ve Tanınması”, MHB 2002, s. 413-419.

Morris, John H., “English Judgment in Foreign Currency: A Procedural Revolution”, Law and Contemprary Problems 41/2, s. 44-53.

Motsch, Richard, “Vom Prozess als Beweis zum Überwiegensprinzip”, Gedaechtnisschrift für Jürgen Rödig, Berlin 1978.

Motsch, Richard, Vom rechtsgenügenden Beweis, Berlin 1983.

Mummenhoff, Winfried, “Zum Beweismass im Berufskrankheitenrecht”, ZZP 100, s. 129-146.

Musielak, Hans J. ve diğer yazarlar, Kommentar zur Zivilprozessodrnung, München 2014 (Musielak/Yazar, Art. X).

Musielak, Hans J., “Gegenwartsprobleme der Beweislast”, ZZP 100, s. 385-411 (Gegenwartsprobleme).

Musielak, Hans J., Die Grundlagen des Beweislast im Zivilprozess, Berlin 1975 (Beweislast im Zivilprozess).

Musielak, Hans J., Grundkurs ZPO, München 2012 (ZPO).

Musielak, Hans J./Stadler, Max, Grundfragen des Beweisrechts, München 1984.

Müller, Friedrich, Die Positivitaet der Grundrechte, Berlin 1990 (Positivitaet).

Müller, Heinz, Die Rechtsnatur des Prozessvergleichs und seine Wirkungen, Würzburg 1934 (Prozessvergleichs).

Münchener Kommentar zum ZPO, Band 1, München 2013 (MüKo-ZPO/Yazar, Art. X).

Münchener Kommentar zum ZPO, Band 3, München 2013 (MüKo-ZPO/Yazar, Art. X).

Münchener Kommentar zum BGB, Band 10, München 2010 (MüKo-BGB/Yazar, EGBGB).

Nagel, Heinrich/Gottwald, Peter, Internationales Zivilprozessrecht, Köln 2013.

Negro, Franco, “Die Zweckmaessigkeit der Annahme des italienischen Instituts der Sicherheitsleistung für die Prozesskosten seitens verschiedener Staaten”, ZZP 67, s. 237-247.

Neuhaus, Paul H., Die Grundbegriffe des internationalen Privatrechts, Tübingen 1976 (Grundbegriffe).

Neuhaus, Paul, H., “Internationales Zivilprozessrecht und internationales Privatrecht”, RabelsZ 1955, s. 201-269.

Neumeyer, Karl, “Der Beweis im Internationalen Privatrecht”, RabelsZ 1979, s. 225-244.

Neuner, Robert, Privatrecht und Prozessrecht, Mannheim 1925.

Niederländer, Hubert, “Materielles Recht und Verfahrensrecht im internationalen Privatrecht”, RabelsZ 1955, s. 1-51.

Nomer, Ergin, Devletler Hususi Hukuku, İstanbul 2011(DHH).

Nomer, Ergin, Milletlerarası Usûl Hukuku, İstanbul 2009 (Usul).

Nomer, Ergin, Dâvâda Yabancı Kanun, İstanbul 1972 (Yabancı Kanun).

Nomer, Ergin, “Devletler Hususi Hukukunda Milletlerarası Yetki Mefhumu”, İÜHFM 1974/40, s. 393-426 (Milletlerarası Yetki).

Nomer, Ergin, “Devletler Hususi Hukukunda Ön Mesele”, İÜHFM 1961/1-4, s. 349-357 (Ön Mesele).

Nomer, Ergin, “Milletlerarası Yetki Alanında Derdestlik İtirazı”, İÜHFM 1959, s. 343-374 (Derdestlik İtirazı).

Nomer, Ergin/Ekşi, Nuray/Öztekin-Gelgel, Günseli, Milletlerarası Tahkim Hukuku, C. I, İstanbul 2013.

Nussbaum, Arthur, Grundzüge des internationalen Privatrechts, Berlin 1952 (Grundzüge des internationalen Privatrechts).

Nussbaum, Arthur, Deutsches Internationales Privatrechts, Tübingen 1932 (DIPR).

Nygh, Peter E., Conflict of Laws in Australia, Sydney 1971.

Oğuzman, Kemal/Öz, Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I, İstanbul 2012.

Osborn, P. G., A Concise Law Dictionary, Londra 1927.

Ota, Shoza, “Choice of Law and Economic Analysis: A Methodological Introduction”, edt. Basedow, Jürgen/Kono, Toshiyuki, An economic analysis of private international law : [conference [...] on the island of Naoshima in the Japanese inland sea in March 2005, Tübingen 2006, s. 3-14.

Otte, Karsten, Umfassende Streitentscheidung durch Beachtung von Sachzusammenhaengen, Tübingen 1998.

Öcal, Bahar, “Onus Probandi” Roma Hukukunda İspat Yükü, Ankara 2006 (İspat Yükü).

Öcal, Bahar, “Roma Medenî Usûl Hukukunda Yargıcın Delilleri Takdiri”, AÜHFD 60/3, s. 523-570 (AÜHFD 60).

Ökçün, Ahmet G., Devletler Hususi Hukukunun Kaynakları ve Kamu Düzeni, Ankara 1967.

Önen, Ergun, İnşai Dâvâ, Ankara 1981 (İnşai Dâvâ).

Önen, Ergun, Medenî Yargılama Hukuku, Ankara 1979 (Medenî Yargılama).

Önen, Ergun, Medenî Yargılama Hukukunda Sulh, Ankara 1972 (Sulh).

Önen, Ergun, “Feragat ve Kabul Kesin Hüküm Teşkil Etmez”, ABD 1976/1, s. 26-39 (Feragat ve Kabul).

Özdemir, Hatice, “MÖHUK Kapsamına Giren Sözleşmelerin Tespiti Bağlamında ‘Yabancılık Unsuru Taşıyan Sözleşme’ ve ‘Uluslararası Sözleşme’ Kavramları”, İBD 1999/10-11-12, s. 926-941.

Özekes, Muhammet, İcra ve İflas Hukukunda İhtiyati Haciz, Ankara 1999.

Özkan, Işıl, Devletler Özel Hukukunda İkametgah, Mutad Mesken ve İşyeri Bağlama Noktalarının Yeniden Değerlendirilmesi, Ankara 2003.

Öztekin, Günseli, “İsbat Hukuku ve Delillere Uygulanacak Hukuk Hakkında Görüşler”, MHB 1989, s. 37-46.

Pagenstecher, Max, “Werden die Partei- und Prozessfaehigkeit eines Auslaenders nach seinem Personalstatut oder nach den Sachnormen der lex fori beurteilt?”, ZZP 64, s. 249-284 (ZZP 64).

Pagenstecher, Max, “Gerichtsbarkeit und internationale Zustaendigkeit als selbstaendige Prozessvoraussetzungen”, RabelsZ 1937, s. 337-483 (RabelsZ).

Panagopoulos, G., "Substance and Procedure in Private International Law", Journal of Private International Law 2005/1, s. 69-92.

Pawlowski, Hans M., “Aufgabe des Zivilprozessrecht”, ZZP 80, s. 345-391.

Payandeh, Mehrdad, “Statenimmunitaet und Menschenrechte”, JZ 2012/19, s. 949-958.

Pazarcı, Hüseyin, Uluslararası Hukuk Dersleri, Ankara 2005.

Pekcanıtez, Hakan, Medenî Usûl ve İcra-İflas Hukukunda Yabancı Para Alacaklarının Tahsili, İzmir 1998 (Yabancı Para).

Pekcanıtez, Hakan, “Bekletici Mesele”, EÜHFD 1980/I, s. 249-275 (Bekletici Mesele).

Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet, Medenî Usûl Hukuku, Ankara 2013.

Petersen, Julius, “Ueber den Parteibegriff und die Parteifaehigkeit”, ZZP 18, s. 1-64.

Pieper, Helmut, “Richter und Sachverstaendiger im Zivilproressrecht, ZZP 84, s. 1-40.

Pissles, Knut B., “Das neue internationale Privatrecht der Volksrepublik China: Nach den Steinen tastend den Fluss überqueren”, RabelsZ 2012, s. 1-46.

Posch, Willibald, Bürgerliches Recht: Internationales Privatrecht, C. VII, Viyana 2010.

Posner, Richard, A., Economic Analysis of Law, New York 2007.

Postacıoğlu, İlhan E., Medenî Usûl Hukuku Dersleri, İstanbul 1975.

Postacıoğlu, İlhan E., Şehadetle İspat Memnuiyeti ve Hudutları, İstanbul 1964 (Tanıkla ispat yasağı).

Primozic, Frank R./Broich, Christoph, “Festsetzung hoher Prozesskostensicherheiten für auslaendische Klaeger”, MDR 2007, s. 188-192.

Prütting, Hanns/Gehrlein, Markus ve diğer yazarlar, ZPO Kommentar, Köln 2014 (Prütting/Gehrlein/Yazar, Art. X).

Prütting, Hans, Gegenwartsprobleme der Beweislast, München 1983.

Raape, Leo/Sturm, Fritz, Internationales Privatrecht, München 1977.

Rabel, Ernst, “Das Problem der Qualifikation”, RabelsZ 1931, s. 241-288.

Radhakrishnan, Ananda, "Substance and Procedure in Private International Law", Singapour Law Review 1983/4, s. 131-135.

Radtke, Manfred, Der Grundsatz der lex fori und die Anwendbarkeit ausländischen Verfahrensrechts, Münster 1982.

Rauch, Bernhard, Wiedereinsetzung und Prozessvergleich, Regensburg 1981.

Rauscher, Thomas, Internationales Privatrecht mit internationalem Zivilverfahrensrecht, Heidelberg 2012.

Rauscher, Thomas/v. Hein, Jan, Europaeisches Zivilprozess- und Kollisionsrecht Kommentar Rom I-VO Rom II-VO, München 2011.

Rechberger, Walter H./diğer yazarlar, Kommentar zur ZPO, Wien 2006 (Rechberger/yazar).

Redecker, Konrad, “Beweislast und Beweiswürdigung im Zivil- und Verwaltungsprozess”, NJW 1966, s. 1778-1882.

Reinhold, (Geheimen Justizrat in Weimar), Zum Lehre von der Beweislast, ZZP 20, s. 113-153.

Remmert, Andreas, “Englisch als Gerichtssprache:Nothing ventured, nothing gained”, ZIP 2010, s. 1579-1583.

Renner,Günten/Bergmann, Jan/Dienelt, Klaus, Ausländerrecht, 2013 www.beck-online.de (son erişim tarihi: 9.3.2015).

Richman, Barak D./Boerner, Christopher, “A Transaction Cost Economizing Approach to Regulation: Understanding the NIMBY Problem and Improving Regulatory Responses”, Yale Journal on Regulation 2006, s. 29-76.

Riezler, Erwin, Internationales Zivilprozessrecht und prozessuales Fremdenrecht, Berlin 1949.

Rimmelspacher, Bruno, Zur Prüfung von Amts wegen im Zivilprozess, Göttingen 1966.

Risinger, Michael D., “Substance and Procedure Revisted with Some Afterthoughts on the Constitutional Problems of Irrebuttable Presumptions”, UCLA Law Review 1982/30, s. 189-216.

Rixen, Hermann, Die Anwendung ausländischen Verfahrensrechts im deutschen Zivilprozess, Regensburg 1999.

Romeo, Francesco, Analogie-Zu einem relationalen Wahrheitsbegriff im Recht, Ebelsbach 1991.

Rommé, Oliver, Der Anscheinsbeweis im Gefüge von Beweiswürdigung, Beweismass und Beweislast, Saarbrücken 1988.

Rosenberg, Leo, Die Beweislast auf der Grundlage des Bürgerlichen Gesetzbuchs und der Zivilprozessordnung, München 1965 (Beweislast).

Rosenberg, Leo, Stellvertretung im Prozess- Auf der Grundlage und unter eingehender, vergleichender Darstellung der Stellvertretungslehre des bürgerlichen Rechts nebst einer Geschichte der prozessualen Stellvertretung, Berlin 1908 (Stellvertretung).

Rosenberg, Leo/Schwab, Karl H./Gottwald, Peter, Zivilprozessrecht, München 2010.

Roth, Günter H., “Internationalrechtliche Probleme bei Prorogation und Derogation”, ZZP 93, s. 156-177 (Roth G.).

Roth, Herbert, “Die Reichweite der lex-fori-Regel im internationalen Zivilprozessrecht”, Festschrift für Walter Stree und Johannes Wessels zum 70. Geburtstag, Heidelberg 1993, s. 1045-1060 (Lex fori).

Roth, Herbert, “Vernetzte Prozessmaximen im familiengerichtlichen Verbundverfahren”, ZZP 103, s. 5-21 (Prozessmaximen).

Rürup, Miriam, “Heimatlose oder Weltbürger? Staatenlosigkeit nach den beiden Weltkriegen”, http://www.igdj-hh.de/forschungsprojekte-leser/heimatlose-oder-weltbuerger-staatenlosigkeit-nach-den-beiden-weltkriegen.html (son erişim tarihi: 9.3.2015).

Rüssmann, Helmut, “Die Streitgegenstandslehre und die Rechtsprechung des EuGH”, ZZP 111, s. 399-427.

Rüzgaresen, Cumhur, Medenî Muhakeme Hukukunda Usûl Ekonomisi, Ankara 2013.

Saecker, Franz J./Rixecker, Roland, Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, C. 10, München 2010 (MüKo-BGB/Yazar).

Saenger Zivilprozessordnung: Handkommentar, Baden-Baden 2013 (Hk-ZPO/Yazar, Art. X).

Saenger, Ingo/Aderhold, Lutz/Lenkaitis, Karlheinz/Speckmann, Gerhard ve diğer yazarlar, Handels- und Gesellschaftsrecht, Bonn 2011 (Saenger/Aderhold/Lenkaitis/Speckmann/Yazar).

Sağlam, Fazıl, Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, Ankara 1982.

Salmond, John, Jurisprudence, London 1930.

Sandrock, Friederike E., Die Vereinbarung eines “neutralen” internationalen Gerichtsstandes - Auslaendische Parteien vor “neutralen” inlandischen Gerichten, Heidelberg 1997 (Sandrock F).

Sandrock, Otto, “Die multinationalem Korporationen im internationalen Privatrecht”, BerDGVR 1978, s. 168-262 (BerDGVR).

Sargın, Fügen, Milletlerarası Usûl Hukukunda Yetki Anlaşmaları, Ankara 1996.

Sarıöz, Ayşe İ., Haksız Rekabetten Doğan Uyuşmazlıklarda Uygulanacak Hukuk ve Yetkili Mahkeme, İstanbul 2012.

Sauer, Wilhelm, Juristische Methodenlehre, Aalen 1970.

Schaarschmidt, Julia, Die Reichweite des völkerrechtlichen Immunitaetsschutzes – Deutschland v. Italien vor dem IGH, Wittenberg 2010.

Schack, Haimo, “Wirkungsstatut und Unterbrechung der Verjaehrung im internationalen Privatrecht durch Klageerhebung”, RiW 1981, s. 301-303 (RiW 1981).

Schack, Haimo, “Das internationale Prozessrecht in umweltrechtlichen Streitigkeiten”, BerDGVR 1992, s. 315-358 (BerDGVR 1992).

Schack, Haimo, “Die Versagung der deutschen internationalen Zustaendigkeit wegen forum non conveniens und lis alibi pendens”, RabelsZ 1994, s. 40-58 (Lis alibi pendens).

Schack, Haimo, Internationales Zivilverfahrensrecht, München 2014 (IZVR).

Schaefer, Hans B./Ott, Klaus, Lehrbuch der ökonomischen Analyse des Zivilrechts, Hamburg 2012.

Shaw, Malcolm N., International Law, Cambridge 2003.

Scherer, Inge, Das Beweismass bei der Glaubhaftmachung, Berlin 1996.

Schiedermair, Gerhard, Vereinbarungen im Zivilprozess, Bonn 1935.

Schlosser, Peter, “Ausschlussfristen, Verjaehrungsunterbrechung und Auslandsklage”, Festschrift für Friedrich Wilhelm Bosch zum 65. Geburtstag, Bielefeld 1976, s. 859-874 (1976).

Schlosser, Peter, “Das völkerrechtswidrige Urteil nach deutschem Prozessrecht”, ZZP 79, s. 164-198 (ZZP 79).

Schmidt, Karsten, “Fremdwaehrungsschuld und Fremdwaehrungsklage”, ZZP 98, s. 32-49.

Schneider, Egon, “Deutsch als Gerichtssprache”, MDR 1979, s. 534-536 (MDR 1979).

Schneider, Egon, “Wann ist die Rechtshaengigkeit auslaendischer Verfahren zu beachten?”, NJW 1959, s. 88-89 (Rechtshaengigkeit).

Schnitzer, Adolf, Handbuch des internationalen Privatrechts, C. I, Basel 1957.

Schnyder, Anton K., “Der Sitz von Gesellschaften im internationalen Zivilverfahrensrecht”, Festscchrift für Rolf A. Schütze zum 65. Geburtstag, München 1999, s. 767-775.

Schoch, Magdalena, Klagbarkeit, Prozessanspruch und Beweis im Lichte des internationalen Rechts, Leipzig 1934.

Schollmeyer, “Besprechung von Lehrbüchern Eccius und Fischers”, ZZP 12, s. 280-298.

Schönfeld, Ulrich V., “Die Immunitaet auslaendischer Staaten vor deutschen Gerichten”, NJW 1986, s. 2980-2987.

Schreiber, Rupert, Theorie des Beweiswerts für Beweismittel im Zivilprozess, Berlin 1968.

Schütze, Rolf A., “Die Berücksictigung der Rechtshaengigkeit eines auslaendischen Verfahrens”, NJW 1963, s. 1486-1487 (NJW 1963).

Schütze, Rolf A., “Die Unterbrechung und Inlaufsetzung der Verjaehrung von Wechselansprüchen durch auslaendische Klageerhebung”, WM 1967, s. 246-249 (WM 1967).

Schütze, Rolf A., “Die Wirkungen auslaendischer Rechtshaengigkeit in inlaendischen Verfahren”, ZZP 104, s. 136-149 (ZZP 104).

Schütze, Rolf A., Das Internationales Zivilprozess in der ZPO, Berlin 2008 (2008).

Schütze, Rolf A., Deutsches Internationales Zivilprozessrecht, Berlin 1985 (1985).

Schütze, Rolf A., Rechtsverfolgung im Ausland- Prozessführung vor auslaendischen Gerichten und Schiedsgerichten, Berlin 2009 (Rechtsvervolgung im Ausland).

Schwab, Karl H., “Zur Abkehr moderner Beweislastlehren von der Normentheorie”, Festschrifft für Hans Jürgen Bruns zum 70. Geburtstag, Köln 1978, s. 505-520.

Schwartmann, Rolf, Private im Wirtschaftsvölkerrecht, Tübingen 2005.

Schwartze, Andreas, “Internationales Forum Shopping mit Blick auf das günstigste Sachrecht”, Festschrift für Bernd von Hoffmann zum 70. Geburtstag, s. 415-423.

Schwindel, Karl, Das non liquet in der Tatfrage: Gedanken zur Lehre von der Beweislast, München 1963.

Seeliger, Gerhard, Beweislast, Beweisverfahren, Beweisarten und Beweiswürdigung im Steuerprozess, Berlin 1981.

Seibl, Maximilian, Die Beweislast bei Kollisionsnormen, Tübingen 2009.

Serozan, Rona, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Cilt III, İstanbul 2014.

Seviğ, Muammer R./Seviğ, Vedat R., Devletler Hususi Hukuku, İstanbul 1962.

Seviğ, Muammer R., Türkiye Cumhuriyeti Kanunlar İhtilafı Kaidelerinin Sentezi, İstanbul 1941 (Seviğ, M.).

Seviğ, Vedat R., “Milletlerarası Tahkim Kanununun Özellikleri”, MHB 2002/2, s. 745-750 (Seviğ, V.).

Shavell, Steven, Foundations of Economic Analysis of Law, London 2004.

Shaw, Malcom N., International Law, Cambridge 2003.

Siehr, Kurt, “Rechtshaengigkeit im Ausland und das Verhaeltnis zwischen staatsvertraglichen sowie autonomen Anerkennungsvorschriftten”, IPRax 1989, s. 93-96.

Silm, Maximilian, Die Theorie der Qualifikation, Münih 2009.

Simhäuser, Wilhelm, Zur Entwicklung des Verhältnisses von materiellem Recht und Prozessrecht seit Savigny, Bielefeld 1965.

Simmonds, K. R., “Implied Waiver of Immunity: Permissible Counterclaims against a Sovereign Plaintiff”, ICLQ 1960/2, s. 334-343.

Simons, Thomas/Hausmann, Rainer ve diğer yazarlar, unalex Kommentar zur Brüssel I-VO und zum Übereinkommen von Lugano, München 2012 (Yazar, unalex Kommentar zur Brüssel I-VO, Art. X).

Sirmen, Sedat K. “Uluslararası Havacılık Dâvâlarında Forum Non Conveniens Doktrininin Uygulanmasında Emsal Karar: Piper Aircraft Co v. Reyno Dâvâsı”, AÜHFD 2014/1, s. 199-217.

Soergel, Theodor/Kegel, Gerhard, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, C. X, Stuttgart 1996.

Sonnenberger, Hans J., Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch- Einführungsgesetz zum Bürgerlichen Gezetzbuche Internationales Privatrecht, C. VII, Münih 1990

Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen EGBGB/IPR (Staudinger-BGB/Yazar)

Steger, Ruth, Staatenimmunitaet und Kriegsverbrechen: Das IGH Urteil im Verfahren Deutschland gegen Italien vom 03.02.2012, Frankfurt 2013.

Stein, Friedrich/Jonas, Martin ve diğer yazarlar, Kommentar zur ZPO, Bd. 1-4, Tübingen 2008 (Stein/Jonas/Yazar, Art. X).

Story, Joseph, Commentaries of the Conflict of Laws Foreign and Domestic in Regard to Contracts, Rights, and Remedies, Boston 1834.

Straeuli, Hans/Messmer, Georg/Wiget, Felix, Kommentar zur zürcherischen Zivilprozessordnung, Zürich 1982.

Sur, Melda, Uluslararası Hukukun Esasları, İzmir 2000.

Sykes, Edward I./Pryles, Michael C., Australian Private International Law, Sydney 1991.

Symeonides, Symeon C., American Private International Law, Alpenaan den Rijn 2008.

Szásy, István, International Civil Procedure, Budapest 1967.

Şanlı, Cemal/Esen, Emre/Ataman-Figanmeşe, İnci, Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul 2013.

Şekerci, Ersin, “Medenî Usûl Hukukunda ve İdari Yargılama Usûlünde Derdestlik”, Yargıtay Dergisi 1986/3, s. 206-226.

Tan, Turgut, İdare Hukuku Genel Esaslar, Cilt I, Ankara 2014.

Tanrıbilir, Feriha B./Şit, Banu, “Milletlerarası Tahkim Müessesesi ve Yeni Milletlerarası Tahkim Kanunu” MHB 2002/2, s. 819-837.

Tanrıver, Süha, Medenî Usûl Hukukunda Derdestlik İtirazı, Ankara 2007 (Derdestlik).

Tanrıver, Süha, İlamlı İcra Takibinin Dayanakları ve İcranın İadesi, Ankara 1996 (İlamlı İcra).

Tanrıver, Süha, “Tabiî Hâkim İlkesi ve Medenî Yargı”, TBBD 2013, s. 11-35 (TBBD 2013).

Tanrıver, Süha, “Hukuk Yargısı Bağlamında Bilirkişilikle İlgili Temel Problemler ve Çözüm Arayışları”, Prof. Dr. Bilge Umar’a Armağan, İzmir 2010, s. 575-594 (Bilirkişilik).

Tanrıver, Süha, “Mahkeme Huzurunda Yapılan Sulhler”, Makalelerim I, Ankara 2005, s. 35-52 (Sulh).

Taşpınar, Sema, Medenî Yargılama Hukukunda İspat Sözleşmeleri, Ankara 2001.

Tekinalp, Gülören, Milletlerarası Özel Hukuk Bağlama Kuralları, İstanbul 2009 (Bağlama Kuralları).

Tekinalp, Gülören, Türk Yabancılar Hukuku, İstanbul 2002 (Yabancılar).

Tekinalp, Gülören, “Türk Hukukunda Ortaklıkların Vatandaşlığı” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin 50. Yıl Armağanı, İstanbul 1973, s. 552-579 (Ortaklıkların Vatandaşlığı).

Tekinay, Selahattin S./Akman, Sermet/Burcuoğlu, Haluk/Altop, Atilla, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 1993.

Tetley, William, “Jurisdiction Clauses and Forum Non Conveniens in the Carriage of Goods by Sea”, Jurisdiction and Forum Selection in International Maritime Law-Essays in Honor of Robert Force, The Hague 2005, s. 183-264 (2005).

Tetley, William, “Maritime Liens in the Conflict of Laws", Law and Justice in a Multistate World: Essays in Honor of Arthur T. von Mehren, Transnational Publishers Inc., Ardsley, 2002, s. 439-457 (2002).

Thole, Christoph, “Anscheinsbeweis und Beweisvereitelung im harmonisierten Europaeischen Kollisionsrecht”, IPRax 2010, s. 285-289.

Thomas, Heinz/Putzo, Hans ve diğer yazarlar, Zivilprozessordnung, München 2014 (Thomas/Putzo/Yazar, Art. X)

Thomas, Bernd, “Zur Doppelnatur von Klageanerkenntnis und Klageverzicht”, ZZP 89, s. 80-93

Tiburcio, Carmen, The Human Rights of Aliens Under International and Comparative Law, The Hague 2001

Tiryakioğlu, Bilgin, “Türklerin Kişi Hallerine İlişkin Dâvâlarda Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi”, Prof. Dr. Tuğrul Arat’a Armağan, Ankara 2012, s. 1141-1165 (Tuğrul Arat’a Armağan).

Tiryakioğlu, Bilgin, Doğrudan Yatırımların Uluslararası Hukukta Korunması, Ankara 2003 (Yatırım).

Tiryakioğlu, Bilgin, Taşınır Mallara İlişkin Milletlerarası Unsurlu Satım Akitlerine Uygulanacak Hukuk, Ankara 1996 (Satım akdi).

Tomuschat, Christian, “Repressalie und Retorsion - Zu einigen Aspekten ihrer innerstaatlichen Durchführung”, ZaöRV 1973, s. 179-222.

Toroslu, Nevzat/Feyzioğlu, Metin, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2009.

Turhan, Nedim, “Evlat Edinme”, Yargıtay Dergisi 2000/1, s. 48-67 (Evlat edinme).

Turhan, Turgut, Milletlerarası Sözleşmelerde Yabancı Para Kayıtları, Ankara 1997 (Yabancı Para).

Turhan, Turgut, “Dâvâcının veya dâvâya katılanın teminat gösterme yükümü”, Osman F. Berki’ye Armağan, Ankara 1977, s. 853-905.

Tutumlu, Mehmet A., Türk Borçlar Hukukunda Zamanaşımı ve Uygulaması, Ankara 2001.

Tütüncübaşı, Uğur, “Milletlerarası Usûl Hukukunda Teminat Gösterme Yükümlülüğü”, DEÜHFD 2010/2, s. 183-223.

Ulukapı, Ömer, Medenî Usûl Hukukunda Derdestlik ve Sonuçları, Yargıtay Dergisi 1995/4, s. 395-445 (Derdestlik).

Ulukapı, Ömer, “Bilirkişi Raporu ve Bilirkişi Raporunun Delil Olarak Değeri”, Bilirkişilik Sempozyumu Samsun 9-10 Kasım 2001, Ankara 2002, s. 291-315 (Bilirkişi Raporu).

Umar, Bilge, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Ankara 2011.

Umar, Bilge/Yılmaz, Ejder, İspat Yükü, İstanbul 1980.

Umur, Ziya, Roma Hukuku Ders Notları, İstanbul 1999.

Ünal, Şeref, Uluslararası Hukuk, Ankara 2005.

Üstündağ, Saim, Medenî Yargılama Hukuku, İstanbul 1997.

V. Bar, Christian/Mankowski, Peter, Internationales Privatrecht, C. I, Münih 2003.

V. Craushaar, Götz, Die internationalrechtliche Anwendbarkeit deutscher Prozessnormen, Freiburg 1961.

V. Hoffmann, Bernd, “Anmerkung - BGH, Urt. 17.5.1972 – VIII ZR 76/71, AWD 1972, s. 416-418.

V. Jhering, Rudolf, Geist des römischen Rechts auf den verschiedenen Stufen seiner Entwicklung, C. II, Leibzig 1858.

V. Marschall, Wolfgang, “Prozessuale Schranken der Formfreiheit im internationalen Schuldrecht”, Festschrift für Günther Beitzke zum 70. Geburtstag, Berlin 1979, s. 625-640.

V. Savigny, Friedrich, System des heutigen Römischen Rechts, C., VIII Berlin 1849, http://www.deutsches-textarchiv.de/book/view/savigny_ system08_1849?p=50 (son erişim tarihi: 17.1.2014).

V. Savigny, Friedrich, System des heutigen Römischen Rechts, C., V Berlin 1841, http://www.deutschestextarchiv.de/book/view/savigny_system05_ 1841?p=19 (son erişim tarihi: 17.2.2014).

V. Senger, Harro/Guojian, Xu, Internationales Privat- und Zivilverfahrensrecht der Volksrepublik China, Zürich 1994.

Verdross, Alfred, Völkerrecht, Wien 1964.

Vogel, Oscar, “Rechtshaengigkeit und materielle Rechtskraft im internationalen Verhaeltnis”, SJZ 1990, s. 77-85.

Wade, Charles E., “Forum non conveniens”, Okla Law Review 1965/18, s. 423-425.

Wagner, Gerhard, Prozessvertraege, Tübingen 1998.

Walchshöfer, Alfred, “Die deutsche internationale Zustaendigkeit in der streitigen Gerichtsbarkeit”, ZZP 80, s. 165-229.

Walder, Hans U., Einführung in das internationale Zivilprozessrecht der Schweiz, Zürich 1989.

Walker, Gerhard, Freie Beweiswürdigung, Tübingen 1979 (Frei Beweiswürdigung).

Walker, Gustav, Streitfragen aus dem Internationalen Zivilprozessrechte, Viyana 1897 (1897).

Walker, Wolf D., “Die Streitgegenstandslehre und die Rechtsprechung des EuGH – nationales Recht unter gemeineuropaeischem Einfluss”, ZZP 111, s.429-454 (ZZP 111).

Walter, Gerhard, “Reform des internationalen Zivilprozessrechts in Italien”, ZZP 109, s. 3-28 (ZZP 109).

Walter, Zeiss, Zivilprozessrecht, Tübingen 1989 (1989).

Walter, Gerhard, Internationales Zivilprozessrecht der Schweiz, Stuttgart 2007 (2007).

Walter, Selb, “Martin Wolff und die Lehre von der Qualifikation nacd der lex causae im internationalen Privatrecht”, Archiv für die civilistische Praxis, C. 157, s. 341-349 (Qualifikation).

Weber, Helmut, Der Kausalitaetsbeweis im Zivilprozess, Tübingen 1997 (Kausalitaetsbeweis).

Weber, Helmut, Die Theorie der Qualifikation: Franz Kahn, Etienne Bartin und die Entwicklung ihrer Lehre bis zur universalen Anerkennung der Qualifikation als allgemeines Problem des internationalen Privatrechts (1890 - 1945), Tübingen 1986 (Qualifikation).

Weintraub, Russell J., “Choice of Law for Quantification of Damages: A Judgment of House of Lords Makes a Bad Rule Worse”, Texas International Law Journal 2006-2007/42, s. 311-322.

Wengler, Wilhelm, “Die Vorfrage im Kollisionsrecht”, RabelsZ 1934, s. 148-251.

Westermann, Harm, P./Hochloch, Gerhard, Bürgerliches Gesetzbuch, C. II, Köln 2000.

Wirth, Hans R., “Gerichtsstandsvereinbarungen im internationalen Handelsverkehr”, NJW 1978, s. 460-464.

Wolff, Martin, Das internationale Privatrecht Deutschlands, Berlin 1954 (IPR).

Wolff, Martin, Private International Law, Oxford 1962 (PIL).

Yang, Xiaodong, State Immunity in International Law, Cambridge 2012.

Yayla, Mehmet, “Ceza Yargılamasında İspat İçin Yenilmesi Gereken Şüphe; Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri Sistemlerinin İncelenmesi”, ABD 2013/3, s. 289-313.

Yıldırım, Kamil, M., Medenî Usûl Hukukunda Delillerin Değerlendirilmesi, İstanbul 1990.

Yılmaz, Ejder, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Ankara 2012 (Şerh).

Yılmaz, Ejder, Medenî Yargılama Hukukunda Islah, Ankara 2011 (Islah).

Yılmaz, Ejder, “Dâvâda İnanca”, Ankara Hukuk Fakültesi 50. Yıl Armağanı, Ankara 1977, s. 381-410 (İnanca).

Yılmaz, Ejder, Medenî Yargılama Hukukunda Yemin, Ankara 1989 (Yemin).

Yntema, Hessel E., “The Historic Bases of Private International Law”, The American Journal of Comparative Law 1953/2, s. 297-317.

Zeichen, Sigrid/Hebenstreit, Johannes, “Sind Außenminister vor Strafverfolgung wegen völkerstrafrechtlicher Verbrechen immun?”, ArchVR 2003, s. 182-200.

Zitelmann, Ernst, Lücken im Recht, Leipzig 1903.

Zölch, Friederike, Der Prozessvergleich im deutschen und im österreichischen Recht, München 1981.

Zöller, Richard ve diğer yazarlar, Zivilprozessordnung: ZPO Kommentar, Köln 2014 (Zöller/Yazar, Art. X).

Zöllner, Wolfgang, “Materielles Recht und Prozessrecht”, Archiv für die civilistische Praxis, C. 190, s. 471-495.