6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanununa Göre

Marka Vekilliği Sınavına Hazırlık

631,80 TL 702,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Hayrettin ÇAĞLAR, Burçak YILDIZ, Dilek İMİRLİOĞLU
Baskı Tarihi 2023/04
Baskı Sayısı 4
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 718

Marka Vekilliği Sınavlarına Hazırlık isimli çalışmamızın ikinci basısının tükenmiş olması sebebiyle tüm konular gözden geçirilerek yeni bası hazırlanmıştır. Örnek sorular kısmına eklemeler yapılmıştır.

Sınavın kapsamında farklı sınai mülkiyet haklarının yanı sıra medeni hukuk, borçlar hukuku ve ticaret hukukuna ait bazı konuların da bulunması sebebiyle söz konusu alanlar çalışmada muhafaza edilmiştir.

ÜÇÜNCÜ BASIYA ÖNSÖZ ................................................................................................... 5

BİRİNCİ BASIYA ÖNSÖZ...................................................................................................... 7

MARKA VEKİLLİĞİ SINAVINA İLİŞKİN GENEL BİLGİ............................................................. 9

KISALTMALAR CETVELİ .................................................................................................... 11

İÇİNDEKİLER..................................................................................................................... 13


BİRİNCİ BÖLÜM

MARKA HUKUKU


§1. TÜRK MARKA HUKUKUNUN KAYNAKLARI...........................................................41

I. ULUSAL DÜZENLEMELER.................................................................................. 41

II. TÜRKİYE’NİN MARKALARLA İLGİLİ OLARAK KATILDIĞI ULUSLARARASI

ANLAŞMALAR................................................................................................... 42

A. Markalarla Doğrudan İlgili Uluslararası Anlaşmalar................................... 42

1. Markaların Uluslararası Tescili Hakkında Madrid Anlaşması................ 42

2. Madrid Protokolü................................................................................. 43

3. Markaların Tescili Amacıyla Mal ve Hizmetlerin

Sınıflandırılmasına İlişkin Nis Anlaşması............................................... 43

4. Markaların Şekilli Elemanlarının Milletlerarası Sınıflandırılmasını

Tesis Eden Viyana Anlaşması ............................................................... 44

5. Marka Kanunu (Hukuku) Anlaşması..................................................... 44

6. Sahte Mahreç İşaretlerinin Men’i Hakkında Madrid Anlaşması........... 44

B. Markalarla İlgili Diğer Uluslararası Anlaşmalar/ Sözleşmeler..................... 45

1. Paris Sözleşmesi ................................................................................... 45

2. Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatını (WIPO) Kuran Sözleşme .................... 45

3. Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS) ............... 46

§2. MARKA İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR ................................................................49

I. MARKA KAVRAMI............................................................................................. 49

A. Tanımı ........................................................................................................ 49

B. Unsurları .................................................................................................... 49

1. İşaret .................................................................................................... 49

2. Ayırt edicilik ......................................................................................... 49

3. Mal ve/veya Hizmet ............................................................................. 51

4. Sicilde Gösterilebilir Olma.................................................................... 51


14 İçindekiler

II. MARKA OLARAK TESCİL OLUNABİLECEK İŞARETLER ........................................ 51

A. Kişi Adları ................................................................................................... 52

B. Sözcükler.................................................................................................... 52

C. Harfler, Sayılar, Harf/Sayı Kombinasyonları............................................... 53

D. Şekiller........................................................................................................ 54

E. Üç Boyutlu Şekiller ..................................................................................... 54

F. Renkler....................................................................................................... 55

G. Sesler.......................................................................................................... 56

H. Kokular ....................................................................................................... 58

I. Tatlar.......................................................................................................... 59

J. Hareketler .................................................................................................. 59

K. Sloganlar .................................................................................................... 60

III. MARKA TÜRLERİ............................................................................................... 60

A. Tescilli Markalar ......................................................................................... 61

B. Tescilli Olmayan Markalar.......................................................................... 61

C. Ticaret Markaları........................................................................................ 61

D. Hizmet Markaları ....................................................................................... 61

E. Ferdi Markalar............................................................................................ 62

F. Ortak Markalar........................................................................................... 62

G. Tanınmış Markalar ..................................................................................... 63

H. Ulusal Marka .............................................................................................. 64

I. Avrupa Birliği Markası ................................................................................ 64

J. Uluslararası Marka ..................................................................................... 65

K. Garanti Markası ......................................................................................... 65

L. Vekil (Ticari Temsilci, Acente) Markası....................................................... 66

M. Seri Marka.................................................................................................. 66

N. Pozisyon Markaları..................................................................................... 67

IV. MARKANIN FONKSİYONLARI............................................................................ 68

A. Kaynak Gösterme Fonksiyonu.................................................................... 68

B. Ayırt Etme Fonksiyonu ............................................................................... 69

C. Reklam Fonksiyonu .................................................................................... 69

D. Kaliteyi Garanti Fonksiyonu ....................................................................... 69

V. MARKA HAKKININ ÖZELLİKLERİ........................................................................ 70

A. Soyut Olma................................................................................................. 70

B. Mutlak Olma .............................................................................................. 70

C. Sahibine Tekel Hakkı Sağlama.................................................................... 70

D. Süreye Bağlılık Ve Yenilenebilirlik .............................................................. 71

E. Hukuki İşlemlere Konu Olabilme................................................................ 71


İçindekiler 15

§3. MARKANIN TESCİLİ .............................................................................................73

I. GENEL OLARAK ................................................................................................ 73

II. TESCİL BAŞVURUSUNDA BULUNABİLECEKLER ................................................. 73

III. MARKA TESCİL BAŞVURUSU İŞLEMLERİ ........................................................... 74

A. Başvurunun Şekli ve İçeriği ........................................................................ 74

B. Başvurunun Şeklî Açıdan İncelenmesi........................................................ 75

C. Başvurunun Rüçhan Hakkı Açısından İncelenmesi..................................... 76

D. Başvurunun Mutlak ve Nispi Ret Nedenleri Açısından İncelenmesi .......... 77

E. Başvurunun İlanı ........................................................................................ 78

F. İtiraz ........................................................................................................... 78

G. Tescil .......................................................................................................... 79

H. YİDK Kararının İptali Davası........................................................................ 79

§4. MUTLAK RET NEDENLERİ ....................................................................................81

I. MUTLAK RET NEDENLERİ ................................................................................. 81

A. Sınai Mülkiyet Kanununun Dördüncü Maddesi Kapsamına

Girmeyen İşaretler ..................................................................................... 81

B. Herhangi Bir Ayırt Edici Niteliğe Sahip Olmayan İşaretler.......................... 81

C. Tescil Edilmiş Marka veya Daha Önce Tescil Başvurusuna Konu

Edilmiş İşaret İle Aynı Veya Ayırt Edilemeyecek Kadar Benzer Olan

İşaretlerin Başvuru Konusu Yapılması........................................................ 82

D. Serbest Bırakılması Gereken İşaretler........................................................ 83

E. Ürünün Karakteristik Özelliklerini İçeren İşaretler..................................... 84

F. Halkı Yanıltıcı İşaretler ............................................................................... 85

G. Hükümranlık İşaretleri ............................................................................... 86

H. Halka Mâl Olmuş Tarihî, Kültürel Değerleri İçeren İşaretler ...................... 87

I. Dinî Değerleri ve Sembolleri İçeren İşaretler ............................................. 88

J. Kamu Düzenine veya Genel Ahlaka Aykırı İşaretler ................................... 89

K. Tescilli Coğrafi İşaretten Oluşan ya da Tescilli Coğrafi İşaret İçeren

İşaretler...................................................................................................... 90

II. MUTLAK RET NEDENLERİNE RAĞMEN TESCİL İMKANI .................................... 90

A. Mutlak Ret Nedenlerinden Bazılarının Başvurudan Önce Kullanma

Suretiyle Aşılabilmesi (m.5/2) .................................................................... 90

B. Muvafakatname......................................................................................... 92

§5. NİSPİ RET NEDENLERİ..........................................................................................93

I. GENEL OLARAK ................................................................................................ 93

II. TESCİL EDİLMİŞ VEYA ÖNCEKİ TARİHTE BAŞVURUSU YAPILMIŞ BİR MARKA

İLE AYNI VEYA BENZER OLAN VE AYNI MAL VEYA BENZER HİZMETLERİ

KAPSAYAN İŞARETLERİN MARKA BAŞVURUSUNA KONU OLMASI ................... 93

A. Genel Olarak .............................................................................................. 93

B. Karıştırılma İhtimali.................................................................................... 94


16 İçindekiler

C. Vekil (Ticari Temsilci-Acente) Tarafından Marka Sahibinin İradesi

Dışında Tescil Başvurusunda Bulunulması ................................................. 95

D. Tescilsiz Markalar Ve Ticaret Sırasında Kullanılan Diğer İşaretlerin

Başkası Adına Tescil Başvurusuna Konu Olması......................................... 96

E. Paris Sözleşmesi’nin Birinci Mükerrer Altıncı Maddesine Göre

Tanınmış Markalar ..................................................................................... 97

F. Türkiye’de Belirli Bir Tanınmışlık Düzeyine Ulaşmış Markanın

Başkası Adına Farklı Mal Veya Hizmetler İçin Tescil Başvurusuna

Konu Olması............................................................................................... 99

1. Haksız Yarar Sağlama ......................................................................... 101

2. İtibarına Zarar Verme......................................................................... 101

3. Ayırt Edici Karakterini Zedeleme........................................................ 101

G. Önceki Tarihli Fikri Mülkiyet Haklarının Engel Oluşturması ..................... 102

1. Başkasına Ait İsim............................................................................... 102

2. Başkasına Ait Fotoğraf........................................................................ 103

3. Başkasına Ait Telif Hakkı (Fikir ve Sanat Eseri) ................................... 103

4. Başkasına Ait Ticaret Unvanı veya İşletme Adı................................... 104

5. Başkasına Ait Tasarım Hakkı............................................................... 104

6. Başkasına Ait Patent Hakkı................................................................. 105

7. Başkasına Ait İnternet Alan Adı.......................................................... 105

8. Başkasına Ait Faydalı Model............................................................... 105

H. Ortak Markaların Ve Garanti Markalarının Sona Ermesinden

İtibaren Üç Yıl İçinde Başkasının Adına Tescil Başvurusuna Konu

Olması ...................................................................................................... 106

İ. Yenilenmemiş Markanın İki Yıllık Süre İçinde Başkası Adına Tescil

Başvurusuna Konu Olması ....................................................................... 106

J. Marka Başvurusunun Kötüniyetle Yapılmış Olması.................................. 107

§6. MARKA BAŞVURUSUNUN YAYIMINA İTİRAZ .....................................................111

I. GENEL OLARAK............................................................................................... 111

II. İTİRAZ SEBEPLERİ ........................................................................................... 111

III. İTİRAZ HAKKINA SAHİP OLANLAR................................................................... 112

IV. BEŞ YILDAN UZUN SÜREDİR TESCİLLİ MARKALARDA KULLANIMIN İSPATI..... 112

V. İTİRAZ SÜRESİ................................................................................................. 113

VI. İTİRAZ USULÜ................................................................................................. 113

§7. TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU KARARLARINA İTİRAZ ................................115

I. GENEL OLARAK............................................................................................... 115

II. İTİRAZ SEBEPLERİ ........................................................................................... 115

III. İTİRAZA YETKİLİ KİŞİLER.................................................................................. 115

IV. İTİRAZIN ŞEKLİ VE ZAMANI............................................................................. 115

V. İTİRAZIN İNCELENMESİ VE KARARA BAĞLANMASI......................................... 116


İçindekiler 17

§8. YENİDEN İNCELEME VE DEĞERLENDİRME KURULU KARARININ İPTALİ...............117

I. GENEL OLARAK .............................................................................................. 117

II. TARAFLAR ...................................................................................................... 117

III. DAVANIN GÖRÜLECEĞİ MAHKEME ............................................................... 117

IV. İPTAL KARARININ ETKİSİ................................................................................. 118

§9. MARKANIN KULLANILMASI...............................................................................119

I. GENEL OLARAK .............................................................................................. 119

II. KULLANMA SAYILAN EYLEMLER..................................................................... 120

A. Ayırt Edici Karakteri Değiştirilmeden Farklı Unsurlarla Kullanılması........ 120

B. Markanın Marka Sahibinin İzni ile Kullanılması ....................................... 121

C. Markanın Yalnız İhracat Amacıyla Mal ya da Ambalajlarda Kullanılması....... 121

III. KULLANMAMAYA BAĞLANAN SONUÇLAR..................................................... 122

A. Markanın İptali......................................................................................... 122

B. Markanın Sonraki Tarihli Başvuruya Karşı İtiraza Dayanak Olarak

İleri Sürülmesi Halinde Kullanmanın İspatının İstenilmesi ....................... 123

C. Hükümsüzlük Davalarında Kullanmama Def’i .......................................... 123

D. Marka Hakkına Tecavüz Davalarında Kullanmama Def’i.......................... 124

§10. MARKANIN HUKUKİ İŞLEMLERE KONU OLMASI.................................................125

I. GENEL OLARAK .............................................................................................. 125

II. DEVİR ............................................................................................................. 125

III. LİSANS SÖZLEŞMESİ ....................................................................................... 126

A. Genel Olarak ............................................................................................ 126

B. İnhisarî Lisans........................................................................................... 126

C. İnhisarî Olmayan Lisans ........................................................................... 126

D. Tarafların Hak ve Borçları......................................................................... 127

IV. REHİN............................................................................................................. 127

V. HACİZ ............................................................................................................. 128

VI. MARKANIN TEMİNAT OLARAK GÖSTERİLMESİ .............................................. 128

§11. MARKA HAKKINA TECAVÜZ ..............................................................................129

I. GENEL OLARAK .............................................................................................. 129

II. MARKA HAKKINA TECAVÜZÜN KOŞULLARI.................................................... 129

A. Geçerli ve Üstün Bir Hakkın Mevcudiyeti................................................. 129

B. Marka Sahibinin İzninin Olmaması........................................................... 129

C. Tecavüz Sayılan Kullanımın Ticari Nitelikte Olması .................................. 130

D. Markasal Kullanım ................................................................................... 130

III. MARKA HAKKINA TECAVÜZ SAYILAN HALLER................................................ 131

A. Genel Olarak ............................................................................................ 131

B. Markanın Koruma Kapsamının İhlali ........................................................ 131


18 İçindekiler

C. Markanın Taklit Edilmesi.......................................................................... 132

D. Tecavüz Edilen Markayı Taşıyan Ürünlerin Ticarette Kullanılması........... 132

E. Lisans Yoluyla Verilmiş Hakların İzinsiz Genişletilmesi veya Üçüncü

Kişilere Devri ............................................................................................ 133

§12. TECAVÜZ HALİNDE İLERİ SÜRÜLEBİLECEK TALEPLER ..........................................135

I. GENEL OLARAK............................................................................................... 135

II. DELİLLERİN TESPİTİ......................................................................................... 135

III. FİİLİN TECAVÜZ OLUP OLMADIĞININ TESPİTİ ................................................ 135

A. Menfi Tespit Davası.................................................................................. 136

B. Müspet Tespit Davası............................................................................... 136

IV. MUHTEMEL TECAVÜZÜN ÖNLENMESİ TALEBİ............................................... 136

V. TECAVÜZ FİİLLERİNİN DURDURULMASI TALEBİ ............................................. 136

VI. TECAVÜZÜN KALDIRILMASI TALEBİ................................................................ 137

VII. TAZMİNAT TALEBİ .......................................................................................... 138

A. Genel Olarak ............................................................................................ 138

B. Maddi Tazminat Davasının Koşulları ........................................................ 138

1. Tecavüz Oluşturan Fiil ........................................................................ 138

2. Kusur .................................................................................................. 139

3. Zarar................................................................................................... 140

4. İlliyet Bağı........................................................................................... 140

C. Maddi Zararın Tazmini ............................................................................. 140

1. Fiili Zarar ............................................................................................ 140

2. Yoksun Kalınan Kazanç ....................................................................... 141

a. Marka Sahibinin Muhtemel Gelirine Göre Hesaplama................. 142

b. Mütecavizin Elde Ettiği Net Kazanca Göre Hesaplama................. 142

c. Lisans Bedeli Esasına Göre Hesaplama......................................... 143

D. Manevi Zararın Tazmini............................................................................ 143

E. İtibar Tazminatı ........................................................................................ 144

VIII. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME DAVASI.................................................................... 144

IX. TECAVÜZ OLUŞTURAN VEYA CEZAYI GEREKTİREN ÜRÜNLER İLE

BUNLARIN ÜRETİMİNDE MÜNHASIRAN KULLANILAN CİHAZ, MAKİNE

GİBİ ARAÇLARA ELKONULMASI TALEBİ .......................................................... 145

X. ELKONULAN ÜRÜNLER İLE CİHAZ VE MAKİNE GİBİ ARAÇLARIN

ŞEKİLLERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ, ÜZERLERİNDEKİ MARKALARIN

SİLİNMESİ VEYA SINAİ MÜLKİYET HAKLARINA TECAVÜZÜN ÖNLENMESİ

İÇİN KAÇINILMAZ İSE İMHASI TALEBİ ............................................................. 145

XI. EL KONULAN ÜRÜN, CİHAZ VE MAKİNELER ÜZERİNDE MÜLKİYET HAKKI

TANINMASI TALEBİ ........................................................................................ 147

XII. MAHKEME KARARININ İLANI TALEBİ ............................................................. 148

XIII. İHTİYATİ TEDBİR TALEBİ ................................................................................. 149


İçindekiler 19

XIV. GÜMRÜKLERDE EL KOYMA (ALIKOYMA VEYA GÜMRÜK İŞLEMLERİNİN

DURDURULMASI)........................................................................................... 151

XV. TİCARİ VEKİL VEYA TEMSİLCİ ADINA TESCİLLİ MARKAYA İLİŞKİN TALEPLER........ 153

XVI. TAZMİNAT YÜKÜMLÜSÜNDEN BELGE TALEBİ ............................................... 153

XVII. MARKANIN TESCİLLİ OLDUĞUNUN BELİRTİLMESİ TALEBİ ............................ 153

XVIII. TANINMIŞLIĞIN TESPİTİ DAVASI .................................................................... 155

XIX. MARKANIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜNÜN TESPİTİ TALEBİ ....................................... 156

§13. MARKA HAKKINA TECAVÜZ SUÇU VE ÖNGÖRÜLEN YAPTIRIMLAR.....................157

I. GENEL OLARAK .............................................................................................. 157

II. SUÇ SAYILAN FİİLLER VE YAPTIRIMLARI ......................................................... 157

A. Başkasına Ait Marka Hakkına İktibas veya İltibas Suretiyle Mal veya

Hizmet Üretmek, Satışa Arz Etmek veya Satmak ..................................... 157

B. Marka Koruması Olduğunu Belirten İşareti Yetkisi Olmadan Kaldırmak ....... 158

C. Yetkisi Olmadığı Halde Marka ile İlgili Hukuki Tasarrufta Bulunmak ....... 158

III. GÜVENLİK TEDBİRLERİ ................................................................................... 159

IV. MARKANIN TÜRKİYE’DE TESCİLLİ OLMASI ZORUNLULUĞU ........................... 159

V. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA ŞARTI ........................................................ 160

VI. ETKİN PİŞMANLIK........................................................................................... 160

§14. MARKADAN DOĞAN HAKKIN SINIRLARI............................................................161

I. GENEL OLARAK .............................................................................................. 161

II. ZAMANAŞIMI ................................................................................................. 161

III. SESSİZ KALMA SURETİYLE HAK KAYBI ............................................................ 161

IV. MARKANIN ÜÇÜNCÜ KİŞİLER TARAFINDAN DÜRÜSTÇE VE TİCARİ

HAYATIN OLAĞAN AKIŞI İÇERİSİNDE KULLANILMASI ..................................... 163

V. MARKADAN DOĞAN HAKKIN TÜKETİLMESİ................................................... 164

A. Genel Olarak ............................................................................................ 164

B. Tükenme Türleri....................................................................................... 165

C. Tükenmenin Koşulları .............................................................................. 166

1. Piyasaya Sürme .................................................................................. 166

2. Marka Sahibi Tarafından veya Onun İzniyle Piyasaya Sürülme.......... 166

D. Tükenmenin İstisnaları............................................................................. 166

1. Malın Değiştirilmesi ........................................................................... 167

2. Markanın Değiştirilmesi ..................................................................... 168

3. Ambalajın Değiştirilmesi .................................................................... 169

§15. MARKA HAKKININ SONA ERMESİ ......................................................................171

I. GENEL OLARAK .............................................................................................. 171

II. MARKANIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ ....................................................................... 171

A. Genel Olarak ............................................................................................ 171


20 İçindekiler

B. Hükümsüzlük Halleri ................................................................................ 171

1. Mutlak Ret Nedenlerinin Bulunması .................................................. 171

2. Nispi Ret Nedenlerinin Bulunması ..................................................... 172

C. Hükümsüzlük Sebeplerinin İleri Sürülmesi............................................... 173

D. Hükümsüzlük Kararının Etkileri ................................................................ 173

III. MARKANIN İPTALİ .......................................................................................... 174

A. Genel Olarak ............................................................................................ 174

B. İptal Halleri............................................................................................... 175

1. Markanın Kullanılmaması................................................................... 175

2. Markanın Yaygın bir Ad Haline Gelmesi............................................. 175

3. Markanın Yanıltıcı Hale Gelmesi ........................................................ 176

4. Garanti Markası veya Ortak Markanın Teknik Şartnameye Aykırı

Kullanımı ............................................................................................ 177

C. İptal Talebinin İleri Sürülmesi .................................................................. 177

D. İptal Kararının Etkisi ................................................................................. 178

IV. MARKA HAKKININ SONA ERMESİNE İLİŞKİN DİĞER NEDENLER ..................... 178

A. Yenilememe ............................................................................................. 178

B. Vazgeçme................................................................................................. 179

§16. MARKADAN DOĞAN HAKKIN İLERİ SÜRÜLMESİ ................................................181

I. GENEL OLARAK............................................................................................... 181

II. DAVA DIŞI ÇÖZÜM YOLLARI ........................................................................... 181

A. İhtar ......................................................................................................... 181

B. Arabuluculuk............................................................................................ 182

C. Tahkim Yoluna Başvurma......................................................................... 183

III. HAKKIN DAVA YOLUYLA İLERİ SÜRÜLMESİ..................................................... 184

A. Görevli ve Yetkili Mahkeme ..................................................................... 184

1. Görevli Mahkeme............................................................................... 184

2. Yetkili Mahkeme ................................................................................ 185

B. Davacı Sıfatı.............................................................................................. 186

1. Tecavüz Davalarında Davacı Sıfatı...................................................... 186

2. Hükümsüzlük Davalarında Davacı Sıfatı ............................................. 187

C. Davalı Sıfatı .............................................................................................. 188

1. Tecavüz Davalarında Davalı Sıfatı....................................................... 188

2. Hükümsüzlük Davalarında Davalı Sıfatı.............................................. 188

D. İspat Yükü................................................................................................. 189


İçindekiler 21


İKİNCİ BÖLÜM


COĞRAFİ İŞARET VE GELENEKSEL ÜRÜN ADLARI


§17. COĞRAFİ İŞARET ...............................................................................................191

I. COĞRAFİ İŞARET KAVRAMI ............................................................................ 191

A. Coğrafi İşaret Kavramı Neyi İfade Etmektedir?........................................ 191

B. Coğrafi İşaret Kavramı, Kanun’da Nasıl Tanımlanmıştır? ......................... 192

II. COĞRAFİ İŞARETE İLİŞKİN İÇ HUKUK MEVZUATIMIZ HAKKINDA.................... 192

A. 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu Coğrafi İşaretlere İlişkin Nasıl Bir

Koruma Sağlamaktadır?........................................................................... 192

B. Sınaî Mülkiyet Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik Coğrafi

İşaretlere İlişkin Nasıl Bir Koruma Sağlamaktadır? .................................. 193

III. COĞRAFİ İŞARETLERE İLİŞKİN ULUSLARARASI MEVZUAT HAKKINDA............. 194

A. Coğrafi İşaretlerin Uluslararası Alanda Korunmasına Neden İhtiyaç

Duyulmaktadır? ....................................................................................... 194

B. Coğrafi İşaretlere İlişkin Temel Uluslararası Sözleşmeler Hangileridir? ...... 194

C. Ülkemiz Coğrafi İşaretlere İlişkin Uluslararası Sözleşmelerden

Hangilerine Taraftır? ................................................................................ 195

D. Türkiye’de Tescilli Olan Coğrafi İşaretler, Yurtdışında da

Korunmakta mıdır? .................................................................................. 195

E. Ülkemizde Tescilli Coğrafi İşaretler, Taraf Olduğumuz Uluslararası

Sözleşmelere Taraf Diğer Devletlerin Ülkelerinde Kendiliğinden

Koruma Kazanır mı?................................................................................. 195

F. Coğrafi İşaretlerle İlgili Uluslararası Sözleşmeler Ne Tür

Düzenlemeler İçermektedir? ................................................................... 196

1. Sınai Mülkiyetin Korunmasına Dair Paris Sözleşmesi Coğrafi

İşaretlere İlişkin Nasıl Bir Koruma Sağlamaktadır?............................. 196

2. Malların Kaynağı ile İlgili Sahte veya Aldatıcı Kaynak İşaretlerinin

Önlenmesi Hakkında Madrid Sözleşmesi Coğrafi İşaretlere İlişkin

Nasıl Bir Koruma Sağlamaktadır?....................................................... 198

3. Menşe Adlarının Korunması ve Uluslararası Tescili Hakkında

Lizbon Sözleşmesi, Coğrafi İşaretlere İlişkin Nasıl Bir Koruma

Sağlamaktadır? .................................................................................. 199

4. Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Sözleşmesi (TRIPs)

Coğrafi İşaretlere İlişkin Nasıl Bir Koruma Sağlamaktadır? ................ 200

5. Avrupa Birliği’nin Coğrafi İşaretlerle İlgili 1151/2012 sayılı

Tüzüğü Ne Tür Düzenlemeler İçermektedir? ..................................... 202

6. Ülkemizde Tescilli Bütün Coğrafi İşaretler, 1151/2012 Sayılı

Tüzük Uyarınca AB Coğrafi İşaret Sicili’ne Tescil Edilebilir mi? .......... 204

7. SMK’nın Aradığı Şartları Sağlayamadığı İçin TÜRKPATENT’e

Tescil Edilemeyen Coğrafi İşaretler, 1151/2012 Sayılı Tüzük’teki

Şartları Sağlamaları Halinde AB Coğrafi İşaret Sicili’ne Tescil

Edilebilirler mi? .................................................................................. 205


22 İçindekiler

8. Bir Türk Coğrafi İşaretinin AB Coğrafi İşaret Sicili’ne Tescili İçin

Başka Bir Devletteki Üreticiler Tarafından Başvuru Yapılırsa, Bu

Tescil Önlenebilir mi?......................................................................... 206

9. Bir Türk Coğrafi İşareti AB Coğrafi İşaret Sicili’ne Başka Bir

Devletteki Üreticiler Adına Tescil Edilirse, Bu Tescile Karşı Neler

Yapılabilir?.......................................................................................... 206

IV. TESCİL EDİLEBİLECEK COĞRAFİ İŞARETLER..................................................... 206

A. Coğrafi İşaretler Hangi Ürün Tiplerinde Söz Konusu Olabilir?.................. 206

B. Coğrafi İşaretin Türleri Nelerdir? ............................................................. 208

1. Menşe Adı Ne Demektir? ................................................................... 208

2. Mahreç İşareti Ne Demektir?............................................................. 208

3. Menşe Adları ile Mahreç İşaretleri Arasındaki Farklar Nelerdir? ....... 209

C. Hizmetler Coğrafi İşarete Konu Olabilir mi?............................................. 211

D. Coğrafi İşaret, Mutlaka Kelimelerden mi Oluşmalıdır, İşaretten

Oluşabilir mi? ........................................................................................... 212

E. Coğrafi İşaret, Mutlaka Kaynaklandığı Yerin Adını İçermeli midir? .......... 212

F. Coğrafi İşaretlerin Hukuki Niteliği Nedir?................................................. 213

G. Coğrafi İşaret Tescil Engelleri Nelerdir? ................................................... 213

1. Tescil Engelleri Arasında Sayılan Öz Ad (Jenerik Ad) Ne

Demektir? .......................................................................................... 213

2. Öz Adlar (Jenerik Adlar) Coğrafi İşaret Olarak Tescil Edilebilir mi? ....... 214

3. Tescil Edilen Bir Coğrafi İşaret Sonradan Öz (Jenerik) Ada

Dönüşebilir mi? Tescilli Bir Coğrafi İşaretin Bu Nedenle

Hükümsüzlüğü Söz Konusu Olabilir mi? ............................................. 214

H. Yabancı Coğrafi İşaretlerin Ülkemizdeki Sicile Tescil Edilebilmeleri

Hakkında .................................................................................................. 215

1. Yabancı Coğrafi İşaretler Ülkemizde Tescil Edilebilir mi?................... 215

2. Her Yabancı Devlet Vatandaşı, Coğrafi İşaret Tescili İçin

TÜRKPATENT’e Başvurabilir mi? ........................................................ 215

3. Yabancı Bir Coğrafi İşaretin Tescilinde Aranan Ek Şartlar Nelerdir? ..... 216

4. Tescil Edilmek İçin Başvurusu Yapılan Yabancı Coğrafi İşaret,

Ülkemizde Bir Başka Hak Sahibi Tarafından Daha Önce Tescil

Edilmişse, Bunun Sonuçları Nelerdir? ................................................ 217

V. COĞRAFİ İŞARETLERİN TESCİLİ İÇİN BAŞVURU YAPILMASI ............................ 218

A. Coğrafi İşaretlerin Korunabilmesi İçin Tescil Edilmeleri Zorunlu

mudur?..................................................................................................... 218

B. Coğrafi İşaretleri Tescil Ettirmek İçin Kimler Başvurabilir?....................... 218

C. Coğrafi İşaretlerin Tescil Başvurusu Nereye Yapılmaktadır?.................... 220

D. Coğrafi İşaretle İlgili Başvuruda ve Diğer İşlemlerde Hak Sahiplerini

Türk Patent Marka Kurumu Nezdinde Kim Temsil Edebilmektedir?........ 221

E. Coğrafi İşaret Başvurusunda Belirtilmesi Gereken Bilgiler ve

Başvuruya Eklenmesi Gereken Belgeler Hangileridir? ............................. 221


İçindekiler 23

F. Coğrafi İşaret Başvurusunun Şekli Nasıl Olmalıdır? ................................. 224

G. Kurum, Yapılan Coğrafi İşaret Başvurularını Hangi Açılardan

İncelemektedir? ....................................................................................... 224

H. Coğrafi İşaret Başvurusunda Eksiklikler Söz Konusu ise, Bunun

Sonuçları Nelerdir? .................................................................................. 225

1. Başvuru Yapan Kişinin Kimliğine İlişkin Bilgiler Eksikse Bunun

Sonuçları Nelerdir? ............................................................................ 225

a. Kimliğe İlişkin Olarak Başvuruda Hiçbir Bilgi Yoksa, Bunun

Sonuçları Nelerdir?....................................................................... 225

b. Kimliğe İlişkin Olarak Bilgi Var, Ancak Bu Bilginin Eksik veya

Hatalı Olduğu Kurum Tarafından Tespit Edilmiş ise Bunun

Sonuçları Nelerdir?....................................................................... 226

2. Başvuru Yapan Kişinin Kimliği Dışındaki Bilgiler Eksikse Bunun

Sonuçları Nelerdir? ............................................................................ 226

İ. Başvurudaki Teknik Bilgileri Kim Değerlendirmektedir? .......................... 226

J. Başvurudaki Teknik Bilgilerin Değerlendirilmesi İçin Ücret Talep

Edilirse, Bunu Kim Karşılamaktadır? ........................................................ 226

K. Başvurunun Değerlendirilmesi Sonucunda Kurum Ne Tür Kararlar

Verebilir? ................................................................................................. 227

VI. COĞRAFİ İŞARET BAŞVURUSUNUN REDDİNE İTİRAZ ..................................... 227

A. Başvurunun Reddine İtiraz Süresi Ne Kadardır? ...................................... 227

B. Başvurunun Reddine İtirazın Şekli Nasıldır?............................................. 228

C. Başvurunun Reddine İtiraz, Hangi Makam Tarafından

İncelemektedir? ....................................................................................... 228

D. Başvurunun Reddine İtirazda İleri Sürülen Hususların

Değerlendirilmesi İçin Görüş Alınması Gerekirse, Ücret Kim

Tarafından Ödenir?.................................................................................. 228

VII. COĞRAFİ İŞARET BAŞVURUSUNUN YAYIMLANMASI ..................................... 228

A. Coğrafi İşaret Başvuruları Nerede Yayımlanmaktadır? ............................ 228

B. Coğrafi İşaret Başvurusunun Bülten’deki Yayımında Hangi Bilgiler

Yer Almalıdır?........................................................................................... 229

VIII. BAŞVURUYA İTİRAZ........................................................................................ 229

A. Başvuruya İtiraz Süresi Ne Kadardır? ....................................................... 229

B. Başvuruya Kimler İtiraz Edebilmektedir? ................................................. 230

C. Başvuruya Hangi Gerekçelerle İtiraz Edilebilir? ....................................... 230

D. Başvuruya İtirazın Şekli Nasıldır? ............................................................. 231

E. Başvuruya İtirazın İncelenmesi Aşamasında Görüş Talep Edilebilir mi? ..... 232

F. Başvuruya İtiraz Edilirse, Bunun Başvuru Sahibine Bildirilmesi

Gerekir mi? .............................................................................................. 232

G. Başvuruya İtiraz Halinde Tarafların Uzlaşması Mümkün müdür? ............ 232

H. Başvuruya İtirazın İncelenmesi Sonucunda Hangi Yönde Kararlar

Alınabilir? ................................................................................................. 234


24 İçindekiler

IX. COĞRAFİ İŞARETİN TESCİLİ............................................................................. 234

A. Coğrafi İşaretler Nereye Tescil Edilmektedir?.......................................... 234

B. Coğrafi İşaretin Tescili İçin Tescil Ücreti Gerekli midir? ........................... 234

C. Coğrafi İşaret Sicili Aleni midir? ............................................................... 234

D. Coğrafi İşaret Sicili’ne Hangi Bilgiler Tescil Edilmektedir?........................ 234

E. Coğrafi İşaret Sicili’ne Tescilin Etkisi Nedir?............................................. 235

F. Coğrafi İşaret Tescilinin Sağladığı Koruma Hangi Anda Başlar? ............... 236

X. TESCİL SONRASI SİCİLDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI ............................................ 236

A. Bir Coğrafi İşaret Tescil Edildikten Sonra Tescile Konu Özelliklerinde

Değişiklik Gerçekleşirse, Bunun Hukuki Sonuçları Nelerdir?.................... 236

B. Bir Coğrafi İşaretin Tescili İçin Başvurusu Yapıldıktan ya da Tescili

Yapıldıktan Sonra, Başvuru/Tescil Kayıtlarında Başvuru Yapan veya

Tescil Ettiren Kişilere İlişkin Değişiklik Gerçekleştirilebilir mi? Yoksa

Mutlaka Hükümsüzlük Davası Açılıp Ardından Yeniden Tescil

Başvurusu mu Yapılmalıdır?..................................................................... 239

1. Başvuru Yapmış/Tescil Ettirmiş Olan Kişi Gerçekte de Hak Sahibi

ise ve Değişiklik Sadece Bu Kişinin Ad, Adres, Unvan veya

Nevine İlişkin ise Değişiklik Nasıl Gerçekleştirilir?.............................. 239

2. Başvuru Yapmış/Tescil Ettirmiş Olan Kişi Gerçekte Hak Sahibi

Değilse ve Değişiklik Bunun Düzeltilmesi İçin Gerekiyorsa,

Değişiklik Nasıl Gerçekleştirilir? ......................................................... 240

a. Başvuru/Tescil Yaptırmış Olan Kişinin Gerçek Hak Sahibi

Olmadığı Mahkeme ya da Kurum Tarafından Tespit

Edilmişse Değişiklik Nasıl Gerçekleştirilir?.................................... 240

XI. COĞRAFİ İŞARETİ KULLANMA HAKKI ............................................................. 242

A. Tescil, Tescil Ettiren Kişiye Coğrafi İşareti Kullanma Konusunda Bir

Tekel Hakkı Sağlar mı? Tescilli Bir Coğrafi İşareti Kimler Kullanabilir? ..... 242

B. Yetkili Kullanım Kapsamına Neler Girmektedir? ...................................... 242

C. Coğrafi İşaretin Yetkili Şekilde Kullanılmakta Olduğu Nasıl Anlaşılır? ...... 243

D. Amblem Nedir? ........................................................................................ 243

E. Amblem Kullanılması Zorunlu mudur?..................................................... 245

F. Coğrafi İşaret Kullanmak İçin, Tescil Ettirenden İzin Almak ya da

Tescil Ettirene Bildirim Yapmak Zorunlu mudur?..................................... 245

XII. COĞRAFİ İŞARETE TECAVÜZ........................................................................... 246

A. Yetkisiz Kullanım (Tecavüz) Kapsamına Neler Girmektedir?.................... 246

B. Gerçek Kişinin Adında veya Tüzel Kişinin Ticaret Unvanında Coğrafi

İşaretteki Adlar Yer Almakta ise, Bunun Kullanımı Coğrafi İşarete

Tecavüz Niteliğinde midir?....................................................................... 248

C. Coğrafi İşareti Oluşturan İfadeler, Coğrafi İşaret Tescil Edilmeden

Önce Marka Olarak Tescil Edilmişse, Söz Konusu Markanın

Kullanılması Coğrafi İşarete Tecavüz Teşkil Eder mi?............................... 249


İçindekiler 25

D. Coğrafi İşaret Yetkisiz Kullanılmakta ise, Buna Dayanarak Dava

Açma Hakkı Kimlerdedir?......................................................................... 249

E. Coğrafi İşarete Tecavüz Halinde Neler Talep Edilebilmektedir? .............. 251

F. SMK’nın Tecavüze İlişkin Ortak Hükümlerinde Yer Alan

Düzenlemelerden Hangileri Coğrafi İşaretlere Uygulanamaz? ................ 253

XIII. COĞRAFİ İŞARET – MARKA İLİŞKİSİ ................................................................ 255

A. Coğrafi İşaretlerin Marka Olarak Tescil Edilmesinin Sakıncaları

Nelerdir? .................................................................................................. 255

B. SMK’da Eski Tescil Tarihli Coğrafi İşaret – Yeni Başvuru Tarihli

Marka İlişkisi Nasıl Düzenlenmiştir?......................................................... 255

1. Bir Coğrafi İşaret Tescil Edildikten Sonra, Aynı/Benzer

Mal/Hizmetler İçin Marka Olarak da Tescil Edilebilir mi? .................. 255

2. Bir Coğrafi İşaretin Marka Olarak Tescil Edilemeyeceğine İlişkin

Kural, Sadece Coğrafi İşaretle İlgili Mal ve Hizmetler İçin mi Söz

Konusudur?........................................................................................ 256

3. Bir Coğrafi İşaret Tescil Edildikten Sonra, Aynı/Benzer

Mal/Hizmetler İçin Marka Olarak Tescil Edilmişse, Bunun

Sonucu Nedir?.................................................................................... 257

C. SMK’da Eski Tescil Tarihli Marka – Yeni Başvuru Tarihli Coğrafi

İşaret İlişkisi Nasıl Düzenlenmiştir?.......................................................... 257

1. Eski Tarihli Marka, Yeni Başvuru Tarihli Coğrafi İşaretin Tescilini

Engelleyebilir mi?............................................................................... 257

2. Eski Tarihli Marka Sahibi, Yeni Tescil Tarihli Coğrafi İşaret ile

Aynı Olan Markasını Kullanmaya Devam Edebilir mi? ....................... 258

XIV. COĞRAFİ İŞARETİN DENETİMİ........................................................................ 259

A. Coğrafi İşaretlerin Denetimi Hangi Aşamalarda Yapılmaktadır?.............. 259

B. Denetime İlişkin Masraflara Kim Katlanmaktadır?................................... 260

C. Coğrafi İşaretlerin Denetiminin Kanun’a Uygun Yapılmamasının

Sonuçları Nelerdir? .................................................................................. 260

D. Coğrafi İşaretlerin Denetimi Kim Tarafından Yapılmaktadır?................... 260

E. Denetim Mercii Coğrafi İşaretleri Nasıl Denetler? ................................... 260

1. Denetim Mercii Kimlerden Oluşabilir?............................................... 260

2. Denetim Merciinin Denetimi Neleri Kapsamaktadır? ........................ 261

F. Tescil Ettiren Coğrafi İşaretleri Nasıl Denetler? ....................................... 263

1. Faaliyet Gösterenlerin Listesini Tutma Görevi Nedir? ....................... 264

2. Kendisine Denetim Mercii Tarafından Bildirilen Tutanaklara

İlişkin Görevleri Nelerdir? .................................................................. 264

a. Bu Görev Kapsamına Neler Girmektedir? .................................... 264

b. Denetim Raporlarının İçeriğinde Neler Bulunmalıdır? ................. 264

c. Denetim Raporları Kurum’a Ne Sıklıkla Sunulmalıdır? ................. 266


26 İçindekiler

G. Kurum Coğrafi İşaretleri Nasıl Denetler? ................................................. 267

H. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Gıda Kodeksi’ne Uygunluk Amacıyla

Yaptığı “Ek” Denetim Nedir?.................................................................... 268

XV. COĞRAFİ İŞARETE SMK’NIN ORTAK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP

UYGULANAMAYACAĞI HUSUSUNDA ............................................................. 269

XVI. COĞRAFİ İŞARET HAKKININ SONA ERMESİ .................................................... 270

A. Coğrafi İşaret Hakkı Hangi Hallerde Sona Erer? ....................................... 270

B. Coğrafi İşaretin Hükümsüzlüğü Davasının Tarafları Kimler Olabilir?........ 270

C. Coğrafi İşaretin Hükümsüzlük Nedenleri Nelerdir?.................................. 270

D. Coğrafi İşaretin Hükümsüzlüğü Kararının Sonuçları Nelerdir? ................. 271

E. Tescilin Sağladığı Hak ve Yükümlülükten Vazgeçme Şeklinde Sona

Erme Ne Demektir?.................................................................................. 272

§18. GELENEKSEL ÜRÜN ADLARI...............................................................................275

I. GELENEKSEL ÜRÜN ADI KAVRAMI ................................................................. 275

II. GELENEKSEL ÜRÜN ADLARINA İLİŞKİN MEVZUAT HAKKINDA........................ 276

A. Geleneksel Ürün Adlarına İlişkin İç Hukukumuzdaki Düzenlemeler

Nasıl Bir Koruma Sağlamaktadır?............................................................. 276

B. Avrupa Birliği Hukukunda Geleneksel Ürün Adlarına İlişkin

Düzenlemeler Nasıl Bir Koruma Sağlamaktadır?...................................... 276

III. TANIMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ HAKKINDA........................................................ 277

A. Geleneksel Ürün Adı Kavramı, Kanun’da Nasıl Tanımlanmıştır?.............. 277

B. “Geleneksel Ürün Adı” Kavramı ile (Coğrafi İşarete İlişkin

Düzenlemelerde Yer Alan) “Geleneksel Olarak Kullanılan Ad”

Kavramı Aynı mıdır? ................................................................................. 279

C. Geleneksel Ürün Adının Hukuki Niteliği Nedir? ....................................... 279

IV. GELENEKSEL ÜRÜN ADI KAVRAMININ COĞRAFİ İŞARET KAVRAMI İLE

KARŞILAŞTIRILMASI........................................................................................ 280

A. Geleneksel Ürün Adlarının Coğrafi İşaretlere Benzerlik Gösterdiği

Hususlar Nelerdir? ................................................................................... 280

B. Geleneksel Ürün Adlarının Coğrafi İşaretlerden Farklılık Gösterdiği

Hususlar Nelerdir? ................................................................................... 280

C. Kanun’da Geleneksel Ürün Adlarının Coğrafi İşaretlerle Ortak

Düzenlenmiş Olduğu Hususlar Hangileridir?............................................ 281

V. GELENEKSEL ÜRÜN ADI KAVRAMINA ÖZGÜ DÜZENLEMELER HAKKINDA ..... 282

A. Geleneksel Ürün Adlarında Amblem Kullanılması Zorunlu mudur?......... 282

B. Geleneksel Ürün Adına İlişkin Tescil Engelleri Nelerdir?.......................... 282

C. Geleneksel Ürün Adı Başvurusunun İçeriğinde Neler Bulunmalıdır? ....... 283

D. Geleneksel Ürün Adı Başvurusunun Bülten’deki Yayımında Hangi

Bilgilere Yer Verilmelidir?......................................................................... 284

E. Geleneksel Ürün Adı Tescil Belgesinde Hangi Bilgilere Yer

Verilmelidir?............................................................................................. 284


İçindekiler 27

F. Geleneksel Ürün Adının Tescili, Önceki Dönemde Kazanılmış Hakları

(Özellikle Marka ve Coğrafi İşaretleri) Nasıl Etkiler? ................................ 285

G. Geleneksel Ürün Adı Hakkına Tecavüz Sayılan Fiiller Hangileridir? ......... 285

H. Geleneksel Ürün Adına Tecavüz Halinde Kimler Dava Açabilir? .............. 286

VI. GELENEKSEL ÜRÜN ADLARINA SMK’NIN ORTAK HÜKÜMLERİNİN

UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI HUSUSUNDA ......................................... 286

A. SMK’da Tüm Sınai Mülkiyet Hakları İçin Ortak Olarak Düzenlenmiş

Esaslardan Hangileri Geleneksel Ürün Adlarına da

Uygulanmaktadır?.................................................................................... 286

B. SMK’da Tüm Sınai Mülkiyet Hakları İçin Ortak Olarak Düzenlenmiş

Esaslardan Hangileri Geleneksel Ürün Adlarına Uygulanamaz? .............. 288

1. Ortak Esaslardan, Geleneksel Ürün Adlarına Uygulanmayacağı

Açıkça Belirtilenler Hangileridir?........................................................ 288

2. SMK m. 164’de Sayılmadığı için, Geleneksel Ürün Adlarına

Uygulanamayacağı Anlaşılan Ortak Esaslar Hangileridir? .................. 288


ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

TASARIM HUKUKU


§19. TASARIM ..........................................................................................................291

I. TANIM............................................................................................................ 291

II. KORUMA ŞARTLARI........................................................................................ 292

A. Tasarımın Yeni Olması.............................................................................. 292

B. Tasarımın Ayırt Ediciliğe Sahip Olması ..................................................... 293

III. TASARIM HAKKI SAHİPLİĞİ............................................................................. 294

IV. TASARIM HAKKININ KAPSAMI ....................................................................... 294

A. Tasarımdan Doğan Haklar........................................................................ 294

1. Genel Olarak ...................................................................................... 294

2. Tasarımcı Olarak Belirtilme Hakkı ...................................................... 295

3. Önceki Kullanımdan Doğan Hak......................................................... 296

4. Çalışanların Tasarımlarında Hak Sahipliği........................................... 296

B. Tasarım Hakkının Sınırlandırıldığı Hâller .................................................. 297

C. Tasarımın Koruma Kapsamı Dışında Kaldığı Hâller................................... 297

D. Hakkın Tükenmesi.................................................................................... 298

V. TASARIM BAŞVURU VE TESCİL SÜRECİ........................................................... 298

A. Başvuru .................................................................................................... 298

1. Başvuruda Bulunabilecek Kişiler ........................................................ 298

2. Başvuru Tarihi .................................................................................... 299

3. Başvuru Şartları.................................................................................. 299

4. Başvuru İşlemlerine İlişkin Ücretler ................................................... 300

5. Başvuru Sürecine İlişkin Kavramlar .................................................... 301

a. Ürün Adı ve Sınıf........................................................................... 301

b. Görsel Anlatım.............................................................................. 302

c. Tarifname ..................................................................................... 303

d. Çoklu Başvuru............................................................................... 303

e. Rüçhan Hakkı................................................................................ 304

i. Genel Bilgi .............................................................................. 304

ii. Rüçhan Hakkı Talebi ............................................................... 306

iii. Rüçhan Hakkının Talep Edilmesi............................................. 306

iv. Rüçhan Hakkı Sahipliğinin Değişmesi ..................................... 307

v. Rüçhan Hakkı Belgesi Düzenleme .......................................... 307

B. İnceleme ve Yayım ................................................................................... 307

1. İnceleme............................................................................................. 307

2. Yayım.................................................................................................. 309

C. İtiraz ......................................................................................................... 311

1. Yayına İtiraz........................................................................................ 311

2. Karara İtiraz........................................................................................ 312

D. Tescil ........................................................................................................ 313

VI. TASARIMA İLİŞKİN HUKUKİ İŞLEMLER ............................................................ 314

A. Lisans........................................................................................................ 315

1. Genel Olarak ...................................................................................... 315

2. Lisans Talebi ....................................................................................... 316

3. Lisans Alanın Dava Açması ve Şartları ................................................ 316

B. Devir ve Hak Sahipliğindeki Diğer Değişiklikler ........................................ 316

C. Haciz......................................................................................................... 318

D. Rehin ........................................................................................................ 318

E. Unvan, Tür ve Adres Değişiklikleri............................................................ 319

F. Miras Yoluyla İntikal................................................................................. 319

VII. HÜKÜMSÜZLÜK.............................................................................................. 320

A. Hükümsüzlük Hâlleri ................................................................................ 320

B. Hükümsüzlük Talebi ................................................................................. 321

C. Hükümsüzlüğün Etkisi .............................................................................. 321

VIII. TECAVÜZ ........................................................................................................ 322

A. Tasarım Hakkına Tecavüz Sayılan Fiiller ................................................... 322

B. Tasarım Hakkı Tecavüze Uğrayan Hak Sahibinin ileri Sürebileceği

Talepler .................................................................................................... 323

C. Tazminat .................................................................................................. 324

D. Yoksun Kalınan Kazanç............................................................................. 325


İçindekiler 29

E. Dava Açılamayacak Kişiler........................................................................ 325

F. Tecavüzün Mevcut Olmadığına İlişkin Dava ve Şartları............................ 326

G. Önceki Tarihli Hakların Etkisi.................................................................... 326

H. Görevli ve Yetkili Mahkeme ..................................................................... 326

İ. Zamanaşımı.............................................................................................. 327

IX. TASARIM HAKKININ SONA ERMESİ ................................................................ 327

A. Koruma Süresinin Dolması ve Yenilenmeme ........................................... 328

B. Vazgeçme................................................................................................. 328

X. TASARIM TESCİL SİSTEMLERİ ......................................................................... 329

A. Ulusal Tasarım Tescil Sistemi ................................................................... 329

B. Bölgesel Tasarım Tescili Sistemi............................................................... 329

C. Avrupa Birliği Tasarım Tescili ................................................................... 330

D. Uluslararası Tasarım Tescili...................................................................... 330

E. Afrika Birliği Tasarım Tescili (Oapı)........................................................... 332


DÖRDÜNCÜ BÖLÜM


MEDENİ HUKUKUN BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ, KİŞİLER HUKUKU HÜKÜMLERİ,

BORÇLAR HUKUKUNUN VEKÂLET SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİ


§20. MEDENİ HUKUKUN BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ VE KİŞİLER HUKUKU .....................333

I. BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ ................................................................................ 333

A. Uyuşmazlıklara Uygulanacak Hukuk Kuralları Hakkında .......................... 333

1. Hukuki Bir Uyuşmazlığa Hâkim Hangi Tür Hukuk Kurallarını ve

Hangi Sırayla Uygulamalıdır? ............................................................. 333

2. Kanun Kurallarının Nitelikleri Bakımından Türleri Nelerdir? .............. 334

3. Emredici Hukuk Kuralı Ne Demektir?................................................. 335

4. Yedek Hukuk Kuralı Ne Demektir? ..................................................... 335

a. Tamamlayıcı (Yedek) Hukuk Kuralı Ne Demektir?........................ 335

b. Yorumlayıcı (Yedek) Hukuk Kuralı Ne Demektir? ......................... 335

5. Tanımlayıcı Hukuk Kuralı Ne Demektir?............................................. 336

B. Dürüstlük Kuralı ....................................................................................... 336

1. Dürüstlük Kuralı (Objektif İyi Niyet) Ne Demektir? ............................ 336

2. Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı Ne Demektir?.............................. 336

C. Subjektif İyiniyet ...................................................................................... 337

1. Subjektif İyiniyet Ne Demektir? ......................................................... 337

2. Subjektif İyiniyet Her Durumda Korunur mu?.................................... 338

3. Kişiler, Kendilerinin İyiniyetli Olduğunu İspat Etmek Zorunda

mıdırlar?............................................................................................. 338

D. Hâkimin Takdir Yetkisi ve Türk Medeni Kanunu’nun Uygulanma

Alanı Hakkında ......................................................................................... 339


30 İçindekiler

1. Başlangıç Hükümleri, Hakimin Takdir Yetkisine İlişkin Nasıl Bir

Düzenleme Getirmektedir?................................................................ 339

2. Türk Medeni Kanunu Diğer Özel Hukuk İlişkilerine de

Uygulanmakta mıdır?......................................................................... 339

E. İspat Yükü................................................................................................. 339

1. Bir Uyuşmazlıkta İspat Yükü Kime Aittir? ........................................... 339

2. Karine ve Kanuni Faraziye Ne Demektir? ........................................... 339

F. Resmî Sicil ve Senetler ............................................................................. 340

1. Resmî Sicil Ne Demektir? ................................................................... 340

2. Resmî Senet Ne Demektir? ................................................................ 340

3. Resmî Sicillere Tescil Edilmiş Hususların ve Resmi Senetlerin

İçeriğinin Doğruluğunu İspatlamaya Gerek Var mıdır? ...................... 340

II. KİŞİLER HUKUKU ............................................................................................ 341

A. “Kişi” Kavramı Hukuken Ne Anlama Gelmektedir? .................................. 341

B. Gerçek Kişiler ........................................................................................... 341

1. Gerçek Kişilerin Hak Ehliyeti............................................................... 341

a. Hak Ehliyeti Ne Demektir? ........................................................... 341

b. Her Gerçek Kişinin Hak Ehliyeti Var mıdır?................................... 341

c. Hak Ehliyeti Hangi Anda Başlar?................................................... 341

2. Gerçek Kişilerin Fiil Ehliyeti ................................................................ 341

a. Fiil Ehliyeti Ne Demektir? ............................................................. 341

b. Her Gerçek Kişinin Fiil Ehliyeti Var mıdır? .................................... 341

c. Fiil Ehliyetinin Şartları Nelerdir?................................................... 342

i. Kimler Ayırt Etme Gücüne Sahiptir?....................................... 342

ii. Kimler Ergin Sayılır?................................................................ 343

iii. Kısıtlanmamış Olmak Ne Demektir?....................................... 343

d. Fiil Ehliyetinin Kapsamına Göre Gerçek Kişiler Nasıl

Sınıflandırılabilir?.......................................................................... 344

i. “Tam Ehliyetl”i Kavramı Neyi İfade Etmektedir?.................... 344

ii. “Tam Ehliyetsiz” Kavramı Neyi İfade Etmektedir?.................. 344

iii. “Sınırlı Ehliyetsiz” Kavramı Neyi İfade Etmektedir?................ 345

(a) Sınırlı Ehliyetsizler Borçlandırıcı İşlemleri Yapabilirler mi? ..... 345

(b) Sınırlı Ehliyetsizlerin Kanuni Temsilcinin İzni ya da

Onaması Gerekmeden Yapabilecekleri İşlemler

Nelerdir?........................................................................... 345

(c) Sınırlı Ehliyetsizler Adına Kanuni Temsilcilerinin Dahi

Yapamayacakları Yasak İşlemler Nelerdir? ....................... 346

iv. “Sınırlı Ehliyetli” Kavramı Neyi İfade Etmektedir?.................. 347

3. Kişilik ve Korunması ........................................................................... 348

a. Kişilik Kavramı Neyi İfade Etmektedir?......................................... 348


İçindekiler 31

b. Gerçek Kişilerde Kişilik Hangi Anda Başlamaktadır? .................... 348

c. Gerçek Kişilerde Kişilik Hangi Anda Sona Ermektedir?................. 348

d. Kişinin Sağ ya da Ölü Olduğu Nasıl İspat Edilir?............................ 348

e. Gaiplik Ne Demektir? ................................................................... 349

f. Kişilik Hakları Ne Demektir? ......................................................... 350

g. Kişilik Haklarının Özellikleri Nelerdir? .......................................... 350

h. Kişilik Haklarının Korunmasına İlişkin Olarak Kanun’da Ne

Tür Koruma Öngörülmüştür? ....................................................... 350

ı. Kişinin Kendisine (Kişilik Haklarından Vazgeçmesine veya

Aşırı Sınırlamasına (Karşı Korunması Neyi İfade Etmektedir? ...... 351

j. Kişilik Haklarına Diğer Kişiler Tarafından Yapılan Saldırılara

Karşı Koruma Kapsamında Neler Talep Edilebilir? ....................... 351

4. Ad ve Korunması ................................................................................ 352

a. Adı Haksız Olarak Kullanılan Kişinin Hakları Nelerdir? ................. 352

b. Ad Değiştirilebilir mi?................................................................... 352

5. Kişisel Durum Sicili ............................................................................. 353

a. Kişisel Durum Sicili Nedir?............................................................ 353

b. Kişisel Durum Sicilinin Yolsuz Tutulmasından Zarar

Görenlerin Hakları Nelerdir? ........................................................ 353

6. Hısımlık............................................................................................... 353

a. Hısımlık Ne Demektir?.................................................................. 353

b. Hısımlığın Türleri Nelerdir? .......................................................... 353

i. Kan Hısımlığı Ne Demektir?.................................................... 353

ii. Kayın Hısımlığı Ne Demektir? ................................................. 354

iii. Evlat Edinmeden Doğan Hısımlık Ne Demektir? .................... 354

c. Hısımlığın Hukuken Önemi Nedir? ............................................... 354

7. Yerleşim Yeri ...................................................................................... 354

a. Yerleşim Yeri Ne Demektir? ......................................................... 354

b. Bir Kişinin Birden Çok Yerleşim Yeri Olabilir mi? .......................... 355

c. Kanuni Yerleşim Yeri Ne Demektir? ............................................. 355

d. Yerleşim Yerinin Zorunluluğu İlkesi Ne Demektir?....................... 355

C. Tüzel Kişiler .............................................................................................. 355

1. Tüzel Kişi Ne Demektir? ..................................................................... 355

2. Tüzel Kişilerin Hak Ehliyeti Neleri Kapsamaktadır? ............................ 356

3. Tüzel Kişilerin Fiil Ehliyeti Nasıl Kullanılır? ......................................... 356

4. Tüzel Kişilerin Yerleşim Yeri Neresidir? .............................................. 356

5. Tüzel Kişiliğin Sona Ermesinin Sonuçları Nelerdir? ............................ 356

D. Dernekler ................................................................................................. 358

1. Dernek Ne Demektir? ........................................................................ 358


32 İçindekiler

2. Kamu Yararına Çalışan Dernek Ne Demektir?.................................... 358

3. Dernek Kaç Kişiyle Kurulabilir?........................................................... 358

4. Dernek Hangi Amaçla Kurulabilir? ..................................................... 358

5. Dernek Kurmak İçin İzin Almak Gerekir mi?....................................... 359

6. Dernek Tüzüğünde Neler Belirtilmelidir?........................................... 359

7. Dernekler Tüzel Kişiliği Hangi Anda Kazanırlar? ................................. 359

8. Kuruluş Bildiriminde veya Belgelerin İçeriğinde Eksiklik ya da

Kanuna Aykırılık Bulunmasının Sonucu Nedir? .................................. 359

9. Derneğe Kimler Üye Olabilir?............................................................. 359

10. Derneğe Üye Olmak Zorunlu mudur? ................................................ 360

11. Dernek Üyeliği Hangi Durumlarda Sona Erer? ................................... 360

12. Üyelerin Hak ve Yükümlülükleri Nelerdir? ......................................... 360

13. Derneğin Zorunlu Organları Nelerdir? ............................................... 360

14. Genel Kurul Nedir ve Görevleri Nelerdir? .......................................... 360

15. Derneklerde Yönetim Kurulu Kaç Üyeden Oluşur? ............................ 361

16. Yönetim Kurulunun Görevleri Nelerdir? ............................................ 361

17. Denetim Kurulu Kimlerden Oluşur, Görevleri Nedir?......................... 361

18. Türk Dernekleri Uluslararası Faaliyette Bulunabilirler mi?................. 361

19. Yabancı Dernekler Türkiye’de Faaliyette Bulunabilir mi? .................. 361

20. Dernekler Hukukunda Federasyon Ne Demektir?.............................. 361

21. Dernekler Hukukunda Konfederasyon Ne Demektir?........................ 362

E. Vakıflar..................................................................................................... 362

1. Vakıf Ne Demektir? ............................................................................ 362

2. Hangi Amaçlarla Vakıf Kurulamaz? .................................................... 362

3. Vakfın Amacı Sonradan Değiştirilebilir mi? ........................................ 362

4. Vakıf Kuruluşu Hangi Şekle Tabidir?................................................... 362

5. Vakıf Hangi Anda Tüzel Kişilik Kazanır? .............................................. 363

6. Vakfa Ne Tür Malvarlığı Değerleri Özgülenebilir? .............................. 363

7. Vakfa Özgülenen Mallar Hangi Anda Vakfın Mülkiyetine Geçer? ...... 363

8. Vakfa Özgülenen Mal ve Haklar Sonradan Değiştirilebilir mi? ........... 363

9. Vakıf Senedinde Hangi Hususlar Gösterilir?....................................... 363

10. Vakıfların Zorunlu Organı Hangisidir? ................................................ 364

11. Vakıfları Hangi Kurum Denetlemektedir? .......................................... 364

12. Vakıf Yönetimi Nasıl Değiştirilebilir? .................................................. 364

13. Vakıfları Geçici Olarak Faaliyetten Alıkoyma Yetkisi Hangi

Makamdadır?..................................................................................... 364

14. Vakıf Hangi Hallerde Sona Erer? ........................................................ 364

15. Vakıflar Uluslararası Faaliyette Bulunabilirler mi? Üst Kuruluş

Kurabilirler mi?................................................................................... 365


İçindekiler 33

§21. BORÇLAR HUKUKU ÖZEL HÜKÜMLER VEKALET SÖZLEŞMESİ .............................367

I. TANIMI VE UNSURLARI .................................................................................. 367

A. Vekalet Sözleşmesi Ne Demektir? ........................................................... 367

B. Vekalet Sözleşmesinin Başlıca Unsurları Nelerdir? .................................. 367

1. Müvekkilin İşini Görme veya İşlemini Yapma Unsuru Neyi İfade

Etmektedir? ....................................................................................... 367

2. Vekalet Sözleşmesinde Zaman Kaydı Bulunmaması Ne Anlama

Gelmektedir? ..................................................................................... 368

3. Vekil, Müvekkile Belirli Bir Sonucun Elde Edileceğini Taahhüt

Edebilir mi? ........................................................................................ 368

4. Nispi Bağımsızlık Ne Anlama Gelmektedir? ....................................... 369

5. Vekalet Sözleşmesindeki Güven İlişkisi Ortadan Kalkarsa,

Taraflar Sözleşmeyi Tamamlamaya Zorlanabilirler mi? ..................... 370

C. Vekalet Sözleşmesinin Diğer İş Görme Sözleşmeleri Açısından

Taşıdığı Önem Nedir?............................................................................... 370

II. KURULMASI.................................................................................................... 370

A. Vekalet Sözleşmesi Şekle Bağlı mıdır? ..................................................... 370

B. Bir Vekil, Kendisine Yapılan Vekalet Sözleşmesi Önerisini Açıkça

Reddetmezse, Sözleşme Akdetmeyi Kabul Etmiş mi Sayılır? ................... 371

III. VEKALETİN KAPSAMI...................................................................................... 372

A. Vekaletin Kapsamına Neler Girmektedir?................................................ 372

B. Vekalet Sözleşmesi Mutlaka Temsil Yetkisini de İçermeli midir?............. 372

C. Vekilin, Özel ve Açık Olarak Yetki Almadıkça Müvekkili Adına

Yapamayacağı İşlemler Hangileridir? ....................................................... 373

IV. VEKİLİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ ............................................................................ 374

A. Vekalet Sözleşmesinde Vekilin Başlıca Yükümlülükleri Nelerdir? ........... 374

B. Vekil, Müvekkilin Talimatlarına Uymak Zorunda mıdır? .......................... 375

1. Vekil Talimattan Ayrılırsa Sonucu Nedir?........................................... 375

2. Vekil, Müvekkil, Talimatından Zorunlu Hallerde Ayrılabilir mi? ......... 375

C. Müvekkil, Vekalet Sözleşmesinden Doğan Edimini Başkasına

Yaptırabilir mi?......................................................................................... 375

1. Vekil İşi Başkasına Yaptırmaya Yetkili ise, Bu Durumda, Söz

Konusu Kişinin Fiillerinden Sorumlu Tutulabilir mi?........................... 376

2. Vekil, İşi Başkasına Yetkisinin Dışına Çıkarak Gördürmüşse, Söz

Konusu Kişinin Fiillerinden Sorumlu Tutulabilir mi?........................... 376

D. Vekilin Sadakat ve Özen Yükümlülüğü Ne Anlama Gelmektedir?............ 377

1. Vekil İşi Görürken, Ne Ölçüde Özen Göstermelidir? .......................... 377

2. Vekil Gereken Özeni Göstermezse, Bunun Sonucu Nedir? ................ 378

3. Vekil, Özen Yükümlülüğünden Doğan Sorumluluğunu,

Sözleşmeye Koyacağı “Sorumsuzluk Kaydı” ile Kaldırabilir mi? ......... 378


34 İçindekiler

E. Vekil, Müvekkilinin Sırlarını Saklamak Zorunda mıdır? ............................ 379

F. Müvekkil Vekilden Kendisine Hesap Vermesini İsteyebilir mi?................ 379

G. Birden Çok Vekil Varsa, Bunların Sorumlulukları Nasıl

Nitelendirilmektedir?............................................................................... 379

V. MÜVEKKİLİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ .................................................................... 380

A. Vekalet Sözleşmesinde Müvekkilin Başlıca Yükümlülükleri Nelerdir? ..... 380

B. Vekalet Sözleşmesinde Ücret Zorunlu Bir Unsur mudur? ........................ 380

C. Vekaletin Gereği Olan Giderlere (Masraflara) Kim Katlanır? ................... 380

D. Vekil, Vekaletin İfası Sebebiyle Zarara Uğramışsa, Bu Zarara Kim

Katlanır?................................................................................................... 381

E. Birden Çok Müvekkil Varsa, Bunların Sorumlulukları Nasıl

Nitelendirilmektedir?............................................................................... 381

VI. SONA ERMESİ................................................................................................. 381

A. Vekalet Sözleşmesi Hangi Hallerde Sona Ermektedir?............................. 381

B. Vekil Dilediği Zaman İstifa Edebilir mi? Müvekkil Dilediği Zaman

Vekili Azledebilir mi?................................................................................ 382

C. Müvekkil Ölürse Sözleşme Sona mı Erer, Yoksa Mirasçısıyla Vekil

Arasında Devam mı Eder?........................................................................ 383


BEŞİNCİ BÖLÜM


TACİR, TİCARET SİCİLİ, TİCARET UNVANI VE İŞLETME ADI,


HAKSIZ REKABET HÜKÜMLERİ


§22. TACİR ...............................................................................................................385

I. TACİR KAVRAMI ............................................................................................. 385

II. GERÇEK KİŞİ TACİR ......................................................................................... 385

A. Tacir Sayılma ............................................................................................ 386

B. Tacir Gibi Sorumlu Olma .......................................................................... 386

C. Gerçek Kişi Tacir Sıfatının Kazanılması ve Kaybedilmesi .......................... 387

1. Ticari İşletmenin (Kısmen de Olsa) Kendi Adına İşletilmesi

Suretiyle Tacir Sıfatının Kazanılması................................................... 387

2. Ticari İşletme İşletilmeksizin Tacir Sayılma ........................................ 387

3. Küçük ve Kısıtlıların Tacir Sıfatı........................................................... 387

4. Ticaret Yapmaktan Menedilenlerin Tacir Sıfatı .................................. 388

D. Gerçek Kişi Tacir Sıfatının Kaybedilmesi................................................... 388

III. TÜZEL KİŞİ TACİR ............................................................................................ 389

A. Tüzel Kişi Tacirler ..................................................................................... 390

1. Ticaret Şirketleri................................................................................. 390

2. Amacına Varmak İçin Ticari Bir İşletme İşleten Vakıflar ve

Dernekler ........................................................................................... 390

a. Vakıfların Tüzel Kişi Tacir Sıfatı..................................................... 390

b. Derneklerin Tüzel Kişi Tacir Sıfatı ................................................. 390


İçindekiler 35

3. Kamu Tüzel Kişileri Tarafından Kurulan Kurum ve Kuruluşlar ............ 391

B. Tüzel Kişi Tacir Sıfatının Kazanılması ve Kaybedilmesi ............................. 392

IV. TACİR SIFATININ HUKUKİ SONUÇLARI ........................................................... 393

A. İflâsa Tâbi Olma ....................................................................................... 393

B. Ticaret Unvanı Seçme ve Kullanma.......................................................... 394

C. Ticari İşletmenin Ticaret Siciline Tescil Ettirilmesi ................................... 395

D. Ticaret ve Sanayi Odalarına Kayıt Olma ................................................... 395

E. Ticari Defterleri Tutma............................................................................. 395

F. Basiretli İş Adamı Gibi Hareket Etme ....................................................... 396

G. Ticari Örf ve Âdete Tâbi Olma.................................................................. 397

H. Ticari İş Karinesi ....................................................................................... 397

İ. Ücret ve Faiz İsteme................................................................................. 398

J. Ücret ve Sözleşme Cezalarının İndirilmesini İsteyememe........................ 399

K. Teyit Mektubuna İtiraz............................................................................. 399

L. Tacirler Arasındaki Belirli İhbar ve İhtarların Şekle Tâbi Olması............... 400

M. Fatura Verme ve Faturaya İtiraz .............................................................. 401

N. Ticari Defterlerin Delil Olarak Kullanılabilmesi ........................................ 402

O. Hapis Hakkı İle İlgili Karine ....................................................................... 402

P. Ticari Satış ve Mal Değişimi...................................................................... 403

R. Yetkili Mahkemeyi Sözleşme ile Belirleyebilme ....................................... 403

§ 23. TİCARET SİCİLİ...................................................................................................405

I. TİCARET SİCİLİ KAVRAMI................................................................................ 405

II. TİCARET SİCİLİNİN FONKSİYONLARI ............................................................... 406

A. Açıklığın Sağlanması (Aleniyet) ................................................................ 406

B. İspat Fonksiyonu ...................................................................................... 407

C. Güveni Koruma Fonksiyonu ..................................................................... 407

D. Kontrol Fonksiyonu .................................................................................. 408

E. Bazı Haklar Üzerinde Tekel Hakkı Sağlama Fonksiyonu ........................... 408

III. TİCARET SİCİLİ TEŞKİLÂTI................................................................................ 408

A. Ticaret Sicili Müdürlüğü ........................................................................... 409

B. Ticaret ve Sanayi Odaları ......................................................................... 409

C. Ticaret Bakanlığı....................................................................................... 410

D. Ticaret Sicili Görevlileri ............................................................................ 410

IV. TİCARET SİCİLİ İŞLEMLERİ............................................................................... 410

A. Tescil ........................................................................................................ 410

1. Sicil Kayıtlarının Dili............................................................................ 412

2. Tescilin Hükümleri.............................................................................. 412

a. Tescilin Açıklayıcı Etkisi ................................................................ 412


36 İçindekiler

b. Tescilin Kurucu Etkisi.................................................................... 413

c. Tescilin Düzeltici Etkisi ................................................................. 413

d. Tescilin Üçüncü Kişilere Etkisi....................................................... 413

e. Tescilin Olumlu Etkisi ................................................................... 413

f. Tescilin Olumsuz Etkisi ................................................................. 414

g. Görünüşe Güven .......................................................................... 414

B. Değişiklik (Tadil) ....................................................................................... 415

C. Silinme (Terkin) ........................................................................................ 415

D. Geçici Tescil.............................................................................................. 416

V. TİCARET SİCİLİ İŞLEMLERİNDEN DOĞAN SORUMLULUK ................................ 416

A. İlgililerin Sorumluluğu .............................................................................. 416

1. Gerçeğe Aykırı Beyanda Bulunma...................................................... 417

2. Düzeltilmesi veya Değiştirilmesi Gereken Hususları Bildirmeme....... 417

B. Devletin ve İlgili Odanın Sorumluluğu...................................................... 417

C. Sicil Müdürünün Sorumluluğu ................................................................. 418

§ 24. TİCARET UNVANI VE İŞLETME ADI .....................................................................419

I. TİCARET UNVANI............................................................................................ 419

A. Ticaret Unvanı Hakkında Kabul Edilen Sistemler ..................................... 419

1. Tam Serbestlik Sistemi ....................................................................... 419

2. Tam Gerçeklik Sistemi........................................................................ 419

3. Karma Sistem ..................................................................................... 420

B. Ticaret Unvanının Fonksiyonları............................................................... 420

1. Ayırt Etme Fonksiyonu ....................................................................... 420

2. Garanti Fonksiyonu ............................................................................ 420

3. Reklam Fonksiyonu ............................................................................ 420

C. Ticaret Unvanına Hâkim Olan İlkeler........................................................ 421

1. Gerçeklik İlkesi ................................................................................... 421

2. Ticaret Unvanının Sürekliliği İlkesi...................................................... 421

3. Gerçeklik İlkesinin İstisnaları .............................................................. 421

a. Adın Değişmesi veya Değiştirilmesi.............................................. 422

b. Yeni Ortakların Girmesi ................................................................ 422

c. Ortağın Ayrılması.......................................................................... 422

d. Ortağın Ölümü.............................................................................. 422

e. Ticaret Unvanının Devri................................................................ 422

4. Açıklık (Alenilik) İlkesi......................................................................... 423

5. Ayırt Edicilik İlkesi............................................................................... 424

D. Ticaret Unvanının Tanım ve Unsurları...................................................... 424

1. Tanımı ................................................................................................ 424


İçindekiler 37

2. Unsurları ............................................................................................ 425

a. Çekirdek ....................................................................................... 425

b. Ek.................................................................................................. 425

i. İhtiyari Ekler ........................................................................... 425

ii. Yasak Ekler ............................................................................. 426

iii. Kamu Düzenine Aykırı Ekler ................................................... 427

iv. Kullanılması Bakanlar Kurulunun İznine Tâbi Olmasına

Rağmen, Bu İzin Alınmadan Kullanılan Ekler (İzinsiz

Kullanılan Ekler)...................................................................... 427

v. Zorunlu Ekler .......................................................................... 428

E. Ticaret Unvanının Türleri ......................................................................... 429

1. Gerçek Kişi Tacirlerin Ticaret Unvanı ................................................. 429

2. Kollektif Şirketlerde Ticaret Unvanı ................................................... 430

3. Adi Veya Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketlerde

Ticaret Unvanı.................................................................................... 431

4. Anonim Şirketlerde Ticaret Unvanı .................................................... 432

5. Limited Şirketlerde Ticaret Unvanı..................................................... 432

6. Kooperatiflerde Ticaret Unvanı.......................................................... 433

7. Tacir Sayılan Diğer Tüzel Kişilerin Ticaret Unvanı............................... 433

a. Amaçlarına Ulaşmak İçin Bir Ticari İşletme İşleten Dernek ve

Vakıfların Ticaret Unvanı.............................................................. 434

b. Kurum ve Kuruluşların Ticaret Unvanı ......................................... 434

8. Donatma İştirakinin Ticaret Unvanı ................................................... 434

9. Şubelerin Ticaret Unvanı.................................................................... 435

F. Ticaret Unvanının Tescili .......................................................................... 435

G. Ticaret Unvanını Seçme ve Kullanma Yükümlülüğü................................. 436

H. Ticaret Unvanı Üzerinde Tekel Hakkı ....................................................... 436

İ. Ticaret Unvanının Korunması................................................................... 437

1. Ticaret Unvanının Türk Ticaret Kanununun 52’nci Maddesine

Göre Korunması ................................................................................. 437

2. Ticaret Unvanının Haksız Rekabet Hükümlerine Göre Korunması ..... 438

3. Ticaret Unvanının Diğer Düzenlemelere Göre Korunması ................. 438

a. Ticaret Unvanının Türk Medeni Kanunu Kapsamında Korunması..... 439

b. Ticaret Unvanının Sınai Mülkiyet Kanunu Uyarınca Korunması ..... 439

4. Ticaret Unvanının Korunmasında Hakların Çatışması ........................ 440

a. Ticaret Unvanının Başkası Tarafından Marka Olarak

Kullanılması .................................................................................. 440

b. Ticaret Unvanının Başkası Tarafından İşletme Adı Olarak

Kullanılması .................................................................................. 441


38 İçindekiler

c. Ticaret Unvanının Başkası Tarafından Fikri Haklara Konu

Teşkil Ettirilmesi .......................................................................... 441

d. Ticaret Unvanının Başkası Tarafından İnternet Alan Adı

Olarak Kullanılması...................................................................... 441

5. Ticaret Unvanına Tecavüz Edilen Kimsenin Hakları............................ 442

a. Tespit Davası ................................................................................ 442

b. Haksız Kullanımın Yasaklanması................................................... 442

c. Haksız Tescil Edilmiş Ticaret Unvanının Değiştirilmesi veya

Silinmesi ....................................................................................... 442

d. Tecavüzün Sonucu Olan Maddi Durumun Ortadan

Kaldırılması................................................................................... 442

e. Tazminat....................................................................................... 443

i. Maddi Tazminat ..................................................................... 443

ii. Manevi Tazminat.................................................................... 443

f. Hükmün İlânı ................................................................................ 443

g. Delil Tespiti................................................................................... 443

J. Bildirim ve Ceza........................................................................................ 444

1. Cezai Yaptırımlar ................................................................................ 444

2. Bildirim Yükümlülüğü ......................................................................... 444

II. İŞLETME ADI................................................................................................... 444

A. İşletme Adının Tanımı .............................................................................. 445

B. İşletme Adının Tescili ............................................................................... 445

C. İşletme Adının Korunması........................................................................ 445

D. İşletme Adının Devri................................................................................. 446

III. İŞLETME ADI İLE İLGİLİ DİĞER KONULAR ........................................................ 446

§ 25. HAKSIZ REKABET ..............................................................................................447

I. HAKSIZ REKABETE İLİŞKİN DÜZENLEMELERİN AMACI VE TEMEL İLKELER...... 448

A. Haksız Rekabete İlişkin Düzenlemelerin Amacı........................................ 448

B. Haksız Rekabete Hâkim Olan İlkeler......................................................... 448

1. Tarafların Rakip Olma Zorunluluğunun Bulunmaması ....................... 449

2. Aldatıcı Hareket veya Dürüstlük Kuralına Aykırı Bir Davranışın

Mevcut Olması ................................................................................... 449

3. Failin Yarar Sağlamasının Şart Olmaması ........................................... 450

4. Failin Kusurunun Aranmaması ........................................................... 450

5. Zarar Görme Şartının Bulunmaması................................................... 451

II. HAKSIZ REKABETİN TANIMI ve BAŞLICA HAKSIZ REKABET HALLERİ ............... 451

A. Haksız Rekabetin Tanımı .......................................................................... 451

B. Başlıca Haksız Rekabet Halleri.................................................................. 452

1. Dürüstlük Kurallarına Aykırı Ticari Uygulamalar................................. 452


İçindekiler 39

2. Kötüleme............................................................................................ 452

3. Gerçek Dışı veya Yanıltıcı Bilgi Vermek .............................................. 453

a. Abartma ....................................................................................... 454

b. Bilimsel Araştırma Sonuçlarına ve Tanık Beyanlarına

Dayandırılan Reklâmlar ................................................................ 454

c. Reklâmlarda Fiyatların Kullanılması ............................................. 454

4. Karşılaştırmalı Reklamlar.................................................................... 454

5. Aldatıcı Unvan yahut Mesleki Adlar Kullanma ................................... 455

6. Karıştırılma (İltibas)............................................................................ 455

7. Karşılaştırma ...................................................................................... 456

8. Birden Çok Kez Tedarik Fiyatının Altında Satış Yapma ....................... 457

9. Ek Edimlerle Yanıltma ........................................................................ 457

10. Saldırgan Satış Yöntemleri ................................................................. 458

11. Mallar, İş Ürünleri veya Faaliyetler Hakkındaki Bilgileri Gizleme

Yoluyla Müşteriyi Yanıltma ................................................................ 459

12. Ticaret Unvanını veya Ürünün Fiyatını Açıkça Belirtmeme ................ 459

13. Tüketici Kredilerine İlişkin İlânlarda Gerekli Bilgileri Açıklamama ..... 459

14. Taksitle Satım veya Tüketici Kredisi Sözleşmelerinde Eksik veya

Yanlış Bilgiler İçeren Sözleşme Formülleri Kullanma.......................... 460

15. Sözleşmeyi İhlâle veya Sona Erdirmeye Yöneltme............................. 460

16. Başkalarıyla Yapılan Sözleşmelere Aykırı Davranmaya Yöneltme ...... 460

17. Yardımcılara Haksız Menfaat Temin veya Vaat Etme......................... 460

18. Yardımcıları Kandırmak Suretiyle Üretim ve İş Sırlarını İfşa

Etmeye veya Ele Geçirmeye Yöneltme .............................................. 461

19. Sözleşmeden Caymaya veya Sözleşmeyi Feshetmeye Yöneltme....... 461

20. Başkalarının İş Ürünlerinden Yetkisiz Yararlanma.............................. 461

21. Üretim ve İş Sırlarını Hukuka Aykırı Bir Biçimde İfşa Etme ve

Onlardan Haksız Yere Yararlanma...................................................... 462

22. İş Şartlarına Uymama......................................................................... 462

23. Dürüstlük Kuralına Aykırı Genel İşlem Şartları Kullanma ................... 463

III. HAKSIZ REKABET HALİNDE YARGI YOLU......................................................... 463

A. İhtiyati Tedbir........................................................................................... 463

B. Hukuk Davaları......................................................................................... 464

1. Tespit Davası ...................................................................................... 465

2. Men (Önleme) Davası ........................................................................ 465

3. Haksız Rekabetin Neticesi Olan Maddi Durumun Ortadan

Kaldırılması (Ref) Davası..................................................................... 466

4. Tazminat Davası ................................................................................. 466

a. Maddi Tazminat Davası................................................................ 466

b. Manevi Tazminat davası............................................................... 467


40 İçindekiler

5. Hukuk Davalarında Davacılar ve Davalılar.......................................... 467

a. Davacılar....................................................................................... 467

b. Davalılar ....................................................................................... 468

6. Zamanaşımı........................................................................................ 470

7. Ceza Sorumluluğu .............................................................................. 471

8. Kararın İlânı ........................................................................................ 472

EKLER .......................................................................................................................473

EK 1 MARKA VEKİLLİĞİ SINAVINDA ÇIKMIŞ SORULAR VE ÖRNEK SORULAR....... 473

MARKA HUKUKUNA İLİŞKİN SORULAR ........................................................ 473

COĞRAFİ İŞARETLERE İLİŞKİN SORULAR ...................................................... 485

GELENEKSEL ÜRÜN ADLARINA İLİŞKİN SORULAR ........................................ 491

TASARIM HUKUKUNA İLİŞKİN SORULAR...................................................... 493

MEDENİ HUKUK BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ, KİŞİLER HUKUKU VE

VEKALET SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN SORULAR ................................................. 499

TİCARET HUKUKUNUN İLGİLİ KISIMLARINA İLİŞKİN SORULAR..................... 503

EK 2 SINAİ MÜLKİYET KANUNU ........................................................................... 505

EK 3 SINAİ MÜLKİYET KANUNUNUN UYGULANMASINA İLİŞKİN

YÖNETMELİK................................................................................................ 585

EK 4 PATENT VEKİLLİĞİ VE MARKA VEKİLLİĞİ SINAV, SİCİL VE DİSİPLİN

YÖNETMELİĞİ .............................................................................................. 647

EK 5 MARKA TESCİL BAŞVURULARINA AİT MAL VE HİZMETLERİN

SINIFLANDIRILMASINA İLİŞKİN TEBLİĞ (2016/2).......................................... 657

EK 6 TÜRK MEDENİ KANUNU İLE İLGİLİ HÜKÜMLERİ........................................... 673

EK 7 TÜRK BORÇLAR KANUNU İLGİLİ HÜKÜMLERİ .............................................. 691

EK 8 TÜRK TİCARET KANUNU İLGİLİ HÜKÜMLERİ ................................................ 697

KAYNAKÇA ...............................................................................................................711

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar