Roma Hukuku'nda Mülkiyet Hakkının Kazanılması

GH071
Roma Hukuku'nda Mülkiyet Hakkının Kazanılması
Z. Bengi BERK
2012/07 Baskı, XVI+142 Sayfa Ciltli
ISBN 978-605-5263-41-6

Mülkiyet hakkı, sahibine sağladığı yetkiler bakımından en geniş kapsama sahip olan ayni hak olarak tanımlanmaktadır. Sahibinin hukuk düzeni sınırları içerisinde bu yetkileri kullanabilmesi için, öncelikle mülkiyet hakkına sahip olması (bu hakkı kazanmış olması) gerekmektedir. Kıta Avrupası Hukukunun ve Türk Özel Hukukunun temelini oluşturmasına rağmen, Roma Hukuku’nda mülkiyet hakkının kazanılması günümüz hukukundan bazı noktalarda farklılık göstermektedir; bununla birlikte, günümüz kurum ve kavramlarını anlayabilmek için Roma Hukuku’nun ve gösterdiği gelişimin bilinmesi gerekmektedir.
Roma Hukuku’nda tek bir mülkiyet tipinden söz etmek mümkün değildir. Zira oldukça uzun bir zaman hüküm sürmüş olan Roma devletinde farklı siyasi dönemler, sosyal ve ekonomik gelişmeler ve değişmeler yaşanmıştır. Söz konusu farklı siyasi dönemlere, sosyal ve ekonomik gelişmelere bağlı olarak yaşanan süreçte farklı mal ayrımları ve mülkiyet türleri ortaya çıkmıştır. Çalışma konumuz olan Roma Hukuku’nda mülkiyet hakkının kazanılması da söz konusu mal ayrımlarına ve mülkiyet türlerine göre farklılıklar göstermiştir. Iustinianus Dönemi’nde ise bu farklılıklar büyük ölçüde ortadan kaldırılmıştır ve bu sistem büyük ölçüde günümüz hukukunun da temelini oluşturmaktadır.
Roma Hukuku kavram ve kurumlarının, Türk Hukuku’ndaki kavram ve kurumların birçoğunun temelini oluşturduğu göz önüne alınarak çalışmamızda bazı bölümlerde ve dipnotlarda Türk Hukukundaki düzenlemelerle ilgili bilgilere ve karşılaştırmalara da yer verilmiştir.
Çalışmamız -Mülkiyet Hakkı ve Kapsamı- ile -Mülkiyet Hakkının Kazanılması- olmak üzere iki ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde genel olarak mülkiyet kavramı açıklandıktan sonra, mülkiyet hakkının konusu ve mal türleri ile mülkiyet hakkının türleri ve kapsamı incelenmiştir. İkinci bölümde ise günümüz hukukunda benimsenmiş olan ayrıma uygun olarak mülkiyet hakkının aslen ve devren kazanılması ile mülkiyet hakkının zamanaşımıyla kazanılması konuları açıklanmıştır. Genel bir değerlendirmenin yapılacağı sonuç bölümü ile çalışmamız sonlandırılacaktır. (Önsözden)