Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararlarının Uygulanmasında Doğan Sorumluluk

Yayınevi: Yetkin Yayınları
Yazar: Tuba Torun Erdoğdu

ISBN: 9786050522075

255,00 TL 300,00 TL

Adet

 
Kitap Künyesi
Yazar Tuba Torun Erdoğdu
Baskı Tarihi 2025/05
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 129

Tuba Torun Erdoğdu


Bu tez, Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvuru kararlarının bağlayıcılığı, uygulanma süreçleri ve uygulanmamasından doğan hukuki, cezai ve idari sorumlulukları ele almaktadır. Türkiye’de bireysel başvuru hakkı, 2010 Anayasa değişikliğiyle hukuk sistemimize dâhil edilmiş ve bu mekanizma bireylerin temel hak ve özgürlüklerinin korunmasında önemli bir rol üstlenmiştir. Anayasa’nın 138. ve 153. maddelerine göre Anayasa Mahkemesi kararları yasama, yürütme ve yargı organlarını, idari makamları, gerçek ve tüzel kişileri bağlayıcı niteliktedir.

Tezde, bireysel başvuru kararlarının uygulanmaması hâlinde ortaya çıkan sorumluluk halleri incelenmiş, Türkiye ve karşılaştırmalı hukuk örnekleri analiz edilmiştir. Ayrıca, Anayasa Mahkemesi kararlarının uygulanmasını sağlamak amacıyla önerilen çözüm önerilerine yer verilmiştir.

Tez, anayasa yargısının temel işlevlerini, bireysel başvuru kararlarının kesin ve bağlayıcı niteliğini vurgulamakta, anayasal denetim mekanizmasının etkili işleyişinin, hukukun üstünlüğü ilkesinin bir gereği olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler: Anayasa, Anayasa Mahkemesi, bireysel başvuru, insan hakları, hukuk devleti, yargı bağımsızlığı, kararların bağlayıcılığı, yeniden yargılama, hak ihlalleri, pilot kararlar, idari sorumluluk, hukuki sorumluluk, cezai sorumluluk, çözüm önerileri


TEŞEKKÜR

Bu tez çalışmasının fikri aklıma düştüğünde yazmam konusunda beni cesaretlendiren ve yönlendiren, danışmanlık talebimi -tüm yoğunluğuna ve çalışmalarına oldukça uzak bir ülkede devam etmesine rağmen- geri çevirmeyerek çalışmanın planlanmasından son halini alana dek derin bilgi ve tecrübesiyle desteğini esirgemeyen ve çalışmama ışık tutan sayın hocam Doç. Dr. Serkan KÖYBAŞI’ya sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca, tez savunmamda yer alarak bu çalışmanın en iyi haline kavuşması için zaman ayıran ve engin bilgileriyle katkıda bulunarak yol gösteren sayın Doç. Dr. Özen ÜLGEN’e ve sayın Dr. Volkan ASLAN’a minnettarım. Keza kitabın basımında ve yayımında emeği geçen Muharrem Başer ve Yetkin yayın evine teşekkürlerimi sunarım.

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ BÖLÜM ANAYASA MAHKEMESİ BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ BAĞLAYICILIĞI VE İCRASI

II. ANAYASA MAHKEMESİ BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ BAĞLAYICILIĞI VE İCRASI ............................................................. 5

A. Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararlarının Bağlayıcılığı ..................................................................................... 5

1. Bireysel Başvuru Kararlarının Etkisi .................................. 8

2. Bireysel Başvuru Kararlarının Bağlayıcılığının Kapsamı 15

B. Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararlarının İcrası ..... 22

1. Yeniden Yargılama Yapılmasına Dair Kararların İcrası .... 22

2. Tazminat Verilmesine Dair Kararların İcrası .................... 30

3. İhlal ve Sonuçlarının Ortadan Kaldırılmasına Dair Kararların İcrası ................................................................ 36 C. Bireysel Başvuru Kararlarının Uygulanmamasına İlişkin Örnekler ........................................................................................ 44 1. Karşılaştırmalı Hukuk Örnekleri ....................................... 44

2. Türkiye’den Örnekler ........................................................ 51

a. Şahin Alpay Başvurusu ............................................... 51

b. Kadri Enis Berberoğlu Başvurusu ............................... 54

c. Şerafettin Can Atalay Başvurusu ................................. 60

3. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Uygulanmamasına Dair Değerlendirme ................................................................... 68

vi

İKİNCİ BÖLÜM ANAYASA MAHKEMESİ BİREYSEL BAŞVURU KARARLARINA UYULMAMASINDAN DOĞAN SORUMLULUK

II. ANAYASA MAHKEMESİ BİREYSEL BAŞVURU KARARLARINA UYULMAMASINDAN DOĞAN SORUMLULUK .......................... 73

A. Yürütmenin Sorumluluğu ............................................................ 73

1. Hukuki Sorumluluk ........................................................... 75

2. Cezai Sorumluluk .............................................................. 79

3. İdari Sorumluluk ............................................................... 82

B. Yargının Sorumluluğu .................................................................. 84

1. Hukuki Sorumluluk ........................................................... 85

2. Cezai Sorumluluk .............................................................. 86

3. İdari Sorumluluk ............................................................... 87

C. Yasamanın Sorumluluğu .............................................................. 89

1. TBMM’ye Çağrı ............................................................... 89

2. Pilot Kararlar ..................................................................... 93

D. Anayasa Mahkemesinin Bireysel Başvuru Kararlarına Uyulmasını Sağlayacak Çözüm Önerileri ................................... 98

İlgili Yayınlar