Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuruda Kamu Tüzel Kişilerinin Başvuru Ehliyeti

Yayınevi: Seçkin Yayınları
Yazar: Hikmet Berk TURHAN
ISBN: 9789750274305
Stok Durumu: Tükendi
252,00 TL 280,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Hikmet Berk TURHAN
Baskı Tarihi 2022/01
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 148

Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda kabul edilebilirlik koşullarından biri olan kişi bakımından yetki kendi içinde iki koşulda incelenir. Bunlardan biri mağdur sıfatı diğeri ise başvuru ehliyetidir.

Bireysel başvuru hakkının taşıyıcısı veya öznesi olabilme yeteneği şeklinde tanımlanabilecek olan başvuru ehliyeti, hukukumuzda, kamu tüzel kişileri yönünden özgün bir soruna karşılık gelmektedir. Çalışma, karşılaştırmalı hukuk verilerinin eşliğinde bu sorunu incelemektedir.

Kamu tüzel kişilerinin başvuru ehliyetine sahip olup olamayacağı sorunu iki ana boyutta ele alınmalıdır. Çalışma da bunlara karşılık gelecek biçimde iki bölüme ayrılmıştır.

İlk boyut, "herkes"in bireysel başvuru yapabileceğini düzenleyen Anayasa hükmüne rağmen yasa hükmüyle kamu tüzel kişilerine başvuru yasağı getirilmiş olmasıyla ilgilidir. Bu doğrultuda ilk bölümde konuya ilişkin mevcut hukuki düzenlemeler ve Anayasa Mahkemesi'nin norm denetimi kararı çeşitli açılardan değerlendirilmiştir.

Anayasa Mahkemesi, norm denetimi kararında ortaya koyduğu yaklaşımı somut bireysel başvurularda da devam ettirmiştir. Sorunun ikinci boyutu kendini bu bağlamda göstermektedir. Başvuru ehliyetinin tespiti açısından kilit unsurlar, hak ihlali iddiasına muhatap "kamu gücü" kavramı ve başvurucunun hak ihlali gerçekleştiğini öne sürdüğü başvuruya konu olay yani "somut olaydır. İkinci bölüm bu kavramlar etrafında şekillendirilerek kamu tüzel kişilerinin başvuru ehliyetine yönelik somut sonuçlara ulaşılmıştır.

Anayasa Mahkemesi'nin gerek norm denetimi kararında gerek somut bireysel başvurularda izlediği ve yerleşik içtihadı hâline gelen şekilci yaklaşımın altında yatan temel neden, hak ihlali iddiasına muhatap kamu gücü kavramının salt organik anlamıyla nitelendirilmesidir. Bireysel başvurunun niteliği ve işlevine uygun olmanın yanı sıra Anayasa'nın özü ve sözüne uygun olan ise kamu gücü kavramının fonksiyonel anlamıyla nitelendirilmesidir.

Konu Başlıkları
Türk, Federal Almanya ve AİHS Hukukundaki İlgili Hükümler ve Yargı Yeri Uygulamaları
Bireysel Başvuru Yolu Bağlamında Organik Anlamıyla "Kamu Gücü" – Anayasa Mahkemesi'nin Şekilci Yaklaşımı
Bireysel Başvuru Yolu Bağlamında Fonksiyonel Anlamıyla "Kamu Gücü" – Kamu Gücü Ayrıcalığı ve Somut Olay Ölçütü
İçindekiler
Teşekkür  7
Kısaltmalar  13
Giriş  15
1. Bölüm
HUKUKİ TEMEL VE KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA GÖRÜNÜM
1.1. HUKUKİ DÜZENLEMELER  27
1.2. ANAYASA MAHKEMESİ’NİN NORM DENETİMİ KARARI VE DEĞERLENDİRMESİ  30
1.2.1. “Herkes” İfadesi Çerçevesinde Değerlendirme  31
1.2.2. Bireysel Başvuru Yolunun Niteliği Çerçevesinde Değerlendirme  35
1.2.3. Bireysel Başvuru Yolunun İşlevi Çerçevesinde Değerlendirme  37
1.2.4. Genel Değerlendirme  40
1.3. FEDERAL ALMANYA MEVZUATINDAKİ İLGİLİ HÜKÜMLER VE FEDERAL ALMAN ANAYASA MAHKEMESİ UYGULAMASI  41
1.3.1. Anayasa Şikâyeti Bakımından  41
1.3.1.1. Özellikli Durumlar  45
1.3.1.1.1. Anayasa Kurallarından Kaynaklı İstisna  45
1.3.1.1.2. Kamu Tüzel Kişilerinin Niteliğinden Kaynaklı İstisna  46
1.3.2. Komünal Anayasa Şikâyeti Bakımından  48
1.4. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ’NİN İLGİLİ HÜKÜMLERİ VE AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ UYGULAMASI  49
1.4.1. İlgili Hükümler  50
1.4.2. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Uygulaması–“Hükümet Dışı Kuruluş” Kavramının Somutlaştırılması  52
1.4.2.1. Devletle Bağlantılı Şirketler Özelinde Özel Hukuk Tüzel Kişileri Bakımından  52
1.4.2.2. Yer Yönünden Yerinden Yönetim Kuruluşları Bakımından  55
1.4.2.3. Hizmet Yönünden Yerinden Yönetim Kuruluşları Bakımından  56
1.4.2.4. Genel Değerlendirme  60
1.4.3. Anayasa Mahkemesi’nin Şekilci Yaklaşımına Alternatif Bir Çözüm Önerisi: Anayasa Madde 90/5  62
2. Bölüm
BAŞVURU EHLİYETİ BELİRLENİRKEN ESAS ALINMASI GEREKEN BAŞLICA ÖLÇÜT: “KAMU GÜCÜ (AYRICALIĞI)”
2.1. ÇEŞİTLİ ANLAMLARI BAKIMINDAN KISACA KAMU GÜCÜ  65
2.2. BİREYSEL BAŞVURU YOLU BAĞLAMINDA ORGANİK ANLAMIYLA KAMU GÜCÜ  67
2.2.1. Anayasa Mahkemesi’nin Somut Başvurularda İzlediği Yaklaşım  68
2.2.2. Kamu Gücü Kavramını Salt Organik Anlama Dayalı Nitelendirmenin Pratik Sakıncaları: Anayasa Mahkemesi’nin Yaklaşımı Özelinde Değerlendirme  70
2.2.2.1. Sınırlı da Olsa Kamu Gücü Ayrıcalığı Kullanabilen Özel Hukuk Tüzel Kişilerinin Başvuruları Açısından  71
2.2.2.2. Adil Yargılanma Hakkı Bakımından  74
2.3. BİREYSEL BAŞVURU YOLU BAĞLAMINDA FONKSİYONEL ANLAMIYLA KAMU GÜCÜ  76
2.3.1. Somut Olay  81
2.3.1.1. Somut Olay Yargılama Sürecinin Usuli Güvencelerine İlişkin Olabilir  81
2.3.1.2. Somut Olay Yargılama Sürecine Temel Oluşturan Hukuki İlişkinin Esasıyla Doğrudan Bağlantılı Olabilir  81
2.3.2. Başvurucu Kamu Tüzel Kişisi Somut Olayda Kamu Gücü Ayrıcalığı Kullanmışsa  85
2.3.2.1. İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Başvurusu  86
2.3.2.2. Ballıdere Belediye Başkanlığı Başvurusu  88
2.3.2.3. Çavuş Köyü Muhtarlığı Başvurusu  91
2.3.3. Başvurucu Kamu Tüzel Kişisi Somut Olayda Kamu Gücü Ayrıcalığı Kullanmamışsa  93
2.3.3.1. Somut Olayın Yargılama Sürecine Temel Oluşturan Hukuki İlişkinin Esasıyla Doğrudan Bağlantılı Başvurular Açısından  93
2.3.3.1.1. Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği Başvurusu  94
2.3.3.1.2. Doğubayazıt Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı Başvurusu  96
2.3.3.1.3. Çavuş Köyü Muhtarlığı Başvurusu İçin Farklı Bir Değerlendirme  96
2.3.3.1.4. İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Başvurusu İçin Farklı Bir Değerlendirme–1  98
2.3.3.1.5. Günay Dağ ve Diğerleri Başvurusu  98
2.3.3.1.6. Kurgusal Bir Örnek  110
2.3.3.2. Somut Olayın Yargılama Sürecinin Usuli Güvencelerine İlişkin Olduğu Başvurular Her Koşulda Bu Ayrım İçerisinde Yer Alır  111
2.3.3.2.1. İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Başvurusu İçin Farklı Bir Değerlendirme–2  116
2.3.3.2.2. Büğdüz Köyü Muhtarlığı Başvurusu  117
2.3.3.2.3. Aydın Alparslan ve Diğerleri Başvurusu  119
2.3.3.2.4. Demirdöven Köyü Tüzel Kişiliği ve Diğerleri Başvurusu  120
2.3.3.2.5. Ankara Barosu Başkanlığı Başvurusu  120
Sonuç  123
Kaynaklar  127
Kavram Dizini  143

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar