Anayasa Mahkemesi'ne Yapılan Bireysel Başvuruların Ön İncelemesi ve Kabul Edilebilirliği

Yayınevi: Seçkin Yayınları
Yazar: Metin BAYKAN
ISBN: 9789750260872
Stok Durumu: Tükendi
69,30 TL 77,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Metin BAYKAN
Baskı Tarihi 2020/08
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak

Anayasa Mahkemesi'ne Yapılan Bireysel Başvuruların Ön İncelemesi ve Kabul Edilebilirliği

Dr. Metin BAYKAN

2020/09 1. Baskı, 287 Sayfa

ISBN 978-975-02-6087-2

"Anayasa Mahkemesi'ne Yapılan Bireysel Başvuruların Ön İncelemesi ve Kabul Edilebilirliği" isimli bu çalışma Ondokuz Mayıs Üniversitesi ile Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü'nün Kamu Hukuku Anabilim Dalı ortak doktora programında yürütülmüş ve savunulmuş bir doktora tezinin gözden geçirilmiş halidir.

Anayasa Mahkemesi'ne yapılan bireysel başvuruların önemli bir bölümü henüz dosyayı esastan incelemeye geçmeksizin ön inceleme ve kabul edilebilirlik aşamasında reddedilmektedir. Dolayısıyla bireysel başvuru konusu hakların kapsamı ve içeriğinin bilinmesi kadar başvuru usulü ve başvuru şartlarının bilinmesi de oldukça önemlidir.

İşte bu çalışmada Anayasa Mahkemesi'ne yapılan bireysel başvuruların esas açısından incelenmesine geçilebilmesi için atlanılması gereken bir eşik olan ön inceleme ve kabul edilebilirlik kriterleri ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Bu inceleme esnasında konuyla ilgili Anayasa Mahkemesi'nin vermiş olduğu kararlar tahlil edilerek belli bir sistematik dâhilinde irdelenmiştir. Aynı şekilde neredeyse her konu başlığının altında konuyla ilgili mevzuat, karşılaştırmalı hukuktaki görünüm ve öğretideki görüşler de detaylı bir şekilde incelenmiştir. Bu inceleme yapılırken birçok konu başlığının altında gerekli eleştirilere ve önerilere yer verilmiştir.

Konu Başlıkları
Bireysel Başvurunun Hukuki Niteliği, Özellikleri ve İşlevi
Başvuru Dilekçesi ve Başvuru Süresi
Kişi Bakımından Yetki
Yer ve Zaman Bakımından Yetki
Konu Bakımından Yetki
Başvuru Yollarının Tüketilmesi
Açıkça Dayanaktan Yoksunluk, Anayasal ve Kişisel Önem Kriteri
Ön İnceleme ve Kabul Edilebilirlik İncelemesi Usulü


İçindekiler

Önsöz  5

Kısaltmalar  13

GİRİŞ  15

BİRİNCİ BÖLÜM

BİREYSEL BAŞVURUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ, ÖZELLİKLERİ, İŞLEVİ VE ANAYASA MAHKEMESİNİN YENİ YAPISI

I. KAVRAM SORUNU  19

II. BİREYSEL BAŞVURUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ  20

III. BİREYSEL BAŞVURUNUN TEMEL ÖZELLİKLERİ  21

A. Bireysel Başvurunun Dolaysız Olması  21

B. Bireysel Başvurunun Anayasal Bir Yargılama Faaliyeti Olması  22

C. Bireysel Başvurunun İkincil Nitelikte Olması  23

D. Bireysel Başvurunun Bir Kanun Yolu Olmaması  25

IV. BİREYSEL BAŞVURUNUN İŞLEVLERİ  27

A. Sübjektif İşlev  27

B. Objektif İşlev  29

C. Filtre İşlevi  32

D. Demokratik Bilinç İşlevi  33

E. Bireysel Başvurunun Anayasa Yargısını Meşrulaştırıcı Etkisi/İşlevi  34

1. Genel Olarak Anayasa Yargısı–Demokrasi Gerilimi  34

2. Bireysel Başvurunun Anayasa Yargısının Meşruiyetine Katkısı  38

V. AİHM’İN KABUL EDİLEBİLİRLİK KRİTERLERİ AÇISINDAN ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURU KURUMU  40

A. Subsidiarite İlkesi  40

B. Türk Bireysel Başvuru Kurumu ve Subsidiarite İlkesi  41

VI. ANAYASA MAHKEMESİ'NİN YENİ YAPISI  44

A. Genel Olarak  44

B. Bireysel Başvuru Bürosu  45

C. Raportör Hâkimler  46

D. Komisyonlar  48

E. Bölümler  50

F. Genel Kurul  51

G. Ara Değerlendirme  52

İKİNCİ BÖLÜM

ANAYASA MAHKEMESİNE YAPILAN

BİREYSEL BAŞVURULARIN ÖN İNCELEMESİ

I. KAVRAM SORUNU  55

II. ÖN İNCELEME VE KABUL EDİLEBİLİRLİK AŞAMASININ İŞLEVLERİ  56

III. ÖN İNCELEME KONUSU ŞEKİL ŞARTLARI VE SÜRE ŞARTI  59

A. Bireysel Başvurunun Yapılabileceği Merciiler  59

1. Anayasa Mahkemesi  59

2. Diğer Mahkemeler  59

3. Yurtdışı Temsilcilikler  61

4. Diğer Yollarla Başvuru  62

B. Bireysel Başvuru Dilekçesinin (Formunun) Şekil ve İçeriği  64

1. Başvuru Formunun ve Yazışmaların Yazılı Olması  64

2. Dilekçede Kullanılacak Dil  65

3. Başvurucuya İlişkin Bilgiler  66

a. Toplu Başvurular  66

b. Anonim Başvuru  67

4. Başvurucunun Temsiline İlişkin Bilgiler  68

5. İhlale Konu Olayların Özeti  70

6. İhlal Gerekçelerinin ve Delillerin Açıklanması  71

7. Başvuru Yollarının Tüketilmesine İlişkin Aşamalar  74

8. Başvurucunun Talepleri  75

9. Diğer Hususlar  77

10. Forma Eklenmesi Gereken Belgeler  77

C. Bireysel Başvuru Harcı ve Adli Yardım  78

1. Bireysel Başvuru Harcı  78

2. Adli Yardım  79

3. Başvuru Harcı–Adil Yargılanma Hakkı İlişkisi  82

D. Süre ve Haklı Mazeret  83

1. Genel Olarak  83

2. Sürenin Başlangıç ve Bitiş Anı  84

a. Başvuru Yollarının Tüketilmesi Kavramı  84

b. Kararın ve İçeriğinin Öğrenilmesi  88

c. Başvuru Yolunun Öngörülmediği Durumlarda Sürenin Başlangıcı  94

d. Başvurunun Yapıldığı Tarih ve Sürenin Sonu  94

e. Başvuru Süresine İlişkin Çeşitli Hususlar  96

3. Haklı Mazeret Halinde Eski Hale Getirme  98

4. 30 Günlük Süre Şartının Değerlendirilmesi  101

IV. ÖN İNCELEME USULÜ  102

A. Genel Olarak  102

B. Ön İncelemede Yetkili Organ  103

C. Ön İncelemenin Konusu  103

D. Başvuruların Ön İncelenmesi ve Eksikliklerin Tespiti  104

E. İdari Ret Kararı  105

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ANAYASA MAHKEMESİNE YAPILAN

BİREYSEL BAŞVURULARIN KABUL EDİLEBİLİRLİK İNCELEMESİ

I. GENEL OLARAK  109

II. YETKİYE İLİŞKİN KABUL EDİLEBİLİRLİK KRİTERLERİ  109

A. Kişi Bakımından Yetki  109

1. Uygulanacak Hukuk Sorunu  110

2. Gerçek Kişilerin Bireysel Başvuru Yetkisi  112

a. Başvuru Hakkı Ehliyeti  113

aa. Ceninin Başvuru Hakkı  114

bb. Ölen Kişiler Bakımından Yetki  115

b. Başvuruda Bulunma Ehliyeti (Dava Ehliyeti)  118

c. Taraf Sıfatı (Mağdurluk)  121

aa. Kişisellik  121

bb. Doğrudanlık  124

cc. Güncellik  125

3. Tüzel Kişilerin Bireysel Başvuru Yetkisi  130

a. Özel Hukuk Tüzel Kişileri  131

aa. Genel Olarak  131

bb. 6216 Sayılı Kanun’daki Durum  132

cc. Anayasa Mahkemesi’nin Yaklaşımı  133

dd. AİHM’nin Yaklaşımı  135

b. Kamu Tüzel Kişileri  137

aa. Karşılaştırmalı Hukukta Durum  138

bb. Türk Hukukundaki Durum  140

cc. Kamu Hizmeti Gören Özel Hukuk Şirketleri  146

4. Yabancıların Bireysel Başvuru Yetkisi  148

B. Yer Bakımından Yetki  152

C. Zaman Bakımından Yetki  155

1. Genel Olarak  155

2. Kritik Tarihin Tespiti Açısından Kesinleşme Kavramı  156

3. Devam Eden İhlallerde Kritik Tarihin Belirlenmesi Sorunu  159

D. Konu Bakımından Yetki  161

1. Bireysel Başvuruya Konu Olabilecek Hak ve Özgürlükler  161

a. Genel Olarak  161

b. Ek Protokollerin Durumu  162

c. “Taraf Olma” Koşulu  164

d. Başvuru Konusu Hakların Kapsamının Belirlenmesi  166

e. AİHS Kaydının Değerlendirilmesi  169

a. Yasama İşlemleri  172

b. Düzenleyici İdari İşlemler  186

c. Anayasanın Yargı Denetimi Dışında Bıraktığı İşlemler  190

aa. Spor Tahkim Kurulu Kararları  190

bb. Milletlerarası Andlaşmalar  191

cc, YAŞ Kararları  191

dd. HSK Kararları  192

ee. Sayıştay Kararları  193

ff. YSK Kararları  196

d. Anayasa Mahkemesi Kararları  199

III. BAŞVURU YOLLARININ TÜKETİLMESİ  200

A. Tüketilmesi Gereken Başvuru Yolları  202

1. Kanun Yolu Kavramı  202

2. Bireysel Başvuru Öncesinde Tüketilmesi Gereken Kanun Yolu  203

a. Karar Düzeltme Kanun Yolu Tüketilmesi Gereken Bir Başvuru Yolu mudur?  205

b. Olağanüstü Kanun Yoluna Başvurulan Hallerde Bu Yolu da Tüketmek Gerekir mi?  207

c. “Hüküm Uyuşmazlıkları”nda Uyuşmazlık Mahkemesi’ne Başvuru Tüketilmesi Gereken Bir Başvuru Yolu mudur?  208

d. İdari Başvuru Yollarının Tüketilmesi Koşulu: Anayasa ile 6216 Sayılı Kanun’un Tenakuzu Söz Konusu mu?  210

B. Başvuru Yolunun Tüketilmesi: Tüketme Kavramı (Tüketme Kavramının Mahiyeti)  213

1. Şekli Anlamda Tüketme  213

a. Genel Olarak  213

b. Tüketmenin Zamanı  215

c. Birden Fazla Etkili Başvuru Yolu Olduğunda Tüketme Şartı  219

d. Tutuklama Kararları ve Makul Sürede Yargılama İhlali Durumlarında Tüketme Şartı  223

2. Maddi Anlamda Tüketme  229

C. Tüketilmesi Gerekli Olmayan Başvuru Yolları: “Etkili ve Erişilebilir Olma Koşulu  231

D. Tüketme Şartının İstisnaları  233

E. İspat Sorunu  239

IV. AÇIKÇA DAYANAKTAN YOKSUNLUK  240

A. Genel Olarak  240

B. Bir İhlalin Olmadığının Açık Olduğu Başvurular  244

C. Kanıtlanmamış Başvurular  247

D. Karmaşık ve Zorlama Başvurular  251

E. Temyiz Mercii Başvurusu  252

V. ANAYASAL AÇIDAN ÖNEM TAŞIMAMA VE ÖNEMLİ ZARARIN BULUNMAMASI  257

VI. KABUL EDİLEBİLİRLİK İNCELEMESİ USULÜ  264

A. İncelemede Yetkili Organ  264

B. Kabul Edilebilirlik İncelemesinin Konusu  266

C. Kabul Edilebilirlik İncelemesinde Verilecek Karar  267

SONUÇ  269

Yararlanılan Kaynaklar  273

Kavram Dizini  283

 

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar