Anonim Şirketlerde Birikimli Oy Yönetimi

Yayınevi: Adalet Yayınları
Yazar: Ayhan BAKIR
ISBN: 9786257595216
315,90 TL 351,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Ayhan BAKIR
Baskı Tarihi 2021/05
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 333

Bu çalışma, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk (Ticaret Hukuku) Bölümü’nde, Prof. Dr. Kemal ŞENOCAK danışmanlığında “Birikimli Oy Yöntemi” başlığı altında doktora tezi olarak hazırlanmıştır. Bu çalışma, 25.12.2020 Prof. Dr. Kemal ŞENOCAK, Prof. Dr. Mehmet ÖZDAMAR, Prof. Dr. Hayrettin ÇAĞLAR, Doç. Dr. Burçak YILDIZ, Dr. Öğretim Üyesi Murat GÜREL’den oluşan jüri önünde savunularak başarılı bulunmuştur. Bu çalışma, jürideki hocaların değerlendirmeleri dikkate alınıp yayına sunulmuştur. Bu nedenle jürideki hocalarıma en derin teşekkürlerimi sunarım.

ÖNSÖZ ...................................................................................................................... 7

İÇİNDEKİLER.............................................................................................................. 9

TABLOLAR LİSTESİ................................................................................................... 17

KISALTMALAR ......................................................................................................... 19

GİRİŞ ....................................................................................................................... 25


BİRİNCİ BÖLÜM


§1. GENEL OLARAK BİRİKİMLİ OY YÖNTEMİ


I. KAVRAM ..................................................................................................... 29

II. TANIM ........................................................................................................ 29

III. TARİHÇE...................................................................................................... 36

IV. MEVZUATIMIZDAKİ YERİ............................................................................. 44

1. 2499 Sayılı Kanun Dönemi ........................................................................ 44

2. 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu........................................................ 45

3. 6102 Sayılı Kanun Dönemi ........................................................................ 45

V. AMAÇ ......................................................................................................... 47

VI. HUKUKİ NİTELİK .......................................................................................... 49

VII. ÖZELLİKLER ................................................................................................. 54

1. Genel Olarak ............................................................................................. 54

2. Müktesep Hak Özelliği Sorunu.................................................................. 54

3. Vazgeçilemeyen Hak Özelliği Sorunu........................................................ 57

4. İtibari Değere Göre Birikimli Oy Kullanılması............................................ 60

5. Kanuni ve Esas Sözleşmesel Hak Özelliği Sorunu...................................... 62

6. Sonuçların Değişkenliği Özelliği ................................................................ 63

7. Bireysel Pay Sahipliği Hakkı....................................................................... 65

8. Seçimlerde Kullanılma Özelliği.................................................................. 66

VIII. BİRİKİMLİ OY YÖNTEMİNİN YARAR VE SAKINCALARI .................................. 66

1. Birikimli Oy Yönteminin Yararları.............................................................. 66

A. Demokratik Yapısı .............................................................................. 66


10 İçindekiler

B. Pratik Yapısı ........................................................................................68

C. Kurumsal Yapısı...................................................................................68

D. Ekonomik Yararı..................................................................................68

E. Adil Yapısı............................................................................................69

F. Pay Sahipleri ile Şirket Arasındaki İlişkisine Etkisi ...............................70

G. Yönetim Kurulunun Çeşitliliği..............................................................71

2. Birikimli Oy Yönteminin Sakıncaları...........................................................71

A. Kamunun Aydınlatılması .....................................................................71

B. Hukuka Uygunluğu..............................................................................72

C. Yöntemi Uygulamanın Zorluğu ...........................................................72

D. Yönetim Kurulu Üyelerinin Uyumu .....................................................73

E. Liyakat Sorunu ....................................................................................73

F. Kontrol Savaşlarına Alet Edilmesi .......................................................74

G. Şirket Sırlarını Saklama Zorluğu ..........................................................76

H. Azınlık Tahakkümü..............................................................................77

IX BİRİKİMLİ OYUN MATEMATİKSEL OLARAK UYGULANMASI .........................78

1. Klasik Formül .............................................................................................78

2. Güncellenmiş Cole Formülü.......................................................................82

3. D’Hondt Kalanlar Tablosu Formülü ...........................................................87


İKİNCİ BÖLÜM


§2. BİRİKİMLİ OY YÖNTEMİNE BENZER VE BİRİKİMLİ OY YÖNTEMİNİN

AMACININ GERÇEKLEŞMESİNİ ZORLAŞTIRAN HUKUKİ KURUMLAR

I. BİRİKİMLİ OY YÖNTEMİNE BENZER HUKUKİ KURUMLAR .............................91

1. Oyda İmtiyaz..............................................................................................91

A. Genel Olarak .......................................................................................91

B. Birikimli Oy Yönteminde Oyda İmtiyaz Sorunu ...................................95

2. Grup (Yönetim Kurulunda Temsil Edilme) İmtiyazı....................................97

A. Genel Olarak .......................................................................................97

B. Grup İmtiyazının İçerdiği Haklar .........................................................99

C. Birikimli Oy Yönteminde Grup İmtiyazı Sorunu ............................... 103

II. BİRİKİMLİ OY YÖNTEMİNİN AMACININ GERÇEKLEŞMESİNİ

ZORLAŞTIRAN HUKUKİ KURUMLAR ...........................................................105

1. Genel Olarak ........................................................................................... 105


İçindekiler 11

2. Oy Haklarının Çoğunluğuna Sahip Olmak Suretiyle Hakimiyet Tesisi ..... 105

A. Genel Olarak .................................................................................... 105

B. Oy Haklarının Hesaplanması ............................................................ 108

C. Birikimli Oy Yönteminin Amacının Gerçekleşmesini Zorlaştıran

Yönü ................................................................................................. 110

3. Yönetim Kurulu Üye Sayısının Az Olması ................................................ 111

A. Genel Olarak .................................................................................... 111

B. Birikimli Oy Yönteminin Amacının Gerçekleşmesini Zorlaştıran

Yönü ................................................................................................. 113

4. Yönetim Kurulu Üyelerinin Sınıflandırılması ........................................... 116

A. Genel Olarak .................................................................................... 116

B. Birikimli Oy Yönteminin Amacının Gerçekleşmesini Zorlaştıran

Yönü ile Yarar ve Zararı .................................................................... 118

5. Birikimli Oy Yöntemiyle Seçilenlerin Azledilmesi .................................... 123

A. Genel Olarak .................................................................................... 123

B. Birikimli Oy Yönteminin Amacının Gerçekleşmesini Zorlaştıran

Yönü ................................................................................................. 124

6. Payların Artırılması ve Birikimli Oy Yönteminin Kaldırılması................... 125

A. Genel Olarak .................................................................................... 125

B. Pay Artırımı Kararının Birikimli Oy Yönteminin Amacının

Gerçekleşmesini Zorlaştıran Yönü.................................................... 126

C. Birikimli Oy Yönteminin Kaldırılması Kararının Birikimli Oy

Yönteminin Amacının Gerçekleşmesini Zorlaştıran Yönü.................... 128

7. Yönetim Kurulunun Yönetim ve Temsil Yetkisinin Devri......................... 128

A. Genel Olarak .................................................................................... 128

B. Birikimli Oy Yönteminin Amacının Gerçekleşmesini Zorlaştıran

Yönü ................................................................................................. 132


ÜÇÜNCÜ BÖLÜM


§3. BİRİKİMLİ OY HAKKI SAHİPLİĞİ VE OY KULLANIMINA İLİŞKİN


TEMEL ESASLAR


I. BİRİKİMLİ OY HAKKI SAHİPLİĞİ.................................................................. 133

1. Genel Olarak ........................................................................................... 133

2. Pay Sahiplerinin Birikimli Oy Hakkı ......................................................... 134

A. Senede Bağlanmamış (Çıplak) Paylarda Birikimli Oy Hakkı

Sahibi ................................................................................................ 135


12 İçindekiler

a. Aslen Kazanılan Paylarda Birikimli Oy Hakkı Sahibi................... 136

b. Devren Kazanılan Paylarda Birikimli Oy Hakkı Sahibi................ 138

a. Kaydi Paylarda Birikimli Oy Hakkı Sahibi ................................... 141

aa. Genel Olarak ..................................................................... 141

ab. Kaydi Sistem ..................................................................... 143

ac. Kaydi Payların Devri.......................................................... 148

B. Senede Bağlanmış Paylarda Birikimli Oy Hakkı Sahibi ..................... 151

a. Nama Yazılı Pay Senetleri Bakımından Birikimli Oy Hakkı

Sahibi ......................................................................................... 151

aa. Aslen İktisap Edilen Nama Yazılı Pay Senetleri ................. 152

ab. Devren İktisap Edilen Nama Yazılı Pay Senetleri............... 153

ac. Pay Defterine Kayıt........................................................... 162

b. Hamiline Yazılı Pay Senedi Bakımından Birikimli Oy Hakkı

Sahibi ......................................................................................... 172

aa. Aslen İktisap Edilen Hamiline Yazılı Pay Senetleri............. 174

ab. Devren İktisap Edilen Hamiline Yazılı Pay Senetleri.......... 174

c. İlmühaberler ............................................................................. 178

3. İntifa Hakkı Sahibinin Birikimli Oy Hakkı................................................. 181

II. BİRİKİMLİ OYUN KULANIMINA İLİŞKİN TEMEL ESASLAR ............................185

1. Genel Kurulda Kullanılması..................................................................... 185

2. Genel Kurula Dışında Birikimli Oy Kullanılmasını Öngören Sistemler..... 187

A. Genel Olarak .................................................................................... 187

B. Mektupla Birikimli Oy Kullanma Sistemi .......................................... 188

C. Proxy Sistemi ................................................................................... 189

3. Birikimli Oy Hakkının Serbestçe Kullanılması.......................................... 191

4. Birikimli Oy Hakkının Payın İtibar Değeriyle Orantılı Kullanılması .......... 193


DÖRDÜNCÜ BÖLÜM


§4. BİRİKİMLİ OY HAKKININ KULLANILMASI VE SINIRLANDIRILMASI

I. BİRİKİMLİ OY HAKKININ KULLANILMASI ....................................................195

1. Genel Olarak ........................................................................................... 195

2. Hak Sahibi Tarafından Bizzat Kullanılması .............................................. 195

A. Senede Bağlanmamış Paylar ............................................................ 195


İçindekiler 13

B. Senede Bağlanmış Paylar ................................................................. 196

a. Nama Yazılı Pay Senetleri .......................................................... 196

b. Hamiline Yazılı Pay Senetleri ..................................................... 198

c. İlmühaberler.............................................................................. 199

C. Oyda İntifa Hakkına Sahip Olanın Birikimli Oy Hakkını

Kullanması........................................................................................ 200

3. Temsilci Aracılığıyla Birikimli Oy Hakkının Kullanılması .......................... 201

A. Genel Olarak .................................................................................... 201

B. Temsil Türleri ................................................................................... 203

C. Bireysel Temsilci Aracılığıyla Birikimli Oy Kullanılması..................... 206

a. Bireysel Temsil Türleri ............................................................... 206

a. Bireysel Temsilin Şartları ........................................................... 207

aa. Genel Olarak ..................................................................... 207

ab. Adi Temsilin Şartları.......................................................... 209

ac. Tevdi Eden Temsilcinin Şartları......................................... 211

c. Bireysel Temsilcinin Birikimli Oy Kullanması ve Sonuçları......... 213

d. Temsil Yetkisinin Sona Ermesi ................................................... 216

D. Halka Açık Anonim Şirketlerde Vekaleten Birikimli Oy

Kullanılması...................................................................................... 218

a. Genel Olarak .............................................................................. 218

b. Temsil Yetkisinin Verilmesi ........................................................ 220

c. Temsil Yetkisinin Kullanılması ................................................... 221

d. Temsil Yetkisinin Sona Ermesi ................................................... 222

II. BİRİKİMLİ OY HAKKININ SINIRLANDIRILMASI............................................ 223

1. Kanuni Sınır Olarak Oy Hakkının Donması .............................................. 223

A. Iskat .................................................................................................. 223

a. Genel Olarak .............................................................................. 223

b. Iskatın Sonuçları ........................................................................ 226

B. Karşılıklı İştirak ................................................................................. 230

a. Genel Olarak .............................................................................. 230

b. Karşılıklı İştirakin Sonuçları........................................................ 232

C. Şirketin Kendi Payını İktisabı ............................................................ 235

a. Genel Olarak .............................................................................. 235

b. Şirketin Kendi Payının İktisabının Sonuçları .............................. 240


14 İçindekiler

2. İradi Sınırlar ............................................................................................ 241

A. Oy Sözleşmeleri ............................................................................... 241

a. Genel Olarak ............................................................................. 241

b. Oy Sözleşmesinin Yapısı, Hüküm ve Sonuçları .......................... 244

B. Esas Sözleşmesel Sınırlar ................................................................. 246

a. Birikimli Oy Hakkının Özüne Dair Esas Sözleşmesel Sınırlar...... 246

aa. Genel Olarak ..................................................................... 246

ab. Birikimli Oy Hakkının Kademeli Olması............................. 247

ac. Birikimli Oy Hakkına Üst Sınır Konulması.......................... 248

ad. Her Pay Sahibine Bir Oy Hakkı Tanınması......................... 249

b. Oy Hakkının Kullanımına Dair Esas Sözleşmesel Sınırlar ........... 249

3. Birikimli Oy Hakkının Sınırlanmasının Sonuçları ..................................... 250

A. Birikimli Oy Hakkının Kısmen veya Tamamen Kullanılmaması ........ 250

B. Sınırlamanın Dolanılması ve Bundan Korunmanın Yoları................. 251


BEŞİNCİ BÖLÜM


§5. TÜRK HUKUKUNDA BİRİKİMLİ OY YÖNTEMİNİN

KAPSAMI VE UYGULANMA ŞARTLARI


I. BİRİKİMLİ OY YÖNTEMİNİN KAPSAMI........................................................253

1. Genel Olarak ........................................................................................... 253

2. Birikimli Oy Yönteminin Zorunlu Olduğu Şirketler.................................. 255

A. Genel Olarak .................................................................................... 255

B. Halka Açık Anonim Şirketler Bakımından......................................... 255

a. Genel Olarak ............................................................................. 255

b. Birikimli Oyun Zorunlu Olduğu Halka Açık Anonim

Şirketlerin Tespiti ...................................................................... 259

aa. Pay Senetlerinin Borsada İşlem Görmemesi..................... 259

ab. Pay Sahiplerinin Sayısı ...................................................... 260

c. Birikimli Oyun Zorunlu Olduğu Halka Açık Anonim

Şirketlerin Yükümlülüklerini Yerine Getirmemesinin

Sonuçları ................................................................................... 263

d. Birikimli Oyun Zorunlu Olduğu Halka Açık Anonim

Şirketlerin Öngörülen Şartları Yitirmesi .................................... 265

C. Halka Açık Olmayan Anonim Şirketler Bakımından ......................... 265


İçindekiler 15

3. Birikimli Oy Yönteminin Zorunlu Olmadığı Şirketler ............................... 266

A. Halka Açık Olan Anonim Şirketler Bakımından ................................ 266

B. Halka Açık Olmayan Anonim Şirketler Bakımından.......................... 268

II. BİRİKİMLİ OY YÖNTEMİNİN UYGULANMA ŞARTLARI................................. 269

1. Birikimli Oy Hakkının Doğması ................................................................ 269

2. Birikimli Oy Kullanma Usulü.................................................................... 271

A. Genel Olarak .................................................................................... 271

B. Oy Kullanma Türleri ve Uygulanması ............................................... 272

a. Türleri........................................................................................ 272

aa. Açık Oylama ...................................................................... 272

ab Gizli Oylama ...................................................................... 272

b. Uygulanması.............................................................................. 273

aa. Genel Olarak ..................................................................... 273

ab. Fiziki Ortamda Yapılan Genel Kurul Toplantılarında ......... 274

ac. Elektronik Ortamdan Katılınan Genel Kurul

Toplantılarında.................................................................. 275

3. Birikimli Oy Yöntemini Uygulayacak Şirket Bakımından Uygulanma

Şartları..................................................................................................... 277

A. Esas Sözleşmede Düzenlenme ......................................................... 277

a. Genel Olarak .............................................................................. 277

b. Birikimli Oy Kullanılması Hakkında Açık Hüküm

Düzenlenmesi............................................................................ 278

c. Grup ve Oy İmtiyazlarının Öngörülmemiş Olması ..................... 279

aa. Grup İmtiyazı..................................................................... 279

ab. Oy Hakkında İmtiyaz......................................................... 281

d. Sabit Yönetim Kurulu Üye Sayısı................................................ 283

e. Yönetim Kurulu Üyelerinin Tamamının Aynı Genel Kurul

Toplantısında Seçilmesi............................................................. 286

B. Kamuya Açıklama............................................................................. 290

4. Birikimli Oy Yöntemini Uygulayacak Kişi Bakımından Uygulanma

Şartları..................................................................................................... 291

A. Genel Olarak .................................................................................... 291

B. Bildirim Yapılması............................................................................. 291

a. Bildirimin Amacı ........................................................................ 291

b. Bildirimin Hukuki Niteliği........................................................... 292


16 İçindekiler

c. Bildirimin Tarafları..................................................................... 293

d. Bildirimin Şekli........................................................................... 293

e. Bildirimde Bulunulma Süresi..................................................... 294

f. İlgililerin Bildirimden Haberdar Olması ..................................... 295

g. Bildirimde Bulunulmasının Sonuçları ve İstisnaları ................... 295

C. Çağrı Yoluyla Vekalet Toplayanlar İçin Uygulanma Şartları ............. 298

SONUÇ.................................................................................................................. 299

KAYNAKÇA............................................................................................................ 307

KAVRAM DİZİNİ .................................................................................................... 331

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar