Anonim Şirketlerde Sermaye Borcunun Takas Yoluyla Ödenmesi

Anonim şirket pay sahipleri, pay taahhütlerinden doğan borçlarını büyük oranda ya nakdi olarak ya da ayni olarak yerine getirirler. Sermaye borcunun takas yoluyla ödenmesi ise bu iki yöntem yanında kendine özgü bir yoldur. Pay taahhüt edenler aynı zamanda şirketten alacaklı iseler, bu alacaklarını sermaye borçları ile takas edebilirler. Bu takas işlemi ile hem şirket bir borcundan kurtulmuş olur hem de pay taahhüt eden kişi sermaye borcunu yerine getirmiş olur. Dolayısıyla sermaye borcunun takası işlemi, şirket ve taahhüt sahibinin karşılıklı borçlarını sona erdiren bir işlemdir. Bu işlem, uygulamada "ortaklara borçlar hesabının esas sermayeye ilavesi" ya da "şirket borçlarının şirket sermayesine dönüştürülmesi" adları altında gerçekleştirilmektedir. Takas yoluyla ödeme, İsviçre hukukunda kendine özgü ve hukuka uygun bir ödeme biçimi olarak değerlendirilmektedir. Alman hukukunda ise takas yoluyla ödeme, nakit dışı sermaye bağlamında ele alınmakta ve oldukça sınırlı hallerde mümkün olan bir ödeme biçimi olarak görülmektedir. Hukukumuzda ise, doğrudan bir düzenleme bulunmamakla birlikte, sermaye artırımında yönetim kurulunun hazırladığı beyanda "bir borcun takası"na imkan tanınmaktadır (TTK m. 457/2-a). Buna göre takas yoluyla ödeme, hukukumuz bakımından da mümkün olan bir ödeme biçimidir.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
TAKAS KAVRAMI,
SERMAYE BORCUNUN TAKAS YOLUYLA ÖDENMESİNİN TARİHİ GELİŞİMİ, DİĞER ÖDEME USULLERİYLE KARŞILAŞTIRILMASI, FAYDALARI VE TÜRLERİ
§1. TAKAS KAVRAMI
I. Kanuni Takas
II. Sözleşmesel Takas
III. Benzer Kavramlardan Farkı
§2. TÜRK, İSVİÇRE VE ALMAN HUKUKLARINDA SERMAYE BORCUNUN TAKAS YOLUYLA ÖDENMESİNİN TARİHİ GELİŞİMİ
I. Türk Hukukunda
II. İsviçre Hukukunda
III. Alman Hukukunda
§3. SERMAYE BORCUNUN TAKAS YOLUYLA ÖDENMESİNİN DİĞER ÖDEME USULLERİYLE KARŞILAŞTIRILMASI
I. Şirketin Taahhüt Sahiplerine Borçlanmasının Sebebi ve Takas Yoluyla Ödemenin Hukuki Niteliği
II. Nakdi Ödeme ve Takas Ödemesinin Karşılaştırılması
III. Ayni Ödeme ve Takas Ödemesinin Karşılaştırılması
§4. SERMAYE BORCUNUN TAKAS YOLUYLA ÖDENMESİNİN MÜMKÜN OLABİLECEĞİ HALLER
I. Anonim Şirketin Kuruluşunda Sermaye Borcunun Takası
II. Pay Sahibinin Bakiye Sermaye Borcunun Takası
III. Yeni Pay Taahhüdü Yoluyla Sermaye Artırımında Takas
IV. Şarta Bağlı Sermaye Artırımı ve Takas Yoluyla Ödeme
§5. SERMAYE BORCUNUN TAKAS YOLUYLA ÖDENMESİNİN SEBEPLERİ VE FAYDALARI
I. Takas Yoluyla Ödemeye İhtiyaç Duyulmasının Sebepleri ve Mali Durumun Islahı Kapsamında İzlenecek Süreç
II. Mali Durumun Islahında Nakdî Ödemeler ile Takas Ödemesinin Karşılaştırılması

İKİNCİ BÖLÜM
SERMAYE BORCUNUN TAKAS YOLUYLA ÖDENMESİNİN ŞARTLARI, USULÜ VE SONUÇLARI
§6. TAKAS YOLUYLA ÖDEMEDE MADDİ VE ŞEKLİ ŞARTLAR
I. Maddi Hukuktan Kaynaklanan Şartlar
II. Şekli Şartlar
§7. SERMAYE BORCUNUN TAKAS YOLUYLA ÖDENMESİ USULÜ
I. Halka Açık Olmayan Anonim Şirketlerde
II. Halka Açık Olan Anonim Şirketlerde
§8. SERMAYE BORCUNUN TAKAS YOLUYLA ÖDENMESİNİN SONUÇLARI
I. Sermaye Borcunun Sona Ermesi
II. Ortaklıktaki Katılım Oranlarının Değişmesi
III. Takas Yoluyla Ödemenin Kuruluş ve Sermaye Artırımını Nitelikli Hale Getirmesi
IV. Şirketlerin Kurumlar Vergisi Kanunu'nda Yer Alan İndirimden Faydalanamaması
V. Sermayenin ve Şirket Alacaklılarının Korunması Gerekliliğinin Ortaya Çıkması
VI. Pay Sahiplerinin Korunması Gerekliliğinin Ortaya Çıkması
VII. Takas Yoluyla Ödeme Bağlamında Başvurulabilecek Sorumluluk Hükümleri

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SERMAYE BORCUNUN TAKAS YOLUYLA ÖDENMESİNDE HUKUKA AYKIRILIK HALLERİ VE HUKUKA AYKIRILIĞIN YAPTIRIMI VE YASAL DÜZENLEME ÖNERİSİ
§9. SERMAYE BORCUNUN YERİNE GETİRİLDİĞİ AŞAMAYA GÖRE HUKUKA AYKIRILIK VE UYGULANACAK YAPTIRIM
I. SORUNUN ORTAYA KONMASI
II. PAY SAHİBİNİN TEK TARAFLI TAKAS BEYANININ HÜKÜMSÜZLÜĞÜ
III. KURULUŞTA HUKUKİ DENETİM
IV. BAKİYE SERMAYE BORCUNUN ÖDENMESİNDE HUKUKİ DENETİM
V. SERMAYE ARTIRIMINDA HUKUKİ DENETİM
§10. YASAL DÜZENLEME ÖNERİSİ
I. TAKASI DOĞRUDAN DÜZENLEYEN HÜKÜM
II. KORUMA ÖNLEMLERİ
SONUÇ
I. Genel Görünüm
II. Özel Sonuçlar

KAYNAKLAR