Aynı Fiilden Bir Kez Yargılanma

Yayınevi: Yetkin Yayınları
Yazar: İbrahim ŞAHBAZ
ISBN: 9786050506624
255,00 TL 300,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar İbrahim ŞAHBAZ
Baskı Tarihi 2020/09
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak

Aynı Fiilden Bir Kez Yargılanma

Doç. Dr. İbrahim ŞAHBAZ

2020/09 1. Baskı, 213 Sayfa

ISBN 978-605-05-0662-4

Ülkemizde Anayasalarda açıkça yer almayan, ancak ceza muhakemesi yasalarında yer alan, zaman içerisinde de tarafı olduğumuz sözleşmelerde değişik biçimlerde düzenlenen, aynı suçtan iki kez yargılanmama ve cezalandırılmama (non bis in idem veya ne bis in idem) ilkesi, tüm yasalar ve içtihatlar bakımından yeniden değerlendirme yapılmasını gerektirmektedir.

Kitapta Anayasa, AİHS ve 7 nolu ek protokol hükümleri ile Anayasa Mahkemesi, AİHM ve Yargıtay Kararlarına yer verilmekte; ayrıca, 5237 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve diğer ilgili özel yasalardaki düzenlemeler üzerinde durulmaktadır.

 

Aynı fiil/aynı suçtan birden fazla yargılanma veya mahkûm olma yasağı bir haktır. Aynı fiille ilgili olarak bir dava açılmışsa, ikincisi açılamayacağı için, kitabın başlığında ayrıca aynı fiilden mahkûm olma kavramına gerek görülmemiştir.

 

Kitabın basımını yapan Yetkin Yayınevi yetkilisi Muharrem Başer ile çalışanlara teşekkür ederim.

Kitabın okuyucuya yararlı olması dileğimle...


İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ.. 5

KISALTMALAR.. 7

GİRİŞ. 13

BİRİNCİ BÖLÜM
KONU HAKKINDA GENEL BİLGİLER

I- KAVRAM... 15

II- ULUSLAR ARASI SÖZLEŞMELERDEKİ DÜZENLEMELER   20

A- Uluslar arası Adalet Divanı Statüsü. 20

B- AİHS’deki Düzenleme. 21

C- Ceza Yargılarının Milletlerarası Değeri Konusunda Avrupa Sözleşmesi (CYMDKAS) 31

D- Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi (SİDAS) 38

E- Ceza Kovuşturmalarının Aktarılması Konusunda Avrupa Sözleşmesi (CKAKAS) 40

İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDAKİ DÜZENLEMELER

I- KONUNUN 1412 SAYILI CEZA MUHAKEMELERİ KANUNUNDA DÜZENLENİŞİ  45

A- Hüküm.. 45

B- Açılmış Bir Davanın Olması 48

C- Red Kararı Verilmesi 49

II- KONUNUN 5271 SAYILI CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNDA DÜZENLENİŞİ  50

A-Düzenleme. 50

a- Önceden Verilmiş Hüküm.. 50

aa) Beraat Hükmü (m.223/2) 57

aaa) Yüklenen Fiilin Kanunda Suç Olarak Tanımlanmamış Olması 57

bbb) Yüklenen Suçun Sanık Tarafından İşlenmediğinin Sabit Olması 60

ccc) Yüklenen Suç Açısından Failin Kast veya Taksirinin Bulunmaması 61

ddd) Yüklenen Suçun Sanık Tarafından İşlenmesine Rağmen, Olayda Bir Hukuka Uygunluk Nedeninin Bulunması 62

eee) Yüklenen Suçun Sanık Tarafından İşlendiğinin Sabit Olmaması 62

bb) Ceza Verilmesine Yer Olmadığına Karar Verilmesi  (m.223/3-4) 63

aaa) Sanığın Kusurunun Bulunmaması
Nedeniyle Ceza Verilmesine Yer Olmadığına Karar Verme (m.223/3) 64

1) Yüklenen suçla bağlantılı olarak yaş küçüklüğü, akıl hastalığı veya sağır ve dilsizlik hali ya da geçici nedenlerin bulunması (m.223/3-a) 64

2)Yüklenen suçun hukuka aykırı fakat bağlayıcı emrin yerine getirilmesi suretiyle veya zorunluluk hali
ya da cebir veya tehdit etkisiyle
işlenmesi (m.223/3-b) 66

3) Meşru savunmada sınırın heyecan,
korku ve telaş nedeniyle aşılması (m.223/3-c) 70

4) Kusurluluğu ortadan kaldıran hataya düşülmesi (m.223/3-d) 71

bbb)İşlenen Fiilin Suç Olma Özelliğini
Devam Ettirmesine Rağmen Ceza Verilmesine Yer Olmadığına Karar Verilmesi Halleri (m.223/4) 72

aaaa) Etkin pişmanlık (m.223/4-a) 75

bbbb) Şahsî cezasızlık sebebinin varlığı (m.223/4-b) 75

cccc) Karşılıklı hakaret (m.223/4-c) 75

dddd) İşlenen fiilin haksızlık içeriğinin
azlığı (m.223/4-d) 76

cc) Mahkûmiyet Kararı 76

dd) Güvenlik Tedbiri 77

b- Açılmış Dava Bulunması 79

c- Aynı Fiil 91

d- Aynı Sanık. 95

e- Red Kararı Verilmesi 95

B- Kovuşturmaya Yer Olmadığına Karar Verilmesi
Halinde Aynı Konuda Yapılacak İşlem.. 97

a- ATAD Kararı 97

b- Kovuşturmaya Yer Olmadığına Karar
Verildikten Sonra Non Bis İn İdem İlkesi
Dikkate Alınabilir Mi?. 101

III- KONUYLA İLGİLİ OLARAK ÖZEL YASALARDAKİ DÜZENLEMELER   108

A-Çevre Kanununda. 108

B-Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanununda. 111

C-Gümrük Kanununda. 112

D-Kabahatler Kanununda. 112

E- Memurlarla İlgili İzin Sistemi (Durma Kararı Yönünden) 116

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İÇTİHATLAR VE DEĞERLENDİRMELER

I- .. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 223 ncü Maddesinin Yedinci Fıkrasındaki Düzenleme.. 129

A- Kesin Hüküm.. 132

B- Davanın Açılması 133

C- Non Bis İn İdem İlkesinin AİHS’de Yer Alması ve AİHM Kararları 134

D- Yargılamanın Yenilenmesi Konusunda Değerlendirmeler 143

E- Anayasa’daki Düzenlemeler ve Non Bis İn İdem İlkesi 145

F- Non Bis İn İdem İlkesi ve Soruşturma. 147

G- Ceza Yasasındaki Düzenlemelerin Non Bis İn İdem İlkesi Yönünden Değerlendirilmesi 150

H-Non Bis İn İdem Konusunda Anayasa Mahkemesi Kararları 155

I- Cezadan Mahsup. 174

İ-Fikri İçtima. 175

J- Güvenlik Tedbiri 177

K- Türkiye’de İşlenen Suçlarda. 178

L- Önödeme. 178

M- Hüküm Kavramı ve Hükmün Açıklanmasının
Geri Bırakılması 182

N- Uyuşturucu İhraç Fiili 185

O- Hak Yoksunlukları (TCY, m.17) 188

Ö- İki Kesin Hüküm Verilirse. 189

P- Devletlerarası Yargı 197

R- Savunma Hakkı 198

S- AİHM Karına Göre Önceki Davayla İlgili
Mahkûmiyet Şart Değil 198

Ş-Non Bis İn İdem İlkesi ve Koruma Tedbirleri 199

T- Vergi Hukukuyla İlgili Kararlar 200

U- Bir Fiille Hapsen Tazyik Kararı ve Adli Suç. 201

SONUÇ.. 205

KAYNAKÇA.. 209


-Alacakaptan, Uğur: Suçun Unsurları, Ankara 1975.

-Anayasa Mahkemesi Kararları Dergisi

-Anayasa Mahkemesi Sitesi (https://www. anayasa. gov.tr/tr/kararlar-bilgi-bankasi/).

-Artuk, Mehmet Emin/Çınar, Ali Rıza: “Yeni Bir Ceza Kanunu Arayışları ve Adalet Alt Komisyonu Tasarısı Üzerine Düşünceler”, Türk Ceza Kanunu Reformu, İkinci Kitap, Makaleler, Görüşler, Raporlar, Türkiye Barolar Birliği Yayını, Ankara 2004, s.37 vd.

-Artuk, Mehmet Emin/Gökcen, Ahmet/Yenidünya, Caner: Türk Ceza Hukuku, Genel Hükümler I, Ankara, 2006.

-Artuk, Mehmet Emin/Gökcen, Ahmet/Alşahin, Mehmet Emin/Çakır, Kerim:  Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2017.

-Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Ceza Yargılaması Kurum ve Kavramları, Yayına Hazırlayanlar: Serkan Cengiz, Fahrettin Demirağ,  Teoman Ergül, Jeremy McBride, Durmuş Tezcan, Türkiye Barolar Birliği, Ankara Kasım 2008.

-Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları.

-Balo, Yusuf Solmaz: Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Seçkin Yayınevi, Ankara 2016.

-Baştürk, İhsan: Hükmün Açıklanmasının Ertelenmesi, Adalet Yayınevi, Ankara 2013.

-Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yorumları (İnsan Hakları Komitesi ve Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi, 1981-2006), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Derleyen: Lema Uyar, İstanbul 2006.

-Cebeci, Şeyma: Türk Ceza Hukuku Bağlamında Ne Bis İn İdem İlkesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul 2018.

-Cengiz, Serkan/ Demirağ, Fahrettin/Ergül, Teoman/McBride, Jeremy/Tezcan, Durmuş: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Ceza Yargılaması Kurum ve Kavramları, Türkiye Barolar Birliği ve Avrupa Konseyi Yayını, Ankara 2008, s.212.

-Centel, Nur/Zafer, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayıncılık, 15. Bası, İstanbul, 2018.

-Centel, Nur/Zafer, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayınları, 5. Bası, İstanbul, 2008.

-Centel, Nur/Zafer, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayıncılık, 13. Bası, İstanbul, 2016. 

-Cihan, Erol/Yenisey, Feridun: “Non Bis İn İdem İlkesi”, Çetin Özek Armağanı, İstanbul, 2004.

-Dutertre, Gilles: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarından Örnekler, Avrupa Konseyi Yayını, Almanya’da Basılmış, 2003.

-Demirel, Hakkı: “Yabancı Ceza İlamlarının Değeri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt IX, Sayı 1- 4, 1952.

-Erdurak, Yılmaz Güngör: Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu, Seçin Yayınevi, Ankara 1988.

-Erem, Faruk: Ceza Usulü Hukuku, Ankara, 1978

-Geçer, Ahmet Emrah: “Vergi Ceza Hukukunda Non Bis İn İdem İlkesi” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:65, Yıl:2016, S.2, s.331 vd.

-Gökcen, Ahmet/Balcı,Murat/Alşahin, M. Emin/Çakır,Kerim: Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayınevi, C.:II, Ankara 2018.

- Güler, Mahmut/Taşdemir, Kubilay: Açıklamalı-İçtihatlı Ceza Yargılamaları Usulü Cezaların İnfazı ve Memurların Yargılanması Hakkında Yasa,  Adalet Matbaacılık, Ankara, Tarihsiz, s.428.

-Güneş, Seyithan: Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Onikilevha, İstanbul 2018.

-Gündüz, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukukunda Yargılamanın Yenilenmesi, Yetkin Yayınevi, Ankara 2019. 

-Hafızoğulları, Zeki/Özen, Muharrem: Türk Ceza Kanunu Genel Hükümler, Ankara, Aralık 2016.

-Işık, Tuğba Tuna:  Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Örnek Bazı Kararlarının Türk Hukukuna Etkisinin Anayasanın 90. Maddesinin Son Cümlesi Çerçevesinde Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çankaya Üniversitesi, Ankara 2018.

-İnceoğlu, Sibel: Adil Yargılanma Hakkı, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi-4, Avrupa Konseyi, Ankara 2018.

-Kocasakal, Ümit: Avrupa Birliği Ceza Hukukunun Esasları, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2004.

-Kunter, Nurullah/Yenisey, Feridun: Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Onbirinci Bası, İstanbul 2000.

-Kunter, Nurullah: “Ana Çizgileriyle Ceza Kovuşturmalarının Aktarılması Konusunda Avrupa Sözleşmesi”, Kubalı’ya Armağan, İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Enstitüsü Yayını, Yıl:8, Sayı:1974, ss.217-236.

-Kunter, Nurullah/Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe: Ceza Muhakemesi Hukuku, 18.Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 2010.

-Michiels, Olivier / Falque, Géraldine:  Le principe non bis in idem et les procédures mixtes : un camouflet infligé à la jurisprudence Zolotoukhine ?,  (siteyi ziyaret tarihi: 8.7.2020).

-Önder, Ayhan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, C.:3, İstanbul,1989.

-Özbek, Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar/Tepe, İlker: Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara 2017.

-Özbek, Veli Özer: TCK İzmir Şerhi, Yeni Türk Ceza Kanununun Anlamı (Açıklamalı- Gerekçeli-İçtihatlı), C.: I, Genel Hükümler, 3. Bası, Ankara 2006.

  -Özen, Mustafa: “Non Bis İn İdem (Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Olmaz) İlkesi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XIV, Haziran 2010, S.1, ss.389-417.

- Özgenç, İzzet:Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, Eylül 2016.

-Özmen, Özkan: Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Suçları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul 2009, s.70-71;   (Siteyi Ziyaret Tarihi: 7.8.2020).

-Öztürk, Bahri/Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Gezer, Özge Sırma/Kırıt, Yasemin F. Saygılar /Akcan, Esra Alan/Tütüncü,  Efser Erden/Özaydın, Özdem: Ana Hatlarıyla Ceza Muhakemesi Hukuku, Editör: Prof. Dr. Dr. H.c. mult. Bahri Öztürk,  Seçkin Yayıncılık, 4. Baskı, Ankara 2017. 

-Resmi Gazeteler.

-Rumpf, Christian: Türk Anayasa Hukukuna Giriş,  Çeviren: Burak Oder, Ankara 1995.

-Saraç, Tahsin: Fransızca Türkçe Büyük Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, C.:I, Ankara 1976.

-Sönmez, Betül Asena: Suça Sürüklenen Çocukların Yargılanması, Çağ Üniversitesi,  Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin, Mayıs 2019.

-Şahbaz, İbrahim: Açıklamalı ve İçtihatlı Türk Ceza Kanunu, C.:I, Yetkin Yayınevi, Ankara 2020.

-Şahbaz, İbrahim: Açıklamalı ve İçtihatlı Türk Ceza Kanunu, C.:II, Yetkin Yayınevi, Ankara 2020.

-Şahbaz, İbrahim: Açıklamalı ve İçtihatlı Türk Ceza Kanunu, C.:III, Yetkin Yayınevi, Ankara 2020.

-Şahbaz, İbrahim: Açıklamalı ve İçtihatlı Ceza Muhakemesi Kanunu, C.:I, Yetkin Yayınevi, Ankara 2020.

- Şahbaz, İbrahim: “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Türk Yargı Sistemindeki Yeri”, TBB Dergisi, Sayı 54, 2004, s.178-216.

-Şarbak, Hilal Nur: “Uluslar arası Hukukta ve Türk Hukuku’nda Non Bis İn İdem İlkesi”, Suç ve Ceza (Ceza Hukuku Dergisi), 2013, Sayı:2, ss.3-57.

-Şen,  “Ne Bis In Idem Prensibi”, 31 Ağustos 2013;

 (siteyi ziyaret tarihi: 20.7.2020).

-Tanış, Asım: İtalyanca-Türkçe, Türkçe-İtalyanca Sözlük, İnkılâp Kitabevi, İstanbul 2009.

-Tanilli, Server: Anayasalar ve Siyasal Belgeler, İstanbul 1976.

-Taşdemir, Hakan/Girgin, A.Pınar: “III. Sütuna İlişkin İlk Ön Karar Davası-Gözütok ve Brügge Kararlarına İlişkin Bir Değerlendirme”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9 (1) 2008, s.77-88.

-Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Önok, Murat: Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, 16. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, Eylül 2018.

-Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/ Önok, Murat: Uluslararası Ceza Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2009.

-Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Sancakdar, Oğuz/Önok, Rifat Murat: İnsan Hakları El Kitabı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016.

-Toroslu, Nevzat/Feyzioğlu, Metin: Ceza Muhakemesi Hukuku, 10. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara 2012.  

-Ulutaş, Ahmet: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Suçluların Geri Verilmesi, Türkiye Barolar Birliği Yayını, Ankara, Ekim 2012.

-Ulutaş, Ahmet/Atabey, Ömer Serdar: “Avrupa Ceza Hukukunda Kovuşturmaların Aktarılması”, TBB Dergisi 2013 (104), ss.117-136.

-Uzeltürk, Hakan: “Ne Bis İn İdem: Bir Anayasa Mahkemesi Kararı”, YÜHFD Cilt: XVI, Sayı:2 (2019), ss.215-231.

-Ünver, Yener/Hakeri, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, 6. baskı, C.I, Adalet Yayınevi, Ankara , Eylül 2012.

-Ünver, Yener/Hakeri, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, 6.Baskı, C.: 2, Adalet Yayınevi, Ankara 2012.

-Yargıtay Kararları ().

-Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe: Ceza Muhakemesi Hukuku, 4. Baskı,  Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016.

-Yenisey, Feridun: Milletlerarası Ceza Hukuku, Beta Yayını, İstanbul 1988.

-Yurtcan, Erdener: Ceza Yargılamasında Kesin Hüküm, İstanbul, 1987.

-Yurtcan, Erdener: Ceza Yargılaması Hukuku, 12. Bası, Beta Basım A.Ş., İstanbul 2007.



Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar