Basın Özgürlüğü ve Milli Güvenlik Kapsamında Sınırları

Yayınevi: Adalet Yayınları
Yazar: Ebru YAVUZ YAYLA
ISBN: 9786053007517
Stok Durumu: Tükendi
226,80 TL 252,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Ebru YAVUZ YAYLA
Baskı Tarihi 2019/05
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak

Basın Özgürlüğü ve Milli Güvenlik Kapsamında Sınırları

Dr. Ebru Yavuz YAYLA

2019/05 1. Baskı, 254 Sayfa

ISBN 978-605-300-751-7

Bireyin temel haklarından ve demokrasinin vazgeçilmezi kabul edilen ifade özgürlüğünün bir kullanım şekli olan basın özgürlüğü, bir yandan uluslararası antlaşmalarda ve anayasalarda güvenceye kavuşturulurken diğer yandan mutlak olmaması nedeniyle sınırlamaya tabi tutulmuştur. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde ve çağımızın anayasa metinlerinde, basın özgürlüğünün sınırlandırma sebeplerinden biri, genel ve soyut bir kavram olan millî güvenliktir. 1961 Anayasası’na kadar anayasal bir sınırlandırma sebebi olarak anayasalarda yer almasa da, 1864 tarihli Matbuat Nizamnamesi, 1909 tarihli Matbuat Kanunu, 1925 tarihli Takrir-ı Sükûn Kanunu, 1926 tarihli Türk Ceza Kanunu, 1931 tarihli Matbuat Kanunu ve 1950 tarihli Basın Kanunu millî güvenliğe, basın özgürlüğünü sınırlandırma sebeplerinden biri olarak yer vermişlerdir.

1961 Anayasası ile ilk kez hukuk alanında kullanılan millî güvenlik kavramı, 1971 değişiklikleri ile temel hak ve özgürlükler için sınırlandırma ölçütüne dönüşmüş, 1982 Anayasası’nın ilk hali de kavramı dokuz maddesinde bir sınırlandırma nedeni olarak benimsemiştir. Diğer ülkelerin anayasalarında olduğu gibi 1982 Anayasası’nda da basın özgürlüğünün sınırlandırma sebeplerinden birisi, millî güvenlik olarak kabul edilmiş ve kavram, 5187 sayılı Basın Kanunu’nda da yer almıştır. Millî güvenlik sebebi ile basın özgürlüğüne getirilecek sınırlandırmalar arasında denge sağlama, günümüz devletlerinin karşılaştıkları en önemli sorunlardandır. Devletler, bir taraftan kurdukları düzeni anayasalarının öngördüğü kurallarla korumaya çalışırken, diğer taraftan temel hak ve özgürlüklerin gereksiz yere ya da gereğinden fazla sınırlanmamasına özen göstermek durumundadırlar.

Bu eser, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı Anayasa Hukuku Bilim Dalında doktora tezi olarak savunulup, Prof. Dr. Ali AKYILDIZ, Doç. Dr. Ömer KESKİNSOY, Doç. Dr. Münci ÇAKMAK, Doç. Dr. Olgun DEĞİRMENCİ ve Doç. Dr. Bülent ALGAN tarafından oluşan jüri tarafından oybirliğiyle kabul edilmiştir. Eser ile; basın özgürlüğü ile ilgili temel kavramlar, basın özgürlüğü-ifade özgürlüğü ilişkisi, basın özgürlüğünün kapsamı ve uluslararası güvenceleri incelenmiş, millî güvenlik kavramının etimolojik açıdan tahlili yapılmış, doktrinin kavrama yaklaşımı ile anayasalar ve mevzuattaki durumu ortaya konmaya çalışılmıştır. Millî güvenlik kavramının taşıdığı soyut nitelik mahkeme kararlarıyla somutlaştırıldığından Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay içtihatlarındaki yeri belirlenmeye çalışılmıştır. Konunun bugüne kadar nasıl evrildiğini hukuksal açıdan ortaya koymak günümüzü anlamak için önem taşıdığından 1982 Anayasası öncesi dönemde, Türkiye’de basın özgürlüğünün sınırlandırılmasında millî güvenlik ölçütü incelenmiştir. 1982 Anayasası ile koyulan ölçütler ve Türk yargı içtihatlarında öne çıkan kararlar tahlil edilmiştir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin millî güvenlik sebebiyle yapılacak bir sınırlandırmada koyduğu ilkeler, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin öne çıkan kararlarıyla somutlaştırılmıştır.

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9 
KISALTMALAR 13
GİRİŞ 15
BİRİNCİ BÖLÜM
BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ KAVRAMI VE KAPSAMI
I. Basın Özgürlüğü İle İlgili Temel Kavramlar 19
A. Genel Çerçeve 19
B. Basın Kavramı 21
C. Kitle İletişim ve Basın Kavramları Arasındaki Fark 24
D. Basın Özgürlüğü Kavramı 27
II. Basın Özgürlüğü-Düşünce/İfade Özgürlüğü İlişkisi 31
A. Düşünce/İfade Özgürlüğü 31
B. İnsan Haklarına İlişkin Temel Belgelerde Düşünce/İfade Özgürlüğü 35
C. Türk Anayasalarında Düşünce/İfade Özgürlüğü 42
D. Düşünce/İfade Özgürlüğünün Sınırları 45
E. Düşünce/İfade Özgürlüğünde Devletin Pozitif Yükümlülüğü 51
III. Basın Özgürlüğünün Kapsamı 53
A. Haber, Düşünce ve Bilgilere Ulaşma Hakkı 53
B. Haber, Düşünce ve Bilgileri Yorumlama/Eleştirme Hakkı 57
C. Haber, Düşünce ve Bilgileri Basabilme/Dağıtabilme Hakkı 58
D. Üretme Hakkı 60
IV. Basın Özgürlüğünün Uluslararası Güvenceleri. 61
İKİNCİ BÖLÜM
MİLLÎ GÜVENLİK KAVRAMININ HUKUKİ BOYUTU
I. Etimolojik Olarak “Millî” ve “Güvenlik” Kavramları 65
A. Genel Çerçeve 65
B. Millî 66
C. Güvenlik 69

II. Millî Güvenlik Kavramı 74
III. Doktrinde Yapılan Millî Güvenlik Tanımları 78
IV. Millî Güvenlik Kavramının Benzer Kavramlarla Mukayesesi 88
A. Küresel/Bölgesel Güvenlik 88
B. Anayasal Düzen 90
C. Millî Varlık 92
D. Millî Bütünlük 93
E. Millî Menfaatler 94
F. Millî Savunma 97
G. Millî Güç 97
H. Millî Siyaset 99
İ. Millî Hedef 101
J. Siyasi Güvenlik 101
K. Kamu Düzeni 103
L. Olağanüstü Hal 104
V. Millî Güvenlik Kavramının Uluslararası Ortamda Görünümü 106
A. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 106
B. Johannesburg Prensipleri 107
C. Amerika Birleşik Devletleri 111
D. İngiltere 112
VI. Türk Pozitif Hukuk Sisteminde Millî Güvenlik Kavramı 113
A. Türkiye Cumhuriyeti Anayasalarındaki Yeri 113
1. 1961 Anayasası. 113
2. 1982 Anayasası. 115
B. Diğer Mevzuattaki Yeri 117
C. Yargı İçtihatlarındaki Yeri 119
1. Anayasa Mahkemesi Kararları 120
2. Yargıtay Kararları 128
3. Danıştay Kararları 136
VII. Değerlendirme 137
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
BASIN ÖZGÜRLÜĞÜNÜNÜN SINIRLANDIRILMASINDA MİLLÎ GÜVENLİK ÖLÇÜTÜ
I. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Göre Basın Özgürlüğünün Sınırlandırılmasında Millî Güvenlik Ölçütü 139
A. Genel Çerçeve 139
B. Hukuk Tarafından Öngörülme 140

İçindekiler 11
C. Demokratik Toplum Düzeni İçin Gerekli Olma 141
D. Sebebe Bağlı (Meşru) Olma 143
II. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Konuya İlişkin İlkeleri Belirlediği
Önemli Kararları 145
A. Observer ve Guardian Newspapers Ltd.-Birleşik Krallık Kararı 145
1. Olay 145
2. Karar 147
B. Hadjianastassiou-Yunanistan Kararı 148
1. Olay 148
2. Karar 148
C. Vereinigung Weekblad Bluf!-Hollanda Kararı 149
1. Olay 149
2. Karar 150
D. Stoll-İsviçre Kararı 151
1. Olay 151
2. Karar 152
E. Görmüş ve Diğerleri-Türkiye Kararı 152
1. Olay 152
2. Karar 153
III. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının Tahlili ve Belirlenen İlkeler 155
IV. 1982 Anayasası’ndan Önceki Anayasalar Döneminde Basın Özgürlüğünün Sınırlandırılmasında Millî Güvenlik Ölçütü 157
A. Genel Çerçeve 157
B. 1876 Anayasası Öncesi 158
C. 1876 Anayasası Dönemi 160
1. 1876 Anayasası’nın İlk Hali (1876-1908) 160
2. 1908 Anayasa Değişiklikleri (1908-1921) 161
D. 1921 Anayasası Dönemi 162
E. 1924 Anayasası Dönemi 163
1. 578 Sayılı Takrir-ı Sükûn Kanunu 163
2. 765 Sayılı Türk Ceza Kanunu 165
3. 1881 Sayılı Matbuat Kanunu 167
4. 5680 Sayılı Basın Kanunu 169
F. 1961 Anayasası Dönemi 170
1. 1961 Anayasasının İlk Hali (1961-1971) 171
2. 1971 Muhtırası ve Sonrası 172
G. Değerlendirme 173

V. 1982 Anayasası’nda Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılması Rejimi Bakımından Basın Özgürlüğü 174
A. Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılması Rejimi 174
B. Basın Özgürlüğünün Sınırlandırılması Rejimi 178
VI. 1982 Anayasası’na Göre Basın Özgürlüğünün Millî Güvenlik Sebebiyle Sınırlandırılması 180
VII. Basın Özgürlüğünün Millî Güvenlik Sebebiyle Sınırlandırılmasında 1982 Anayasası’nın Koyduğu İlkeler 185
A. Basın Özgürlüğünün Mutlak ve Sınırsız Olmaması 185
B. Öz Güvencesi 187
C. Sınırlandırmanın Sebebe Bağlı (Meşru) Olması 191
D. Sınırlandırmanın Kanunla Yapılmış Olması 194
E. Anayasanın Sözüne ve Ruhuna Uygunluk 195
F. Demokratik Toplum Düzeninin ve Lâik Cumhuriyetin Gereklerine
Uygunluk 196
G. Ölçülülük İlkesi 200
VIII. Türk Yargısının Konuya İlişkin Güncel ve Önemli Kararları 202
A. Anayasa Mahkemesinin 18. 06.2009 tarihli, 2006/121 Esas ve 2009/90
Karar Sayılı Kararı 202
1. Olay 202
2. Karar 203
a) 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu’nun 6’ncı Maddesinin 5532 Sayılı Kanun’un 5’inci Maddesiyle Değiştirilen Dördüncü
Fıkrasındaki “Sahipleri Ve” İbaresi 203
b) Dördüncü Fıkranın Kalan Kısmı 204
c) 5532 Sayılı Kanun’un 5’inci Maddesiyle 3713 Sayılı Terörle
Mücadele Kanunu’nun 6’ncı Maddesine Eklenen Fıkra 206
B. Anayasa Mahkemesinin 2015/18567 Başvuru Numaralı ve 25/2/2016
Karar Tarihli Genel Kurul Kararı 207
1. Olay 207
2. Karar 210
C. Yargıtay 16’ncı Ceza Dairesinin 8.3.2018 tarihli ve 2016/6690 Esas ve
2018/604 Karar Sayılı Kararı 212
1. Olay 212
2. Karar 213
IX. Türk Yargı İçtihatlarının Tahlili 218
SONUÇ 231
KAYNAKLAR 241

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar