Bilgisayar Programı İmal Sözleşmesi

GİRİŞ

KONU VE TEMEL KAVRAMLAR

§ 1. KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ VE SINIRLANDIRILMASI 45
I. KONUNUN TAKDİMİ 45
II .KONUNUN ÖNEMİ 46
III. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI 49

§ 2. KONU İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 51
I. BİLGİSAYAR PROGRAMI KAVRAMI 51
A. Bilgisayar Programının Tanımı 51
B. Bilgisayar Programının Unsurları 52
1. Program Akışı 52
2. Algoritma 53
3. Kaynak Kodu ve Nesne Kodu 54
4. Arayüzler 55
C. Bilgisayar Programının Çeşitleri 56
1. İşletim Sistemi Programı ve Uygulama Programı 56
2. Standart Programlar ve Ferdî (Şahsî) Programlar 57
3. Çevirici Programlar 58
II. BİLGİSAYAR PROGRAMININ HUKUKÎ NİTELİĞİ 58
A. Genel Olarak 58
B. Bilgisayar Programını Eşya Olarak Kabul Eden Görüş 59
C. Bilgisayar Programını Eşya Olarak Kabul Etmeyen Görüş 63
D. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Şahsî Kanaatimiz 68
III. BİLGİSAYAR PROGRAMI SÖZLEŞMELERİ KAVRAMI 70
A. Genel Olarak 70
B. Bilgisayar Programı Sözleşme Çeşitleri 71
1. Bilgisayar Programı İmâl Sözleşmesi 71
2. Bilgisayar Programı Devir Sözleşmesi 72
3. Bilgisayar Programı Bakım Sözleşmesi 72

BİRİNCİ BÖLÜM
BİLGİSAYAR PROGRAMININ İMÂLİ VE BİLGİSAYAR PROGRAMI İMAL SÖZLEŞMESİNİN HUKUKÎ NİTELİĞİ

§ 3. BİLGİSAYAR PROGRAMININ İMÂLİ 73
I. GENEL OLARAK 73
II. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL AŞAMALARI 74
A. Karar Verme Aşaması 74
B. Ön Çalışmanın Yapılması 74
C. Bilgisayar Programı Taslağının Hazırlanması 75
D. Bilgisayar Programının İmâl Edilmesi 76
E. İmâl Edilen Bilgisayar Programının Teste Tabi Tutulması 76
F. İmâl Edilen Bilgisayar Programının Uygulanması 77
G. İmâl Edenin İmal Aşamasındaki Diğer Görevleri 77
III. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNİN KONUSU VE ÖZELLİKLERİ 77
A. Bilgisayar Programı İmâl Sözleşmesinin Konusu 77
B. Bilgisayar Programı İmâl Sözleşmesinin Özellikleri 78
1. Tarafların Birlikte Çalışması Gerekliliği 78
2. Çerçeve İlişki ve Güven Borcu 80
3. Proje Değişiklikleri 81
4. Özel Olarak Aydınlatma ve Bilgilendirme Yükümlülüğü 81
5. Başlangıçta Destek ve Eğitim 82

§ 4. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂLİ SÖZLEŞMESİNİN HUKUKÎ NİTELİĞİNİN BELİRLENMESİNDE TİP MESELESİ 84
I. SÖZLEŞMEDE TİP MESELESİ 84
A. Genel Olarak 84
B. Sözleşmede Tip Kavramının Özellikleri 85
C. Tipin Açık veya Kapalı Olması 86
II. TİPİK SÖZLEŞME VE ATİPİK SÖZLEŞME 89
A. Tipik Sözleşme 89
B. Atipik Sözleşme 89
§ 5. ESER SÖZLEŞMESİ VE BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNİN KANUNDAKİ ESER SÖZLEŞMESİNE UYGUNLUĞU 92
I. ESER SÖZLEŞMESİ VE UNSURLARI 92
A. Eser Sözleşmesinin Tanımı 92
B. Eser Sözleşmesinin Unsurları 93
1. Eser 93
2. Eser Meydana Getirme 98
3. Ücret 98
4. Taraflar Arasında Anlaşma 99
II. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMAL SÖZLEŞMESİNİN KANUNDAKİ ESER SÖZLEŞMESİNE UYGUNLUĞU 99
§ 6. VEKÂLET SÖZLEŞMESİ VE BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNİN KANUNDAKİ VEKÂLET SÖZLEŞMESİNE UYGUNLUĞU 105
I. VEKÂLET SÖZLEŞMESİ VE UNSURULAR 105
A. Vekâlet Sözleşmesinin Tanımı 105
B. Vekâlet Sözleşmesinin Unsurları 105
1. İş Görme veya İşlem Yapma 105
2. İşin veya İşlemin Başkası Menfaatine Yapılması 106
3. Vekilin Edim Sonucundan Sorumlu Olmaması ve Bağımsız Olması 107
4. İşin Karşılıklı veya Karşılıksız Olması 108
5. Kanunda Düzenlenmemiş Olan İş Görme Sözleşmelerine Vekâlet Sözleşmesine İlişkin Hükümlerin Uygulanması 108
II. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNİN KANUNDAKİ VEKÂLET SÖZLEŞMESİNE UYGUNLUĞU 110

§ 7. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNİN KENDİNE ÖZGÜ YAPISI OLAN SÖZLEŞME OLARAK NİTELENDİRİLMESİ 112
I. GENEL OLARAK 112
II. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNİN KARMA SÖZLEŞME OLARAK NİTELENDİRİLMESİ MESELESİ 113
III. BİGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNİN BİLEŞİK SÖZLEŞME OLARAK NİTELENDİRİLMESİ MESELESİ 114
IV. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNİN KENDİNE ÖZGÜ YAPISI OLAN SÖZLEŞME OLARAK NİTELENDİRİLMESİ 115
§ 8. GÖRÜŞLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE ŞAHSÎ KANAATİMİZ 119

İKİNCİ BÖLÜM
BİLGİSAYAR PROGRAMI İMAL SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI, TARAFLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

§ 9. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMENİN KURULMASINA İLİŞKİN ÖN HAZIRLIK İŞLEMLERİ 121
I. GENEL OLARAK 121
II. ŞARTNAME HAZIRLANMASI 121
A. Şartnamenin Tanımı ve Önemi 121
B. Şartnamenin Hazırlanmasında Tarafların Rolü 122
1. Genel Olarak 122
2. Sözleşmenin Kurulmasından Önceki Aşamada Şartnamenin Hazırlanmasında Tarafların Rolü 123
3. Sözleşmenin Kurulmasından Sonraki Aşamada Şartnamenin Hazırlanmasında Tarafların Rolü 125
C. Şartname Hazırlanmasının Türk Borçlar Hukuku Açısından Değerlendirilmesi 129
1. Sözleşme Kurulmasından Önceki Aşamada Şartnamenin Hazırlanmasının Değerlendirilmesi 129
2. Sözleşme Kurulmasından Sonraki Aşamada Şartnamenin Hazırlanmasının Değerlendirilmesi 130

§ 10. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI VE ŞEKLİ 135
I. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI 135
A. Genel Olarak Sözleşmenin Kurulması 135
B. Bilgisayar Programı İmâl Sözleşmesinin Kurulması 136
II. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ 138
A. Genel Olarak Sözleşmelerde Şekil 138
B. Bilgisayar Programı İmâl Sözleşmesinin Şekli 140

§ 11. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNDE GENEL İŞLEM ŞARTLARI 144
I. GENEL OLARAK 144
II. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİ AÇISINDAN GENEL İŞLEM ŞARTLARININ UNSURLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 147
A. Genel Olarak 147
B. Genel İşlem Şartları Önceden ve Tek Taraflı Hazırlanmış Olmalıdır 147
C. Genel İşlem Şartları Birden Fazla Sözleşmede Kullanılmak Amacıyla Hazırlanmış Olmalıdır 148
D. Önceden Hazırlanan Sözleşme Metinlerinin Özdeş Olması Şart Değildir 149
E. Genel İşlem Şartları Genel ve Soyut Nitelikte Olmalıdır 149
F. Genel İşlem Şartları Karşı Tarafa En Geç Sözleşmenin Kuruluşunda Sunulmalıdır 150

III. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNDE GENEL İŞLEM ŞARLARININ DENETİMİ 150
A. Genel Olarak 150
B. Bilgisayar Programı İmâl Sözleşmesinde Genel İşlem Şartlarının Yürürlük Denetimi 151
C. Bilgisayar Programı İmâl Sözleşmesinde Genel İşlem Şartlarının Yorum Denetimi 154
D. Bilgisayar Programı İmâl Sözleşmesinde Genel İşlem Şartlarının İçerik Denetimi 154
E. Bilgisayar Programı İmâl Sözleşmesinde Genel İşlem Şartlarını Değiştirme Yasağı 157
IV. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNDE KARŞILAŞILAN GENEL İŞLEM ŞARTLARI 157
A. Genel Olarak 157
B. Bilgisayar Programı İmâl Sözleşmesinde Uygulamada Karşılaşılan Genel İşlem Şartları 158

§ 12. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 163
I. GENEL OLARAK 163
II. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL EDENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 163
A. Genel Olarak 163
B. Bilgisayar Programını İmâl Etme ve Teslim Etme Yükümlülüğü 164
1. Bilgisayar Programını İmâl Etmek 164
2. Bilgisayar Programını Teslim Etmek 166
C. Gerekli Fikî Hakları Devretme 167
1. Genel Olarak Fikrî Hakların Devri 167
2. Malî Hakların Devrine İlişkin Sözleşme 167
3. Lisans (Ruhsat) Sözleşmesi 168
4. Bilgisayar Programı İmâl Sözleşmesinde Fikrî Hakların Devri 169D. Kaynak Kodu Devir Yükümlülüğü 173

1. Genel Olarak 173
2. Kaynak Kodun Devrine İlişkin Mahkeme Kararları 174
3. Kaynak Kodun Devrine İlişkin Doktrindeki Görüşler 176
4. Değerlendirme ve Şahsî Kanaatimiz 178
E. Bilgisayar Programı İle İlgili Dokümanları Devretme 179
F. İmâl Edenin Özen Ve Sadakat Yükümlülüğü 182
III. İŞ SAHİBİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 186
A. Ücret Ödeme Yükümlülüğü 186
B. İşbirliği Yapma Yükümlülüğü 187

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
BİLGİSAYAR PRORAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARI VE SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİ

§ 13. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNDE AYIPTAN DOĞAN SORUMLULUK 194
I. GENEL OLARAK 195
II. AYIP KAVRAMI 195
A. Genel Olarak Ayıp Kavramı 195
B. Bilgisayar Programı İmâl Sözleşmesinde Ayıp Kavramı 197
1. Genel Olarak 197
2. Bilgisayar Programında Ayıp Sayılan Durumlar 199
a. Bilgisayar Programındaki Bir Fonksiyonun Ayıplı Olması 200
b. Bilgisayar Programındaki Fonksiyon Eksikliği Olması 201
c. Bilgisayar Programı Uyumsuzluğu Olması 201
d. Bilgisayar Programında Kapasite Ayıbı Olması 202
e. Bilgisayar Programının Hızının Yavaş Olması 202
f. Bilgisayar Programının Virüslü Olması 202
g. Bilgisayar Programında İş Sahibine Yönelik Hizmet Yardımının Eksikliği Olması 203
h. Bilgisayar Programı Tasarım Ayıpları Olması 203
III. BİLGİSAYAR PRORAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNDE İŞ SAHİBİNİN AYIPTAN DOĞAN HAKLARI 204
A. Genel Olarak 204
B. Ayıptan Doğan Hakların Kullanılmasının Şartları 204
1. Eser Teslim Edilmiş Olmalıdır 204
2. Ayıp İş Sahibinden Kaynaklanmamış Olmalıdır 205
3. İş Sahibi Eseri Kabul Etmemiş Olmalıdır 207
4. İş Sahibi Eseri Gözden Geçirme ve  Bildirim Külfetlerini Yerine Getirmiş Olmalıdır 209
a. Genel Olarak 209
b. Gözden Geçirme (Muayene) Külfeti 210
c. Bildirim (İhbar) Külfeti 213
C. İş Sahibinin Ayıptan Doğan Hakları 214
1. Sözleşmeden Dönme Hakkı 215
2. Bedelde İndirim Talep Hakkı 215
3. Ayıbın Giderilmesini Talep Hakkı 217

§ 14. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNDE ZAPTAN DOĞAN SORUMLULUK 224
I. GENEL OLARAK 224
II. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNDE ESER SAHİPLİĞİ 225
A. Genel Olarak Eser Sahipliği 225
B. Birden Fazla Kişinin Eser Sahipliği 226
C. Bilgisayar Programında Eser Sahipliği 227
1. Genel Olarak 227
2. Bilgisayar Programı Üzerindeki Mülkiyet Hakkı 229
III. BİLGİSAYAR PROGRAMINDA ZAPT VE SORUMLULUK 232

§ 15. BİLGİSAYAR PROGRAMI İMÂL SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 234
I. GENEL OLARAK 234
II. YAKLAŞIK BEDELİN AŞILMASI SEBEBİYLE SONA ERME 235
III. YÜKLENİCİYE BEDEL VE TAZMİNAT ÖDEMEK SURETİYLE SÖZLEŞMEDEN DÖNME 236
IV. ESERİN YOK OLMASI 239
V. İŞ SAHİBİNDEN KAYNAKLI BİR SEBEPLE İFANIN İMKÂNSIZLAŞMASI 242
VI. YÜKLENİCİNİN ÖLÜMÜ VEYA YETENEĞİNİ KAYBETMESİ 243
VII. ZAMANAŞIMI 246

SONUÇ 251

SONUÇ

Bilgisayar programı imâl sözleşmesi, konusu bilgisayar programı olan sözleşmelerden bir tanesidir. Bilgisayar programı imal sözleşmesi, şartnamede veya başka bir şekilde doğru tanımlanmış olan bilgisayar programını imâl etmek için yapılan sözleşmedir. Bir bilgisayar programının imâl edilip, kullanıma hazır hale getirilmesi için, yapılan bütün çalışmalar bilgisayar programı imâl sözleşmesinin konusunu oluşturmaktadır.

Bilgisayar programı imal sözleşmesi, tarafların birlikte çalışmasının gerektiği, karşılıklı güvene dayanan, özel bir aydınlatma ve bilgilendirme yükümlülüğünün bulunduğu ve tarafların devamlı surette birbirine destek olması gerektiği özel bir çerçeve ilişkidir.

Bilgisayar programı imâl sözleşmesinde, imâl eden bir bilgisayar programını imâl edip, üzerindeki fikrî haklarla birlikte iş sahibine devretmektedir. Sözleşmenin konusu bir eserin meydana getirilmesini ve fikrî hakkın devrini ihtiva etmektedir. Bu sebeple, bilgisayar programı imâl sözleşmesi, eser sözleşmesi ile lisans sözleşmesinin birleştiği, kendine özgü yapısı olan isimsiz (atipik) bir sözleşmedir.

Bilgisayar programı imâl sözleşmesinin önemli unsurlarından biri şartnamedir. Şartname, imâl edilecek olan bilgisayar programının tanımını ihtiva eder ve iş sahibinin istek ve ihtiyaçlarını somutlaştırır. Başka bir deyişle şartname ile sözleşmedeki edim somut bir şekilde tespit edilmektedir. Bir sözleşme kurulurken sözleşmenin konusu olan edimin mutlaka belirli olması şart olmayıp, belirlenebilir olması yeterlidir. Bu sebeple, sözleşme kurulmadan önce ve sözleşme kurulurken taraflar şartname hazırlamak zorunda değildir. Sözleşmenin konusu olan bilgisayar programı iş sahibinin istek ve ihtiyaçlarına uygun olarak imal edilmesi gerekmektedir. Bu istek ve ihtiyaçlar iş sahibi tarafından bilinmektedir. Bunları somutlaştıracak olan iş sahibidir. Bu sebeple, şartname iş sahibi tarafından hazırlanmalıdır. Ancak imal eden, bu alanda uzman olmasından dolayı, özellikle teknik konularda iş sahibini aydınlatmalıdır. İş sahibinin şartname hazırlaması, bir külfettir. Şartname hazırlanmaması halinde imâl eden, iş sahibinden kaynaklı olarak edimi yerine getiremeyeceğinden, bu durumda alacaklının temerrüdü hükümleri uygulanmalıdır.

Standart bilgisayar programlarının devrinde kaynak kodun devredilmesine gerek yoktur. Ancak şahsî ihtiyaç ve isteklere göre imâl edilen bir bilgisayar programı söz konusu olduğunda, kaynak kodun devredilip devredilmeyeceği sözleşmede kararlaştırılmamışsa, sözleşme yorumlanarak, sözleşmenin amacı ve tarafların menfaat durumu dikkate alınarak sonuca ulaşılmalıdır. Kaynak kod olmadan, iş sahibi kendine tanınan hakları kullanamıyorsa kaynak kod devredilmelidir. Bununla birlikte, imâl eden programın bakımını üstlenmemişse, özellikle hataların giderilebilmesi ve güncelleştirme yapılabilmesi için gerekli olduğundan, kaynak kod iş sahibine devredilmeldir.

İmâl eden, iş sahibinin bilgisayar programını kullanabilmesi için gerekli olan kullanıcı dokümanlarını ve gerekli olduğunda program dokümanlarını iş sahibine devretmekle yükümlüdür. İmâl eden, bilgisayar programını imal ederken gerekli özeni göstermesi gerekmektedir. Bununla birlikte, programı imâl sürecinde iş sahibi ile ilgili öğrendiği gizli bilgi ve verilerin sadakat borcu kapsamında korunması için gereken özeni göstermek zorundadır.

İş sahibinin bilgisayar programı imâl sözleşmesinde en önemli borcu, yapılan işin karşılığı olan, ücreti ödemektir. Bununla birlikte, iş sahibinin gerekli olduğunda imâl sürecinin her aşamasında imâl edenle işbirliği yapması gerekmektedir. İş sahibinin işbirliği yapması, edim yükümlülüğü olmadığı için, niteliği itibariyle bir külfettir. Bu işbirliğinin yapılmaması sebebiyle program imâl edilemiyorsa, iş sahibinden kaynaklı bir sebeple ifa gerçekleştirilemeyeceğinden, imâl eden alacaklının temerrüdü hükümlerine başvurabilir. Bununla birlikte, imâl eden, eser sözleşmesine ilişkin olan iş sahibinden kaynaklı sebeple ifanın imkânsızlaşmasını düzenleyen hükme de başvurabilir (TBK md. 485).

Bilgisayar programlarında karşılaşılan her hata hukukî anlamda ayıp değildir. Hukukî anlamda ayıp; sözleşmede kararlaştırılan niteliklerdeki veya bilgisayar programının değerini ve kullanılışlılığını önemli ölçüde azaltan lüzumlu vasıflardaki sapmalardır. Bilgisayar programında bir fonksiyonun eksik olması veya ayıplı olması, bilgisayar programının donanımla uyumlu olmaması, kapasitesinin beklenenden daha büyük olması, hızının yavaş olması, virüslü olması ya da iş sahibine yapılması gereken hizmet yardımlarının eksik olması ayıp olarak kabul edilir. Bilgisayar programının ayıplı olması halinde iş sahibi; şartları oluşmuşsa sözleşmeden dönme, bedelde indirim veya ayıbın onarılmasını talep edebilir. Ancak sözleşmeden dönme bilgisayar programı imal sözleşmesi karşılık yüksek bir güvene dayalı olması ve sözleşmenin mümkün olduğunca ayakta tutulması çok önemli olduğundan dönme hakkı en son tercih edilmelidir. Özellikle sözleşmenin değiştirilmesi veya yenilenmesi ile mesele çözülebiliyorsa bu yol tercih edilmelidir.

Bilgisayar programı imal sözleşmesi, öncelikle ifa ile sona erer. Bilgisayar programını imal sözleşmesini taraflar, karşılık anlaşarak ikale sözleşmesi ile de sona erdirebilirler. Bununla birlikte, eser sözleşmesinin kendine özgü sona erme sebepleri olan; yaklaşık ücretin aşılması sebebiyle sona erme, yükleniciye bedel ve tazminat ödemek suretiyle sözleşmenin feshi, eserin yok olması, iş sahibinden kaynaklı sebeple ifanın imkânsız hale gelmesi veya yüklenicinin ölmesi ya da yeteneğini kaybetmesi gibi sona erme sebepleri karakterine uygun düştüğü ölçüde, bilgisayar programı imâl sözleşmesine de uygulanır.

Bilgisayar programı imâl sözleşmesinden doğan alacaklar, TBK. 147. maddesine göre; imal edenin ağır kusuru bulunmaması halinde, beş yıllık zamanaşımına tabidir. Bilgisayar programı ayıplı imâl edilmiş ise bilgisayar programının taşınmaz bir yapı olmamasından dolayı, açılacak davalar iki yıllık zamanaşımına tabidir. İmal eden, ağır kusuru ile programı ayıplı imâl etmişse, ayıptan doğan haklara ilişkin davalar yirmi yıllık zamanaşımına tabidir.

Çalışmanın sonucunda bazı konularda daha ayrıntılı ve açık kanunî yasal düzenlemelere ihtiyaç olduğu kanaatine varılmıştır. Özellikle eser sözleşmesinde teslim ve kabul hususlarının kanunda daha açık ve ayrıntılı düzenlenmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, fikrî haklara konu olan maddî olmayan malların ve teknolojik ürünlerin de eser sözleşmesine konu olduğu düşünüldüğünde özellikle, eser sözleşmesinde yüklenicinin zapta karşı tekeffül borcuna ve iş sahibinin işbirliği yapma yükümlülüğüne ilişkin düzenlemelere ihtiyaç olduğu sonucuna varılmıştır.

I. KONUNUN TAKDİMİ

Bilgisayar, modern hayatın vazgeçilmez bir parçası; hatta bir zorunluluğudur. Gerçekten de, bilgisayar hızlı bir şekilde hayatımıza gir­miştir. Aynı şekilde, günümüzde bilgisayar; endüstri, ticaret, sigortacılık, gazetecilik, tıp, trafik, bilim, ekonomi ve hukuk gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Bilgisayarın modern hayatın birçok alanında yoğun bir şekilde kullanılmasının sonucu olarak, beraberinde bu alanla ilgili pek çok hukukî meseleler de ortaya çıkmıştır. Bu alanda, özellikle veri ve veri güvenliğinin sağlanması, meslekî ve ticarî sırların ve kişilik haklarının ihlâli gibi değişik birçok mesele ile karşılaşılmaktadır. Kayıtların bilgisayar aracılığı ile tutulması, program üzerindeki fikrî haklar, bilgisayar programlarından yararlanabilmek için yapılan sözleşmelerin hukukî kaderi gibi problemler de bu alanda karşılaşılan diğer meselelerdir.

Bilgisayarlar, program bulunmadığı takdirde, bir makine olarak kalır ve elektronik devre yığınından öteye anlamı bulunmayan cihazlar olurlar. Çünkü bilgisayarın fonksiyonunu yerine getirebilmesi için programlara ihtiyaç vardır. Gerçekten de bilgisayardan, verilen emirlerini yerine getiren, istenen ve beklenen sonuçları ortaya çıkarabilen programlar vasıtasıyla yararlanılabilmektedir. Yukarıda da belirtildiği üzere, çok geniş bir kullanım alanı olan bilgisayar için, her alanda o sahaya özgü programlar yapılmakta ve iş sahiplerine sunulmaktadır.

Çalışma veya günlük hayatta bilgisayar kullanmak isteyen kişiler veya karşılaştığı problemleri bilgisayar vasıtası ile çözmek isteyenler, daha önceden hazırlanmış standart bilgisayar programlarından yararlanmaktadırlar. Bu programlar, şahsî ihtiyaçlardan ziyade, objektif olarak belirli bir alanda karşılaşılan ve standart olan problemleri çözmektedirler. Bu tür programlar, diğer mallar gibi seri halde üretilmekte ve kullanılmaya hazır halde bulunmaktadırlar. İhtiyaçlarını var olan standart bilgisayar programlarından gideremeyen ve meselelerini bu programlarla çözemeyen kişiler, şahsî ihtiyaç ve arzularına uygun programlar imâl ettirebilmektedir. Bu tür programlara, bu çalışmada da ayrıntılı olarak yer verilen “Ferdî (Şahsî) bilgisayar programı” de­nir.

Piyasada hazır bulunan standart bilgisayar programlarından yararlanacak olan kişiler, “standart bilgisayar programı devri sözleşmesi^[1]“ ile bunları devralarak yararlanabilmektedir. Ancak ihtiyaçların her za­man standart bilgisayar programları ile karşılanması mümkün olmayabilir. Böyle bir halde, söz konusu kimseler, problemlerini çözecek ferdî bilgisayar programına sahip olmak isterler. Bu sebeple kişiler, ferdî bir programın imâl edilmesi için bilgisayar programı imâl edenle bir sözleşme yaparlar. Bu sözleşmeye kanaatimizce “bilgisayar programı imâl sözleşmesi” adı verilir. İşte bu çalışmanın konusunu söz konusu sözleşme teşkil etmektedir. Ancak bahsi geçem sözleşme bilgisayar programı sözleşmelerinin çeşitlerinden sadece biridir. Gerçekten de, bilgisayar program sözleşmeleri üst başlığı altında bilgisayar programı devir, bakım, geliştirme ve imâl sözleşmeleri gibi birden fazla sözleşme çeşidi yer almaktadır. Bu çalışmada iş sahibinin talepleri doğrultusunda, onun ihtiyaç ve arzularına uygun olarak imâl edilecek bilgisayar programı üzerinde durulmuş, diğer sözleşme çeşitlerine yer verilememiştir.

II. KONUNUN ÖNEMİ

Bilgisayar programı imâli ülkemizde giderek gelişmekte olan bir alandır. Bu tür programların imâli Türkiye’de ekonomik açıdan da büyük bir yer tutmaktadır. Çünkü günümüzde hemen hemen her alanda bilgisayar programı imâli yapılmaktadır. Teknolojinin gelişmesi sonucunda modern hayatta kullanılan makineler ve araçlar, mekanik bir yapı yanında elektronik bir yapıya da sahiptir. Bu sebeple, söz konusu makine ve araçların kullanılabilmesi için onlara özgü programlara ihtiyaç vardır. Bilgisayar programı, bilgisayarlar için imâl edildiği gibi, bir motorlu araç için veya fabrikalarda çalışan makineler için de imâl edilmektedir.

Bilgisayar programlarının birçok alanda yoğun bir şekilde kullanıl­ması sebebiyle, bilgisayar programı imâli ekonomik açıdan da büyük önem arzetmeye başlamıştır. Özellikle imâl sürecinin masraflı olması, bazı bilgisayar programlarının büyük projeler ve kapsamlı bir çalışma gerektirmesi yüzünden, program imâli için büyük sermayelere ihtiyaç vardır. Bu sebeple bilgisayar programı imâl ettirecek olan kişilerin, imâl edenlere yüksek bedeller ödemesi gerekmektedir. Bu şekilde çok maliyetli olacak bir sözleşmede karşılaşılacak problemler hukukî açıdan önem arzetmektedir.

Bilgisayar programı imâl edilirken, iş sahibinin, istek ve arzularına uygun bilgisayar programı imâl edilmesi, program imâl ettirecek olan kişinin yüksek bedeller ödemesi, bu süreçte imal edecek olanın onun sırlarını öğrenmesi gibi menfaatleri bulunmaktadır. Bunun yanında imal edecek olan belirli bir sermaye hazırlamakta, istihdam gerçekleştirmekte ve fikrî haklarını ortaya koymaktadır. Bütün bu sebeplerden dolayı taraflar arasındaki sözleşmede hak ve yükümlülükler belirlenirken tarafların belirtilen menfaat dengesi dikkate alınmalıdır.

Ülkemizde bilgisayar programlarına dair sözleşmeler hukukçular arasında şu an için yeterince ilgi görmemiştir. Gerçekten de bu konuda yapılan çalışma sayısı da belki de bir elin parmaklarını geçmez. Çünkü Türkiye’de genellikle hukukçular tarafından yapılan çalışmalar, bilgisayar programının korunması ile ilgilidir^[2]. Tez konusunun seçiminde etkili olan sebeplerden birisi budur.

Bilgisayar programı imâl sözleşmesi, bilgisayar programı imâl ettirmek isteyen kişi ile bilgisayar programını imâl edecek kişi arasında yapılan bir sözleşmedir. Taraflar arasındaki uyuşmazlıkların çözümünde, öncelikle bu sözleşmenin hukukî niteliğinin belirlenmesi gerekmektedir. Bunun yanında tarafların birbirlerine karşı sahip oldukları haklar ve yükümlülükler doğru tespit edilmelidir.

Bilgisayar programı ile ilgili ülkemizdeki çalışmaların büyük çoğunluğu fikrî haklar çerçevesinde yapılmıştır. Buna karşılık tarafların aralarındaki sözleşmede karşılaşacakları Borçlar Hukuku’na ilişkin problemler üzerinde hemen hemen hiç durulmamıştır. Özellikle bir Borçlar Hukuku sözleşmesinde karşılaşabilecek olan sözleşmenin kurulması, şekli ve tarafların hak ve yükümlülükleri gibi konular bilgisayar programlarını konu alan sözleşmeler açısından yeterince incelenmemiştir. Bu konuda monografik bir eserin hukuk alanında yazılmamış olması da tez konusun seçiminde önemli olan etkenlerden birisidir.

Tezin bir amacı da ileride yapılacak kanun metinlerinin hazırlanmasında, kanun koyucuya yardımcı olmak ve yol göstermektir. Özellikle mukayeseli hukuktaki durum ortaya konularak kanun koyucunun modern bir metin hazırlamasına yardımcı olmak tez konusunun seçiminde etken ola sebeplerden biridir.

Bu çalışmada bilgisayar programı imâl sözleşmesinde karşılaşılabilecek olan Borçlar Hukuku’na ilişkin problemler üzerinde durulmuş, bu konuda teklifler getirilmiştir. Çalışmada özellikle bilgisayar programı imâl sözleşmesinin hukukî niteliği ve tarafların birbirlerine karşı sahip oldukları haklar ve yükümlülükler incelenmiştir.

Bilgisayar programı imâl sözleşmesinin hukukî niteliği incelenirken, en başta vekâlet ve eser sözleşmesi ile isimsiz sözleşmeler üzerinde durulmuştur. Bu çerçevede sözleşmede tip kavramı incelenmiştir. Bilgisayar programı imâl sözleşmesini vekâlet, eser veya isimsiz sözleşme kabul eden görüşler belirtilerek sözleşmenin hukukî niteliği tespit edilmiştir.

Bilgisayar programı imal sözleşmesinde taraflar hak ve yükümlülükleri incelenirken, özellikle bilgisayar programına özgü karşılaşılabilecek problemler üzerinde durulmuştur. Bu çerçevede imâl edenin, bilgisayar programını teslim yükümlülüğünün kapsamı, kaynak kodu devredip devredemeyeceği, programla ilgili dokümanların hangilerinin ve imâl edilen programla birlikte hangi fikrî hakların devredilmesi gerektiği açıklanmıştır. İmâl edenin yükümlülüğü kapsamında, bilgisayar programında karşılaşılabilecek ayıplar ve bu ayıplardan imâl edenin hangi hallerde sorumlu olacağı incelenmiştir. Yine bu kapsamda, bilgisayar programın zapt ve imâl edenin zapta karşı tekeffül sorumluluğunun şartları üzerinde durulmuştur. Bu bilgiler ışığında iş sahibinin zapt ve ayıp sebebiyle hangi haklara sahip olacağı açıklanmıştır.

İş sahibinin, imâl edene yükümlülüğü kapsamında ücret borcu ve işbirliği yapma yükümlülüğü çalışmada incelenen başka bir konudur. Özellikle iş sahibinin bilgisayar programı imâl aşamasında sağlaması gereken işbirliğinin hangi kapsamda olacağı ve bu işbirliğini hukukî niteliği tespit edilmiştir.

III. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI

Daha öncede ifade edildiği üzere bu çalışmanın konusu, “Bilgisayar Programı İmâl Sözleşmesi”dir. Söz konusu başlık aynı zamanda çalış­manın sınırlarını da belirlemektedir. Çalışmanın amacı program imâl ettirmek isteyen kişi ile imâl edecek kişi arasındaki sözleşmenin hukukî niteliğini ve tarafların yükümlülüklerinin neler olabileceğini Borçlar Hukuku sınırları çerçevesinde belirlemektir. Bununla birlikte, taraflar arasındaki hukukî ilişkiden doğan meseleler tespit edilmiş ve bunların çözüm yolları araştırılmıştır. Özellikle bilgisayar programı imâl sözleşmesinin Borçlar Hukuku sözleşmeleri içerisindeki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır.

Çalışmada, bilgisayar programı imâl eden ile kendi ihtiyaç ve arzuları doğrultusunda bilgisayar programı imâl ettirmek isteyen iş sahibi arasındaki sözleşme ilişkisi incelenmiştir. Bilgisayar programı ile ilgili yapılan diğer sözleşmeler, meselâ bilgisayar programı devri sözleşmesi veya bakım sözleşmesi gibi hukukî ilişkiler çalışmanın dışında tutulmuştur. Çünkü bu sözleşmelerin her biri ayrı bir çalışmanın konusu olacak kapsamdadır. Bu sebeple konu ile ilgili bütün sözleşmelerin ele alınıp incelenmesi hem tez boyutunu aşar, hem de amacın dışına çıkılmasına yol açar. Bununla birlikte, konunun daha iyi anlaşılabilmesi için yeri geldikçe ilgili sözleşmelere gerektiği kadar yer verilmiştir.

Bilgisayar programı, fikrî haklara ilişkin düzenlemelere de konu olmaktadır. Ancak, Borçlar Hukuku sınırlarını aşmamak için, bu çalışmada bilgisayar programının fikrî haklara ilişkin hükümlerle korun­ması konusuna ve fikrî haklara ilişkin sözleşmelere yer verilmemiştir. Fikrî haklarla ilgili hükümlerin bilgisayar programı imâl sözleşmesi açısından önem arz edenleri de bu incelemede dikkate alınmıştır. Sözleşmenin hukukî niteliği ile tarafların hak ve yükümlülükleri konuları bu hükümler dikkate alınarak değerlendirilmiştir.

İncelememiz bir giriş, üç bölüm ve sonuçtan meydana gelmektedir. Çalışmanın giriş bölümünde konu hakkında genel bilgiler verilmiştir. Bu çerçevede bilgisayar, bilgisayar programı ve bilgisayar programı sözleşmeleri kavramlarına yer verilmiştir. Birinci bölümünde; sözleşmelerde tip meselesi ve bu çerçevede bilgisayar program imâl sözleşmesinin hukukî niteliği ve bilgisayar programının imâli incelenmiştir. İkinci bölümde, bilgisayar programı imâli sözleşmesinin kurulması, genel işlem şartlarının bu sözleşme açısından değerlendirilmesi üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde ayrıca tarafların hak ve yükümlülükleri ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise, bilgisayar programı imal sözleşmesinin hüküm ve sonuçları araştırılmıştır. Burada bilgisayar programı imal sözleşmesinde ayıba ve zapta karşı tekeffülün özellikleri, sözleşmeyi sona erdiren sebepler ve zamanaşımına yer verilmiştir.

Çalışma sırasında varılan kanaatler, topluca “sonuç” kısmında yer almaktadır.

KAYNAKÇA^[1]

Acar, Faruk                :   Eser Sözleşmesinde Eserin Tamamlama Oranı ve Bu Oranın Etkileri, www.e-akademi.org, (Hukuk, Ekonomi, ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi), S. 134, Aralık 2013, s. 1-24.

Açıkgöz, Osman         :   Tüketicinin Korunması Çerçevesinde Mobil Haberleşme Abonelik Sözleşmesinde Genel İşlem Koşulları, İstanbul 2013.

Aday, Nejat                :   Özel Hukukta Yüklenti Kavramı ve Sonuçları, İstanbul 2000

Akıncı, Şahin               :   Vekâlet Sözleşmesinin Sona Ermesi, Konya 2004.

Akıntürk, Turgut/

Akipek, G. Jale           :   Eşya Hukuku, İstanbul 2009.

Akipek, Şebnem         :   Alt Vekâlet, Ankara 2003.

Akkurt, Sinan Sami     :   Türk Özel Hukukunda İş Sözleşmesi ile Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan Başlıca Yükümlülükler ve Anılan Sözleşmelerin Ayırt Edilmesi, DEÜHFD, C. 10, S. 2, 2008, s. 13-64.

Aksoy Dursun, Sanem:   Eşya Kavramı, İstanbul 2012.

Aksu, Mustafa            :   Bilgisayar Programlarının Fikrî Mülkiyet Hukukunda Korunması, İstanbul 2006.

Akünal, Teoman          :   İsviçre Federal Mahkemesinin Mimarlık Sözleşmesinin Niteliği Konusunda 3 Ekim 1972 Tarihli Kararı, İHFM, C. 40, S. 1-4, 1974,       s. 701-707.

Altaş, Hüseyin             :   Eserin Tesliminden Önce Telef Olması, Ankara 2002 (Kısaltılmışı: Altaş, Eser).

----------                    :   Şekle Aykırılığın Olumsuz Sonuçlarının Düzeltilmesi, Ankara 1998 (Kısaltılmışı: Altaş, Şekle Aykırılık).

Altop, Atilla                :   Türk Borçlar Kanunu Tasarısı’ndaki Genel İşlem Koşulları Düzenlemesi, Prof. Dr. Ergün A. Çetingil ve Prof. Dr. Rageyan Kender’e 50. Birlikte Çalışma Yılı Armağanı, İstanbul, 2006, s. 254-260.

Aral, Fahrettin/

Ayrancı, Hasan           :   Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 10. Bası, Ankara 2014.

Arat, Ayşe                  :   İsimsiz Sözleşmelerin Tamamlanması, EÜHFD, C. I, S. 2, 2006, s. 239-249.

Arbek, Ömer              :   Fikir Ve Sanat Eserlerine İlişkin Lisans Sözleşmesi, Ankara 2005.

Arıdemir, Arzu Genç   :   Hayvanların Hukuki Konumlarının İyileştirilmesi Amacıyla İsviçre Medeni Kanunu ve Borçlar Kanunu’nda Yapılan Değişikliklere Genel Bir Bakış, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan, C. I, İstanbul, 2009, s. 327-348

Arıkan, Ayşe Saadet   :   Bilgisayar Programlarının Korunması AB. ve Türkiye, TBBD, S. 3, 1996, S. 308-391

Arslanlı, Halil               :   Fikrî Hukuk Dersleri, C. II, İstanbul 1954.

Atamer, Yeşim            :   Genel İşlem Şartlarının Denetlenmesi, İstanbul 2001 (Kısaltılmışı: Atamer, Şartlar).

----------                    :   Yeni Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Uyarınca Genel İşlem Koşullarının Denetlenmesi-TKHK M. 6 Ve TTK M. 55, F. 1 (f) İle Karşılaştırmalı Olarak, Türk Hukukunda Genel İşlem Şartları Sempozyumu, Ankara, 2011, s. 9-73 (Kısaltılmışı: Atamer, Denetleme).

Ateş, Mustafa             :   Fikrî Hukukta Eser Sahipliği, Ankara 2012 (Kısaltılmışı: Ateş, Eser Sahipliği).

----------                    :   İstisna (Eser) Sözleşmesi Kapsamında Meydana Getirilen Eser Üzerindeki Fikrî Haklar, BATİDER, C. XXVIII, S. 1, s. 41-63 (Kısaltıl­mışı: Ateş, Fikri Haklar).

Ayan, Mehmet            :   Eşya Hukuku I, Zilyetlik ve Tapu Sicili, 10. Baskı, Konya 2014 (Kısaltılmışı: Ayan, Eşya).

----------                    :   Borçlar Hukuku, 9. Baskı, Konya 2015 (Kısaltılmışı: Ayan, Borçlar).

Aybay, Aydın/

Hatemi, Hüseyin          :   Eşya Hukuku, İstanbul 2012.

Aydoğdu, Murat         :   6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununda Düzenlenen Genel İşlem Koşullarının Konu Bakımından Uygulama Alanı, DEÜHFD, C. 13,    S. 2, 2011, s. 571-621.

Ayiter, Nûşin               :   Hukukta Fikir ve Sanat Ürünleri, Ankara 1981.

Backu, Frieder            :   Softwareerstellung und Dokumentation, ITRB, 2001, s. 248-250.

Bartl, Harald               :   Rechtliche Problematik der Softwarevertraege, BB, 1988, s. 2122-2126 (Kısaltılmışı: Bartl, Problematik).

----------                    :   Hardware, Software und Allgemeine Geschaftsbedingungen, CR, 1985, s. 13-22 (Kısaltılmışı: Bartl, Hardware).

Bartsch, Michael         :   Softwareüberlassung-was ist das?, CR 1992,   s. 393-397 (Kısaltılmışı: Bartsch, Überlassung).

----------                    :   Weitergabeverbote in AGB-Vertraegen zur Überlassung von Standartsoftware, CR, 1987, s. 8-13 (Kısaltılmışı: Bartsch, Weitergabeverbote).

Baş, Ece                     :   6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Genel İşlem Koşulu Kavramı ve İçerik denetimi, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan, İstanbul, 2013, s. 276-306.

Başpınar, Veysel         :   Borç Sözleşmelerinin Kısmî Butlanı, Ankara 1998 (Kısaltılmışı: Başpınar, Butlan)

----------                    :   Vekilin Özen Borcundan Doğan Sorumluluğu, 2. Baskı, Ankara 2004 (Kısaltılmışı: Başpınar, Özen).

Bauer, Ines M./

Witzel, Michael           :   Individualsoftwareerstellung, ITRB, 2003,      s. 62-65.

Baygın, Cem               :   Türk Hukukuna Göre İstisna Sözleşmesinde Ücret ve Tabi Olduğu Hükümler, İstanbul 1999.

Becker, Herman

(Çev. A. Suat Dura)    :   İsviçre Borçlar Kanunu Şerhi, Bern 1934 (Kısaltılmışı: Becker, Şerh).

----------                    :   Eser (İstisna) Sözleşmesi, YD, C. 9, S. 3, 1983, s. 308-328 (Kısaltılmışı: Becker, Eser).

Beckmann, Heiner       :   EDV-Anwenderdokumentationen, CR, 1998,        s. 519-523.

Berki, Şakir                :   Hukukta Müddet Çeşitleri, AÜHFD, C. 25, S. 1-2, 1968, s. 99-116 (Kısaltılmışı: Berki, Müd­det)

----------                    :   Türk Borçlar Kanununda İskatî Mürurzaman, Dr. Recai Seçkin’e Armağan, Ankara 1974, (Kısaltılmışı: Berki, Mürurzaman)

Bormann, Friedrich W./

Bormann, Michael       :   Rechtsnatur und Rechtsschutz der Software, DB, 1991/51-52, s. 2641-2649.

Bömer, Roland            :   Die Pflichten im Computersoftwarevertrag, München 1988.

Braeutigam, Peter/

Rücker, Daniel            :   Softwareerstellung und §651 BGB – diskussion ohne Ende oder Ende der Diskussion?, CR, 2006, s. 361-368.

Bukart, Axel               :   Softwareerstellung – Anspruch auf Herasugabe des Quellcodes, ITRB, 2003, s. 53-57.

Burcuoğlu, Haluk        :   Eser Sözleşmesinde İş Sahibinin Ayıba Karşı Tekeffülden Doğan Hakları ve Özellikle Bu Hakların Kullanılabilmesi İçin Uyulması Gereken Süreler, Prof. Dr. Haluk Tandoğan’ın Anısına Armağan, Ankara, 1990, s. 283-332.

Busche, Jan                 :   Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Bd. IV, §631-651, München 2009 (Kısaltılmışı: MünchK/Busche).

Buz, Vedat                  :   Eser Sözleşmesinde Müteahhidin Eseri Tamamlama Borcunun İmkânsızlaşması, AÜSBFD, C. 49, S. 1-2, 1994, s. 23-40.

Büyükay, Yusuf           :   Eser Sözleşmesi, 2. Bası Ankara 2014.

Bydlinski, Peter           :   Der Sachbegriff im elektronischen Zeitalter: zeitlos oder anpassungsbedurftig?, AcP, 1998, s. 288-328.

Canbolat, Ferhat         :   İstisna Sözleşmesinde İş Sahibinin Ayıba Karşı Tekeffülden Doğan Hakları; Ankara 2009.

Çobanoğlu, Bülent       :   Algoritma Geliştirme ve Veri Yapıları, İstanbul 2009.

Dalyan, Şener             :   Bilgisayar Programlarının Fikrî Hukukta Korunması, Ankara 2009.

Demir, Mehmet           :   2008 Şubat Tarihli Türk Borçlar Kanunu Tasarısı’nın Genel İşlem Koşulları’na İlişkin Maddelerinin (m. 20-25) Değerlendirilmesi ve Çözüm Önerileri, TBBD, S. 76, 2008, s. 217-230.

Diedrich, Kay             :   Typisierung von Softwarevertraegen nach der Schuldrechtsreform, CR, 2002, s. 473-480.

Doğrul, Gürhan Sefa    :   Mimarın Telif Hakkı, Ankara 2013.

Dreier, Thomas           :   Software- und Computerrecht, Frankfurt 2008.

Engel, Friedrich-

Wilhelm                      :   Maengelansprüche bei Software-Vertraegen, BB, 1985, s. 1159-1165.

Endler, Maximilian       :   Rechtsprechungsübersicht zu Dokumentationsmaengeln, CR, 1995, s. 7-11.

Erben, Meinhard/

Günther, Wolf/

Kubert, Michael/

Zahrnt, Christoph        :   IT-Vertraege, Augsburg 2007.

Ercoşkun Şenol,

H. Kübra                    :   Mali Hakları veya Kullanım Hakkını Devralanların Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Kapsamında Korunması, HHFD, C. 3, S. 1, 2013, s. 45-64.

Erdem, Mehmet          :   Özel Hukukta Zamanaşımı, İstanbul 2010.

Erel, Şafak                  :   Türk Fikir ve Sanat Hukuku, Ankara 2009 (Kısaltılmışı: Erel, Sanat).

----------                    :   Fikri Hukukta Bilgisayar Programlarının Korunması, AÜSBFD, C. 49, S. 1-2, 1994, s. 141-164 (Kısaltılmışı: Erel, Korunma)

Eren, Fikret                 :   Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 19. Baskı Ankara 2015 (Kısaltılmışı: Eren, Genel Hükümler)

---------                     :   Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 2. Baskı, Ankara 2015 (Kısaltılmışı: Eren, Özel Hükümler).

----------                    :   İsimsiz Sözleşmelere İlişkin Bazı Sorunlar, Prof. Dr. Turgut Akıntürk’e Armağan, İstanbul 2008 (Kısaltılmışı: Eren, İsimsiz Sözleşmeler).

----------                    :   İnşaat Sözleşmeleri, Ankara 2001. (Kısaltılmışı: İnşaat Sözleşmeleri)

Ergezen, Muaz            :   İstisna Sözleşmesinde Tarafların Sözleşmeyi Sona Erdirme Hakkı, Ankara 2007.

Erişgin, Nuri                :   Standart Yazılım Devrini Amaçlayan Sözleşmelerde Edimin Konusu Olarak Bilgisayar Programı, AÜHFD, C. 48, S. 1-4, 1999,           s. 213-253.

Eroğlu, Sevilay            :   Rekabet Hukukunda Bilgisayar Programlarının Korunması, İstanbul 2000.

Erzurumluoğlu, Erzan:  Sözleşmeler Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2013.

Esener, Turhan/

Güven, Kudret            :   Eşya Hukuku, 6. Baskı, Ankara 2015.

Fritzsche, Jörg             :   Rechtsfragen der Herstellung und Überlassung von Software, JuS, 1995, s. 497-504.

Gauch, Peter               :   Der Werkvertrag, 5. Auf., Zürich 2011.

Gaul, Björn                 :   Mangelhafte Standardsoftware – Untersuchung- und Rügepflichten bei Lieferung, MDR, 2000, s. 549-559.

Gautschi, Georg          :   Berner Kommentar zum Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Bd. IV, Das Obligationenrecht, Abt. 2, Der Einfache Auftrag, Art. 394-406, Bern 1971(Berner Kommentar/Gautschi, Der Einfache Auftrag).

----------                    :   Berner Kommentar zum Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Bd. VI, Das Obligationenrecht, Abt. 2, Der Werkvertrag, Art. 363-379, Bern 1967 (Berner Kommentar/Gautschi, Der Werkvertrag).

Gennen, Klaus/

Völkel, Anne               :   Recht der IT-Vertraege, Heidelberg 2009.

Gökyayla, Emre          :   Eser Sözleşmesinde Ek İş ve İş Değişikliği, İstanbul 2009 (Kısaltılmışı: Gökyayla, Eser).

----------                    :   Eser Sözleşmesinde Müteaddidin Sadakat ve Özen Borcu, Prof. Dr. Kemal Oğuzman’a Armağan, C. I, İstanbul, 2002, s. 785-805 (Kısaltılmışı: Gökyayla, Özen).

----------                    :   Telif Hakkı ve Telif Hakkının Devri Sözleşmesi, Ankara 2001(Kısaltılmışı: Gökyayla, Telif Hakkı).

Günay, Cevdet İlhan    :   Türk Borçlar Kanunu Şerhi, 2. Baskı, Ankara 2015.

Gümüş, Mustafa Alper: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, C. I, 3. Baskı, İstanbul 2013 (Kısaltılmışı: Gümüş, I).

----------                    :   Borçlar Hukuku Özel Hükümler, C. II, 3. Baskı, İstanbul 2014 (Kısaltılmışı: Gümüş, II).

Günel, Mustafa Cahit:  Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinde Arsa Sahibinin İnşaattaki Ayıp Nedeni ile Sahip Olduğu Haklar, Prof. Dr. Ergun Özsunay’a Armağan, İstanbul, 2004, s. 411-433.

Günther, Andreas        :   Software-Portierung als Werkvertrag, ITRB, 2002, s. 26-27.

Hantschel, Ines            :   Softwarekauf und- weiterverkauf, Berlin 2011.

Hatemi, Hüseyin/

Gökyayla, Emre          :   Borçlar Hukuku Genel Bölüm, İstanbul 2012.

Havutçu, Ayşe            :   Tüketicinin Genel İşlem Şartlarına Karşı Korunması, İzmir 2003.

Heppner, Henning       :   Software-erstellungsvertraege, Köln 1997.

Heussen, Benno          :   Technische und rechtliche Besonderheiten von Maengel bei Computerleistung(I), CR, 1988,   s. 894-900.

Hoene, Thomas/

Zeifang, Gregor           :   Sofwareerstellung un –anpassung in der Bilanz des Softwareherstellers, ITRB, 2003, s. 228-231.

Hoeren, Thomas         :   IT Vertragsrecht, Köln 2007 (Kısaltılmışı: Hoeren, Vertrag)

----------                    :   Allgemeine Geschaeftsbedingungen bei Internet- und Softwarevertraegen, München 2008 (Kısaltılmışı: Hoeren, Software).

Hoeren, Thomas/

Schuhmacher, Dirk      :   Wervendungsbeschraenkungen im Softwarevertrag, CR, 2000, s. 137-146.

Honsell, Heinrich         :   Schweizerisches Obligationenrecht, Besonderer Teil, 9. Auflage, Bern 2010.

Ihde, Rainer                :   Das Pflichtenheft beim Softwareerstelleungsvertrag, CR, 1999, s. 409-414.

Huber, Felix/

Schwendener, Niklaus:   OR Kommentar zum Schweizerisches Obligationenrecht, Art. 363-379, Zürich 2009. (Kısaltılmışı: OR/Huber/Schwender).

Jaeggi, P.                    :   Bemerkungen zu einem Urteil über Architektenvertrag, SJZ, 1973, s. 301-305.

Junker, Abbo/

Benecke, Martina        :   Computerrecht, Baden-Baden 2003.

Kaelin, Oliver              :   Der Sachbegrif im schweizerischen ZGB, Zürich 2002.

Karadaş, İzzet             :   Eser (İnşaat Yapım) Sözleşmeleri, Ankara 2013.

Karahasan,

Mustafa Reşit              :   Türk Borçlar Hukuku, C. 6, İstanbul 1992.

Karger, Michael          :   Rechtseinraeumung bei Software-Erstelleung, CR 2001, s. 357-366 (Kısaltılmışı: Karger, Software).

---------                     :   Softwareentwicklung Rechtseinraeumung bei fehlender ausdrücklicher Vereinbarung, ITRB, 2001, s. 67-70 (Kısaltılmışı: Karger, Softwareentwicklung).

Kaşak, Esra                :   Sözleşmenin Niteliğine ve İşin Özelliğine Yabancı Olan Genel İşlem Koşulları, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 3, S. 1, 2012, s. 415-429.

Kath, Peter                 :   Softwareentwicklungsvertraege, Giessen 2006.

Kayıhan, Şaban/

Günergök, Özcan        :   Borçlar Kanunu M. 386/f.2 Karşısında İsimsiz İş Görme Sözleşmeleri Yapılabilir mi?, AÜEHFD, C. II, S. 1, s. 275-282.

Kaypakoğlu, Serhat    :   Bilgisayar Programlarının Hukukî Korunması, İstanbul 2004.

Kerimoğlu,

Hande Bahar               :   Fikir ve Sanat Eserlerine İlişkin Lisans (Ruhsat) Sözleşmesinin Hukukî Niteliği, Kamu-İş, C. 7, S. 2, 2003, s. 2-22.

Keskin, Dilşat             :   Kaynak Kod (Source Code) Escrow Sözleşmesi, TAAD, Y. 3, S. 10, 2012, s. 95-128.

Kırca, İsmail               :   Escrow Sözleşmesi, BATİDER, C. XIX, S. 1, 1997, s. 45-61.

Kılıçoğlu, Ahmet M.    :   Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 18. Bası, Ankara 2014 (Kısaltılmışı: Kılıçoğlu, Borçlar)

----------                    :   Müteahhidin Eseri Şahsen Yapma Veya Kendi İdaresi Altında Yaptırma Borcu, AÜHFD,      C. 32, S. 1-4, 1975, s. 185-199 (Kısaltılmışı: Kılıçoğlu, Şahsen).

Kilian, Wolfgang         :   Vertragsgestaltung und Maengelhaftung bei Computersoftware, CR, 1986, s. 187-196.

Kinderman, Manfred   :   Was ist Computer-Software, ZUM, 1982, s. 2-10 (Kısaltılmışı: Kinderman, Computer).

---------                     :   Vertrieb und Nutzung von Computersoftware aus urheberrechtlicher Sicht, GRUR, 1983/4, s. 150-161 (Kısaltılmışı: Kinderman, Nutzung).

Klunzinger, Eugen       :   Einführung in das Bürgerliche Recht, München 2011.

Koch, Frank               :   Computer-Vertragsrecht, Freiburg/München/ Berlin 2009.

Kronberger, Jürgen     :   Der Software-Vertrag, Wien 1992.

Kocayusufpaşaoğlu, Necip/

Hatemi, Hüseyin/Serozan, Rona/

Arpacı, Abdulkadir     :   Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I, 6. Baskı, İstanbul 2014

Kocayusufpaşaoğlu, Necip/

Hatemi, Hüseyin/Serozan, Rona/

Arpacı, Abdulkadir     :   Borçlar Hukuku Özel Bölüm, İstanbul 1992.

Koç, Nevzat               :   İsviçre-Türk Hukukunda Alacaklının Temerrüdü, Ankara 1992.

Kotthoff, Jost              :   Sofwareerstellungs-Vertraege nach der Schuldrectsmodernisierung, K&R, 2002, s. 105-110.

Köhler, Helmut           :   Rechtsfragen zum Softwarevertrag, CR, 1987, s. 827-835 (Kısaltılmışı: Köhler, Rechtsfra­gen).

----------                    :   Herstellungsrisiken und Informationspflichten, CR, 1988, s. 623-632 (Kısaltılmışı: Köhler, Herstellung).

----------                    :   Mitwirkungspflicht, CR, 1989, s. 102-106 (Kısaltılmışı: Köhler, Mitwirkung).

König, Mark Michael: Das Computerprogramm im Recht, Köln, 1991 (Kısaltılmışı: Konig, Computer ).

----------                    :   Software(Computerprogramme) als Sache und deren Erwerb als Sachkauf, NJW, 1993/48,     s. 3121-3124 (Kısaltılmışı: Konig, Software).

----------                    :   Zur Sacheigenschaft von Computerprogrammen und deren Überlassung, NJW, 1990/25,   s. 1584-1586 (Kısaltılmışı: Konig, Überlassung).

----------                    :   Die Qualifizierung von Computerprogrammen als Sachen i. S. Des §90 BGB, NJW, 1989,      s. 2604-2605 (Kısaltılmışı: Konig, Sachen).

Köroğlu, Emre            :   6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununa Göre Taşınır Satış Sözleşmesinin Sona Ermesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kayseri 2015.

Krause, Jörg Dieter     :   Der Software-Erstellungsvertrag, München 1991.

Kuntalp, Erden            :   Karışık Muhtevalı Akit, 2. Baskı, Ankara 2013. (Kısaltılmışı: Kuntalp, Akit)

----------                    :   Bankalar ve Genel İşlem Koşulları, Türk Hukukunda Genel İşlem Koşulları Sempozyumu, Ankara, 2011, s. 81-102 (Kısaltılmışı: Kuntalp, Bankalar).

Kurşat, Zekeriya         :   Eser ve Vekalet Sözleşmelerinin Nitelendirilmesi Sorunu ve Nitelendirmenin Hükmü, İÜHFM, C. LXVII, S. 1-2, 2009, s. 143-166.

Larenz, Karl                :   Methodenlehre der Rechtswissenschaft, Berlin/ Heidelberg/NewYork 1969.

Lauer, Jörg                 :   Vertraege über Software-Leistungen in der Praxis, BB, 1982, s. 1758-1763.

Lejeune, Mathias         :   IT-Besonderheiten der Schuldrechtsreform: Ein Praxisüberblick, K&R, 2002, s. 441-447.

Malzer, Hans Michael: Der Softwarevertrag, Köln 1991.

Marly, Jochen             :   Softwareüberlassungsvertraege, München 2006 (Kısaltılmışı: Marly, Überlassung).

----------                    :   Die Qualifizierung der Computerprogramme als Sache nach §90 BGB, BB, 1991/7, s. 432-436 (Kısaltılmışı: Marly, Computer).

Martinek, Michael       :   Moderne Vertragstypen, Band III, München 1993.

Memiş, Tekin              :   Fikrî Hukuk Bakımından Kaynak Kodların Korunması, Fikrî Mülkiyet Hukuku Yıllığı, 2009, s. 293-308.

Mehrings, Josef           :   Computersoftware und Maengelhaftung, GRUR, 1985, s. 189-197 (Kısaltılmışı: Mehrings, Maengel).

----------                    :   Computersoftware und Gewaehrleistungsrecht, NJW, 1986, s. 1904-1909 (Kısaltılmışı: Mehrings, Software).

Meyer, Oliver             :   Akuelle vertrags- und urheberrechtliche Aspekte der Erstellung, des Vertriebs und der Nutzung von Software, Karlsruhe 2008.

Moritz, Hans-Werner/

Tybusseck, Barbara    :   Computersoftware, Rechtsschutz und Vertragsgestaltung, München 1992.

Müller-Foell,

Christoph                    :   Die Mitwirkung des Bestellers beim Werkvertrag, Berlin 1982.

Müller-Hengstenberger,

Claus D.                     :   Computersoftware ist keine Sache, NJW, 1994, s. 3128-3134 (Kısaltılmışı: Müller-Hengstenberger, Sache).

----------                    :   Risikoteilung in DV-Projekten, CR, 1995,       s. 198-205 (Kısaltılmışı: Müller-Hengstenber­ger, Risikoteilung).

Müller-Hengstenberg, Claus D./

Krcmar, Helmut          :   Mitwirkungspflichten des Auftraggebers bei IT-Projekten, CR, 2002, s. 549-557.

Nomer, Haluk N.        :   Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 13. Baskı, İstanbul 2013.

Nicklisch, Fritz            :   Mitwirkungspflicten des Bestellers beim Werksvertrag, inbesondere beim Bau- und Industrieanlagenvertrag, BB, 1979, s. 533-544.

Oğuzman, M. Kemal/

Seliçi, Özer/

Oktay-Özdemir, Saibe:   Eşya Hukuku, 18. Bası, İstanbul 2015.

Oğuzman, Kemal/

Öz, Turgut                  :   Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I, 12. Baskı, İstanbul 2014.

Oktay, Saibe               :   İsimsiz Sözleşmelerin Geçerliliği, Yorumu ve Boşlukların Tamamlanması, İHFM, C. LV, 1996, 263-296.

Olgaç, Senai               :   İstisna Akdi, Ankara 1977.

Otto, Dirk                   :   Recht für Software- und Webentwickler, Bonn 2008.

Ozanoğlu,

Hasan Seçkin              :   İstisna ve Özellikle İnşaat Sözleşmelerinde Müteahhidin (Yüklenicinin) Eseri Teslim Zamanında Gecikmesine Bağlanan İfaya Eklenen Cezai Şart (Gecikme Cezası Kayıtları), GÜHFD, C. III, S. 1-2, 1999, s. 60-118.

Öz, Turgut                  :   İş Sahibinin Eser Sözleşmesinden Dönmesi, İstanbul 1989.

Öktem, Seda              :   Eser Sözleşmesinde İş Sahibinin Ayıptan Doğan Hakları, İBD, C. 80, S. 5, 2006, s. 1947-1965.

Pekgüçlü

Karabulut, Güzin         :   Türk Özel Hukukunda Yap-İşlet-Devret Sözleşmesi, Ankara 2007.

Peters, Frank/

Jacoby, Florian           :   J. Von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetz, Buch 2, § 631-651, Berlin 2008 (Kısaltılmışı: StaudingerK/Peters/ Jacoby).

Polley, Romina            :   Verwendungsbeschraenkungen in Softwareüberlassungsvertraegen, CR, 1999, s. 345-354.

Pres, Andreas             :   Gestaltungsformen urheberrechtlicher Softwarelizenzvertraege, CR, 1994, s. 520-525.

Redeker, Helmut         :   IT-Recht, München 2007 (Kısaltılmışı: Redeker, IT).

----------                    :   Wer ist Eigentümer von Goethes Werther?, NJW, 1992, s. 1739-1740 (Kısaltılmışı: Redeker, Eigentümer).

----------                    :   Sofwareerstellung und §651 BGB, CR, 2004, s. 88-91 (Kısaltılmışı: Redeker, Erstellung).

----------                    :   Softwareerstellung im neuen Schuldrecht, ITRB, 2002, s. 119-121 (Kısaltılmışı: Redeker, Software).

Rehmann,

Wolfgang A.               :   Herstellung von Individualanwendersoftware, CR, 1989, s. 961-965.

Ruppelt, Martin           :   Vertragseinheit und Softwaremaengel, CR, 1988, s. 994-995.

Sarı, Suat                    :   Vekâlet Sözleşmesinin Tek Taraflı Olarak Sona Erdirilmesi, İstanbul 2004.

Schaub, Beate             :   Das Pflichtenheft im Spiegel der Rechtsprechung, CR, 1993, s. 329-334.

Schmidl, Michael         :   Softwareerstellung und §651 BGB – ein Versöhnungsversuch, MMR, 2004, s. 590-593.

Schmidt, Harry            :   Ulmer-Brander-Hensen AGB-Recht Kommentar, Köln 2011 (Kısaltılmışı: Schmidt, AGB).

----------                    :   Beratungsleistungen und Miwirkungspflichten, CR, 1992, s. 709-714 (Kısaltılmışı: Schmidt, Beratungsleistungen).

Schneider, Jochen       :   Softwareerstellung und Softwareanpassung – Wo bleibt der Dienstvertrag?, CR, 2003,         s. 317-323 (Kısaltılmışı: Schneider, Erstellung).

----------                    :   Neues zur Vorlage und Herausgabe des Quellcodes?, CR, 2003, s. 1-9 (Kısaltılmışı: Schneider, Quellcodes).

----------                    :   Projektsteuerung – Projektrisiken bei Software, CR, 2000, s. 27-35 (Kısaltılmışı: Schneider, Projektrisiken).

Schuhmacher, Dirk      :   Wirksamkeit von typischen Kaluseln im Softwareüberlassungsvertraegen, CR, 2000, s. 641-645.

Schwenker, H. C.       :   Erman Bürgerliches Gesetzbuch, Handkommentar, Bd. I, Köln 2011 (Kısaltılmışı: ErmanK/Schwenker).

Serozan, Rona            :   Sözleşmeden Dönme, İstanbul, 2007 (Kısaltılmışı: Serozan, Sözleşme).

----------                    :   Borçlar Hukuku Genel Bölüm, C. III, İstanbul 2014. (Kısaltılmışı: Serozan, Borçlar)

Sirmen, Lale                :   Tüketici Sözleşmelerindeki Genel İşlem Şartlarının Denetlenmesi, Türk Hukukunda Genel İşlem Koşulları Sempozyumu, Ankara 2011,   s. 109-134.

Slongo, Doris              :   Der Softwareerstellungsvertrag, Zürich 1991.

Sprau, Hartwig            :   Palandt Bürgerliches Gesetzbuch, München 2011.

Stichtenoth, Jonas       :   Softwareüberlassungsvertraege nach der Schuldrectsmodernisierungsgesetz, K&R, 2003, s. 105-110.

Şenocak, Zarife           :   Eser Sözleşmesinde Ayıbın Giderilmesini İsteme Hakkı Ankara, 2002.

Taeger, Jürgen            :   Produkt- und Produzentenhaftung bei Schaeden durch fehlerhafte Computerprogamme, CR 1996, s.257-271.

Tandoğan, Haluk         :   Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C. I/1,    6. Baskı İstanbul 2008 (Kısaltılmışı: Tandoğan, I/1).

----------                    :   Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C. II, 4. Baskı, İstanbul 2010.(Kısaltılmışı: Tandoğan, II).

----------                    :   İstisna Akdi Kavramı, Unsurları ve Benzeri Akitlerden Ayırdedilmesi, İmran Öktem’e Ar­mağan, Ankara, 1970, s. 311-332 (Kısaltılmışı: Tandoğan, İstisna Akdi).

Tekinalp, Ünal             :   Fikrî Mülkiyet Hukuku, İstanbul 2012.

Tekinay, Selahattin Sulhi/

Akman, Sermet/

Burcuoğlu, Haluk/

Altop, Atilla                :   Tekinay Eşya Hukuku, C. I, 5. Baskı, İstanbul 1989 (Kısaltılmışı: Tekinay/Akman/Burcuoğlu/ Altop, Eşya).

Tekinay, Selahattin Sulhi/

Akman, Sermet/

Burcuoğlu, Haluk/

Altop, Atilla                :   Tekinay Borçlar Hukuku, 7. Baskı, İstanbul 1993. (Kısaltılmışı: Tekinay/Akman/Burcuoğ­lu/ Altop, Borçlar).

Tellis, Nikolas             :   Gewaehrleistungsansprüche bei Sachmaengeln von Anwendersoftware, BB, 1990, s. 500-506.

Thewalt, Stephan        :   Der Softwareerstellungsvertrag nach der Schuldrechtsreform, München 2004. (Kısaltılmışı: Thewalt, Softwareerstellungsvertrag)

----------                    :   Softwareerstellung als Kaufvertrag mit werkvertrraglich Einschlag, CR, 2002, s.1-7 (Kısal­tılmışı: Thewalt, Kaufwertrag).

Toçuoğlu, Hamide       :   Fikrî Haklar Ders Notları (Basım yılı ve yeri yok).

Topaloğlu, Mustafa     :   Bilgisayar Programı Üzerindeki Haklar ve Bu Hakların Korunması, İstanbul, 1997 (Kısaltılmışı: Topaloğlu, Korunma).

----------                    :   Bilişim Hukuku, Adana, 2005 (Kısaltılmışı: Topaloğlu, Bilişim).

Topuz, Murat              :   6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde Genel İşlem Koşullarında Kapsam (Yürürlük) Denetimi, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan, İstanbul, 2013, s. 1138-1174 (Kısaltılmışı: Topuz, Denetim)

----------                    :   Eserin Teslimden Önce Telef Olması ve Roma Hukuku’nun Türk Borçlar Hukuku’na Etkileri, MÜHF-HAD, C. 14, S. 1-2, s. 201-236 (Kısaltılmışı: Topuz, Teslim).

Tuğ, Adnan                 :   Türk Özel Hukukunda Şekil, Konya 1994.

Turgut, Şenol              :   Bilgisayar Programlarının Hukukî Niteliği ve Vergilendirilmesi, Ankara 2009.

Türker, Erhan              :   Türk ve İngiliz Hukukunda Satıcının Zapta Karşı Teminat Borcu, Eskişehir 1974.

Tüysüz, Mustafa          :   Fikrî Haklar Üzerindeki Sözleşmeler, Ankara 2007.

Tybusseck, Barbara    :   Vertragsgestaltung für Computersoftware, Holzgerlingen 1986.

Uçar, Ayhan               :   İstisna Sözleşmesinde Müteahhidin Ayıba Karşı Tekeffül Borcu, Ankara, 2003 (Kısaltılmışı: Uçar, Tekeffül).

----------                    :   İstisna Sözleşmesinde Teslim Kavramı, Teslimin Usulü ve Hukukî Sonuçları, AÜEHFD,    C. V, S. 1-4, 2001, s. 513-555 (Kısaltılmışı: Uçar, Teslim)

Ulmer, Detlef              :   Elektronischer Ersatz für Handbücher, ITRB, 2001, s. 64-67.

Usta, Songül               :   Eser Sözleşmesinin Konusu Özellikleri ve Tarafları, İBD, C. 84, S. 6, 2010, s. 351-3569.

Uyan, Göktürk            :   İsviçre-Türk Hukukunda Mimari Proje Düzenleme Sözleşmesinin Hukuki Niteliği, İstanbul 2006.

Uygur, Turgut              :   İnşaat Hukuku Sözleşmeden Doğan Borçlar ve Eser Sözleşmesi, C. I, Ankara 1997.

Üçer, Mehmet             :   Roma Hukukunda ve Karşılaştırılmalı Hukukta Alacaklının Temerrüdü, Ankara 2007.

Ünal, Akın                  :   Kelepçeleme Sözleşmeleri, Ankara 2012

Ünal, Mehmet/

Başpınar, Veysel         :   Şeklî Eşya Hukuku, 7. Baskı, Ankara 2015.

Vatansever, Fahri        :   Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş, Ankara 2011.

Yağcıoğlu, Ali Haydar:    Yeni İsviçre Haksız Rekabet Kanunu’nda Genel İşlem Koşullarının Açık İçerik Denetimi (UWG Art. 8), Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan, C. III, İzmir, 2013, s. 3057-3098.

Yalçınduran, Türker    :   Vekâlet Sözleşmesinde Ücret, Ankara 2007.

Yavuz, Cevdet            :   Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 11. Baskı, İstanbul 2014.

Yelmen, Adem            :   Türk Borçlar Kanunu’na Göre Genel İşlem Şartları, Ankara 2014.

Yıldırım,

Mustafa Fadıl              :   Standart Bilgisayar Program Devir Sözleşmesi, İstanbul, 1999 (Kısaltılmışı: Yıldırım, Devir).

----------                    :   İsviçre Federal Mahkemesi’nin Bir Kararı (BGE 125 III 263 ff) ve Değerlendirilmesi, AÜEHFD, C. V, S. 1-4, 2001, s. 665-673 (Kısaltılmışı: Yıldırım, Karar ).

----------                    :   Bilgisayar Programlarında Akdi ve Teknik Kullanım Sınırlamaları ve Kullanıcının Hukukî Konumu, AÜEHFD, C. VII, S. 1-2, 2003 (Kısaltılmışı: Yıldırım, Sınırlamalar).

----------                    :   Satıcının Zapta Karşı Tekeffül sorumluluğu Bakımından 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 216. Maddesi Nasıl Okunmalıdır?, GÜHFD, C. XVII, S. 1-2, 2013, s. 1049-1059 (Kısaltılmışı: Yıldırım, Zapt).

----------                    :   Standart Bilgisayar Programı Ayıplarından Sözleşmeye Dayalı Sorumluluk, AÜEHFD, C. II, S. 1, s. 147-160 (Kısaltılmışı: Yıldırım, Ayıp).

Yücer Aktürk, İpek     :   Satım ve Eser Sözleşmelerinde Gözden Geçirme ve Bildirim Külfetleri, Ankara 2012.

Zevkliler, Aydın/

Gökyayla, Emre K.     :   Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 14. Baskı, Ankara 2014.

Zindel, Gaudenz G./

Pulver, Urs                  :   Basler Kommentar zum Obligationenrecht I, Art. 1-529 OR, 4. Auflage, Basel 2007 (Kısaltılmışı: BaslerK/Zindel/Pulver).