Birlikte Velayet Kurumu ve Birlikte Velayete İlişkin Yabancı Mahkeme İlamlarının Tanınması ve Tenfizi

Birlikte Velayet Kurumu ve Birlikte Velayete İlişkin Yabancı Mahkeme İlamlarının Tanınması ve Tenfizi

Ahmet Cemal RUHİ

2019/07 1. Baskı, 320 Sayfa

ISBN 978-605-7820-14-3

Hukukumuzda birlikte velayete hükmedilmesine cevaz verecek bir düzenleme bulunmamaktadır. Aksine 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nda yer alan hükümler emredici kabul edilerek "birlikte velayet" kurumunun hukukumuzun genel ilkelerine ve kamu düzenimize aykırı olduğu tartışmaları doğmuştur. Bu durum özellikle "birlikte velayete" ilişkin yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizinin reddedilmesine sebep olmuştur. Yargıtay, süregelen uygulamasını 14 Mart 1985 tarihinde imzalanan ve 25.03.2016 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "11 Nolu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmeye Ek 7 No.lu Protokol" nedeniyle değiştirmiş ve birlikte velayete ilişkin yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizinin kabul edilebileceğine hükmetmiştir. Her ne kadar yüksek mahkemenin süregelen uygulamasını değiştirmesi nedeniyle sorunun çözüldüğü düşünülebilirse de iç hukukumuzda herhangi bir düzenleme yapılmaması nedeniyle konuya ilişkin tartışmalar sürmektedir. Ancak "11 Nolu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmeye Ek 7 No.lu Protokolün" 5. maddesinde yapılan düzenlemenin çerçeve hükümler içermesi nedeniyle sorunun tam olarak çözüldüğünü ifade etmek mümkün değildir. Bu noktada temel meselenin, birlikte velayet kurumunun hukukumuzun temel ilkelerine aykırı olup olmadığının tespitiyle çözüme kavuşacağı açıktır. Bu nedenle öncelikle birlikte velayet kurumunun içeriği ve kurumun hukukumuzdaki yerinin incelenmesi gerekmektedir. Zira her ne kadar hukukumuzda birlikte velayete cevaz vermeyen ya da birlikte velayeti yasakladığı savunulan düzenlemeler yer alsa da, genel kabule göre birlikte velayet kurumu bir ihtiyaç olarak görülmektedir.(ÖZET BÖLÜMÜNDEN)

İçindekiler

Giriş
Birinci Bölüm 
VELAYET HAKKI VE KAPSAMI 
I. Velayet Kavramı
A. Kavramın İçeriği ve Gelişiminin Değerlendirilmesi
B. Velayete Hakim Olan Genel Prensipler
C. Velayet Hakkına Sahip Olanlar 
II. Velayetin Tevdii ve Kişisel İlişki Tesisi
A. Velayetin Tevdii
B. Kişisel İlişki Tesisi
III. Nafaka
A. Tedbir Nafakası
B. İştirak Nafakası
C. Yardım Nafakası
IV. Velayetin Kapsamı
A. Genel Olarak
B. Velayetin Değiştirilmesi
C. Velayet Hakkı Verilemeyecek Olan Haller
D. Velayetin Kaldırılması 
V. Çocuk Teslimi ve Çocukla Kişisel İlişki Kurulmasına İlişkin İlamların İcrası
A. Genel Olarak
B. Ortak Hükümler
C. Kararı Yerine Getirmeyenin Cezalandırılması

İkinci Bölüm 
BİRLİKTE VELAYET 
I. Genel Bilgi
II. Birlikte Velayet İle İlgili Gelişmeler 
III. Birlikte Velayetin Söz Konusu Olabileceği Durumlar
A. Evlilik Birliğinin Sona Ermesi Neticesinde Müşterek Çocuğun Velayeti
B. Evlilik Birliği Dışında Doğan Çocuğun Velayeti
IV. Kanuni Düzenlemelerin Tespiti ve Değerlendirilmesi
A. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu'nun Velayete İlişkin Hükümleri 
B. Mehaz İsviçre Medeni Kanunu'nun Velayete İlişkin Hükümleri
C. Çocuğun Üstün Yararı İlkesi Çerçevesinde Kavramın Değerlendirilmesi
D. Kamu Düzeni Kavramı Çerçevesinde Kavramın Değerlendirilmesi
V. Birlikte Velayete İlişkin Görüşler
A. Hüküm emredicidir, ayrıca birlikte velayete hükmedilmesi mümkün değildir
B. Hüküm emredicidir, bu nedenle birlikte velayete hükmedilmesi mümkün değildir
C. Hükümde boşluk olması nedeniyle birlikte velayete hükmedilmesi mümkündür
VI. Birlikte Velayete Hükmedilmemesi Gereken Haller
A. Velayetin Kaldırılması Nedenlerinin Bulunması
B. Ebeveynler Arasında Sürekli Bir Çatışma Durumunun Bulunması
C. Ebeveynlerin Birbirleri İle İletişim Kurma İsteklerinin Bulunmaması
D. Ebeveynlerin Ortak Taleplerinin Velayetin Taraflardan Birine Verilmesi Yönünde Olması
VII. Uluslararası Sözleşme Çerçevesinde Yapılan Değerlendirme

Üçüncü Bölüm 
BİRLİKTE VELAYETE İLİŞKİN YABANCI MAHKEME İLAMLARININ TANINMASI VE TENFİZİ 
I. Hukuki Düzenlemelerin Tespiti ve Değerlendirilmesi
A. Çocukların Velayetine İlişkin Kararların Tanınması ve Tenfizi ile Velayetin İadesine Dair 20 Mayıs 1980 Tarihli Avrupa Sözleşmesi
B. Küçüklerin Korunmasına Dair Makamların Yetkisine ve Uygulanacak Kanuna Dair 1961 Tarihli Lahey Sözleşmesi
C. Velayet Sorumluluğu ve Çocukların Korunması Hakkında Tedbirler Yönünden Yetki, Uygulanacak Hukuk, Tanıma, Tenfiz Ve İşbirliğine Dair 1996 Tarihli Lahey Sözleşmesi
II. Velayete İlişkin Yabancı Mahkeme İlamlarının Tenfiz Usulü
A. Genel Bilgi
B. 5718 Sayılı Kanun İle Getirilen Düzenleme
Sonuç

Kaynakça