Ceza Hukuku Genel Hükümler

KISA İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ BÖLÜM

SUÇ VE YAPTIRIM HUKUKUNA BAŞLANGIÇ

§1. GİRİŞ ....................................................................................................... 1

§2. CEZA KANUNUMUZ .................................................................................... 9

§3. CEZA HUKUKUNUN VE SUÇ POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ ................ 10

§4. SUÇ OLUŞTURAN FİİLLERİN VE BUNLARA UYGULANACAK

YAPTIRIMLARIN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN SORUNLAR VE

İLKELER................................................................................................. 32

§5. HAKSIZLIK OLUŞTURAN DİĞER FİİLLER VE SUÇLAR............................... 40

§6. CEZA NORMUNUN TASNİFİ ..................................................................... 50

§7. CEZA MUHAKEMESİNE KISA BİR BAKIŞ .................................................. 52

İKİNCİ BÖLÜM

TÜRK CEZA KANUNU’NUN UYGULAMA ALANI

§1. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA ........................................................... 55

I. GEÇMİŞE YÜRÜMEZLİK İLKESİNİN KAPSAMI ..........................................57

II. FAİLİN LEHİNE OLAN KANUNUN TESPİTİ ...............................................58

III. ÇEŞİTLİ AÇILARDAN LEHE OLAN KURALLARIN İNCELENMESİ ...................59

IV. LEHE OLAN HÜKÜMLERİN UYGULANMASINDA USUL ................................66

V. SUÇUN İŞLENDİĞİ ZAMAN...................................................................66

§2. YER BAKIMINDAN UYGULAMA ................................................................ 69

I. SUÇUN İŞLENDİĞİ YER........................................................................70

II. SİSTEMLER ........................................................................................72

III. YURT DIŞINDA İŞLENEN KABAHATLER BAKIMINDAN TÜRK

KANUNLARININ UYGULANABİLİRLİĞİ ....................................................85

IV. YABANCILARIN İADESİ ........................................................................85

§3. KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA ............................................................... 89

I. CUMHURBAŞKANI ...............................................................................89

II. YASAMA DOKUNULMAZLIĞI ................................................................. 90

III. ULUSLARARASI YARGI BAĞIŞIKLIĞI .....................................................93

IV. YABANCI BAZI ASKER VE SİVİL KİŞİLER İLE YAKINLARININ YARGI

BAĞIŞIKLIĞI ......................................................................................95

V. KAMU GÖREVLİLERİ ............................................................................95

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

S U Ç

§1. SUÇ GENEL TEORİSİ ............................................................................... 97

I. GENEL AÇIKLAMALAR..........................................................................97

II. HAKSIZLIĞIN VE KUSURUN DIŞINDA KALAN HUSUSLAR .........................99

III. SUÇUN UNSURLARI........................................................................... 108

IV. KUSUR ............................................................................................ 342

V. CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN SEBEPLERDE SINIRIN AŞILMASI ...... 404

VI. YANILMA (HATA) .............................................................................. 409

XII Ceza Hukuku

VII. HEDEFTE SAPMA .............................................................................. 431

§2. SUÇUN ÖZEL BELİRİŞ ŞEKİLLERİ......................................................... 436

I. TEŞEBBÜS ....................................................................................... 436

II. SUÇLULARIN ÇOKLUĞU ..................................................................... 484

III. SUÇLARIN İÇTİMAI ........................................................................... 549

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

YAPTIRIM

§1. CEZALAR .............................................................................................. 597

I. HAPİS CEZALARI .............................................................................. 598

II. ADLİ PARA CEZASI ........................................................................... 613

§2. GÜVENLİK TEDBİRLERİ ....................................................................... 616

I. BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA ........................... 617

II. MÜSADERE ...................................................................................... 626

III. ÇOCUKLARA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ .......................................... 632

IV. AKIL HASTALARINA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ................................ 633

V. SUÇTA TEKERRÜR VE ÖZEL TEHLİKELİ SUÇLULAR ................................ 634

VI. TÜZEL KİŞİLER HAKKINDA GÜVENLİK TEDBİRLERİ ............................... 642

VII. ALKOL VEYA UYUŞTURUCU BAĞIMLISI KİŞİLER HAKKINDA GÜVENLİK

TEDBİRLERİ ..................................................................................... 642

VIII. YABANCILARIN SINIR DIŞI EDİLMESİ ................................................. 643

§3. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ ........................ 644

I. CEZANIN BELİRLENMESİ ................................................................... 644

II. CEZANIN HESAPLANMASI .................................................................. 650

III. TAKDİRİ İNDİRİM NEDENLERİ ............................................................ 654

IV. MAHSUP .......................................................................................... 657

V. CEZALARIN İÇTİMAI ......................................................................... 659

§4. DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER................................... 660

I. ÖLÜM.............................................................................................. 661

II. AF .................................................................................................. 662

III. BELİRLİ BİR SÜRENİN GEÇMESİ (ZAMANAŞIMI) ................................... 664

IV. ŞİKÂYETTEN VAZGEÇME.................................................................... 675

V. ÖN ÖDEME....................................................................................... 676

§5. KOŞULLU SALIVERİLME....................................................................... 678

I. TANIM ............................................................................................. 678

II. ŞARTLARI ........................................................................................ 678

III. USUL .............................................................................................. 680

§6. ADLİ SİCİL KAYDININ SİLİNMESİ ....................................................... 681

§7. YASAKLANMIŞ HAKLARIN GERİ VERİLMESİ ........................................ 683

KÜÇÜK SÖZLÜK ............................................................................................. 687

MADDE DİZİNİ ............................................................................................... 691

KAVRAMLAR DİZİNİ ........................................................................................ 701

YARARLANILAN KAYNAKLAR ............................................................................ 707

İÇİNDEKİLER

YİRMİDÖRDÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ.............................................................. IX

KISA İÇİNDEKİLER ....................................................................................... XI

İÇİNDEKİLER............................................................................................. XIII

KISALTMALAR .......................................................................................... XXXI

BİRİNCİ BÖLÜM

SUÇ VE YAPTIRIM HUKUKUNA BAŞLANGIÇ

§1. GİRİŞ ....................................................................................................... 1

I. KAVRAM ............................................................................................. 1

II. CEZA HUKUKUNUN AMACI .................................................................... 2

III. SİSTEM .............................................................................................. 5

§2. CEZA KANUNUMUZ.................................................................................... 9

§3. CEZA HUKUKUNUN VE SUÇ POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ................ 10

I. HUKUK DEVLETİ İLKESİ.......................................................................10

II. KANUNİLİK İLKESİ..............................................................................11

A. Genel Olarak .................................................................................11

B. Kanunilik İlkesinin Sonuçları............................................................13

1. Suç tespit eden ceza normları açık biçimde belirlenmelidir:

Belirlilik ilkesi (Requirement of definiteness) ................................. 14

2. Örf ve Adet Hukuku Ceza Hukukunda Doğrudan Doğruya Bir

Kaynak Niteliği Taşımaz .............................................................19

3. İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç ve Ceza Konulamaz ..............20

4. Kıyas Yasağı.............................................................................23

a. Genel Olarak .......................................................................23

b. Kıyas Yasağı ve Yorum ..........................................................24

5. Geçmişe Yürüme Yasağı.............................................................25

III. ORANTILILIK İLKESİ ...........................................................................27

IV. İNSANİLİK İLKESİ...............................................................................27

V. KANUN ÖNÜNDE EŞİTLİK İLKESİ ..........................................................28

VI. KUSUR İLKESİ....................................................................................28

VII. CEZA SORUMLULUĞUNUN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ ..........................................29

VIII. ŞÜPHEDEN ÖZGÜRLÜK YARARLANIR İLKESİ ..........................................31

IX. KARİNELERE DAYALI İSPAT YASAKTIR ..................................................31

§4. SUÇ OLUŞTURAN FİİLLERİN VE BUNLARA UYGULANACAK

YAPTIRIMLARIN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN SORUNLAR VE

İLKELER................................................................................................. 32

I. BİR EYLEM NE ZAMAN CEZA HUKUKU YAPTIRIMLARINA TABİ

KILINMALIDIR? ..................................................................................33

A. Bir Eylem Ne Zaman Ceza Hukuku Kapsamında, Ne Zaman Özel

Hukuk Kapsamında Değerlendirilmelidir? ..........................................33

XIV Ceza Hukuku

B. Bir Eylem Ne Zaman Disiplin Suçu, Ne Zaman Suç Olarak

Değerlendirilmelidir? ......................................................................34

II. KANUN KOYUCU BİR EYLEMİN SUÇ OLUŞTURDUĞUNU BELİRLEMEK

KONUSUNDA SERBEST MİDİR?.............................................................35

III. KANUN KOYUCU SUÇ OLARAK BELİRLEDİĞİ EYLEME UYGULANACAK

CEZANIN MİKTARI KONUSUNDA SERBEST MİDİR?..................................37

§5. HAKSIZLIK OLUŞTURAN DİĞER FİİLLER VE SUÇLAR.............................. 40

I. HAKSIZ FİİLLER VE SUÇLAR................................................................. 40

A. Genel Olarak .................................................................................40

B. Haksız Fiiller ile Suçların Farkları......................................................41

II. İDARİ YAPTIRIMI GEREKTİREN FİİLLER VE SUÇLAR ................................42

A. Disiplin Suçları ve Suçlar ................................................................42

1. Genel Olarak ............................................................................42

2. Disiplin Suçları ile Suçlar Arasındaki Farklar ................................. 43

3. Disiplin Soruşturmasıİle Aynı Anda Ceza Soruşturması/

Kovuşturması Yapılması Durumu .................................................45

B. Zabıta Tedbirlerini Gerektiren Fiiller ve Suçlar ...................................46

C. Kabahatler ve Suçlar ......................................................................47

1. Genel Olarak ............................................................................47

2. Suç ve Kabahat Ayrımının Uygulamadaki Önemi ve Sonuçları .........48

§6. CEZA NORMUNUN TASNİFİ .................................................................... 50

I. DAVRANIŞ NORMLARI – MÜEYYİDE NORMLARI .......................................50

II. BAĞIMSIZ – BAĞIMLI CEZA NORMLARI .................................................50

A. Tanım ..........................................................................................50

B. Bağımsız Ceza Normları..................................................................51

1. Tam Ceza Normları ...................................................................51

2. Eksik Ceza Normları ..................................................................51

C. Bağımlı Ceza Normları ....................................................................51

1. İlke Belirleyen Normlar ..............................................................51

2. Tanım Normları ........................................................................51

3. Yorum Normları ........................................................................51

4. Atıf Normları ............................................................................51

§7. CEZA MUHAKEMESİNE KISA BİR BAKIŞ ................................................. 52

İKİNCİ BÖLÜM

TÜRK CEZA KANUNU’NUN UYGULAMA ALANI

§1. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA .......................................................... 55

I. GEÇMİŞE YÜRÜMEZLİK İLKESİNİN KAPSAMI ..........................................57

II. FAİLİN LEHİNE OLAN KANUNUN TESPİTİ ...............................................58

III. ÇEŞİTLİ AÇILARDAN LEHE OLAN KURALLARIN İNCELENMESİ ...................59

A. Geçici veya Süreli Ceza Kanunları Açısından ......................................59

B. Cezanın İnfaz Rejimine İlişkin Kanunlar ............................................60

C. Güvenlik Tedbirleri.........................................................................62

İçindekiler XV

D. Kabahatler ....................................................................................63

E. Kovuşturma Şartları .......................................................................63

F. Zamanaşımına İlişkin Kanunlar ........................................................63

G. Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararları .............................................64

H. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararlarındaki Değişiklikler ......................65

IV. LEHE OLAN HÜKÜMLERİN UYGULANMASINDA USUL ................................66

V. SUÇUN İŞLENDİĞİ ZAMAN...................................................................66

A. Problem: Hareket mi, Netice mi Esas Alınacak?..................................66

B. Problem: Kesintisiz Suçlar...............................................................67

C. Problem: Zincirleme Suçlar .............................................................67

D. Problem: İhmali Suçlar ...................................................................68

E. Problem: Teşebbüs Halinde Kalan Suçlar ..........................................68

F. Problem: Objektif Cezalandırılabilirlik Şartları İçeren Suçlar.................68

§2. YER BAKIMINDAN UYGULAMA ............................................................... 69

I. SUÇUN İŞLENDİĞİ YER........................................................................70

A. Genel Olarak .................................................................................70

B. Problemli Durumlar ........................................................................70

C. Özel Hükümler...............................................................................71

II. SİSTEMLER ........................................................................................72

A. Mülkilik (Ülkesellik) Sistemi.............................................................73

1. Tanım......................................................................................73

2. Ülke Neresidir? .........................................................................73

B. Şahsilik Sistemi .............................................................................74

1. Faile Göre Şahsilik ....................................................................75

a. Türk Vatandaşlarının Yabancı Ülkelerde İşlediği Suçlar ..............75

b. Türkiye Namına Memuriyet veya Görev Yapanların

İşledikleri Suçlar ..................................................................76

2. Mağdura Göre Şahsilik...............................................................76

C. Koruma (Savunma) Sistemi ............................................................77

D. İkame Yargı Sistemi.......................................................................78

E. Evrensellik Sistemi .........................................................................78

F. Türkiye’de Yeniden Yargılama Yapılması............................................80

1. Genel Olarak ............................................................................80

2. Mülkilik Sisteminin Uygulandığı Hallerde ......................................80

3. Şahsilik Sisteminin Uygulandığı Hallerde ......................................80

4. Koruma Sisteminin Uygulandığı Hallerde ......................................81

5. İkame Yargı Sisteminin Uygulandığı Hallerde ................................81

6. Evrensellik Sisteminin Uygulandığı Hallerde ..................................81

G. Hak Yoksunluklarının Türkiye’de Geçerli Olması ................................. 83

H. Yabancı Ülke Kanununun Göz Önünde Bulundurulması........................84

III. YURT DIŞINDA İŞLENEN KABAHATLER BAKIMINDAN TÜRK

KANUNLARININ UYGULANABİLİRLİĞİ ....................................................85

IV. YABANCILARIN İADESİ ........................................................................85

XVI Ceza Hukuku

A. Kavram ........................................................................................85

B. Şartları.........................................................................................86

C. Geri Vermenin Mümkün Olmadığı Haller............................................87

1. Siyasi ve Diğer Nedenlerle Kovuşturma veya Kötü Muamele

Tehlikesi Halinde Geri Verme Yasağı............................................87

2. Suçun Nitelikleri Sebebiyle Geri Verilmezlik ..................................87

3. İadesi İstenen Kişinin Kişisel Özellikleri Nedeniyle Geri

Verilmezlik ...............................................................................87

D. Geri Vermede Özellik İlkesi .............................................................88

E. Geri Vermede Usul .........................................................................88

§3. KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA .............................................................. 89

I. CUMHURBAŞKANI ...............................................................................89

II. YASAMA DOKUNULMAZLIĞI ................................................................. 90

A. Sorumsuzluk (Mutlak Dokunulmazlık)...............................................90

B. Kovuşturma Yasağı (Geçici Dokunulmazlık) (AY 83) ...........................91

1. Kapsamı ..................................................................................91

2. İstisnaları ................................................................................92

3. Sona Ermesi .............................................................................92

4. Zamanaşımı Sorunu ..................................................................93

III. ULUSLARARASI YARGI BAĞIŞIKLIĞI .....................................................93

IV. YABANCI BAZI ASKER VE SİVİL KİŞİLER İLE YAKINLARININ YARGI

BAĞIŞIKLIĞI......................................................................................95

V. KAMU GÖREVLİLERİ............................................................................95

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

S U Ç

§1. SUÇ GENEL TEORİSİ .............................................................................. 97

I. GENEL AÇIKLAMALAR..........................................................................97

II. HAKSIZLIĞIN VE KUSURUN DIŞINDA KALAN HUSUSLAR .........................99

A. Kovuşturma Şartları.......................................................................99

1. Şikâyet....................................................................................99

a. Genel Olarak .......................................................................99

b. Şikâyetin Özellikleri............................................................ 100

2. İzin, Talep ve Karar................................................................. 103

3. Yabancı Hükümetin Talebi (Şikâyeti) .......................................... 104

B. Şahsi Cezasızlık Sebepleri/Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren

Şahsi Sebepler – Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler ............................. 105

1. Genel Olarak .......................................................................... 105

2. Milletvekilleri Bakımından Şahsi Cezasızlık Sebebi (Mutlak

Dokunulmazlık) ...................................................................... 106

a. Kapsamı ........................................................................... 106

aa. Madde Bakımından...................................................... 106

bb. Yer Bakımından .......................................................... 107

İçindekiler XVII

cc. Kişi Bakımından .......................................................... 107

dd. Zaman Bakımından ..................................................... 107

b. İstisnası............................................................................ 107

c. Sonuçları .......................................................................... 107

III. SUÇUN UNSURLARI........................................................................... 108

A. Suçun Kanuni Unsuru (Tipiklik)...................................................... 110

1. Genel Bilgiler .......................................................................... 110

a. Tanım............................................................................... 111

b. Hayal Suç ve Kuruntu Suç................................................... 112

c. Fail .................................................................................. 113

aa. Genel Olarak .............................................................. 113

bb. Mahsus (Özgü) Suçlar.................................................. 117

cc. Bizzat İşlenebilen Suçlar .............................................. 117

d. Mağdur ............................................................................. 117

e. Suçun Konusu ................................................................... 119

f. Suçun Basit (Temel) Şekli, Basit Suç Tipinden Türeyen

Suçlar............................................................................... 119

aa. Suçun Basit (Temel) Şekli ............................................ 119

bb. Türeyen Suçlar (Nitelikli Haller) .................................... 120

g. Kanuni Unsur (Tipiklik) ve Hukuka Aykırılık İlişkisi.................. 122

h. Ön Şartlar Sorunu.............................................................. 123

2. Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsuru (Fiil) ...................................... 124

a. Genel Açıklamalar .............................................................. 124

aa. Düşünce Suçu Kavramı ................................................ 124

bb. Düşünce Suçu Kavramıyla Bağlantılı Olarak

Tartışılması Gereken Ceza Kanunundaki Bazı Suç

Tipleri ........................................................................ 126

b. Hareket ............................................................................ 127

aa. Kavram ...................................................................... 128

bb. Neler Ceza Hukuku Bakımından Hareket Sayılır? ............. 128

cc. Hareketin Sayısı ve Şekilleri Bakımından Suçlar .............. 135

aaa. Tek Hareketli Suçlar ............................................ 135

bbb. Çok Hareketli Suçlar ............................................ 136

ccc. Serbest Hareketli Suçlar....................................... 136

ddd. Bağlı Hareketli Suçlar .......................................... 136

eee. Seçenek Hareketli Suçlar...................................... 136

fff. İcrai-İhmali Suçlar............................................... 136

aaaa. Genel Açıklamalar..................................... 136

bbbb. İhmal Kavramı ......................................... 137

cccc. İcra-İhmal Ayrımı..................................... 139

dddd. İhmali Suçların Çeşitleri ............................ 142

(1) Saf İhmali Suçlar (Gerçek İhmali

Suçlar)............................................. 142

XVIII Ceza Hukuku

(2) Garantörsel İhmali Suçlar

(Görünüşte İhmali Suçlar) .................. 143

(a) Genel Olarak .............................. 143

(b) Garantörlük ............................... 144

(aa) Genel Açıklamalar................ 144

(bb) Kavram .............................. 145

(c) Garantörlük Kaynakları ............... 146

(aa) Kanun ................................ 146

(bb) Sözleşme............................ 147

(cc) Öngelen Tehlikeli Davranış.... 148

c. Netice .............................................................................. 149

aa. Neticeye Göre Suçların Tasnifi ...................................... 150

aaa. Neticesi Harekete Bitişik Suç (Sırf Hareket

Suçları) - Neticesi Hareketten Ayrılabilen Suç

Ayrımı ............................................................... 150

bbb. Zarar Suçu-Tehlike Suçu Ayrımı ............................ 151

ccc. Kalkışma Suç Tipleri (Teşebbüs Suçları) ................. 152

ddd. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar ........................ 153

eee. Ani Suç-Kesintisiz Suç Ayrımı................................ 154

aaaa. Genel Açıklamalar .................................... 154

bbbb. Kesintisiz Suç ile Diğer Suçlar Arasındaki

Farklar .................................................... 155

(1) Zincirleme Suç ile Farkı ...................... 155

(2) İz Bırakan Suç ile Farkı ...................... 155

cccc. Suçun Kesintisiz Olmasının Sonuçları .......... 156

bb. Birden Fazla Neticenin Bir Suç Sayıldığı Durumlar ........... 158

d. Nedensellik Bağı (İlliyet Rabıtası)(Sebebiyet Alakası).............. 161

aa. Genel Olarak .............................................................. 163

bb. Şart Teorisi ve Objektif İsnadiyet .................................. 164

aaa. Nedensellik Bağı Yoktur ........................................ 165

bbb. Normal Nedensellik .............................................. 165

ccc. Çifte Nedensellik ................................................. 166

ddd. Toplam (Atipik) Nedensellik .................................. 168

eee. Sollayan (Öne Geçen) Nedensellik ......................... 172

fff. Varsayılan Nedensellik ......................................... 174

ggg. Yüklenebilirlik İle İlgili Bazı Sorunlar ...................... 175

aaaa. Kişinin Kendisini Tehlikeye Atması .............. 175

bbbb. Egemenlik Alanı Dışında Kalma (Tesadüfî

Nedensellik) ............................................ 176

cccc. Sosyal Nedensellik .................................... 177

dddd. Risk Azalması .......................................... 177

eeee. Normun Koruma Alanı İçinde Olmaması ...... 178

İçindekiler XIX

ffff. Rücu Yasağı............................................. 180

cc. Diğer Nedensellik Teorileri............................................ 181

aaa. Uygun Şart (Sebep) Teorisi .................................. 181

bbb. Hukuki Önem (Hukuki Uygunluk) Teorisi ................. 181

ccc. Karma Uygun Sebep Teorisi ................................... 181

dd. Bazı Suçlarda Nedensellik Bağı...................................... 188

aaa. Teşebbüs Halinde Kalan Suçlarda Nedensellik

Bağı .................................................................. 188

bbb. İhmali Suçlarda Nedensellik Bağı........................... 188

3. Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsuru .......................................... 190

a. Genel Olarak ..................................................................... 191

b. Kaza ve Tesadüf ................................................................ 192

c. Kast ve Taksir ................................................................... 193

aa. Kast .......................................................................... 197

aaa. Kavram ............................................................... 197

bbb. Kastın Unsurları ................................................... 198

aaaa. Kastta Bilmek Unsuru .................................. 198

bbbb. Kastta İstemek Unsuru ............................... 201

ccc. Kastın Aranacağı Zaman ...................................... 205

ddd. Kastın Çeşitleri.................................................... 207

aaaa. Özel Kast – Genel kast .............................. 207

bbbb. Ani Kast-Tasarlama .................................. 207

cccc. Doğrudan Kast-Olası Kast.......................... 207

(1) Tanım .............................................. 207

(2) Bilme Unsuru Bakımından Olası Kast.... 210

(3) Olası Kastla İşlenemeyen Suçlar .......... 212

(4) Olası Kast ve Teşebbüs ...................... 212

(5) Olası Kastın İspatı ............................. 213

(6) Olası Kastta Ceza .............................. 217

dddd. Weber Kastı............................................. 218

eee. Alternatif Kast ..................................................... 219

fff. İhmali Suçlarda Kast ........................................... 219

aaaa. İhmali Suçlarda Kastın Niteliği.................... 219

bbbb. İhmali Suçlarda Kastın Konusu................... 220

cccc. İhmali Suçlarda Olası Kast......................... 221

bb. Taksir ......................................................................... 222

aaa. Tanım................................................................. 222

bbb. Taksirin Kasttan Farkı.................................................. 223

ccc. Taksirin Unsurları ................................................ 225

aaaa. Taksirin Cezalandırılacağı Konusunda

Kanunda Hüküm Bulunması ....................... 225

XX Ceza Hukuku

bbbb. Dikkat ve Özen Görevinin Yerine

Getirilmemesi .......................................... 226

cccc. Neticeye Sebep Olan Fiilin İradi Olması ....... 227

dddd. Neticenin Öngörülebilir (Tahmin

Edilebilir) Olması...................................... 227

eeee. Failin Neticeyi İstememiş Bulunması ........... 230

ffff. Hareket ile Netice Arasında Nedensellik

Bağının Bulunması.................................... 230

ddd. Taksir ve Teşebbüs .............................................. 230

eee. Bilinçli-Bilinçsiz Taksir Ayrımı................................ 231

fff. Bilinçli Taksir- Olası Kast Ayrımı ............................ 235

ggg. Üçüncü Kişinin veya Mağdurun Hareketinin

Nedensellik Bağına Etkisi (Taksirli Hareketlerin

Birleşmesi) ......................................................... 237

aaaa. Üçüncü Kişinin Hareketi............................. 237

bbbb. Mağdurun Hareketi................................... 238

hhh. Taksirli Suçlarda Ceza Verilmemesi Durumu ........... 240

d. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar ....................................... 243

aa. Kavram ..................................................................... 243

bb. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçların Şartları .................. 245

cc. Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçların Çeşitleri ............... 254

aaa. Gerçek Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar –

Gerçek Olmayan Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış

Suçlar ................................................................ 254

bbb. Kastı Aşan Suç- Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış

Suç ................................................................... 254

ccc. Kastedilenden Daha Ağır Bir Neticenin Meydana

Geldiği Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suç–

Kastedilenden Daha Başka Bir Neticenin Meydana

Geldiği Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suç .................. 255

dd. TCK 87/4 Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar ......... 255

ee. Anayasa’ya Aykırılık Sorunu ......................................... 260

e. Objektif Cezalandırılabilme Şartları....................................... 262

f. Yanılma ............................................................................ 264

g. Amaç ve Saik .................................................................... 264

B. Hukuka Aykırılık Unsuru................................................................ 265

1. Genel Açıklamalar ................................................................... 265

2. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Ortak Özellikleri.......................... 267

3. Hukuka Uygunluk Sebepleri ..................................................... 272

a. TCK 24, 25 ve 26’daki Hukuka Uygunluk Sebepleri................. 272

aa. Hukuka Uygun Emrin Yerine Getirilmesi ......................... 272

bb. Kanun Hükmünü İcra................................................... 273

aaa. Genel Olarak ...................................................... 273

bbb. Silah Kullanma Yetkisi .......................................... 276

İçindekiler XXI

ccc. Şikâyet ve İhbar ................................................. 279

ddd. Devletin Kumar Oynatması................................... 280

cc. Meşru Savunma.......................................................... 281

aaa. Meşru Savunmanın Konusu Olabilecek Haklar ......... 282

bbb. Meşru Savunmanın Şartları................................... 284

aaaa. Saldırıya İlişkin Şartlar .............................. 284

(1) Bir Saldırının Varlığı ........................... 284

(2) Saldırının Fil Hal Olması...................... 287

(3) Saldırının Haksız Olması ..................... 292

bbbb. Savunmaya İlişkin Şartlar.......................... 295

(1) Savunmada Zorunluluk Bulunması....... 295

(2) Saldırı ile Savunma Arasında Oran

Olması ............................................. 298

(a) Araçlar Bakımından Oran ............. 299

(b) Yararlar Bakımından Oran............ 302

ccc. Üçüncü Kişi Lehine Meşru Savunma ....................... 304

ddd. Önleyici Meşru Savunma (Offendicula) ................... 305

eee. Meşru Savunma Halinde Üçüncü Kişilerin Zarar

Görmesi............................................................. 307

fff. Tazminat ............................................................ 308

ggg. Meşru Savunmanın Kabulü Halinde Mağdur

Hakkında Soruşturma Yapılması ............................ 309

hhh. Meşru Savunma ve İnsan Hakları Avrupa

Sözleşmesi ......................................................... 309

dd. Hakkın Kullanılması ..................................................... 312

aaa. Eğitim Hakkının Verdiği Yetkiden Kaynaklanan

Hareketlerin Hukuka Uygunluğu ............................ 312

bbb. İddia ve Savunma Dokunulmazlığı......................... 315

ccc. Eleştiri Hakkı ...................................................... 317

ddd. Spor Faaliyetleri .................................................. 317

eee. Bir İş, Meslek, Sanat veya Bilim Faaliyetinin İcrası ...... 318

aaaa. Ticari ve/veya Sınaî Faaliyette Bulunma

Hakkının İcrası......................................... 319

bbbb. Gazetecilik Mesleğinin İcrası ...................... 319

ee. Rıza........................................................................... 321

aaa. Genel Olarak ...................................................... 322

bbb. Tipikliği Kaldıran Rıza........................................... 323

ccc. Hukuka Uygunluk Sebebi Olarak Rıza ve Geçerli

Bir Rızanın Şartları .............................................. 325

aaaa. Rızaya Ehliyet ............................................ 325

bbbb. Rıza Açıklaması .......................................... 327

cccc. Rızanın Konusu ........................................... 330

XXII Ceza Hukuku

(1) Bireyin Tasarruf Yetkisinin

Bulunduğu Haklar .............................. 330

(2) Bireyin Tasarruf Yetkisinin

Bulunmadığı Haklar ........................... 333

ddd. Varsayılan Rıza ................................................... 336

eee. Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluğu.................. 338

b. Ceza Kanununda Yer Almayan Hukuka Uygunluk Sebebi:

Yükümlülüklerin Çatışması .................................................. 340

4. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Yanılgı ...................................... 342

IV. KUSUR ............................................................................................ 342

A. Kusur Yeteneği............................................................................ 343

1. Tanım.................................................................................... 344

2. Genel Olarak .......................................................................... 345

3. Kusur Yeteneğini Etkileyen Sebepler.......................................... 345

a. Yaşın Kusur Yeteneğine Etkisi.............................................. 346

aa. Genel Açıklamalar ....................................................... 346

bb. Fiili İşlediği Zaman 12 Yaşını Bitirmemiş Olan Küçükler .... 347

cc. Fiili İşlediği Zaman 13–15 Yaş Arasında Olan Küçükler ..... 348

dd. Fiili İşlediği Zaman 16–18 Yaş Arasında Olanlar .............. 352

ee. Yaş Büyüklüğü............................................................ 353

b. Sağırlık ve Dilsizlik ............................................................. 353

c. Akıl Hastalığı ..................................................................... 354

d. Geçici Nedenler ................................................................. 357

aa. Genel Olarak .............................................................. 357

bb. Alkol veya Uyuşturucu Madde Kullananlarda Kusur

Yeteneği .................................................................... 358

B. Kusuru Etkileyen Sebepler ............................................................ 360

1. Hukuka Aykırı ve Bağlayıcı Emir................................................ 361

a. Genel Açıklamalar .............................................................. 361

b. Emri Yerine Getirmenin Şartları ........................................... 362

aa. Bir Emrin Varlığı.......................................................... 362

bb. Emri Verenin Böyle Bir Emri Vermeye Yetkili Olması ........ 362

cc. Emrin Yerine Getirilmesi “Görev Gereği Zorunlu”

Olmalıdır.................................................................... 362

dd. Verilen Emrin Suç Oluşturmaması ................................. 362

ee. Verilen Emrin Hukuka Aykırı Olması............................... 363

2. Zorunluluk (Iztırar, Mecburiyet, Zaruret) Hali ............................. 365

a. Genel Açıklamalar .............................................................. 365

b. Zorunluluk Halinin Kusurluluğu Kaldıran Sebep Olmasının

Sonuçları .......................................................................... 368

c. Özel Zorunluluk Halleri ....................................................... 370

d. Zorunluluk Halinin Şartları .................................................. 371

aa. Tehlikeye İlişkin Şartlar ............................................... 372

İçindekiler XXIII

aaa. Ağır Bir Tehlikenin Bulunması ............................... 372

aaaa. Tehlike Kavramı ....................................... 372

bbbb. Tehlikenin Muhakkak Olması...................... 374

bbb. Tehlikenin Bir Hakka Yönelik Olması ...................... 376

ccc. Tehlikenin Meydana Gelmesine Bilerek Sebebiyet

Vermemiş Olmak................................................. 376

ddd. Tehlikeye Karşı Koyma Hukuksal Yükümlülüğü........ 377

bb. Korunmaya İlişkin Şartlar............................................. 378

aaa. Başka Türlü Korunma İmkânının Bulunmaması........ 379

bbb. Tehlikenin Ağırlığı ile Konu ve Kullanılan Vasıta

Arasında Orantı Bulunması ................................... 379

ccc. Korunma Hareketinin Hukuk Düzeni ile

Uyuşabilirliği....................................................... 381

cc. Üçüncü Kişi Lehine Zorunluluk Hali ................................ 381

dd. Tazminat .................................................................... 382

ee. Zorunluluk Hali ile Meşru Savunma Arasındaki Farklar ..... 382

3. Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit ......................................... 385

a. Genel Olarak ..................................................................... 385

b. Cebir ................................................................................ 386

c. Tehdit ............................................................................... 387

4. İhmali Suçlarda Beklenebilirlik .................................................. 389

5. Haksız Tahrik ......................................................................... 391

a. Kavram ............................................................................ 391

b. Haksız Tahrikin Özellikleri ................................................... 393

c. Haksız Tahrikin Şartları....................................................... 395

6. Kusurluluğu Etkileyen Hata Halleri............................................. 403

V. CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN SEBEPLERDE SINIRIN AŞILMASI ...... 404

A. Genel Açıklamalar ........................................................................ 404

B. Sınırın Aşılması Halleri.................................................................. 405

VI. YANILMA (HATA) .............................................................................. 409

A. Giriş........................................................................................... 410

B. Kavram ...................................................................................... 411

1. Fiili Yanılma............................................................................ 411

a. Suç Tipindeki Unsurlarda Yanılma ........................................ 412

aa. Genel Olarak .............................................................. 412

bb. Suçun Nitelikli Hallerinde Yanılma ................................. 415

aaa. Cezayı Azaltan Nitelikli Hallerde (Hafifletici

Sebeplerde) Yanılma............................................ 416

bbb. Cezayı Artıran Nitelikli Hallerde (Ağırlatıcı

Sebeplerde) Yanılma............................................ 416

cc. Nedensellik Bağında Yanılma ........................................ 418

b. Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenlerde

Yanılma ............................................................................ 418

aa. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Yanılma ........................ 418

XXIV Ceza Hukuku

bb. Kusurluluğu Etkileyen Nedenlerde Yanılma ..................... 423

2. Şahısta Yanılma ....................................................................... 424

a. Genel Olarak ..................................................................... 425

b. Şahısta Yanılma Halinde Nitelikli Hallerin Etkisi ...................... 427

3. Hukuki Yanılma ...................................................................... 427

VII. HEDEFTE SAPMA .............................................................................. 431

A. Genel Olarak ............................................................................... 431

B. Hedefte Sapmanın Sonuçları ......................................................... 431

C. Çok Neticeli Sapma ...................................................................... 434

§2. SUÇUN ÖZEL BELİRİŞ ŞEKİLLERİ......................................................... 436

I. TEŞEBBÜS........................................................................................... 436

A. Kavram ....................................................................................... 440

B. Şartları....................................................................................... 443

1. Suçun Kasten İşlenen Suçlardan Olması .................................... 443

2. Elverişli Hareketler .................................................................. 443

3. İcra Hareketlerine Başlanmış Olması ......................................... 445

a. Genel Olarak ..................................................................... 445

b. İcra Hareketleri ile Hazırlık Hareketlerini Birbirinden

Ayırmada Ölçüt.................................................................. 449

aa. İcrai Suçlarda ............................................................. 449

bb. Garantörsel İhmali Suçlarda ......................................... 452

cc. Yargıtay’ın Görüşü....................................................... 454

4. Suçun Tamamlanmamasının Failin Elinde Olmayan Engelleyici

Sebeplerden Kaynaklanması..................................................... 455

C. Teşebbüste Ceza Miktarının Belirlenmesi......................................... 456

D. Teşebbüs ile İlgili Bazı Meseleler .................................................... 459

E. Teşebbüse Elverişli Olmayan Suçlar ............................................... 462

1. Cezalandırmak İçin Kastın Aranmadığı Suçlar ............................. 463

2. Suç Tiplerinin Yapısı Gereği Teşebbüse Elverişsizlik ..................... 464

a. Neticesi Harekete Bitişik Suçlar............................................ 464

b. İhmali Suçlar..................................................................... 464

aa. Saf İhmali Suçlar ........................................................ 464

bb. Garantörsel İhmali Suçlar............................................. 464

F. Gönüllü Vazgeçme ....................................................................... 465

1. Gönüllü Vazgeçmenin Şartları................................................... 468

a. Suçun Tamamlanmamış Olması ........................................... 468

b. Vazgeçmenin Gönüllü Olması............................................... 471

2. Failin O Ana Kadar Tamamladığı Diğer Suçtan Cezalandırılması..... 475

G. Etkin Pişmanlık............................................................................ 477

H. İşlenemez Suç (Elverişsiz Teşebbüs) .............................................. 479

II. SUÇLULARIN ÇOKLUĞU ..................................................................... 484

A. Çok Failli Suçlar........................................................................... 484

1. Genel Olarak .......................................................................... 484

İçindekiler XXV

2. Şartları.................................................................................. 484

B. İştirak ........................................................................................ 485

1. Kavram ................................................................................. 485

2. İştirakin Şartları...................................................................... 488

a. Birden Fazla Fail Tarafından Yapılan Birden Çok Hareket ......... 489

b. Hareketlerin Nedensellik Değeri Taşıması .............................. 494

aa. Hareketin Doğrudan Doğruyalığı ................................... 495

bb. Soyut-Somut Nedensellik ............................................. 495

cc. Vazgeçmenin Nedensellik Bağına Etkisi .......................... 497

dd. Objektif Cezalandırılabilirlik Şartları ve İştirak................. 500

ee. Uzlaştırma ve İştirak ................................................... 500

c. İştirak İradesi (Suça İştirak Kastı)........................................ 500

aa. Genel Olarak .............................................................. 500

bb. Yan Yana Faillik........................................................... 502

cc. İştirak İradesinin Önemi .............................................. 503

d. Bir Suçun İcrasına Başlanması............................................. 504

e. Suçun Bütün Ortaklar İçin Aynı Olması ................................. 505

3. Hukukumuzda İştirak Şekilleri .................................................. 511

a. Faillik ............................................................................... 512

aa. Müşterek Faillik........................................................... 512

bb. Dolaylı Faillik .............................................................. 519

b. Şeriklik ............................................................................. 525

aa. Azmettirme ................................................................ 525

aaa. Kavram .............................................................. 525

bbb. Azmettirmenin Maddi ve Manevi Unsuru ................. 526

ccc. Azmettirmeye İlişkin Bazı Özel Durumlar ................ 527

ddd. Azmettirmenin Diğer İştirak Şekillerinden Farkları....... 529

aaaa. Dolaylı Faillikten Farkı ............................... 529

bbbb. Yardım Etmeden Farkı............................... 530

eee. Azmettirme Türleri .............................................. 530

fff. Garantörsel İhmali Suçlarda Azmettirme ................ 531

ggg. Azmettirmenin Cezası .......................................... 532

hhh. Azmettirenin Ortaya Çıkmasını Sağlama................. 532

iii. Suç İşlemeye Tahrik Suçunda Azmettirme

Nedeniyle Cezalandırılma Durumu ......................... 533

bb. Yardım Etme ............................................................. 533

aaa. Maddi Yardım...................................................... 534

bbb. Manevi Yardım .................................................... 536

ccc. Yardım Edenin Cezasının Tayini............................. 537

4. Nitelikli Hallerin Şeriklere Etkisi ................................................ 537

5. Kışkırtıcı Ajanın Cezai Sorumluluğu ........................................... 541

6. Gerçek Failin Tespit Edilememesinin Sonuçları ............................ 545

XXVI Ceza Hukuku

III. SUÇLARIN İÇTİMAI ........................................................................... 549

A. Bileşik Suç .................................................................................. 550

1. Genel Bilgiler .......................................................................... 551

2. Bileşik Suçlarda Tartışılması Gereken Diğer Hususlar ................... 554

a. Bileşik Suçlarda Hareket ..................................................... 554

b. Bileşik Suçlarda Amaç ........................................................ 555

c. Bileşik Suç ve Teşebbüs...................................................... 555

d. Bileşik Suç ve İştirak .......................................................... 555

B. Zincirleme Suç ............................................................................ 556

1. Genel Açıklamalar ................................................................... 556

2. Şartları.................................................................................. 558

a. Aynı Suçun Birden Fazla İşlenmesi ....................................... 558

b. Birden Fazla Suçun Bir Tek Suç İşleme Kararıyla İşlenmesi ..... 563

c. Suçun Bir Kişiye Karşı İşlenmesi .......................................... 567

d. Suçların Değişik Zamanlarda İşlenmiş Olması........................ 569

e. Zincirleme Suçun Kabul Edilemeyeceği Suçlar........................ 569

3. Zincirleme Suç Kabulünün Sonuçları.......................................... 570

4. Zincirleme Suçlarda Teşebbüs ve İştirak İlişkisi .......................... 570

a. Teşebbüs .......................................................................... 570

b. İştirak .............................................................................. 571

5. Tek Fiille Birden Fazla Kişiye Karşı Aynı Suçun İşlenmesi.............. 571

6. Zincirleme Suçlar ve Şikâyet, Zamanaşımı, Af, Yetkili

Mahkeme, Uzlaşma ve Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama

Yapılamaması İlkesi ................................................................ 575

a. Şikâyet............................................................................. 575

b. Zamanaşımı ...................................................................... 576

c. Af .................................................................................... 576

C. Fikri İçtima ................................................................................. 577

1. Kavram ................................................................................. 577

2. Fikri İçtimanın Şartları............................................................. 578

a. Birden Fazla Farklı Suçun Oluşması ...................................... 578

b. Fiilin Tek Olması ................................................................ 581

3. Fikri İçtima ve Teşebbüs, İştirak ve Diğer Özel Sorunlar .............. 586

a. Teşebbüs .......................................................................... 586

b. İştirak .............................................................................. 586

c. Şikâyet............................................................................. 586

D. Görünüşte İçtima......................................................................... 588

1. Özel-Genel Norm İlişkisi .......................................................... 588

2. Asli-Yardımcı Norm İlişkisi........................................................ 589

3. Tüketen-Tüketilen Norm İlişkisi ................................................ 592

İçindekiler XXVII

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

YAPTIRIM

§1. CEZALAR .............................................................................................. 597

I. HAPİS CEZALARI .............................................................................. 598

A. Genel Olarak ............................................................................... 598

B. Kısa Süreli Hapis Cezasının Adli Para Cezası ve Seçenek

Yaptırımlara Çevrilmesi................................................................. 599

1. Genel Açıklamalar ................................................................... 599

2. Uygulama .............................................................................. 602

3. Taksirli Suçlarda Uygulama ...................................................... 604

4. Çevirmenin Sonucu ................................................................. 604

C. Kısa Süreli Hürriyeti Bağlayıcı Cezaların İnfazı ................................. 604

D. Hapis Cezasının Ertelenmesi.......................................................... 605

1. Şartları.................................................................................. 607

a. Mahkûmiyetin Cinsi ve Süresi .............................................. 607

b. Daha Önceden Mahkûmiyet Bulunmaması ............................. 608

aa. Mahkûmiyet Sayılan Haller ........................................... 608

bb. Mahkûmiyet Sayılmayan Haller ..................................... 609

c. Mahkemenin Kanaati .......................................................... 610

2. Erteleme Kararı ...................................................................... 610

3. Ertelemenin Şarta Bağlanması.................................................. 611

4. Denetim Süresi....................................................................... 611

5. Ertelemenin Sonucu ................................................................ 612

6. Erteleme Kararının Düşmesi ..................................................... 612

7. Erteleme Kararının Kamu Görevinden Yasaklanmaya Etkisi........... 613

II. ADLİ PARA CEZASI ........................................................................... 613

A. Gün Para Cezası Sistemi ............................................................... 613

B. Süre Tanınması, Taksit ve Ödememenin Sonuçları ........................... 615

§2. GÜVENLİK TEDBİRLERİ ....................................................................... 616

I. BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA ........................... 617

A. Kavram ...................................................................................... 618

B. Uygulanış Şekli ve Süresi.............................................................. 618

1. Ceza Mahkûmiyetinin Kanuni Sonucu Olan Hak Yoksunluğu.......... 618

a. Kapsamı ........................................................................... 618

b. Şartları ............................................................................. 619

c. Süresi............................................................................... 620

2. Hâkimin Zorunlu Olarak Hükmetmesiyle Ortaya Çıkan Hak

Yoksunluğu ............................................................................ 621

a. Kapsamı ........................................................................... 621

b. Şartları ............................................................................. 622

c. Süresi............................................................................... 624

3. Hâkimin Takdiren Hükmetmesiyle Ortaya Çıkan Hak

Yoksunluğu ............................................................................ 625

XXVIII Ceza Hukuku

a. Kapsamı ........................................................................... 625

b. Şartları............................................................................. 625

c. Süresi .............................................................................. 625

II. MÜSADERE ...................................................................................... 626

A. Tanım ........................................................................................ 626

B. Müsaderenin Çeşitleri ................................................................... 626

1. Eşya Müsaderesi..................................................................... 626

a. Tanım............................................................................... 626

b. Şartları............................................................................. 627

c. Orantılılık Kuralı................................................................. 628

d. Kısmi Müsadere ................................................................. 629

e. Suça İştirak Eden Kimsenin Payının Müsaderesi ..................... 629

f. Zamanaşımı, Şikâyetten Vazgeçme, Sanığın Ölümü

Hallerinde Müsadere........................................................... 629

g. Delillerin Müsaderesi .......................................................... 630

h. Müsadere Kararı ................................................................ 630

2. Kazanç Müsaderesi.................................................................. 630

a. Genel Olarak ..................................................................... 630

b. Davanın Düşmesi Halinde Kazanç Müsaderesi Kararı

Verilebilir mi? .................................................................... 632

III. ÇOCUKLARA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ .......................................... 632

IV. AKIL HASTALARINA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ................................ 633

V. SUÇTA TEKERRÜR VE ÖZEL TEHLİKELİ SUÇLULAR ................................ 634

A. Tekerrür Hükümlerinin Uygulanmasının Şartları ............................... 636

1. Bir Ceza Mahkûmiyetinin Bulunması .......................................... 636

2. Yeni Bir Suçun İşlenmiş Olması................................................. 637

3. Tekerrürde Süre ...................................................................... 637

B. Tekerrürün Sonuçları.................................................................... 638

1. Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejiminin Uygulanması .......................... 638

2. Denetimli Serbestlik Tedbirinin Uygulanması .............................. 639

3. Seçimlik Cezada Hapis Cezasına Hükmolunması.......................... 640

C. Tekerrür Hükümlerinin Uygulanmayacağı Suçlar .............................. 641

VI. TÜZEL KİŞİLER HAKKINDA GÜVENLİK TEDBİRLERİ ............................... 642

VII. ALKOL VEYA UYUŞTURUCU BAĞIMLISI KİŞİLER HAKKINDA GÜVENLİK

TEDBİRLERİ ..................................................................................... 642

VIII. YABANCILARIN SINIR DIŞI EDİLMESİ ................................................. 643

§3. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ ........................ 644

I. CEZANIN BELİRLENMESİ ................................................................... 644

A. Giriş........................................................................................... 644

B. Cezanın Somut Olarak Tayini......................................................... 644

1. Ceza Çeşidinin Seçilmesi.......................................................... 645

2. Temel Ceza Miktarının Tayini.................................................... 645

a. Genel Olarak ..................................................................... 645

İçindekiler XXIX

b. Temel Ceza Miktarını Belirleme Kriterleri............................... 645

c. Mükerrer Değerlendirme Yasağı ........................................... 648

II. CEZANIN HESAPLANMASI .................................................................. 650

A. Giriş........................................................................................... 650

B. Cezaların Ölçü Birimi .................................................................... 650

C. Yukarı ve Aşağı Sınırların Aşılmaması ............................................. 651

D. Ceza Miktarının Hesaplanmasında Sıra............................................ 652

III. TAKDİRİ İNDİRİM NEDENLERİ ............................................................ 654

IV. MAHSUP .......................................................................................... 657

A. Genel Açıklamalar ........................................................................ 657

B. Adli Para Cezalarında, Adli Kontrolde, Denetimli Serbestlikte ve

Diğer Özel Durumlarda Mahsup ..................................................... 658

V. CEZALARIN İÇTİMAI.......................................................................... 659

§4. DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER.................................. 660

I. ÖLÜM .............................................................................................. 661

A. Sanığın Ölümü............................................................................. 661

B. Hükümlünün Ölümü ..................................................................... 662

C. Mağdurun Ölümü ......................................................................... 662

II. AF................................................................................................... 662

A. Genel Af ..................................................................................... 663

B. Özel Af (TCK 65/2, 3; AY 104)....................................................... 663

1. TBMM’nin Özel Af Yetkisi.......................................................... 663

2. Cumhurbaşkanının Özel Af Yetkisi ............................................. 664

III. BELİRLİ BİR SÜRENİN GEÇMESİ (ZAMANAŞIMI) ................................... 664

A. Dava Zamanaşımı........................................................................ 665

1. Kavram ................................................................................. 666

2. Zamanaşımı Sürelerinde Esas Alınacak Ceza............................... 666

3. Zamanaşımının Başlangıcı ........................................................ 667

a. Tamamlanmış Suçlarda....................................................... 667

b. Teşebbüs Derecesinde Kalan Suçlarda .................................. 667

c. Kesintisiz ve Zincirleme Suçlarda ......................................... 667

d. Objektif Cezalandırılabilme Şartları İçeren Suçlarda................ 667

e. On Sekiz Yaşından Küçüklere Karşı İşlenen Suçlarda .............. 667

f. Birden Çok Evlilik ve Hileli Evlenme Suçlarında ...................... 668

g. İftira Suçunda ................................................................... 668

h. Zamanaşımının Başlangıcında Esas Alınacak Gün ................... 668

4. Dava Zamanaşımı Süreleri ....................................................... 668

5. Dava Zamanaşımının Engelleri.................................................. 669

a. Dava Zamanaşımının Durması ............................................. 669

aa. Durma Sebepleri ......................................................... 669

bb. Durmanın Etkileri ........................................................ 670

b. Dava Zamanaşımının Kesilmesi............................................ 671

XXX Ceza Hukuku

aa. Kesilme Sebepleri ....................................................... 671

bb. Kesilmenin Sonuçları ................................................... 671

6. Dava Zamanaşımının Sonuçları................................................. 672

B. Ceza Zamanaşımı ........................................................................ 672

1. Kavram ................................................................................. 672

2. Süreler .................................................................................. 673

3. Başlangıç ............................................................................... 673

4. Ceza Zamanaşımı Engelleri ...................................................... 674

5. Ceza Zamanaşımının Sonuçları ................................................. 674

C. Kabahatlerde Zamanaşımı............................................................. 674

1. Soruşturma Zamanaşımı.......................................................... 675

2. Yerine Getirme Zamanaşımı ..................................................... 675

IV. ŞİKÂYETTEN VAZGEÇME.................................................................... 675

V. ÖN ÖDEME....................................................................................... 676

§5. KOŞULLU SALIVERİLME....................................................................... 678

I. TANIM ............................................................................................. 678

II. ŞARTLARI ........................................................................................ 678

A. Cezanın Bir Kısmının İnfaz Edilmiş Olması....................................... 679

B. Hükümlünün Kurumda İyi Hal Göstermesi....................................... 680

III. USUL .............................................................................................. 680

A. Talep ve Merci ............................................................................. 680

B. Denetim Süresi............................................................................ 680

C. Kararın Geri Alınması ................................................................... 681

§6. ADLİ SİCİL KAYDININ SİLİNMESİ ....................................................... 681

§7. YASAKLANMIŞ HAKLARIN GERİ VERİLMESİ ........................................ 683

KÜÇÜK SÖZLÜK ............................................................................................. 687

MADDE DİZİNİ ............................................................................................... 691

KAVRAMLAR DİZİNİ ........................................................................................ 701

YARARLANILAN KAYNAKLAR ............................................................................ 707