Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçları(TCK m.188)

İçindekiler

3. Baskıya Önsöz  7

2. Baskıya Önsöz  9

Önsöz  11

Kısaltmalar  21

GİRİŞ  23

BİRİNCİ BÖLÜM:

UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERİN

TANIMLANMASI, SINIFLANDIRILMASI, ETKİLERİ VE TARİHÇESİ

I. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE  27

1. Kavram  27

2. Tanım  28

3. Tanım ve Terim Sorunu  31

4. Kanaat  33

II. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERİN SINIFLANDIRILMASI  33

1. Genel Olarak Sınıflandırmalar  33

2. Kanaat  37

III. TARİHSEL SÜREÇ İÇERİSİNDE UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELER  37

1. Haşhaş Bitkisi ve Afyonun Tarihçesi  38

2. Morfinin Tarihçesi  40

3. Eroinin Tarihçesi  42

4. Esrarın Tarihçesi  45

5. Kokainin Tarihçesi  46

IV. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERİN KULLANICI ÜZERİNDE BIRAKTIĞI ETKİLER  46

1. Bağımlılık (Substance Dependence)  47

A. Fiziksel Bağımlılık  48

B. Psikolojik Bağımlılık (Ruhi Bağımlılık)  49

2. Alışkanlık (Drug Addiction)  50

3. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Düşkünlüğü (Substance Abuse)  51

4. Tolerans (Bağışıklık)  51

5. Yoksunluk (Sendromu) Belirtileri  52

V. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERİN CEZA HUKUKU ALANINA SOKULMASININ NEDENLERİ  52

1. Genel Olarak  52

2. Toplumsal Yaklaşımlar, Değer Yargıları ve Bunların Etkisi  53

3. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanımının Suç ve Suçluluğa Etkileri  54

4. Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddelerin Bir Kısmının Suç Olmaktan Çıkarılmasına Yönelik Çabalar  57

İKİNCİ BÖLÜM:

UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERİN YASAKLANMASI VE KONTROL ALTINA ALINMASINA YÖNELİK KURULAN

ULUSLARARASI ÖRGÜTLER VE SÖZLEŞMELER

I. ULUSLARARASI ÖRGÜTLER  61

1. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu Maddeler Komisyonu  61

2. Dünya Sağlık Örgütü (WHO)  62

3. Uyuşturucu Maddelerin Suiistimali Kontrol Fonu (UNFDAC)  62

4. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu Kontrol Programı (UNDCP)  63

5. Avrupa Konseyi ve Pompidou Grubu  63

II. ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER  64

1. 1909 Şanghay Afyon Antlaşması  64

2. 1912 La Haye Afyon Mukavelesi  65

3. 1914 La Haye Afyon Konferansı  65

4. 1925 Cenevre Afyon Mukavelesi  66

5. 1931 Cenevre Afyon Mukavelesi  67

6. Zararlı İlaçların Gayrimeşru Ticaretinin Men’i Hakkındaki 1936 Cenevre Mukavelesi  67

7. Sentetik Uyuşturucu Maddeler Hakkında 1948 Paris Protokolü  68

8. 1953 Newyork Afyon Protokolü  70

9. Uyuşturucu Maddelere Dair 1961 Tek Sözleşmesi  70

10. 1971 Psikotropik Maddelere Dair Sözleşme  72

11. Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı 1988 Birleşmiş Milletler Sözleşmesi  73

III. TÜRKİYE’NİN TARAF OLDUĞU ANTLAŞMALARIN İÇ HUKUKUMUZDAKİ YERİ  75

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM:

MUKAYESELİ HUKUKTA VE HUKUKUMUZDA

UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE İMALİ VE TİCARETİ SUÇLARI

I. MUKAYESELİ HUKUKTA UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE İMALİ VE TİCARETİ SUÇLARI  79

1. Amerika Birleşik Devletleri  79

2. Japonya  82

3. Rusya  84

4. Kanada  86

5. Yunanistan  87

6. İsveç  89

7. Almanya  91

II. ÜLKEMİZDE UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERE İLİŞKİN YAKLAŞIMLAR VE YASAL DÜZENLEMELER  96

1. İslam Hukukuna Göre Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddelere Yaklaşım  96

2. Osmanlılarda Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddelere Yaklaşım  103

3. Cumhuriyet Dönemi’nde Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddelere Yaklaşım  106

A. Anayasal Düzenlemeler  106

B. Türk Ceza Kanunu Dışındaki Yasal Düzenlemeler  107

a. 984 Sayılı Ecza Ticarethaneleriyle Sanat ve Ziraat İşlerinde Kullanılan Zehirli ve Müessir Kimyevi Maddelerin Satıldığı Dükkanlara Mahsus Kanun  107

b. 1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıha Kanunu  107

c. 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu  108

d. 2313 Sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun  109

e. 2559 Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu  111

f. 3298 Sayılı Uyuşturucu Maddelerle İlgili Kanun  111

g. 5584 Sayılı Posta Kanunu  113

h. 4208 Sayılı Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun  113

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM:

TÜRK CEZA KANUNUNDA UYUŞTURUCU VEYA

UYARICI MADDE İMAL VE TİCARETİ SUÇLARI (5237 SAYILI TCK M.188)

I. GENEL OLARAK  115

II. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE İMAL–İTHAL– İHRAÇ SUÇLARI

(TCK m.188/1, 765 Sayılı TCK m.403/1,2)  116

1. Korunan Hukuki Yarar  117

2. Suçun Maddi Unsuru  117

A. Hareket  118

a. İmal Etme  118

aa. Kavram ve Tanımı  118

bb. İmal Etme Hareketinin Özellikleri  121

cc. İmal Etme ile İlgili Yargıtay Kararları  123

b. İthal Etme  129

aa. Kavram ve Tanım  129

bb. İthal Etme Hareketinin Özellikleri  131

cc. İthal Etme’ye İlişkin Yargıtay Kararları  133

c. İhraç Etme  137

aa. Kavramı ve Tanımı  137

bb. İhraç Etme Hareketinin Özellikleri  138

cc. İhraç Etme’ye İlişkin Yargıtay Kararları  141

B. Suçun Faili ve Mağduru  158

C. Suçun Konusu  163

a. Haşhaş Bitkisi ve Afyon  163

aa. Haşhaş Bitkisi  163

bb. Afyon ve Elde Edilişi  164

cc. Kullanımı ve Etkileri  164

b. Afyon Türevleri  165

aa. Morfin  165

aaa. Morfin ve Elde Edilişi  165

bbb. Kullanımı ve Etkileri  166

bb. Eroin  166

aaa. Eroin ve Elde Edilmesi  166

bbb. Kullanımı ve Etkileri  167

c. Hint Keneviri ve Esrar  169

aa. Hint Keneviri Bitkisi  169

bb. Hint Kenevirinden Elde Edilen Maddeler  169

aaa. Kenevir Reçinesi (Esrar Macunu)  169

bbb. Kenevir Yağı  170

ccc. Esrar ve Elde Edilişi  170

ddd. Bonzai (Sentetik Esrar)  170

eee. Marihuana  172

cc. Kullanımı ve Etkileri  172

d. Koka Bitkisi ve Kokain  173

aa. Genel Olarak Koka Yaprakları ve Formları  173

aaa. Koka Macunu  174

bbb. Kokain, “Crack”, “Free Base”  174

bb. Kokainin Kullanımı  174

cc. Kokainin Etkileri  175

e. Sentetik Yollarla Elde Edilen Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddeler  176

aa. Depressantlar  176

aaa. Benzodiazepinler  177

bbb. Barbituratlar  178

ccc. Metakalon  178

bb. Halusünojenler (Hayal Gördürücüler)  179

aaa. Lsd  179

bbb. Phencyclidine (Pcp)  180

ccc. Meskalin/Peyote Kaktüs  180

ddd. Psilocybe Mantarlar/Psilocybin  181

cc. Stimulantlar (Uyarıcılar)  181

aaa. Amfetamin Grubu Maddeler  182

bbb. Ecstasy Grubu Maddeler  183

f. Diğer Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddeler  184

aa. Suçun Konusuna İlişkin Yargıtay Kararları  187

3. Suçun Manevi Unsuru  190

A. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmali Bakımından  190

B. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İthali Bakımından  193

C. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İhraç Fiili Bakımından Manevi Unsur  196

4. Suçun Hukuka Aykırılık Unsuru  200

5. Suçun Özel Görünüm Biçimleri  201

A. Teşebbüs  201

a. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmali Hareketi Bakımından  201

b. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İthali Hareketi Bakımından  204

c. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İhraç Hareketi Bakımından  207

aa. İlgili Yargıtay Kararları  212

B. İştirak  215

C. İçtima  216

a. İlgili Yargıtay Kararları  222

III. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE TİCARETİ SUÇLARI

(5237 Sayılı TCK m.188/3, 765 Sayılı TCK m.403/5)  223

1. Genel Olarak  223

2. Korunan Hukuki Yarar  225

3. Suçun Maddi Unsuru  225

A. Hareket  225

a. Satış–Satın Alma–Satışa Arz  225

aa. Kavram ve Tanım  225

bb. Satış Hareketinin Özellikleri  225

cc. Satışa Arz Hareketinin Özellikleri  230

dd. Satın Alma Hareketinin Özellikleri  231

ee. Satma–Satın Alma–Satışa Arz ile İlgili Yargıtay Kararları  232

b. Başkalarına Verme veya Kabul Etme  241

aa. Kavram ve Tanım  241

bb. Başkalarına Verme–Kabul Etme Hareketinin Özellikleri  241

cc. Başkalarına Verme ve Kabul Etme ile İlgili Yargıtay Kararları  243

c. Bulundurma  246

aa. Kavram ve Tanım  246

bb. Bulundurma Hareketinin Özellikleri  246

cc. Bulundurma ile İlgili Yargıtay Kararları  248

d. Sevk Etme ve Nakletme  271

aa. Kavram ve Tanım  271

bb. Sevk ve Nakletme Hareketinin Özellikleri  271

cc. Sevk etme ve Nakletme ile İlgili Yargıtay Kararları  273

e. Depolama  280

aa. İlgili Yargıtay Kararları  281

f. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Tedarikine Aracı Olma  282

aa. İlgili Yargıtay Kararı  283

B. Suçun Faili ve Mağduru  283

C. Suçun Konusu  285

3. Suçun Manevi Unsuru  287

4. Suçun Özel Görünüm Biçimleri  291

A. Teşebbüs  291

İlgili Yargıtay Kararları  293

B. İştirak  294

İlgili Yargıtay Kararları  296

C. İçtima  305

İlgili Yargıtay Kararları  307

IV. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE İMAL–İHRAÇ– İTHAL VE TİCARETİ SUÇLARININ NİTELİKLİ HALLERİ  319

1. Cezayı Ağırlaştırıcı Nedenler  319

A. Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddenin Cinsi (TCK m.188/4)  319

Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddenin Cinsi ile İlgili Yargıtay Kararları  321

B. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçlarının Üç veya Daha Fazla Kişi Tarafından Birlikte İşlenmesi hali (TCK m.188/5 Birinci Cümle)

(Topluluk Hali, 765 Sayılı TCK m.403/8)  337

C. Suç İşlemek İçin Teşkil Edilmiş Bir Örgütün Faaliyeti Çerçevesinde Suçun İşlenmesi (5237 Sayılı TCK m.188/5) (Teşekkül Hali 765 Sayılı TCK m.403/7)  344

İlgili Yargıtay Kararları  349

D. Teşekkül Oluşturma (765 Sayılı TCK m. 403/10)  388

E. Meslek San’at veya Geçim Vasıtası Haline Getirme (765 Sayılı TCK m. 403/8)  393

Meslek San’at veya Geçim Vasıtası Haline Getirme ile İlgili Yargıtay Kararları  395

F. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Verilen veya Satılan Kişinin Çocuk Olması

(TCK m.188/3)  399

G. Onsekiz Yaşını Bitirmeyen Küçüklerin veya Ceza Ehliyetine Sahip Olmayanların Suçta Kullanılması (TCK m.37/2, 765 Sayılı TCK m.403/6)  407

H. Fiili İşleyenlerin Sağlık Mesleği Mensubu Olması (TCK m.188/8)  408

İ. Suçun İşlendiği Yer ve Araç (5237 Sayılı TCK m.188/4–b, 765 Sayılı TCK m. 406/2)  410

İlgili Yargıtay Kararları  415

J. Fiilin Memuriyet Vazife ve Nüfuzunu Suiistimal Suretiyle İşlenmesi

(TCK m. 266, 765 Sayılı TCK m.406/2)  418

K. Neticenin Ağırlığı (765 Sayılı TCK m. 407)  419

2. Cezayı Ortadan Kaldıran veya Hafifleten Neden Olarak Etkin Pişmanlık  422

A. Cezayı Ortadan Kaldıran Neden Olarak Etkin Pişmanlık

(TCK m. 192/1, 765 Sayılı TCK m. 405/1)  422

B. Cezayı Hafifletici Neden olarak Etkin Pişmanlık

(TCK m. 192/3, 765 Sayılı TCK m. 405/2)  424

a. Suçun Ortaya Çıkmasına Yardım (TCK m. 192/3, 765 Sayılı TCK m. 405/2)  424

b. Fail veya Diğer Suç Ortaklarının Yakalanmasına Yardım (TCK m.192/3, 765 Sayılı TCK m.405/2)  427

c. Suçun Ortaya Çıkmasına Yardım; Fail veya Diğer Suç Ortaklarının Yakalanmasına Yardım ile İlgili Yargıtay Kararları  428

V. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE İMAL VE TİCARETİ SUÇLARINDA KUSURLULUĞU ETKİLEYEN NEDEN OLARAK ZORUNLULUK HALİ  468

VI. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE İMAL VE TİCARETİ SUÇLARINDA YAPTIRIM  471

1. Yaptırımlar  471

A. Cezalar  471

a. 5237 Sayılı TCK’ya Göre Cezalar  471

b. 765 Sayılı TCK’ya Göre Cezalar  473

B. Güvenlik Tedbirleri  475

a. Memuriyetten Men veya Meslek ve Sanatın İcrasının Tadili  475

b. Müsadere  476

2. Ağırlaştırıcı ve Hafifletici Nedenlerin Cezaya Etkisi  478

A. Ağırlaştırıcı Nedenlerin Cezaya Etkisi  478

a. 5237 Sayılı TCK’ya Göre  478

b. 765 Sayılı TCK’ya Göre  479

B. Hafifletici Nedenlerin Cezaya Etkisi  480

C. Uyuşturucu veya Uyarcı Madde İmal ve Ticareti Suçlarında Yaptırımın Belirlenmesine İlişkin Yargıtay Kararları  480

3. Yabancı Ülkede Hükmolunan Cezanın Etkisi  501

İlgili Yargıtay Kararları  502

4. Tekerrür  508

Tekerrür ile İlgili Yargıtay Kararları  510

5. 765 Sayılı TCK ile 5237 Sayılı TCK Hükümlerinden Lehe Kanun’un Belirlenmesi ve İlgili Yargıtay Kararları  513

VII. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA  560

1. Görev  560

a. 5237 Sayılı TCK’da Yer Alan Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçları Bakımından Görevli Mahkeme  560

b. 765 Sayılı TCK’da Yer Alan Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçları Bakımından Görevli Mahkeme  561

2. Yetki  562

3. Yargılama Usulü  563

Yargılama Usulü ve İspata İlişkin Yargıtay Kararları  565

Sonuç  587

Kaynakça  595

Kavramlar Dizini  603