Ceza Hukukunda Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları

Yayınevi: Adalet Yayınları
Yazar: Yağmur TEMİZ GÜL
ISBN: 9786257656757
218,70 TL 243,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Yağmur TEMİZ GÜL
Baskı Tarihi 2021/04
Baskı Sayısı 2
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 269

Türk ceza hukukunda alternatif çözüm yolları olarak kabul edilen uzlaştırma, kamu davasının açılmasının ertelenmesi ve önödemenin kapsamlı olarak ele alındığı tezde alternatif çözüm yollarının ceza hukukunda daha fazla yer almasını sağlayan onarıcı adalete de geniş yer verilmiştir. Mağdur haklarında yaşanan gelişmeler, klasik ceza adaletine yöneltilen sert eleştiriler, mahkemelerin iş yükü nedeniyle ceza yargılamalarının uzun sürmesi sonucunda ceza adaletine güvenin azalması ve suçla mücadelede yeni yöntemlere ihtiyaç duyulması, Türk Ceza Hukuku’nda alternatif çözüm yolları gereksinimini ortaya çıkarmıştır.

Alternatif çözüm yollarının Türk Ceza Hukuku’ndaki ilk örneği önödeme olmakla birlikte onarıcı adalet fikriyle 2005 yılında hukukumuza eklenen uzlaştırma; uygulama alanının genişliği, başarı oranı ve Adalet bakanlığının konuya gösterdiği yoğun ilgi sayesinde oldukça ön plandadır. Kamu davasının açılmasının ertelenmesi ise kovuşturma aşamasına geçilmeden, yalnızca soruşturma aşamasında mümkün olan bu nedenle Cumhuriyet savcısının karar verebileceği ve onarıcı adalet fikriyle uyumlu etkin bir alternatif çözüm yolu olarak karşımıza çıkar.

Alternatif çözüm yollarının ceza hukukunda nasıl ve ne kadar yer alması gerektiği tartışmaları henüz hiçbir hukuk sisteminde tamamlanmamıştır. Anglo Sakson hukukunda onarıcı adalet fikri Kıta Avrupası hukukunda da ilgiyle karşılanmış ve pek çok ülke onarıcı adalet fikrine uygun farklı uygulamaları ceza hukuklarına dâhil etmektedir. Türk ceza hukukunda da güncel olan alternatif çözüm yollarının; yasal düzenlemeleri değerlendirilmiş, yer yer eleştirilmiş ve uygulamadaki sorunlara çözüm önerileri sunulmuştur.

ÖZET ......................................................................................................................... 5

TEŞEKKÜR ................................................................................................................. 7

İÇİNDEKİLER.............................................................................................................. 9

KISALTMALAR......................................................................................................... 15

GİRİŞ ....................................................................................................................... 17


BİRİNCİ BÖLÜM

ONARICI ADALET


I. KAVRAM OLARAK ONARICI ADALET ..........................................................21

II. ONARICI ADALETİN AMACI .......................................................................23

III. ONARICI ADALETİN TARİHSEL GELİŞİMİ VE TEMEL İLKELERİ .......................27

IV. ONARICI ADALET VE KLASİK CEZA ADALET ANLAYIŞI ARASINDAKİ

TEMEL FARKLAR .......................................................................................35

V. ONARICI ADALET UYGULAMALARI ............................................................38

1. Toplum/Aile Grup Konferansı.................................................................. 41

2. Halka Uygulamaları.................................................................................. 43

3. Toplum Islah Kurulları.............................................................................. 45

4. Toplum Adalet Formu.............................................................................. 46

5. Mağdur-Fail Uzlaşması ............................................................................ 47

VI. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ONARICI ADALET..........................................52

VII. TÜRK CEZA HUKUKUNDA ONARICI ADALET UYGULAMALARI .....................55

VIII. ONARICI ADALETE YÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER..............................................59


İKİNCİ BÖLÜM

UZLAŞTIRMA


I. KAVRAM OLARAK UZLAŞTIRMA ................................................................65

II. UZLAŞTIRMANIN HUKUKİ NİTELİĞİ............................................................67


10 İçindekiler

III. UZLAŞTIRMA KURUMUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ........................................70

IV. UZLAŞTIRMAYA HÂKİM OLAN İLKELER.......................................................73

1. Gönüllülük ............................................................................................... 73

2. Gizlilik ...................................................................................................... 74

3. Taraflar Arasındaki Dengenin Gözetilmesi ve Tarafsızlık......................... 80

4. Denetim................................................................................................... 82

V. Uzlaştırma Kapsamındaki Suçlar................................................................83

1. “Soruşturulması ve Kovuşturulması Şikâyete Bağlı Suçlar”..................... 90

2. Şikâyete Bağlı Olup Olmamasına Bakılmaksızın TCK’ da yer Alan

Suçlar....................................................................................................... 96

3. Diğer Kanunlarda Düzenlenen Suçlar...................................................... 98

VI. UZLAŞTIRMA KAPSAMINA GİRMEYEN SUÇLAR ..........................................99

VII. UZLAŞTIRMA USULÜ VE SÜRECİ...............................................................100

VIII. SORUŞTURMA AŞAMASINDA UZLAŞTIRMA .............................................101

1. Uzlaştırma Kararı ve Yetkili Merci ......................................................... 103

2. Kamu Davası Açılması İçin Yeterli Şüphe Olması................................... 104

3. Uzlaştırmacı Görevlendirilmesi ............................................................. 105

4. Taraflara Uzlaştırma Teklifi Yapılması ................................................... 110

A. Birden Çok Fail Olması ................................................................... 116

B. Birden Çok Mağdur Olması ............................................................ 119

5. Uzlaştırma Müzakereleri ....................................................................... 120

6. Edim....................................................................................................... 122

7. Uzlaştırma Raporu................................................................................. 130

8. Uzlaştırmanın Hukuki Sonucu................................................................ 131

IX. KOVUŞTURMA AŞAMASINDA UZLAŞTIRMA.............................................133

1. Uzlaştırma Kararı ve Yetkili Merci ......................................................... 135

2. Uzlaştırmanın Hukuki Sonucu................................................................ 136

X. UZLAŞTIRMA USULÜNE İLİŞKİN ÖNERİLER ...............................................138

XI. UZLAŞTIRMADA SÜRE .............................................................................140

XII. UZLAŞTIRMA GİDERLERİ..........................................................................142

XIII. ZAMANAŞIMI..........................................................................................144


İçindekiler 11

XIV. MÜSADERE............................................................................................. 145

XV. UZLAŞTIRMAYA YÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER ............................................... 146


ÜÇÜNCÜ BÖLÜM


KAMU DAVASININ AÇILMASININ ERTELENMESİ


I. KAVRAM OLARAK ERTELEME .................................................................. 151

II. KAMU DAVASININ AÇILMASININ ERTELENMESİ KARARININ HUKUKİ

NİTELİĞİ.................................................................................................. 153

III. TÜRK CEZA HUKUKU’ NDA KAMU DAVASININ AÇILMASININ

ERTELENMESİ KARARININ TARİHSEL GELİŞİMİ ......................................... 163

IV. KAMU DAVASININ AÇILMASININ ERTELENMESİ KARARI İÇİN

GEREKEN ŞARTLAR.................................................................................. 166

1. “Uzlaştırma ve Önödeme Kapsamındaki Suçlar Hariç Olmak Üzere,

Üst Sınırı Üç Yıl veya Daha Az Süreli Hapis Cezasını Gerektiren Bir

Suç Olması”............................................................................................ 166

2. “Kamu Davası Açılması İçin Yeterli Şüphe Olması”................................ 168

3. “Şüphelinin Daha Önce Kasıtlı Bir Suçtan Dolayı Hapis Cezası İle

Mahkûm Olmamış Bulunması”.............................................................. 169

4. “Yapılan Soruşturmanın, Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi

Halinde Şüphelinin Suç İşlemekten Çekineceği Kanaatini Vermesi”...... 170

5. “Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesinin, Şüpheli ve Toplum

Açısından Kamu Davası Açılmasından Daha Yararlı Olması” ................. 171

6. “Suçun İşlenmesiyle Mağdurun veya Kamunun Uğradığı Zararın

Aynen İade, Suçtan Önceki Hale Getirme veya Tazmin Suretiyle

Tamamen Giderilmesi”.......................................................................... 172

V. ÖZEL KANUNLARDA KAMU DAVASININ AÇILMASININ ERTELENMESİ

DÜZENLEMELERİ..................................................................................... 173

1. “6352 Sayılı Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Bazı

Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Basın Yayın Yoluyla İşlenen

Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesi Hakkında Kanun” ........... 173

2. “6706 Sayılı Cezaî Konularda Uluslararası Adlî İş Birliği Kanunu” .......... 178

3. “6545 sayılı Türk Ceza Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik

Yapılmasına Dair Kanun” ....................................................................... 179

4. “6222 Sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair

Kanun” ................................................................................................... 186


12 İçindekiler

VI. UZLAŞTIRMAYA GÖRE KAMU DAVASININ AÇILMASININ ERTELEMESİ

KARARI ...................................................................................................190

VII. KAMU DAVASININ AÇILMASININ ERTELENMESİ KARARININ HUKUKİ

SONUÇLARI.............................................................................................191

1. Erteleme Süresi ..................................................................................... 191

2. Erteleme Süresinin Tamamlanması....................................................... 192

3. Erteleme Kararının Geri Alınması .......................................................... 193

VIII. KAMU DAVASININ AÇILMASININ ERTELENMESİ KARARINA İTİRAZ...........194

IX. KAMU DAVASININ AÇILMASININ ERTELENMESİ KARARINA

YÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER.........................................................................194


DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

ÖNÖDEME


I. KAVRAM OLARAK ÖNÖDEME..................................................................197

II. ÖNÖDEMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ .............................................................198

III. ÖNÖDEMENİN TÜRK CEZA HUKUKUNDA TARİHSEL GELİŞİMİ ...................204

IV. ÖNÖDEMEYE TABİ SUÇLAR......................................................................209

1. Yalnızca Adli Para Cezasını Gerektiren Suçlar........................................ 211

2. Üst Sınırı Altı Ayı Geçmeyen Hapis Cezasını Gerektiren Suçlar ............. 212

3. TCK’ da Sayılan Suçlar............................................................................ 213

V. ÖNÖDEMENİN UYGULANABİLMESİ İÇİN GEREKEN ŞARTLAR ....................214

1. Suçun Uzlaştırma Kapsamında Bulunmaması ....................................... 214

2. İsnadın Ciddi Olması ve Suçla İlgili Yeterli Şüphe Bulunması................. 216

VI. ÖNÖDEMENİN UYGULANMA SÜRECİ.......................................................218

1. Belli Miktar Paranın Devlet Hazinesine Ödenmesi ................................ 218

2. Soruşturma Aşamasında Ön Ödeme ..................................................... 220

3. Kovuşturma Aşamasında Ön Ödeme..................................................... 222

A. Özel Kanunlar Gereği Doğrudan Dava Açılması ............................. 223

B. Soruşturma Aşamasında Önödemenin Uygulanmaması ve

Dava Açıldıktan Sonra Suçun Önödeme Kapsamında

Kaldığının Anlaşılması..................................................................... 224


İçindekiler 13

VII. ÖNÖDEMENİN HUKUKİ SONUÇLARI ........................................................ 225

VIII. ÖZEL KANUNLARDA ÖNÖDEME DÜZENLEMELERİ .................................... 227

1. “1632 Sayılı Askeri Ceza Kanunu”.......................................................... 227

2. “6136 Sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar İle Diğer Aletler Hakkında

Kanun” ................................................................................................... 228

3. “6222 Sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair

Kanun” ................................................................................................... 230

IX. KAMU DAVASININ AÇILMASININ ERTELENMESİ VE ÖNÖDEME ................ 231

X. ONARICI ADALET VE ÖNÖDEME .............................................................. 231

XI. ÖNÖDEMEYE YÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER ................................................... 233

SONUÇ.................................................................................................................. 237

KAYNAKÇA............................................................................................................ 241

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.