| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Hakan A. YAVUZ |
| Baskı Tarihi | 2021/05 |
| Baskı Sayısı | 2 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 373 |
Ceza Muhakemesinde Kovuşturmaya Alternatif Yöntemler
Dr. Hakan A. YAVUZ
Bu kitapta, suç niteliğindeki kimi fiiller hakkında yürütülen araştırma ve soruşturma faaliyeti sonucunda, fiil ve fail bakımından kamu davası açılmasına yetecek ölçüde delil ve şüpheye ulaşılmasına, kovuşturma yapılmasının önünde hukuki veya fiili bir engel bulunmamasına rağmen genellikle savcılık kurumunun kontrolü ve takdirine bağlı olarak meselenin kovuşturma evresine taşınmaksızın soruşturma evresinde sonuçlandırılmasını mümkün kılan ceza muhakemesi yöntemleri ele alınmaktadır.
Kovuşturmaya alternatif yöntemler, soruşturma evresinde uygulanabilme imkânı olan yöntemler olduğu için savcılık kurumu bu bağlamda ceza muhakemesinin dominus litis bir aktörü olarak öne çıkmaktadır. Bu nedenle kitabın ilk bölümü savcılık kurumunun bir bütün olarak ceza adalet sistemindeki rolü ve önemine ayrılmıştır. Bir suçla mücadele mekanizması olarak kabul ettiğimiz ceza adalet sisteminin etkinliğinin sağlanması ve kovuşturmaya alternatif yöntemlerin sağlıklı bir şekilde uygulanarak bu etkinliğe katkıda bulunmasının ön şartının savcılık kurumunun yapısı ile savcıların yetki ve sorumluluklarının çerçevesinin net bir şekilde kurgulanması gerektiği düşüncesiyle mesele ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır.
Kitapta kovuşturmaya alternatif yöntemler hakkında karşılaştırmalı hukuk bağlamında genel bilgiler verilmiştir. Bu kapsamda savcılık kurumunun tarihsel süreçte ceza muhakemesi dâhilinde dönüşen rolünün öne çıkan bir sembolü olarak kabul edilen ceza kararnamesi yöntemi daha ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Ayrıca Türk ceza muhakemesi sisteminde yer alan kovuşturmaya alternatif yöntemler belirli bir sınıflandırma dâhilinde incelenmiştir. Bu kapsamda, Cumhuriyet savcısının ceza muhakemesinde daha etkili bir aktör olarak öne çıktığı yeni bir usul olan ve esasen bir ceza kararnamesi formu olan seri muhakeme usulü ayrıntılı olarak ele alınmıştır.
İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ.................................................................................................... 5
ÖNSÖZ............................................................................................................................. 7
İÇİNDEKİLER .................................................................................................................... 9
KISALTMALAR................................................................................................................ 15
KAPSAM VE TERMİNOLOJİ ............................................................................................ 17
GİRİŞ ....................................................................................................................... 21
BİRİNCİ BÖLÜM
SAVCILIK KURUMUNUN
CEZA ADALET SİSTEMİNDEKİ ROLÜ VE ÖNEMİ
I. GENEL OLARAK .................................................................................................. 31
II. TEMEL ÖZELLİKLERİ............................................................................................ 35
III. HUKUKİ STATÜSÜ .............................................................................................. 39
A. Uluslararası Belgelerde ..................................................................................... 39
B. Karşılaştırmalı Hukukta ..................................................................................... 48
C. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında................................................. 56
Ç. Ülkemizde ......................................................................................................... 58
1. Erkler Ayrılığı Bağlamındaki Başlıca Görüşler .............................................. 60
2. Bağımsızlık Bağlamındaki Başlıca Görüşler.................................................. 69
3. Yargı Kararlarındaki Değerlendirmeler........................................................ 76
D. Değerlendirme ve Görüşümüz .......................................................................... 83
1. Erkler Ayrılığı Bakımından ........................................................................... 86
2. Adli İşlem - İdari İşlem - Yargısal İşlem Ayırımı Bakımından ........................ 87
3. Bağımsızlık ve Hesap Verebilirlik Bakımından ............................................. 89
10 İçindekiler
IV. CEZA ADALET SİSTEMİNDEKİ GÖREVLERİ ............................................................97
A. Genel Olarak...................................................................................................... 97
B. Uluslararası Belgelerde ..................................................................................... 98
C. Ülkemizde.......................................................................................................... 99
Ç. Değerlendirme ................................................................................................ 101
D. Kamu Davasının Açılması Yetkisine İlişkin Hususlar ........................................ 106
1. Kamu Davası Kavramı ve Ceza Muhakemesi Sistemleri ............................ 106
a. Çekişmeli/Mücadeleci Sistem (İtham Sistemi) .................................... 108
b. Soruşturmacı Sistem (Tahkik Sistemi) ................................................. 110
c. İşbirliği Sistemi..................................................................................... 111
2. Ceza Davasının Kamusallığı İlkesi .............................................................. 114
3. Kamu Davasının Açılmasına İlişkin İlkeler.................................................. 115
a. Kovuşturma Mecburiyeti/Kanunilik İlkesi............................................ 115
b. Maslahata Uygunluk/Takdirilik İlkesi................................................... 119
4. Kamu Yararı Kavramı ................................................................................. 123
İKİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNDE
KOVUŞTURMAYA ALTERNATİF YÖNTEMLER
I. GENEL OLARAK.................................................................................................129
II. KOVUŞTURMA YAPILMASINDAN FERAGAT.......................................................134
A. Koşulsuz (Kamu Yararı Gerekçesiyle) Feragat ................................................. 134
B. Koşullu Feragat................................................................................................ 138
III. MÜZAKEREYE DAYALI PAZARLIK YÖNTEMLERİ..................................................143
IV. CEZA KARARNAMESİ ........................................................................................144
A. Genel Olarak.................................................................................................... 144
B. Tarihsel Gelişimi .............................................................................................. 151
C. Hukuki Niteliği ................................................................................................. 155
1. Doktrindeki Değerlendirmeler .................................................................. 155
2. Yargı Kararlarındaki Değerlendirmeler...................................................... 160
a. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında ................................... 160
İçindekiler 11
b. Anayasa Mahkemesi Kararlarında....................................................... 168
c. Yargıtay Kararlarında........................................................................... 172
3. Ceza Muhakemesinin Temel İlkelerine Uygunluğu Sorunu....................... 172
Ç. Temel Özellikleri.............................................................................................. 175
1. Uygulanabilecek Suçlar ............................................................................. 176
2. Maddi Gerçeğin Tespiti ............................................................................. 177
3. Savcının Talebi........................................................................................... 179
4. Şüphelinin Pazarlık veya Müzakere ile Sürece Katkıda Bulunup
Bulunmaması............................................................................................. 180
a. Açık veya Örtülü Olarak Müzakere...................................................... 180
b. Suçun İkrarına veya Kabulüne İlişkin Hususlar .................................... 181
5. Mahiyeti .................................................................................................... 183
6. Kabul Koşulu.............................................................................................. 185
7. Hâkim veya Mahkemenin Dahli ................................................................ 186
8. Belirlenebilecek Yaptırımlar ...................................................................... 187
9. Kararnamenin Kesin Hüküm Etkisi ............................................................ 189
10. Koşullu Feragat ile Benzerlik ve Farkları.................................................... 190
D. Karşılaştırmalı Ülke Örnekleri.......................................................................... 192
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU’NDAKİ DÜZENLEMELER
I. GENEL OLARAK .................................................................................................195
II. SORUŞTURMA EVRESİNİ SONUÇLANDIRAN TEMEL YÖNTEMLER .......................196
A. Soruşturmama Kararı (Soruşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar) .................. 196
B. Kovuşturmama Kararı (Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar)................. 198
1. Kovuşturma İçin Yeterli Şüphe Oluşturacak Delil Elde Edilememesi
(Maddi Neden) .......................................................................................... 199
2. Kovuşturma Olanağının Bulunmaması (Hukuki Neden) ............................ 199
III. KOVUŞTURMA YAPILMASINDAN FERAGAT .......................................................201
A. Genel Olarak.................................................................................................... 201
B. Cumhuriyet Savcısının Takdir Yetkisinin Kullanılması...................................... 203
1. Cezayı Kaldıran Etkin Pişmanlık Hali Bulunması ........................................ 204
12 İçindekiler
2. Şahsi Cezasızlık Nedeninin Bulunması....................................................... 206
3. Tartışmalar ve Değerlendirme................................................................... 207
C. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi ....................................................... 211
Ç. Önödeme ........................................................................................................ 218
1. Hukuki Niteliği ........................................................................................... 218
2. Mevcut Düzenleme ................................................................................... 223
D. Uzlaştırma ....................................................................................................... 228
E. Değerlendirme ................................................................................................ 231
IV. SERİ MUHAKEME USULÜ (CEZA KARARNAMESİ) ...............................................235
A. Hukuki Niteliği ................................................................................................. 235
B. Mevcut Düzenleme ......................................................................................... 238
C. Koşulları........................................................................................................... 241
1. Soruşturma Evresinin Tamamlanmış Olması............................................. 241
2. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesine Karar Verilmemiş Olması ..... 243
3. Şüpheliye İsnat Olunan Suçun Katalog Olarak Belirlenmiş Suç
Tiplerinden Birisi Olması............................................................................ 243
4. Uygulamanın Yasak Olduğu veya Mümkün Olmadığı Hallerden
Birisinin Bulunmaması............................................................................... 247
a. Suçun İştirak Halinde İşlenmiş Olması................................................. 248
b. Şüphelinin Yaşının Küçük Olması......................................................... 248
c. Şüphelinin Akıl Hastası Olması ............................................................ 249
ç. Şüphelinin Sağır ve Dilsiz Olması ......................................................... 249
d. Ara Değerlendirme .............................................................................. 250
e. Şüpheliye Ulaşılamaması..................................................................... 251
Ç. Uygulama Aşamaları ....................................................................................... 252
1. Usulün Uygulanmasına Geçilmesi ............................................................. 252
2. Davet ve Bilgilendirme .............................................................................. 253
3. Yaptırımın Belirlenmesi ............................................................................. 259
a. Temel Cezanın Belirlenmesi ................................................................ 261
b. Temel Ceza Üzerinden Yarı Oranında İndirim Yapılması ..................... 263
c. Koşulları Varsa Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması ................... 263
İçindekiler 13
ç. Yaptırım Hapis Cezası Olarak Belirlenmiş ve Hükmün
Açıklanmasının Geri Bırakılması Mümkün Değil ise Sonuç Hapis
Cezasının Seçenek Yaptırımlara Çevrilmesi veya Ertelenmesi............. 266
d. Gerekli ise Müstakil veya Ek Olarak Güvenlik Tedbiri Belirlenmesi..... 269
4. Teklif ve Kabul ........................................................................................... 271
5. Talepname Düzenlenmesi ......................................................................... 277
6. Talepnamenin Mahkeme Tarafından İncelenmesi ve Şüphelinin
Dinlenilmesi............................................................................................... 279
a. Şüphelinin Dinlenilmesi....................................................................... 283
b. Ön Değerlendirme............................................................................... 285
c. Hukuka Uygunluk Değerlendirmesi..................................................... 286
7. Karar Verilmesi (Hüküm Kurulması) .......................................................... 287
8. Şüphelinin Vazgeçmesi.............................................................................. 291
9. Hükmün Bildirilmesi .................................................................................. 292
D. Yargısal Denetim ............................................................................................. 292
1. Olağan Kanun Yolu .................................................................................... 292
2. Değerlendirme .......................................................................................... 295
3. Olağanüstü Kanun Yolu ............................................................................. 299
E. Delil Olarak Kullanma Yasağı ........................................................................... 299
F. Değerlendirme ve Öneriler ............................................................................. 301
1. Terminoloji Bakımından ............................................................................ 301
2. CMUK’taki “Sulh Hâkiminin Ceza Kararnamesi” ile Karşılaştırma ............. 303
3. CMK’daki “Basit Yargılama Usulü” ile Karşılaştırma .................................. 305
4. Karşılaştırmalı Hukuktaki Ceza Kararnamesi Düzenlemeleri ile
Karşılaştırma.............................................................................................. 305
5. 7188 Sayılı Kanunun Gerekçesinde Örnek Olarak Gösterilen Almanya
ve Fransa’daki Düzenlemelerle Karşılaştırma............................................ 308
6. Suçun İkrarı/Kabulü ile Hapis Cezası Belirlenebilmesi Arasındaki İlişki
Bakımından ............................................................................................... 311
7. Mahkemenin Kararı Onaylaması Bakımından ........................................... 320
8. İndirimli Ceza Belirlenmesi Bakımından .................................................... 321
9. Mağdur ve/veya Suçtan Zarar Görenin Devre Dışı Bırakılmış Olması
Bakımından ............................................................................................... 323
14 İçindekiler
10. Adil Yargılanma İlkesine Uygunluğu Bakımından ...................................... 324
11. Yargısal Yetki Tartışmaları ve Adalet Bakanlığının Yönetmelik
Düzenleyebilmesi Konusu ......................................................................... 330
SONUÇ ...................................................................................................................333
KAYNAKLAR ...........................................................................................................349
YAZAR HAKKINDA ..................................................................................................373
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
