Çocuk Hukuku

Yayınevi: Yetkin Yayınları
Yazar: Ömer Uğur GENÇCAN
ISBN: 9786050508574
1.402,50 TL 1.650,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Ömer Uğur GENÇCAN
Baskı Tarihi 2021/05
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Sert Kapak (İplik Dikiş)
Sayfa Sayısı 1605

Kadın Hukuku kitabımın (Yetkin Yayınları- Ankara 2020) yayınlanmasından sonra kitap-dostlarımdan gelen yoğun talep üzerine benzer bir çalışmayı bu kez ÇOCUK HUKUKU konusunda gerçekleştirmeye karar verdim.


Çocuk hukukunun Yargıtay’da amiral gemisi olan Yargıtay 2. Hukuk Dairesinde verdiğim otuz üç yıllık (Evet, 17 yıl tetkik hakimi, 10 yıl üyesi ve nihayet 6 yıldır başkanı sıfatlarımla tam otuz üç yıl) emeğimi Çocuk Hukuku bağlamında gün yüzüne çıkarmanın huzuru içindeyim. Farkında olmanızı isterim ki bu çalışma tam OTUZ ÜÇ YILLIK göznurumun, yorgunluğumun ve mutluluğumun somutlaşmış bir ifadesidir.


Yargıtay’da Çocuk Hukukunu ilgilendiren binlerce (evet, binlerce!) dava dosyasını bizzat okudum ve binlerce (evet, binlerce!) Yargıtay ilamını bizzat yazdım. Binlerce kararda ahlaki, vicdani ve hukuki sorumluluğum vardır.


Çocuk Hukukunun temel kaynaklarını oluşturan bir çok uluslararası sözleşmenin aile hukuku ders kitaplarında yer bile almadığı herkesin bilgisi dahilindedir. Oysa çocukları ilgilendiren uluslararası sözleşmelerin üstün iç hukuk kuralı olduğu TCA m. 90/son hükmüdür. Öncelikle bu sözleşmelere eserde derinlemesine yer vermeye çalıştım. Daha sonra çocuğun, aile hukuku bağlamındaki her türlü hak ve statüsüne gerek esas gerekse usul hükümlerini yansıtır bir kitap hazırlayarak özellikle çocuk sorunlarının çözümüne katkıda bulunmayı hedefledim.

Kadın Hukuku kitabımın (Yetkin Yayınları- Ankara 2020) yayınlanmasından sonra kitap-dostlarımdan gelen yoğun talep üzerine benzer bir çalışmayı bu kez ÇOCUK HUKUKU konusunda gerçekleştirmeye karar verdim.

Çocuk hukukunun Yargıtay’da amiral gemisi olan Yargıtay 2. Hukuk Dairesinde verdiğim otuz üç yıllık (Evet, 17 yıl tetkik hakimi, 10 yıl üyesi ve nihayet 6 yıldır başkanı sıfatlarımla tam otuz üç yıl) emeğimi Çocuk Hukuku bağlamında gün yüzüne çıkarmanın huzuru içindeyim. Farkında olmanızı isterim ki bu çalışma tam OTUZ ÜÇ YILLIK göznurumun, yorgunluğumun ve mutluluğumun somutlaşmış bir ifadesidir.

Yargıtay’da Çocuk Hukukunu ilgilendiren binlerce (evet, binlerce!) dava dosyasını bizzat okudum ve binlerce (evet, binlerce!) Yargıtay ilamını bizzat yazdım. Binlerce kararda ahlaki, vicdani ve hukuki sorumluluğum vardır.

Çocuk Hukukunun temel kaynaklarını oluşturan bir çok uluslararası sözleşmenin aile hukuku ders kitaplarında yer bile almadığı herkesin bilgisi dahilindedir. Oysa çocukları ilgilendiren uluslararası sözleşmelerin üstün iç hukuk kuralı olduğu TCA m. 90/son hükmüdür. Öncelikle bu sözleşmelere eserde derinlemesine yer vermeye çalıştım. Daha sonra çocuğun, aile hukuku bağlamındaki her türlü hak ve statüsüne gerek esas gerekse usul hükümlerini yansıtır bir kitap hazırlayarak özellikle çocuk sorunlarının çözümüne katkıda bulunmayı hedefledim.

Bu vesile ile hukukçu çevresine bugüne kadar düşüncelerimi açıklamama olanak sağlamış olanlardan aklıma geliveren;

Devlet kuruluşlarından;

Yargıtay, Adalet Bakanlığı, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, Türkiye Adalet Akademisi, TBMM Adalet Komisyonu Başkanlığı, TBMM Kamu Denetçiliği Kurumu, İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, TÜBİTAK, Diyanet İşleri Din İşleri Başkanlığı ile Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğüne,

Sivil toplum örgütlerinden;

UNİCEF, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), İKÜ Ceza Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi (CEHAMER), Türk Hukuk Kurumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü, Türk Demokrasi Vakfı, Avrupa Genç Hukukçular Derneği ELSA (The European Law Students’ Assosiation), İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi, Raoul Wallenberg İnsan Hakları ve İnsancıl Hukuk Enstitüsü, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Yoncalı Platformu, Aile Hukuku Derneği, Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Derneği (KEFE-DER), Aktif Kadın Çalışmaları Derneği (AKÇADER), Adalet Sistemi Uzmanları Derneği (ASUD), Yaşar Üniversitesi Hukuk Topluluğu, Mağdur Babalar Derneği, Annem Kadın ve Aile Derneği, Marmara Üniversitesi Hukuk ve Diplomasi Kulübü, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kurgusal Duruşma Topluluğu, İzmir Arabulucular Derneği (İZARDER), Adalet Mensupları Dayanışma Vakfı, Marmara Üniversitesi Hukuk ve Diplomasi Kulübü, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kurgusal Duruşma Topluluğu, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceride-i Kantar Öğrenci Topluluğu, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukukta Kariyer Topluluğu ile Halkbank’ın değerli yöneticilerine,

Hukuk fakültelerinden;

Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Atılım Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi,, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Özyeğin Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Turgut Özal Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesine

Barolardan;

Özellikle başta Türkiye Barolar Birliği olmak üzere Adana Barosu, Adıyaman Barosu, Afyon Barosu, Aksaray Barosu, Amasya Barosu, Ankara Barosu, Antalya Barosu, Artvin Barosu, Aydın Barosu, Balıkesir Barosu, Bartın Barosu, Batman Barosu, Bingöl Barosu, Bolu Barosu, Burdur Barosu, Bursa Barosu, Çanakkale Barosu, Çorum Barosu, Denizli Barosu, Diyarbakır Barosu, Düzce Barosu, Edirne Barosu, Elazığ Barosu, Erzincan Barosu, Erzurum Barosu, Eskişehir Barosu, Gaziantep Barosu, Giresun Barosu, Hatay Barosu, Isparta Barosu, İstanbul Barosu, İzmir Barosu, Kahramanmaraş Barosu, Karabük Barosu, Karaman Barosu, Kars-Ardahan Barosu, Kastamonu Barosu, Kayseri Barosu, Kırıkkale Barosu, Kırklareli Barosu, Kırşehir Barosu, Kocaeli Barosu, Konya Barosu, Kütahya Barosu, Malatya Barosu, Manisa Barosu, Mardin Barosu, Mersin Barosu, Muğla Barosu, Nevşehir Barosu, Niğde Barosu, Ordu Barosu, Osmaniye Barosu, Sakarya Barosu, Samsun Barosu, Sinop Barosu, Sivas Barosu, Şanlıurfa Barosu, Tekirdağ Barosu, Trabzon Barosu, Uşak Barosu, Van Barosu, Yozgat Barosu, Zonguldak Barosu’na,

Merkezlerden;

Türkiye Barolar Birliği Eğitim Merkezi, Ankara Barosu Eğitim Merkezi, Ankara Barosu İnsan Hakları Merkezi, Ankara Barosu Çocuk Hakları Merkezi, Ankara Barosu Kadın Hakları Merkezi, Ankara Barosu Gelincik Merkezi, Antalya Barosu Genç Avukatlar Meclisi, İstanbul Barosu Meslek İçi Eğitim Merkezi, İstanbul Barosu Staj Eğitim Merkezi ve İstanbul Barosu Bakırköy Bölge Temsilciliği’ne,

Konuşma metinlerimi yayınlayan;

Türkiye Barolar Birliği Kadın Hukuku Komisyonu (TÜBAKKOM), İstanbul Barosu Kadın Hakları Komisyonu, İstanbul Barosu Kadın Hakları Uygulama Merkezi, İzmir Barosu Dergisi Yayın Kurulu’na, makalelerimi yayınlayan Yargıtay Dergisi, Adalet Dergisi, Ankara Barosu Dergisi, İstanbul Barosu Dergisi, İzmir Barosu Dergisi, Bursa Barosu Dergisi, Manisa Barosu Dergisi, Kayseri Barosu Dergisi, Kocaeli Barosu Dergisi, Osmaniye Barosu Dergisi, Giresun Barosu Dergisi ve Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi yöneticilerine,

Söyleşilerimi yayınlayan;

Güncel Hukuk Dergisi ve ZİGGURAT, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğrenci Topluluğu Dergisi yayın kuruluna,

Benimle televizyon programları yapan;

TRT Televizyonuna ve CNN Televizyonuna,

Ayrıca;

Saymayı unuttuğum diğer bütün tüzel kişiliklere kalbî teşekkürlerimi sunarım.

Bütün eserlerimin olduğu gibi bu eserimin de yayınlanmasına aracılık eden/emek veren Yetkin Yayınevinin bütün çalışanlarına ve özellikle sayın Muharrem Başer’e teşekkür ederim.

Hepinizi saygı ve dostluk ile selâmlarım

8 Nisan 2021                                 Ömer Uğur GENÇCAN

Çankaya-ANKARA          YARGITAY 2. Hukuk Dairesi Başkanı

ÖN SÖZ..................................................................................................................................... 5

İÇİNDEKİLER........................................................................................................................ 9

KAYNAKÇA....................................................................................................................... 163

KISALTMALAR................................................................................................................ 165

 

GİRİŞ................................................................................................................................... 167

 

BİRİNCİ KISIM

ÇOCUK HUKUKUNUN KAYNAKLARI

 

BİRİNCİ BÖLÜM

ÇOCUK HUKUKUNUN MEVZUAT KAYNAKLARI

 

BİRİNCİ AYIRIM

ÇOCUK HAKLARINA İLİŞKİN
MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER

 

§ 1..... ÇOCUK HAKLARINA İLİŞKİN MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER 172

I...... 1989 TARİHLİ ÇOCUK HAKLARINA DAİR BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMESİ (ÇHS-1989) 172

A-.. Tarihçe...................................................................................................... 172

1-... 1924 Tarihli Cenevre Çocuk Hakları Bildirisi............................ 172

2-... 1948 Tarihli İnsan Hakları Evrensel Bildirisi............................. 173

3-... 1959 Tarihli Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirisi........... 174

4-... 1963 Tarihli Türk Çocuk Hakları Bildirisi.................................. 176

5-... 1989 Tarihli Çocuk Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi    177

B-.. Amaç......................................................................................................... 178

C-.. Temel İlkeler............................................................................................ 179

1-... Ayrımcılık Yapmama İlkesi (ÇHS m. 2).................................... 179

2-... Çocuğun Üstün Yararı İlkesi (ÇHS m. 3)................................... 180

3-... Yaşama ve Gelişme İlkesi (ÇHS m. 6)........................................ 180

4-... Çocuğun Görüşüne Değer Verme İlkesi (ÇHS m. 12)............... 181

D-.. Haklar....................................................................................................... 181

1-... Kimlik Hakkı (ÇHS m. 7-8).......................................................... 181

a.... Nüfus Kütüğüne Kayıt Hakkı (ÇHS m. 7, f. I).................. 181

b.... İsim Hakkı (ÇHS m. 7, f. I)................................................... 181

c..... Vatandaşlık Kazanma Hakkı (ÇHS m. 7, f. I).................. 181

d.... Kimliğini Koruma Hakkı (ÇHS m. 8)................................... 182

2-... Ana Babasıyla İlişkisine Saygı Hakkı........................................ 182

a.... Ana Babasıyla Birlikte Yaşama Hakkı (ÇHS m. 9, f. I-II, 10, 11)             182

b.... Ana Babasıyla Kişisel İlişki Kurma ve Doğrudan Görüşme Hakkı (ÇHS m. 9, f. III)            183

c..... Ana Babası Tarafından Yetiştirilme Hakkı (ÇHS m. 5, 18) 183

d.... Ana Babasını Bilme Hakkı (ÇHS m. 7, f. I)...................... 184

e..... Ana Babası Tarafından Bakılma Hakkı (ÇHS m. 7, f. I) 184

3-... Düşüncesini Açıklama Hakkı (ÇHS m. 13)............................... 184

4-... Düşünce, Vicdan ve Din Özgürlükleri Hakkı (ÇHS m. 14)...... 184

5-... Dernek Kurma ve Barış İçinde Toplanma Hakkı (ÇHS m. 15) 184

6-... Özel Yaşamına Saygı Hakkı (ÇHS m. 16)................................ 185

7-... Bilgi Kaynaklarına Erişim Hakkı (ÇHS m. 17)......................... 185

8-... Korunma Hakkı.............................................................................. 185

a.... Her Türlü Şiddet, İstismar ve Kötü Muameleye Karşı Korunma Hakkı (ÇHS m. 19, 39)     186

b.... Aile Dışında Korunma Hakkı (ÇHS m. 20, 21)................. 186

c..... Sığınmacı Çocuğun Korunma Hakkı (ÇHS m. 22).......... 187

d.... Engelli Çocuğun Korunma Hakkı (ÇHS m. 23)................. 187

e..... Sömürüden Korunma Hakkı (ÇHS m. 36, 39).................. 188

aa.. Ekonomik Sömürüden Korunma Hakkı (ÇHS m. 32) 188

bb.. Cinsel Sömürüden Korunma Hakkı (ÇHS m. 34)..... 189

f..... Uyuşturucudan Korunma Hakkı (ÇHS m. 33).................. 189

g..... Kaçırılma, Satılma ve Fuhuştan Korunma Hakkı (ÇHS m. 35) 189

h.... İnsanlık Dışı, Aşağılayıcı Muamele ile Özgürlüğünden Yoksun Bırakılmaya Karşı Korunma Hakkı (ÇHS m. 37, 39)....................................................................... 190

ı..... Silahlı Çatışma Halinde Korunma Hakkı (ÇHS m. 38, 39) 190

i...... Suça Sürüklendiğinde Korunma Hakkı (ÇHS m. 40)....... 191

9-... Sağlık Hakkı (ÇHS m. 24, 25)...................................................... 192

10-. Sosyal Güvenlikten Yararlanma Hakkı (ÇHS m. 26).............. 193

11-. Yeterli Hayat Seviyesine Sahip Olma Hakkı (ÇHS m. 27)..... 193

12-. Eğitim Hakkı (ÇHS m. 28, 29)..................................................... 194

13-. Azınlığa Mensup Çocuğun Kültür, Din ve Dil Hakkı (ÇHS m. 30)     195

14-. Dinlenme, Boş Zaman Değerlendirme ve Oyun Hakkı (ÇHS m. 31) 195

E-... Uygulama, Öğretme ve Denetleme...................................................... 195

1-... Uygulama (ÇHS m. 4, 41)............................................................. 195

2-... Öğretme (ÇHS m. 42)..................................................................... 196

3-... Denetleme (ÇHS m. 43-45)........................................................... 196

II.... 1961 TARİHLİ KÜÇÜKLERİN KORUNMASI KONUSUNDA MAKAMLARIN YETKİSİNE VE UYGULANACAK KANUNA İLİŞKİN LA HAYE SÖZLEŞMESİ (1961 TARİHLİ LA HAYE ÇOCUK KORUMA SÖZLEŞMESİ/ÇKS-1961)........................................................................... 197

A-.. Sözleşmenin Uygulanabilirliği............................................................... 197

B-.. Sözleşmenin Uygulanacağı Ülke......................................................... 197

III... 1996 TARİHLİ VELAYET SORUMLULUĞU VE ÇOCUKLARIN KORUNMASI HAKKINDA TEDBİRLER YÖNÜNDEN YETKİ, UYGULANACAK HUKUK, TANIMA, TENFİZ VE İŞBİRLİĞİNE DAİR LA HAYE SÖZLEŞMESİ (1996 TARİHLİ LA HAYE ÇOCUK KORUMA SÖZLEŞMESİ/ÇKS-1996)      197

A-.. Genel Olarak............................................................................................ 198

B-.. Sözleşmeye Taraf Devletler.................................................................. 198

C-.. Sözleşmenin Etkisi.................................................................................. 199

1-... 1980 Tarihli La Haye Uluslararası Çocuk Kaçırmaya Dair Sözleşmeye Etkisi (ÇKS-1996, m. 50)............................................................................................................ 199

2-... 1961 Tarihli La Haye Çocuk Koruma Sözleşmesine Etkisi (ÇKS-1996, m. 51)              199

D-.. Sözleşmenin Amacı................................................................................ 199

E-... Sözleşmenin Konusu.............................................................................. 200

1-... Sözleşmenin Kapsamında Kalan Konular................................. 200

a.... Velayet Sorumluluğu............................................................... 200

b.... Çocuğun Korunmasına Yönelik Tedbirler.......................... 200

2-... Sözleşmenin Kapsamında Kalmayan Konular......................... 200

F-... Sözleşmenin Uygulanacağı Kişiler (ÇKS-1996, m.2)....................... 201

G-.. Sözleşmenin Uygulama Zamanı......................................................... 201

1-... Makamların Yetkisi ve Uygulanacak Hukuka İlişkin Hükümlerde (ÇKS-1996, m. 53, f. I)       201

2-... Koruma Tedbirlerinin Tanınması ve Tenfizine İlişkin Hükümlerde (ÇKS-1996, m. 53, f. II)      201

H-.. Sözleşme Gereği Alınabilecek Koruma Tedbirleri............................. 201

I-.... Koruma Tedbiri Almaya Yetkili Olan Devlet Makamları (ÇKS-1996, m. 5-14)     202

1-... Ana Yetkili Taraf Devlet Makamları (ÇKS-1996, m. 5-7)...... 203

a.... Kural Olarak (ÇKS-1996, m. 5, f. I)..................................... 203

b.... Mutad Meskenin Değişmesi Halinde................................... 203

aa.. Hukuka Uygun Değişmesi (ÇKS-1996, m. 5, f. II).... 203

bb.. Hukuka Aykırı Değişmesi (ÇKS-1996, m. 7, f. I)...... 203

c..... Mutad Meskenin Belirlenememesi Halinde (ÇKS-1996, m. 6, f. II)           204

d.... Çocuğun Alıkonulması Halinde (ÇKS-1996, m. 7, f. I)... 204

e..... Göç Edilmesi Halinde (ÇKS-1996, m. 6, f. I)...................... 204

2-... Devir Sebebiyle Yetkili Taraf Devlet Makamları (ÇKS-1996, m. 8-9)              204

a.... Devir Şartları............................................................................. 204

aa.. Çocuğun Üstün Yararı Daha İyi Korunacak Olmalıdır (ÇKS-1996, m. 8, f. I) 205

bb.. Yetkili Taraf Devletin Talebi (ÇKS-1996, m. 8) veya İzni (ÇKS-1996, m. 9) Bulunmalıdır............................................................................................. 205

b.... Devirle Yetki Kazanabilecek Devletler (ÇKS-1996, m. 8, f. II)    206

3-... Paralel Yetkili Taraf Devlet Makamları..................................... 206

a.... Boşanma, Ayrılık ve Evliliğin İptalinde Paralel Yetki (ÇKS-1996, m. 10) 206

b.... Çocuğun Kendisinin Bulunduğu Yerde Paralel Yetki (ÇKS-1996, m. 11-12)           207

c..... Çocuğun Mallarının Bulunduğu Yerde Paralel Yetki....... 207

aa.. Taraf Devlette Mallarının Bulunması......................... 208

aaa.. Acil Koruma Tedbiri Alma Paralel Yetkisi (ÇKS-1996, m. 11)   208

bbb.. Geçici Koruma Tedbiri Alma Paralel Yetkisi (ÇKS-1996, m. 12)              208

bb.. Türkiye’de Mallarının Bulunması................................ 209

aaa.. Mülkiyetin Korunmasına Yönelik Çekince (ÇKS-1996, m. 55, f. I/a)     209

bbb.. Velayet Sorumluluğunu veya Tedbiri Tanımama Çekincesi (ÇKS-1996, m. 55, f. I/b)................................................................................... 209

İ-.... Uygulanacak Hukuk.............................................................................. 209

1-... Koruma Tedbirlerine İlişkin Olarak Uygulanacak Hukuk (ÇKS-1996, m. 15) 209

2-... Velayet Sorumluluğuna İlişkin Olarak Uygulanacak Hukuk (ÇKS-1996, m. 16-18)     210

3-... Üçüncü Kişilerin Korunmasına İlişkin Uygulanacak Hukuk (ÇKS-1996, m. 19)           211

J-.... Koruma Tedbiri Kararlarının Tanınması ve Tenfizi (ÇKS-1996, m. 23-28)            211

1-... Koruma Tedbiri Kararının Tanıma ve Tenfizini Ret Sebepleri 211

2-... İcrayı Gerektirmeyen Koruma Tedbiri Kararları (ÇKS-1996, m. 23-24)          212

3-... İcrayı Gerektiren Koruma Tedbiri Kararları (ÇKS-1996, m. 26) 212

4-... Esasa İlişkin İnceleme Yapılamaz (ÇKS-1996, m. 27)........... 213

5-... Tenfizine Karar Verilen Koruma Tedbiri Kararının İcrası (ÇKS-1996, m. 28) 213

K-.. Taraf Devletlerin Makamları Arasında İşbirliği (ÇKS-1996, m. 29-39)    213

IV... 1980 TARİHLİ ÇOCUKLARIN VELAYETİNE İLİŞKİN KARARLARIN TANINMASI VE TENFİZİ İLE ÇOCUKLARIN VELAYETİNİN YENİDEN TESİSİNE DAİR AVRUPA SÖZLEŞMESİ (1980 TARİHLİ LÜKSEMBURG SÖZLEŞMESİ/ÇVKTS-1980)....................................... 214

A-.. Sözleşmeye Taraf Devletler.................................................................. 215

B-.. Sözleşmenin Amacı................................................................................ 215

C-.. Sözleşmenin Konusu.............................................................................. 216

1-... Çocuklar........................................................................................... 216

2-... Makamlar......................................................................................... 216

D-.. Sözleşmeyi Uygulayıcı Makamlar...................................................... 216

E-... Sözleşmenin İşleyişi................................................................................ 216

V..... 1996 TARİHLİ ÇOCUK HAKLARININ KULLANILMASINA İLİŞKİN AVRUPA SÖZLEŞMESİ (ÇHKAS-1996)................................................................................................................. 218

A-.. Sözleşmeye Taraf Devletler.................................................................. 219

B-.. Sözleşmenin Amacı................................................................................ 219

C-.. Sözleşmenin Konusu.............................................................................. 219

D-.. Sözleşmenin İşleyişi................................................................................ 219

1-... Davalarda Bilgilendirilme Hakkı................................................. 219

2-... Dava Sırasında Görüşünü İfade Etme Hakkı........................... 220

3-... Özel Bir Temsilci Atanmasını İsteme Hakkı............................. 220

4-... Usule İlişkin Diğer Haklar.............................................................. 220

VI... 2003 TARİHLİ ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİ KURULMASINA DAİR AVRUPA SÖZLEŞMESİ (ÇKİKS-2003)........................................................................................................................... 220

A-.. Sözleşmeye Taraf Devletler.................................................................. 221

B-.. Sözleşmenin Amacı................................................................................ 221

C-.. Sözleşmenin Konusu.............................................................................. 221

D-.. Sözleşmenin İşleyişi................................................................................ 222

 

İKİNCİ AYIRIM

İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRİSİ (İHEB-1948)

 

§ 2..... İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRİSİ (İHEB-1948).......................... 223

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 223

A-.. Amacı....................................................................................................... 223

B-.. Bağlayıcılığı............................................................................................ 224

C-.. Niteliği....................................................................................................... 224

II.... HAK VE ÖZGÜRLÜKLER........................................................................... 225

A-.. Genel Olarak............................................................................................ 225

B-.. Hak ve Özgürlükler................................................................................. 225

1-... Temel Hak (İHEB m. 1)................................................................ 225

2-... Eşitlik İlkesi (İHEB m. 2, f. I)........................................................ 225

3-... Ayrımcılık Yasağı (İHEB m. 2, f. II).......................................... 225

4-... Yaşam, Özgürlük ve Güvenlik Hakkı (İHEB m. 3).................. 225

5-... Kölelik Yasağı (İHEB m. 4).......................................................... 225

6-... İşkence Yasağı (İHEB m. 5)......................................................... 225

7-... Hukuki Kişilik Hakkı (İHEB m. 6).............................................. 226

8-... Yasa Önünde Eşitlik İlkesi (İHEB m. 7)..................................... 226

9-... Yargısal Koruma Hakkı (İHEB m. 8)......................................... 226

10-. Keyfe Bağlı Muamele Yasağı (İHEB m. 9)............................... 226

11-. Adil Yargılanma Hakkı (İHEB m. 10)........................................ 226

12-. Kanunsuz Suç ve Ceza Olmaz İlkesi (İHEB m. 11)................. 226

13-. Özel Hayatın, Konutun ve Haberleşmenin Korunması İlkesi (İHEB m. 12)   226

14-. Seyahat Özgürlüğü Hakkı (İHEB m. 13)................................... 227

15-. Sığınma Hakkı (İHEB m. 14)...................................................... 227

16-. Yurttaşlık Hakkı (İHEB m. 15).................................................... 227

17-. Evlenme ve Aile Kurma Hakkı (İHEB m. 16)........................... 227

18-. Mülkiyet Hakkı (İHEB m. 17)..................................................... 227

19-. Düşünce, Vicdan ve Din Özgürlüğü (İHEB m. 18).................... 227

20-. İfade Özgürlüğü (İHEB m. 19)..................................................... 228

21-. Dernek Kurma ve Toplantı Özgürlüğü (İHEB m. 20).............. 228

22-. Yönetime Katılma, Seçme ve Seçilme Hakkı (İHEB m. 21).. 228

23-. Sosyal Güvenlik Hakkı (İHEB m. 22)........................................ 228

24-. Çalışma, Adil Ücret ve İşsizlikten Korunma Hakkı (İHEB m. 23)     228

25-. Dinlenme, Boş Zaman ve Ücretli Tatil Hakkı (İHEB m. 24).. 228

26-. Sağlıklı ve Yeterli Bir Yaşam Düzeyine Sahip Olma Hakkı (İHEB m. 25)      229

27-. Eğitim Hakkı (İHEB m. 26).......................................................... 229

28-. Paylaşma ve Çıkarlarının Korunması Hakkı (İHEB m. 27).. 229

29-. Düzen Hakkı (İHEB m. 28).......................................................... 229

30-. Amaç ve İlkelere Aykırı Kullanma Yasağı (İHEB m. 29)...... 230

31-. Hak ve Özgürlükleri Yok Etme Yasağı (İHEB m. 30)............. 230


ÜÇÜNCÜ AYIRIM

AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ

 

§ 3..... 1950 TARİHLİ AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ (AİHS-1950) VE EK PROTOKOLLER      231

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 232

II.... 1950 TARİHLİ AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ (AİHS-1950)   233

A-.. İnsan Haklarına Saygı Yükümlülüğü (AİHS m. 1).......................... 233

B-.. Hak ve Özgürlükler................................................................................. 233

1-... Yaşam Hakkı (AİHS m. 2)........................................................... 233

2-... İşkence Yasağı (AİHS m. 3)......................................................... 234

3-... Kölelik ve Zorla Çalıştırma Yasağı (AİHS m. 4)...................... 234

4-... Özgürlük ve Güvenlik Hakkı (AİHS m. 5)................................. 234

5-... Adil Yargılanma Hakkı (AİHS m. 6).......................................... 236

6-... Kanunsuz Suç ve Ceza Olmaz İlkesi (AİHS m. 7).................... 236

7-... Özel Hayata ve Aile Hayatına Saygı Hakkı (AİHS m. 8)...... 237

8-... Düşünce, Vicdan ve Din Özgürlüğü (AİHS m. 9)...................... 237

9-... İfade Özgürlüğü (AİHS m. 10)..................................................... 237

10-. Dernek Kurma ve Toplantı Özgürlüğü (AİHS m. 11)............... 238

11-. Evlenme Hakkı (AİHS m. 12)...................................................... 238

12-. Etkili Başvuru Hakkı (AİHS m. 13)............................................ 238

13-. Ayrımcılık Yasağı (AİHS m. 14)................................................. 239

14-. Olağanüstü Hallerde Yükümlülükleri Askıya Alma (AİHS m. 15)     239

15-. Yabancıların Siyasal Faaliyetlerinin Kısıtlanması (AİHS m. 16) 239

16-. Hakları Kötüye Kullanma Yasağı (AİHS m. 17)...................... 240

17-. Haklara Getirilecek Kısıtlanmalarının Sınırlanması (AİHS m. 18)   240

III... 1950 TARİHLİ AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİNE EK PROTOKOLLER               240

A-.. AİHS’e Ek 1 No’lu Protokol................................................................. 240

1-... Mülkiyetin Korunması (AİHS’e Ek 1 No’lu Protokol, m. 1)... 240

2-... Eğitim Hakkı (AİHS’e Ek 1 No’lu Protokol, m. 2).................... 241

3-... Serbest Seçim Hakkı (AİHS’e Ek 1 No’lu Protokol, m. 3)...... 241

B-.. AİHS’e Ek 2 No’lu Protokol................................................................. 241

C-.. AİHS’e Ek 3 No’lu Protokol................................................................. 242

D-.. AİHS’e Ek 4 No’lu Protokol................................................................. 242

1-... Borçtan Dolayı Özgürlüğünden Yoksun Bırakılma Yasağı (AİHS’e Ek 4 No’lu Protokol, m. 1)............................................................................................................ 242

2-... Serbest Dolaşım Özgürlüğü (AİHS’e Ek 4 No’lu Protokol, m. 2) 243

3-... Vatandaşların Sınır Dışı Edilmeleri Yasağı (AİHS’e Ek 4 No’lu Protokol, m. 3)            243

4-... Yabancıların Topluca Sınır Dışı Edilmeleri Yasağı (AİHS’e Ek 4 No’lu Protokol, m. 4)              243

E-... AİHS’e Ek 5 No’lu Protokol................................................................. 243

F-... AİHS’e Ek 6 No’lu Protokol................................................................. 244

1-... Ölüm Cezasının Kaldırılması (AİHS’e Ek 6 No’lu Protokol, m. 1)    244

2-... Savaş Zamanında Ölüm Cezası (AİHS’e Ek 6 No’lu Protokol, m. 2)               244

3-... Askıya Alma Yasağı (AİHS’e Ek 6 No’lu Protokol, m. 3)...... 245

4-... Çekince Koyma Yasağı (AİHS’e Ek 6 No’lu Protokol, m. 4). 245

G-.. AİHS’e Ek 7 No’lu Protokol................................................................. 245

1-... Yabancıların Sınır Dışı Edilmelerine İlişkin Usuli Güvenceler 245

2-... Cezai Konularda İki Dereceli Yargılanma Hakkı (AİHS’e Ek 7 No’lu Protokol, m. 2) 246

3-... Adli Hata Halinde Tazminat Hakkı (AİHS’e Ek 7 No’lu Protokol, m. 3)         246

4-... Aynı Suçtan İki Kez Yargılanmama ve Cezalandırılmama Hakkı (AİHS’e Ek 7 No’lu Protokol, m. 4)............................................................................................................ 246

5-... Eşler Arasında Eşitlik (AİHS’e Ek 7 No’lu Protokol, m. 5)...... 246

H-.. AİHS’e Ek 8 No’lu Protokol................................................................. 247

I-.... AİHS’e Ek 9 No’lu Protokol................................................................. 247

İ-.... AİHS’e Ek 10 No’lu Protokol............................................................... 247

J-.... AİHS’e Ek 11 No’lu Protokol............................................................... 248

K-.. AİHS’e Ek 12 No’lu Protokol: Ayrımcılığın Genel Olarak Yasaklanması               248

L-... AİHS’e Ek 13 No’lu Protokol............................................................... 248

1-... Ölüm Cezasının Kaldırılması (AİHS’e Ek 13 No’lu Protokol, m. 1)  249

2-... Askıya Alma Yasağı (AİHS’e Ek 13 No’lu Protokol, m. 2).... 249

3-... Çekince Koyma Yasağı (AİHS’e Ek 13 No’lu Protokol, m. 3) 249

M-. AİHS’e Ek 14 No’lu Protokol............................................................... 249

N-.. AİHS’e Ek 15 No’lu Protokol............................................................... 250

O-.. AİHS’e Ek 16 No’lu Protokol............................................................... 250

 

DÖRDÜNCÜ AYIRIM

ÇOCUK NAFAKASINA İLİŞKİN
MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER

 

§ 4..... ÇOCUK NAFAKASINA İLİŞKİN MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER 251

I...... UYGULAMA SÖZLEŞMELERİ................................................................. 251

A-.. Çocuklara Karşı Nafaka Mükellefiyetine Uygulanacak Hukuka Dair 24 Ekim 1956 Tarihli La Haye Uygulama Sözleşmesi (ÇNHUS-1956)............................................... 252

1-... Sözleşme Konusu Ülkeler.............................................................. 252

a.... Sözleşmeye Taraf Ülkeler...................................................... 252

b.... Uygulanacak Ülkeler............................................................... 252

2-... Sözleşmenin Uygulanacağı Kişiler............................................... 253

a.... 21 Yaşını Doldurmayanlar.................................................... 253

b.... Evli Olmayanlar....................................................................... 253

c..... Evlilik İçi ve Dışı Çocuklar.................................................... 253

d.... Evlat Edinilmiş Çocuklar........................................................ 254

3-... Sözleşmeyi Uygulama Şartları..................................................... 255

a.... Üstsoydan İstenebilir............................................................... 255

b.... Çocuğun Mutad Meskeni Sözleşmeye Taraf Ülkede İse İstenebilir           257

c..... Çocuğun Mutad Meskeninin Bulunduğu Devlet 1973 La Haye Sözleşmesine Taraf Değilse İstenebilir................................................................................... 257

4-... Sözleşmeyi Uygulamanın Sonuçları........................................... 257

5-... Sözleşme Gereği Uygulanacak Hukuk/Bağlama Kuralı......... 257

a.... Birinci Basamak Bağlama Kuralı........................................ 257

aa.. Kural Olarak (ÇNHUS-1956 m. 1 f. I)......................... 258

bb.. Çocuğun Mutad Meskeni Değişmişse (ÇNHUS-1956 m. 1 f. II)         258

cc... Çocuğun Mutad Meskeni Hukuku Kamu Düzenine Aykırı İse (ÇNHUS-1956 m. 4)    258

b.... İkinci Basamak Bağlama Kuralı (ÇNHUS-1956 m. 3).... 258

aa.. Kural Olarak (ÇNHUS-1956 m. 3)................................ 259

bb.. Müracaat Makamının Hukuku Kamu Düzenine Aykırı İse (ÇNHUS-1956 m. 4)         259

c..... Doğrudan Milli Hukukun Uygulanması (ÇNHUS-1956 m. 2)     260

aa.. Nafaka Talebi Çekince Koyan Devletin Makamına Yapılmış Olmalıdır         260

bb.. Nafaka Alacaklısı ve Nafaka Yükümlüsü Müracaat Makamı Devletin Vatandaşı Olmalıdır............................................................................................. 260

cc... Nafaka Yükümlüsünün Mutad Meskeni Müracaatın Yapıldığı Devlette Olmalıdır      260

B-.. Nafaka Mükellefiyetine Uygulanacak Hukuka Dair 2 Ekim 1973 Tarihli La Haye Uygulama Sözleşmesi (NHUS-1973)........................................................................................... 260

1-... Sözleşmenin Tarafı Ülkeler........................................................... 261

2-... Sözleşmenin Niteliği........................................................................ 261

a.... Karşılıklılık Aranmadan Uygulanır (NHUS-1973 m. 3).. 261

b.... Yetkili Hukukun Akit Devlet Hukuku Olması Aranmadan Uygulanır      261

c..... Tarafların Vatandaşlıklarına Bakılmadan Uygulanır..... 262

d.... Tarafların Mutad Meskenlerine Bakılmadan Uygulanır. 262

e..... Sadece Nafakaya İlişkin Alanda Uygulanır....................... 262

3-... Sözleşmenin Uygulama Alanı...................................................... 262

a.... Eşler Arasındaki Nafaka Talepleri....................................... 263

aa.. Evlilik Sırasındaki Nafaka Talepleri............................ 263

aaa. Bağımsız Tedbir Nafakası.................................... 263

bbb. Geçici Tedbir Nafakası.......................................... 264

bb.. Evliliğin Sonlanması Sebebiyle Nafaka Talepleri...... 265

aaa. Yoksulluk Nafakası (NHUS-1973 m. 8)............. 265

bbb. İştirak Nafakası...................................................... 267

b.... Üstsoy İle Altsoy Arasındaki Nafaka Talepleri................. 268

c..... Evlilik Dışı Çocukların Nafaka Talepleri............................ 269

d.... Evlat Edinilenlerin Nafaka Talepleri.................................... 270

aa.. Genetik Ana ve Babadan Nafaka Talebi.................... 270

bb.. Evlat Edinme Sebebiyle Nafaka Talebi....................... 271

aaa. Yükümlülük Karşılıklıdır....................................... 271

bbb. Yükümlülük Diğerinin Alt ve Üst Soyunu Kapsamaz   271

4-... Sözleşmenin Uygulama Şartları................................................... 272

a.... 1956 Tarihli La Haye Uygulama Sözleşmesi Uygulanamayacak Olmalıdır           272

b.... Talep 1973 Tarihli La Haye Uygulama Sözleşmesinin Yürürlüğünden Sonra İleri Sürülmüş Olmalıdır..................................................................................................... 272

c..... Türkiye’nin Çekince Koyduğu Alan Dahilinde Bulunmamalıdır 272

aa.. Yansoy/Civar Hısım Olunmamalıdır (NHUS-1973, m. 24 f. I, 14 f. I, b. 1)     272

bb.. Kayın/Sıhri Hısım Olunmamalıdır (NHUS-1973, m. 24 f. I, 14 f. I, b. 2)         273

5-... Sözleşme Gereği Uygulanacak Hukuk/Bağlama Kuralı......... 274

a.... Esas Bağlama Kuralı.............................................................. 274

aa.. Birinci Basamak Bağlama Kuralı (NHUS-1973 m. 4) 274

aaa. Kural Olarak (NHUS-1973 m. 4 f. I)................... 274

bbb. Mutad Mesken Değişmişse (NHUS-1973 m. 4 f. II) 275

ccc.. Alacaklının Mutad Meskeni Hukuku Kamu Düzenine Aykırı İse (NHUS-1973 m. 11 f.I).................................................................................... 275

bb.. İkinci Basamak Bağlama Kuralı (NHUS-1973 m. 5) 275

aaa. Kural Olarak............................................................. 275

bbb. Müşterek Milli Hukuk Kamu Düzenine Aykırı İse (NHUS-1973 m. 11 f.I)             276

cc... Üçüncü Basamak Bağlama Kuralı (NHUS-1973, m. 6) 276

aaa. Kural Olarak............................................................. 276

bbb. Müracaat Makamının Hukuku Kamu Düzenine Aykırı İse (NHUS-1973 m. 11 f.I).................................................................................... 277

b.... İstisna Bağlama Kuralı........................................................... 277

aa.. Yansoy/Civar ve Kayın/Sıhri Hısımları Arasındaki Nafaka Taleplerine Borçlunun İtirazı (NHUS-1973 m. 7)........................................................... 277

bb.. Yoksulluk Nafakasında Bağlama Kuralı (NHUS-1973 m. 8)              278

cc... Kamu Kuruluşunun Geri Alımında Bağlama Kuralı (NHUS-1973 m. 9)          279

dd.. İç Hukuk Uygulama Çekincesi Varsa Bağlama Kuralı (NHUS-1973 m. 15)   279

aaa. Nafaka Talebi Çekince Koyan Devletin Makamına Yapılmış Olmalıdır               280

bbb. Nafaka Alacaklısı ve Nafaka Yükümlüsü Çekince Koyan Devletin Vatandaşı Olmalıdır.................................................................................... 280

ccc.. Nafaka Yükümlüsünün Mutad Meskeni Çekince Koyan Devlette Olmalıdır        280

ee... Akit Devletin Taraf Olduğu ve Olacağı Sözleşmelere Göre Bağlama Kuralı (NHUS-1973 m. 19)............................................................................................. 280

II.... TANIMA VE TENFİZ SÖZLEŞMELERİ.................................................. 281

A-.. Çocuklara Karşı Nafaka Yükümlülüğü Konusundaki Kararların Tanınması ve Tenfizi Hakkında 15 Nisan 1958 Tarihli La Haye Tanıma ve Tenfiz Sözleşmesi (ÇNHTS-1958) 281

1-... Sözleşme Konusu Ülkeler.............................................................. 282

a.... Sözleşmeye Taraf Ülkeler...................................................... 282

b.... Uygulanacak Ülkeler............................................................... 282

2-... Sözleşmenin Konusu...................................................................... 283

a.... Genel Olarak Uygulama (ÇNHTS-1958, m. 1, f. I)........... 283

b.... Nafaka Dışı Hükümlerde Uygulanamaz (ÇNHTS-1958, m. 1, f. II)         284

c..... Yansoy Hısımlarda Uygulanamaz (ÇNHTS-1958, m. 1, f. III)  284

3-... Sözleşmenin Uygulanacağı Kişiler............................................... 284

a.... 21 Yaşını Doldurmayanlar.................................................... 285

b.... Evli Olmayanlar....................................................................... 285

c..... Evlilik İçi ve Dışı Çocuklar.................................................... 285

d.... Evlat Edinilmiş Çocuklar........................................................ 285

4-... Sözleşmeyi Uygulayacak Merciin İncelemesi (ÇNHTS-1958, m. 5)  285

a.... Tenfiz Şartları (ÇNHTS-1958, m. 2) Oluşmalıdır.............. 286

aa.. Nafaka Kararı Yetkili Merci (ÇNHTS-1958, m. 3) Tarafından Verilmiş Olmalıdır (ÇNHTS-1958, m. 2, b. 1)................................................................ 286

aaa. Kararı, Açıldığı Tarihte Nafaka Borçlusunun Mutad Meskeninin Bulunduğu Ülkedeki Yetkili Mercii Vermiş Olabilir (ÇNHTS-1958, m. 3, b.1)               286

bbb. Kararı, Açıldığı Tarihte Nafaka Alacaklısının Mutad Meskeninin Bulunduğu Ülkedeki Yetkili Mercii Vermiş Olabilir (ÇNHTS-1958, m. 3, b.2)               286

ccc.. Nafaka Borçlusunun Açıkça veya İtirazda Bulunmadan Yetkisini Kabul Ettiği Merci Olabilir (ÇNHTS-1958, m. 3, b.3)......................... 286

bb.. Davalı Mahkemeye Çağrılmış veya Davada Temsil Edilmiş Olmalıdır (ÇNHTS-1958, m. 2, b. 2)......................................................................................... 286

cc... Karar Kesin Hüküm Oluşturmalıdır (ÇNHTS-1958, m. 2, b. 3)           287

dd.. Karar, Tenfiz Devletindeki Konusu ve Tarafları Aynı Başka Bir Karara Aykırı Olmamalıdır (ÇNHTS-1958, m. 2, b. 4, c. 1)...................................... 287

ee... Kararın Tefhiminden Önce Tenfiz Devletinde Derdest Dava Bulunmamalıdır (ÇNHTS-1958, m. 2, b. 4, c. 2)........................................................................ 287

ff... Karar, Tenfiz Devletinin Kamu Düzenine Açıkça Aykırı Olmamalıdır (ÇNHTS-1958, m. 2, b. 5)............................................................................................. 288

b.... Belgeler (ÇNHTS-1958, m. 4) İbraz Edilmelidir................. 288

5-... Sözleşmeyi Uygulama Usulü........................................................ 288

a.... Adli Yardımdan İstifade Devam Eder (ÇNHTS-1958, m. 9, f. I)                288

b.... Teminat Yatırmaya Gerek Yoktur (ÇNHTS-1958, m. 9, f. II)     288

c..... Belgeler Tasdik ve Vizeden Muaftır (ÇNHTS-1958, m. 9, f. III) 288

d.... Transferi Kolaylaştırma Yükümlülüğü Vardır (ÇNHTS-1958, m. 10)       288

e..... Tenfiz Davasında Tenfiz Devletinin İç Hukuku Uygulanır (ÇNHTS-1958, m. 6, f. I)           289

B-.. Nafaka Yükümlülüğü Konusundaki Kararların Tanınmasına ve Tenfizine İlişkin 2 Ekim 1973 Tarihli La Haye Tanıma ve Tenfiz Sözleşmesi (NHTS-1973).......................... 289

1-... Sözleşme Konusu Ülkeler.............................................................. 289

a.... Sözleşmeye Taraf Ülkeler...................................................... 289

b.... Uygulanacak Ülkeler............................................................... 290

aa.. Hem 1958 Tenfiz Hem de 1973 Tenfiz Sözleşmesine Taraf Ülkeler  290

bb.. Sadece 1958 Tenfiz Sözleşmesine Taraf Ülkeler....... 290

cc... 1973 Tenfiz Sözleşmesine Taraf Olup 2007 Sözleşmesine Taraf Olmayan Ülkeler       290

dd.. Hem 1973 Tenfiz Hem de 2007 Sözleşmesine Taraf Ülkeler              291

2-... Sözleşmenin Niteliği........................................................................ 291

a.... Niteliklerine Bakılmaksızın Kararlara ve Sulhlere Uygulanır (NHTS-1973, m. 2, f. I)           292

b.... Milletlerarası veya Millî Niteliği Dikkate Alınmaksızın Uygulanır (NHTS-1973, m. 2, f. III)..................................................................................................... 292

c..... Tarafların Uyrukluğuna Bakılmaksızın Uygulanır (NHTS-1973, m. 2, f. III)         292

d.... Tarafların Mutad Meskenlerine Bakılmaksızın Uygulanır (NHTS-1973, m. 2, f. III)           292

e..... İki veya Daha Çok Hukuk Sisteminin Bulunması Halinde Uygulanır      292

f..... İki veya Daha Çok Bölgeye Sahip Bulunması Halinde Uygulanır             293

g..... Nafaka Dışı Hükümlerde Uygulanamaz (NHTS-1973, m. 3) 293

h.... Yansoy Hısımlarda Uygulanamaz (NHTS-1973, m. 26, f. I, b. 2/a)          293

ı..... Kayın Hısımlarda Uygulanamaz (NHTS-1973, m. 26, f. I, b. 2/b)            294

i...... Belirli Aralıklarla Nafaka Ödenmesini Hükme Bağlamayan Kararlar ve Sulhlerde Uygulanmaz (NHTS-1973, m. 26, f. I, b. 3)................................................ 294

3-... Sözleşmenin Konusu...................................................................... 294

a.... Adli veya İdari Makamlarca Verilen Kararlar (NHTS-1973, m. 1, f. I)     294

aa.. Bir Nafaka Alacaklısı İle Nafaka Borçlusu Arasındaki Kararlar        294

bb.. Bir Nafaka Borçlusu İle Bir Kamu Kurumu Arasındaki Kararlar       295

b.... Adlî veya İdarî Merciler Önünde Yapılan Sulhler............. 295

c..... Kararı veya Sulhu Değiştiren Kararlar veya Sulhler.......... 296

4-... Sözleşmeyi Uygulayacak Merciin İncelemesi........................... 296

a.... Tenfiz Şartları Oluşmalıdır.................................................... 296

aa.. Nafaka Kararı Yetkili Merci (NHTS-1973, m. 7-8) Tarafından Verilmiş Olmalıdır (NHTS-1973, m. 4, b. 1)........................................................................... 296

bb.. Karar Kesin Hüküm Oluşturmalıdır (NHTS-1973, m. 4, b. 2)              297

aaa. Kural Olarak............................................................. 297

bbb. Geçici Olarak İcra Edilebilen Ara Kararları ve Tedbir Kararları 297

cc... Karar, Tenfiz Devletinin Kamu Düzenine Açıkça Aykırı Olmamalıdır (NHTS-1973, m. 5, b. 1)............................................................................................. 297

dd.. Karar, Usul İşlemlerinde Usul İşlemlerinde Yapılan Bir Hilenin Sonucu Olmamalıdır (NHTS-1973, m. 5, b. 2)................................................................ 298

ee... Tenfiz Devletinde Derdest Bir Dava Bulunmamalıdır (NHTS-1973, m. 5, b. 3)              298

ff... Karar, Konusu ve Tarafları Aynı Başka Bir Karara Aykırı Olmamalıdır (NHTS-1973, m. 5, b. 4)............................................................................................. 298

aaa. Tenfiz Devleti Kararı İle Çatışmamalıdır.......... 298

bbb. Başka Devlet Kararı İle Çatışmamalıdır........... 298

b.... Belgeler (NHTS-1973, m. 17) İbraz Edilmelidir................. 299


5-................................................................ Sözleşmeyi Uygulama Usulü     299

a.... Tenfiz Davasında Tenfiz Devletinin İç Hukuku Uygulanır (NHTS-1973, m. 13)   299

b.... Kısmen Tenfiz Talep Edilebilir (NHTS-1973, m. 14)........ 300

c..... Adli Yardımdan İstifade Edilir (NHTS-1973, m. 15)........ 300

d.... Masraf Muafiyeti Devam Eder (NHTS-1973, m. 15)....... 300

e..... Kefalet İstenemez (NHTS-1973, m. 16).............................. 300

f..... Teminat Yatırmaya Gerek Yoktur (NHTS-1973, m. 16). 300

g..... Transferi Kolaylaştırma Yükümlülüğü Vardır (NHTS-1973, m. 22)          301

h.... Karar Tarihine Bakılmaksızın Uygulanır (NHTS-1973, m. 24)   301

III... ADLİ YARDIM SÖZLEŞMELERİ............................................................. 301

A-.. Nafaka Alacaklarının Yabancı Ülkelerde Tahsiline İlişkin 1956 Tarihli Birleşmiş Milletler/New York Adli Yardım Sözleşmesi (NTAYS-1956)..................................................... 302

1-... Sözleşme Konusu Ülkeler.............................................................. 302

2-... Sözleşmenin Niteliği........................................................................ 303

a.... Adli İşbirliği Sözleşmesidir...................................................... 303

b.... Çekince Konulan Konularda Akit Devletler Arasında Sözleşme Uygulanmaz        303

c..... 2007 tarihli Adli Yardım Sözleşmesi İle Örtüşen Alanlarda Uygulanmaz 303

d.... Vatandaşlıklarına Bakılmadan Uygulanır......................... 304

aa.. Akit Devlet Vatandaşı Olması Aranmaz..................... 304

bb.. Farklı Devlet Vatandaşı Olması Aranmaz.................. 304

e..... Mutad Meskenlerine Bakılmadan Uygulanır.................... 305

f..... Yerleşim Yerine Bakılmadan Uygulanır............................. 305

g..... Sözleşme İle Bağlı Olduğu Derecede İleri Sürebilir............ 305

h.... Sözleşmede Öngörülen Hukuk Yolları Diğer Hukuk Yollarının Yerine Geçmez      306

ı..... Nafaka Borçlusunun Hukukuna Göre, Nafaka Hakkı Bulunmuyorsa Uygulanmaz            306

i...... Federal Devletlerde Uygulanabilir......................................... 306

j..... Vesayet Altındaki Ülkelerde Uygulanabilir......................... 306

3-... Sözleşmenin Amacı........................................................................ 306

4-... Sözleşmenin Konusu...................................................................... 307

a.... Münhasıran Nafaka Alacağının Tahsiline Uygulanır...... 307

b.... Nafaka Alacaklısı ve Nafaka Borçlusu Sözleşmeye Taraf Farklı Devletlerde Bulunuyorlarsa Uygulanır................................................................................... 307

c..... Her Türlü Nafaka Alacağında Uygulanır........................... 307

5-... Sözleşmeyi Uygulayıcı Makamlar.............................................. 308

a.... Merkezi Makam...................................................................... 308

b.... Gönderici Makam.................................................................... 309

aa.. Türkiye’de Gönderici Makam....................................... 310

bb.. Gönderici Makamın Göndereceği Belgeler.................. 310

aaa. Talep Formu............................................................. 311

bbb. Mahkeme ilâmı veya ara kararı örneği ve çevirisi 311

ccc.. Adli müzaheret belgesi........................................... 312

ddd. Vekâletname............................................................ 312

eee.. Çok Dilli Nüfus Kayıt Örneği................................ 312

fff... Tebligat Belgelerinin Örnekleri.............................. 312

ggg.. Nafaka Alacaklıları ve Borçlunun Birer Fotoğrafı 313

hhh. Bakiye Nafaka Alacağı Listesi............................. 313

ııı.... Banka Hesap Formu.............................................. 313

c..... Aracı Kurum............................................................................. 313

6-... Sözleşmenin İşleyişi........................................................................ 315

a.... Gönderici Makama Gerekli Belgelerle Başvurulmalıdır (NTAYS-1956, m. 3, f. I)  315

b.... Merkezi Makamlar Aracılığıyla Talep Aracı Kuruma İletilmelidir (NTAYS-1956, m. 4, f. I)..................................................................................................... 315

c..... Aracı Kurum Alacaklının Verdiği Yetki Sınırlarında Bütün Tedbirleri Alır (NTAYS-1956, m. 6, f. I)..................................................................................................... 315

aa.. Aracı Kurum Öncelikle Sulh Yoluna Gider.................. 315

bb.. Sulh Sağlanamazsa Dava Yoluna Gider..................... 316

aaa. Talep Bir Karara Dayanmıyorsa Nafaka Davası Açar                316

bbb. Talep Bir Karara Dayanıyorsa Seçenekli Dava Hakkını Kullanabilir      316

aaaa. Tenfiz Davası Açabilir................................ 316

bbbb. Nafaka Davası Açabilir.............................. 317

7-... Sözleşmeyi Uygulama Usulü........................................................ 317

a.... İstinabe Talebinde Bulunulabilir (NTAYS-1956, m. 7).... 317

b.... Masraf Muafiyetinden İstifade Edilir (NTAYS-1956, m. 9, f. I)  318

c..... Teminat Yatırmaya Gerek Yoktur (NTAYS-1956, m. 9, f. II)     318

d.... Ücret Talep Edilemez (NTAYS-1956, m. 9, f. III)............. 318

B-.. Çocuk Nafakası ve Diğer Nafaka Türlerinin Uluslararası Tahsiline İlişkin 2007 Tarihli La Haye Adli Yardım Sözleşmesi (ÇNTAYS-2007)................................................................. 318

1-... Sözleşme Konusu Ülkeler.............................................................. 319

2-... Sözleşmenin Niteliği........................................................................ 320

a.... Sözleşme Loi Uniforme/Erga Omnes Niteliğinde Değildir 320

b.... Sözleşme, Nafakaya İlişkin Kararların Tanınması ve Tenfizi Usullerini İçerir        320

c..... Sözleşmeyle İdari Mercilerden Verilen Nafaka Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Sağlanmıştır..................................................................................................... 321

d.... Sözleşme, 2007 Tarihli La Haye Protokolü’nden Bağımsız Niteliktedir    321

e..... Sözleşme, Örtüştüğü Alanlarda Diğer Sözleşmeleri Devre Dışı Bırakmıştır              321

aa.. 1956 tarihli New York Adli Yardım Sözleşmesi’ni Devre Dışı Bırakmıştır (ÇNTAYS-2007, m. 49)....................................................................................... 321

bb.. 1958 Tarihli La Haye Tenfiz Sözleşmesi’ni Devre Dışı Bırakmıştır (ÇNTAYS-2007, m. 48)............................................................................................. 322

cc... 1973 Tarihli La Haye Tenfiz Sözleşmesi’ni Devre Dışı Bırakmıştır (ÇNTAYS-2007, m. 48)............................................................................................. 323

f..... Revizyon Yasağı İlkesi Uygulanır........................................ 324

3-... Sözleşmenin Amacı........................................................................ 325

a.... Kapsamlı Bir İşbirliği Sistemi Kurmak................................. 325

b.... Elverişli Uygulamalar Yapmak............................................. 325

c..... Tanıma ve Tenfizi Sağlamak................................................ 325

d.... Tenfiz İçin Etkin Önlemler Almak........................................ 325

4-... Sözleşmenin Uygulanma Alanı.................................................... 326

a.... Zorunlu ve Genişletilebilir Alanlar......................................... 326

aa.. Zorunlu Alan..................................................................... 326

aaa. Çocuk Nafakası (ÇNTAYS-2007, m. 2, f. I/a).. 326

aaaa. Kural Olarak................................................. 326

bbbb. Yaş Çekincesi Koyulmuşsa........................ 327

bbb. Eş Nafakası (ÇNTAYS-2007, m. 2, f. I/b-c)...... 327

aaaa. Sadece Eş Nafakası (ÇNTAYS-2007, m. 2, f. I/c)             327

bbbb. Çocuk Nafakası Talebiyle Birlikte Gerçekleşen Eş Nafakasına Yönelik Bir Kararın Tanınması veya Tenfizi (ÇNTAYS-2007, m. 2, f. I/b)      328

bb.. Genişletilebilir Alan.......................................................... 328

aaa. Türkiye’nin Beyan Ettiği Alanlar......................... 328

aaaa. Sözleşmenin 21 Yaşından Büyüklere Uygulanması Beyanı           328

bbbb. Sözleşmenin Tamamının Eşe Yönelik Nafakalara Uygulanması Beyanı   329

cccc.. Sözleşmenin Tamamının Hayatını İdame Ettiremeyecek Derecede Fiziksel veya Zihinsel Engelli Çocuklara Yönelik Nafakalara Uygulanması Beyanı         329

dddd. Sözleşmenin Tamamının Bakıma Muhtaç Ana ve Babaya Yönelik Nafakalara Uygulanması Beyanı.................................. 329

bbb. Diğer Akit Devletlerin Beyan Ettiği Alanlar........ 330

b.... Uygulanacak ve Uygulanmayacak Alanlar....................... 330

5-... Sözleşmenin Uygulanmasında İdari İşbirliği............................. 332

a.... Merkezi Makamın Tayini...................................................... 332

b.... Merkezi Makamların Görevleri............................................. 333

aa.. Merkezi Makamların Genel Görevleri (ÇNTAYS-2007, m. 5)             333

bb.. Merkezi Makamların Özel Görevleri (ÇNTAYS-2007, m. 6)                333

aaa. Başvurulara İlişkin Yardım Sağlamak............... 334

bbb. Başvurulara İlişkin Uygun Önlemleri Almak..... 334

cc... Merkezi Makamların Özel Önlem Talepleri (ÇNTAYS-2007, m. 7)   335


dd.. Merkezi Makam Masrafları (ÇNTAYS-2007, m. 8). 335

6-... Sözleşmeye Göre Başvuru............................................................. 335

a.... Merkezi Makamlar Aracılığıyla Başvuru (ÇNTAYS-2007, m. 9-17)         336

aa.. Başvuru Kategorileri (ÇNTAYS-2007, m. 10)............ 336

aaa. Nafaka Tahsil Etmeyi Amaçlayan Alacaklının Yararlanacağı Başvuru Kategorileri.................................................................................... 336

aaaa. Bir Kararın Tanınması veya Tanınma ve Tenfizi             336

bbbb. Talep Edilen Devlette Verilen veya Tanınan Bir Kararın Tenfızi   337

cccc.. Hiçbir Mevcut Kararın Bulunmadığı Talep Edilen Devlette Bir Kararın Verilmesi......................................................................... 338

dddd. Talepte Bulunulan Devlette Bir Kararın Tanınma ve Tenfizi Mümkün Değilse ya da Reddedilmişse, Söz Konusu Talepte Bulunulan Devlette Bir Kararın Verilmesi......................................................................... 338

eeee.. Talep Edilen Devlette Verilen Bir Kararın Değiştirilmesi   339

ffff.... Talep Edilen Devlet Dışında Bir Devlette Verilen Bir Kararın Değiştirilmesi 339

bbb. Aleyhine Nafaka Kararı Bulunan Borçlunun Yararlanacağı Başvuru Kategorileri.................................................................................... 340

bb.. Başvurunun İçeriği (ÇNTAYS-2007, m. 11)............... 340

aaa. Zorunlu İçerik.......................................................... 341

bbb. Uygun Olduğu ve Bilindiği Ölçüde İçerik............ 341

cc... Başvuruların ve Davaların İletilmesi, Alınması ve İşleme Konulması (ÇNTAYS-2007, m. 12)............................................................................................. 341

dd.. İşlemlere Etkin Katılım (ÇNTAYS-2007, m. 13)....... 342

ee... Çocuk Nafakası Başvurularına Yönelik Ücretsiz Adli Yardım (ÇNTAYS-2007, m. 15)............................................................................................. 343

ff... Çocuk Merkezli Mali Durum Araştırmasının Kullanımına İzin Verilmesi Beyanı (ÇNTAYS-2007, m. 16)...................................................................... 343

b.... Doğrudan Başvuru (ÇNTAYS-2007, m. 37)....................... 344

7-... Kararın Değiştirilmesi veya Yeni Bir Karar Verilmesine İlişkin Kısıtlama (ÇNTAYS-2007, m. 18)............................................................................................................ 344

8-... Tanıma ve Tenfiz (ÇNTAYS-2007, m. 19-31).......................... 345

a.... Kapsam..................................................................................... 345

aa.. Nafaka Kararları.............................................................. 346

aaa. Adli Makam Kararları............................................ 346

bbb. İdari Makam Kararları.......................................... 346

bb.. Nafakaya İlişkin Sulh..................................................... 347

cc... Nafaka Anlaşmaları (ÇNTAYS-2007, m. 30)............ 347

b.... Yer Yönünden Yetkili Makamlar (ÇNTAYS-2007, m. 20) 348

aa.. Çekince Konulmasına İzin Verilmeyen Yetkili Makamlar   348

aaa. Talep Edildiği Sırada Davalının Mutad Meskeninin Menşe Devlette Bulunması (ÇNTAYS-2007, m. 20, f. I/a).................................................. 348

bbb. Davalının Menşe Devletin Yargı Yetkisini Açıkça veya Dolaylı Onaylaması (ÇNTAYS-2007, m. 20, f. I/b).................................................. 348

ccc.. Davalının Menşe Devlette Çocukla Birlikte Yaşıyor Olması veya Orada Yerleşim Yeri Edinmiş ve Çocuğa Destek Sağlamış Olması Şartıyla, Talep Edildiği Sırada Çocuğun Mutat Meskeninin Menşe Devlette Bulunması (ÇNTAYS-2007, m. 20, f. I/d)      349

bb.. Çekince Konulmasına İzin Verilen Yetkili Makamlar 349

aaa. Talep Edildiği Sırada Nafaka Alacaklısının Mutad Meskeninin Menşe Devlette Bulunması (ÇNTAYS-2007, m. 20, f. I/c)............................... 349

bbb. Tarafların, Çocuklarla İlgili Nafaka Yükümlülükleri Dışında, Yargı Yetkisine İlişkin Yazılı Anlaşma Yapması (ÇNTAYS-2007, m. 20, f. I/e) 350

ccc.. Sadece Taraflardan Birinin Vatandaşlığına Dayandırılmadan Kazanılan Yetkiyi Kullanan Makam Tarafından, Kişisel Statü veya Velayet Sorumluluğuyla İlgili Karar Verilmesi (ÇNTAYS-2007, m. 20, f. I/f)............................... 350

c..... Bölünebilirlik (ÇNTAYS-2007, m. 21, f. I)................................. 350

d.... Kısmi Tanıma ve Tenfiz (ÇNTAYS-2007, m. 21, f. II)........... 351

e..... Ret Sebepleri.................................................................................... 351

aa.. Kararın, Tenfiz Devletinin Kamu Düzenine Açıkça Aykırı Olması (ÇNTAYS-2007, m. 22/a)..................................................................................................... 351

bb.. Kararın, Usule İlişkin Sahtecilikle Elde Edilmesi (ÇNTAYS-2007, m. 22/b)             351

cc... Aynı Taraflar Arasında ve Aynı Amacı Taşıyan Davanın Tenfiz Devletinin Yetkili Makamı Huzurunda Derdest Olması (ÇNTAYS-2007, m. 22/c).... 351

dd.. Kararın, Tenfiz Devletinde veya Başka Bir Devlette, Aynı Taraflar Arasında Verilen ve Aynı Amacı Taşıyan Kararla Bağdaşmaması (ÇNTAYS-2007, m. 22/d) 352

ee... Kararın, Nafaka Borçlusunun Hukuki Dinlenilme Hakkına Aykırı Olarak Verilmiş Olması (ÇNTAYS-2007, m. 22/e)....................................................... 352

aaa. Davanın İhbarına Olanak Sağlayan Sistemlerde..... 352

bbb. Davanın İhbarına Olanak Sağlamayan Sistemlerde 352

ff... Kararın, m.18 Hükmüne Aykırı Olarak Verilmesi (ÇNTAYS-2007, m. 22/f)          352

gg... Nafaka Yükümlülüğünün Vadesi Dolmuş veya Borç Yerine Getirilmişse (ÇNTAYS-2007, m. 24, f.V)..................................................................................................... 353

f..... Usul (ÇNTAYS-2007, m. 23, 24).................................................. 353

aa.. Kademeli Usul (ÇNTAYS-2007, m. 23)............................... 354

bb.. Kademesiz Usul (ÇNTAYS-2007, m. 24)............................ 354

g..... Eklenecek Belgeler (ÇNTAYS-2007, m. 25).............................. 355

 

BEŞİNCİ AYIRIM

ULUSLARARASI ÇOCUK KAÇIRMAYA
DAİR SÖZLEŞME

 

§ 5..... 1980 TARİHLİ ULUSLARARASI ÇOCUK KAÇIRMANIN HUKUK VEÇHELERİNE DAİR LA HAYE SÖZLEŞMESİ (1980 TARİHLİ LA HAYE ULUSLARARASI ÇOCUK KAÇIRMAYA DAİR SÖZLEŞME/ÇKDS-1980)......................................................................................................................... 357

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 357

II.... SÖZLEŞMEYE TARAF DEVLETLER...................................................... 358

III... KANUNUN KAPSAMI.................................................................................. 359

A-.. Amaç......................................................................................................... 359

B-.. Konusu ve Şahsî Uygulama Alanı...................................................... 359

C-.. Tedbir Niteliği........................................................................................... 360

Ç-.. Uygulama Alanında Yer Alan Kavramlar......................................... 360

1-... Merkezî Makam............................................................................. 360

2-... Başvuru sahibi................................................................................. 360

3-... Çocuk................................................................................................ 360

4-... Velâyet hakkı.................................................................................. 361

5-... Şahsî ilişki kurma hakkı................................................................ 361

6-... Sözleşme........................................................................................... 361

7-... Genel Müdürlük............................................................................... 361

8-... Uzmanlar.......................................................................................... 361

9-... Mahkeme......................................................................................... 361

IV... MERKEZÎ MAKAMIN ALACAĞI TEDBİRLER................................... 362

A-.. Mahallî Cumhuriyet Başsavcılıklarının Aracılığı............................ 362

B-.. Merkezî Makamın Görevleri................................................................ 362

1-... Çocuğun Bulunduğu Yeri Tespit Etmek..................................... 362

2-... Yeni Tehlikeleri veya Zararları Önlemek.................................... 362

3-... Rıza İle İade veya Sulh Yoluyla Bir Çözümü Araştırmak..... 363

4-... Çözüm Sağlanamamışsa Dava Açmak..................................... 363

5-... Uygulamada Kolaylık Sağlamak................................................ 363

V..... USÛL HÜKÜMLERİ..................................................................................... 363

A-.. Görevli Mahkeme................................................................................... 363

B-.. Yetkili Mahkeme.................................................................................... 364

1-... Çocuğun Halen Oturduğu Yer Mahkemesi................................ 364

2-... Koruma Altına Alındığı Yer Mahkemesi................................... 364

C-.. Başvuru Usûlü......................................................................................... 364

Ç-.. Dava Açma Usûlü.................................................................................. 365

D-.. Davalı....................................................................................................... 365

E-... Sulh Yoluyla Çözüm.............................................................................. 365

F-... Yargılama Usûlü..................................................................................... 366

1-... Davaname Taraflara Tebliğ Olunur............................................ 367

2-... Dava Mahalli Cumhuriyet Başsavcılığı Huzuru İle Görülür.. 367

3-... Basit Yargılama Usulü Uygulanır................................................ 367

4-... Ayrı Açılan Velâyet Davası Bekletilir (5717 SK m. 14).......... 368

5-... Birleştirilen Davalar Tefrik Edilir (5717 SK m. 15)................... 369

6-... Adlî Tatilde Görülür (5717 SK m. 16)......................................... 369

7-... Geçici Koruma Tedbirleri Alınır.................................................... 370

8-... Davadan Feragat Edilebilir............................................................ 371

9-... Gerekirse Uzman Raporu Alınır................................................... 371

G-.. Kanun Yolu.............................................................................................. 371

VI... İADE YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN OLUŞMASI............................................... 372

A-.. Taraf Devletler Arasında Uygulanır.................................................... 372

B-.. Yürürlük Sonrası Olaylarda Uygulanır............................................... 373

C-.. Mutat Meskeni Taraf Devletlerden Birinde Bulunan Çocuklara Uygulanır            373

Ç-.. İade Yükümlülüğü Çocuk 16 Yaşına Geldiğinde Sona Erer.......... 373

D-.. İade Davası Bir Yıl İçinde Açılmalıdır............................................... 373

E-... Velâyet Hakkı İhlâl Edilmiş Olmalıdır............................................... 374

1-... Velâyet Hakkı Bulunmayan Taraf İstekte Bulunamaz......... 374

2-... Alıkoyma Kanuna Aykırı Olmalıdır........................................... 375

3-... Mutad Meskeninin Bulunduğu Ülkeden Alınmış Velayet veya Kişisel İlişki Kurma Kararı Gerekmez............................................................................................................ 375

4-... Ceza Hükümleri Saklıdır............................................................... 375

VII. İADE YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN SONLANMASI......................................... 375

A-.. Çocuğun Yeni Çevresine Uyum Sağlaması....................................... 376

B-.. Velayet Hakkının Fiilen Kullanılmaması.......................................... 376

C-.. Velayet Hakkı Sahibinin İzni............................................................... 377

Ç-.. Velayet Hakkı Sahibinin Sonradan Kabul Etmesi........................... 377

D-.. Çocuk İçin Ciddi Riskin Bulunması.................................................... 377

1-... Fiziki Risk......................................................................................... 378

2-... Psikolojik Risk................................................................................. 378

3-... Katlanılamayacak Risk................................................................. 378

a.... Davacının Aile İçi Şiddeti...................................................... 379

b.... Davacının Cinsel İstismarı.................................................... 379

c..... Davacının Sakıncalı İşte Çalıştıracak Olması.................. 379

ç..... Davacının Sağlığının Bozulması......................................... 380

d.... Davacının Mutat Meskenden Ayrılması............................ 380

e..... Diğer Katlanılamayacak Riskler........................................... 380

E-... Çocuğun İsteği......................................................................................... 381

F-... İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklere Yönelik İlkelerimiz.............. 381

VIII.......................... İADE YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜ ENGELLEMEYEN HALLER     381

A-.. Çocuğun Ana Bakım ve Şefkatine Muhtaç Olması........................ 382

B-.. Boşanma Davasının Reddedilmiş Olması......................................... 382

C-.. Korumaya İlişkin Karar Verilmiş Olması........................................... 382

Ç-.. Korumaya İlişkin Dava Açılmış Olması............................................ 383

IX... KARARLARIN YERİNE GETİRİLMESİ................................................. 383

A-.. İcra Emri Tebliğ Etmeksizin Yerine Getirilir....................................... 383

B-.. İcra Müdürlüğünün Yetkisi................................................................... 384

C-.. Kolluk Kuvvetlerinin Görevleri............................................................. 384

Ç-.. Koruma Tedbirlerinin Yerine Getirilmesi............................................ 384

D-.. İcranın Ertelenmesi................................................................................ 385

E-... Çocuğun Teslimi..................................................................................... 385

F-... Çocuğun Yerinin Değiştirilmemesi....................................................... 385

G-.. Yaptırım................................................................................................... 386

Ğ-.. Çocuğun Giderleri................................................................................... 387

H-.. Yargılama Masrafları............................................................................ 387

I-.... Adlî Yardım............................................................................................. 388

 

ALTINCI AYIRIM

ÇOCUKLAR HAKKINDA TEMİNATA İLİŞKİN
MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER

 

§ 6..... ÇOCUKLAR HAKKINDA TEMİNATA İLİŞKİN MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER          389

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 389

II.... SÖZLEŞMELER............................................................................................. 389

A-.. Çok Taraflı Sözleşmeler........................................................................ 390

1-... Hukuk Usulüne Dair La Haye Sözleşmesi (HUDS-1954)....... 390

2-... Çocuklara Karşı Nafaka Yükümlülüğü Konusundaki Kararların Tanınması ve Tenfizi Hakkında 15 Nisan 1958 Tarihli La Haye Tanıma ve Tenfiz Sözleşmesi (ÇNHTS-1958)    391

3-... Nafaka Yükümlülüğü Konusundaki Kararların Tanınmasına ve Tenfizine İlişkin 2 Ekim 1973 Tarihli La Haye Tanıma ve Tenfiz Sözleşmesi (NHTS-1973)............ 391

4-... Nafaka Alacaklarının Yabancı Ülkelerde Tahsiline İlişkin 1956 Tarihli Birleşmiş Milletler/New York Adli Yardım Sözleşmesi (NTAYS-1956)............................................. 392

5-... Avrupa İkamet Sözleşmesi........................................................... 392

6-... Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Cenevre Sözleşmesi...... 393

7-... Çocukların Velayetine İlişkin Kararların Tanınması ve Tenfizi ile Çocukların Velayetinin Yeniden Tesisine Dair Avrupa Sözleşmesi.................................................. 394

8-... Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuk Veçhelerine Dair 1980 Tarihli La Haye Sözleşmesi      394

9-... Vatansız Kişilerin Statüsüne İlişkin Sözleşme........................... 394

B-.. İki Taraflı Sözleşmeler........................................................................... 394

 

YEDİNCİ AYIRIM

ÇOCUKLARIN EVLENMESİNE İLİŞKİN
MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER

 

§ 7..... EVLİLİK BAĞINA İLİŞKİN KARARLARIN TANINMASI HAKKINDA 1967 TARİHLİ KİŞİ HALLERİ KOMİSYONU SÖZLEŞMESİ (EBKTS-1967)............................................... 397

I...... SÖZLEŞMEYE TARAF DEVLETLER...................................................... 397

II.... SÖZLEŞMENİN AMACI.............................................................................. 397

III... SÖZLEŞMENİN KONUSU........................................................................... 397

IV... SÖZLEŞMENİN İŞLEYİŞİ.......................................................................... 398

 

SEKİZİNCİ AYIRIM

ÇOCUĞUN EVLAT EDİNİLMESİNE İLİŞKİN
MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER

 

§ 8..... ÇOCUKLARIN KORUNMASI VE ÜLKELERARASI EVLAT EDİNME KONUSUNDA İŞBİRLİĞİNE DAİR 1993 TARİHLİ LA HAYE SÖZLEŞMESİ (ÇKEES-1993)......................... 399

I...... SÖZLEŞMEYE TARAF DEVLETLER...................................................... 399

II.... SÖZLEŞMENİN AMACI.............................................................................. 400

III... SÖZLEŞMENİN KONUSU........................................................................... 400

IV... SÖZLEŞMENİN İŞLEYİŞİ.......................................................................... 402

 

DOKUZUNCU AYIRIM

ÇOCUĞUN SOYBAĞINA İLİŞKİN
MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER

 

§ 9..... ÇOCUĞUN SOYBAĞINA İLİŞKİN MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER     407

I...... EVLİLİK DIŞI ÇOCUKLARIN TANINMALARINI KABULE YETKİLİ MAKAMLARIN YETKİLERİNİN GENİŞLETİLMESİ HAKKINDA 1961 TARİHLİ KİŞİ HALLERİ KOMİSYONU (CIEC) SÖZLEŞMESİ (EDÇTS-1961)................................................................................................ 407

A-.. Sözleşmeye Taraf Devletler.................................................................. 408

B-.. Sözleşmenin Amacı................................................................................ 408

C-.. Sözleşmenin Konusu.............................................................................. 408

D-.. Sözleşmenin İşleyişi................................................................................ 411

II.... MEŞRU OLMAYAN ÇOCUKLARIN ANA BAKIMINDAN NESEBİNİN TESİSİNE AİT 1962 TARİHLİ KİŞİ HALLERİ KOMİSYONU (CIEC) SÖZLEŞMESİ (MOÇANTS-1962). 411

A-.. Sözleşmeye Taraf Devletler.................................................................. 411

B-.. Sözleşmenin Amacı................................................................................ 411

C-.. Sözleşmenin Konusu.............................................................................. 412

D-.. Sözleşmenin İşleyişi................................................................................ 414

III... EVLENME İLE NESEP DÜZELTİLMESİ HAKKINDA 1970 TARİHLİ KİŞİ HALLERİ KOMİSYONU (CIEC) SÖZLEŞMESİ (ENDS-1970)........................................................................ 415

A-.. Sözleşmeye Taraf Devletler.................................................................. 415

B-.. Sözleşmenin Amacı................................................................................ 415

C-.. Sözleşmenin Konusu.............................................................................. 416

D-.. Sözleşmenin İşleyişi................................................................................ 420

 


İKİNCİ BÖLÜM

ÇOCUK HUKUKUNUN
DİĞER MEVZUAT KAYNAKLARI

 

§ 10.. ÇOCUK HUKUKUNUN DİĞER MEVZUAT KAYNAKLARI................... 421

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 421

II.... ANAYASA, KANUN, TÜZÜK, YÖNETMELİK....................................... 421

A-.. Anayasa................................................................................................... 421

B-.. Kanunlar................................................................................................... 422

1-... Türk Medeni Kanunu..................................................................... 422

a.... Evlilik Hukuku......................................................................... 427

aa.. Nişanlılık............................................................................ 427

bb.. Evlenme Ehliyeti ve Engelleri......................................... 427

cc... Evlenme Başvurusu ve Töreni....................................... 428

dd.. Batıl Olan Evlenmeler..................................................... 428

b.... Hısımlık..................................................................................... 429

aa.. Soybağının Kurulması Bölümü.................................... 430

aaa. Genel Hükümler...................................................... 430

bbb. Kocanın Babalığı.................................................... 430

ccc.. Tanıma ve Babalık Hükmü................................. 431

ddd. Evlât Edinme........................................................... 432

eee.. Soybağının Hükümleri........................................... 434

fff... Velâyet...................................................................... 435

ggg.. Çocuk Malları.......................................................... 436

bb.. Aile Bölümü...................................................................... 436

aaa. Nafaka Yükümlülüğü............................................ 436

bbb. Ev Düzeni................................................................. 437

ccc.. Aile Malları............................................................... 437

2-... Türk Medeni Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun    437

3-... Nüfus Hizmetleri Kanunu.............................................................. 438

4-... Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun 438

5-... Sosyal Hizmetler Kanunu.............................................................. 440


6-... Türk Borçlar Kanunu..................................................................... 441

7-... Türk Vatandaşlığı Kanunu........................................................... 441

8-... Soyadı Kanunu............................................................................... 442

9-... Nüfus Planlaması Hakkında Kanun........................................... 443

C-.. Tüzükler.................................................................................................... 443

1-... Türk Medenî Kanununun Velâyet, Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin Tüzük (VVMT)............................................................................................. 443

2-... Soyadı Tüzüğü (ST)........................................................................ 443

D-.. Yönetmelikler.......................................................................................... 443

1-... Nüfus Hizmetleri Uygulama Yönetmeliği................................... 444

2-... Türk Medenî Kanununun Velâyet, Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin Tüzük Kapsamında Tutulacak Defterler, Özel Kütük, Dosyalar, Tutanaklar ve Diğer Evrakın Düzenlenmesine Dair Yönetmelik (VVMY).............................................................. 445

3-... Evlendirme Yönetmeliği (Evl. Yön.)............................................ 445

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ÇOCUK HUKUKUNUN DİĞER KAYNAKLARI

 

§ 11.. ÇOCUK HUKUKUNUN DİĞER KAYNAKLARI.......................................... 447

I...... ÖĞRETİ (TMK m. 1 f. II)............................................................................. 447

II.... YARGI KARARLARI (TMK m. 1 f. II)..................................................... 447

III... HÂKİMİN YARATTIĞI HUKUK (TMK m. 1 f. I).................................. 448

 

İKİNCİ KISIM

ÇOCUĞUN KORUNMASI

 

§ 12.. ÇOCUĞUN CEDAW HÜKÜMLERİNE GÖRE KORUNMASI................. 449

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 449

II.... 1979 TARİHLİ BİRLEŞMİŞ MİLLETLER KADINLARA KARŞI HER TÜRLÜ AYRIMCILIĞIN KALDIRILMASI SÖZLEŞMESİ (CEDAW)............................................. 450

A-.. Amaç ve Hedefleri.................................................................................. 450

1-... Ayrımcılık Kabul Edilmemelidir.................................................. 450

2-... Haklardan Eşit Olarak Yararlanılmalıdır................................... 451

3-... Barış ve Güvenliğin Kuvvetlendirilmesine Katkı Yapacaktır. 452

4-... Refah, Kadınların Her Alanda Katkılarını Gerektirmektedir. 452

5-... İki veya Daha Fazla Taraf Devlet Arasında Uyuşmazlık...... 453

B-.. Hükümleri................................................................................................ 453

1-... Kadınlara Karşı Ayırım Halleri.................................................... 453

2-... Taraf Devletlerin Taahhütleri....................................................... 454

a.... Kınamak................................................................................... 454

b.... Uygun Politika İzlemek.......................................................... 454

c..... Mevzuatı Düzenlemek........................................................... 454

d.... Yaşama Geçirmek................................................................... 455

3-... Alınacak Önlemler.......................................................................... 455

a.... Sosyal ve Kültürel Davranış Kalıplarını Değiştirmek....... 455

b.... Aile Eğitimini Sağlamak......................................................... 456

c..... Kadın Ticareti ve Fahişeliğin İstismarını Önlemek........... 456

4-... Erkeklerle Eşit Hak Verilecek Alanlar......................................... 456

a.... Siyasal ve Kamusal Yaşam Alanı........................................ 456

b.... Uluslararası Alan..................................................................... 457

c..... Uyrukluk.................................................................................... 457

d.... Eğitim Alanı.............................................................................. 457

e..... Çalışma Alanı.......................................................................... 458

f..... Sağlık ve Bakım Hizmetleri Alanı........................................ 458

g..... Ekonomik ve Sosyal Yaşam Alanı...................................... 459

h.... Kırsal Kesim Alanı................................................................... 459

ı..... Medeni Haklar Alanı.............................................................. 460

i...... Evlilik Alanı.............................................................................. 460

aa.. Evlenmede Eşit Hak........................................................ 460

bb.. Özgür Olarak Eş Seçme Hakkı...................................... 461

cc... Kendi Onayıyla Evlenme Hakkı................................... 461

dd.. Erken Nişanlanma ve Evlenmenin Hükümsüzlüğü... 461

ee... Evlenme Asgari Yaşının Belirlenmesi.......................... 461

j..... Aile İlişkileri Alanı.................................................................... 461

aa.. Evlilik Süresince ve Sonlanmasında Eşit Hak............ 461

bb.. Çocuk Doğurma Sayısı ve Zamanı Konusunda Karar Verme Hakkı               462

cc... Kişisel Haklarda Eşitlik................................................... 462

dd.. Çocuklarla İlgili Konularda Eşit Hak........................... 462

ee... Malvarlığı Haklarında Eşitlik........................................ 462

5-... İki veya Daha Fazla Taraf Devlet Arasında Uyuşmazlık...... 462

C-.. Etkisi.......................................................................................................... 462

D-.. İzleme Yöntemi....................................................................................... 463

1-... Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Komitesi (CEDAW Komitesi)    463

2-... İzleme Kuralları............................................................................... 463

E-... 1999 Tarihli Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesine İlişkin İhtiyari Protokol (CEDAW İP)............................................................................................ 464

1-... Genel Olarak.................................................................................... 464

2-... Hükümleri......................................................................................... 465

a.... Başvuru..................................................................................... 465

aa.. Başvuru Şekli.................................................................... 465

bb.. Başvuru Konusu............................................................... 465

cc... Başvuru Yapabilecekler.................................................. 465

dd.. Başvuru Şartı.................................................................... 465

b.... Başvurucunun Korunması..................................................... 466

c..... Başvurunun Reddi................................................................... 466

d.... Başvurunun İncelenmesi........................................................ 466

aa.. Geçici Önlemlerin Gecikmeksizin Alması İstenebilir. 466

bb.. Rıza Varsa Başvurular İlgili Taraf Devletin Dikkatine Sunulur           467

cc... İlgili Taraf Devlet Başvuru Konusunda Komiteyi Bilgilendirir             467

dd.. Komite Başvuruya İlişkin Görüşleri ve Önerilerini İlgili Taraflara İletir             467

ee... Komite Üyeleri Araştırma Yapmak ve Acil Rapor Hazırlamakla Görevlendirebilir       468

3-... Protokoldan Çekilme...................................................................... 468

 

§ 13.. ÇOCUĞUN FESHEDİLEN İSTANBUL SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNE GÖRE KORUNMASI              469

I...... TARİHÇE........................................................................................................ 469

A-.. Genel Olarak............................................................................................ 469

B-.. İstanbul Sözleşmesinin Kilometre Taşları.......................................... 470

1-... 1791 tarihli Yurttaş ve Kadın Hakları Beyannamesi.............. 470

2-... 1979 tarihli Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Kaldırılması Sözleşmesi (CEDAW).......................................................................................... 471

3-... 1984 tarihli AİHS’e Ek 7 No’lu Protokol.................................... 471

4-... 1992 Tarihli Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Komitesi (CEDAW Komitesi) 19 Nolu Tavsiye Kararı.................................................................. 472

5-... 1993 Tarihli Birleşmiş Milletler Kadınlara Yönelik Şiddetin Önlenmesi Bildirgesi          472

6-... 1995 tarihli Pekin Dördüncü Dünya Kadın Konferansı Sonuç Bildirgesi          472

7-... 2009 Tarihli OPUZ-Türkiye Kararı.............................................. 472

II.... 2011 TARİHLİ KADINA YÖNELİK ŞİDDET VE AİLE İÇİ ŞİDDETİN ÖNLENMESİ VE BUNLARLA MÜCADELEYE DAİR AVRUPA KONSEYİ İSTANBUL SÖZLEŞMESİ(AKİS)/İSTANBUL SÖZLEŞMESİ........................................................................................................................... 473

A-.. Hükümleri................................................................................................ 473

1-... Amacı................................................................................................ 473

2-... Kapsamı........................................................................................... 474

3-... Temel Kavramlar............................................................................ 474

a.... Kadın......................................................................................... 474

b.... Mağdur...................................................................................... 474

c..... Toplumsal Cinsiyet.................................................................. 474

d.... Şiddet......................................................................................... 475

aa.. Kadına Karşı Şiddet........................................................ 475

bb.. Aile İçi Şiddet.................................................................... 476

cc... Kadınlara Karşı Toplumsal Cinsiyete Dayalı Şiddet 476

4-... Ayrımcılık Yasağı........................................................................... 476

a.... Ayrımcılığın Kapsamı............................................................ 476

aa.. İnsani Statü....................................................................... 476

bb.. Tabiyet Statüsü................................................................ 477

cc... Bireysel Statü.................................................................... 477

dd.. Cinsel Statü....................................................................... 477

b.... Alınacak Tedbirler................................................................... 477

aa.. Genel Olarak..................................................................... 477

bb.. Devlet Aktörlerine Karşı.................................................. 478

cc... Devlet Dışı Aktörlere Karşı............................................. 478

c..... Tedbirlerin Özelliği................................................................... 478

aa.. Kapsamlı Tedbirler.......................................................... 478

bb.. Koordineli Tedbirler......................................................... 479

5-... Koordinasyon Kurumları............................................................... 479

a.... Kuruluşu.................................................................................... 479

b.... Görevleri.................................................................................... 480

aa.. Veri Toplama.................................................................... 480

bb.. Araştırmaları Destekleme............................................... 480

cc... Anket Yapma................................................................... 480

dd.. Bilgi Aktarma.................................................................... 480

ee... Bilgiyi Kamuoyuna Açma.............................................. 480

B-.. Önleme...................................................................................................... 480

1-... Genel Yükümlülükler...................................................................... 480

2-... Farkındalığın Arttırılması............................................................. 481

3-... Eğitim................................................................................................ 482

a.... Genel Olarak............................................................................. 482

b.... Profesyonel Kadroların Eğitilmesi........................................ 482

4-... Önleyici Müdahale ve Tedavi Programları................................ 483

a.... Önleyici Müdahale Programları............................................ 483

b.... Tedavi Programları.................................................................. 483

5-... Özel Sektör ve Medya Katılımı.................................................... 483

C-.. Koruma ve Destek.................................................................................. 484

1-... Genel Yükümlülükler...................................................................... 484

2-... Koruma............................................................................................. 485

a.... Bilgi............................................................................................. 485

b.... Bildirim...................................................................................... 485

aa.. Profesyonel Kadroların Bildirimleri.............................. 485

bb.. Şahısların Bildirimleri...................................................... 485

c..... Yardım....................................................................................... 486

aa.. Şikayetlerde Yardım........................................................ 486

bb.. Telefonla Yardım............................................................. 486

d.... Barınaklar................................................................................. 486


3-... Destek Hizmetleri............................................................................ 486

a.... Genel Destek Hizmetleri......................................................... 486

b.... Uzman Destek Hizmetleri...................................................... 487

c..... Cinsel Şiddet Mağdurlarına Destek...................................... 487

d.... Çocuk Tanıklara Destek........................................................ 487

D-.. Esasa Yönelik Hukuk............................................................................ 488

1-... Hukukun Uygulanması................................................................. 488

a.... Hukuk Davaları....................................................................... 488

b.... Hukuk Yolları........................................................................... 488

c..... Tazminat................................................................................... 488

d.... Velayet....................................................................................... 488

aa.. Velayetin Belirlenmesi..................................................... 489

bb.. Velayetin Hakkının Kullanılması................................. 489

e..... Kişisel İlişki................................................................................ 489

aa.. Kişisel İlişkinin Belirlenmesi........................................... 489

bb.. Kişisel İlişki Hakkının Kullanılması............................. 489

2-... İstek Dışı Evlilik.............................................................................. 489

a.... Zorla Yapılan Evlilikler........................................................... 489

b.... Zorla Evlendirmelerin Sonlandırılması................................ 490

3-... Şiddet................................................................................................. 490

a.... Duygusal Şiddet....................................................................... 490

b.... Fiziksel şiddet............................................................................ 490

c..... Cinsel Şiddet............................................................................. 490

d.... Cinsel Taciz............................................................................... 491

e..... Taciz Amaçlı Takip................................................................. 491

f..... Zorlayıcı Eylemler................................................................... 491

aa.. Kürtaja Zorlama.............................................................. 491

bb.. Kısırlaştırmaya Zorlama................................................ 493

cc... Kadın Sünnetine Zorlama.............................................. 494

4-... Cezai Suçlar..................................................................................... 494

a.... Yargı Yetkisi............................................................................. 494

b.... Cezai Suçların Uygulanması................................................. 494

c..... İşlenen Suçlar İçin Gerekçelerin Kabul Edilmemesi.......... 494

d.... Yaptırımlar ve Tedbirler......................................................... 495

e..... Cezayı Ağırlaştırıcı Koşullar................................................. 495

f..... Başka Devlet Tarafından Verilen Hükümler..................... 495

g..... Zorunlu Anlaşmazlık Giderme Alternatif Süreçlerinin veya Hüküm Vermenin Yasaklanması..................................................................................................... 495

h.... Yardımcı Olmak ve Yataklık Yapmak ve Yeltenmek..... 496

ı..... Zamanaşımı............................................................................. 496

E-... Soruşturma, Kovuşturma, Usul Hukuku ve Koruyucu Tedbirler... 496

1-... Genel Yükümlülükler...................................................................... 496

2-... Ani Mukabele, Önleme ve Koruma............................................. 497

3-... Risk Değerlendirmesi ve Risk Yönetimi...................................... 497

4-... Acil Durumlarda Uzaklaştırma Emirleri..................................... 497

5-... Engelleme veya Koruma Emirleri................................................ 497

6-... Soruşturmalar ve Kanıtlar............................................................. 498

7-... Çekişmesiz ve Re’sen Yargılama................................................. 498

8-... Koruma Tedbirleri........................................................................... 498

9-... Hukuki Yardım............................................................................... 498

F-... Göç ve İltica............................................................................................. 499

1-... Oturma İzni...................................................................................... 499

2-... Toplumsal Cinsiyete Dayalı İltica Talepleri............................... 499

3-... Geri Göndermeme........................................................................... 499

G-.. Uluslararası İşbirliği................................................................................ 500

1-... Genel Prensipler............................................................................... 500

2-... Risk Altındaki Kişilerle İlgili Tedbirler......................................... 500

3-... Bilgilendirme.................................................................................... 500

4-... Verilerin Korunması........................................................................ 500

H-.. İzleme Yöntemi....................................................................................... 501

1-... Uzmanlar Grubu (GREVIO).......................................................... 501

2-... Taraflar Komitesi............................................................................ 501

3-... Usuller................................................................................................ 501

4-... Genel Tavsiyeler.............................................................................. 502

5-... Parlamentonun Rolü...................................................................... 502

6-... Diğer Uluslararası Enstrümanlarla İlişkiler................................. 502


I-............................................................................................................ Yürürlüğü     503

1-... Sözleşmenin Etkileri........................................................................ 503

2-... Uyuşmazlıkların Çözümlenmesi.................................................. 503

3-... Sözleşmenin Feshi........................................................................... 503

4-... İmtiyazlar ve Muafiyetler............................................................. 503

 

§ 14.. ÇOCUĞUN 6284 SAYILI KANUNA GÖRE KORUNMASI........................ 505

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 505

A-.. Amaç (6284 SK m. 1, f. I)..................................................................... 506

B-.. Temel İlkeler............................................................................................ 506

1-... Pozitif Hukuk Esas Alınır (6284 SK m. 1, f. II/a)..................... 506

2-... Adil, Etkili ve Süratli Bir Usul İzlenir (6284 SK m. 1, f. II/b)... 507

3-... İnsan Onuruna Yaraşır Davranılır (6284 SK m. 1, f. II/c)...... 507

4-... Tedbirler Ayrımcılık Olarak Yorumlanamaz (6284 SK m. 1, f. II/ç) 507

5-... Herkes İhbar Edebilir (6284 SK m. 7)......................................... 507

C-.. Kavramlar................................................................................................ 507

1-... Şiddet (6284 SK m. 2/d)................................................................. 507

2-... Ev İçi Şiddet (6284 SK m. 2/b)..................................................... 508

3-... Kadına Yönelik Şiddet (6284 SK m. 2/ç)................................... 508

4-... Şiddet Uygulayan (6284 SK m. 2/g, ŞÖNİMY m. 3/p)............ 508

5-... Şiddet Mağduru (6284 SK m. 2/e)............................................... 508

6-... Tedbir Kararı (6284 SK m. 2/ğ).................................................... 508

a.... Koruyucu Tedbir Kararı......................................................... 509

b.... Önleyici Tedbir Kararı............................................................. 509

7-... Makamlar......................................................................................... 509

a.... İdare........................................................................................... 510

aa.. Mülki Amir........................................................................ 510

bb.. Kolluk Amiri (6284 SK m. 11)....................................... 510

cc... Kolluk (6284 SKUY m. 3/h)........................................... 510

b.... Hakimlik (6284 SK m. 2/c).................................................... 510

8-... Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hal (6284 SKUY m. 3/c)..... 511

9-... Geçici Koruma (6284 SKUY m. 3/ç)........................................... 511

10-. Hayati Tehlike (6284 SKUY m. 3/f)............................................ 511

11-. İhbar (6284 SKUY m. 3/g)............................................................ 511

12-. Şikayet (6284 SKUY m. 3/g)......................................................... 512

13-. Konukevi (6284 SKUY m. 3/i)...................................................... 512

II.... İDARE TARAFINDAN VERİLECEK KORUYUCU TEDBİR KARARLARI 512

A-.. Mülkî Amir Tarafından Verilecek Koruyucu Tedbir Kararları...... 512

1-... Uygun Barınma Yeri Sağlanması (6284 SK m. 3, f. I/a)......... 512

2-... Geçici Maddi Yardım Yapılması (6284 SK m. 3, f. I/b, 17)... 513

a.... Ödeme Miktarı (6284 SK m. 17, f. I)................................... 513

b.... Ödemenin Kaynağı (6284 SK m. 17, f. II).......................... 513

c..... Ödemenin Tahsili..................................................................... 513

aa.. Şiddet Uygulayandan Tahsil (6284 SK m. 17, f. II).. 513

bb.. Korunan Kişiden Tahsil (6284 SK m. 17, f. III)......... 513

3-... Rehberlik ve Danışmanlık Hizmeti Verilmesi (6284 SK m. 3, f. I/c)  514

4-... Geçici Koruma Altına Alınması (6284 SK m. 3, f. I/ç)............ 514

a.... İlgilinin Talebi Üzerine Geçici Koruma................................ 514

b.... Resen Geçici Koruma.............................................................. 514

5-... Kreş İmkânının Sağlanması (6284 SK m. 3, f. I/d).................. 514

6-... Uygun Görülecek Benzer Tedbirler.............................................. 515

B-.. Kolluk Amirlerince Verilecek Koruyucu Tedbir Kararları (6284 SK m. 3, f. II)       515

1-... Koruyucu Tedbir Kararlarının Konusu....................................... 515

a.... Uygun Barınma Yeri Sağlanması......................................... 515

b.... Geçici Koruma Altına Alınması............................................ 515

2-... Koruyucu Tedbir Kararlarının Sonuçları.................................... 515

III... HÂKİM TARAFINDAN VERİLECEK TEDBİR KARARLARI........... 516

A-.. Hâkim Tarafından Verilecek Koruyucu Tedbir Kararları (6284 SK m. 4)               516

1-... İşyerinin değiştirilmesi (6284 SK m. 4/a).................................... 516

2-... Ayrı Yerleşim Yeri Belirlenmesi (6284 SK m. 4/b).................... 516

3-... Aile Konutu Şerhi Konulması (6284 SK m. 4/c)........................ 517

4-... Kimlik ve İlgili Diğer Bilgi ve Belgelerinin Değiştirilmesi (6284 SK m. 4/ç)        518

a.... Hayatî Tehlike Bulunmalıdır................................................ 518

b.... Diğer Tedbirler Yetersiz Kalmalıdır...................................... 518

c..... Gerekirse Araştırma Yapılmalıdır........................................ 519

d.... İlgilinin Aydınlatılmış Rızası Bulunmalıdır (6284 SKUY m. 3/a)              519

aa.. Aydınlatılmış Rıza Kavramı......................................... 519

bb.. Aydınlatılmış Rızanın Alınması................................... 519

aaa. Açıklama Yapılmalıdır.......................................... 519

bbb. Yazılı Beyan Alınmalıdır...................................... 520

5-... Diğer Koruyucu Tedbir Kararları (6284 SK m. 4)..................... 520

B-.. Hâkim Tarafından Verilecek Önleyici Tedbir Kararları.................. 520

1-... Söz ve Davranışlarda Bulunmaması (6284 SK m. 5, f. I/a)... 520

2-... Uzaklaştırılması (6284 SK m. 5, f. I/b)....................................... 520

3-... Müşterek Konutun Tahsis Edilmesi (6284 SK m. 5, f. I/b)...... 521

4-... Kişisel İlişkisinin Düzenlenmesi (6284 SK m. 5, f. I/ç)............. 521

a.... Refakatçi Eşliğinde Yapılması.............................................. 521

b.... Sınırlanması............................................................................. 521

c..... Kaldırılması.............................................................................. 521

5-... Yaklaşmaması................................................................................ 521

a.... Mekana Yaklaşmama (6284 SK m. 5, f. I/c)..................... 522

aa.. Konuta Yaklaşmama...................................................... 522

bb.. Okula Yaklaşmama........................................................ 523

cc... İşyerine Yaklaşmama..................................................... 523

b.... İlgili Kişilere Yaklaşmama (6284 SK m. 5, f. I/d).............. 524

aa.. Yakınlarına Yaklaşmama............................................. 524

bb.. Tanıklarına Yaklaşmama.............................................. 524

cc... Çocuklarına Yaklaşmama............................................. 524

c..... Korunan Kişilere Yaklaşmama (6284 SK m. 5, f. I/c)...... 525

6-... Eşyalarına Zarar Vermemesi (6284 SK m. 5, f. I/e)................. 525

a.... Şahsi Eşyalarına Zarar Vermemesi...................................... 525

b.... Ev Eşyalarına Zarar Vermemesi........................................... 526

7-... Rahatsız Etmemesi (6284 SK m. 5, f. I/f).................................. 526

a.... İletişim Araçlarıyla Rahatsız Etmemesi.............................. 526

b.... Sair Surette Rahatsız Etmemesi............................................ 526

8-... Silahları Teslim Etmesi................................................................... 526

a.... Silahı Kolluğa Teslim Etmesi (6284 SK m. 5, f. I/g, 6)...... 526

b.... Silahı Kurumuna Teslim Etmesi (6284 SK m. 5, f. I/ğ).... 527

9-... Alkol ya da Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Engellenmesi (6284 SK m. 5, f. I/h)       527

a.... Kullanmaması.......................................................................... 527

b.... Yaklaşmaması......................................................................... 527

c..... Muayene ve Tedavisinin Sağlanması.................................. 528

10-. Sağlık Kuruluşuna Başvurunun ve Giderlerin Karşılanması.. 528

a.... Sağlık Kuruluşuna Başvurunun ve Giderlerin Karşılanması (6284 SK m. 5, f. I/ı) 528

b.... Sağlık Giderlerin Karşılanması (6284 SK m. 19)............... 529

11-. Diğer Önleyici Tedbir Kararları (6284 SK m. 5, f. I)................. 529

C-.. Ek Tedbirlerin Alınması (6284 SK m. 3)............................................ 529

1-... Çocuk Koruma Kanununda Yer Alan Koruyucu ve Destekleyici Tedbirler (6284 SK m. 5, f. III)............................................................................................................ 529

2-... 4721 Sayılı Kanunda Yer Alan Koruyucu ve Destekleyici Tedbirler 530

a.... Velayet (6284 SK m. 5, f. III)................................................ 530

b.... Kayyım (6284 SK m. 5, f. III)............................................... 530

c..... Nafaka....................................................................................... 531

aa.. Nafakaya Karar Verme Yetkisi (6284 SK m. 5, f. III) 531

bb.. Nafakanın Re’sen Verilmesi (6284 SK m. 5, f. IV)... 531

cc... Nafakanın Tahsili (6284 SK m. 18)............................. 531

ç..... Kişisel İlişki Kurulması (6284 SK m. 5, f. III)..................... 532

D-.. Kolluk Tarafından Verilecek Önleyici Tedbir Kararları (6284 SK m. 5, f. II)          532

1-... Söz ve Davranışlarda Bulunmaması (6284 SK m. 5, f. II)..... 532

2-... Uzaklaştırılması (6284 SK m. 5, f. II)......................................... 532

3-... Müşterek Konutun Tahsis Edilmesi (6284 SK m. 5, f. II)........ 532

4-... Yaklaşmaması................................................................................ 533

a.... Mekana Yaklaşmama (6284 SK m. 5, f. II)...................... 533

aa.. Konuta Yaklaşmama...................................................... 533

bb.. Okula Yaklaşmama........................................................ 534

cc... İşyerine Yaklaşmama..................................................... 534

b.... İlgili Kişilere Yaklaşmama (6284 SK m. 5, f. II)................ 534

aa.. Yakınlarına Yaklaşmama............................................. 534

bb.. Tanıklarına Yaklaşmama.............................................. 535

cc... Çocuklarına Yaklaşmama............................................. 535

c..... Korunan Kişilere Yaklaşmama (6284 SK m. 5, f. II)........ 535

IV... MERKEZLERİN KURULMASI, DESTEK HİZMETLERİ VE KURUMLARARASI KOORDİNASYON........................................................................................................................... 535

A-.. Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerinin (ŞÖNİM) Kuruluşu (6284 SK m. 2/f, 14) 536

B-.. ŞÖNİM Destek Hizmetleri (6284 SK m. 15)...................................... 536

1-... Genel Olarak (6284 SK m. 15, f. I).............................................. 537

a.... Bilgi Bankası Oluşturmak...................................................... 537

b.... Tedbir Kararları Sicili Tutmak............................................... 537

c..... Hizmetleri Koordine Etmek................................................... 537

d.... Başvurularda Bulunmak........................................................ 537

e..... Programlar Hazırlamak ve Uygulamak.............................. 537

f..... Çağrı Merkezini Yaygınlaştırmak........................................ 538

g..... İşbirliği Yapmak....................................................................... 538

2-... Korunan Kişilerle İlgili Destek Hizmetleri (6284 SK m. 15, f. II) 538

a.... Rapor İle Destek...................................................................... 538

aa.. Hâkimin isteği üzerine..................................................... 538

bb.. İlgili Makam veya Merciin İsteği Üzerine.................... 538

b.... Hakları ve İşi Konusunda Destek......................................... 538

c..... Öneri ve Yardım Konusunda Destek................................... 539

d.... Etki ve Sonuçları Konusunda Destek.................................. 539

e..... Sorunların Çözümü Konusunda Destek.............................. 539

f..... Maddi Konularda Destek....................................................... 539

3-... Şiddet Uygulayan Kişilerle İlgili Destek Hizmetleri (6284 SK m. 15, f. III)       539

a.... Rapor İle Destek...................................................................... 539

aa.. Hâkimin isteği üzerine..................................................... 540

bb.. İlgili Makam veya Merciin İsteği Üzerine.................... 540

b.... Rehabilitasyon İle Destek...................................................... 540

aa.. Eğitim ve Rehabilitasyon Programları......................... 540

bb.. Muayene ve Tedavi......................................................... 540

cc... Meslek Edindirme Kursları............................................. 540

4-... Kural Olarak Farklı Birimlerde Hizmet Sunulacaktır............... 541

C-.. Kurumlararası Koordinasyon (6284 SK m. 16)................................ 541

1-... Yükümlülük..................................................................................... 541

2-... Bakanlığa Yardımcı Olma............................................................ 541

3-... Bilgilendirme.................................................................................... 541

a.... Televizyon ve Radyo Yayını................................................ 541

b.... Eğitim......................................................................................... 542

aa.. Programlar......................................................................... 542

bb.. Müfredat............................................................................ 542

V..... YARGILAMA USULÜ.................................................................................. 542

A-.. Görevli Mahkeme................................................................................... 543

B-.. Yetkili Mahkeme (6284 SK m. 8, f. I)................................................. 543

C-.. Harç ve Masraflar (6284 SK m. 20, f. I)............................................ 544

D-.. Davaya ve Çekişmesiz Yargıya Katılma (6284 SK m. 20 f. II).... 544

E-... Tedbir Kararı Usulüne Uygun Olmalıdır............................................ 544

1-... Tedbir Kararının Verilmesi............................................................ 545

a.... Talep ya da Başvuru Bulunmalıdır (6284 SK m. 8, f. I).. 545

aa.. İlgilinin Talebi................................................................... 545

bb.. Bakanlığın Başvurusu.................................................... 545

cc... Kolluk Görevlilerinin Başvurusu.................................... 545

dd.. Cumhuriyet Savcısının Başvurusu............................... 545

b.... Duruşma Yapmadan Verilebilir............................................ 545

c..... En Çok Altı Ay İçin Verilebilir (6284 SK m. 8, f. II).......... 545

d.... Süre ve Şekli Yeniden Düzenlenebilir................................... 546

aa.. Değiştirilebilir..................................................................... 546

bb.. Kaldırılabilir...................................................................... 546

cc... Aynen Devam Ettirilebilir............................................... 546

e..... Delil veya Belge Aranmaz (6284 SK m. 8, f. III)............... 546

f..... Kusur Araştırması Yapılmaz................................................. 547

g..... Geciktirilmeksizin Verilir (6284 SK m. 8, f. III).................. 547

h.... Kişisel Eşya ve Belgelerin Teslimi Sağlanabilir (6284 SK m. 8 f. VII)         548

ı..... Adli Tatilde Verilebilir.............................................................. 548

2-... Kararın Tebliği................................................................................. 548

a.... Tedbir Kararının Tebliği......................................................... 548

aa.. İlgilisine Yapılır................................................................. 548

aaa. Korunan Kişiye Tebliğ (6284 SK m. 8 f. IV)...... 548

bbb. Şiddet Uygulayana Tebliğ (6284 SK m. 8 f. IV) 548

bb.. Zorlama Hapsinin Uygulanacağı İhtarı Yapılır (6284 SK m. 8 f. V)  548

b.... Tedbir Talebinin Reddi Kararının Tebliği (6284 SK m. 8 f. IV)   549

3-... Tedbir Kararlarında Gizlilik (6284 SK m. 8 f. VI)..................... 549

4-... Tedbir Kararına İtiraz.................................................................... 549

a.... İtiraz Edebilenler (6284 SK m. 9 f. I)................................... 549

b.... İtiraz Süresi (6284 SK m. 9 f. I)............................................. 549

c..... İtiraz Yeri (6284 SK m. 9 f. I-II)........................................... 549

ç..... İtirazı Karara Bağlama Süresi (6284 SK m. 9 f. III)......... 550

d.... İtiraz Üzerine Verilen Kararın Niteliği (6284 SK m. 9 f. III) 550

5-... Tedbir Kararlarının Bildirimi......................................................... 550

a.... Kararın Bildirimi (6284 SK m. 10 f. I)................................. 550

aa.. Bakanlığın İlgili İl ve İlçe Müdürlüklerine Bildirim... 550

bb.. Cumhuriyet Başsavcılığına Bildirim............................ 550

cc... Kolluğa Bildirim................................................................ 551

b.... Başvurunun Bildirimi (6284 SK m. 10 f. II)....................... 551

6-... Tedbir Kararlarının Uygulanması................................................ 551

a.... Görevli ve Yetkili Birim (6284 SK m. 10 f. III).................. 551

aa.. Korunan Kişinin Yerleşim Yeri Kolluk Birimi.............. 551

bb.. Korunan Kişinin Bulunduğu Yer Kolluk Birimi.......... 551

cc... Tedbirin Uygulanacağı Yer Kolluk Birimi................... 551

b.... Kollukta Barınma İmkânı Sağlanması (6284 SK m. 10) 552

aa.. Bakanlığın Yerlerinde Barınma (6284 SK m. 10 f. IV) 552

bb.. Kamu Yerlerinde Barınma (6284 SK m. 10 f. VI)..... 552

c..... Tefhim veya Tebliğ Edilmeme Uygulanmaya Engel Teşkil Etmez (6284 SK m. 10 f. V)      552

ç..... İşyerinin Değiştirilmesi Yönündeki Tedbir Kararının Uygulanması (6284 SK m. 10 f. VII) 552

d.... Teknik Yöntemlerle Takip Yapılması (6284 SK m. 12)... 553

7-... Tedbir Kararlarına Aykırılık (6284 SK m. 13).......................... 553

a.... Zorlama Hapsi......................................................................... 553

aa.. Görevli Mahkeme............................................................ 553

bb.. Süresi (6284 SK m. 13, f. I-II)........................................ 553

cc... Yerine Getirilmesi (6284 SK m. 13, f. III).................... 554

b.... Bildirimi (6284 SK m. 13, f. III)............................................ 554

8-... Tedbir Kararlarının Etkisi.............................................................. 554

 

§ 15.. ÇOCUĞUN 4787 SAYILI KANUNA GÖRE KORUNMASI........................ 555

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 555

II.... USUL HÜKÜMLERİ..................................................................................... 555

A-.. Hüküm Bulunan Haller......................................................................... 555

1-... Eşlerin Sorunlarını Belirlemek...................................................... 556

2-... Çocukların Sorunlarını Belirlemek.............................................. 556

3-... Sorunların Sulh Yoluyla Çözümünü Teşvik Etmek................. 556

4-... Gerektiğinde Uzmanlardan Yararlanmak.................................. 556

B-.. Hüküm Bulunmayan Haller................................................................. 556

III... ÖNLEMLER.................................................................................................... 556

A-.. Genel Olarak............................................................................................ 557

B-.. Çocuklar Hakkında Önlemler.............................................................. 557

1-... Nafaka Yükümlülüğü Konusunda Önlem Alma...................... 557

2-... Çocuk Mallarının Yönetimi ve Korunmasına İlişkin Önlemleri Alma              557

3-... Yerleştirme........................................................................................ 557

a.... Bedensel ve Zihinsel Gelişmesi Tehlikede Olan Küçüğü Yerleştirme          557

aa.. Aile Yanına Yerleştirme.................................................. 558

bb.. Resmî Sağlık Kurumuna Yerleştirme........................... 558

cc... Özel Sağlık Kurumuna Yerleştirme............................... 558

çç... Eğitimi Güç Çocuklara Mahsus Kuruma Yerleştirme 558

b.... Manen Terk Edilmiş Halde Kalan Küçüğü Yerleştirme.... 558

aa.. Aile Yanına Yerleştirme.................................................. 558

bb.. Resmî Sağlık Kurumuna Yerleştirme........................... 558

cc... Özel Sağlık Kurumuna Yerleştirme............................... 558

çç... Eğitimi Güç Çocuklara Mahsus Kuruma Yerleştirme 559

c..... İşyerlerine Yerleştirme............................................................. 559

ç..... Meslek Sahibi Birinin Yanına Yerleştirme.......................... 559

 

§ 16.. ÇOCUĞUN 5395 SAYILI KANUNA GÖRE KORUNMASI........................ 560

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 560

II.... KORUMA KAPSAMINDA BULUNANLAR............................................. 561

A-.. Korunma İhtiyacı Olan Çocuk............................................................ 562

B-.. Suça Sürüklenen Çocuk........................................................................ 562

III... KORUMADA YER ALAN KİŞİ VE KURUMLAR.................................. 563

A-.. Mahkemeler............................................................................................. 563

1-... Çocuk Mahkemeleri....................................................................... 563

2-... Çocuk Ağır Ceza Mahkemeleri.................................................... 564

B-.. Resmî veya Özel Kurumlar................................................................... 564

C-.. Sosyal Çalışma Görevlisi....................................................................... 565

IV... KORUYUCU VE DESTEKLEYİCİ TEDBİRLER................................... 565

A-.. Tedbirin Türü........................................................................................... 565

1-... Olağan Tedbir Kararları................................................................. 565

a.... Danışmanlık Tedbiri............................................................... 565

b.... Eğitim Tedbiri........................................................................... 566

c..... Bakım Tedbiri.......................................................................... 566

ç..... Sağlık Tedbiri............................................................................ 567

d.... Barınma Tedbiri....................................................................... 567

e..... Diğer Tedbirler.......................................................................... 568

2-... Acil Korunma Tedbiri..................................................................... 568

a.... Acil Bir Durum Bulunmalıdır................................................ 568

b.... Acil Korunma Kararı Süresi................................................... 568

c..... Sosyal İnceleme Yapılmalıdır............................................... 568

aa.. Tedbir Kararı Alınması Gerektiği Anlaşılırsa.............. 568

bb.. Tedbir Kararı Alınmaması Gerektiği Anlaşılırsa........ 569

ç..... Çocuk Hâkimine Müracaat Edilmelidir.............................. 569

B-.. Tedbirin Süresi......................................................................................... 569

C-.. Tedbirin Şekli........................................................................................... 570

Ç-.. Tedbirin Değiştirilmesi............................................................................ 570

D-.. Tedbirin Kaldırılması............................................................................. 570

E-... Tedbir Giderleri........................................................................................ 571

V..... YARGILAMA USULÜ.................................................................................. 571

A-.. Görevli Mahkeme................................................................................... 571

B-.. Yetkili Mahkeme.................................................................................... 572

C-.. Davacı...................................................................................................... 572

1-... İstem Üzerine................................................................................... 572

2-... Re’sen................................................................................................ 572

Ç-.. Davalı....................................................................................................... 573

1-... Kuruma Yöneltilmelidir.................................................................. 573

2-... Yasal Temsilciye Yöneltilmelidir.................................................. 573

D-.. Kuruma Başvuru.................................................................................... 574

1-... Bildirim Yükümlülüğü.................................................................... 574

2-... Araştırma Yükümlülüğü................................................................ 575

3-... Başvuru Hakkı................................................................................ 575

E-... Kural Olarak Duruşma Yapılmaksızın Tedbir Kararı Verilemez.. 575

F-... Görüş Alınmalıdır................................................................................... 575

G-.. Yargılama Giderleri................................................................................ 575

H-.. Kanun Yolu.............................................................................................. 576

1-... Çocuk Mahkemesinden Verilen Kararlar................................... 576

2-... Aile Mahkemesinden Verilen Kararlar........................................ 576

3-... Aile Mahkemesi Sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemesinden Verilen Kararlar    576

 

§ 17.. ÇOCUĞUN 2828 SAYILI KANUNA GÖRE KORUNMASI........................ 577

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 577

II.... KORUMA KAPSAMINDA BULUNANLAR............................................. 578

A-.. Korunmaya İhtiyacı Olan Çocuk........................................................ 578

1-... Ana veya Babasız Çocuk............................................................. 578

2-... Ana ve Babasız Çocuk.................................................................. 579

3-... Ana veya Babası Belli Olmayan Çocuk.................................... 579

4-... Ana ve Babası Belli Olmayan Çocuk......................................... 579

5-... Ana veya Babası Tarafından Terkedilen Çocuk..................... 580

6-... Ana ve Babası Tarafından Terk Edilen Çocuk........................ 580

7-... Ana veya Babası Tarafından İhmal Edilen Çocuk................. 580

B-.. Engelli........................................................................................................ 581

C-.. Bakıma İhtiyacı Olan Engelli............................................................... 581

Ç-.. İhtiyacı Olan Yaşlı................................................................................. 581

III... KORUNACAKLARI TESPİT VE İNCELEME İLE GÖREVLİ KURUM 582

IV... KORUMANIN KURULUŞLARDA YERİNE GETİRİLMESİ............... 582

A-.. Kuruluş Modelleri.................................................................................... 582

1-... Koğuş Tipi Bakım Modeli............................................................. 583

2-... Ev Tipi Bakım Modeli.................................................................... 583

a.... Çocuk Evleri............................................................................. 583

b.... Sevgi Evleri................................................................................ 583

B-.. Sosyal Hizmet Kuruluşları.................................................................... 584

1-... Çocuk Yuvaları............................................................................... 584

2-... Yetiştirme Yurtları........................................................................... 584

3-... Kreş ve Gündüz Bakımevleri........................................................ 585

4-... Huzurevleri....................................................................................... 585

5-... Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleri.......................................... 586

6-... Çocuk Destek Merkezleri............................................................... 586

7-... Kadın veya Erkek Konukevleri.................................................... 586

8-... Toplum veya Aile Danışma Merkezleri...................................... 587

9-... Aktif Yaşam Merkezi..................................................................... 587

10-. Çok Amaçlı Sosyal Hizmet Kuruluşları...................................... 587

11-. Çocuk Evleri..................................................................................... 587

C-.. Korunma Kararı Verilmesi Davası...................................................... 588

1-... Görevli Mahkeme........................................................................... 588

2-... Yetkili Mahkeme............................................................................. 588

3-... Taraflar............................................................................................. 589

a.... Davacı....................................................................................... 589

b.... Davalı........................................................................................ 589

aa.. Kuruma Yöneltilmelidir................................................... 589

bb.. Yasal Temsilciye Yöneltilmelidir................................... 589

4-... Yargılama Usulü............................................................................. 590

Ç-.. Korunma Kararı Acil Hallerde Beklenmeyebilir............................... 590

1-... Zorunluluk Bulunmalıdır............................................................... 590

2-... Mahalli Mülki Amirin Onayı Alınmalıdır................................... 591

3-... Korunma Altına Alınmalıdır........................................................ 591

a.... Kuruluşlarda............................................................................. 591

b.... Aile Yanında............................................................................. 591

4-... Daha Sonra Korunma Kararı Alınmalıdır................................. 591

D-.. Korunma Kararının Sonuçları............................................................. 592

1-... Ayrıcalık Hakkı.............................................................................. 592

a.... Devir Ayrıcalığı........................................................................ 592

b.... Temlik Ayrıcalığı..................................................................... 592

c..... Haciz Ayrıcalığı....................................................................... 592

2-... Dava Açma Hakkı......................................................................... 592

3-... Evlenme Yardımı Hakkı............................................................... 592

4-... Mirasın Kuruma Geçmesi Hakkı................................................. 593

5-... Çocuğu Temsil Hakkı.................................................................... 593

6-... Tespit Hakkı.................................................................................... 594

E-... Korunmanın Süresi................................................................................. 595

1-... Ergin Oluncaya Kadar Uygulanır................................................. 595

2-... Ergin Olmadan Kaldırılabilir......................................................... 596

3-... Ergin Olduktan Sonra Sürdürülebilir............................................ 596

a.... Çocuğun Statüsü Uygun Olmalıdır...................................... 596

aa.. Öğrenime Devam Eden Çocuklar................................. 596

bb.. Öğrenime Devam Etmeyen Çocuklar.......................... 597

cc... Bedensel, Zihinsel ve Ruhsal Özürlü Çocuklar........... 597

b.... Çocuğun Rızası Olmalıdır..................................................... 597

c..... Mahkeme Kararı Bulunmalıdır............................................ 597

F-... Korunma Kararının Kaldırılması Davası.......................................... 597

1-... Korunma Kararının Kaldırılmasında Görevli Mahkeme........ 598

a.... 2828 Sayılı Kanuna Göre Alınan Korunma Kararının Kaldırılması         598

b.... 6972 Sayılı Kanuna Göre Alınan Korunma Kararının Kaldırılması         598

2-... Korunma Kararının Kaldırılmasında Yetkili Mahkeme......... 599

3-... Korunma Kararının Kaldırılmasında Taraflar......................... 599

a.... Davacı....................................................................................... 599

b.... Davalı........................................................................................ 599

aa.. Kuruma Yöneltilmelidir................................................... 599

bb.. Yasal Temsilciye Yöneltilmelidir................................... 599

aaa. Ergin Olmayan Çocuk............................................ 600

bbb. Ergin Olan Çocuk.................................................... 600

4-... Korunma Kararının Kaldırılmasında Yargılama Usulü.......... 600

a.... Duruşma Açılmalıdır.............................................................. 600

b.... Gerekçeye Uygun Karar Verilmelidir.................................... 600

c..... Değiştirici Etkiye Sahip Dava Sonucu Beklenmelidir........ 601

5-... Korunma Kararının Kaldırılmasının Sonuçları........................ 601

V..... KORUNMANIN KORUYUCU AİLEDE YERİNE GETİRİLMESİ...... 601

A-.. Koruyucu Aile Kurumu.......................................................................... 602

1-... Koruyucu Ailenin Yükümlülükleri............................................... 603

2-... Koruyucu Ailenin Denetimi........................................................... 606

3-... Koruyucu Aileye Yapılacak Ödemeler....................................... 606

a.... Genel Olarak............................................................................. 606

b.... Geçici koruyucu ailelere yapılacak ödemeler..................... 607

c..... Eğitim, kurs, servis, harçlık ve diğer giderler........................ 607

ç..... Sağlık giderleri.......................................................................... 609

4-... Koruyucu Aile Görevinin Süresi.................................................... 609

5-... Koruyucu Ana-Baba Veli Sıfatını Taşımaz.............................. 609

B-.. Sorumlu Birim......................................................................................... 610

C-.. Çocuğun Statüsü..................................................................................... 610

1-... Mahkeme Kararı Şekli................................................................... 611

a.... Korunma Kararı....................................................................... 611

b.... Acil Korunma Kararı............................................................... 611

c..... Bakım Tedbiri Kararı.............................................................. 611

2-... Mülki Amir İşlem Şekli................................................................... 611

a.... Acil Korunma Kararı Alınan Çocuk.................................... 611

b.... Bakım Onayı Verilen Çocuk................................................. 611

3-... Mahkeme Kararına Konu Çocuklar........................................... 611

a.... SHK m. 3, f. I/b bendinde Yer Alan Çocuklar.................... 612

b.... SHK m. 22 hükmünde Yer Alan Çocuklar......................... 612

c..... SHK m. 24 hükmünde Yer Alan Çocuklar......................... 612

ç..... ÇKK m. 3, f. I/a bendinde Yer Alan Çocuklar................... 613

d.... ÇKK m. 5, f. I/c bendinde Yer Alan Çocuklar.................... 613

e..... ÇKK m. 9 hükmünde Yer Alan Çocuklar........................... 613

4-... Seçim Şekli....................................................................................... 614

5-... Uygun Koruyucu Aile İle Eşleştirme............................................ 614

6-... Öz Ailesine İzinli Verilme............................................................... 615

Ç-.. Koruyucu Ailenin Statüsü..................................................................... 615

1-... Koruyucu Ailenin Seçimi............................................................... 615

2-... Koruyucu Ailenin Eğitimi............................................................... 617

3-... Koruyucu Ailenin Çocukla Birlikte Seyahat Etmesi................. 618

4-... Koruyucu Ailenin Yerleşim Yeri Değişikliği................................ 618

D-.. Komisyon ve Koruyucu Aile Biriminin Statüsü................................ 619

1-... Komisyonun Statüsü...................................................................... 619

a.... Komisyon Kuruluş ve İşleyiş Esasları.................................. 619

b.... Komisyonun Görevleri............................................................ 619

2-... Koruyucu Aile Biriminin Statüsü.................................................. 620

E-... Çocuğun Yerleştirilmesi Usulü.............................................................. 621

1-... Araştırma ve İnceleme................................................................... 621

2-... İşlemlere İtiraz................................................................................. 621

3-... Çocuğun Yerleştirilme Şekli........................................................... 622

a.... Uyum Süreci Beklenir............................................................. 622

b.... Sözleşme İmzalanır................................................................. 622

c..... Uygun Sayıda Yerleştirme Yapılır........................................ 623

ç..... Koruyucu Aile Kimlik Kartı Verilir........................................ 623

4-... İzleme İşlemi.................................................................................... 624

a.... İzleme Esasları......................................................................... 624

b.... Koruyucu Aile ve Çocuğun İzlenmesi Süreci...................... 624

c..... Çocuğun Öz Ailesinin İzlenmesi Süreci................................ 625

ç..... Çocuğun Geçmiş Yaşantısından Diğer Kişilerle Görüşmelerinin İzlenmesi Süreci   626

F-... Hizmetin Sonlandırılması..................................................................... 626

1-... Çocuğun Geri Alınması.................................................................. 626

2-... Geri Alınan Çocuğun Yararlanacağı Hizmet............................. 627

3-... Koruyucu Aile Statüsünün İptali.................................................. 628

4-... Suç Duyurusunda Bulunma.......................................................... 628

VI... BENZER KURUMLARLA KARŞILAŞTIRMA....................................... 629

A-.. Evlat Edinme Kurumu........................................................................... 629

1-... Yararları............................................................................................ 631

a.... Sosyal Devletin Zaafiyetini Giderme................................... 631

aa.. Tarihçe............................................................................... 631

aaa. Darüşşafaka (Şefkat Evi)...................................... 631

bbb. Darülaceze (Düşkünler Evi)................................... 631

ccc.. Darüleytam (Yetimhane)....................................... 632

ççç.. Himaye-i Etfal Cemiyeti (Çocuk Esirgeme Kurumu)    632

bb.. Günümüzde Sosyal Yardım........................................... 632

b.... Evlat Özlemini Giderme.......................................................... 633

c..... Bakıma Gereksinimi Olanların Güvenliğini Sağlama....... 633

2-... Sakıncaları....................................................................................... 633

a.... Miras Payının Azalması......................................................... 634

b.... Miras Kaçırma Olanağının Verilmesi.................................. 634

c..... Mirasın Ele Geçirilmesine Olanak Sağlaması..................... 634

ç..... Evlatlığın Emeğinin Kullanılması......................................... 635

B-.. Benzeri Kavramlar/Kurumlar............................................................... 635

1-... Manevi Evlat................................................................................... 635

a.... İslam’dan Önce........................................................................ 635

b.... İslamdan Sonra........................................................................ 636

2-... Besleme (Yanaşma/Ahretlik)........................................................ 636


18...... ÇOCUĞUN BİRLİKTE YAŞAMAYA ARA VERİLMESİNDE KORUNMASI   637

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 637

II.... BİRLİKTE YAŞAMAYA ARA VERİLMESİ........................................... 638

A-.. Ortak Kararla Birlikte Yaşamaya Ara Verilmesi.............................. 639

B-.. Ortak Olmayan Kararla Birlikte Yaşamaya Ara Verilmesi............ 639

C-.. Haksız Olarak Birlikte Yaşamaktan Kaçınma (TMK m. 197 f. III) 640

D-.. Ortak Hayatın Başka Sebeple Olanaksız Hale Gelmesi (TMK m. 197 f. III)         640

E-... Alınacak Önlemler.................................................................................. 640

1-... Parasal Katkı İstemi (TMK m. 197 f. II).................................... 641

2-... Konut ve Ev Eşyasından Yararlanma İstemi (TMK m. 197 f. II) 641

3-... Malların Yönetimine İlişkin Önlem İstemi (TMK m. 197 f. II) 641

4-... Ergin Olmayan Çocuğa İlişkin Önlemler (TMK m. 197 f. IV) 641

III... PARASAL KATKI İSTEMİ (TMK m. 197 f. II)....................................... 642

A-.. Hem Eş Hem de Çocuk İçin İstenebilir.............................................. 643

1-... Eş İçin İstenebilir............................................................................. 643

2-... Çocuk İçin İstenebilir..................................................................... 644

a.... Ayrı Yaşamada Haklılık Aranmaz...................................... 644

b.... Yanında Olmayan Çocuk İçin İstenemez.......................... 644

B-.. Nafaka Yükümlülüğü Asıldır............................................................... 644

C-.. Tereke Alacağına Dahildir.................................................................... 645

D-.. Eşitlik İlkesi Geçerlidir............................................................................ 645

1-... Tedbir Nafakası Verilemeyecek Durumlar................................ 645

a.... Düzenli ve Yeterli Geliri Olan Eşe Tedbir Nafakası Verilemez     645

b.... İsteyerek Çalışmayana Tedbir Nafakası Verilemez......... 645

2-... Tedbir Nafakası Yükümlülüğü Bulunmayan Durumlar......... 645

a.... Çalışmayan, Malvarlığı ve Geliri Olmayan Eşin Tedbir Nafakası Yükümlülüğü Yoktur     645

b.... Askerde Olan Erkek Eşin Tedbir Nafakası Yükümlülüğü Yoktur               646

E-... Kusur Kural Olarak Dikkate Alınamaz.............................................. 646

F-... Çocuklar İçin Ayrı Yaşamada Haklılık Aranmaz........................... 646

G-.. Ölçülü Olarak Parasal Katkı Belirlenmelidir...................................... 646

1-... Alışılan Hayat Seviyeleri Korunmalıdır..................................... 646

2-... Ekonomik Güçleriyle Orantılı Belirlenmelidir............................ 646

H-.. Çocuğun Gelirleri Dikkate Alınır.......................................................... 647

IV... KONUT VE EV EŞYASINDAN YARARLANMA İSTEMİ (TMK m. 197 f. II)              647

A-.. İstem Bulunmalıdır................................................................................ 647

1-... Konuttan Yararlanma İstemi....................................................... 647

2-... Ev Eşyasından Yararlanma İstemi............................................. 650

B-.. Taraf Teşkili Yapılmalıdır.................................................................... 650

V..... MALLARIN YÖNETİMİNE İLİŞKİN ÖNLEM İSTEMİ (TMK m. 197 f. II) 650

VI... ERGİN OLMAYAN ÇOCUĞA İLİŞKİN ÖNLEMLER (TMK m. 197 f. IV)    651

A-.. Ergin Olmayan Çocuğa Tedbir Nafakası Verilmesi......................... 651

B-.. Ergin Olmayan Çocuğun Eşlerden Birine Bırakılması.................... 651

C-.. Ergin Olmayan Çocukla Kişisel İlişki Kurulması.............................. 652

VII. KURAL OLARAK BİRLİĞİN KORUNMASINDA YETKİLİ MAHKEME (TMK m. 201)         652

VIII.. EŞLERİN YERLEŞİM YERLERİ FARKLI VE HER İKİSİ DE ÖNLEM ALINMASI İSTEMİNDE BULUNMUŞ İSE YETKİLİ MAHKEME........................................................................... 652

IX... ÖNLEMLERİN DEĞİŞTİRİLMESİ, TAMAMLANMASI VEYA KALDIRILMASI KONUSUNDA YETKİLİ MAHKEME..................................................................................................... 652

A-.. Kural Olarak Yetkili Mahkeme............................................................ 652

B-.. Her İki Eşin de Yerleşim Yeri Değişmişse Yetkili Mahkeme........... 653

 


§ 19......................................... ÇOCUĞUN BOŞANMA DAVASINDA KORUNMASI     654

I...... GEÇİCİ ÖNLEMLERİN SINIFLANDIRILMASI................................... 654

A-.. Çocuğun Barınmasına İlişkin Geçici Önlemler................................. 654

B-.. Çocuğun Mallarının Yönetimine İlişkin Geçici Önlemler................ 654

C-.. Çocuğun Geçimine İlişkin Geçici Önlemler........................................ 655

D-.. Çocuklara İlişkin Diğer Geçici Önlemler............................................. 655

II.... ÖNLEMİN TEMEL ÖZELLİKLERİ.......................................................... 655

A-.. Her Zaman Önlem İstenebilir............................................................... 656

B-.. Kendiliğinden Önlem Alınır................................................................... 656

C-.. Uyuşmazlık Konusu Hakkında Önlem Alınabilir............................ 656

D-.. Tek Başına Önlem Kararı İçin Kanun Yoluna Başvuru Mümkün Değildir             656

1-... Tek Başına Önlem Kararının İstinafı Mümkün Değildir........ 656

2-... Tek Başına Önlem Kararının Temyizi Mümkün Değildir....... 656

E-... Kararın Kesinleşmesiyle Önlem Kendiliğinden Ortadan Kalkar.... 657

F-... Kusurlu Olmak Önleme Engel Değildir................................................ 657

G-.. Gerekliliği Ortadan Kalkarsa Önlemin Kaldırılmasına Karar Verilebilir    657

III... ÇOCUĞUN BARINMASI İÇİN GEÇİCİ ÖNLEM.................................. 657

IV... ÇOCUK İÇİN ALINACAK BARINMA ÖNLEMİNİN ÖZELLİKLERİ 657

A-.. Önlem Boşanma Davası İle Sınırlı Alınabilir.................................... 657

B-.. Önlem Kararında Değişiklik Yapılabilir.............................................. 658

C-.. Önlem Konusunda Araştırma Yapılmalıdır...................................... 658

1-... Eş ve Çocukların Oturduğu Yer Araştırılmalıdır....................... 658

2-... Mülkiyetin Kime Ait Olduğu Araştırılmalıdır............................ 658

D-.. Önlem Ev Eşyasına İlişkin Alınabilir.................................................. 659

E-... Önlem Şerhe İlişkin Alınabilir............................................................... 660

V..... ÇOCUĞUN MALLARININ YÖNETİMİ İÇİN GEÇİCİ ÖNLEM........ 660

VI... ÇOCUĞA İLİŞKİN DİĞER GEÇİCİ ÖNLEMLER................................. 661

VII. YABANCI UNSURLU BOŞANMA DAVALARINDA ÇOCUĞAYÖNELİK GEÇİCİ ÖNLEMLER          661


§ 20.. ÇOCUĞU 4721 SAYILI KANUNA GÖRE KORUMA ÖNLEMLERİ...... 664

I...... BASİT KORUMA ÖNLEMLERİ (TMK m. 346)..................................... 664

A-.. Koşulları................................................................................................... 664

1-... Çocuğun Menfaati Ve Gelişmesi Tehlikeye Düşmüş Olmalıdır 664

2-... Ana Ve Baba Tehlikeye Çare Bulamamış Olmalıdır.............. 665

3-... Ana Ve Babanın Tehlikeye Güçleri Yetmemiş Olmalıdır....... 665

B-.. Konusu...................................................................................................... 665

II.... NİTELİKLİ KORUMA ÖNLEMLERİ....................................................... 665

A-.. Çocuğun Yerleştirilmesi (TMK m. 347).............................................. 666

1-... Aile Yanına Yerleştirme................................................................. 666

2-... Kuruma Yerleştirme........................................................................ 667

B-.. Velâyetin Kaldırılması (TMK. m. 348)............................................... 668

C-.. Velâyetin Değiştirilmesi (TMK. m. 349).............................................. 668

 

ÜÇÜNCÜ KISIM

ÇOCUĞUN KİŞİSEL DURUMU

 

§ 21.. ÇOCUĞUN ADI...................................................................................................... 669

I...... AD KAVRAMI................................................................................................ 669

A-.. Taşınması Zorunlu Adlar...................................................................... 669

1-... Özad.................................................................................................. 669

2-... Soyadı............................................................................................... 670

B-.. Taşınması Zorunlu Olmayan Adlar.................................................... 670

1-... Takma Ad........................................................................................ 670

2-... Lakap................................................................................................ 670

II.... ÖZADIN KAZANILMASI............................................................................ 670

A-.. Soybağı Kurulmamış Kişinin Özadını Kazanması.......................... 671

1-... Baba İle Soybağı Kurulmamış Kişinin Özadı........................... 671

2-... Hem Baba Hem Ana İle Soybağı Kurulmamış Kişinin Özadı 671

3-... Soybağı Reddedilen Kişinin Özadı.............................................. 671

4-... Bulunmuş Kişilerin Adı (NHK m. 19).......................................... 672

a.... Bulunmuş Kişilerin Adı (NHK m. 19 f. I)............................ 672

b.... Bulunmuş Zihinsel Engelli Kişilerin Adı (NHK m. 19 f. I) 672

B-.. Soybağı Kurulmuş Kişinin Özadını Kazanması............................... 672

1-... Ana ve Baba Evli İse Kişinin Özadı............................................ 673

a.... Evlilik Devam Ederken Doğan Kişinin Özadı (TMK m. 339 f. V)               673

b.... Evliliğin Sona Ermesinden Başlayarak Üçyüz Gün İçinde Doğan Kişinin Özadı (TMK m. 285 f. I)..................................................................................................... 674

c..... Evliliğin Sona Ermesinden Başlayarak Üçyüz Gün Geçtikten Sonra Doğan Kişinin Özadı (TMK m. 285 f. II).................................................................................... 674

d.... Sonradan Evlenmeyle Soybağı Kurulan Kişinin Özadı (TMK m. 292)      675

e..... Ana ve Babadan Biri Ölen Kişinin Özadı............................ 675

f..... Ana ve Babadan Birinin Gaipliğine Karar Verilen Kişinin Özadı (TMK m. 285 f. III)           675

g..... Ana ve Babasından Birinin Ayırt Etme Gücünü Yitirdiği Kişinin Özadı    675

2-... Ana ve Baba Evli Değilse Kişinin Özadı..................................... 676

a.... Tanınan Kişinin Özadı............................................................ 676

b.... Babalığa Hüküm Kararı Alınan Kişinin Özadı.................. 676

c..... Özel Kanuna Göre Kurulumda Kişinin Özadı.................... 676

3-... Evlâtlığın Özadı (TMK m. 314 f. III).......................................... 676

III... ÇOCUĞUN ADININ DEĞİŞTİRİLMESİ.................................................. 677

A-.. Haklı Sebepler Bulunmalıdır (TMK m. 27 f. I)................................. 677

1-... Başka Adla Tanınıyor Olmak...................................................... 677

2-... Kötü Şöhreti Çağrıştırıyor Olmak................................................ 677

3-... Küçültücü Olmak............................................................................ 678

4-... Ekonomik Zorunluluk Olmak....................................................... 678

5-... Dini Değiştirmiş Olmak................................................................... 678

6-... Uyruğu Değiştirmiş Olmak............................................................. 679

7-... Diğer Sebepler.................................................................................. 679

B-.. Mahkeme Kararı Bulunmalıdır (TMK m. 27 f. I)............................ 679

C-.. Adın Değiştirilmesi Usulü....................................................................... 679

1-... Görevli Mahkeme........................................................................... 679

a.... Çocuğun Adının Değiştirilmesinde Görevli Mahkeme...... 680

b.... Ergin Kişinin Adının Değiştirilmesinde Görevli Mahkeme 680

2-... Yetkili Mahkeme............................................................................. 680

3-... Davacı............................................................................................... 680

a.... Hak Sahibi Kişi......................................................................... 680

aa.. Tam Ehliyetli Olması....................................................... 680

bb.. Sınırlı Ehliyetli Olması.................................................... 681

cc... Sınırlı Ehliyetsiz Olması.................................................. 681

çç... Tam Ehliyetsiz Olması.................................................... 681

b.... Cumhuriyet Savcısı................................................................. 681

4-... Davalı................................................................................................ 682

5-... Dava Süresi...................................................................................... 682

Ç-.. Adın Değiştirilmesinin Sonuçları.......................................................... 682

1-... Adın Değiştirildiği İlân Olunur (TMK m. 27 f. II)...................... 682

2-... Adın Değiştirildiği Nüfus Siciline Kayıt Olunur (TMK m. 27 f. II) 682

3-... Ad Değişmekle Kişisel Durum Değişmez (TMK m. 27 f. III).. 683

D-.. Nüfus Hizmetleri Kanuna Dayalı Sebeplerle Soyadının Değiştirilmesi (5490 s. NHK.Geçici madde 11).................................................................................................................... 683

1-... Yazım Hatası.................................................................................. 683

2-... İmla Hatası...................................................................................... 684

3-... Düzeltme İşareti Kullanılmaması................................................ 684

4-... Genel Ahlaka Uygun Olmayan.................................................... 684

5-... Toplum Tarafında Gülünç Olarak Değerlendirilen................... 684

IV... ÇOCUĞUN ADININ DEĞİŞTİRİLMESİNE İTİRAZ (TMK m. 27 f. IV) 684

A-.. Adın Değiştirilmesinden Zarar Görülmüş Olmalıdır......................... 684

B-.. Mahkeme Kararı Bulunmalıdır........................................................... 684

C-.. Adın Değiştirilmesine İtiraz Usulü........................................................ 684

1-... Görevli Mahkeme........................................................................... 685

2-... Yetkili Mahkeme............................................................................. 685

3-... Davacı............................................................................................... 685

4-... Davalı................................................................................................ 685

5-... Dava Süresi...................................................................................... 685

Ç-.. İtirazın Kabulünün Sonuçları............................................................... 685

1-... Adın Değiştirildiği İlân Olunur....................................................... 685

2-... Adın Değiştirildiği Nüfus Siciline Kayıt Olunur.......................... 686

3-... Ad Değişmekle Kişisel Durum Değişmez..................................... 686

 

§ 22.. ÇOCUĞUN SOYADI............................................................................................. 687

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 687

A-.. Soyadı Kavramı..................................................................................... 687

B-.. Soyadı Tanımı........................................................................................ 687

C-.. Soyadının Kullanılması........................................................................ 687

1-... Kullanma Şekli................................................................................ 687

2-... Kullanma Zorunluluğu................................................................... 688

3-... Kullanılamayan Soyadları............................................................ 688

D-.. Soyadının İlk Kez Seçimi...................................................................... 689

E-... Soyadı Olmayanlar (Tüzük m. 1)........................................................ 690

F-... Soyadının Etkisi...................................................................................... 690

II.... SOYBAĞI KURULMUŞ ÇOCUĞUN SOYADI........................................ 690

A-.. Ana ve Baba Evli İse Soyadı............................................................... 690

1-... Kural: Ailenin (Kocanın/Babanın) Soyadını Taşır (TMK m. 321 c. 1)             691

a.... Evlilik Devam Ederken Doğan Çocuğun Soyadı (TMK m. 285 f. I)          691

b.... Evliliğin Sona Ermesinden Başlayarak Üçyüz Gün İçinde Doğan Çocuğun Soyadı (TMK m. 285 f. I)..................................................................................................... 692

c..... Evliliğin Sona Ermesinden Başlayarak Üçyüz Gün Geçtikten Sonra Doğan Çocuğun Soyadı (TMK m. 285 f. II)............................................................................... 692

d.... Kocanın Gaipliğine Karar Verilmesi Hâlinde Çocuğun Soyadı (TMK m. 285 f. III)              693

e..... Sonradan Evlenmeyle Soybağı Kurulan Çocuğun Soyadı (TMK m. 292)               693

2-... İstisna: Ailenin (Kocanın/Babanın) Soyadını Taşıyamamak 693

a.... Evlât Edinilme Sebebiyle........................................................ 693

b.... Babasının Soyadının Değişmesi Sebebiyle........................ 694

aa.. Babanın Soyadının Evlât Edinilmesi Sebebiyle Değişmesi (TMK m. 314 f. III)             694

bb.. Babanın Soyadının Haklı Sebeple Değişmesi (TMK m. 27 f. I)          694

c..... Kadının Evlenmesi Sebebiyle (TMK m. 187 c. 1)............. 694

B-.. Ana ve Baba Evli Değilse Soyadı........................................................ 694

1-... Tanınan Çocuklar (5490 SK m. 28 f. IV)................................... 697

a.... 29.4.2006 Öncesi Tanınan Çocuklar (5490 SK m. Geçici Madde 5)          697

b.... 29.4.2006 Sonrası Tanınan Çocuklar (NHKUİY m. 109) 698

2-... Babalığa Hüküm Kararı Alınan Çocuk..................................... 698

a.... 29.4.2006 Öncesi Babalığa Hüküm Kararı Alınan Çocuklar (5490 SK m. Geçici Madde 5)..................................................................................................... 698

b.... 29.4.2006 Sonrası Babalığa Hüküm Kararı Alınan Çocuklar (NHKUİY m. 103)  702

C-.. Ana ve Baba Boşanmış İse.................................................................. 702

1-... Kural Olarak..................................................................................... 702

2-... Çocuğun Anne Soyadını Kullanabilmesi................................... 703

D-.. Evlâtlığın Soyadı.................................................................................... 703

1-... Evlâtlık Küçük İse (TMK m. 314 f. III)...................................... 703

a.... Tek Başına Evlât Edinilmişse................................................ 704

aa.. Evli Olmayan Tek Başına Evlât Edinmişse................ 704

bb.. Evli Olan Tek Başına Evlât Edinmişse........................ 704

b.... Birlikte Evlât Edinilmişse........................................................ 705

2-... Evlâtlık Ergin İse (TMK m. 314 f. III)........................................ 705

3-... Evlât Edinenin Statüsündeki Değişikliğin Soyadına Etkisi...... 706

a.... Evlât Edinenin Ölümü............................................................. 706

b.... Evlât Edinenin Sonradan Evlenmesi.................................... 706

c..... Evlât Edinenin Sonradan Boşanması.................................. 706

d.... Evlâtlık İlişkisinin Kaldırılması............................................. 707

III... SOYBAĞI KURULMAMIŞ ÇOCUĞUNUN SOYADI............................. 707

A-.. Baba İle Soybağı Kurulmamışsa........................................................ 707

B-.. Hem Baba Hem Ana İle Soybağı Kurulmamışsa (5490 SK m. 19 f. III) 707

C-.. Soybağı Reddedilen Çocuk.................................................................. 708

D-.. Bulunmuş Kişilerin Soyadı (NHK m. 19)........................................... 708

1-... Bulunmuş Çocukların Soyadı (NHK m. 19 f. I)....................... 708

2-... Bulunmuş Zihinsel Engelli Kişilerin Soyadı (NHK m. 19 f. I). 708

IV... ÇOCUĞUN SOYADININ DEĞİŞTİRİLMESİ.......................................... 709

A-.. Haklı Sebeplerle Soyadını Değiştirmesi.............................................. 709

B-.. Boşanma Sebebiyle Velayet Hakkının Anneye Verilen Çocuğun Soyadının Değiştirilmesi                709

1-... Genel Olarak.................................................................................... 709

2-... Koşulları............................................................................................ 709

3-... Usulü.................................................................................................. 710

C-.. Çocuğun, Babanın Tanımasıyla Kazandığı Soyadının Anne Soyadı İle Değiştirilmesi       711

D-.. Çocuğun, Babalık Hükmü Sebebiyle Kazandığı Soyadının Anne Soyadı İle Değiştirilmesi               711

E-... Nüfus Hizmetleri Kanuna Dayalı Sebeplerle Soyadının Değiştirilmesi (5490 s. NHK.Geçici madde 11).................................................................................................................... 712

1-... Yazım Hatası.................................................................................. 713

2-... İmla Hatası...................................................................................... 713

3-... Düzeltme İşareti Kullanılmaması................................................ 713

4-... Genel Ahlaka Uygun Olmayan.................................................... 713

5-... Toplum Tarafında Gülünç Olarak Değerlendirilen................... 713

6-... 2525 sayılı Soyadı Kanununun m. 3 Hükmüne Aykırı.......... 713

F-... Tanık Koruma Kanununa Göre Soyadının Değiştirilmesi (5726 SK m. 5 f. I/d)     714

G-.. Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun (6284 SK m. 4/ç)  714


§ 23.. ÇOCUĞUN CİNSİYETİ....................................................................................... 715

I...... CİNSEL KİMLİK KAVRAMI..................................................................... 715

A-.. Genel Olarak............................................................................................ 715

B-.. Cinsel Kimlikler....................................................................................... 715

1-... Heteroseksüel Cinsel Kimlik.......................................................... 716

2-... Heteroseksüel Olmayan Cinsel Kimlik........................................ 716

a.... Eş Cinsel/Homoseksüel Cinsel Kimlik................................. 716

aa.. Gey Cinsel Kimlik............................................................. 716

bb.. Lezbiyen Cinsel Kimlik................................................... 716

cc... Biseksüel Cinsel Kimlik................................................... 716

b.... Transgender Cinsel Kimlik..................................................... 716

aa.. Transseksüel Cinsel Kimlik............................................. 717

bb.. Travesti Cinsel Kimlik..................................................... 717

3-... İnterseksüel/Hermafrodit Cinsel Kimlik..................................... 718

II.... CİNSİYET DEĞİŞTİRME YASAĞI........................................................... 718

 

§ 24.. ÇOCUĞUN VATANDAŞLIĞI............................................................................ 719

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 719

II.... VATANDAŞLIĞIN KAZANILMASI......................................................... 719

A-.. Doğumla Kazanılması (TVK m. 6)..................................................... 720

1-... Soybağı Esasına Göre Kazanılması (TVK m. 7)...................... 720

2-... Doğum Yeri Esasına Göre Kazanılması (TVK m. 8)................ 721

B-.. Sonradan Kazanılması (TVK m. 9).................................................... 721

1-... Yetkili Makam Kararı (TVK m. 10)............................................ 721

a.... Kural Olarak Kazanılan Haller (TVK m. 11)...................... 721

b.... İstisna Olarak Kazanılan Haller (TVK m. 12).................... 722

c..... Geçerliliği ve Sonuçları (TVK m. 20).................................... 723

2-... Evlât Edinilme Yoluyla Kazanılması (TVK m. 17).................. 723

a.... Ergin Olmayan Evlâtlık.......................................................... 723

b.... Ergin Evlâtlık............................................................................ 723

3-... Seçme Hakkının Kullanılması İle Kazanılması (TVK m. 21) 724

C-.. Özel Haller................................................................................................ 724

1-... Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Vatandaşları (TVK m. 42)... 724

2-... Türk Vatandaşlığını Kaybedenler veya Vatandaşlıktan Iskat Edilenler (TVK m. 43)  725

3-... Çok Vatandaşlık (TVK m. 44)..................................................... 725

III... VATANDAŞLIĞIN KAYBEDİLMESİ....................................................... 725

IV... VATANDAŞLIK İŞLEMLERİNDE MÜRACAAT MAKAMI VE USUL (TVK m. 42) 726

 

§ 25.. ÇOCUĞUN HAK EHLİYETİ............................................................................. 727

I...... HER ÇOCUĞUN HAK EHLİYETİ VARDIR........................................... 727

II.... ÇOCUKLAR, HUKUK DÜZENİNİN SINIRLARI İÇİNDE, HAKLARA VE BORÇLARA EHİL OLMADA EŞİTTİRLER.................................................................................................. 727

III... HAK EHLİYETİNİN SINIRLANDIĞI DURUMLAR............................. 728

A-.. Yaş............................................................................................................. 729

B-.. Cinsiyet..................................................................................................... 730

C-.. Yabancılık............................................................................................... 730

1-... Yabancı Kavramı........................................................................... 730

2-... İmtiyazlı Yabancılar (Mavi Kartlılar)......................................... 731

3-... Sınırlama Örnekleri......................................................................... 732

B-.. Vatansızlar (=Haymatlos).................................................................... 733

1-... Vatansız Tanımı............................................................................. 733

2-... Vatansızlığın Tespiti (YUKK, m. 50)........................................... 733

3-... Vatansız Kişi Kimlik Belgesi......................................................... 734

4-... Vatansızların Hakları ve Güvenceleri (YUKK, m. 51)............. 734

C-.. Göçebeler.................................................................................................. 734

D-.. Azınlıklar.................................................................................................. 735

E-... Göç Edenler.............................................................................................. 736

1-... Genel Olarak.................................................................................... 736

2-... Statüler.............................................................................................. 737

a.... Uluslararası Koruma Statüsü................................................ 737

aa.. Yararlananlar.................................................................... 738

aaa. Mülteciler (YUKK, m. 61)...................................... 738

aaaa. Sözleşme (MHDDCS-1951) Hükümlerine Göre  739

bbbb. YUKK Hükümlerine Göre.......................... 741

bbb. Şartlı Mülteciler (Sığınmacılar) (YUKK, m. 62) 743

ccc.. İkincil Koruma Statüsü Sahipleri (YUKK, m. 63) 744

bb.. Sona Ermesi (YUKK, m. 61).......................................... 745

b.... Geçici Koruma Statüsü (YUKK, m. 91)............................... 746

aa.. Genel Olarak..................................................................... 746

bb.. Şartları................................................................................ 746

cc... Suriyeli Çocukların Statüsü............................................ 749

F-... Diğer Sebepler.......................................................................................... 750

1-... Haysiyetsiz Hayat Sürme.............................................................. 750

2-... Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmamak.......................................... 750

3-... Vasiyetnamenin Düzenlenmesine Katılamamak..................... 750

4-... Vasilik Görevinin Sonlanması...................................................... 750

 

§ 26.. ÇOCUĞUN FİİL EHLİYETİ.............................................................................. 751

I...... FİİL EHLİYETİ KAVRAMI........................................................................ 751

II.... TAM FİİL EHLİYETİNİN GÖRÜNÜMÜ................................................. 752

A-.. Hukuki İşlem Ehliyeti............................................................................ 752

B-.. Haksız Fiillerden Sorumlu Olma Ehliyeti........................................... 752

C-.. Dava Ehliyeti........................................................................................... 752

III... TAM FİİL EHLİYETİNİN SONUÇLARI.................................................. 752

 

DÖRDÜNCÜ KISIM

ÇOCUĞUN NİŞANLANMASI VE EVLENMESİ

 

BİRİNCİ BÖLÜM

ÇOCUĞUN NİŞANLANMASI

 

§ 27.. ÇOCUĞUN NİŞANLANMASI............................................................................ 755

I...... KAVRAM........................................................................................................ 755

A-.. Nişanlanma Kavramı............................................................................ 756

B-.. Nişanlılık Kavramı................................................................................. 756

C-.. Nişanlı Kavramı...................................................................................... 756

D-.. Nişan Kavramı........................................................................................ 757

II.... TANIMI........................................................................................................... 757

III... NİŞANLANLANMA EHLİYETİ................................................................. 757

A-.. Tam Ehliyetliler....................................................................................... 757

B-.. Sınırlı Ehliyetliler..................................................................................... 758

C-.. Sınırlı Ehliyetsizler.................................................................................. 758

1-... Ayırt Etme Gücüne Sahip Küçük................................................. 758

a.... Yasal Temsilcinin Rızasının Alınması................................ 759

aa.. Nişanlanmaya İzin.......................................................... 760

bb.. Nişanlanmaya onam....................................................... 761

cc... Hâkime Başvuru.............................................................. 761

b.... Yasal Temsilcilerin Rızasının Yokluğunun Sonuçları...... 762

aa.. Ayırt Etme Gücü Olan Küçük Açısından.................... 762

bb.. Diğer Taraf Açısından..................................................... 762

2-... Ayırt Etme Gücüne Sahip Kısıtlı.................................................. 762

a.... Yasal Temsilcinin Rızasının Alınması................................ 763

aa.. Nişanlanmaya İzin.......................................................... 763

bb.. Nişanlanmaya onam....................................................... 763

cc... Hâkime Başvuru.............................................................. 764

b.... Yasal Temsilcilerin Rızasının Yokluğunun Sonuçları...... 764

aa.. Ayırt Etme Gücü Olan Kısıtlı Açısından..................... 764

bb.. Diğer Taraf Açısından..................................................... 765

D-.. Tam Ehliyetsizler.................................................................................... 765

IV... NİŞANLANMADA İRADE AÇIKLAMASI.............................................. 766

A-.. Şekle Bağlı Değildir................................................................................. 766

1-... Açık Olarak Yapılabilir.................................................................. 766

a.... Sözle Yapılabilir....................................................................... 766

b.... Yazıyla Yapılabilir.................................................................. 767

c..... İşaretle Yapılabilir................................................................... 767

2-... Örtülü Olarak Yapılabilir............................................................... 767

a.... Nişanlı Olarak Tanıtmak....................................................... 767

b.... Hediye Vermek........................................................................ 768

c..... Ev Hazırlamak......................................................................... 768

d.... Gebe Kalmak............................................................................ 768

e..... Diğerleri...................................................................................... 768

3-... Gizli Tutulabilir................................................................................ 768

4-... Süreye Bağlı Değildir...................................................................... 768

5-... Törene Bağlı Değildir...................................................................... 769

B-.. Nişanlanacaklar Tarafından Yapılmalıdır........................................ 769

1-... Bizzat Yapılması............................................................................ 769

2-... Aracı/Haberci İle Yapılması......................................................... 769

C-.. Gerçek İrade Açıklanmalıdır................................................................ 770

1-... Gizli İrade Bulunmamalıdır.......................................................... 770

2-... Ciddi Olmalıdır................................................................................ 770

D-.. Karşılıklı Olmalıdır................................................................................. 771

V..... NİŞANLANMADA ENGELİNİN BULUNMAMASI............................... 771

A-.. Evlenme Engelinin Bulunmaması....................................................... 771

1-... Kesin Evlenme Engelinin Bulunması.......................................... 771

a.... Mevcut Evlilik.......................................................................... 771

b.... Sürekli Ayırt Etme Gücünden Yoksunluk........................... 772

c..... Akıl Hastalığı........................................................................... 772

d.... Yakın Hısımlık........................................................................ 772

2-... Kesin Olmayan Evlenme Engelinin Bulunması........................ 773

B-.. Birden Çok Nişanlanmanın Olmaması.............................................. 773

1-... İlk Nişanlılık Sürdürülüyorsa........................................................ 773

2-... İlk Nişanlılık Sürdürülmüyorsa.................................................... 773

C-.. Süre veya Koşul Engelinin Bulunmaması.......................................... 773

1-... Süreye Bağlama.............................................................................. 774

a.... Süresiz Nişanlılık Kabul Edilemez........................................ 774

b.... Süreli Nişanlılık Kabul Edilemez........................................... 774

aa.. Bir Süre Sonra Sona Erecek Nişanlılık......................... 774

bb.. Bir Süre Sonra Başlayacak Nişanlılık.......................... 774

2-... Koşula Bağlama.............................................................................. 775

a.... Koşulun Geçerliliği................................................................... 775

b.... Koşul Türü................................................................................. 776

aa.. Geciktirici Koşula Bağlanma......................................... 776

bb.. Bozucu Koşula Bağlanma............................................. 777

 


İKİNCİ BÖLÜM

ÇOCUĞUN EVLENMESİ

 

BİRİNCİ AYIRIM

ÇOCUĞUN EVLENME EHLİYETİ VE EVLENME YAŞI

 

§ 28.. ÇOCUĞUN EVLENME EHLİYETİ VE EVLENME YAŞI........................ 779

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 779

II.... ÇOCUĞUN EVLİLİĞİNİN TESPİTİ.......................................................... 780

A-.. Evliliğin Tespiti........................................................................................ 780

B-.. Evlenme Tarihinin Tespiti..................................................................... 781

1-... Aile Mahkemesi Görevlidir............................................................ 781

2-... Tescil Kararı Verilemez.................................................................. 781

III... ÇOCUĞUN EVLENME EHLİYETİ (TMK m. 124-128)........................ 781

A-.. Evlenme Ehliyeti..................................................................................... 782

1-... Kişiye Özgü Evlenme Ehliyeti....................................................... 782

a.... Genel Evlenme Ehliyeti........................................................... 782

b.... Özel Evlenme Ehliyeti............................................................. 783

2-... Türe Özgü Evlenme Ehliyeti.......................................................... 783

a.... Tam Ehliyetliler........................................................................ 783

b.... Tam Ehliyetsizler..................................................................... 783

c..... Sınırlı Ehliyetliler...................................................................... 784

d.... Sınırlı Ehliyetsizler................................................................... 784

B-.. Evlenme Erginliği.................................................................................... 784

a.... Olağan Evlenme Erginliği............................................................... 784

b.... Olağan Dışı Evlenme Erginliği...................................................... 785

IV... ÇOCUĞUN EVLENME YAŞI (TMK m. 124)........................................... 785

A-.. Olağan Evlenme Yaşı (TMK m. 124 f. I)........................................... 786

1-... Evlenme Yaşı Alt Sınırı................................................................. 786

2-... Evlenme Yaşı Üst Sınırı................................................................. 788

3-... Evlenme Yaşı Mukayesesi............................................................ 788

a.... Erkek İçin.................................................................................. 789

b.... Kadın İçin................................................................................. 789

B-.. Olağan Dışı Evlenme Yaşı (TMK m. 124 f. II)................................. 789

1-... Genel Olarak.................................................................................... 789

2-... Olağan Dışı Evlenmeye İzin Davası (TMK m. 124 f. II)........ 789

a.... Koşulları.................................................................................... 790

aa.. İzin istenilen Onaltı Yaşını Tamamlamış Olmalıdır. 790

bb.. Olağanüstü Durum ve Pek Önemli Bir Sebep Olmalıdır 791

cc... Evlenme Olgunluğuna Sahip Olunmalıdır................... 791

dd.. Olanak Varsa Yasal Temsilci Dinlenmelidir................ 792

ee... Belli Kişi İle Evlenme İzni Verilebilir............................. 792

b.... Usul Hükümleri........................................................................ 793

aa.. Görevli Mahkeme............................................................ 793

bb.. Yetkili Mahkeme.............................................................. 793

cc... Davacı................................................................................ 793

dd.. Davalı................................................................................. 794

ee... Evrak Üzerinde Karar Verilemez................................... 794

C-.. Evlenme Yaşının Altında Evlilik Yapılması..................................... 794

1-... Olağan Dışı Evlenme Yaşının Altında Evlilik Yapılması....... 795

2-... Olağan Evlenme Yaşının Altında Evlilik Yapılması................ 795

V..... ÇOCUĞUN AYIRT ETME GÜCÜ (TMK m. 125)................................... 796

A-.. Nisbî Kavramdır..................................................................................... 796

B-.. Psikolojik Kavramdır............................................................................. 796

C-.. Biyolojik Kavramdır.............................................................................. 796

D-.. Cevap Anında Bulunmalıdır................................................................ 797

E-... Yoksunluğun Etkisi Farklıdır................................................................ 797

1-... Sürekli Yoksunluk........................................................................... 797

2-... Geçici Yoksunluk (TMK m. 148)................................................. 797

VI... ÇOCUĞUN YASAL TEMSİLCİSİNİN İZNİ............................................ 798

A-.. Evlenmeye İznin Verilmesi................................................................... 798

1-... İzin Konusu Olanlar (TMK m. 126-127).................................... 799

a.... Küçükler (TMK m. 126)......................................................... 799

b.... Kısıtlılar (TMK m. 127).......................................................... 800

2-... İzin Verilme Usulü........................................................................... 800

a.            İznin Şekli (TMK m. 136) 800

b.... İznin Zamanı (TMK m. 137 f. I).......................................... 801

c..... İznin İncelenmesi(TMK m. 137 f. II)................................... 801

d.... Redde İtiraz Davası (TMK m. 138 f. I)............................... 802

B-.. Evlenmeye İznin Verilmemesi.............................................................. 802

1-... Açıklanan İrade.............................................................................. 802

a.... Sınırlı Ehliyetsizin Açıklaması.............................................. 802

b.... Yasal Temsilcinin Açıklaması............................................... 803

2-... Olağan Evlenmeye İzin Davası (TMK m. 128)......................... 803

a.... Koşulları.................................................................................... 803

aa.. İzin istenilen Onyedi Yaşını Tamamlamış ya da Ergin Olup Kısıtlanmış Olmalıdır      803

bb.. Yasal Temsilci Evlenmeye İzin Vermemelidir............ 804

cc... Haklı Sebep Olmadan İzin Verilmemelidir................. 804

dd.. Belli Kişi İle Evlenme İzni Verilebilir............................. 805

b.... Usul Hükümleri........................................................................ 805

aa.. Görevli Mahkeme............................................................ 805

bb.. Yetkili Mahkeme.............................................................. 805

cc... Davacı................................................................................ 806

dd.. Davalı................................................................................. 806

ee... Evrak Üzerinde Karar Verilemez................................... 806

ff... Ergin Olma Davayı Konusuz Bırakır........................... 806

 

İKİNCİ AYIRIM

ÇOCUĞUN KESİN EVLENME ENGELLERİ

 

§ 29.. ÇOCUĞUN KESİN EVLENME ENGELLERİ.............................................. 807

I...... MEVCUT EVLİLİK (TMK m. 130, 145 b. 1)........................................... 808

A-.. Genel Olarak............................................................................................ 808

B-.. Yeniden Evlenme (TMK m. 130)......................................................... 808

1-... Ölüm Sebebiyle................................................................................ 808

2-... Boşanma Sebebiyle........................................................................ 809

3-... Butlan Sebebiyle............................................................................. 809

C-.. Gaibin Eşinin Evlenmesi (TMK m. 131)............................................. 809

II.... AYIRT ETME GÜCÜNDEN SÜREKLİ YOKSUNLUK (TMK m. 125, 145 b. 2)           810

III... AKIL HASTALIĞI (TMK m. 133, 145 b. 3)............................................. 811

IV... HISIMLIK (TMK m. 129, 145 b. 4)........................................................... 811

A-.. Kan Hısımlığı (TMK m. 129 b. 1, 145 b. 4)....................................... 812

1-... Biri Diğerinden Gelenler (Üstsoy-Altsoy)..................................... 812

a.... Üstsoy Kan Hısımlığı.............................................................. 812

b.... Altsoy Kan Hısımlığı.............................................................. 812

2-... Ortak Bir Kökten Gelenler (Yansoy)............................................ 813

a.... Tam Kan Yansoy Kan Hısımlığı.......................................... 813

b.... Yarım Kan Yansoy Kan Hısımlığı....................................... 814

B-.. Kayın Hısımlığı (TMK m. 129 b. 2, 145 b. 4)................................... 814

1-... Genel Olarak.................................................................................... 814

2-... Altsoy ve Üstsoy Kayın Hısımlığı............................................... 814

3-... Yansoy Kayın Hısımlığı................................................................ 815

C-.. Evlatlık İlişkisi (TMK m. 129 b. 3 145 b. 4)....................................... 815

1-... Evlât edinen ile Evlâtlık Arasında............................................... 815

2-... Evlât Edinen veya Evlâtlık İle Diğerinin Eşi Arasında............. 816

3-... Evlât Edinen veya Evlâtlık İle Diğerinin Altsoyu Arasında.... 816

 

ÜÇÜNCÜ AYIRIM

ÇOCUĞUN KESİN OLMAYAN EVLENME ENGELLERİ

 

§ 30.. ÇOCUĞUN KESİN OLMAYAN EVLENME ENGELLERİ....................... 817

I...... BAZI BULAŞICI HASTALIKLAR............................................................ 817

II.... KADIN İÇİN BEKLEME SÜRESİ (TMK m. 132)................................... 818

A-.. Genel Olarak............................................................................................ 819

B-.. Bekleme Süresinin Sınırları................................................................... 819

1-... Bekleme Süresinin Başlangıcı...................................................... 819

2-... Bekleme Süresinin Sona Ermesi (TMK m. 132 f. II)................ 820

C-.. Bekleme Süresinin Kaldırılması Davası (TMK m. 132 f. III)........ 820

1-... Koşulları............................................................................................ 820

a.... Gebe Olunmadığının Anlaşılması........................................ 821

b.... Eşlerin Yeniden Birbiriyle Evlenmek İstemesi.................... 821

2-... Usul Hükümleri................................................................................ 821

a.... Görevli Mahkeme.................................................................... 821

b.... Yetkili Mahkeme..................................................................... 822

c..... Davacı....................................................................................... 822

d.... Davalı........................................................................................ 822

D-.. Yabancı Uyruklu Kadın İçin Bekleme Süresi................................... 822

1-... Açık Düzenleme Varsa.................................................................. 822

2-... Açık Düzenleme Yoksa................................................................. 823

III... ASKERİ ÖĞRENCİLİK................................................................................ 823

 

DÖRDÜNCÜ AYIRIM

ÇOCUK TÜRK VATANDAŞI DEĞİLSE
TÜRKİYE’DE EVLENMESİ

 

§ 31.. ÇOCUK TÜRK VATANDAŞI DEĞİLSE TÜRKİYE’DE EVLENMESİ. 825

I...... YABANCILARIN EVLENMESİ................................................................. 825

A-.. Bir Türk Vatandaşı İle Yabancının Evlenmesi................................. 825

B-.. Yabancı İki Kişinin Evlenmesi............................................................. 826

1-... Farklı Uyruklu Yabancı İki Kişinin Evlenmesi.......................... 826

2-... Aynı Uyruklu Yabancı İki Kişinin Evlenmesi............................ 827

II.... VATANSIZLARIN EVLENMESİ............................................................... 827

III... MÜLTECİLERİN EVLENMESİ................................................................. 828

IV... VATANDAŞLIK DURUMU DÜZGÜN OLMAYANLARIN EVLENMESİ 828

 

BEŞİNCİ KISIM

ÇOCUK İLE HUKUKİ İŞLEMLER
VE YÜKÜMLÜLÜKLER

 

§ 32.. ÇOCUK İLE ANA BABA ARASINDAKİ HUKUKİ İŞLEMLER (TMK. m. 345)              831

I...... KATILIM VE ONAYA BAĞLI İŞLEMLER............................................. 831

A-.. Çocuk İle Ana veya Baba Arasında Yapılacak Hukukî İşlem..... 831

B-.. Ana ve Babanın Menfaatine Olarak Çocuk İle Üçüncü Kişi Arasında Yapılacak Hukukî İşlem     831

II.... KATILIM VE ONAY ŞEKLİ........................................................................ 831

A-.. Bir Kayyım Katılmalıdır....................................................................... 831

B-.. Hâkimin Onayı Bulunmalıdır.............................................................. 832

 

§ 33.. ÇOCUĞUN BAKIM VE EĞİTİM GİDERLERİNİ KARŞILAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ (TMK m. 327-334) 833

I...... GİDERLERİ KARŞILAMA (TMK m. 327).............................................. 833

A-.. Ana ya da Babanın Haklılığı Aranmamalıdır................................. 833

B-.. Soybağı İlişkisi Bulunmalıdır............................................................... 833

C-.. Çocuğun Mallarından Sarfedebilme Mümkündür (TMK m. 327 f. II)     834

1-... Ana ve Baba Yoksul Olmalıdır.................................................... 834

2-... Çocuğun Özel Durumu Olağanüstü Harcamalar Yapılmasını Gerektirmelidir               834

3-... Olağan Dışı Herhangi Bir Sebebin Varlığı Bulunmalıdır......... 834

4-... Hâkimin izni Alınmalıdır............................................................... 834

Ç-.. Korunma Kararı Yükümlülüğü Sonlandırmaz................................. 835

II.... ANA VE BABANIN BAKIM BORCUNUN SÜRESİ (TMK m. 328)... 835

A-.. Kural Olarak (TMK m. 328 f. I)........................................................... 835

B-.. Çocuk Ergin Olduğu Halde Eğitimi Devam Ediyorsa Bakım Borcunun Süresi (TMK m. 328 f. II)   835

III... ÇOCUĞUN EĞİTİMİ (TMK m. 340-341)................................................. 836

A-.. Çocuğun Genel ve Mesleki Eğitimi (TMK. m. 340).......................... 837

B-.. Çocuğun Dini Eğitimi (TMK. m. 341)................................................. 837

1-... Çocuğun Dinî Eğitimini Belirleme Hakkı................................... 838

2-... Ana ve Babanın Haklarını Sınırlayacak Sözleşme................. 838

3-... Din Seçme Özgürlüğü..................................................................... 838

 

§ 34.. ÇOCUKLARA ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜ (TMK m. 185 f. II).................... 839

I...... YÜKÜMLÜLÜK KONUSU ÇOCUKLAR.................................................. 839

A-.. Ortak Çocuklar........................................................................................ 839

B-.. Üvey Çocuklar........................................................................................ 839

1-... Özen ve İlgi Gösterilir (TMK m. 338 f. I).................................... 840

2-... Uygun Şekilde Yardımcı Olunur (TMK m. 338 f. II)............... 840

3-... Zorunlu Hallerde Onu Temsil Eder (TMK m. 338 f. II)........... 841

4-... Üvey Çocuğun Yardım Talep Hakkı Yoktur............................ 841

II.... YÜKÜMLÜLÜĞÜN KAPSAMI................................................................... 841

A-.. Bakımına Özen Yükümlülüğü............................................................. 841

B-.. Eğitimine Özen Yükümlülüğü............................................................... 842

C-.. Gözetimine Özen Yükümlülüğü........................................................... 844

 

§ 35.. ÇOCUK İLE KARŞILIKLI YÜKÜMLÜLÜKLER (TMK m. 322)........... 846

I...... YARDIM ETME YÜKÜMLÜLÜĞÜ.......................................................... 846

A-.. Maddî Yardım Yükümlülüğü............................................................... 846

B-.. Manevî Yardım Yükümlülüğü............................................................. 846

II.... SAYGI GÖSTERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ.................................................... 847

III... ANLAYIŞ GÖSTERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ.............................................. 847

IV... AİLENİN ONURUNU GÖZETME YÜKÜMLÜLÜĞÜ............................ 847

 

§ 36.. ÇOCUK İLE TEK YÖNLÜ YÜKÜMLÜLÜKLER (TMK. m. 339)........... 848

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 848

II.... ÇOCUĞA KARŞI ANA BABANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ................... 848

A-.. Çocuğun Bakım ve Eğitim İçin Karar Alıp Uygulama Yükümlülüğü (TMK. m. 339 f. I)    848

B-.. Çocuğa Hayatını Düzenleme Olanağı Tanıma Yükümlülüğü (TMK. m. 339 f. III)             848

C-.. Çocuğun Düşüncesini Göz Önünde Tutma Yükümlülüğü (TMK. m. 339 f. III)     849

D-.. Çocuğun Adını Koyma Yükümlülüğü (TMK. m. 339 f. V)............ 849

III... ÇOCUĞUN ANA BABAYA KARŞI YÜKÜMLÜLÜĞÜ......................... 849

A-.. Ana Babanın Sözünü Dinleme Yükümlülüğü (TMK. m. 339 f. II) 849

B-.. Ana Babanın Rızası Dışında Evi Terk Etmeme Yükümlülüğü (TMK. m. 339 f. IV)            850

 


ALTINCI KISIM

ÇOCUK YARARINA VERİLECEK NAFAKALAR

 

BİRİNCİ BÖLÜM

TEDBİR NAFAKASI

 

§ 37.. TEDBİR NAFAKASI (TMK m. 197 f. IV)....................................................... 851

I...... NAFAKADA USUL HÜKÜMLERİ (TMK m. 329).................................. 851

A-.. Görevli Mahkeme................................................................................... 851

B-.. Yetkili Mahkeme.................................................................................... 852

C-.. Dava Açabilecekler................................................................................ 852

1-... Küçüğe Fiilen Bakan Ana ve Baba............................................. 852

a.... Ana ve Baba Evli Değilse....................................................... 852

b.... Ana ve Baba Evli İse.............................................................. 853

2-... Kayyım............................................................................................. 854

3-... Vasi.................................................................................................... 854

4-... Ayırt Etme Gücüne Sahip Olan Küçük....................................... 855

Ç-.. Vekalet Ücreti.......................................................................................... 855

II.... NAFAKADA GEÇİCİ ÖNLEMLER (TMK m. 332-334)........................ 855

A-.. Dava Süresince Önlem Alınması (TMK m. 332 f. I)........................ 856

B-.. Soybağının Tespit Edilmesi (TMK m. 332 f. II)............................... 856

1-... Nafakanın Depo Edilmesi............................................................. 856

2-... Nafakanın Geçici Ödenmesi......................................................... 856

C-.. Babalık Davasıyla Birlikte Nafaka İstenmesi (TMK m. 333)....... 856

III... NAFAKADA GÜVENCE VERİLMESİ (TMK m. 334)........................... 857

A-.. Aynî ve Kişisel Güvence........................................................................ 857

B-.. Diğer Güvenceler..................................................................................... 858

IV... BİRLİKTE YAŞAMAYA ARA VERİLMESİNDE TEDBİR NAFAKASI (TMK m. 197 f. IV)   858

A-.. Hem Eş Hem de Çocuk İçin İstenebilir.............................................. 859

1-... Eş İçin İstenebilir............................................................................. 859

2-... Çocuk İçin İstenebilir..................................................................... 860

a.... Ayrı Yaşamada Haklılık Aranmaz...................................... 860

b.... Yanında Olmayan Çocuk İçin İstenemez.......................... 861

B-.. Nafaka Yükümlülüğü Asıldır............................................................... 861

C-.. Tereke Alacağına Dahildir.................................................................... 861

D-.. Eşitlik İlkesi Geçerlidir............................................................................ 861

1-... Tedbir Nafakası Verilemeyecek Durumlar................................ 861

a.... Düzenli ve Yeterli Geliri Olan Eşe Tedbir Nafakası Verilemez     862

b.... İsteyerek Çalışmayana Tedbir Nafakası Verilemez......... 862

2-... Tedbir Nafakası Yükümlülüğü Bulunmayan Durumlar......... 862

a.... Çalışmayan, Malvarlığı ve Geliri Olmayan Eşin Tedbir Nafakası Yükümlülüğü Yoktur     862

b.... Askerde Olan Erkek Eşin Tedbir Nafakası Yükümlülüğü Yoktur               862

E-... Kusur Kural Olarak Dikkate Alınamaz.............................................. 862

F. .. Çocuk İçin Ayrı Yaşamada Haklılık Aranmaz................................ 863

G-.. Ölçülü Olarak Parasal Katkı Belirlenmelidir...................................... 863

1-... Alışılan Hayat Seviyeleri Korunmalıdır..................................... 863

2-... Ekonomik Güçleriyle Orantılı Belirlenmelidir............................ 863

H-.. Çocuğun Gelirleri Dikkate Alınır.......................................................... 863

 

İKİNCİ BÖLÜM

GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI

 

§ 38.. ÇOCUK YARARINA GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI................................... 865

I...... ÇOCUĞA GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ NİTELİĞİ...................... 866

II.... ÇOCUĞA GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ SÜRESİ.......................... 867

A-.. Çocuğa Geçici Tedbir Nafakasının Başlangıcı................................. 867

1-... Kural Olarak Dava Tarihinden Başlar........................................ 867

2-... Fiilen Kalma Dava Tarihinden Sonra İse................................... 867

3-... Davadan Sonra Doğum Varsa..................................................... 867

4-... Karardan Sonra Doğum Varsa..................................................... 867

5-... Önce İstenmediği Açıklanmış Sonra İstenmişse....................... 868

6-... Birleşen Nafaka Davası Varsa..................................................... 868

B-.. Çocuğa Geçici Tedbir Nafakasının Sona Ermesi............................. 868

1-... Ret ya da Boşanma Kararının Kesinleşmesine Kadar Verilir. 868

a.... Ret Kararının Kesinleşmesine Kadar Verilir....................... 868

b.... Boşanma Kararının Kesinleşmesine Kadar Verilir............ 868

2-... Fiilen Kalmanın Sonlandığı Tarihe Kadar Verilir...................... 869

3-... Ergin Olunduğu Tarihe Kadar Verilir........................................... 869

4-... Ölüm Tarihine Kadar Verilir.......................................................... 869

5-... Boşanmayı Tanıma Kararının Kesinleşmesi Tarihine Kadar Verilir  869

6-... Kuruma Yerleştirme Tarihine Kadar Verilir................................ 869

III... ÇOCUĞA GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA İSTEK............................ 869

A-.. Ergin Olmayan Çocuk İçin Geçici Tedbir Nafakası......................... 870

B-.. Ergin Çocuk İçin Geçici Tedbir Nafakası........................................... 870

IV... ÇOCUĞA GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA MİKTARININ BELİRLENMESİ         871

A-.. Çocuğun İhtiyaçları............................................................................... 871

B-.. Çocuğun Gelirleri..................................................................................... 871

C-.. Tarafların Ödemeyi Kabul Ettikleri Miktar....................................... 871

D-.. Tarafların Hayat Koşulları ve Ödeme Güçleri.................................. 871

V..... ÇOCUĞUN BULUNDUĞU YER BELİRLENMELİDİR........................ 872

A-.. Çocuk Yanında İse................................................................................ 872

B-.. Çocuk Yanında Değil İse...................................................................... 872

C-.. İspat Araçları........................................................................................... 873

1-... Tanık Anlatımları........................................................................... 873

2-... Zabıta Araştırması......................................................................... 873

3-... Diğer İspat Araçları......................................................................... 873

VI... ÇOCUĞUN SOYBAĞI SORUNU BULUNMAMALIDIR...................... 874

VII. ÇOCUĞA GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ ÖDENMESİ................... 874

A-.. Çocuğa Geçici Tedbir Nafakasının Ödenmesi Biçimi..................... 874

1-... Geçici Tedbir Nafakasının İrat Biçiminde Ödenmesi.............. 874

2-... Geçici Tedbir Nafakasının Toptan Ödenmesi........................... 874

B-.. Çocuğa Geçici Tedbir Nafakasının Ödenmesi Türü........................ 874

1-... Türk Parası Olarak Geçici Tedbir Nafakasının Ödenmesi...... 874

2-... Ayın Olarak Geçici Tedbir Nafakasının Ödenmesi.................. 875

VIII...... ÇOCUĞA GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA YARGILAMA USULÜ     875

A-.. Çocuğa Geçici Tedbir Nafakasında Görevli Mahkeme.................. 875

B-.. Çocuğa Geçici Tedbir Nafakasında Yetkili Mahkeme.................... 876

C-.. Çocuğa Geçici Tedbir Nafakasında Harç.......................................... 877

D-.. Çocuğa Geçici Tedbir Nafakasında Hüküm Fıkrası....................... 877

1-... Geçici Tedbir Nafakasının Kime Verildiği Belli Olmalıdır....... 877

2-... Geçici Tedbir Nafakasının Niteliği Belli Olmalıdır.................... 877

3-... Geçici Tedbir Nafakasının Başlangıcı ve Sonu Belli Olmalıdır 877

4-... Geçici Tedbir Nafakasının Ne Miktar Verildiği Belli Olmalıdır 878

5-... Geçici Tedbir Nafakasında Yeniden Hüküm Kurulmamalıdır 878

6-... Geçici Tedbir Nafakası Kısa Karada Verilip Gerekçeli Kararda Yazılmaması Önemli Değildir  878

7-... Geçici Tedbir Nafakasında Kısa Kararla Gerekçeli Karar Arasında Çelişki Olmamalıdır            878

8-... Geçici Tedbir Nafakası Sadece Ara Kararı İle Verilebilir........ 879

E-... Çocuğa Geçici Tedbir Nafakasında Feragat..................................... 879

1-... Karardan Önce Feragat Edilebilir................................................. 879

2-... Kanun Yolu Aşamasında Feragat Edilebilir............................... 879

F-... Çocuğa Geçici Tedbir Nafakasında Tavzih...................................... 880

G-.. Çocuğa Geçici Tedbir Nafakasında Vekalet Ücreti......................... 880

H-.. Çocuğa Geçici Tedbir Nafakasında Yabancılık Unsuru................. 880

I-.... Çocuğa Geçici Tedbir Nafakasında Zamanaşımı........................... 881

İ-.... Çocuğa Geçici Tedbir Nafakasında İnfaz......................................... 881

1-... İlamsız İcra Takibi Yoluyla İnfazının Mümkündür................ 881

2-... İptali İçin Ayrı Dava Açılamaz.................................................... 881

3-... Fazla Ödemeler İcra Takibi Sırasında Mahsup Edilebilir........ 881

4-... Mükerrer Gerçekleşen Ödemelerin İadesi İstenebilir................ 882

J-.... Çocuğa Geçici Tedbir Nafakasında İade........................................... 882

K-.. Çocuğa Geçici Tedbir Nafakasının İcrası Geri Bırakılamaz......... 882

IX... ÇOCUK KORUMA KANUNA GÖRE TEDBİR NAFAKASI VERMEK 882

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İŞTİRAK NAFAKASI

 

§ 39.. İŞTİRAK NAFAKASI (TMK m. 182 f. II)....................................................... 885

I...... İŞTİRAK NAFAKASININ NİTELİĞİ........................................................ 887

A-.. Yiyecek Giderleri..................................................................................... 888

B-.. Giyecek Giderleri..................................................................................... 888

C-.. Barınma Giderleri................................................................................... 888

Ç-.. Sağlık Giderleri........................................................................................ 888

D-.. Dinlenme Giderleri.................................................................................. 889

E-... Eğitim, Öğretim Giderleri........................................................................ 890

F-... Harçlık Giderleri...................................................................................... 891

G-.. Ulaşım Giderleri....................................................................................... 891

II.... İŞTİRAK NAFAKASI VERİLMESİNDE İSTEK..................................... 891

A-.. İştirak Nafakasında İstek Aşılamaz................................................... 891

B-.. İştirak Nafakası İstenilmediği Açıklanmışsa Verilmemelidir......... 892

1-... İştirak Nafakası İstenilmediği Açıklanmışsa Verilmemelidir. 892

2-... İştirak Nafakası İstenilmediği Açıklanmışsa Yeniden İstenebilir 893

3-... İştirak Nafakası İstenilmediği Açıklanmamışsa Verilebilir.... 893

C-.. İştirak Nafakasında Kabul Edilen Miktar Verilmelidir.................... 893

Ç-.. İştirak Nafakası Kendiliğinden Verilmelidir....................................... 894

D-.. İştirak Nafakası Her Zaman İstenebilir............................................. 894

E-... İştirak Nafakasında Anlaşma Onaylanmalıdır................................ 894

F-... İştirak Nafakası Boşanma Davası Reddedilmişse Verilemez....... 895

G-.. İştirak Nafakasında İstek Belirsiz İse Açıklattırılmalıdır............... 895

Ğ-.. İştirak Nafakası Ahlaki Görevle Yapılanda İstenilemez................ 895

H-.. İştirak Nafakasında İstek Ayrı Dava İle Gerçekleşebilir................ 896

1-... Karşı Dava İle İstek Gerçekleşebilir............................................. 896

2-... Bağımsız Dava İle İstek Gerçekleşebilir..................................... 896

I-.... İştirak Nafakasının Yardım Nafakasına Dönüştürülmesi İstenebilir 896

İ-.... İştirak Nafakasında İstek Doğru Nitelendirilmelidir (HMK m. 33) 896

J-.... İştirak Nafakasında İstek Dışı Karar Verilemez.............................. 897

III... İŞTİRAK NAFAKASINDA SÜRE............................................................... 897

A-.. İştirak Nafakasının Başlangıcı............................................................ 897

1-... Boşanma Kararının Kesinleşmesi İle Başlaması...................... 897

2-... Boşanma Kararından Sonra Başlaması.................................... 897

3-... Değiştirme Kararının Kesinleşmesi İle Başlaması.................... 897

4-... Soybağının Kurulması İle Başlaması......................................... 898

5-... Doğum İle Başlaması..................................................................... 899

6-... Eylemli Teslim Alma İle Başlaması............................................ 899

7-... Velayetin Değiştirilmesi İle Başlaması........................................ 900

B-.. İştirak Nafakasının Sona Ermesi........................................................ 900

1-... Ölüm İle İştirak Nafakasının Sona Ermesi................................ 900

2-... Erginliğe Ulaşma İle İştirak Nafakasının Sona Ermesi............ 901

a.... Doğal Erginlik İle İştirak Nafakasının Sona Ermesi......... 901

b.... Evlilik Erginliği İle İştirak Nafakasının Sona Ermesi........ 902

c..... Yargısal Erginlik İle İştirak Nafakasının Sona Ermesi..... 902

3-... Evlâtlık Verilme İle İştirak Nafakasının Sona Ermesi............. 902

4-... Feragat İle İştirak Nafakasının Sona Ermesi............................ 903

5-... İştirak Nafakasının Kaldırılması................................................. 903

a.... Mali Durumlarının Değişmesi................................................ 903

b.... Hakkaniyetin Gerektirmesi.................................................... 903

IV... İŞTİRAK NAFAKASINA İLİŞKİN İLKELER......................................... 903

A-.. İştirak Nafakasında Ana Babaya İlişkin İlkeler.............................. 903

1-... İştirak Nafakasında Ana Babanın Geliri Araştırılmalıdır...... 903

2-... İştirak Nafakasını Yeterli Geliri Olan Ana Baba Vermelidir... 904

3-... İştirak Nafakasını Yoksul Olan Ana Baba Vermemelidir...... 904

4-... İştirak Nafakasını Ana Baba Gücü Oranında Vermelidir...... 905

B-.. İştirak Nafakasında Çocuğun İlişkin İlkeler..................................... 906

1-... İştirak Nafakasında Çocuğun Görüşü Alınmalıdır.................. 906

2-... İştirak Nafakası Ergin Olan Çocuğa Verilemez........................ 907

3-... İştirak Nafakası Ölü Olan Çocuğa Verilemez........................... 907

4-... İştirak Nafakasında Çocuğun Soybağı Sorunu Bulunmamalıdır 907

5-... İştirak Nafakasında Çocuğun Bakım ve Eğitim Giderleri Belirlenmiş Olmalıdır            908

6-... İştirak Nafakasında Çocuğun Alıştığı Yaşama Şekli Dikkate Alınır 908

7-... İştirak Nafakasına Konu Çocuk Çalışmaya Zorlanamaz..... 909

8-... İştirak Nafakasında Yabancı Devlet Makamı Tarafından Yapılan Yardımlar Dikkate Alınamaz............................................................................................................ 909

V..... İŞTİRAK NAFAKASI KARARININ KAPSAMI...................................... 909

A-.. Gelecek Yıllardaki Miktarının Kararlaştırılması.............................. 909

1-... İstem Olmalıdır............................................................................... 909

2-... İstem Hakkında Karar Verilmelidir............................................. 910

3-... Ödenecek Miktar Gösterilmelidir.................................................. 910

B-.. İştirak Nafakasının Ödenmesi............................................................. 910

1-... İştirak Nafakası Türk Parası ile Ödenir...................................... 910

2-... İştirak Nafakası İrat Şeklinde Ödenir......................................... 911

3-... İştirak Nafakası Toptan Ödenmez.............................................. 911

4-... İştirak Nafakası Her Ay Tahsil Edilir.......................................... 911

C-.. İştirak Nafakasında Faiz...................................................................... 911

VI... İŞTİRAK NAFAKASINDA DURUMUN DEĞİŞMESİ (TMK m. 331) 911

A-.. İştirak Nafakasının Yeniden Belirlenmesi......................................... 912

1-... İştirak Nafakasını Yeniden Belirleme Şekli............................... 912

a.... İştirak Nafakasını Artırma.................................................... 913

aa.. Mali Durum Değişmelidir................................................ 913

aaa. Olağanüstü Bir Değişiklik Varsa........................... 913

bbb. Olağanüstü Bir Değişiklik Yoksa.......................... 913

bb.. Davalının Gelirinin Arttığı Kanıtlanmalıdır................ 913

cc... Hakkaniyet Gerektiriyor Olmalıdır............................... 914

dd.. Davanın Açılması Belli Bir Zamanın Geçmesine Bağlı Değildir         914

ee... Kaldırma Davası Varsa Sonucu Beklenmelidir......... 914

ff... Usulüne Uygun Dava Açılmış Olmalıdır..................... 914

gg... Kesinleşmemiş Artırım Davası Yeni Dava Açılmasına Engel Değildir               914

b.... İştirak Nafakasını Azaltma................................................... 915

aa.. Önemli Değişiklik Gerçekleşmelidir....................................... 915

bb.. Anlaşmalı Boşanma Davasında Verilen İçin Açılabilir... 915

cc... Davanın Açılması Belli Bir Zamanın Geçmesine Bağlı Değildir 915

dd.. Usulüne Uygun Dava Açılmış Olmalıdır............................. 916

2-... İştirak Nafakasını Değiştirmede Taraflar.................................. 916

a.... İştirak Nafakasını Değiştirmede Davacı............................. 916

b.... İştirak Nafakasını Değiştirmede Davalı.............................. 917

3-... İştirak Nafakasını Değiştirmede Usul......................................... 917

a.... İştirak Nafakasını Değiştirmede Görevli Mahkeme......... 917

b.... İştirak Nafakasını Değiştirmede Yetkili Mahkeme........... 917

c..... İştirak Nafakasını Değiştirmede Süre.................................. 918

B-.. İştirak Nafakasının Kaldırılması........................................................ 918

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

YARDIM NAFAKASI

 

§ 40.. YARDIM NAFAKASI (TMK m. 364-365)....................................................... 919

I...... YARDIM NAFAKASI KAVRAMI.............................................................. 919

A-.. Tanımı...................................................................................................... 919

B-.. Yeri............................................................................................................ 919

C-.. Niteliği....................................................................................................... 920

1-... Sosyal Yardımlaşma Kapsamındadır........................................ 920

2-... Ödev Sayılmaktadır....................................................................... 921

II.... YARDIM NAFAKASININ ÖZELLİKLERİ.............................................. 922

A-.. Kamu Düzeni İle İlgilidir........................................................................ 922

B-.. Kural Olarak Miras Yolu İle Geçmez.................................................. 922

1-... Nafaka Talep Hakkı Geçmez...................................................... 923

2-... Nafaka Alacaklılığı Geçmez........................................................ 923

3-... Nafaka Yükümlülüğü Geçmez..................................................... 923

4-... Muaccel Olup Ödenmemiş Nafaka Borcu Geçer...................... 923

C-.. Kural Olarak Haczedilemez.................................................................. 923

1-... İlama Dayanıyorsa (İİK m. 83)................................................... 923

2-... Sözleşmeye Dayanıyorsa.............................................................. 923

D-.. Kural Olarak Feragat Edilemez............................................................ 924

1-... Muaccel Olmayan Yardım Nafakası Alacağı.......................... 924

2-... Yardım Nafakası Talep Hakkı.................................................... 924

3-... İşlemiş Nafaka Alacağı................................................................. 924

E-... Kural Olarak Takas Edilemez.............................................................. 924

1-... Nafaka Borçlusu Olarak (TBK m. 114 f. III)............................ 924

2-... Nafaka Alacaklısı Olarak............................................................. 924

F-... Başkası Tarafından İfa Edilebilir (TBK m. 83)................................ 924

G-.. Kural Olarak Devredilemez (TBK m. 183)......................................... 925

1-... Muaccel Olmayan Alacak............................................................ 925

2-... Muaccel Olan Alacak..................................................................... 925

H-.. Kusur Dikkate Alınamaz....................................................................... 925

III... YARDIM NAFAKASININ KOŞULLARI.................................................. 925

A-.. Usulüne Uygun Dava Açılmış Olmalıdır............................................ 925

1-... Kendiliğinden Verilemez................................................................ 926

2-... Mirasçılıktaki Sıra Göz Önünde Tutulmalıdır........................... 926

a.... Öncelikle Altsoya Başvurulmalıdır...................................... 926

b.... Ön Sırada Yükümlü Varken Sonraki Sıradaki Yükümlüye Başvurulamaz             926

c..... Aynı Sırada Birden Fazla Yükümlü Varsa, Ödenecek Olan Nafaka Ödeme Güçleri Oranında Paylaştırılır................................................................................ 926

d.... Nafaka Yükümlülüğü Müteselsil Bir Borç Doğurmaz...... 927

3-... Nafaka Alacaklısına Bakmakta Olan Kurum Dava Açılabilir 927

4-... Kurum, Masraflarını Nafaka Yükümlüsü Hısımlardan İsteyebilir    927

B-.. Yardım Edilmediği Takdirde Yoksulluğa Düşülecek Olmalıdır..... 928

1-... Yoksulluğa Düşecek Olan İsteyebilir........................................... 928

2-... Eğitim İlişkisi Olan İsteyebilir........................................................ 928

a.... Eğitimine Devam Eden Ergin Çocuk İsteyebilir................. 928

aa.. Öğrencinin Yeterli Geliri Bulunmamalıdır................... 929

bb.. Bakım Borcu Beklenilebilecek Süre Geçerlidir........... 929

cc... Öğrenim Durumu Tespit Edilmelidir............................. 929

dd.. Devam Mecburiyetinin Yokluğu Engel Değildir......... 929

b.... Yüksek Lisans Yapan Ergin Çocuk İsteyebilir................... 929

c..... Üniversite Sınavına Hazırlanan Ergin Çocuk İsteyebilir. 930

3-... Kurslara Giden Çocuk İsteyebilir................................................. 930

4-... Sertifika Programına Giden Çocuk İsteyebilir........................... 930

C-.. Hısımlık İlişkisi Bulunmalıdır (TMK m. 364 f. I)............................. 930

1-... Üstsoy Yardım Nafakası Alabilir................................................. 930

2-... Altsoy Yardım Nafakası Alabilir................................................. 931

3-... Kardeşler Yardım Nafakası Alabilir............................................ 931

4-... Evlatlık ve Evlat Edinen Alabilir.................................................. 931

D-.. Refah İçinde Olan Kardeş Nafaka Yükümlüsüdür (TMK m. 364 f. II)    932

E-... İstek Doğru Olarak Nitelendirilmelidir (HMK m. 33)....................... 932

IV... YARDIM NAFAKASI DAVASINDA KARARIN KAPSAMI................ 933

A-.. Dava Tarihinden İtibaren Verilmelidir................................................ 933

B-.. Ucu Açık Olarak Verilmelidir................................................................ 933

V..... YARDIM NAFAKASININ MİKTARI........................................................ 933

A-.. Yardım Nafakasında Miktarın Belirlenmesi..................................... 934

1-... Gelirin Araştırılması........................................................................ 934

2-... Gelirin Değerlendirilmesi................................................................. 935

a.... Gelirin Niteliği............................................................................ 935

b.... Ekonomik Koşullar.................................................................. 935

c..... İhtiyaçlar................................................................................... 935

d.... Orantılılık İlkesi....................................................................... 935

e..... Hakkaniyet İlkesi.................................................................... 935

3-... Bilirkişi İncelemesi.......................................................................... 936

4-... Çocuğun Özel Durumu................................................................... 936

B-.. Yardım Nafakası Miktarının Değiştirilmesi...................................... 936

1-... Yardım Nafakasının Azaltılması................................................ 937

a.... Önemli Değişiklik Gerçekleşmelidir....................................... 937

b.... Davanın Açılması Belli Bir Zamanın Geçmesine Bağlı Değildir 937

c..... Usulüne Uygun Dava Açılmış Olmalıdır............................. 937

2-... Yardım Nafakasının Artırılması................................................. 937

a.... Mali Durum Değişmelidir........................................................ 937

aa.. Olağanüstü Bir Değişiklik Varsa.................................... 938

bb.. Olağanüstü Bir Değişiklik Yoksa................................... 938

b.... Davalının Gelirinin Arttığı Kanıtlanmalıdır....................... 938

c..... Hakkaniyet Gerektiriyor Olmalıdır...................................... 938

d.... Davanın Açılması Belli Bir Zamanın Geçmesine Bağlı Değildir 938

e..... Kaldırma Davası Varsa Sonucu Beklenmelidir................. 938

f..... Usulüne Uygun Dava Açılmış Olmalıdır............................. 938

g..... Kesinleşmemiş Artırım Davası Yeni Dava Açılmasına Engel Değildir       939

3-... Yardım Nafakasının Kaldırılması.............................................. 939

a.... Mali Durumlarının Değişmesi................................................ 939

b.... Hakkaniyetin Gerektirmesi.................................................... 939

C-.. Yardım Nafakasında Miktarın Ödenmesi......................................... 939

1-... Biçimi................................................................................................ 939

a.... İrat Biçiminde Ödenmesi........................................................ 939

b.... Toptan Ödenmesi.................................................................... 939

2-... Türü................................................................................................... 939

a.... Türk Parası Olarak.................................................................. 940

b.... Ayın Olarak.............................................................................. 940

D-.. Yardım Nafakasında Miktarın Gelecek Yıllara Yönelik Kararlaştırılması             940

 

BEŞİNCİ BÖLÜM

BABALIK NAFAKASI

 

§ 41.. BABALIK NAFAKASI......................................................................................... 941

I...... KENDİLİĞİNDEN VERİLEMEZ............................................................... 941

II.... NAFAKA İSTENEBİLECEĞİ AN............................................................... 942

A-.. Babalığın Tespitinden Önce Tedbir Nafakası İstenebilir (TMK m. 333)  942

B-.. Babalığın Tespitinden Sonra İştirak Nafakası İstenebilir............... 942

III... NAFAKA YÜKÜMLÜLÜĞÜ MİRASÇILARA İNTİKAL ETMEZ...... 943

IV... NAFAKA, BABALIK DAVASININ EKİ NİTELİĞİNDEDİR............... 943

A-.. Harca Tabi Değildir................................................................................ 943

B-.. Reddi veya Kabulü Halinde Vekalet Ücretine Hükmedilemez...... 943

V..... ANA İÇİN İSTENEMEZ............................................................................... 943


YEDİNCİ KISIM

ÇOCUĞUN VELAYETİ

 

BİRİNCİ BÖLÜM

VELÂYETİN BİRLİKTE/ORTAK KULLANILMASI

 

§ 42.. VELÂYETİN BİRLİKTE/ORTAK KULLANILMASI (TMK m. 336 f. I) 945

I...... EVLİLİK DEVAM EDERKEN ORTAK VELAYET................................ 945

A-.. Velâyet Evlenmeyle Kendiliğinden Kazanılır.................................... 945

B-.. Velâyet Rızaya Dayanılarak Kullanılabilir....................................... 945

II.... BOŞANMA HALİNDE ORTAK VELAYET............................................. 945

A-.. Velâyet Ortak Olarak Verilebilir........................................................... 946

1-... Ortak Velâyet Normatif Olarak Türk Hukukuna Girmiştir..... 946

2-... Ortak Velâyet Asıl Olandır............................................................ 948

3-... Ortak Velâyet Zorunluluk Değildir............................................... 948

4-... Ortak Velâyet Çocuğun Üstün Yararına Uygun Olmalıdır..... 949

5-... Ortak Velâyet Tercihi Hakimi Bağlamaz................................... 949

6-... Ortak Velâyet Hakkında İdrak Çağındaki Çocuğun Görüşü Alınmalıdır        949

7-... Ortak Velâyet Hakkında Gerekirse Uzman Görüşü Alınmalıdır 949

8-... Ortak Velâyet Kesin Hüküm Oluşturmaz................................... 949

B-.. Velâyet Eşlerden Birine Verilebilir........................................................ 950

C-.. Velâyet Hakkı Verilenin Ölümünde Velâyet Açık Kalır................. 950

1-... Velâyet Kendiliğinden Sağ Eşe Geçmez...................................... 950

2-... Velâyetin Sağ Eşe Verilmesi Çocuğun Menfaatine İse............ 951

3-... Velâyetin Sağ Eşe Verilmesi Sakıncalı İse................................. 951

D-.. Velâyet Çocuğun Üstün Yararına Göre Verilir.................................. 951

E-... Velâyet Kısıtlanan Ana Babaya Verilemez...................................... 951

 


İKİNCİ BÖLÜM

VELÂYETİN EŞLERDEN BİRİNE
VERİLMESİ/ TEVDİİ

 

§ 43.. VELÂYETİN EŞLERDEN BİRİNE VERİLMESİ/ TEVDİİ...................... 953

I...... VELÂYETİN EŞLERDEN BİRİNE VERİLMESİ SEBEPLERİ........... 953

A-.. Ortak Hayata Son Verilmesi (TMK m. 336 f. II).............................. 953

1-... Ayrı Yaşama İzne Bağlı Değildir (TMK m. 197 f. I)................ 953

2-... Velâyet Hakkını Ortadan Kaldırmaz (TMK m. 336 f. I)........ 953

3-... Velâyet Eşlerden Birine Tevdi Edilebilir (TMK m. 336 f. II)... 953

4-... Velâyet Çocuğun Üstün Yararına Göre Verilir.......................... 953

B-.. Ayrılık Hâlinin Gerçekleşmesi (TMK m. 336 f. II)........................... 954

1-... Ayrılık Hâli İçin Karar Gereklidir (TMK m. 170)...................... 954

2-... Velâyet Hakkını Ortadan Kaldırmaz (TMK m. 336 f. I)........ 954

3-... Velâyet Eşlerden Birine Tevdi Edilebilir (TMK m. 336 f. II)... 954

4-... Velâyet Çocuğun Üstün Yararına Göre Verilir.......................... 954

II.... VELÂYETİN EŞLERDEN BİRİNE VERİLMESİ USULÜ.................... 954

A-.. Genel Olarak............................................................................................ 954

B-.. Usul Hükümleri....................................................................................... 954

1-... Görevli Mahkeme........................................................................... 955

2-... Yetkili Mahkeme............................................................................. 955

3-... Davacı............................................................................................... 955

4-... Davalı................................................................................................ 955

5-... Uzman Görüşü Alınması............................................................... 955

6-... İdrak Çağındaki Çocuk Dinlenmelidir........................................ 955

7-... Usulüne Uygun Dava Açılmalıdır................................................ 955

8-... Birlikte İstekler Harca Bağlıdır..................................................... 956

9-... Dava Adli Tatilde Görülebilir........................................................ 956

10-. Çocuğun Dava Sırasında Ergin Olması...................................... 956

11-. Alıştığı Ortam Dikkate Alınmalıdır............................................. 956

12-. Nüfus Kaydının Düzeltilmesi Davası Beklenmelidir................ 956

13-. Davanın Konusuz Kalması........................................................... 956

a.... Konusuz Kalma Halleri.......................................................... 956

aa.. Çocuğun Ergin Olması.................................................... 956

bb.. Çocuğun Ölmesi............................................................... 957

cc... Çocuğun Evlatlık Verilmesi............................................ 957

b.... Konusuz Kalmanın Sonuçları............................................... 957

aa.. Esas Hakkında Karar Verilmesine Yer Olmadığına Karar Verilir        957

bb.. Yargılama Giderlerine Karar Verilir.............................. 957

aaa. Haklılıkta Davanın Açıldığı Tarihteki Durum Esas Alınır          957

bbb. Yargılamaya Devam Edilerek Haklılık Durumu Belirlenir          957

14-. Ceza Davasının Etkisi.................................................................... 958

15-. Hüküm Fıkrası................................................................................ 958

a.... Hüküm Fıkrasında Yer Almalıdır........................................ 958

b.... Duraksama Yaratmamalıdır................................................. 958

c..... Çelişkili Olmamalıdır.............................................................. 958

ç..... Müfredat Defteri Düzenlenmelidir........................................ 958

16-. Tüzük Hükümleri............................................................................ 959

17-. Vekalet Ücreti.................................................................................. 959

18-. Yabancılık Unsuru.......................................................................... 959

19-. Harç................................................................................................... 960

a.... Boşanma Kararından Önce İstenmesinde Harç................ 960

b.... Boşanma Kararından Sonra İstenmesinde Harç.............. 960

20-. Tavzih............................................................................................... 960

21-. Delillerin Toplanması..................................................................... 960

22-. Feragat.............................................................................................. 961

a.... Karardan Önce Feragat Edilebilir.......................................... 961

b.... İstinaf Aşamasında Feragat Edilebilir................................. 961

23-. Re’sen İnceleme.............................................................................. 961

24-. Bekletici Sorun................................................................................. 961

 


ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

VELÂYETİN EŞLERDEN BİRİNE
GEÇİCİ OLARAK/TEDBİREN VERİLMESİ

 

§ 44.. VELÂYETİN EŞLERDEN BİRİNE GEÇİCİ OLARAK/TEDBİREN VERİLMESİ (TMK m. 336 f. II)    963

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 963

A-.. Taraf Teşkili Yapılarak Karar Verilebilir............................................ 963

B-.. Deliller Her Aşamada Dikkate Alınır.................................................. 963

C-.. Teslim Koşulları Gerçekleşmelidir........................................................ 964

II.... VELÂYETİN GEÇİCİ OLARAK/TEDBİREN VERİLMESİNDE USUL HÜKÜMLERİ             964

A-.. Görevli Mahkeme................................................................................... 964

B-.. Yetkili Mahkeme.................................................................................... 964

C-.. Taraf Teşkili............................................................................................. 964

Ç-.. Yargılama Usulü..................................................................................... 965

D-.. Kişisel İlişki Kurulması........................................................................... 965

E-... Boşanma Davasının Etkisi................................................................... 965

1-... Boşanma Davası Açılmışsa......................................................... 965

2-... Boşanma Kararı Kesinleşmemişse.............................................. 965

F-... Tedbir Nafakası Verilmesi.................................................................... 965

G-.. Kişisel İlişki Kurulması........................................................................... 965

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

ÇOCUĞUN ANA VE BABASI
EVLİ DEĞİLSE VELÂYET

 

§ 45.. ÇOCUĞUN ANA VE BABASI EVLİ DEĞİLSE VELÂYET (TMK. m. 337) 967

I...... KURAL: VELÂYET ANAYA AİTTİR (TMK. m. 337 f. I)..................... 967

A-.. Doğumla Kendiliğinden Kazanılır....................................................... 967

1-... Velayet Düzenlemesi İsteği Yoksa............................................... 967

2-... Velayet Düzenlemesi İsteği Varsa................................................ 968

a.... Velayetin Anadan Alınma Sebebi Yoksa........................... 968

b.... Velayetin Anadan Alınma Sebebi Varsa............................ 968

c..... Velayet Düzenlemesi İstenen Çocuk Ortak Çocuk Değilse 968

B-.. Çocuğun Teslimini İsteyebilir............................................................... 968

II.... İSTİSNA: VASİ ATANMASI VEYA VELÂYETİN BABAYA VERİLMESİ (TMK. m. 337 f. II)             969

A-.. Ana Küçükse........................................................................................... 969

B-.. Ana Kısıtlı İse.......................................................................................... 969

C-.. Ana Ölmüşse............................................................................................ 969

Ç-.. Anadan Velâyet Alınmışsa................................................................... 969

 

BEŞİNCİ BÖLÜM

VELÂYETİN DEĞİŞTİRİLMESİ

 

§ 46.. VELÂYETİN DEĞİŞTİRİLMESİ (TMK. m. 349)........................................ 971

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 971

A-.. Gelişen Koşullar Değişimi Gerektirmelidir........................................... 971

B-.. Çocuğun Üstün Yararı Öncelikli Olmalıdır........................................ 972

II.... VELAYETİN DEĞİŞTİRİLMESİ SEBEPLERİ....................................... 972

A-.. Çocukla Kişisel İlişki Kurulmasının Engellenmesi Sebebiyle Değişiklik    972

B-.. Çocuğun Fiilen Velayet Hakkı Olmayan Ana ya da Babada Bırakılması Sebebiyle Değişiklik        972

1-... Anada Bırakılması......................................................................... 972

2-... Babada Bırakılması....................................................................... 972

C-.. Çocuğun Fiilen Üçüncü Kişi Yanında Bırakılması Sebebiyle Değişiklik   973

Ç-.. Çocuğun Menfaatinin Gerektirdiği Diğer Hâller Sebebiyle Değişiklik 973

1-... Sağlık Sebebiyle Değişiklik............................................................ 973

2-... Eğitim Sebebiyle Değişiklik............................................................ 973

3-... Ahlak Sebebiyle Değişiklik............................................................ 973

4-... Güvenlik Sebebiyle Değişiklik....................................................... 973

D-.. Çocuğun Velayetinde Yeniden Evlenme Sebebiyle Değişiklik....... 974

E-... Çocuğun Velayetinde Başka Yere Gitme Sebebiyle Değişiklik...... 974

F-... Çocuğun Velayetinde Ölüm Sebebiyle Değişiklik............................. 974

G-.. Çocukla İlgili Velayet Görevinin Kullanılmasının Engellenmesi Sebebiyle Değişiklik           975

III... VELAYETİN DEĞİŞTİRİLMESİNİ GEREKTİRMEYEN HALLER.. 975

A-.. Ekonomik Durumun Kötülüğü Sebep Değildir.................................. 975

B-.. Sosyal Statü Eksikliği Sebep Değildir.................................................. 975

C-.. Ara Sıra İçki Alınması Sebep Değildir................................................ 976

D-.. Yaşam Ortamına Uyum Sağlamış Olma Sebep Değildir................ 976

IV... VELAYETİN DEĞİŞTİRİLMESİ USULÜ................................................ 976

A-.. Görevli Mahkeme................................................................................... 976

B-.. Yetkili Mahkeme.................................................................................... 976

C-.. Davacı...................................................................................................... 977

Ç-.. Davalı....................................................................................................... 977

D-.. İncelenme Şekli....................................................................................... 977

1-... Usulüne Uygun Dava Açılmalıdır................................................ 977

2-... Birlikte İstekler Harca Bağlıdır..................................................... 977

3-... Dava Adli Tatilde Görülebilir........................................................ 977

4-... Anlaşmalı Boşanmadan Sonra İstenebilir................................. 977

5-... Evrak Üzerinde Karar Verilemez.................................................. 978

6-... Basit Yargılama Usulü Uygulanır (HMK m. 316 f. I/ç)........... 978

7-... Sadece Davalının Kabulüne Dayanılarak Karar Verilemez... 978

8-... Yaşam Alanları İncelenmelidir..................................................... 978

9-... Kesinleşmedikçe İnfaz Edilemez................................................. 979

10 - Uzman Görüşü Alınmalıdır........................................................... 979

a.... Taraflarla Görüşülmelidir....................................................... 979

b.... Çocukla Görüşülmelidir.......................................................... 979

11-. İdrak Çağındaki Çocuk Dinlenmelidir........................................ 980

a.... Çocuğun Tercihi....................................................................... 980

b.... İdrak Çağında Olmayanların Yönlendirilmiş Beyanları.. 980

12-. Yargılamanın Her Aşamasında Delil Sunulabilir...................... 980

13-. Kendiliğinden Delil Toplanabilir................................................... 980

14-. Taraflara Delil Sunma İmkanı Verilmelidir............................... 980

15-. Birlikte İstekler Karara Bağlanmalıdır........................................ 980

16-. Eksik İnceleme Yapılmamalıdır.................................................. 981

17-. Çocuğun Dava Sırasında Ergin Olması...................................... 981

18-. Davanın Konusuz Kalması........................................................... 981

a.... Konusuz Kalma Halleri.......................................................... 981

aa.. Çocuğun Ergin Olması.................................................... 981

bb.. Çocuğun Ölmesi............................................................... 981

cc... Çocuğun Evlatlık Verilmesi............................................ 981

b.... Konusuz Kalmanın Sonuçları............................................... 982

aa.. Esas Hakkında Karar Verilmesine Yer Olmadığına Karar Verilir        982

bb.. Yargılama Giderlerine Karar Verilir.............................. 982

aaa. Haklılıkta Davanın Açıldığı Tarihteki Durum Esas Alınır          982

bbb. Yargılamaya Devam Edilerek Haklılık Durumu Belirlenir          982

19-. Bağlantı Olan Dosyalar Birleştirilmelidir.................................... 982

E-... Yargılamanın İadesi.............................................................................. 982

F-... Yargılama Gideri..................................................................................... 983

V..... VELAYETİN DEĞİŞTİRİLMESİNİN SONUÇLARI.............................. 983

A-.. Kişisel İlişki Düzenlenir.......................................................................... 983

B-.. İştirak Nafakası Verilir.......................................................................... 983

 

ALTINCI BÖLÜM

VELÂYETİN KALDIRILMASI

 

§ 47.. VELÂYETİN KALDIRILMASI (TMK. m. 348)............................................ 985

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 985

II.... VELAYETİN KALDIRILMASI SEBEPLERİ.......................................... 986

A-.. Ana ve Babanın Deneyimsizliği........................................................... 986

B-.. Ana ve Babanın Hastalığı.................................................................... 986

C-.. Ana ve Babanın Başka Bir Yerde Bulunması.................................. 986

Ç-.. Ana ve Babanın Çocuğa Yeterli İlgiyi Göstermemesi..................... 987

D-.. Ana ve Babanın Çocuğa Karşı Yükümlülüklerini Ağır Biçimde Savsaklaması     987

E-... Gereklilik Varsa Velâyete Sahip Ana veya Babanın Yeniden Evlenmesinde (TMK. m. 349)             987

F-... Ana ve Babanın Benzeri Sebeple Velâyet Görevini Gereği Gibi Yerine Getirememesi          987

1-... Tutukluluk Sebebiyle...................................................................... 987

2-... Gözaltında Bulunma Sebebiyle................................................... 987

3-... Savaş Esirliği Sebebiyle.................................................................. 988

4-... Uyuşturucu Kullanma Sebebiyle.................................................. 988

5-... Akıl Hastalığı Sebebiyle................................................................ 988

6-... Diğer Sebeplerle............................................................................... 988

III... VELAYETİN KALDIRILMASI USULÜ................................................... 988

A-.. Görevli Mahkeme................................................................................... 988

B-.. Yetkili Mahkeme.................................................................................... 989

C-.. Davacı...................................................................................................... 989

Ç-.. Davalı....................................................................................................... 989

D-.. İncelenme Şekli....................................................................................... 989

1-... Usulüne Uygun Dava Açılmalıdır................................................ 989

2-... Birlikte İstekler Harca Bağlıdır..................................................... 990

3-... Dava Adli Tatilde Görülebilir........................................................ 990

4-... Anlaşmalı Boşanmadan Sonra İstenebilir................................. 990

5-... Evrak Üzerinde Karar Verilemez.................................................. 990

6-... Basit Yargılama Usulü Uygulanır (HMK m. 316 f. I/ç)........... 990

7-... Sadece Davalının Kabulüne Dayanılarak Karar Verilemez... 990

8-... Yaşam Alanları İncelenmelidir..................................................... 991

9-... Kesinleşmedikçe İnfaz Edilemez................................................. 991

10 - Uzman Görüşü Alınmalıdır........................................................... 991

a.... Taraflarla Görüşülmelidir....................................................... 991

b.... Çocukla Görüşülmelidir.......................................................... 991

11-. İdrak Çağındaki Çocuk Dinlenmelidir........................................ 991

a.... Çocuğun Tercihi....................................................................... 991

b.... İdrak Çağında Olmayanların Yönlendirilmiş Beyanları.. 991

12-. Yargılamanın Her Aşamasında Delil Sunulabilir...................... 992

13-. Kendiliğinden Delil Toplanabilir................................................... 992

14-. Taraflara Delil Sunma İmkanı Verilmelidir............................... 992

15-. Birlikte İstekler Karara Bağlanmalıdır........................................ 992

16-. Eksik İnceleme Yapılmamalıdır.................................................. 992

17-. Çocuğun Dava Sırasında Ergin Olması...................................... 992

18-. Velayetin Değiştirilmesi Koşullarının Gerçekleşmesi................ 992

19-. Öncelikle İncelenmelidir................................................................. 992

20-. Vasi Atanması İstemi Görevli Mahkemede İncelenir.............. 993

21-. Davanın Konusuz Kalması........................................................... 993

a.... Konusuz Kalma Halleri.......................................................... 993

aa.. Çocuğun Ergin Olması.................................................... 993

bb.. Çocuğun Ölmesi............................................................... 993

cc... Çocuğun Evlatlık Verilmesi............................................ 993

b.... Konusuz Kalmanın Sonuçları............................................... 993

aa.. Esas Hakkında Karar Verilmesine Yer Olmadığına Karar Verilir        993

bb.. Yargılama Giderlerine Karar Verilir.............................. 994

aaa. Haklılıkta Davanın Açıldığı Tarihteki Durum Esas Alınır          994

bbb. Yargılamaya Devam Edilerek Haklılık Durumu Belirlenir          994

E-... Yargılamanın İadesi.............................................................................. 994

F-... Yargılama Gideri..................................................................................... 994

G-.. Yabancı Unsurlu Davalar..................................................................... 994

IV... VELAYETİN KALDIRILMASININ SONUÇLARI................................. 994

A-.. Bakım ve Eğitim Giderlerini Karşılama Yükümlülükleri Devam Eder (TMK. m. 350)          995

B-.. Çocuğa Bir Vasi Atanır.......................................................................... 995

C-.. Kural Olarak Mevcut ve Doğacak Bütün Çocukları Kapsar......... 995

D-.. Engel Yoksa Kişisel İlişki Kurulur........................................................ 995

 

YEDİNCİ BÖLÜM

VELÂYETİN HAKKININ SONA ERMESİ

 

§ 48.. VELÂYET HAKKININ SONA ERMESİ......................................................... 997

I...... GENEL OLARAK........................................................................................... 997

II.... KENDİLİĞİNDEN SONA ERMESİ............................................................ 997

A-.. Çocuğun Ölümü...................................................................................... 997

B-.. Çocuğun Ergin Olması........................................................................... 997

C-.. Çocuğun Ana ve Babasının Ölümü.................................................... 998

D-.. Çocuğun Velâyet Hakkı Verilenin Ölümü......................................... 998

E-... Çocuğun Velâyet Hakkı Verilenin Gaipliği........................................ 998

F-... Çocuğun Evlât Edinilmesi..................................................................... 999

G-.. Çocukla Evlâtlık İlişkisinin Sona Ermesi........................................... 999

H-.. Çocuğun Soybağının Reddi.................................................................. 999

III... MAHKEME KARARIYLA SONA ERMESİ............................................. 999

A-.. Boşanma Kararı İle Velâyetin Verilmemesi.................................... 1000

B-.. Evliliğin İptali Kararı İle Velâyetin Verilmemesi............................ 1000

C-.. Ayrılık Kararı İle Velâyetin Verilmemesi......................................... 1001

D-.. Velâyetin Geçici Verilmesi Kararı İle Velâyetin Verilmemesi...... 1001

E-... Ortak Hayata Son Verilmesi Kararı İle Velâyetin Verilmemesi.. 1001

F-... Velâyetin Değiştirilmesi Kararı İle Velâyetin Verilmemesi (TMK. m. 349)               1001

G-.. Velâyetin Kaldırılması Kararı İle Velâyetin Verilmemesi (TMK. m. 348)                1001

 

SEKİZİNCİ KISIM

ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİ

 

BİRİNCİ BÖLÜM

ÇOCUĞA İLİŞKİN KURALLAR

 

§ 49.. ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİDE ÇOCUĞA İLİŞKİN KURALLAR...... 1003

I...... ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİNİN KAPSAMI......................................... 1003

A-.. Ana ve Baba İle Kişisel İlişki (TMK m. 323-324).......................... 1003

B-.. Üçüncü Kişiler İle Kişisel İlişki (TMK m. 325)................................. 1003

II.... ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİNİN NİTELİĞİ......................................... 1004

A-.. Genel Olarak.......................................................................................... 1004

B-.. Niteliği..................................................................................................... 1004

1-... Arabuluculuğa Elverişli Değildir................................................. 1004

2-... Avukatlık Kanunu m. 35/A Uygulamasına Elverişli Değildir 1005

3-... Sulhe Elverişli Değildir (HMK m. 313-315).............................. 1006

4-... Karşılıklı Haktır............................................................................ 1006

5-... Önceden Feragat Edilemez......................................................... 1007

6-... Aksine Anlaşma Yapılamaz....................................................... 1007

7-... Devredilemez................................................................................. 1008

8-... Kesin Hüküm Oluşturmaz........................................................... 1008

9-... Kendiliğinden Düzenlenir............................................................. 1008

10-. Kurulmamasına Karar Verilebilir............................................... 1008

a.... Çocuk İle Kişisel İlişkinin Zedelenmesi............................. 1009

b.... Çocuğun Eğitilmesi ve Yetiştirilmesinin Engellenmesi.... 1009

c..... Çocuğun Huzurunun Tehlikeye Girmesi........................... 1009

d.... Çocuk İle Ciddî Olarak İlgilenilmemesi............................ 1009

e..... Diğer Önemli Sebeplerin Bulunması.................................. 1009

11-. Külfet Faydalanacak Olana Aittir............................................. 1010

12-. Çekişme Varsa Mahkeme Kararı Gereklidir............................ 1010

13-. Düzenleme Yapılıncaya Kadar Rıza Gereklidir (TMK m. 326 f. III) 1010

a.... Velâyet Hakkına Sahip Kişinin Rızası.............................. 1010

b.... Çocuk Kendisine Bırakılmış Kişinin Rızası..................... 1010

14-. Görüş Alınmalıdır......................................................................... 1010

a.... Vasinin ve Vesayet Makamının Düşüncesi Alınmalıdır 1010

b.... Uzman Bilirkişilerden Gerek Varsa Görüş Alınmalıdır... 1011

c..... Yeterli İdrak Gücüne Sahip Çocuğun Görüşü Alınmalıdır 1011

15-. Kişisel İlişkinin Özel Kanunlarda Yeri Vardır.......................... 1011

a.... Çocuk Koruma Kanuna Göre............................................. 1012

b.... İİK Hükümlerine Göre.......................................................... 1012

16-. Kamu Düzenine İlişkindir............................................................ 1013

17-. İstek Velâyet Düzenlemesini İçerir............................................ 1013

III... ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİNİN İLKELERİ........................................ 1013

A-.. Çocuğun Sağlık Bakımından Yararı Önceliklidir.......................... 1014

1-... Çocuğun Sağlık Sorunları Belirlenmelidir................................ 1014

2-... Çocuk İçin Gerekirse Rapor Alınmalıdır.................................. 1014

3-... Çocuk Külfetli Seyahatlere Zorlanmamalıdır......................... 1014

B-.. Çocuğun Eğitim Bakımından Yararı Önceliklidir.......................... 1014

1-... Çocuğun Okul Dönemleri............................................................ 1015

2-... Çocuğun Okul Tatilleri................................................................. 1015

3-... Çocuğun Kurs Dönemleri............................................................ 1015

C-.. Çocuğun Ahlak Bakımından Yararı Önceliklidir........................... 1015

Ç-.. Çocuğun Yaşı Bakımından Yararı Önceliklidir............................. 1015

1-... Ana Bakım ve Şefkatine Muhtaç İse....................................... 1015

a.... Süt Çocuğu Gece Annesi Yanında Kalmalıdır................ 1016

b.... Her Hafta Sonu Bir Gün Annesinden Ayrılmamalıdır... 1016

c..... Senede Bir Ay Annesinden Ayrılmamalıdır..................... 1016

ç..... Uzun Süre Annesinden Ayrılmamalıdır............................ 1016

2-... Ana Bakım ve Şefkatine Muhtaç Değil İse............................. 1017

a.... Gece Ana ya da Babası Yanında Kalabilmelidir............ 1017

b.... Her Hafta Sonu Kişisel İlişki Çoktur.................................. 1017

aa.. Her Hafta Sonu Bir Gün Bile Kişisel İlişki Çoktur... 1017

bb.. Her Hafta Sonu İki Gün Kişisel İlişki Çoktur........... 1018

cc... Velayet Görevinin Yerine Getirilmesini Engeller....... 1019

çç... Diğer Eşi Sürekli Eve Bağlar......................................... 1019

dd.. Çocukla İlgilenmesini Engeller.................................... 1019

ee... Çocuğun Gelişmesini Olumsuz Etkiler....................... 1020

ff... Taraflara Külfet Yükler................................................ 1020

c..... Hafta İçi Kişisel İlişki Düzenlenmemelidir........................ 1020

3-... Çocuk Ergin İse............................................................................. 1021

D-.. Çocuğun Güvenlik Bakımından Yararı Önceliklidir..................... 1021

IV... ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİNİN KURULMA ŞEKLİ......................... 1021

A-.. Süresi Açıklanmalıdır.......................................................................... 1021

1-... Özel Günler Gözetilmelidir........................................................... 1021

a.... Bayramlar............................................................................... 1021

aa.. Ulusal Bayramlar........................................................... 1022

bb.. Dini Bayramlar............................................................... 1022

b.... Yılbaşı Tatilleri....................................................................... 1023

c..... Anneler Günü......................................................................... 1023

ç..... Babalar Günü......................................................................... 1023

d.... Doğum Günleri....................................................................... 1023

e..... Sünnet Günü........................................................................... 1023

f..... Yabancı Özel Günler............................................................. 1023

aa.. Almanya.......................................................................... 1023

bb.. Fransa.............................................................................. 1024

cc... Belçika............................................................................. 1024

dd.. Azerbaycan..................................................................... 1025

2-... Belirsiz Olmamalıdır.................................................................... 1025

a.... Gün Belirli Olmalıdır............................................................. 1025

b.... Görüşme Saatleri Belirli Olmalıdır...................................... 1026

3-... Makul Olmalıdır........................................................................... 1026

a.... Kişisel İlişki Süresi Kısa Olmamalıdır................................ 1026

b.... Kişisel İlişki Süresi Uzun Olmamalıdır............................... 1027

c..... Kişisel İlişki Süresi Makul Olmalıdır.................................. 1027

4-... Sıralı Olmamalıdır........................................................................ 1027

5-... Aynı Anda Olmamalıdır............................................................. 1027

B-.. Yeri Açıklanmalıdır............................................................................. 1027

1-... Aynı Şehirde Oturulduğunun Dikkate Alınması İstenilmişse 1028

2-... Ayrı Şehirlerde Oturulduğunun Dikkate Alınması İstenilmişse 1029

a.... Okul Tatilinde Senede Bir Defa Uzun Süreli..................... 1029

b.... Yaz Tatilinde Amacına Uygun Daha Uzun Süreli.......... 1030

c..... Senenin Belli Ayında............................................................ 1030

ç..... Senenin Belli Aylarında........................................................ 1030

d.... Tatil Aylarından Birinde...................................................... 1030

e..... Sık ve Kısa Süreli Olmayan Şekilde................................... 1030

f..... Her Yılın Bir Ayı, Temmuz veya Ağustos Ayında......... 1030

3-... Aynı veya Ayrı Şehirde Oturulduğunun Dikkate Alınması İstenilmemişse      1031

4-... Ayrı Ülkelerde Oturuluyorsa....................................................... 1031

a.... Senenin Belli Ayında Verilmelidir....................................... 1031

b.... Sömestr Tatillerinde ve Dini Bayramlarda Verilmelidir.. 1031

c..... Haftalık Görüşme Kural Olarak Amaca Uygun Değildir 1031

ç..... Üçüncü Kişilerin Kişisel İlişki Hakkı Saklıdır................... 1031

d.... Çocuğun Dönmeme Olasılığı Varsa Somut ve Uygulanması Mümkün Tedbirler Alınmalıdır.................................................................................................. 1032

5-... Yeri Sınırlandırılmamalıdır........................................................ 1032

a.... İl Sınırlandırması Yapılmamalıdır.................................... 1032

b.... İl İçinde Yer Sınırlandırması Yapılmamalıdır................ 1032

c..... İl İçinde Konut Sınırlandırması Yapılmamalıdır........... 1033

ç..... Bölge Sınırlandırması Yapılmamalıdır............................ 1033

 

İKİNCİ BÖLÜM

ANA BABAYA İLİŞKİN KURALLAR

 

§ 50.. ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİDE ANA BABAYA İLİŞKİN KURALLAR 1035

I...... ANA BABANIN ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİ HALLERİ (TMK m. 323) 1035

A-.. Velâyeti Altında Bulunmayan Çocuk İle Kişisel İlişki.................. 1035

1-... Çocuk Başkasının Velâyeti Altında Bulunuyorsa................. 1035

2-... Çocuk Vesayet Altında Bulunuyorsa....................................... 1036

B-.. Velâyeti Kendisine Bırakılmayan Çocuk İle Kişisel İlişki............ 1036

1-... Boşanma Sebebiyle (TMK m. 336 f. III)................................. 1036

2-... Ayrılık Kararı Sebebiyle (TMK m. 182)................................... 1036

3-... Evliliğin Butlanına Karar Verilmesi Sebebiyle (TMK m. 157 f. II)     1037

4-... Velâyetin Geçici Olarak/Tedbiren Verilmesi Sebebiyle (TMK m. 336 f. II)      1037

5-... Velâyetin Kaldırılması Sebebiyle (TMK m. 348)................... 1037

6-... Velayetin Değiştirilmesi Sebebiyle (TMK. m. 349)................. 1038

7-... Aile Yanına Yerleştirme Sebebiyle (TMK m. 347 f. I)........... 1038

8-... Bir Kuruma Yerleştirme Sebebiyle (TMK m. 347 f. I)........... 1039

9-... Ortak Hayata Son Verilmesi Sebebiyle (TMK m. 336 f. II). 1039

10-. Ayrılık Hâlinin Gerçekleşmesi Sebebiyle (TMK m. 336 f. II) 1039


II.... ANA BABANIN ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİSİNİN SINIRLARI (TMK m. 324)        1039

A-.. Çocuğun Huzurunun Tehlikeye Girmesi.......................................... 1040

1-... Çocuğun Huzurunun Tehlikeye Girmeyeceğinin Anlaşılması 1040

2-... Çocuğun Huzurunun Tehlikeye Gireceğinin Anlaşılması..... 1040

B-.. Hakların Yükümlülüklere Aykırı Olarak Kullanılması................. 1040

1-... Diğerinin Çocuk İle Kişisel İlişkisini Zedelemesi...................... 1040

2-... Çocuğun Eğitilmesini Engellemekten Kaçınmaması............. 1040

3-... Çocuğun Yetiştirilmesini Engellemekten Kaçınmaması....... 1041

C-.. Çocuk İle Ciddî Olarak İlgilenilmemesi........................................... 1041

Ç-.. Diğer Önemli Sebeplerin Bulunması................................................. 1041

III... ANA BABANIN ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİDE ÖZELLİKLLERİ. 1041

A-.. Ana Babanın Yaşam Biçimi.............................................................. 1041

B-.. Ana Babanın Çalışma Süresi............................................................. 1042

1-... Kadının Çalışma Saatleri Gözetilmelidir.................................. 1042

2-... Kadının Çalışma Günleri Gözetilmelidir.................................. 1042

3-... Kadının İzin Günleri Gözetilmelidir........................................... 1042

C-.. Ana Babanın Çocuğa Davranışı....................................................... 1042

Ç-.. Ana Babanın Yaşadığı Ortam........................................................... 1043

1-... Coğrafi Ortam............................................................................... 1043

2-... Cezaevi Ortamı............................................................................. 1043

D-.. Ana Babanın Görüşü........................................................................... 1043

IV... ANA BABANIN ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİSİNİN YAPTIRIMLARI 1044

A-.. Kişisel İlişki Kurma Hakkının Reddedilmesi................................... 1044

B-.. Kişisel İlişki Kurma Hakkının Sona Erdirilmesi.............................. 1044

V..... ANA BABANIN ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİNİN ŞEKLİ................. 1044

A-.. Kademeli Olmamalıdır........................................................................ 1045

B-.. Seçimlik Olmamalıdır.......................................................................... 1045

C-.. Şekli Çocuğa ve Taraflara Bırakılmamalıdır................................. 1045

1-... Şekli Çocuğa Bırakılmamalıdır................................................. 1045

2-... Şekli Taraflara Bırakılmamalıdır.............................................. 1045

Ç-.. Aynı Anda Olmamalıdır..................................................................... 1046

D-.. Başkası Gözetiminde Olmamalıdır.................................................. 1046

1-... Diğer Eşin Gözetiminde Olmamalıdır....................................... 1046

2-... Üçüncü Kişi Gözetiminde Olmamalıdır.................................... 1047

a.... Öğretmen Gözetiminde......................................................... 1047

b.... Memur Gözetiminde............................................................. 1047

c..... Uzman Gözetiminde............................................................. 1047

ç..... Diğer Kişiler Gözetiminde..................................................... 1047

3-... Kişisel İlişki Gözetim Altında Yapılacaksa Gerekçesi Bulunmalıdır  1048

E-... Makul Olmalıdır................................................................................... 1048

1-... Kişisel İlişki Süresi Kısa Olmamalıdır....................................... 1048

2-... Kişisel İlişki Süresi Uzun Olmamalıdır...................................... 1048

F-... Teslim Yeri Sınırlandırılmamalıdır................................................... 1048

G-.. Hazır Etme Dışında Başka Bir Yükümlülük Altına Sokulmamalıdır 1048

VI... ANA VE BABA İLE KİŞİSEL İLİŞKİ KURULMASI DAVASINDA USUL HÜKÜMLERİ        1048

A-.. Görevli Mahkeme................................................................................. 1049

B-.. Yetkili Mahkeme.................................................................................. 1049

1-... Çocuğun Oturduğu Yer Mahkemesi (TMK m. 326 f. I)........ 1049

2-... Boşanmaya İlişkin Yetkili Mahkemeler (TMK m. 326 f. II) 1049

3-... Evlilik Birliğinin Korunmasına İlişkin Yetkili Mahkemeler (TMK m. 326 f. II)               1049

C-.. Davacı.................................................................................................... 1050

Ç-.. Davalı..................................................................................................... 1050

D-.. İnceleme Usulü..................................................................................... 1050

1-... Harç................................................................................................. 1050

a.... Boşanma Kararından Önce İstenmesinde Harç............. 1050

b.... Boşanma Kararından Sonra İstenmesinde Harç............ 1050

2-... Hüküm Fıkrası.............................................................................. 1050

a.... Kişisel İlişki Hüküm Fıkrasında Yer Almalıdır................ 1050

b.... Kişisel İlişki Duraksama Yaratılmamalıdır...................... 1051

c..... Kişisel İlişki Çelişkili Olmamalıdır...................................... 1051

3-... Islah................................................................................................. 1051

4-... Tavzih............................................................................................. 1051

5-... Vekalet Ücreti................................................................................ 1051

a.... Ek Niteliğindeki İstemler...................................................... 1051

b.... Bağımsız İstemler................................................................. 1051

6-... Yabancılık Unsuru....................................................................... 1052

7-... İdrak Çağındaki Çocuk Dinlenmelidir...................................... 1052

8-... Gerekirse Uzman Görüşü Alınmalıdır....................................... 1053

9-... İlgili Dosyalar Birleştirilmelidir.................................................... 1053

10-. Ceza Davasının Etkisi Dikkate Alınmalıdır............................ 1053

11-. Eksik İnceleme Yapılmamalıdır................................................ 1054

12-. Yargıtay’da Murafaa İstenemez............................................... 1054

13-. Yargılama Giderleri...................................................................... 1054

14-. Delil Bildirme Hakkı Tanınmalıdır........................................... 1054

15-. Usulüne Uygun Dava Bulunmalıdır.......................................... 1054

16-. Basit Yargılama Usulü Uygulanmaz........................................ 1055

17-. Çekişmesiz Yargı İşi Değildir...................................................... 1055

18-. Taraf Teşkili Yapılmalıdır.......................................................... 1055

19-. Adli Tatilde Görülemez................................................................ 1055

 

DOKUZUNCU KISIM

ÇOCUĞUN SOYBAĞI

 

BİRİNCİ BÖLÜM

ÇOCUĞUN SOYBAĞININ KURULMASI

 

§ 51.. SOYBAĞININ KURULMASI (TMK m. 282)............................................... 1057

I...... ÇOCUĞUN ANA İLE SOYBAĞININ KURULMASI (TMK m. 282 f. I) 1057

A-.. Soybağı Doğumla Kendiliğinden Kurulur........................................ 1057

B-.. Doğuran Kadın Çekişmesiz İse Tespit Kararı Verilir..................... 1059

C-.. Doğuran Kadın Çekişmeli İse Çekişmeli Yargı Kuralları Uygulanır 1059

D-.. Doğuran Kadın Yanlış Yazılmışsa Nüfus Kaydı Düzeltilir.......... 1060

II.... ÇOCUĞUN BABA İLE SOYBAĞININ KURULMASI......................... 1061

A-.. Ana İle Evlilik (TMK m. 282 f. II)..................................................... 1062

1-... Ana İle Doğum Öncesi Evli Olma (TMK m. 282 f. II)........... 1062

a.... Kocanın Babalığı Karinesi (TMK m. 285)....................... 1062

b.... Yapay Döllenmede Babalık Karinesi................................ 1063

c..... Kocaların Babalığı Karinelerinin Çakışması (TMK m. 290) 1064

2-... Ana İle Doğum Sonrası Evli Olma: Sonradan Evlenmeyle Soybağının Kurulması (TMK m. 292-294).......................................................................................................... 1064

a.... Koşulu (TMK m. 292)........................................................... 1065

b.... Bildirim (TMK m. 293)......................................................... 1065

c..... İtiraz ve İptal (TMK m. 294)............................................... 1065

B-.. Tanıma (TMK m. 282 f. II, 295)....................................................... 1065

C-.. Babalık Hükmü (TMK m. 282 f. II, 301)........................................ 1065

D-.. Özel Kanuna Göre Kurulum............................................................... 1066

III... ÇOCUĞUN EVLÂT EDİNME İLE SOYBAĞININ KURULMASI (TMK m. 282 f. III)               1066

A-.. Genel Olarak.......................................................................................... 1066

B-.. Benzeri Kavramlar/Kurumlar............................................................ 1066

1-... Manevi Evlât................................................................................. 1066

a.... İslâm’dan Önce..................................................................... 1067

b.... İslâm’dan Sonra.................................................................... 1067

2-... Besleme (=Yanaşma/Ahretlik)................................................... 1068

3-... Koruyucu Aile Yanına Verilen Çocuklar.................................. 1068

4-... Süt Evlâtlık.................................................................................... 1068

IV... ÇOCUĞUN NÜFUS KAYDININ DÜZELTİLMESİ İLE SOYBAĞININ KURULMASI (TMK m. 39, 5490 SK m. 36)................................................................................................................... 1068

A-.. Asliye Hukuk Mahkemesinde Görülür............................................. 1069

B-.. Hem Ana Hem Baba Adı Değiştirilir................................................ 1069

C-.. Cumhuriyet Savcısı ve Nüfus Müdürü Huzuru İle Görülür......... 1070

D-.. Aynı Konuda Nüfus Kaydının Düzeltilmesi Davası Ancak Bir Kere Açılabilir       1070

E-... Kayıtlar Arasında Farklılık Varsa Kayıtlar Düzeltilir.................... 1070

F-... Kamu Düzenine İlişkindir................................................................... 1071

G-.. Her Zaman Açılabilir........................................................................... 1071

H-.. Niteleme Doğru Yapılmalıdır............................................................. 1071

I-.... Kanun Yolu Açıktır.............................................................................. 1071

1-... Olağan Kanun Yolları.................................................................. 1071

a.... İstinaf Yolu Açıktır............................................................... 1072

b.... Temyiz Yolu Kapalıdır......................................................... 1072

2-... Olağanüstü Kanun Yolları.......................................................... 1072

a.... Yargılamanın İadesi............................................................. 1072

b.... Kanun Yararına Temyiz...................................................... 1073

V..... ÇOCUĞUN SOYBAĞININ BELİRLENMESİNDE YABANCILIK UNSURU                1073

A-.. Soybağının Kuruluşu........................................................................... 1073

1-... Kural Olarak.................................................................................. 1073

a.... Çocuğun Doğum Anındaki Millî Hukuku........................ 1073

b.... Olmazsa Çocuğun Mutad Meskeni Hukuku................... 1073

2-... Bu Hukuklara Göre Kurulamıyorsa.......................................... 1073

a.... Ananın veya Babanın, Çocuğun Doğumu Anındaki Millî Hukuku           1073

b.... Kurulamazsa Ana ve Babanın, Çocuğun Doğumu Anındaki Müşterek Mutad Mesken Hukuku.................................................................................................. 1074

c..... Yine Kurulamazsa Çocuğun Doğum Yeri Hukuku......... 1074

B-.. Soybağının İptali.................................................................................. 1074

C-.. Soybağına İlişkin İlamların Tanınması........................................... 1074

 

İKİNCİ BÖLÜM

KOCANIN BABALIĞI KARİNESİ
(TMK m. 285)

 

§ 52.. KOCANIN BABALIĞI KARİNESİ (TMK m. 285 f. I)............................... 1075

I...... EVLİLİK İÇİNDE DOĞMUŞ OLMA....................................................... 1078

A-.. Bir Evlilik Bulunmalıdır...................................................................... 1080

B-.. Doğum Evlilik İçinde Gerçekleşmelidir............................................. 1081

1-... Asgari Süre Yoktur........................................................................ 1081

2-... Ayrı Yaşama Durumu................................................................. 1081

3-... Kocanın Gaipliği........................................................................... 1081

II.... EVLİLİK İÇİNDE ANA RAHMİNE DÜŞMÜŞ BULUNMA............... 1082

A-.. Süre Evliliğin Sona Ermesinden Başlar............................................. 1083

1-... Ölüm ve Ölüm Karinesi................................................................ 1083

2-... Eşlerden Birinin Gaipliği............................................................... 1084

3-... Eşlerden Birinin Cinsiyet Değiştirmesi....................................... 1084

4-... Boşanma........................................................................................ 1084

5-... Evlenmenin Hükümsüzlüğü/Butlanı........................................ 1085

B-.. Doğum Üç Yüz Gün İçinde Gerçekleşmelidir.................................. 1085

1-... Karinelerin Çakışması (TMK m. 290)...................................... 1085

2-... Üç Yüz Gün İçinde İki Doğum................................................... 1087

3-... Çocuğun Ana Rahminde Üç Yüz Günden Fazla Kalması (TMK m. 285 f. II)                1087

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SOYBAĞININ REDDİ
(TMK m. 286-289, 291)

 

§ 53.. SOYBAĞININ REDDİ DAVASI....................................................................... 1089

I...... KAVRAM...................................................................................................... 1089

A-.. Tarihçe.................................................................................................... 1089

B-.. Evlilik İçi Doğum Bulunmalıdır......................................................... 1090

C-.. Çocuğun Nüfusa Tescil Edilmesi Şart Değildir................................ 1091

D-.. İstek Dava İle Gerçekleştirilebilir....................................................... 1091

E-... Hukuki Nitelendirme Hakime Aittir.................................................. 1091

II.... USUL HÜKÜMLERİ................................................................................... 1092

A-.. Taraflar.................................................................................................. 1092

1-... Kocanın Açtığı Soybağının Reddi Davası (TMK m. 286 f. I) 1092

a.... Davacı..................................................................................... 1093

b.... Davalılar (TMK m. 286 f. I)................................................ 1094

aa.. Ana................................................................................... 1094

aaa. Ana Ölmüşse Mirasçılarına Karşı Açılır........... 1094

bbb. Sadece Anaya Karşı Dava Açılamaz............... 1095

ccc.. Ana ve Çocuğu Aynı Vekil Temsil Edemez..... 1095

bb.. Çocuk............................................................................... 1095

aaa. Çocuğa Kayyım Atanmalıdır............................ 1095

aaaa. Kayyıma Husumet Yöneltilmelidir........ 1096

bbbb. Kayyım Görevli Makam Tarafından Atanmış Olmalıdır                1096

cccc.. Kayyım Soybağının Reddi Davası İçin Atanmış Olmalıdır            1096

dddd. Kayyımın Çocuk İle Menfaat Çatışmasının Bulunmaması Gerekir            1096

eeee.. Kayyım Olarak Ana Atanamaz............. 1097

ffff. Kayyım Ergin Olanı Temsil Edemez........ 1097

gggg.. Kayyım Atanması Yükümlülüğü Mahkemeye Aittir        1097

bbb. Çocuk Ölmüşse Mirasçılarına Karşı Açılır...... 1097

ccc.. Çocuk Ölü Doğmuşsa Dava Açılamaz............. 1098

ddd. Çocuk ve Anayı Aynı Vekil Temsil Edemez... 1098

eee.. Sadece Çocuğa Karşı Dava Açılamaz............. 1098

2-... Ergin Çocuğun Açtığı Soybağının Reddi Davası (TMK m. 286 f. II, 289 f. II)              1098

a.... Davacı..................................................................................... 1098

b.... Davalılar (TMK m. 286 f. II, 289 f. II)............................. 1099

3-... Ergin Olmayan Çocuğun/Kayyımın Açtığı Soybağının Reddi Davası (TMK m. 286 f. II, 291 f. II).......................................................................................................... 1099

a.... Davacı..................................................................................... 1099

b.... Davalılar (TMK m. 286 f. II, 291 f. II)............................. 1100

4-... Kocanın Altsoyu/Ana Babasının Açtığı Soybağının Reddi Davası (TMK m. 291 f. I)                1100

a.... Davacılar................................................................................ 1100

aa.. Kocanın Altsoyu/Ana Babasına İlişkin Özellikler... 1100

aaa. Mirasçılık Çıkarlarının Zedelenmesi Zorunlu Değildir  1101

bbb. Kişiye Sıkı Biçimde Bağlı Bir Hak Değildir...... 1101

ccc.. Dava Açma Hakkı Bağımsızdır........................ 1102

ddd. İspat Yükü............................................................. 1102

bb.. Kocaya İlişkin Koşullar................................................ 1102

aaa. Ölmüş Olmalıdır.................................................... 1102

bbb. Gaipliğine Karar Verilmiş Olmalıdır.................. 1103

ccc.. Sürekli Olarak Ayırt Etme Gücünü Kaybetmiş Olmalıdır            1103

ddd. Ret Hakkı Düşmemiş Olmalıdır........................ 1104

aaaa. Ret Süresi Dolmamış Olmalıdır.............. 1104

bbbb. Çocuk Benimsenmemiş Olmalıdır......... 1104

cccc.. Kocanın Davası Reddedilmiş Olmamalıdır 1105

b.... Davalılar................................................................................. 1105

5-... Genetik Babanın Açtığı Soybağının Reddi Davası (TMK m. 291 f. I)             1105

a.... Davacı..................................................................................... 1106

b.... Davalılar................................................................................. 1107

6-... Soybağının Reddi Davasını Açma Hakkı Tartışılanlar (TMK m. 291)            1107

a.... Cumhuriyet Savcısının Dava Hakkı Kaldırılmıştır....... 1107

aa.. Davacı............................................................................. 1108

aaa. Çocuk Ana Rahmine Evlenmeden Önce Düşmüş Olmalı İdi      1109

bbb. Maddi Olanaksızlık Kanıtlanmalı İdi.............. 1109

bb.. Davalılar.......................................................................... 1110

b.... Ananın Dava Hakkı Bulunmamaktadır.......................... 1110

c..... Emekli Sandığının Dava Hakkı Bulunmamaktadır...... 1111

B-.. Yetkili ve Görevli Mahkeme............................................................... 1111

1-... Yetkili Mahkeme.......................................................................... 1111

2-... Görevli Mahkeme......................................................................... 1112

C-.. Dava Açma Süresi (TMK m. 289)..................................................... 1112

1-... Kocanın Açacağı Soybağının Reddi Davasında (TMK m. 286 f. I, 289 f. I-III)           1113

a.... Kural Olarak (TMK m. 289 f. I).......................................... 1114

aa.. Çocuk Sağ Olarak Doğmuş Olmalıdır....................... 1114

bb.. Koca Gerçeği Öğrenmiş Olmalıdır.............................. 1114

aaa. Doğumu ve Baba Olmadığını Öğrenmelidir.... 1114

bbb. Ananın Gebe Kaldığı Sırada Başka Bir Erkek İle Cinsel İlişkide Bulunduğunu Öğrenmelidir.................................................................................. 1115

cc... Öğrenme Tarihinden Başlayarak Bir Yıl İçinde Dava Açılmalıdır     1115

dd.. Ret Hakkı Düşmemiş Olmalıdır................................. 1115

aaa. Ret Süresi Dolmamış Olmalıdır......................... 1116

bbb. Çocuk Benimsenmemiş Olmalıdır.................... 1116

ccc.. Kocanın Davası Reddedilmiş Olmamalıdır.... 1117

b.... Sürenin Uzaması (TMK m. 289 f. III)............................... 1117

aa.. Gecikmenin Haklı Sebebe Dayanması (TMK m. 289 f. III) 1117

aaa. Süren Davanın Sonucu Beklenmemelidir........ 1118

bbb. Basit Şüphe Yeterli Değildir................................. 1119

ccc.. Bilimsel Kesinlik Aranmamalıdır....................... 1119

ddd. İrade Sakatlanması Yeterlidir............................ 1119

eee.. Davacıya Delil Bildirme Olanağı Verilmiş Olmalıdır     1120

bb.. Usul Eksikliği Sebebiyle Ret Kararı Bulunması....... 1120

c..... Bir Yıllık Süre ve Sürenin Uzaması Hükmü Anayasaya Uygundur           1120

d.... Beş Yıllık Süre Anayasa Mahkemesince İptal Edilmiştir 1122

2-... Ergin Çocuğun Açacağı Soybağının Reddi Davasında (TMK m. 286 f. II, 289 f. II)   1123

3-... Ergin Olmayan Çocuğun/Kayyımın Açacağı Soybağının Reddi Davasında (TMK m. 286 f. II, 291 f. II).......................................................................................................... 1124

4-... Kocanın Altsoyu/Ana Babasının Açacağı Soybağının Reddi Davasında (TMK m. 291 f. I)     1125

5-... Genetik Babanın Açacağı Soybağının Reddi Davasında (TMK m. 291 f. I)  1126

6-... Mülga Hükme Göre Cumhuriyet Savcısının Davasında...... 1126

D-.. Cumhuriyet Savcısı, Hazine ve Nüfus Müdürlüğünün Davada Yeri Yoktur           1127

1-... Taraf Değildirler............................................................................ 1128

2-... İhbar Zorunluluğu Yoktur........................................................... 1128

E-... Kanun Yolu........................................................................................... 1128

1-... Olağan Kanun Yolları.................................................................. 1128

a.... İstinaf...................................................................................... 1128

b.... Temyiz..................................................................................... 1129

aa.. Davanın Tarafları Temyiz Edebilir............................ 1129

bb.. Hazine Temyiz Edemez............................................... 1129

cc... Cumhuriyet Savcısı Temyiz Edemez................................ 1130

2-... Olağanüstü Kanun Yolları.......................................................... 1130

a.... Yargılamanın İadesi............................................................. 1130

b.... Kanun Yararına Temyiz...................................................... 1135

E-... Müdahil Olma....................................................................................... 1136

F-... Davayı Geri Alma................................................................................ 1136

G-.. Yargılama Gideri.................................................................................. 1136

III... İSPAT (TMK m. 287-288).......................................................................... 1136

A-.. Genel Olarak.......................................................................................... 1136

1-... Sadece Davalının Kabulüne Dayanılarak Karar Verilemez 1136

2-... Kan ve Genetik İnceleme Yapılmalıdır.................................... 1137

3-... Kocanın Babalığı Karinesinin Çürütülmesi............................. 1137

B-.. Güçlendirilmiş, Kocanın Babalığı Karinesinin (TMK m.287) Çürütülmesi              1138

1-... Maddi Olanaksızlığın İspatlanması......................................... 1139

a.... Dış Maddi Olanaksızlık....................................................... 1140

b.... İç Maddi Olanaksızlık.......................................................... 1140

2-... Nedenselliğin Olanaksızlığının İspatlanması.......................... 1141

a.... Nedenselliğin Olanaksızlığını İspat Sayılmayan Olgular 1141

aa.. Çokluk Def’i................................................................... 1141

bb.. Kadının İkrarı................................................................ 1142

cc... Genetik Babanın Kabulü............................................. 1142

dd.. Gebeliği Önleyici İlaç ve Araç Kullanımı.................. 1142

b.... Nedenselliğin Olanaksızlığını İspat Sayılan Olgular....... 1142

aa.. Kocanın Kritik Döllenme Döneminde Dölleme Yeteneğinden Yoksun Olması                1143

bb.. Kocanın Cinsel İlişkisinden Önce Kadının Gebe Olması 1143

cc... Çocuğun Başka Bir Irkın Özelliklerini Taşıyor Olması 1143

dd.. Erken Doğum.................................................................. 1143

c..... Nedenselliğin Olanaksızlığını İspat Araçları.................... 1144

aa.. Kan İncelemesi............................................................... 1144

bb.. Antropolojik Yöntem.................................................... 1144

C-.. Zayıflatılmış, Kocanın Babalığı Karinesinin (TMK m.288 f. I) Çürütülmesi          1144

1-... Yüz Seksen Gün Geçmeden Doğum (TMK m.288 f. I)......... 1145

2-... Ayrı Yaşama Sırasında Ana Rahmine Düşme (TMK m.288 f. I) 1145

a.... Ayrılığa Hüküm Sebebiyle Ayrı Yaşama......................... 1146

b.... Ayrı Konut Edinmeye İzin Sebebiyle Ayrı Yaşama....... 1146

c..... Boşanma Davası Sırasında Alınan Önlem Kararı Sebebiyle Ayrı Yaşama             1147

d.... Fiili Ayrı Yaşama................................................................... 1147

3-... Kocanın Babalığı Karinesinin Yeniden Kurulması (TMK m.288 f. I)               1147

4-... Yeniden Kurulan Kocanın Babalığı Karinesinin Çürütülmesi 1148

IV... SONUÇLARI................................................................................................ 1149

A-.. Baba Bakımından............................................................................... 1149

1-... Herkese Karşı Etkilidir................................................................. 1149

2-... Geçmişe Etkilidir........................................................................... 1149

3-... Genetik Babaya Dava Açma Olanağı Sağlar......................... 1150

4-... Genetik Babaya Tanıma Olanağı Sağlar................................. 1150

5-... Vatandaşlığın ve Soyadının Kaybı Sonucunu Doğurur....... 1150

6-... Mirasçılık Sıfatının Kaybı Sonucunu Doğurur....................... 1150

7-... Ödenen İştirak Nafakası Geri İstenebilir.................................. 1150

8-... Genel Mahkemede Manevi Tazminat İstenebilir................... 1151

a.... Kadın Eşten İstenebilir......................................................... 1151

b.... Kocadan İstenebilir............................................................... 1151

c..... Genetik Babadan İstenebilir................................................ 1151

B-.. Ana Bakımından................................................................................. 1151

1-... Çocuk Anasının Soyadını Alır................................................... 1151

2-... Çocuk Anasının Tabiiyetine Girer............................................. 1152

3-... Çocuk Anasının Velâyetine Girer.............................................. 1152

C-.. Çocuk Bakımından............................................................................. 1152

V..... UYGULANACAK KANUN........................................................................ 1152

VI... YABANCILIK UNSURU............................................................................ 1152

 


DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

SONRADAN EVLENMEYLE SOYBAĞININ KURULMASI
(TMK m. 292-294)

 

§ 54.. SONRADAN EVLENMEYLE SOYBAĞININ KURULMASI (TMK m. 292-294)              1155

I...... GENEL OLARAK........................................................................................ 1155

II.... KOŞULLARI................................................................................................. 1156

A-.. Evlenme Usulüne Uygun Yapılmış Olmalıdır................................. 1156

B-.. Çocuk, Doğuran Kadın İle Genetik Babanın Cinsel İlişkisinden Dünyaya Gelmiş Olmalıdır             1157

C-.. Çocuk, Doğuran Kadının Zinası Ürünü Olmamalıdır................... 1157

III... HÜKÜMLERİ............................................................................................... 1159

A-.. Bildirimin Yapılmaması Soybağının Kurulmasını Engellemez.. 1159

B-.. Soybağının Kurulması Kendiliğinden Olur...................................... 1161

C-.. Soybağının Kurulması Süreye Bağlı Değildir.................................. 1161

D-.. Özel Durumlar....................................................................................... 1161

1-... Çocuklar Evlenmeden Önce Ölmüşse....................................... 1162

2-... Çocuklar Evlenmeden Önce Evlât Edinilmişse....................... 1162

a.... Genetik Baba Evlât Edinmişse........................................... 1162

b.... Üçüncü Kişiler Evlât Edinmişse.......................................... 1162

3-... Çocuk Genetik Baba Tarafından Tanınmışsa....................... 1162

4-... Evlenmeden Önce Babalık Hükmü Elde Edilmişse............... 1163

IV... GEÇMİŞE ETKİSİ....................................................................................... 1163

 

BEŞİNCİ BÖLÜM

SOYBAĞININ KURULMASINA İTİRAZ

 

BİRİNCİ AYIRIM

SONRADAN EVLENMEYLE SOYBAĞININ
KURULMASINA İTİRAZ

 

§ 55.. SONRADAN EVLENMEYLE SOYBAĞININ KURULMASINA İTİRAZ (TMK m. 294)               1165

I...... KAVRAM...................................................................................................... 1166

A-.. Kocanın Baba Olmadığı İtirazı: Sonradan Evlenmeyle Soybağının Kurulmasına İtiraz (TMK m. 294) Davası.................................................................................................... 1166

B-.. Kesin Hükümsüzlük İtirazı: Nüfus Kaydının Düzeltilmesi (TMK m. 39) Davası   1167

II.... USUL HÜKÜMLERİ................................................................................... 1168

A-.. Taraflar.................................................................................................. 1168

1-... Davacılar........................................................................................ 1168

a.... Ana Babanın Yasal Mirasçıları (TMK m. 294 f. I)........ 1169

aa.. Mirasçılık Çıkarının Zedelenmesi Gerekmez........... 1169

bb.. Kişiye Sıkı Biçimde Bağlı Bir Hak Değildir............... 1170

cc... Dava Açma Hakkı Bağımsızdır................................. 1170

dd.. Ana veya Babanın Ölümü Şart Değildir.................... 1170

ee... Atanmış Mirasçılar Dava Açamaz............................ 1171

b.... Cumhuriyet Savcısı (TMK m. 294 f. I)............................. 1171

c..... Çocuk (TMK m. 294 f. I)..................................................... 1172

d.... Çocuğun Altsoyu (TMK m. 294 f. II)................................ 1172

aa.. Çocuk Ölmüş Olabilir.................................................... 1173

bb.. Çocuk İçin Ölüm Karinesi Uygulanmış Olabilir....... 1173

cc... Çocuk Ayırt Etme Gücünü Sürekli Olarak Kaybetmiş Olabilir            1173

e..... İrade Sakatlığı Varsa Ana Baba........................................ 1174

f..... Genetik Babanın Davacı Olabilmesi Tartışması............ 1174

aa.. Baştan Düzgün Soybağı İlişkisi Varsa....................... 1174

bb.. Düzgün Olmayan Soybağı İlişkisi Varsa................... 1175

cc... Soybağı İlişkisi Yoksa................................................... 1176

2-... Davalılar......................................................................................... 1176

a.... Ana Babanın Yasal Mirasçıları Tarafından Açılan Davada 1177

b.... Cumhuriyet Savcısı Tarafından Açılan Davada............ 1177

c..... Çocuk Tarafından Açılan Davada.................................... 1177

d.... Çocuğun Altsoyu Tarafından Açılan Davada................ 1177

e..... İrade Sakatlığında Ana Baba Tarafından Açılan Davada 1178

B-.. Yetkili ve Görevli Mahkeme............................................................... 1178

1-... Yetkili Mahkeme.......................................................................... 1178

2-... Görevli Mahkeme......................................................................... 1178

C-.. Dava Süresi (TMK m. 294 f. III, 300).............................................. 1179

1-... Ana Babanın Yasal Mirasçıları Tarafından Açılan Davada (TMK m. 294 f. III, 300 f. II, IV) 1180

2-... Cumhuriyet Savcısı Tarafından Açılan Davada (TMK m. 294 f. III, 300 f. II, IV)      1180

3-... Çocuk Tarafından Açılan Davada........................................... 1180

a.... Çocuk Ergin İse (TMK m. 294 f. III, 300 f. II)................ 1180

b.... Çocuk Ergin Değil İse (TMK m. 294 f. III, 300 f. III).... 1181

4-... Çocuğun Altsoyu Tarafından Açılan Davada (TMK m. 294 f. III, 300 f. II) 1181

5-... İrade Sakatlığında Ana Baba Tarafından Açılan Davada. 1181

D-.. Kanun Yolu........................................................................................... 1182

1-... Olağan Kanun Yolları.................................................................. 1182

a.... İstinaf...................................................................................... 1183

b.... Temyiz..................................................................................... 1183

2-... Olağanüstü Kanun Yolları.......................................................... 1183

a.... Yargılamanın İadesi............................................................. 1183

b.... Kanun Yararına Temyiz...................................................... 1184

III... İSPAT............................................................................................................. 1184

A-.. Ana Yönünden...................................................................................... 1184

B-.. Baba Yönünden................................................................................... 1185

 

İKİNCİ AYIRIM

ÖZEL KANUNA GÖRE SOYBAĞININ
KURULMASINA İTİRAZ

 

§ 56.. ÖZEL KANUNA GÖRE SOYBAĞININ KURULMASINA İTİRAZ...... 1187

I...... KAVRAM...................................................................................................... 1187

II.... ÖZEL KANUNA GÖRE SOYBAĞININ KURULMASINA İTİRAZ USULÜ   1188

A-.. Soybağının Kurulmasından Önce İtiraz.......................................... 1188

B-.. Soybağının Kurulmasından Sonra İtiraz......................................... 1189

III... SONUÇLARI................................................................................................ 1190


ALTINCI BÖLÜM

TANIMA
(TMK m. 295-300)

 

BİRİNCİ AYIRIM

TANIMA DAVASI

 

§ 57.. TANIMA DAVASI............................................................................................... 1191

I...... HUKUKİ NİTELİĞİ.................................................................................... 1192

A-.. Kurucu Yenilik Doğuran İşlemdir...................................................... 1192

B-.. Tek Taraflı İşlemdir............................................................................. 1192

C-.. Rızaya Bağlı Olmayan İşlemdir........................................................ 1192

1-... Çocuğun Rızası Aranmaz........................................................... 1193

2-... Ananın Rızası Aranmaz............................................................. 1193

D-.. Şarta ya da Vadeye Bağlanmayan İşlemdir................................... 1193

E-... Süreye Bağlı Olmayan İşlemdir......................................................... 1193

1-... Çocuk Doğmadan Tanınabilir................................................... 1193

2-... Çocuk Doğduktan Sonra Tanınabilir........................................ 1194

3-... Çocuk Öldükten Sonra Tanınabilir........................................... 1194

4-... Embriyo Tanınamaz.................................................................... 1194

F-... Serbest Olarak Geriye Alınamayan İşlemdir................................... 1194

G-.. Önceden Feragat Edilemeyen İşlemdir............................................. 1195

II.... KOŞULLARI................................................................................................. 1195

A-.. Şekle Uygun Yapılmalıdır.................................................................. 1195

1-... Yazılı Başvuru İle Yapılabilir..................................................... 1196

a.... Nüfus Memuruna Yazılı Başvuru (TMK m. 295 f. I).... 1196

b.... Mahkemeye Yazılı Başvuru (TMK m. 295 f. I).............. 1196

aa.. Devam Eden Bir Davada Yazılı Başvuru Yapılabilir 1196

bb.. Açılacak Davada Yazılı Başvuru Yapılabilir.......... 1197

aaa. Doğrudan Tanıma Açıklaması.......................... 1197

bbb. Dolaylı Tanıma Açıklaması............................... 1197

cc... Her Aile Mahkemesine Başvuru Yapılabilir............. 1198

2-... Beyanla Yapılabilir...................................................................... 1198

a.... Resmî Senette Beyan (TMK m. 295 f. I).......................... 1198



KAYNAKÇA

 

ABİK, Yıldız: Kadının Soyadı ve Buna Bağlı Olarak Çocuğun Soyadı, Ankara-2005

AKGÜN, Zerrin: Boşanma Hukuku, İstanbul 1949

AKINCI, Ziya;

GÖKYAYLA Cemile DEMİR: Milletlerarası Aile Hukuku, İstanbul-2010

AKINTÜRK, Turgut: Aile Hukuku, Ankara 2002

AKİPEK, Jale G.; AKINTÜRK, Turgut: Yeni Medeni Kanuna Uyarlanmış Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, İstanbul -2004

ARSEBÜK, Esat: Aile Hukuku, Ankara 1940

BİRSEN, Kemaleddin: Medeni Hukuk Dersleri, İstanbul-1966

CEYLAN, Ebru: Türk ve İsviçre Hukukunda Boşanmanın Hukuki Sonuçları, Galatasaray Üniversitesi Yayınları, Doktora Tezi, İstanbul-2006.

CİN, Halil: Eski Hukukumuzda Boşanma, Ankara 1976

DURAL, Mustafa; ÖĞÜZ, Tufan;

GÜMÜŞ, Alper: Türk Özel Hukuku, Cilt III, Aile Hukuku, İstanbul-2005

DURAL, Mustafa; ÖĞÜZ, Tufan: Türk Özel Hukuku, Cilt II, Kişiler Hukuku, İstanbul-2004

DURSUN, Esra: Türk Medeni Hukukunda Kadın ve Çocuğun Soyadı, İstanbul-2018

EGGER, August: Aile Hukuku (Çev. Tahir Çağa) İstanbul 1943

FEYZİOĞLU, Feyzi N.: Aile Hukuku, İstanbul 1986

GÜLER, Zeynep: Türk Hukuku’nda Kadının Soyadına İlişkin Gelişmeler Çerçevesinde Çocuğun Soyadı, İstanbul-2019

GÜMÜŞ, Mustafa Alper: Teoride ve Uygulamada Evliliğin Genel Hükümleri ve Mal Rejimleri, İstanbul-2008.

HATEMİ, Hüseyin-SEROZAN, Rona: Aile Hukuku, İstanbul 1993

İKİZLER, Metin: Evlenmenin Hükümsüzlüğü, Ankara-2018

İNAN, Esra Günay: Aile Hukukunda Geçici Hukuki Himaye Tedbirleri, Ankara-2018

KAHRAMAN, Süheyla: Türk Milletlerarası Hukukunda Ortak Velayet, İstanbul-2019

KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Aile Hukuku, Ankara-2019

KÖPRÜLÜ, Bülent-KANETİ, Selim: Aile Hukuku, İstanbul 1985-1986

OĞUZMAN, Kemal-DURAL, Mustafa: Aile Hukuku, İstanbul 1994

OĞUZOĞLU, H.Cahit: Aile Hukuku, Ankara 1949

ÖZDAMAR, Demet: CEDAW Sözleşmesi, Ankara-2009

ÖZTAN, Bilge: Aile Hukuku, Ankara 2005

ÖZTÜRK, Necla: Milletlerarası Özel Hukukta Aile Kurma Amaçlı Evlilik Benzeri Yaşam Modelleri, Ankara-2016.

SAYMEN, Ferit Hakkı-

ELBİR, Halid Kemal: Türk Medeni Hukuku, Aile Hukuku, İstanbul 1960

SCHWARZ, Andreas B.: Aile Hukuku (Çev. Bülent Davran), İstanbul 1946

T.C. ADALET BAKANLIĞI: Tutanaklarla Türk Medenî Kanunu, Türk Medenî Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun Ankara-2002

TEKİN, Helin Neval: Anlaşmalı Boşanma, Ankara-2019.

TEKİNAY, Selahattin Sulhi: Türk Aile Hukuku, İstanbul 1984

TÜRKÇE SÖZLÜK: Atatürk, Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu, Ankara- 2005

TÜRK HUKUK LUGATI: Ankara 1991

VELİDEDEOĞLU, Hıfzı Veldet: Türk Medeni Hukuku, Aile Hukuku, İstanbul 1965

ZEVKLİLER, Aydın: Medeni Hukuk, Ankara 1997

ZEVKLİLER, Aydın, HAVUTÇU, Ayşe: Medeni Hukuk (Temel Bilgiler), Ankara-2004.

YASAN, Candan: Milletlerarası Özel Hukukta Aynı Cinsiyetten Kişilerin Birliktelikleri, İstanbul-2013

YILMAZ, Canan: Türk ve İsviçre Medeni Kanunlarına Göre Birlikte Yaşamaya Ara Verilmesi, Ankara-2016

YÜCEL, Yeliz: Türk Medeni Hukukunda Boşanma Halinde Velayet, Çocukla Kişisel İlişki Kurulması ve Çocuğun Soyadı, İstanbul-2018.

ZEVKLİLER, Aydın: Medeni Hukuk, Ankara 1997

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar