Demokratik Anayasa Yapımı Dinamikleri ve Tunus Anayasası Örneği

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ 15

BİRİNCİ BÖLÜM
DEMOKRATİK ANAYASA YAPIMI
I. ANAYASA YAPIM NEDENLERİ 23
A. GENEL OLARAK 23
B. DEVLET’İN KURULUŞU VE ORGANİZASYONU 24
C. DEVLETİN SINIRLANDIRILMASI VE TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN GARANTİ ALTINA ALINMASI 26
D. DEMOKRATİKLEŞMEDE DERİNLEŞMEYİ SAĞLAMAK 26
II. ANAYASANIN TEMELİ OLARAK KURUCU İKTİDAR  (CONSTITUENT POWER) 27
III. SİVİL VE DEMOKRATİK ANAYASA 31
IV. ANAYASA YAPIM SÜRECİ 32
A. ANAYASA YAZIM SÜRECİ 33
B. ANAYASANIN KABULÜ AŞAMASI 34
V. ANAYASA YAPIMI SONRASI SÜREÇ 40
VI. ANAYASA YAPIMININ ESASI – İÇERİĞİ 40
A. GENEL OLARAK 40
B. ANAYASALARDA BAŞLANGIÇ 41
C. ANAYASA’DA DEĞİŞTİRİLEMEZ HÜKÜMLER 42
D. ANAYASADA TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLER 44
E. ANAYASA YARGISI 46
F. UZLAŞILAMAYAN KONULARI İLERDE ÇÖZMEK ÜZERE ÖTELEME 46
VII. ANAYASA YAPIMI VE ANAYASAL DEĞİŞMENİN  DİNAMİKLERİ 48
A. DEMOKRASİ KONSOLİDASYONU 51
B. SİYASAL, EKONOMİK VE SOSYAL FAKTÖRLER 52
C. OTORİTER YÖNETİMDEN DEMOKRASİYE GEÇİŞ 54
D. BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK GELİŞMELER 55
E. YENİ BİR DEVLETİN KURULMASI 57
F. BİR ÜLKENİN BAĞIMSIZLIĞINA KAVUŞMASI 59
G. ÜLKEDE SİYASAL REJİMİN DEĞİŞMESİ VEYA KESİNTİYE UĞRAMASI 60
VIII. ANAYASALARIN YAPIMI VE DEĞİŞTİRİLMESİ 62
A. ANAYASA YAPIM ZAMANLAMASI 62
B. KATILIMCI ANAYASA YAPIMI 65
C. ANAYASA YAPIM YÖNTEMLERİ 67
1. Hiyerarşik Yöntem 68
2. Organik Yöntem 69
3. Sözleşme Yöntemi 69
4. Anayasa Yapımcıları 70
IX. ANAYASA YAPIMINDA SEÇİMLERİN ROLÜ 75
X. ANAYASA YAPIMI SOSYAL VE SİYASAL YARARLARI 76

İKİNCİ BÖLÜM
ARAP BAHARI VE TUNUS ANAYASASI YAPIM SÜRECİ
I. ARAP BAHARI SEBEPLERİ VE SÜRECİ 79
A. GENEL OLARAK 79
B. ARAP BAHARI: TUNUS VE MISIR 81
C. ARAP BAHARI: YEMEN VE LİBYA 87
D. İKİ SÜRPRİZ: CEZAYİR VE SURİYE 89
II. ARAP BAHARI VE DEMOKRASİ 92
III. TUNUS YASEMİN DEVRİMİ VE TUNUS ANAYASASI YAPIM SÜRECİ 93
A. TUNUS DEVRİMİNİN ARKA PLANI: SOSYAL MEDYA VE PROTESTOLARIN YAYGINLAŞMASI 93
B. TUNUS’TA DEVRİM ÖNCESİ SİYASİ HAYAT VE 2011 YASEMİN DEVRİMİ 97
C. DEVRİM SONRASI SİYASAL SÜREÇLER 102
1. Devrim Sonrası Tunus’ta Anayasal Geçiş İçin Oluşturulan Kurumlar ve Amaçları 110

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TUNUS ANAYASASI
I. GENEL İLKELER 119
A. EGEMENLİK, DİN, DİL VE HÜKÜMET SİSTEMİ 119
B. DİN VE VİCDAN ÖZGÜRLÜĞÜ, AİLE VE GENÇLİK 120
C. MALİ KONULAR, SOSYAL ADALET, DOĞAL KAYNAKLAR 120
D. YÖNETİM VE EĞİTİM 121
E. ULUSAL GÜVENLİK VE SİLAHLI KUVVETLER 122
F. ULUSLARARASI ANTLAŞMALAR 122
II. HAK VE ÖZGÜRLÜKLER 122
A. KANUN ÖNÜNDE EŞİTLİK 123
B. YAŞAMA HAKKI, İNSAN ONURU VE FİZİKSEL BÜTÜNLÜĞÜ 123
C. MAHREMİYET HAKKI 123
D. MİLLİYET, SIĞINMA HAKKI 123
E. MASUMİYET KARİNESİ 124
F. CEZA HUKUKUNA İLİŞKİN İLKELER 124
1. Düşünce, İfade ve Bilgiye Erişme Özgürlüğü 124
2. Siyasal Katılım Hakları 125
3. Çalışma, Sendikal, Eğitim ve Sağlık Hakları 125
4. Mülkiyet 127
5. Kültür, Çevre ve Spor 127
6. Kadın, Engelli ve Çocuk Hakları 127
7. Temel Hakların Sınırlanması 128
III. YASAMA ORGANI 128
A. Temsilciler Meclisi Genel Merkez, Usul Kuralları ve Bütçe 129
B. Adaylık, Oy Kullanma ve Seçimler 129
C. Meclis Dönemi ve Çalışma Usulü 129
D. Meclis Teşkilatı 130
E. Parlamenter Muhalefet 130
F. Yasama Yetkisi 131
G. Olağan ve Yapısal Yasalar 131
H. Yapısal Bütçe Kanunu 133
IV. TİCARİ ANDLAŞMALAR, ULUSLARARASI DÜZENLEMELER 134
A. DOKUNULMAZLIK 134
B. SUÇÜSTÜ HALİ 134
C. FESİH DURUMUNDAKİ KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELER 134
VI. YÜRÜTME ORGANI 135
A. CUMHURBAŞKANI 135
1. Cumhurbaşkanlığı İçin Adaylık, Dönem ve Seçim 135
2. Cumhurbaşkanı Yetkileri 136
3. Atama Yetkisi 137
4. Cumhurbaşkanının Temsilciler Meclisi’ne Seslenişi ve
Diğer Siyasal Yetkileri 138
a) Cumhurbaşkanı’nın Yasamaya İlişkin Yetkileri 139
b) Referandum Yetkisi 140
5. Cumhurbaşkanının İş Göremezliği 140
6. Dokunulmazlık 141
7. Cumhurbaşkanı’nın Vatana İhanetle Suçlanması 141
B. HÜKÜMET 142
1) Hükümetin Kuruluş ve Yapısı 142
2) Başbakan’ın Yetkileri 143
3) Bakanlar Kurulu 144
4) Kararname Gücü 144
5) Sorumluluk, Yazılı ve Sözlü Soru 144
6) Güvensizlik Oyu 144
7) İstifa 145
8) Güvenoyu 145
9) Hükümette Boşluk 146
10) Cumhurbaşkanı ve Başbakanın yetkileriyle ilgili uyuşmazlıklar 146
V. YARGI 146
A. YARGININ BAĞIMSIZLIĞI VE TARAFSIZLIĞI VE YARGI YETKİSİ VE DOKUNULMAZLIĞI 146
B. AVUKATLIK 147
C. YARGI: ADALET SİSTEMİ, İDARİ VE EKONOMİK YARGI 147
1. Yargıçların Atanması 147
2. Nakil, Azil ve Uzaklaştırma 147
3. Adil yargılanma, dava açma hakkı, savunma hakkı,  aleni yargılama 148
D. YÜKSEK YARGI KONSEYİ 148
1. Yargı Konseyinin Oluşumu 148
2. Yetki 149
E. YARGISAL SİSTEM 149
1. Oluşum ve İşleyişi 149
2. İdari Yargı 150
3. Mali Yargı 150
4. Anayasa Mahkemesi 151
5. Anayasa Mahkemesinin Yetkileri 151
6. Anayasa Mahkemesi Karar Verme Usulü 152
7. Anayasaya Aykırılığın Hukuki Etkisi 152
F. BAĞIMSIZ ANAYASAL KURUMLAR 153
1. Seçim Komisyonları 153
2. Görsel- İşitsel İletişim Komisyonu 154
3. İnsan Hakları Komisyonu
4. Gelecek Nesillerin Hakları ve Sürdürülebilir Kalkınma Komisyonu 154
5. İyi Yönetişim ve Yolsuzlukla Mücadele Komisyonu 155
VI. YEREL YÖNETİM 155
A. TANIM 155
B. BELEDİYE, BÖLGE VE İLÇE KONSEYLERİ 155
C. KAYNAKLAR 156
D. YERİNDEN YÖNETİMİN AMACI 156
E. DENETİM, KATILIMCI DEMOKRASİ VE AÇIK YÖNETİŞİM 156
F. İŞBİRLİĞİ, ORTAKLIKLAR 157
G. YEREL YÖNETİMLER YÜKSEK KONSEYİ 157
H. UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ 157
VII. ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ 158
A. DEĞİŞİKLİK TEKLİFİ 158
B. PROSEDÜR 158
C. YENİ ANAYASANIN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ 158
D. ANAYASA’NIN YÜRÜRLÜĞE GİRİŞİ SONRASI GEÇİŞ İŞLEMLERİ 159
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME 161
KAYNAKÇA 167

KAYNAKÇA

ACHOUR, Yadh Ben, ‘Tunus’ta Demokratik Geçiş’, Fransızcadan Çeviren: Reha YÜNLÜEL, Anayasa Hukuku Dergisi, C: 1, S: 2,  Y: 2012

ANDREWS P. and ELLMAN, S., The Post-Apartheid Constitutions: Perspectives on South Africa’s Basic Law, Whittwatersrand Universsity Press, 2001

AMAR, Akhil Reed, “The consent of the governed: Constitutional Ammendment Outside”, Columbia Law Review, C.94, 1994

ARATO, Andrew, Post SovereignConstitution-making in Hungary: AfterSucces, PartialFailure, and Now What?, Part One, http://lapa.princeton.edu, Erişim Tarihi:15.06.2014,

ARATO, Andrew, Democratic Constitution Making and Unfreezing the Turkish Process, http://www.resetdoc.org/ story/00000021646

BABACAN, Mehmet Emin, İrfan Haşlak ve İsmail Hira,‘Sosyal Medya ve Arap Baharı’, Akademik İncelemeler Dergisi C. 6. S.2, Y. 2011

BACCOUCHE, Neji, ‘Demokrasiye Geçişin 3 Komisyonu’, Fransızcadan çeviren: Reha YÜNLÜEL, , Anayasa Hukuku Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2,  Yıl: 2012

BALKIN, J.M, “What is a Postmodern Constitutionalism”, Michigan Law Review, Haziran 1992, C. 90, S. 7, s.1978

BANNON, Alicia L., “Designing a Constitution –drafting Process: Lessons from Kenya”, 116 Yale Law Journal, 1824, 2007

BANTING, Keith; SIMEON Richard, Redesigning the State: The Politics of Constitutional Change, Toronto

BİLİR, Faruk, “Anayasa Yapımına Yönelik Değerlendirmeler”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XII, S. 1-2, 2008, Ankara.

BOGDAN, Szajkowski, ‘Social Media Tools and The Arap Revolts’, Alternatif Politika/AlternativePolitics C. 3. S. 2, 2011

BRANDT, Michele; COTTRELL, Jill; GHAİ Yash; REGAN Antony, Constitution-Making and Reform Options for the Process,http://www.constitutionmakingforpeace.org/sites/default/ files/Constitution-Making-Handbook.pdf, Erişim Tarihi: 10.11.2014

BOUCKAERT, Peter Nerbert, “Shutting Down the Death Factory: The Abolition of Capital Punishment in South Africa”, 32 Stanford Journal of International Law, 287, 1996

CALMERS, Damien, The Paradox of Constitutionalism: Constituent Power and Constitutional Form, Ed: Martin Loughlin, Neill Walker, 2007, s. 293-298

CAN, Osman, “Demokrasiye Geçişte “Sivil” Anayasa ya da “Gül’ün Yalnızca Adı mı Değişiyor?””, Ankara Barosu Dergisi, Y. 65, S. 3, 2007, Ankara, s. 39

CARPENTER, Gretchen; BEWKES Margaret, “The Path to Constitutional Democracy in South Africa: An Up-date”, Journal of African Law, C.36, S.2, 1992

COLANTUANO,  Michael G., “The revision of American State Constitutions: Legislative Power, Populer Sovereignity and Constitutional Change”, California Law Review, C.75, S.4 Temmuz 1987

COMAROF, John L.; COMAROF Jean , “Law and Disorder in the PostcolonyAn Introduction” Ed. John L.Comarof,  Jean Comarof , Law and Disorder in Postcolony, The University of Chicago Press, 2006

COVELL, Maureen, “Revision of the Constitution in Belgium”, Ed: Keith G. Banting and Richard Simeon,  Redesigning the State: The Politics of Constitutional Change, Toronto, 1985

DALE, William, The Making and remakşng of Commonwhealth Constitutions, International and Comparative Law Quarterly, C. 42, S.1, 1993

DAWISHA, Adeed, The Second Arab Awakening: Revolution, Democracy, and the Islamist Challenge from Tunis to Damascus, W. W. Norton and Company

DEVENISH, G.E, A commentary on the  South African Bill of Rights, butterworth, Heinemann, 1999

DIXON, Rosalind, GINSBURG, Tom, “Deciding Not to Decide: Deferral in Constitutional Design”, 9 International Journal of Constitutional Law, 636, 2011

DOWARD, John, Human Rights and the South African Legal Order, Princeton Legacy Library, 2015

DUPRE,  Catherine; YEH Jiunn-rong, Routledge Handbook of Constitutional Law, Routledge

ELAZAR, Daniel, “Constitution Making: The Pre-eminently Political Act”, Ed: Keith Banting and Richard Simeon,  Redesigning the State: The Politics of Constitutional Change, Toronto, 1985

ELKINS, Zachary, “The Citizen as Founder: Public Participation in Constitutional Approval”, 81 Temple Law Review, 361, 365-66, 2008

ELSTER, Jon,  Anayasa Yapım Yolları,  (Çev. Mehmet Tevfik Gülsoy-Engin Saygın), e-akademi, Eylül 2008, S. 79, ss. 1-15.http://www. e-akademi.org, Erişim Tarihi: 15.10.2014, saat:14:30

ELSTER, Jon, Forces and Mechanisms in Constitution Making Process, http://scholarship.law.duke.edu/cgi/viewcontent.cgi? article=3297&context=dlj, Erişim Tarihi:10.08.2014, saat: 13.50

ERDOĞAN, Mustafa, İleri Demokrasi, KA Kitap, Ankara 2014

ERDOĞAN, Mustafa, Özgürlük Perspektifinden Hukuk ve Demokrasi, Kesit Yayınları, Haziran 2013, İstanbul.

FORMAN, Nigel, Constitutional Change in UK, 2003, s.112. BOUDREAUX, Donald J.; PRITCHARD, A.C, “An Economic  Analysis of the Constitutional Amendment Process”, Fordham Law Review, C.62

GANA, Nouri, “Inroduction: Collaborative Revolutionism”, The Making of the Tunusian Revolution: Context, Architects, Prospects, Ed: Nouri Gana, Edinburgh University Press, 2013

GAUSE III, F. Gregory, “The Persistance of Monarchy in the Arabian Peninsula: A Comperative Analysis”, Middle East Monarchies: The Challenge of Modernity, Ed:Joseph Costiner, Boulder-Colo, 2000

GELVIN, James L., The Arab Springs What Everyone Needs to Know, Oxford University Press, 2012

GINSBURG, Tom,; ELKINS, Zachary, BLOUNT Justin, “Does The Process of Constitution-Making Matter”,The Annual Review of Law and Social Science,  http://lexglobal.org/files/ Does%20the%20Process%20of%20Constitution-Making%20 Matter.pdf, Erişim Tarihi: 12.03.2015,

GHAI, Yash; GALLI, Guido, Constitution-building Processes and Democratization: Lessons Learned, http://www.idea.int/ publications/dchs/upload/dchs_vol2_sec6_2.pdf, s. 235

OGBONNAYA, Ufiem Maurice, “Arab Spring in Tunisia, Egypt and Libya: A Comparative Analysis of Causes and Determinants”, Turkish Journal of International Relations, Fall2013, C. 12 S.3, p4, https://mail.google.com/mail/u/0/# inbox/150408d2a3cc2ddb?projector=1, Erişim Tarihi: 15.01.2015,

GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Esasları Ders Kitabı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Şubat 2015, Bursa

GÖZLER, Anayasa Hukukunun Genel Esasları Ders Kitabı, s.106; GÖNENÇ, Levent, TEPAV Anayasa Çalışma Metinleri, 2011, http://www.tepav.org.tr/upload/files/1317886508-3.Anayasa_Yapimi.pdf, Erşim Tarihi: 12.3.2015,

GÖZLER, Kemal, “Asli ve Tali Kurucu İktidar Ayrımı: TBMM Yeni bir Anayasa yapabilir mi?”  Ece Göztepe ve Aykut Çelebi, Demokratik Anayasa Görüşler ve Öneriler, Metis Yayınları, 2012

GUELLALI, Amna, “The Problem with Tunisia’s New Constitution”, https://www.hrw.org/news/2014/02/03/problem-tunisias-new-constitution, Worl Policy Journal, 2014

GÜLENER, Serdar, “Anayasa yapımında yeni bir Paradigma; kapsayıcı, katılımcı, uzlaşmacı anayasa yapımları ve çeşitli örnekler”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XV, Y. 2011, S. 3, s.200

GÜLSOY, Tevfik, Anayasa Yapımı ve Türkiye’de Anayasa Arayışları, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2012

HAKYEMEZ, Y. Şevki, “Anayasa Mahkemelerinin Geleneksel İşlevi Bağlamında Günümüzde Ortaya Çıkan İki Sorun: Yerindelik Denetimi Tartışmaları ve Ulusalüstü Örgüte Üye Devletlerdeki Anayasa Yargısının Konu Bakımından Sınırlandırılması”, Anayasa Yargısı, 24, 2007

HAMBURGER, Philip A., The Constitution’s Accommodation of Social Change, Michigan Law Review, Vol.88, Nov. 1989

HARDIN, Russel, Liberalism, Constitutionalism and Democracy, Oxford University Press, 2014

HARDING, Andrew, The Constitution of Malaysia: A contextual Analysis, 2012

HART, Vivien, “Democratic Constitution Making”, United States Institute of Peace Special Report, http://www.usip.org/sites/ default/files/resources/sr107.pdf, Erişim Tarihi: 12.02.2014,

HASEN, Richard L., “Lobbying, Rent-seeking, and the Constitution”, 64 Stanford Law Review, 191, 200-01 (2012)

HAUGBOLLE, Hostrup Rikke, ‘Rethinkingthe Role of the Media in the TunisianUprising’.  Ed: Nouri GANA.  The Making of the Tunisian Revolution: Context, Architects, Prospects. Edinburgh University Press, 2013

JACKSON, “What’s in a Name? Reflections on Timing, naming and Constitution-making”

JACKSON, Vicki C, “Methodological Challenges in Comparative Constitutional Law”, 28 Penn State International Law Journal, 319, 2010

JACKSON, Vicki C., “What’s in a Name? Reflections on Timing, Naming, and Constitution-making”, William &Mary Law Review, C. 49, S. 4

KABOĞLU, İbrahim Ö., Anayasa Hukuku Dersleri, Genel Esaslar, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2014

KAHKAOUI, Tarek, “The Powers of Social Media”, The Making of the Tunusian Revolution: Context, Architects, Prospects, Ed: Nouri Gana, Edinburgh University Press, 2013

KAPANİ, Münci, Politika Bilimine Giriş, Ankara 1988

KASINOF, Laura,  Requiem for Yemen’s Revolution, http://www.theatlantic.com/international/archive/2015/01/requiem-for-yemens-revolution/384808/, Erişim Tarihi: 20.02.2015

KLUG, Heinz, Constituting Democracy: Law, Globalism and South Africa’s Political Reconstruction, Cambridge Univ.Press, 2000

KOTTOOR, Naveena, Tunisia 2.0, From Revolution to Republic, http://www.bbc.com/news/world-africa-30084512 

KRISHNASWAMY, Sudhir, Democracy and Constituttionalism in India: A study of the Basic Structure Doctrine, 40-42, 2009

LACROIX, Justine, “For a European Constitutional Patriotizm”, 50 Political Studies, 2002

LEHMBRUCH, Gerhard, “Constitution Making in Young and Aging Federal Systems”, Ed.: Keith G.Banting and Richard Simeon, Redesigning the State; The Politics of Constitutional Change, Toronto, 1985

LESLIE, Wolf-Philips, “Constitutional Change in Commonwhealth”, Political Studies, (OUP), C.18, S. 1, 1970

LEVINSON, Sanford, Do Constitutions Have a Point? Reflections on ‘Parchment Barriers’ and Preambles, What Should Constitutions should do? 2011

LIOLOS, John, ‘Erecting New ConstituonalCultures: TheProblemsandPromise Of Constitutionalism Post Arap Spring’, ‘Post-Arab Spring ConstitutionalCultures’, Boston College International &Comparative Law Review, C. 36:219

LINZ, Juan; STEPAN Alfred, Problem of Demokratik Transition and Consolidation, Baltimore, MD: John Hopkins Univ. Press, 1996

LOUGHLIN, Martin, “The Concept of Constituent Power”, Critical Analysis of Law Workshop, University of Toronto, 15 Jan. 2113: http://www.law.utoronto.ca/utfl_file/count/users/ mdubber/CAL/12-13/Loughlin-Paper-Constituent%20Power.pdf, Erşim Tarihi: 12.3.2015,

LOWY, Marina O., “Restructuring  a Democracy: An Analysis of the New Proposed Constitution for Israel”, Cornell International Law Journal, C. 22, S.1, 1989

LUNDE, David,  “Constitutions and Democratic Consolidation: Comparing Egypt and Tunisia”, Josef Korbel School of International Studies Center for Middle East Studies, 15, http://www.du.edu/korbel/media/documents/lunde-david-thesis.pdf, Erişim tarihi:16.12.2014

MARKS, Joseph, How Technology Will Test the Constitution, www.nextgov.com, Erişim tarihi: 15.01.2015

MARZOUKİ, Moncef,  ‘The Making of the Tunisian Revolotiıon: Context, Atchitects, Prospects’ EditedByNouri GANA, Edinburgh UniversityPress

MOHLER, Derra C., Distrusting Democrats-Outcomes of Participatory Constitution-making, University of Michigan Press, 2008,

MOEHLER, Devra C., “Participation and Support for the Constitution in Uganda”, Journal of Modern African Studies, 2006, 44/2, s. 9

MOUSSA, Fadhel, ‘Tunus Ulusal Kurucu Meclisi’nce Anayasa’nın Kaleme Alınması’, Fransızcadan Çeviren:Reha YÜNLÜEL, Anayasa Hukuku Dergisi- Cilt:1, Sayı:2, Yıl: 2012

MINON, Miguel Herrero de, Demokrasiye Geçiş ve Anayasal Tercihler, BDT ülkelerinde Demokraiye Geçiş ve Anayasa Yapımı, (Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasi Komisyonu-Türk Demokrasi Vakfı), Ankara 1993,

NACKENOFF, Carol, “Sanford Levinson’s Our Democratic Constitution, A Constitution for Our Generation”, The Good Society, C. 18, S.1, 2009

ORDESHOOK, Peter C., “Some Rules on Constitutional Design”, Social Philosophy and Policy, C.10, S.2, Yaz 1993,

ORGAD, Liav, “The Preamble in Constitutional Interpretaions”, 8 International journal of Constitutional Law

ÖZBUDUN, Ergun, Demokrasiye Geçiş Sürecinde Anayasa Yapımı, Ankara, 1993

ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Ankara, 1993

ÖZBUDUN, Ergun, “Anayasanın değiştirilemez hükümlerinin bağlayıcılığı”, Zaman, 16.12.2008, Erişim tarihi: 16.10.2014

ÖZÇELİK, Selçuk, Anayasa Hukuku 1 (Umumi Esaslar), İstanbul 1984; TEZİÇ, Erdoğan, Anayasa Hukuku, Ankara, 2008

PAUST, Jordan, International Law, Dignity, Democracy and the Arabspring. Cornell Int’l L.J, C.46, S.1, Kış 2013.

PREUSS, Ulrich K., “The Politics of Constitution Making: transforming Politics into Constitutions”, Law and Policy, Nisan 1991, C..3, S..2,

PRZWORSKI, Adam, Demokrasi ve Piyasa: Doğu Avrupa ve Latin Amerika’da Siyasal ve Ekonomik Reformlar, Çev: İlter Turan, Ankara, 1995

REYNOLDS, Andrew, The Architecture of Democracy, Constitutional design, Conflict Management and Democracy, Oxford University Press, 2002

RONGHI, Miranda, The Argentine Transition to Democracy: Half steps, Breakdown and Revival, www.monitor.upeace.org, Erişim Tarihi:16.11.2014

ROSEN,  Richard, A., “Constitutional Process, Constitutionalism, and the Eritrean Experience”, 24 N.C. Journal of International Law & Comparative Regulations, 263, 277, 1999

RUBENFELD, Jed, The Two World Orders, Science and Technique of Democracy, Council of Europe Publishing, Strasbourg, 2005

RUSTOW, Dankwart A., “Transitions to Democracy, Toward a Dynamic Model”, Comparative Politics, C.2, S..3, Nisan1970,

RUTHERFORD, Bruce K., Egypt After Mubarek, Princeton University Press, Princeton and Oxford, 2008

SAMUELS, Kirsti, “Post-conflict Peace Building and Constitution Making”, 6 Chicago Journal of International Law, 663, 2006

SAN, Coşkun, Anayasa Değişiklikleri ve Anayasa Gelişmeleri, Ankara, 1974

SCHMİTT, Carl, Constitutional Theory, Jeffrey Seitzer ed. Duke University Press, 2008

SCHWARTZ, Bryan, “Lawyers and the Emerging World Constitution”, 1 Asper Review of International Business and Trade Law, 7, 2001

SEVİNÇ, Murat, “Anayasanın Başlangıç İlkeleri”, Ece Göztepe ve Aykut Çelebi, Demokratik Anayasa Görüşler ve Öneriler, Metis yayınları, 2012, s. 62-63

SIEYES, Emmanuel Joseph, What is the third State, Praegaer, 1964

SNEAD, O. Carter, “Technology and the Constitution”, The New Atlantis – Journal of Technology and Society, Bahar 2004

SORENSEN, George, Democracy and Democratization, Boulder, Co: Westview Press, 2008,

STACEY,  Richard, “Constituent Power and Carl Schmitt’s Theory of Constitution in Kenya’s Constituttion-Making Process”, 9 International Journal of Constitutionsl Law, 2011

STORM, Lise, “The Fragile Tunusian Democracy- What Prospects fort he Future”, The Making of the Tunusian Revolution: Context, Architects, Prospects, Ed: Nouri Gana, Edinburgh University Press, 2013, s. 271

STOVER,  Carl F., Technology and Law- A look Ahead: Modern Uses of Logic in Law, March 1963, Arthur Selwyn Miller, Social change and Fundamental Law: America’s Evolving Constitution, Westport, Connecticut, 1979

TANÖR,  Bülent, Osmanlı Türk Anayasa Gelişmeleri (1789-1980), İstanbul, Der Yayınları, 1995

TEZİÇ, Erdoğan, Anayasa Hukuku, İstanbul 1991

TOTTEN, Michael J., Arab Spring or Islamist Winter?, http://www.worldaffairsjournal.org/article/arab-spring-or-islamist-winter, Erişim tarihi: 4.2.2015

TULLOCK, G., ROWLEY, C.K, The Social Dilemma: of Autocracy, Revolution, Coup D’etat  and War, Liberty Fund Inc., 2005

TUSHNET, Mark, Advanced Introduction to Comparative Constitutional Law, Edward Elger Publishing, 2014

TUSHNET, Mark, Constitution Making: An Introduction, Texas Law Review, S. 91, 2013

WAALDIJK, Kees; BARALDI, Matteo Bonini, Sexual Orientation Discriminationin the European Union, 67-69,  2006

VEDEL, Georges, Temel Hukuki Seçenekler, BDT Ülkelerinde Demokrasiye Geçiş ve anayasa Yapımı, Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasi Komisyoonu-Venedik Komisyonu-Türk Demokrasi Vakfı, Ankara, 1993

WHEARE, K.C, Modern Anayasalar, Çev: Mehmet Turhan, İstanbul, 1984

WHEARE, Kenneth, Modern Constitutions, 2nd ed. Oxford: Oxford University Press, 1966

WHINNEY Edward Mc,  Constitution – making: Principles, Process and Practice, Toronto, 1981

WILSON, Richard, The Politics of Truth and Reconciliation in South Africa: Legitimizing the Post-Apartheid State, Cambridge University Press, 2001

“The Best and Worst of Tunisia’s New Constitution”, Çev. Sahar Goussoub, http://www.al-monitor.com/pulse/politics/2014/01/ tunisia-constitution-drafting-best-worst.html#, Erişim Tarihi: 16.08.2014, saat:12.00

“Political Science Association, Notes”, 106 American Political Science Review, No.4, Kasım 2012

Icelanders Back First ‘Crowdsourced Constitution’ Euractiv.Com, www.euractiv.com/enlargement/icelanders-opens-way-crowdsource-news-515543, Erişim Tarihi:15.10.2014

Kenya: Divided by the colours of a New Constitution, IRIN, July 30, 2010, www.irinnews.org, 16.10.2014

ABD Anayasası başlangıç, www.law.cornell.edu/constitution/ preamble Erişim Tarihi:12.09.2014

Jacobson V. Massachusetts, 197 U.S 11, 22 (1905) kararı

http://www.anayasa.gen.tr/1961anayasasi.htm. Erişim 16.10.2014

Arab Uprising: Country by Country – Yemen, http://www.bbc.com/ news/world-12482293, Erişim Tarihi: 22.01.2015