Denizde Yük Taşımacılığında Konteyner Kaynaklı Zararlardan Doğan Sorumluluk

İçindekiler

Önsöz  7

Kısaltmalar  15

GİRİŞ  19

BİRİNCİ BÖLÜM

DENİZDE YÜK TAŞINMASINA İLİŞKİN

KAVRAMLAR, TANIMLAR VE TÜRLERİ

I. GEMİ KAVRAMI VE TANIMI  25

A. Genel Olarak  25

B. Geminin Hukuki Niteliği  33

II. GEMİ TÜRLERİ  35

A. Amaçlarına Göre Gemi Türleri  35

1. Ticari Olmayan Gemiler ve Ticaret Gemileri  35

a. Ticari Olmayan Gemiler  35

b. Ticaret Gemileri  36

2. Yük Gemisi Türleri  37

a. Kuru Yük Gemileri  37

b. Sıvı Yük Gemileri  38

c. Konteyner Gemileri  39

B. Geçiş Kriterlerine Göre Gemiler  40

1. Panamax Gemileri  41

2. Suezmax Gemileri  41

III. DENİZ YÜK TAŞIMACILIĞINDA KONTEYNER KAVRAMI VE UNSURLARI  42

IV. KONTEYNER TAŞIMACILIĞI VE KONTEYNER TARİHÇESİ  42

V. KONTEYNER TANIMI  44

A. 1972 Konteynerlerle İlgili Gümrük Sözleşmesi (Customs Convention on Containers CCC 1972)  45

B. Emniyetli Konteynerler Hakkında Uluslararası Sözleşme (International Convention for Safe Containers–CSC–IMO 1972)  46

C. Eşyanın Deniz Yoluyla Kısmen veya Tam Olarak Taşınmasına Yönelik Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (United Nations Convention on Contracts for the International Carriage of Goods WhollyPartly by Sea–Rotterdam Rules 2009)  48

D. ISO (International Organization for Standadization) Ölçü ve Standartları  50

VI. KONTEYNER TÜRLERİ  51

A. Standart Konteyner  51

B. Üstü Açık ve Düz Tip Konteyner  52

C. Tünel, Yan ve Çift Açılır Kapak Konteyner  53

D. Tank Konteyner  53

E. Araba Taşıyıcı Konteyner  53

F. Özel Amaçlı Konteyner  53

G. Yalıtımlı ve Termal Konteyner  53

H. Havalandırmalı ve Soğutmalı Konteyner  54

VII. DÜZENLİ HAT (LINER) VE DÜZENLİ HAT DIŞI TAŞIMACILIK (NON–LINER) TAŞIMACILIK  55

A. Düzenli Hat (Liner) Taşımacılığı  55

B. Düzenli Hat Dışı (Non–Liner) Taşımacılığı  58

VIII. DENİZDE YÜK TAŞIMA FAALİYETLERİ (NAVLUN SÖZLEŞMESİ)  59

A. Navlun Sözleşmesi Tanımı  59

B. Navlun Sözleşmesinin Hukuki Niteliği  62

C. Navlun Sözleşmesi Unsurları  63

1. Yük Taşıma Taahhüdü  63

2. Taşıma Faaliyetinin Deniz Yolu ile Yapılması  65

3. Yükün Gemi ile Taşınması  67

4. Yükün Taşıyanın Zilyetliği Altında Bulunması  68

5. Taşıma Faaliyetinin Navlun Karşılığında Yapılması  69

D. Navlun Sözleşmesi Tarafları ve Yük İlgilileri  70

1. Taşıyan  70

2. Taşıtan  72

3. Yükleten  73

4. Gönderilen  74

a. Şekli ve Gerçek Gönderilen  75

b. Üçüncü Kişi Gönderilen  76

E. Navlun Sözleşmesi Türleri  77

1. Kırkambar Sözleşmesi  77

2. Çarter Sözleşmeleri  79

a. Yolculuk Çarteri (Voyage Charter)  79

b. Tam Yolculuk Çarteri Sözleşmesi  80

c. Kısmi Yolculuk Çarteri Sözleşmesi  81

3. Zaman Çarteri (Time Charter)  81

4. Miktar Sözleşmesi (Volume/Tonnage Contract)  84

F. Alt Navlun – Asıl Navlun Sözleşmeleri  88

İKİNCİ BÖLÜM

KONTEYNER KAYNAKLI ZARARLAR VE

TARAFLARIN SORUMLULUKLARI

I. KONTEYNER TAŞIMACILIK FAALİYETİ ÇERÇEVESİNDE GERÇEKLEŞEN ZARARLAR  91

II. ZARAR KAVRAMI VE TANIMI  100

A. Zarar Tanımı  102

B. Zarar Türleri  107

1. Yük Zararı  107

a. Yükün Zıyaı  107

b. Yük Hasarı  110

2. Gecikme Zararı (Geç Teslim)  113

III. TAŞIYANIN SÖZLEŞMEDEN KAYNAKLANAN SORUMLULUĞU  117

A. Uluslararası Sözleşmeler  117

B. Türk Hukuku  122

C. Sorumluluk Sebepleri  126

1. Başlangıçtaki Denize, Yola ve Yüke Elverişsizlik  126

a. Geminin Başlangıçtaki Elverişsizliği  126

b. Konteynerler Bakımından Başlangıçtaki Denize, Yola, Yüke Elverişsizlik  131

2. Yükün Zıya veya Hasara Uğraması ya da Geç Teslimi  137

a. Sorumluluk Şartları  137

b. Yük Zıya, Hasarı ve Geç Tesliminden Doğan Zararlardan Kaynaklanan Sorumluluktan Kurtulma Halleri  141

ba. Taşıyanın, Kendisinin ve Adamlarının Kusursuzluğunu İspatlaması  141

bb. Mutlak Sorumsuzluk Sebepleri  143

bc. Muhtemel Sorumsuzluk Sebepleri  148

c. Kurtarma  150

d. Yük Zıya, Hasar ve Geç Tesliminin Bildirimi  151

D. Sorumluluk Sınırı  154

1. Yük Hasarı ve Zıyaı Durumunda  154

a. Koli ve Ünite Kavramları  156

b. Konteyner ile Taşınan Yük  160

2. Yükün Geç Teslimi  165

3. Sorumluluk Sınırlarının Birlikte Uygulanması  166

E. Sorumluluk Sınırlama Hakkının Kaybı  166

F. Taşıyan ve Fiili Taşıyanın Sorumluluğu  170

1. Fiili Taşıyan Kavramı  170

2. Taşıyan ile Fiili Taşıyanın Sorumluluğunun Birlikte Değerlendirilmesi  171

IV. TAŞIYAN VE ADAMLARININ KONTEYNER KAYNAKLI ZARARLARDAN DOĞAN SÖZLEŞME DIŞI SORUMLULUĞU  173

A. Taşıyanın Adamları ile Birlikte Sözleşme Dışı Sorumluluğu  173

B. Taşıyanın Adamlarının Sözleşme Dışı Sorumluluğu  175

C. Haksız Fiil Kavramının Konteyner Kaynaklı Zararlar Açısından Değerlendirilmesi  176

D. Konteyner Zararları Açısından Haksız Fiil Unsurlarının Değerlendirilmesi  178

Haksız Fiil Kapsamındaki Konteyner Zararı Hükümleri  181

V. TAŞIYANIN KONTEYNER KAYNAKLI ÇEVRE ZARARLARINDAN SORUMLULUĞU  182

A. Uluslararası Düzenlemeler  182

1. Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (UNCLOS)  182

2. Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşme (MARPOL)  184

3. Tehlikeli ve Zararlı Maddelerin Deniz Yoluyla Taşınmasından Kaynaklanan Zararın Tazmini ve Sorumluluğu Hakkında Uluslararası Sözleşme (HNS)  185

B. Türk Hukuku  188

1. Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Deniz Kirliliği ve Çevre Zararı  188

2. Çevre Kanunu Kapsamında Deniz Kirliliği ve Çevre Zararı  189

VI. TAŞITAN, YÜKLETEN VE GÖNDERİLENİN HUKUKİ SORUMLULUĞU  192

A. Türk Hukuku  192

B. Rotterdam Kuralları Gereğince Sorumluluk  197

C. Denizde Tehlikeli Yük Taşınması Kaynaklı Sorumluluk  202

1. Taşıtanın İşaretleme ve Etiketleme Borcu  204

2. Taşıtanın Ambalajlama Borcu  205

3. Sorumluluk  205

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KONTEYNER KAYNAKLI ZARARLAR SONUCUNDA

TARAFLAR VE SORUMLULUKLARININ

SİGORTA HUKUKU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

I. GENEL OLARAK  207

II. ZARAR SİGORTALARI  211

A. Mal Sigortası  212

B. Sorumluluk Sigortaları  216

III. KORUMA VE TAZMİN (PROTECT & INDEMNITY) SİGORTASI  219

A. Tarihçesi  219

B. Tanımı ve Niteliği  220

C. Teminat ve Kapsamı  222

IV. GENEL ŞARTLAR VE KLOZLAR  228

A. Genel Şartlar  228

1. Yük Sigortası Genel Şartları  229

2. Tekne Poliçesi Genel Şartları  231

B. Klozlar  233

1. Yük Klozları  233

2. Tekne ve Yat Klozları  234

3. Konteyner Klozları  236

Sonuç  239

Kaynakça  245

Kavram Dizini  255