Eşya Hukuku Cilt:I ( Giriş - Zilyetlik - Tapu Sicili )

İçindekiler

3. Baskıya Önsöz  7

Kısaltmalar  39

Birinci Bölüm

GİRİŞ – TEMEL KAVRAM VE İLKELER

§ 1. EŞYA HUKUKUNUN YERİ, KAYNAKLARI VE KONUSU

I. EŞYA HUKUKUNUN KAYNAKLARI VE ÖZEL HUKUKTAKİ YERİ  47

A. Genel Olarak  47

B. Eşya Hukukunun Kaynakları  47

1. Temel Kaynaklar  47

a. Anayasa ve Diğer Kamu Kuralları  47

b. Türk Medeni Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu  48

c. Özel Kanunlar  48

d. Tüzük ve Yönetmelikler  49

e. Temel Kavramlar ve Eşya Hukukunun Genel İlkeleri  49

2. Tamamlayıcı Kaynaklar  50

a. Örf ve Adet Kuralları  50

b. Hâkimin Yarattığı Hukuk Kuralları  50

3. Yardımcı Kaynaklar  50

a. Doktrin  50

b. Yargı Kararları  51

C. Eşya Hukukunun Malvarlığı Hukukunun Bir Bölümünü Oluşturması  52

D. Eşya Hukukunun Sınırlı Olarak İrade Özerkliğine İmkân Tanıması  53

II. EŞYA HUKUKUNUN KONUSU  53

A. Kişinin Eşya Üzerinde Doğrudan Doğruya Hâkimiyetini Düzenlemesi  54

B. Eşya Hukukunun, Eşya Üzerindeki Hakkın Kurulmasını ve Sona Ermesini Düzenlemesi  54

C. Eşya Hukukunun, Eşya Üzerinde Kurulan Hakları ve Bu Hakların Sınırlarını Belirlemesi  55

D. Eşya Hukukunun, Eşya Üzerinde Birden Fazla Hak Sahibi Olan Kişilerin Eşyadan Yararlanmasını ve Onu Yönetimini Düzenlemesi  55

1. Eşya Hukukunun Kişilerin Birlikte Mülkiyetinde Bulunan Eşyadan Yararlanılmasını ve Yönetimini Düzenlemesi  55

2. Eşya Hukukunun Sınırlı Ayni Hak Sahibinin Yükümlenen Eşya Üzerindeki Yararlanmasını Düzenlemesi  56

§ 2. EŞYA HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI

I. EŞYA  57

A. Kavram  57

B. Unsurları  58

1. Kişilik Değerleri Dışında Varlık Olması (Kişilik Dışılık)  58

a. Gerçek Kişinin Bedeni ve Uzuvları  58

b. Bedenden Ayrılan Uzuvlar (Organlar)  58

c. İnsan Cesedi ve Parçası  59

d. Protez  60

e. Üreme Hücreleri veya Embriyo  60

f. Hayvan  63

2. Ekonomik Bir Değeri Olan Tanımlanabilir Belirli Bir Maddi Varlık Olması  64

a. Belirli Maddi Bir Varlık (Belirlilik)  64

aa. Kural  64

bb. İstisnalar  68

aaa. Enerji ve Doğal Güçler  68

bbb. Kanunla Belirlenmiş Bazı Haklar  69

(1). Bağımsız ve Sürekli Haklar  69

(2). Bağımsız Bölümler  69

(3). Başkasına Devredilebilen Hak ve Alacaklar  69

b. Tanımlanabilir Maddi Bir Varlık (Tanımlanabilirlik)  70

aa. Basit Eşya  71

bb. Birleşik Eşya  72

cc. Birlikte Eşya  72

dd. Eşya Topluluğu  72

aaa. Malvarlığı (Hukuki Eşya Birliği)  72

bbb. Fiili Eşya Birliği  74

ccc. Ekonomik Eşya Birliği: Eklenti  74

c. Ekonomik Bir Değeri Olan Maddi Bir Varlık (Ekonomik Değerlilik)  74

3. Maddi Varlık Üzerinde Hukuki Olarak Hâkimiyete Elverişli Olmalı (Edinmeye Elverişlilik)  75

C. Çeşitleri  76

1. Özel Mülkiyete Konu Eşya – Kamu Mülkiyetine Konu Eşya  76

a. Kamu Malları  76

aa. İdarenin Kamu Malları  78

bb. Genel Mallar  79

cc. Kamu Finans Malları  79

b. Diğer Kamu Mülkiyetine Tabi Mallar  80

aa. Yabancı Gerçek Kişilerin Taşınmaz ve Sınırlı Ayni Hak Edinimi  80

bb. Yabancı Ticari Şirketlerin Taşınmaz ve Sınırlı Ayni Hak Edinimi  81

cc. Yabancı Sermayeli Ticari Şirketlerin Taşınmaz ve Sınırlı Ayni Hak Edinimi  82

2. Taşınır Eşya – Taşınmaz Eşya  84

3. Misli Eşya – Misli Olmayan Eşya  86

4. Parça Eşya – Çeşit (Cins) Eşya  87

5. Tüketilebilen Eşya – Tüketilemez Eşya  87

6. Bölünebilen Eşya – Bölünemeyen Eşya  89

7. Sahipsiz Eşya  90

II. AYNİ HAK  90

A. Kavram  90

1. Ayni Hak ve Ayni İşlem Tanımı  90

2. Ayni Hakkı Açıklayan Görüşler  91

a. Hâkimiyet Görüşü  91

b. Kişici (Şahısçı) <erga omnes> Görüş  91

c. Karma Görüş  92

d. Düzenleme Görüşü  92

3. Ayni Hakkın Çifte Yapısal Olgusu  92

a. Eşya Üzerinde Doğrudan Hâkimiyet Vermesi (Amaçsal Olgu)  93

b. Herkese Karşı İleri Sürülebilmesi (Mutlak Hak – Normatif Olgu)  94

B. Niteliği  95

1. Ayni Hakkın Bir – Subjektif– Hak Olması  95

2. Mutlak Hak Niteliğinde Olması (Mutlaklık İlkesi)  95

a. Genel Olarak  95

b. Diğer Haklardan Ayrılması  96

aa. Diğer Mutlak Haklardan  96

bb. Nispi Haktan, Özellikle Alacak Hakkından  97

aaa. Genel Olarak  97

bbb. Ayni Hakkın Alacak Hakkından Farkları  97

ccc. Ayni Hakkı ile Alacak Hakkı Ayrımının Sonuçları  98

(1). Unsurları ve Hakka Etkileri Yönünden  98

(2). Korunması Yönünden  99

(3). İcra–İflas Hukuku Yönünden  99

c. Eşyaya Bağlı Haktan Ayrılması  100

aa. Kavram  100

bb. Niteliği  101

cc. Karakteristik Olguları ve Bunlar Arasındaki İlişki  102

aaa. Genel Olarak  102

bbb. Eşyaya Bağlı Borcun Nispi Niteliği  103

ccc. Eşyaya Bağlı Hakkın Nispi Niteliği  104

(1). Eşya Hukukunun Genel İlkelerinin Uygulanması  104

(2). Eşyaya Bağlı Borcun Konusunu Olumlu Edim Oluşturması  104

dd. Çeşitleri  104

aaa. Kanundan Doğan Eşyaya Bağlı Borç  104

bbb. Hukuki İşlemden Doğan Eşyaya Bağlı Borç  106

d. Zilyetlikten Ayrılması  107

3. Eşya Üzerindeki Hak Olan Ayni Hakkın Diğer Nitelikleri  107

a. Eşya Üzerindeki Hakkın Tipik Yapısını Yansıtması  107

b. Malvarlığı Hakkı Niteliği  107

c. Asli Hak Niteliği  108

d. Ayni Hakkın Tekelci (İnhisari) Niteliği  108

4. Çeşitleri: Ayni Hakkın Kapsamına Göre: Mülkiyet ve Sınırlı Ayni Haklar  108

a. Genel Olarak  109

b. Mülkiyet Hakkı ile Sınırlı Ayni Hak Hakları Arasındaki İlişkiye İlişkin Görüşler  109

aa. Bölünme Görüşü  109

bb. Yükleme Görüşü  109

c. Tam Hâkimiyet Veren Hak: Mülkiyet  110

d. Sınırlı Hâkimiyet Veren Haklar: Sınırlı Ayni Haklar  111

aa. Genel Olarak  111

bb. Ayni Hakkın Konusuna Göre  111

cc. Eşya Üzerindeki Yetkiye Göre  112

aaa. İrtifak Hakları  112

(1). Yararlanma Yetkisinin Kapsamı Açısından  112

(2). Yararlanma Yetkisinin Tarzı Açısından  113

(3). Hak Sahibinin Tayini Açısından  114

(a). Kişiye Bağlı İrtifaklar  114

(b). Eşyaya Bağlı İrtifaklar  117

(c). Diğer İrtifaklar  118

bbb. Rehin Hakları  118

(1). Taşınmaz Rehni  119

(a). İpotek  120

(b). İpotekli Borç Senedi  121

(c). İrat Senedi  122

(2). Taşınır Rehni  122

(a). Teslime Bağlı Rehin  123

(b). Bir Sicile Tescili Zorunlu Olan Rehin  124

(c). Hapis Hakkı  124

ccc. Taşınmaz Yükü  126

dd. Sınırlı Ayni Hakların İçeriğine Göre Çeşitleri: Yararlanma Hakları – Ayni Teminat (Paraya Çevirme) Hakları  126

aaa. Yararlanma Hakkı  127

bbb. Ayni Teminat (Paraya Çevirme) Hakkı  127

(1). Eşya Sahibinin Tayinine Göre  127

(2). Hak Sahibini Belirlemeye Göre  128

(a). Eşyaya Bağlı Ayni Haklar  128

(b). Kişiye Bağlı Ayni Haklar  128

(c). Eşyaya veya Kişiye Bağlı Sınırlı Ayni Haklar  129

(d). Alacağa Bağlı Ayni Haklar  129

§ 3. EŞYA HUKUKUNUN GENEL İLKELERİ

I. GENEL OLARAK  131

II. ALENİYET İLKESİ  132

A. Aleniyet İlkesi (Kamuya Açıklık İlkesi)  132

B. Aleniyet (Kamuya Açıklık) Araçları  133

1. Genel Olarak  133

2. Taşınırlarda Aleniyet (Kamuya Açıklık) Araçları: Zilyetlik, Siciller  134

a. Zilyetlik  134

b. Siciller  134

aa. Mülkiyeti Saklı Tutma Kaydıyla Devir Sözleşmesi Sicili  135

bb. Ticari İşletmelerde Taşınır Rehni Sicili  135

cc. Hayvan Rehni Sicili  135

dd. Gemi Sicili  136

ee. Uçak Sicili  137

ff. Maden Sicili  137

gg. Kamuya Açık Yerlerin İşletilmesinden Doğan Kamu Borçları İçin Bu Yerlerdeki Eşya Üzerindeki Rehin  137

3. Taşınmazlarda Aleniyet (Kamuya Açıklık) Araçları: Tapu Sicili, Kat Mülkiyeti Sicili  137

a. Genel Olarak  137

b. Tapu Sicilinin Etkisi  138

aa. Tapu Sicilinin Olumsuz (Kurucu) Etkisi  138

bb. Tapu Sicilinin Olumlu (Maddi) Etkisi  138

C. Aleniyet İlkesinin Etkisi  139

1. Genel Olarak  139

2. Hak Karinesi Etkisi  139

3. Taşınmazlarda Aleniyet İlkesinin Yansımaları ve Etkileri  140

a. Taşınmazlarda Sınırlı Açıklık İlkesi  140

aa. Genel Olarak  140

bb. İnceleme ve Örnek Alma Hakkı  140

cc. Elektronik Ortamda Verilere Erişim Hakkı  142

dd. Kaydın Herkesçe Bilindiği İlkesi  142

ee. Kaydın İçeriğinin Doğru Olduğuna Kanıt Oluşturması İlkesi  142

b. Taşınmazların Tapu Siciline Kayıt İlkesi  142

c. Ayni Hakların Tescili İlkesi  143

aa. Tescille Kazanım İlkesi  143

aaa. Mutlak Tescil İlkesi  143

bbb. Nispi Tescil İlkesi  144

bb. Tescil İçin Talep Zorunluluğu  144

d. Sebebe Bağlılık İlkesi  145

aa. Genel Olarak  145

bb. Sebepte Şekil Zorunluluğu  146

e. Tescilde Öncelik İlkesi  148

f. Tescilin Hakkın Sahibini ve İçeriğini Belirlemesi Etkisi (Tescilin Hakkın İçeriğini Belirleme İlkesi)  148

g. Tapu Siciline Güven (Maddi Aleniyet) İlkesi  148

4. Taşınırlarda Aleniyet İlkesinin Yansımaları ve Etkileri  149

a. Zilyetliğin Olumsuz (Kurucu) Etkisi ve Olumlu (Maddi) Etkisi  149

aa. Zilyetliğin Olumsuz (Kurucu) Etkisi  149

bb. Zilyetliğin Olumlu (Maddi) Etkisi  149

b. Taşınırlarda Teslim İlkesi  149

III. İYİNİYETLİ KAZANIMLARIN KORUNMASI İLKESİ  150

A. Genel Olarak  150

B. Taşınmazlarda  151

C. Taşınırlarda  151

IV. TİPE BAĞLILIK (NUMERUS CLAUSUS) İLKESİ VE TİPİN KAPSAMININ BELİRLİLİĞİ İLKESİ  152

A. Genel Olarak  152

B. Tipe Bağlılık (Numerus Clausus) İlkesi  153

1. Genel Olarak  153

2. Tipe Bağlılık İlkesine Aykırılık  154

C. Tipin Kapsamının Belirliliği İlkesi  155

1. Genel Olarak  155

2. Tipin Kapsamının Belirlenmesi İlkesine Aykırılık  156

V. BELİRLİLİK (MUAYYENLİK) İLKESİ  157

A. Kural  157

B. Rehinde Belirlilik İlkesi  158

VI. SEBEBE BAĞLILIK İLKESİ  159

A. Genel Olarak  159

B. Kazandırma ve Kazandırma İşlemi  159

C. Kazandırma İlkesi (Sistemi): Teslim ve Tescil İlkesi (Sistemi)  161

D. Kazandırmanın Hukuki Sebebi  161

1. Hukuki Sebep (Causa) Kavramı  161

2. Hukuki Sebep Çeşitleri  162

3. Kazandırma İşlemin Sebebe Bağlılığı (İlliliği) veya Soyutluğu  162

E. Borçlandırıcı İşlem ve Tasarruf İşlemi  163

1. Borçlandırıcı İşlem  163

2. Tasarruf İşlemi  164

a. Kavram  164

b. Tasarruf İşlemlerinde Tasarruf Yetkisi Olgusunun Zorunluluğu  165

c. Tasarruf İşlemlerinin Hukuki Olguları  165

aa. Tasarruf İşleminden Önce Mevcut Bir Malvarlığı Hakkının Olması  165

bb. Tasarruf İşleminden Sonra Hakta Meydana Gelmiş Bir Sonuç (Etki) Gerçekleşmesi  165

3. Borçlandırıcı İşlemin Tasarruf İşleminden Farkları  166

4. Borçlandırıcı İşlemlerin ve Tasarruf İşlemlerinin Etkisi  166

a. Genel Olarak  166

b. Sözleşmenin Hakka Etkisinde Sistemler: Ayrılık İlkesi (Sistemi)  166

aa. Birlik İlkesi (Sistemi)  167

bb. Ayrılık İlkesi (Sistemi)  167

F. Tasarruf İşleminin Sebebe Bağlılığı veya Soyutluğu  168

1. Genel Olarak  168

2. Tasarruf İlkesinin Sebebe Bağlılığının Uygulama Alanları  170

a. Taşınmaz Mülkiyetini Geçiren Tasarruf İşlemleri  170

b. Taşınır Mülkiyetini Geçiren Tasarruf İşlemleri  170

c. Diğer Uygulama Alanları  171

d. Ayrımın Sonuçları: Bağlayıcı Temel (Borçlandırıcı) İşlem Olmadan Geçerli Tasarrufun Olmadığı  172

aa. Hukuki İşlemin (Sebebin) Geçersizliğinde Uygulanması  172

aaa. Genel Olarak  172

bbb. Hukuki Sonuçları  172

bb. Hukuki İşlemin Sona Erdirilmesinde Uygulanması  173

cc. Soyutluk İlkesi ile Hukuki Sonuçlarının Karşılaştırılması  173

VII. KATILMA (İLTİHAK) VEYA BAĞLANMA İLKESİ  174

A. Kural: Asıl Şeye Katılanın veya Bağlı Kılınan Şeyler Asıl Şeyin Hukuki Rejimine Tabi Olması  174

1. Genel Olarak  174

2. Katılma İlişkisi: Bütünleyici Parça  174

3. Bağlanma İlişkisi: Eklenti  175

B. Hukuki Sonuçları  175

1. Mülkiyet Hakkının Kapsamı Bakımından  176

2. Taşınmaz Mülkiyetinin Kapsamı Bakımından  176

3. Rehnin Kapsamı Bakımından  176

C. İstisnaları  176

VIII. ZAMAN İTİBARI İLE ÖNCELİK İLKESİ  176

A. Kural: Zaman İtibarı ile Öncelik İlkesi  176

B. Uygulama Alanı  177

1. Genel Olarak  177

2. Rehin Hakkında Uygulanması  177

3. Taşınırlarda Zaman İtibarı ile Öncelik İlkesi  179

4. Taşınmazlarda Zaman İtibarı ile Öncelik İlkesi  179

C. İstisna: Derece Sistemi  180

İkinci Bölüm

ZİLYETLİK

§ 4. GENEL OLARAK ZİLYETLİK

I. ZİLYETLİĞİN HUKUKİ OLGU OLARAK YERİ VE FONKSİYONU  183

II. YASAL DÜZENLENMESİ  185

III. İNCELEME SİSTEMATİĞİMİZ  185

§ 5. ZİLYETLİK KAVRAMI

I. GİRİŞ  187

A. Genel Olarak  187

B. Terim  187

C. Tarihi Gelişimi  187

II. TANIM  188

III. KONUSU  190

IV. HUKUKİ NİTELİĞİ  191

A. Hak Görüşü  192

1. Ayni Hak Görüşü  192

2. Nispi Hak Görüşü  192

B. Hukuki Durum Görüşü  193

V. UNSURLARI  194

A. Temel Görünüm Şekli: Eşya Zilyetliği  194

1. Fiili Hakimiyet  194

a. Genel Olarak  194

b. Fiili (Maddi) Etki  195

c. Mekansal Fiili (Maddi) İlişki  195

d. Maddi (Fiili) Mekansal İlişkinin Sürekliliği  196

e. Fiili Hakimiyetin Görünürlüğü  197

2. Hâkimiyet İradesi  198

3. Niteliği  200

a. Doğal İrade  200

b. Genel İrade  200

c. Özel Durumlar  201

B. İstisnai Görünüm Şekilleri  201

1. Hak Zilyetliği  201

a. Kavram  201

b. Hukuki Olguları  202

aa. Taşınmaz Üzerine İrtifak Hakkı veya Taşınmaz Yükünden Doğan Bir Hak Olmalı  202

bb. Hak Fiilen Kullanılmalı  203

2. Hukuki Sonucu  204

3. Fiktif (Sanal) Zilyetlik  204

a. Mirasçıların Zilyetliği  204

b. Bulunmuş Eşyanın Teslim Edildiği Kişilerin Zilyetliği  205

C. Benzer Kavramlardan Ayırt Edilmesi  205

1. Mülkiyetten  205

2. Hayvan Bulunduran ve İşletenden  206

3. Hizmet Zilyedinden  206

a. Genel Olarak  206

b. Zilyet Sahibine Yardım İlişkisinde Talimata Bağlılık  207

c. Talimata Bağlılık İlişkisinin Görünürlüğü  208

d. Kavram  209

e. Zilyetlikten Ayırt Edilmesi  209

f. Organın Zilyetliği ve Hizmet Zilyetliği  211

g. Banka Kasa Sözleşmesinde  212

VI. FONKSİYONLARI  213

A. Toplumsal Düzeni ve Güvenliği (Huzuru) Sağlama Fonksiyonu  213

1. Huzur Fonksiyonu  213

2. Huzur Fonksiyonunu Açıklayan Görüşler  214

a. Huzur Teorisi  214

b. Süreklilik Teorisi  214

c. Görüşümüz  214

3. Hukuki Koruma Fonksiyonu  215

B. Aleniyeti Sağlama Fonksiyonu  215

1. Hakkı Kurma Etkisi  216

2. Hakkı Zamanaşımı ile Kazandırma Etkisi  216

3. Karine Etkisi  216

4. Güvenin Korunması Etkisi  216

§ 6. ZİLYETLİK ÇEŞİTLERİ

I. GİRİŞ  217

II. DOLAYLI ZİLYETLİK – DOLAYSIZ ZİLYETLİK  217

A. Genel Olarak  217

B. Çeşitleri  218

1. Dolaysız Zilyetlik  218

2. Dolaylı Zilyetlik  219

C. Hukuki Sonuçları  220

1. Zilyetliğin Korunmasında  220

2. Taşınır Mülkiyetinin Zamanaşımı ile Kazanımında  220

3. Kaybedilen Eşyada  221

III. BASİT ZİLYETLİK – KADEMELİ ZİLYETLİK  221

A. Basit (Yalın) Zilyetlik  221

B. Kademeli Zilyetlik  222

1. Genel Olarak  222

2. Kademeli Geçerli Katılım İlişkisi ve Zilyetliğe Katılım İradesi  223

3. İkili Kademenin Çeşitleri  225

a. Asli Zilyetlik  225

b. Fer’i Zilyetlik  225

c. Başkası İçin Zilyet  226

4. Hukuki Sonuçları  227

a. Temel Sonuç: Asli Zilyedin Fiili Hakimiyeti Sona Erse Bile Fer’i Zilyetle Birlikte Zilyet Olması (Fiksiyon Zilyet)  227

b. Eşler Arasında  227

c. Ön Mirasçı – Art Mirasçı  228

d. Mülkiyeti Saklı Tutma Sözleşmesinde  228

IV. KENDİSİ İÇİN ZİLYET – BAŞKASI İÇİN ZİLYET  228

A. Kendisi İçin Zilyet  228

1. Genel Olarak  228

2. Ayni Hak (Malik) Sahibi Sıfatıyla Zilyet – Başka Sıfatla Zilyet  229

B. Başkası İçin Zilyet  229

V. BÜTÜN (TAM) ZİLYET – KISMİ ZİLYET  229

VI. HAKKA DAYANAN ZİLYET – HAKSIZ ZİLYET  230

A. Hakka Dayanan Zilyet  230

B. Haksız Zilyet  231

1. Genel Olarak  231

2. Çeşitleri  231

a. İyiniyetli Haksız Zilyet  232

b. Kötüniyetli Haksız Zilyet  232

VII. TEK BAŞINA ZİLYETLİK – BİRLİKTE ZİLYETLİK  232

A. Tek Başına Zilyetlik  232

B. Birlikte Zilyetlik  232

1. Genel Olarak  232

2. Ayrılması ve Mülkiyet Çeşitleriyle Olan İlişkisi  233

3. Çeşitleri  234

a. Elbirliği (İştirak Halinde) Zilyetlik  234

b. Paylı (Müşterek) Zilyetlik  234

c. Yan Zilyet  235

4. Hukuki Sonuçları  235

§ 7. ZİLYETLİĞİN KAZANILMASI VE KAYBEDİLMESİ

I. GENEL OLARAK  237

II. ZİLYETLİĞİN KAZANILMASI  238

A. Zilyetliği Kazanma Yolları  238

1. Genel Olarak  238

2. Aslen Kazanma  240

a. Kavram  240

b. Hukuki Olguları  240

aa. Objektif Unsur  241

bb. Subjektif Unsur: Aslen Kazanma (Hâkimiyet) İradesi  241

c. Zilyetliği Haklı Aslen Kazanma – Zilyetliği Haksız Aslen Kazanma  242

3. Devren Kazanma  242

a. Kavram  242

b. Zilyetliğin Devri ile Mülkiyetin Devri Arasındaki İlişki  243

c. Çeşitleri  245

aa. Genel Olarak  245

bb. Eşyanın Teslimi ile Zilyetliğin Kazanımı  246

aaa. Genel Olarak  246

bbb. Çeşitleri  246

(1). Hazırlar Arasında Devir  246

(a). Eşyanın Teslimi  247

(b). Eşyada Hâkimiyeti Sağlayacak Araçların Teslimi  247

(2). Tarafların Zilyetliğin Teslimle Devrinde Uzlaşması  248

(a). Zilyetliğin Teslimle Devrinde Anlaşma  248

(b). Zilyetlik Sözleşmesi ile Karşılaştırılması  250

(c). Üçüncü Kişi Yararına Bağışta Bağışlananın Zilyetliği  250

(3). Hazır Olmayanlar Arasında Devir (Temsilciye Teslim)  250

(a). Genel Olarak  250

(b). Niteliği  251

ccc. Hukuki Sonucu  253

(1). Zilyet Temsilcisi Doğrudan Temsilci İse  254

(2). Zilyet Temsilcisi Dolaylı Temsilci İse  254

(3). Yetkisiz Zilyet Temsilcisi  255

(4). Vekaletsiz İşgörenin Temsili  255

cc. Eşyanın Teslimi Olmaksızın Zilyetliğin Kazanımı (Zilyetlik Sözleşmesi ile Zilyetliğin Kazanımı)  255

aaa. Genel Olarak  255

bbb. Zilyetlik Sözleşmesi  257

(1). Genel Olarak  257

(2). Sözleşme Niteliği  257

(3). Tarafların İradi Temsili  258

(4). Zilyetlik Sözleşmesinin Sebep İşlemden Soyutluğu  259

(5). Çeşitleri  260

(a.). Zilyetliğe Açık Durumunun Devri  260

(aa). Kavram  260

(bb). Hukuki Olguları  262

(aaa). Devredenin Eşya Üzerinde Doğrudan Zilyet Olması  262

(bbb). Üzerinde Zilyetlik Kurulabilmeye Elverişli Açık Eşya Olmalı  262

(ccc). Zilyetlik Sözleşmesi  262

(cc). Hukuki Sonucu  263

(b). Kısa Elden Zilyetliğin Devri  264

(aa). Kavram  264

(bb). Hukuki Olguları  265

(aaa). Zilyetliği Kazanacak Olanın Hâlihazırda Zilyet Olması  265

(bbb). Kısal Elden Zilyetliğin Devri Sözleşmesi  265

(cc). Hukuki Sonuçları  265

dd. Hükmen Teslim  266

aaa. Genel Olarak  266

bbb. Kavram  267

ccc. Hukuki Olguları  268

(1). Devredenin Dolaysız Zilyet Kalması  268

(2). Özel Hukuki İlişki  268

(3). Somut Hükmen Teslim  270

(4). Uygulama Alanı  270

(5). İspatı  271

ddd. Hükmen Teslim Sözleşmesi  271

(1). Genel Olarak  271

(2). Zilyetliğin Devredilmesine İlişkin Sözleşme: Zilyetliğin Hükmen Teslimi Sözleşmesi  272

eee. Hukuki Sonuçları  273

fff. Özel Durumlar  273

(1). Elden Bağışlama  273

(2). Teslim Şartlı Rehin  274

(a). Genel Olarak  274

(b). Hükmen Teslimle Kanuna Karşı Hile  274

ee. Zilyetliğin Havalesi  275

aaa. Genel Olarak  275

bbb. Kavram  276

ccc. Hukuki Olguları  277

(1). Dolaylı Zilyet Olunan Bir Eşyanın Devri Söz Konusu Olmalı  277

(2). Üçüncü Kişinin Özel Bir Hukuki İlişkiye Dayanarak Eşyaya Dolaysız Zilyet Olması  277

(a). Genel Olarak  277

(b). İstihkak Hakkından Talebin Ayrılmasında Hükmen Teslim  278

(3). Zilyetliğin Havalesi Sözleşmesi  279

ddd. Hukuki Sonuçları  280

(1). Zilyetliğin Havalesi Sözleşmesinin Tarafları Arasındaki İlişki  281

(2). Zilyetliğin Havalesi Sözleşmesi Tarafları ile Üçüncü Kişi (Dolaysız Zilyet) Arasındaki İlişki  281

(a). Genel Olarak  281

(b). Niteliği  282

(c). Bildirimin Şekli  283

(d). Bildirimin Hukuki Sonuçları  283

(aa). Bildirimden Önce  283

(bb). Bildirimden Sonra  283

(e). Dolaysız Zilyedin Eşyayı Geri Vermekten Kaçınması  284

eee. Özel Durumlar  286

ff. Emtiayı Temsil Eden Evrakların Teslimi  287

aaa. Genel Olarak  287

bbb. Hukuki Olguları  287

(1). Emtia Taşıyıcıya ya da Ardiyeciye veya Umumi Mağazaya Bırakılmış Olmalı  288

(2). Emtiayı (Eşyayı) Temsil Eden Kıymetli Evrak Teslim Edilmeli  288

ccc. Hukuki Sonucu  290

(1). Emtianın Teslim Edilmiş Sayılması  290

(2). Verme Yükümlülüğünde Hapis Hakkı  292

(3). İyiniyetli Emtiayı Teslim Alanın Korunması  293

III. ZİLYETLİĞİN KAYBEDİLMESİ  293

A. Genel Olarak  293

B. Fiili Hâkimiyetinin Sürekli Kaybedilmesi  294

1. Fiili Hâkimiyetin Geçici Kaybı veya Sürekli Kaybı Kavramı  294

2. Fiili Hâkimiyetin Sürekli Kaybıyla Zilyetliğin Kaybedilmesi  296

a. Zilyedin Rızası ile Zilyetliğin Kaybedilmesi  296

b. Zilyedin Rızası Dışında Zilyetliğin Kaybedilmesi  298

§ 8. ZİLYETLİĞİN KORUNMASI

I. ZİLYETLİĞİN KORUNMASININ AMACI VE FONKSİYONU  299

A. Genel Olarak  299

B. Zilyetliğin Korunmasının Sebebi  299

1. Genel Olarak  299

2. Eşya Üzerindeki Haklardan Bağımsızlığı ve Bunlarla İlişkisi  300

3. Konusu  300

C. Hukuki Olguları  301

1. Zilyetliği İhlal (El Atma)  301

2. Zilyetliğin Hukuka Aykırı Olarak İhlali: Zilyetliğe Yasak El Atma  302

a. Genel Olarak  302

b. Görünüm Şekilleri: Zilyetliğin Gaspı (Elinden Alınması) ve Zilyetliğe Saldırı  303

aa. Zilyetliğin Gaspı (Elinden Alınması)  303

bb. Zilyetliğe Saldırı  303

3. Hukuka Uygunluk Sebebinin Bulunmaması  305

a. Özel Hukuktan Kaynaklanan Hukuka Uygunluk Sebepleri  305

aa. Genel Olarak  305

bb. Zilyedin Rızası  306

b. Kamu Hukukundan Kaynaklanan Hukuka Uygunluk Sebepleri  306

D. Zilyetliği Korunan Kişi: Zilyet  307

1. Genel Olarak  307

2. Hak Zilyetinin Durumu  307

3. Kademeli Zilyetlikte  308

a. Asli Zilyet ve Fer’i Zilyet İlişkisinde  308

b. Dolaylı Zilyet ve Dolaysız Zilyet İlişkisinde  309

4. Hizmet Zilyetinin Durumu  309

5. Birlikte Zilyetlik ve Elbirliği ile Zilyetlik  310

E. Zilyetliğin Korunması Talepleri ile Haklardan Doğan Davalar Arasındaki İlişki  311

F. Hukuki Sonucu  311

1. Genel Olarak  311

2. Zilyedin Kuvvet Kullanarak Zilyetliğini Koruması  312

a. Genel Olarak  312

b. Zilyedin Savunma Yetkisinin (Kuvvet Kullanma Hakkının) Hukuki Olguları  313

aa. Zilyetliğe Olan Hukuka Aykırı İhlalin Başlamış ve Halen Devam Ediyor Olması  313

bb. Sınırı: Durumun Haklı Gösterdiği Derece Kuvvet Kullanılması  314

aaa. Kuvvet Kullanmanın Saldırıyla Orantılı Olması İlkesi  314

bbb. Savunma Hakkının Sınırının Aşılması (Orantısız Kuvvet Kullanma)  315

cc. Zilyetliğe Aykırılığın Hukuka Aykırı Olması  316

c. Savunma Yetkisinin Tarafları  316

aa. Savunma Yetkisinin Aktif Tarafı: Zilyet  316

bb. Savunma Yetkisinin Pasif Tarafı: Gasp veya Saldırgan  318

d. Savunma Yetkisi  318

aa. Zilyetliği İhlal Eden Saldırıya Karşı Kuvvet Kullanarak Defetme Yetkisi  318

aaa. Zilyetliği İhlal Eden Saldırıya Karşı Savunma Yetkisi  318

bbb. Meşru Müdafaa İçin Kuvvet Kullanarak İhlali Defetme Yetkisi  319

bb. Zilyetliğin Elinden Alınmasına Karşı Kuvvet Kullanarak Zilyetliği Geri Alma Yetkisi  319

aaa. Zilyetliğin Elinden Alınmasına Karşı Savunma  319

bbb. Kuvvet Kullanarak Zilyetliği Geri Alma Hakkı  319

(1). Taşınmazlarda El Koyanı Kovma Hakkı  319

(2). Taşınırlarda Elinden Alma Hakkı  320

3. Dava Yoluyla Zilyetliğin Savunulması  320

a. Genel Olarak  320

b. Zilyetlik Davalarının Özelliği  320

c. Zilyetlik Davalarında Yargılama  323

d. Zilyetliğin Gaspında Zilyedin Dava Hakkı: Geri Verme (Alma) Davası  323

aa. Terim  323

bb. Hukuki Olguları  323

cc. Korunan Kişi (Davacı Sıfatı/Aktif Dava Tarafı: Davacı): Zilyet  324

aaa. Haksız Zilyedin Davacı Sıfatı  324

bbb. Dolaylı Zilyedin Davacı Sıfatı  325

ccc. Birlikte Zilyedin–El Birliği ile Zilyetlerin Davacı Sıfatı(ları)  326

dd. Karşı Taraf (Davalı Sıfatı/Pasif Dava Tarafı: Davalı): Gaspçı  327

ee. Hukuki Sonucu  328

aaa. Zilyetliğin Geri Verilmesi Talebi  328

(1). Genel Olarak  328

(2). Davalının Üstün Hakkı Savunması (Geri Vermekten Kaçınma Hakkı)  328

bbb. Zilyetliğin Gaspından Dolayı Uğradığı Zararın Tazminini Talep  330

e. Zilyetliğe Saldırıda Dava Hakkı  332

aa. Terim  332

bb. Hukuki Olguları  333

cc. Konusu  334

dd. Davacı Sıfatı ve Davalı Sıfatı  334

ee. Hukuki Sonucu  335

aaa. Zilyetliğe Saldırı Fiilinin veya Saldırı Sebebinin Önlenmesi Davası  336

bbb. Saldırının Sona Erdirilmesi Davası  337

ccc. Zilyetliğe Saldırıdan Dolayı Uğradığı Zararın Tazminini Talep  338

f. Dava Hakkının Düşmesi  339

aa. Genel Olarak  339

bb. Hak Düşürücü Sürenin Niteliği  340

cc. Dava Hakkının Düşme Süresi  340

aaa. Dava Hakkının Düşeceği Kısa Süre  341

bbb. Dava Hakkının Düşeceği Uzun Süre  341

II. ZİLYETLİĞİN İDARİ YÖNDEN KORUNMASI  341

A. 3091 Sayılı Kanunun Uygulama Alanı: Taşınmazlar  341

B. Korumanın Amacı  343

C. Taşınmaz Zilyetliğine Tecavüz ve Müdahaleye Karşı İdari Korunma  343

1. Tecavüz ve Müdahale Kavramları  343

2. Tecavüz ve Müdahale Sayılan Haller  344

3. Damlı Yapının Fuzuli İşgaline Koruma  344

D. Korumaya Yetkili İdari Makamın Yetki ve Görevi  344

E. İdari Makama Başvuru  345

1. Genel Olarak  345

2. Başvuruda Bulunma Süresi  345

3. Soruşturma ve İnfaz Giderleri  346

4. Başvuru Sahibinin Başvurusundan Vazgeçmesi  346

F. Soruşturma  346

1. Soruşturmacı Tayini  346

2. İlgililere Tebligat  347

3. Soruşturma  348

4. Şahitlerin Dinlenmesi ve Karar  348

5. Kroki Çizilmesi  349

6. Soruşturma Süresi  349

7. Tarafların Anlaşması  349

8. Soruşturma Evrakı ile Fezlekenin Yetkili Makama Verilmesi  349

G. Karar  350

H. Anlaşmazlığın Dava Konusu Olması  350

I. Kararın Uygulanması: İnfaz  351

1. Genel Olarak  351

2. İnfaz  352

3. İnfazın Ertelenemeyeceği  353

4. Taşınmaz Mal Üzerindeki Ekim, Tesis ve Değişiklikler  353

5. İkinci ve Daha Sonraki Tecavüzler  353

§ 9. ZİLYETLİĞİN HAKKIN OLGUSU OLARAK KORUNMASI

I. GENEL OLARAK  355

A. Yasal Düzenleme  355

B. Zilyetliğin Hakkın Olgusu Olarak Korunmasının Amacı  355

C. Zilyetlik Olgusuna Dayanarak Zilyetliğin Korunmasından Farkı  356

D. Zilyetlik Olgusuna Dayanılarak Hakkın Korunması Araçları  357

II. ZİLYETLİK OLGUSUNA BAĞLANAN KARİNELER  357

A. Taşınırlarda Zilyetliğe Bağlanan Karineler  359

1. Genel Olarak  359

a. Zilyetliğin Haksız Olduğunun Görünüşten Anlaşılamaması  360

b. Karine Sonucu Hakkın Taşınır Üzerinde Zilyetlik Yetkisi Vermesi  361

2. Asli Zilyetlikten Kaynaklanan Karine: Mülkiyet Karinesi  361

a. Taşınırın Halihazır Zilyedinin Mülkiyet Karinesi  362

aa. Karine Olgusu  362

bb. Karine Sonucu  363

b. Taşınırın Önceki Zilyedinin Mülkiyet Karinesi  364

aa. Karine Olgusu  364

bb. Karine Sonucu  364

3. Fer’i Zilyetlikten Kaynaklanan Karine  364

a. İyiniyetli Malik Sıfatıyla Asli Zilyedin Mülkiyet Karinesine Dayanılabilmesi  365

b. Sınırlı Ayni Hak Karinesi veya Nispi Hak Karinesi  367

B. Taşınmazlarda Zilyetliğe Bağlanan Karineler  368

1. Tapuya Kayıtlı Taşınmazlar  369

2. Tapuya Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar  370

III. DAVADA ZİLYETLİK OLGUSUNA DAYANAN HAK KARİNESİNE DAYANARAK TALEP VEYA SAVUNMA, HAKKA DAYANABİLME  371

A. Davalının, Davada Zilyetlik Olgusunun Dayandırdığı Hakka Dayalı Savunması  371

B. Davacının, Zilyetlik Olgusunun Dayandığı Hak Karinesi veya Hakla Korunması, Özelikle Taşınır Davası  372

1. Davacının Zilyetlik Olgusunun Dayandığı Hak Karinesi veya Hakka Dayanarak Korunması  372

2. Tarihi Kökleri  372

3. Haksız Zilyetlik Kazanımı Kavramı  373

4. Haksız Zilyetlik Kazanımında Eşyanın İadesi  373

a. Genel Olarak  373

b. Taşınır Davası  375

aa. Terim  375

bb. Kavram  375

cc. Hukuki Niteliği  377

aaa. Taşınır Davasının Hukuki Dayanağının Niteliği  377

bbb. Taşınır Davasının Niteliği  378

ccc. Kararın Kesinliği  378

dd. Konusu  379

ee. Tarafları  380

aaa. Davacı Sıfatı  380

(1). Genel Olarak  380

(2). Asli Zilyet ve Fer’i Zilyet  380

(3). Dolaysız Zilyet ve Dolaylı Zilyet  380

(4). Birlikte Zilyet  381

(5). Hizmet Zilyedi  381

bbb. Davalı Sıfatı  382

ff. Haksız Kazanımın İadesinde Temel Kriter Olarak: İyiniyetli Kazanım ve Kötüniyetli Kazanım  383

aaa. Genel Olarak  383

bbb. İyiniyetle Kazanım  383

ccc. İyiniyetin Karine Olması  385

gg. Hukuki Olguları  386

aaa. Genel Olarak  386

bbb. Önceki Zilyedin (Davacının) Kazanımının İyiniyetli Olması  386

ccc. Hâlihazır Zilyedin (Davalının) Üstün Hak İddiasının Çürütülmesi  387

(1). Hâlihazır Zilyedin (Davalının) Zilyetliği Kötüniyetli Kazanmış Olması  387

(2). Taşınırın Önceki Zilyedinin (Davacının) Elinden Zilyetliğin Rıza Dışı Çıkmış Olması  388

(a). Hukuki Olguları  388

(b). Rıza Dışı Elden Çıkma Halleri  390

(c). Dava Süresi  391

(aa). Rıza Dışı Elden Çıkmış Eşyada  391

(bb). Kötüniyetle Kazanımlara Karşı  392

(aaa). Hukuki Sonucu  392

(bbb). İyiniyetin Korunması  392

IV. TAŞINIR DAVASININ DİĞER DAVALARLA OLAN İLİŞKİSİ VE KARŞILAŞTIRILMASI  399

A. Zilyetliği Koruyan Davalarla  399

1. Nitelikleri Bakımından  399

2. Konusu Bakımından  400

3. Hukuki Olguları Bakımından  400

4. Dava Süreleri Bakımından  400

5. Kararın Niteliği Bakımından  401

B. Mülkiyet Hakkına Dayanan İstihkak Davası ile  402

1. Konu Bakımından  403

2. Nitelikleri Bakımından  403

3. Hukuki Olguları Bakımından  403

4. İspat Bakımından  403

5. Süreleri Bakımından  404

V. İYİNİYETLİ ZİLYETLİK OLGUSUNUN HAKKI KAZANDIRMASI  404

A. Genel Olarak  404

B. Emin Sıfatıyla Zilyetten İyiniyetli Edinim  405

1. Genel Olarak  405

2. Hukuki Olguları  407

a. Eşyayı Emin Sıfatıyla Zilyetten Kazanım  407

aa. Konusu  407

bb. Emin Sıfatıyla Zilyet Kavramı  407

cc. Zilyetlik Çeşitlerinde  410

dd. İrade Sakatlıklarının Zilyetliğin Devrine Etkisi  411

b. Yeni Zilyedin İyiniyetli Olarak Ayni Bir Hak Kazanımı  412

aa. Ayni Hak Kazanımı  412

bb. İyiniyetle Ayni Hak Kazanımı  413

c. Zilyedin Ayni Hak Kazandırma Yetkisinin Olmaması  416

3. Taşınır Rehninin İyiniyetli Kazanımı  417

4. Hukuki Sonucu  417

§ 10. HAKSIZ ZİLYEDİN SORUMLULUĞU

I. GİRİŞ  419

A. Yasal Düzenleme  419

B. Niteliği  419

1. Sebep Sorumluluğu Olması  419

2. Zilyetliğin İadesine İlişkin Yan Hukuki Sonuçları (Talepleri) Düzenlemesi  420

3. Hükümlerin Özel Hüküm (Leges Speciales) Niteliği  420

a. Genel Olarak  420

b. Diğer Geri Verme Sebepleri ile Olan İlişkisi  421

aa. Sebepsiz Zenginleşme ile Olan İlişkisi  421

bb. Taleplerin Yarışması (Zilyetlik Hükümlerinin Mutlak Önceliği)  422

4. Eşyanın İadesi Erteleyici Şartına Bağlı Talep Niteliği  423

II. HUKUKİ OLGULARI  425

A. Haksız Zilyetliğin Söz Konusu Olması  425

1. Genel Olarak  425

2. Sınırlı Ayni Hakta Haksız Talep  425

3. Alacak Hakkında Haksız Talep  426

4. Haksız İade Talebini Konu Alan Davalar  428

a. Taşınır Davası ve İstihkak Davası  428

b. Zilyetliğin Gaspı Davasında Uygulanmaması  428

c. Taşınmazlarda Hak Karinesinden Yararlanılarak Açılan Davalarda  428

d. Haksız Zilyetliğe Yapılan Atıflar  428

e. Sözleşmeden Doğan İade Yükümlülüklerinde  429

aa. Sözleşmenin Geçersiz Olması  430

bb. Sözleşmenin Sona Ermesi  431

B. Haksız Zilyetliğin Hak Sahibinin Zararına Sebep Olması  433

III. HUKUKİ SONUÇLARI  434

A. Genel Olarak  434

B. İyiniyet Kavramı  434

C. Zamanaşımı  436

IV. İYİNİYETLİ HAKSIZ ZİLYEDİN (İADE SORUMLULUĞU)  438

A. Genel Olarak  438

B. İyiniyetli Haksız Zilyedin Eşyanın Varlığından veya Eşyayı Alıkoymadan Sorumlu Olmaması  438

1. Var Olan Haliyle Eşyanın İadesi  438

2. Varlığına İnanılan Hakkın Sınırları İçinde Kayıptan, Yok Olmadan ve Hasardan Sorumlu Olmama  439

3. Elden Çıkarmadan Sorumlu Olmama  439

a. Genel Olarak  439

b. Malvarlığına Giren Karşılıktan Sorumlu Olma  439

C. İyiniyetli Haksız Zilyedin Ürünlerden ve Kullanma Çıkarından Sorumlu Olmaması  441

1. Genel Olarak  441

2. Yasal Kazanım Sebebi Oluşturması  441

3. Ürünlerin Mülkiyetinin Kazanımı  442

4. Üründen Sorumsuzluğun Sınırı: Haksız Zilyedin Varlığına İnandığı Hak  443

D. Zorunlu ve Yararlı Giderlerin Tazminini Talep Hakkı  444

1. Genel Olarak  444

a. Gider Kavramı  444

aa. Gider Yabancı Bir Eşyaya Yönelik Yapılmalı  445

bb. Gideri Oluşturan Ekonomik Kayıp Kesin Olmalı  445

cc. Gider Objektif Açıdan Sonuç Doğurmaya Elverişli Olmalı  445

dd. Gider Yapılan Malvarlığına İradi Olarak Bir Yük Getirmeli veya Eksilmeye Sebep Olmalı  446

ee. Giderin Özel Bir Amaca Dayalı Olması  446

b. Gider Çeşitleri  447

aa. Genel Olarak  447

bb. Ayrım Ölçütü  447

cc. Zorunlu Gider  448

aaa. Kavram  448

bbb. Kıstas: Objektif Değerlendirme  448

dd. Yararlı Gider  449

aaa. Kavram  449

bbb. Gerçek Hak Sahibine Yarar Sağlamasının Gerekli Olmaması ve Eşyanın Değerini Arttırması  449

ccc. Yararlı Gider Miktarının Belirlenmesi  451

ee. Diğer Giderler  451

c. İspat Yükü  452

d. Zorunlu ve Yararlı Giderlerin Tazmini  452

e. Zorunlu ve Yararlı Giderleri Dışındaki (Lüks) Giderlerin Tazmin Edilememesi  455

aa. İade Yapılacak Kişinin Ayrılacak Şeyin Giderlerini Ödeme Teklifinde Bulunmaması  455

f. Giderlerin Tazmini  456

aa. Genel Olarak  456

bb. Zilyedin Elde Ettiği Ürünlerin Mahsubu  456

2. Eşyayı Geri Vermekten Kaçınma (Alıkoyma Hakkı)  457

V. KÖTÜNİYETLİ HAKSIZ ZİLYEDİN SORUMLULUĞU  459

A. Genel Olarak  459

B. Kötüniyetli Haksız Zilyedin Eşyanın Varlığından ve Alıkoymadan Sorumluluğu  459

1. Genel Olarak  459

2. Sorumluluğun Kapsamı ve Kapsamının Belirlenmesi  460

a. Eşyanın Varlığının Uğradığı Zarardan  460

b. Eşyanın Devrinden veya Hakla Sınırlandırılmasından Doğan Zarardan  460

c. Alıkoymaktan Doğan Zarardan  461

C. Kötüniyetli Haksız Zilyedin Ürünlerden ve Kullanma Çıkarından Sorumluluğu  461

1. Genel Olarak  461

2. Elde Edilen Ürünlerden Sorumluluk  461

3. Elde Edilmesi İhmal Edilen Ürünlerden Sorumluluk  464

a. Kavram  464

aa. Subjektif Görüş  464

bb. Objektif Görüş  464

b. İhmal Edilen Ürünün Değeri ve Tazmini  465

4. Kullanım Yararından Sorumluluk (Ecrimisil)  465

a. Hukuki Dayanağı  465

b. Kullanma Yararının (Ecrimisilin) Belirlenmesi  467

D. Zorunlu Giderler Tazminatının Hak Sahibi İçin Zorunlu Olanlarla Sınırlandırılması  468

E. Özel Durum: Eşyanın Kime İade Edileceğinin Bilinmemesi  469

Üçüncü Bölüm

TAPU SİCİLİ

§ 11. TAPU SİCİLİNİN ANLAMI, TÜRK MEDENİ KANUNUNDAKİ YERİ, TAŞINMAZLAR BAKIMINDAN ALENİYETİ SAĞLAYAN SİSTEMLER İLE MODERN HUKUKTAKİ DÜZENLEMELER

I. GENEL AÇIKLAMALAR  473

II. İNCELEMEDEKİ YERİ  475

III. ZİLYETLİĞİN TAŞINMAZLARDA KAMUYA AÇIKLIK SAĞLAMADA YETERSİZLİĞİ  476

IV. TAŞINMAZLARDA KAMUYA AÇIKLIĞI SAĞLAYAN SİSTEMLER  478

A. Tarihi Gelişim  478

B. Taşınmazlarda Kamuya Açıklık Araçlarına İlişkin Sistemler  479

1. Kayıt/Tespit Sistemi  479

a. Genel Açıklamalar  479

b. Kayıt Sistemini Uygulayan Ülkeler  482

aa. Kıta Avrupası Ülkelerinde  482

aaa. Fransa  482

bbb. İtalya  483

bb. Anglo–Amerikan Ülkelerinde  483

aaa. Deed Kayıt Sistemi  484

bbb. Title Kayıt Sistemi  485

2. Tasdik Sistemi  486

3. Tapu Sicili Sistemi  488

a. Almanya  488

b. Avusturya  494

V. TAPU SİCİLİ İLE AYNİ HAK ARASINDAKİ İLİŞKİNİN GÖRÜNÜM ŞEKİLLERİ  496

§ 12. TAPU SİCİLİNİN YASAL DÜZENLEMESİ

I. TARİHİ GELİŞİMİ  497

II. TAPU SİCİLİNİN YASAL KAYNAKLARI  498

A. Temel Hukuki Kaynak  499

1. Türk Medeni Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu  499

2. Tapu Sicil Tüzüğü  499

B. Diğer Hukuki Kaynaklar  500

1. Tapu Kanunu  500

2. Kadastro Kanunu  505

3. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun  506

§ 13. TAPU SİCİLİNİN TUTULMASI SİSTEMLERİ

I. GENEL OLARAK  509

II. ELEKTRONİK TAPU SİCİL KAVRAMI VE UNSURLARI  509

III. DEFTER (KLASİK) TAPU SİCİLİ VE BİLGİSAYAR DESTEKLİ TAPU SİCİLİ  511

A. Defter (Klasik) Tapu Sicil Tutma Sistemi  511

B. Bilgisayar Destekli Defter (Kağıt) Tapu Sicil Sistemi  512

1. Genel Olarak  512

2. Yararları  514

3. Türk Tapu Sicilin Düzenlenmesi Sistemi  514

a. Genel Olarak  514

b. Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi: TAKBİS  516

c. Taşınmaz Verilerinin TAKBİS’e Kayıt Edilmesi  517

4. Tapu Sicili Tüzüğü’ne Göre Elektronik Tapu Verilerine Erişim  519

a. Sınırlı Aleniyet (Açıklık) İlkesine Göre Elektronik Tapu Verilerine Erişim  519

aa. Sınırlı Aleniyet İlkesi  519

bb. Tapu Bilgilerine İlişkin Bilgi ve Belge İstemi  523

b. Elektronik Tapu Verilerine Erişim  525

aa. Türk Tapu Sicillerinin Elektronik Ortamda Tutulması  525

bb. Resmi Şekle Tabi Olmayan Belge ve Kayıt Örneği Talepleri  526

cc. Elektronik Ortamda Verilere Erişim Hakkı  526

c. Veri Paylaşımı Hakkında Yönetmelik Hükümlerine Göre Tapu ve Kadastro (TAKPAS) Verisinin Paylaşımı  527

d. Yetki Alanı Dışı Taşınmazla İlgili Tapu İşlemi Yapılması  528

e. TAKPAS Verisi Paylaşımı  528

f. TAKPAS Üzerinden Veriye Erişim (Sorgulama) Yetkisi Olanlar  530

g. TAKPAS Üzerinden Veriye Erişim (Sorgulama) Yöntem ve İlkeleri  531

h. TAKBİS’te Sorgulama  532

i. TAKBİS’ten Örnek Edinme  532

ı. Kurum ve Kişilerin Yükümlülükleri  533

j. Veri Paylaşımı İlkelerinin İhlali ve Hukuki Sorumluluk  534

§ 14. ELEKTRONİK TAPU SİCİLİ

I. KAVRAM  535

II. ELEKTRONİK TAPU SİCİL SİSTEMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ  536

A. Amacı  536

B. Olumlu ve Olumsuz Yönleri  537

1. Olumlu Yönleri  537

2. Olumsuz Yönleri  538

C. Elektronik Tapu Sicil Sisteminin Bütünlüğü  539

D. Elektronik Tapu Siciline Hakim İlkeler  539

E. Elektronik Tapu Sicilinin Etkisi  540

F. Elektronik Tapu Sicil Verilerinin Güvenliği  540

G. Kayıt (Tescil) İşlemlerine Uygunluğun Sağlanması  541

H. Tapu Kütüğündeki Elektronik Kişisel Verilerin Korunması  541

III. İSVİÇRE HUKUKUNDA ELEKTRONİK TAPU SİCİL SİSTEMİNİN UYGULANMASI  542

A. Genel Olarak  542

B. Elektronik Tapu Sicilinin Tutulması  544

1. Elektronik Tapu Sicilinin Tutulması  544

a. Kayıt (Tescil) Verilerinin İşlenmesi (Tetkik Usulü)  544

b. Tapu Sicil Müdürlüğü ile Yapılan Elektronik Hukuki İşlemler  545

c. Tapu Sicil Verilerine Erişim  548

§ 15. TÜRK MEDENİ HUKUKUNDA TAPU SİCİLİ

I. TAPU SİCİLİ KAVRAMI  551

II. TAPU SİCİLİNİN BAŞLICA FONKSİYONLARI  552

A. Yapısı İtibariyle Taşınmaz Olan Şeylere Hukuki Olarak Taşınmaz Niteliği Kazandırması  552

B. Taşınmazlar Üzerindeki Hakları Kamuya Açık Hale Getirmesi  553

C. Ayni Hakların Kazanılması, Devredilmesi veya Ortadan Kaldırılmasını Sağlama  553

III. TAPU SİCİLİNİ MEYDANA GETİREN UNSURLAR  553

A. Genel Olarak  553

B. Tapu Kütüğü (Ana Kütük)  556

C. Kat Mülkiyeti Kütüğü  556

D. Yevmiye Defteri  558

E. Tapu Planı  559

F. Resmi Belgeler  560

G. Yardımcı Siciller  561

1. Aziller Sicili  561

2. Düzeltmeler (Tashih) Sicili  562

3. Kamu Orta Malları Sicili  562

4. Tapu Envanter Defteri  564

§ 16. TAPU SİCİLİNDE GEÇERLİ OLAN TEMEL İLKELER

I. GENEL AÇIKLAMALAR  565

II. HER TAŞINMAZA AYRI BİR SAYFA AÇILMASI İLKESİ (AYNİLİK İLKESİ)  566

III. TESCİL İLKESİ  567

IV. SEBEBE BAĞLILIK İLKESİ  567

A. Genel Olarak  567

B. Kazandırma Kavramı ve İşlemler  568

C. Eşyanın Devri Sistemleri  569

D. Hukuki İşlemin Sebebi  570

E. Kazandırmanın Sebebe Bağlılığı  570

IV. İSTEM (BAŞVURU) İLKESİ  573

V. ALENİYET (KAMUYA AÇIKLIK) İLKESİ  574

VI. TAPUYA GÜVEN (İTİMAT) İLKESİ  581

VII. TAPU SİCİLİNİN TUTULMASINDAN DEVLETİN SORUMLU OLMASI İLKESİ  589

A. Genel Açıklamalar  589

B. Sorumluluğun Niteliği  590

C. Sorumluluk Koşulları  590

1. Tapu Sicili Hukuka Aykırı Olarak Tutulmuş Olmalı  590

2. Tapu Sicilinin Hukuka Aykırı Tutulması Sonucu Bir Zarar Doğmalı  591

3. Zarar, Tapu Sicilinin Yanlış Tutulmasından Doğmuş Olmalı (İlliyet Bağı)  592

§ 17. TAPU SİCİLİNDE YAPILAN TEMEL İŞLEMLERİ

I. KAYIT  595

A. Genel Açıklamalar  595

B. Tapuya Taşınmaz Olarak Kaydedilecek Şeyler  597

1. Genel Açıklamalar  597

2. Arazi  603

3. Kat Mülkiyetine Tabi Bağımsız Bölümler  603

4. Bağımsız ve Sürekli Haklar  605

C. Kaydın Yapılış Şekli  606

D. Tapulamanın (Kadastronun) Yapılışı  607

1. Genel Olarak  607

2. Kadastronun Amacı ve Yapılışı  609

a. Kadastronun Amacı  609

b. Kadastro Bölgesinin ve Çalışma Alanın Belirlenmesi  610

aa. Kadastro Bölgelerinin Belirlenmesi ve İlanı  610

bb. Kadastro Ekibi ve Komisyonun Kuruluşu  610

c. Kadastro Komisyonu  611

aa. Genel Olarak  611

bb. Kadastro Çalışma Alanında Ormanın Bulunması  611

cc. Kadastro Çalışma Alanında Kamu Orta Malı Bulunması  612

d. Kadastro Çalışma Alanı, İlan ve İtiraz  612

aa. Genel Olarak  612

bb. Dava Listesi ve Diğer Belgelerin Alınması  613

aaa. Dava Listelerinin Alınması  613

bbb. Tapu Kayıt Örneklerinin Çıkarılması  614

ccc. Vergi Kayıtlarının Çıkarılması  615

ddd. Zilyetliği Tevsik Edici Vergi Kayıtları  615

eee. Diğer Kuruluşlarca Yaptırılmış Haritaların Alınması  616

cc. Kadastro Tespit Tutanağı ve Tutanağa İtiraz  616

aaa. Kadastro İncelemesi, Tespitler ve Kadastro Tutanağının Düzenlenmesi  616

bbb. Kat İrtifakına Konu Taşınmazların Tespiti  620

ccc. Kat Mülkiyetine Konu Taşınmazların Tespiti  621

ddd. Davalı Taşınmazların Sınırlandırma ve Tespiti ile Tutanakların Mahkemeye Devri  621

eee. Kadastro Tutanağının Kontrolü  624

fff. Kadastro Komisyonlarının Görevleri  624

ggg. Kadastro Tespitine İtiraz  625

hhh. Kadastro Komisyonu İncelemesi  627

iii. Kadastro Sonuçlarının İlanı  627

dd. Kadastro Tutanaklarının Kesinleşmesi ve Hak Düşürücü Süre  628

ee. Kadastro Başladıktan Sonraki Akit ve Tescil İşlemleri  630

ff. Kadastro Kanunun Uygulanacağı Diğer Haller  631

e. Kadastro Uyuşmazlıkların Kadastro Mahkemesinde Çözümlenmesi  632

aa. Görev ve Yetki  632

bb. Kadastro Davalarında Yargılama  634

cc. Yargılama Usulü  634

dd. Deliller ve Hakimin Takdiri  635

ee. Karar ve Kararın Yerine Getirilmesi  635

ff. Kararın Kesinliği  636

f. Kadastro Uyuşmazlıklarına Uygulanacak Maddi Hukuk Kuralları  636

aa. Mülkiyet Hakkının Tespitine İlişkin Esaslar  636

aaa. Kayıt Sahibi veya Mirasçıları Zilyet Bulunuyorsa  636

bbb. Kayıt Sahibi veya Mirasçılarından Başkası Zilyet Bulunuyorsa  638

ccc. Tapuda Kayıtlı Taşınmazın Kazandırıcı Zamanaşımı Yoluyla Zilyet Bulunan Kişi Adına Tespiti  639

(1) Kayıt Malikinin Ölmüş Hallerde  639

(2) Kayıt Malikinin Gaipliğine Karar Verildiği Hallerde  640

(3) Tapu Kaydında Yazılı Malikin Kim Olduğunun Tespit Edilemediği Hallerde  640

bb. Haricen Satışın Dikkate Alınamayacağı Durumlar  640

cc. Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmaz Malların Tespiti  641

dd. Harici Taksimin Kabul Edilmeyeceği Haller  643

ee. Taksim ve Kısmi İktisap Hali  643

ff. Tarım Arazilerinde  645

gg. Miktar Fazlasının İfrazı  647

hh. Takyitler, Sınırlı Ayni Haklar ve Muhdesat  647

ii. Kayıt ve Belgelerin Kapsamını Tayin  647

jj. Evvelce Kadastrosu Yapılan Yerler  648

kk. Elbirliği Mülkiyetinin Paylı Mülkiyete Dönüştürülmesi  649

g. Ormanın Kadastrosu  649

h. İhya Edilen Taşınmaz Mallar  650

i. Hazine Adına Tespit ve Kazandırıcı Zamanaşımı Kazanım Yasağı  651

j. Diğer Kanun Hükümlerinin Uygulanacağı Haller  651

II. TESCİL  651

A. Genel Açıklamalar  651

B. Tescilin Yapılabilmesinin Şartları  653

1. Geçerli Bir Hukuki Sebebin Bulunması  653

2. Tescil Talebinin Yetkili Kişi Tarafından Yapılması  656

C. Tescilin Gerçekleştirilmesi  658

D. Tescilin Hükümleri  658

1. Tescilin Olumsuz Hükmü  658

2. Tescilin Olumlu Hükmü  659

III. TERKİN  660

A. Genel Açıklamalar  660

B. Terkinin Yapılabilmesinin Şartları  661

C. Terkinin Hükmü  662

IV. ŞERH  662

A. Genel Açıklamalar  662

B. Tapu Siciline Şerh Edilebilecek Hususlar  663

1. Kişisel Haklar  663

a. Tapuya Şerh Edilebilecek Başlıca Kişisel Haklar  664

aa. Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesinde Alıcının Hakkı  665

bb. Sözleşmeden Doğan Önalım (Şufa) Hakkı (TMK m. 1009/1; TMK m. 735)  665

cc. Alım (İştira) Hakkı  666

dd. Geri Alım (Vefa) Hakkı (TMK m. 1009/1; TMK m.736)  667

ee. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesinden Doğan Haklar  667

ff. Kiracının Alacak Hakkı  668

gg. Tapuya Şerh Edilebilen Diğer Nispi Haklar  669

aaa. Bağışlayana Dönme Koşullu Bağışlamalarda, Bağışlayanın Hakkı

(TBK m. 292)  669

bbb. Taşınmaz Rehninde Sonraki Sırada Yer Alan Rehinli Alacaklının Boşalan Dereceye Geçme Hakkı (TMK m. 871/III)  669

ccc. Paylaşmalı Mal Ayrılığında, Evliliğin İptali veya Boşanma Durumunda, Eşit Olarak Paylaşma Konusu Olan Aile Konutunda Kalma Hakkı

(TMK m. 254/I–II)  670

ddd. Üst Hakkı Sona Erdiğinde, Üst Hakkı Sahibine Ödenmesi Kararlaştırılan Bedele İlişkin Anlaşmadan Doğan Haklar (TMK m. 830)  670

b. Kişisel Hakların Şerhinin Gerçekleştirilmesi  670

2. Tasarruf Yetkisini Kısıtlayan veya Yasaklayan Şerh  672

a. Şerh Edilebilecek Haller  672

b. Şerhin Yapılması ve Etkisi  674

3. Geçici Tescil Şerhi  675

a. Geçici Tescil Şerhi Yapılabilecek Haller  675

b. Geçici Tescil Şerhinin Yapılması ve Etkisi  677

V. BEYAN  678

A. Genel Açıklamalar  678

B. Beyanlar Sütununa Yazılacak Hususlar  678

1. Heyelân Bölgesi  678

2. Kanundan Kaynaklanan Geçit Hakları  679

3. Toprağın İyileştirilmesi  679

4. Eklentiler  679

5. Kurulmaları Artık Mümkün Olmayan Ayni Hakların Yazımı  680

6. Vesayet Kararlarının Yazımı  680

7. Zanaatkârlar veya Yüklenicilerin İşe Başlama Tarihinin Yazımı  680

8. Yararlanan ve Yüklü Taşınmazın Bölünmesi  680

9. Ortaklaşa Kullanılan Yerlerin Tescili  680

C. Beyanın Yapılması  681

D. Beyanın Hukuki Etkisi  681

VI. DÜZELTME  682

A. Genel Açıklamalar  682

B. Tapu Sicilini Düzeltme Yöntemleri  683

1. İstem Üzerine Düzeltme  683

2. Re’sen Düzeltme  684

3. Mahkeme Kararı ile Düzeltme  685

Kaynakça  691

Kavramlar Dizini  707