Haksız Rekabet Hükümlerine Göre Üretim ve İş Sırlarının Korunması

İçindekiler

Önsöz  5

Kısaltmalar  13

Giriş  15

Birinci Bölüm

ÜRETİM VE İŞ SIRRI KAVRAMI

I. SIR KAVRAMININ GÖRÜNÜMLERİ  17

A. İş Sırrı  17

B. Üretim Sırrı  19

C. İşletme Sırrı  20

D. Know–How  20

E. Patent  24

II. ÜRETİM VE İŞ SIRRI KAVRAMI NİTELİKLERİ  27

A. Genel Olarak Sır Kavramı  27

B. Bilinmeyen Olgular  28

C. Sır Sahibinin Sırrın Korunmasında Menfaati  31

D. Sır Sahibinin Sırrı Koruma İradesi  34

III. ÜRETİM VE İŞ SIRRI KAVRAMININ KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA YERİ  38

A. ABD  38

B. İngiltere  38

C. Almanya  39

D. İsviçre  40

IV. ÜRETİM VE İŞ SIRRI HAKKINDA DEĞERLENDİRMELER  40

A. Bilinen Teknik Üretim Sürecinin Sır Olarak Değerlendirilmesi  40

B. Bilgisayar Programlarındaki Koruma Mekanizmalarını Kaldırma Fiilinin, Başkasının Sırrının İhlali Anlamına Gelip Gelmediği Sorunu  42

C. İşletmenin Müşteri Çevresi İle İlgili Bilginin Sır Değeri  44

1. Müşteri Verilerinin Sır Kapsamında Değerlendirilip Değerlendirilemeyeceği Sorunu  44

2. Acentenin Müvekkili ile Olan Sözleşmesi Devam Ederken Edindiği Müşteri Çevresini, Müvekkili ile Olan Sözleşmesel İlişkinin Sona Ermesinden Sonra Değerlendirmesinin, Bir Sırrın İhlali Anlamına Gelip Gelmediği Sorunu  48

D. Hukuka Uygun Olarak Elde Edilen ve İçerisinde Sır Niteliğine Sahip Detaylar Taşıyan Bir Ürünün İncelemesinin Hangi Durumlarda Yasaklandığı Sorunu  53

E. İyi Niyetli Üçüncü Kişi Tarafından Elde Edilen Üretim ve İş Sırrı  56

İkinci Bölüm

ÜRETİM VE İŞ SIRLARININ

HAKSIZ REKABETE KARŞI KORUNMASI

I. ÜRETİM VE İŞ SIRLARININ KORUNMASI  59

A. Üretim ve İş Sırlarının Sözleşme Öncesi Korunması  59

B. Üretim ve İş Sırlarının Sözleşmenin Sona Ermesinden Sonraki Korunması  60

1. Rekabet Yasağı Sözleşmesinin Bulunması  60

2. Rekabet Yasağı Sözleşmesinin Bulunmaması  71

3. Sır Tutma Kaydının Olduğu Sözleşmenin Varlığı Halinde  75

4. Sır Tutma Kaydının Olduğu Sözleşmenin Yokluğu Halinde  77

a. Sır Saklama Yükümlülüğünün Sözleşme Sona Erdikten Sonra Devam Etmediğini Savunan Görüş  77

b. Sır Saklama Yükümlülüğünün Sözleşme Sona Erdikten Sonra Devam Ettiğini Savunan Görüş  78

II. ÜRETİM VE İŞ SIRLARININ HAKSIZ REKABET HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDE KORUNMASI  79

A. Üretim ve İş Sırlarını İfşa Etmeye ve Ele Geçirmeye Yöneltmek (TTK m.55/1–b,3)  79

1. Kanundaki Düzenleme  79

2. Hükmün Unsurları  80

a. Yöneltme/Yönlendirme Kavramı  80

(1) Üretim ve İş Sırlarının İfşası ya da Ele Geçirilmesi İçin İşveren Tarafından İşçiye Doğru Gerçekleştirilen Yönlendirme Fiili  83

(2) Üretim ve İş sırlarının İfşası ya da Ele Geçirilmesi İçin Gerçekleştirilememiş Yönlendirme Fiili  84

b. TTK m.55/1–b,3’te Yer Alan Kavramlar  86

(1) Üretim ve İş Sırlarının İfşası  87

(2) Üretim ve İş Sırlarının Ele Geçirilmesi  87

c. Başkalarının Üretim ve İş Sırlarını Ele Geçiren ya da İfşa Eden İşçi, Vekil ya da Yardımcı Kişi  89

d. Yönlendirilen ile Sırrın Sahibi Arasında Bir Sözleşmenin Varlığı  91

e. Üretim ve İş Sırlarını İfşa Eden ya da Ele Geçiren Çalışanların, İşvereni ile Olan Sözleşmesine Aykırı Davranmasına Neden Olan Davranıştan Yarar Sağlaması Gerekip Gerekmediği  93

f. Yönlendirilenin Sır Kapsamındaki Bilgiyi Paylaşması Gereken Kişinin, Kendisini Haksız Davranışa Yönelten Kişi Olması Gerekip Gerekmediği  94

3. İşverenin Üretim ve İş Sırlarını İfşa ya da Ele Geçirilmeye Yöneltmenin Türleri  95

a. Sözleşmenin İhlaline Yöneltme  96

b. Sözleşmenin Feshine Yöneltme  99

4. Sırların İfşası ya da Ele Geçirilmesi Amacıyla Yönlendirilen Tarafın Sır Sahibine Karşı Yükümlülükleri  102

a. Gizlilik Yükümlülüğü  102

b. Bildirim Yükümlülüğü  105

(1) Bildirim Yükümlülüğünün Ana ve İştirak Şirketleri için de Devam Edip Etmediği  107

(2) Çalışanın, İşverenini ihbarı (Whistleblowing)  107

c. İş Hukuku Hükümlerince Değerlendirme  111

d. TBK Hükümleri Çerçevesinde Sır Saklama Borcu  115

5. Başkasının Sözleşmesine Müdahale Nedeniyle Sorumluluk  117

B. Üretim ve İş Sırlarını Hukuka Aykırı Olarak İfşa Etmek; Üretim ve İş Sırlarını Hukuka Aykırı Olarak İfşa Etmek; Özellikle, Gizlice ve İzinsiz Olarak Ele Geçirilen veya Başkaca Hukuka Aykırı Bir Şekilde Öğrenilen Bilgileri ve Üretenin İş Sırlarını Değerlendirme veya Başkalarına Bildirme (TTK m.55/1–d)  119

1. Unsurları  119

a. Bilgi ve Üretenin İş Sırrı  119

b. Sırrı Gizlice, İzinsiz veya Başkaca Hukuka Aykırı Şekilde Ele Geçirme  122

(1) Sırrın Ele Geçirilmesi  122

(2) Sırrın Hukuka Aykırı Olarak Ele Geçirildiğinin Bilinmesi  123

(3) Sırrın Hukuka Aykırı Olarak Ele Geçirildiğinin Bilinmemesi  124

c. Özellikle; Hukuka Aykırı Biçimde Öğrenilen Sırrı Değerlendirme veya Başkalarına Bildirme (İfşa)  125

(1) Sırrı Değerlendirme  125

(a) Sırrı Ticari Amaç İçin Değerlendirme  125

(b) Sırrı Şahsi Amaç İçin Değerlendirme Olasılığı  126

(c) Sırrı Değerlendirmeden Evvel Sırrın Hukuka Aykırı Usulde Elde Edilmiş Olması Gerekip Gerekmediği  126

(2) Sırrı Başkalarına Bildirme (İfşa)  127

(a) Sırrı Bilinçli Olarak Başkalarına Bildirme  128

(b) Sırrı Yanlışlıkla Başkalarına Bildirme  128

d. Sırrı Başkalarına Bildiren Kişinin Bu Fiilden Yarar Sağlaması Gerekip Gerekmediği  130

2. Başkasının Üretim ve İş Sırrını Kullanmaksızın Yalnızca Sırrın Elde Edilmiş Olmasının Haksız Rekabet Kurallarına Göre Değerlendirilmesi  130

a. 6762 Sayılı eTTK ve 6102 Sayılı TTK Karşılaştırması  130

b. İsviçre ve Alman Hukukunda Konunun Ele Alınışı ve Konunun TTK m.55/I–d Yönünden İncelenmesi  131

c. Üretim ve İş Sırrının Hukuka Uygun Olarak Elde Edinilmiş Olmasının Springboard Doktrini Ekseninde İncelemesi  135

C. Üretim ve İş Sırrı Niteliği Tartışmalı Olan Ürünlerden Yetkisiz Yararlanma (TTK m.55/1–c)  137

1. Başkalarının Ürünlerinden Yararlanılması  137

a. Kanundaki Düzenleme  137

b. Konunun Karşılaştırmalı Hukukta Sistematiği  139

c. Hükmün Sistematiği ve Diğer Hükümlerle İlişkisi  140

2. Başkalarının İş Ürünlerinden Yetkisiz Yararlanma  143

a. İş Ürünü  143

(1) İş Ürünü Kavramı  143

(2) İş Ürünü Kavramının Türk ve İsviçre Hukuku Karşılaştırması  144

b. İş Ürünlerinden Yetkisizce Yararlanmanın Unsurları  145

(1) Yararlanmanın Yetkisiz Olması  145

(2) İş Ürünlerinden Yarar Elde Edilmiş Olması  147

c. İş Ürünlerinden Yetkisiz Yararlanma Halleri  148

(1) Emanet Edilen İş Ürününden Yetkisiz Yararlanma (TTK m.55/1–c,1)  148

(2) Tevdi edilmiş veya Sağlanmış İş Ürünlerinden Yetkisiz Yararlanma (TTK m.55/1–c,2)  150

3. Çalışma Ürünlerinden Yetkisiz Yararlanma  151

a. Kanundaki Düzenleme  151

b. Pazarlanmaya Hazır Çalışma Ürünü  153

c. Teknik Çoğaltma Yöntemleri ile Devralma ve Yetkisiz Yararlanma  155

(1) Uygun Katkı Olmaksızın Devralma  156

(2) Teknik Çoğaltma Yöntemleri  159

4. Maddenin Uygulanması Kanuni Süreye Bağlı mıdır?  160

III. ÜRETİM VE İŞ SIRLARI HAKKINDA HAKSIZ REKABET FİİLLERİNE KARŞI HAKSIZ REKABET HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDE HUKUKSAL YAPTIRIMLAR  161

A. Hukuki Sorumluluk Kapsamındaki Davanın Tarafları  161

1. Davacı  161

a. Zarar Gören  161

b. Müşteriler  162

c. Mesleki ve İktisadi Birlikler  163

2. Davalı  163

a. Fail  163

b. Çalıştıran  164

c. Basın, Yayın, İletişim, Bilişim Kuruluşları ve Servis Sağlayıcılarının Sorumluluğu  164

B. Dava İçin Kıstaslar  165

1. Kusur  165

2. İlliyet Bağı  166

3. Zamanaşımı  166

C. Hukuk Davaları  167

1. Tespit Davası  167

2. Men Davası  169

3. Eski Hale İade Davası  170

4. İhtiyati Tedbir  171

5. Tazminat Davaları  173

a. Maddi Tazminat Davası  173

b. Manevi Tazminat Davası  175

D. Çalıştıranın Sorumluluğu  176

E. Basın, Yayın, İletişim, Bilişim Kuruluşları ve Servis Sağlayıcılarının Sorumluluğu  177

F. Görevli ve Yetkili Mahkeme  181

1. Yetkili Mahkeme  181

2. Görevli Mahkeme  181

G. Zorunlu Arabuluculuk  182

H. Cezai Sorumluluk  183

Sonuç  187

Kaynakça  191

Kavramlar Dizini  199