Hazine ve Kamu Finansmanı (Devlet Neden ve Nasıl Borçlanır?)

ÖNSÖZ 7

İÇİNDEKİLER 23

GRAFİK LİSTESİ: 29

TABLO LİSTESİ: 30

KISALTMALAR 33

GİRİŞ 35

BÖLÜM

DEVLET, BÜTÇE AÇIĞI, BORÇLANMA VE BORÇ STOKU

I. DEVLET, BÜTÇE VE BORÇ ÜZERİNE 41

A. Devlet neden var? 41

B. Kamu müdahalesi sorunu 42

C. Asil vekil ilişkisi 44

D. Borç devleti mi ulusal devlet mi? 46

E. Makroekonomik amaçlar ve araçlar 49

F. Kamu kesimi 51

a. Merkezi Yönetim Bütçesi 51

aa. Genel Bütçeli İdareler 51

bb. Özel Bütçeli İdareler 51

b. Kamu İktisadi Teşebbüsleri 51

c. Mahalli İdareler 52

d. Fonlar 52

e. Sosyal Güvenlik Kuruluşları 52

f. Döner Sermayeler 52

ÖZEL EK 1: 54

1. Anayasa değişikliği tartışılırken gündemde neden 

“bütçe hakkı” yok? (14/01/2017 tarihinde yayınlandı) 54

2. Kamu eliyle zengin yaratma yöntemleri (Siyasetçilere 

öneriler) (19/04/2018 tarihinde yayınlanmıştır) 56

II. KAMU AÇIKLARI VE AÇIK FİNANSMANININ EKONOMİK ETKİLERİ- BORCUN OLUŞMA DİNAMİKLERİ 59

A. Kamu açıkları ve makro değişkenler 60

B. Kamu finansmanı analizi ne demek? 65

C. Kamu açığı nedir? Borç stoku ile ilişkisi nasıldır? 66

D. Klasik kamu açığı 67

E. Alternatif açık tanımları 69

a. Cari bütçe açığı 69

b. Yurtiçi açıklar 70

c. Yapısal açık 72

d. Faiz dışı açık 74

e. İşlevsel açıklar 75

f. Hazine nakit açığı 78

F. Borç dinamiği 79

ÖZEL EK 2 80

1. BU VERGI SISTEMIYLE GELIR İDARESI OLMASA NE OLUR? (14/07/2016 TARIHINDE YAYINLANDI) 80

2. BÜTÇEDE KARA DELIKLER ARTIYOR (01/11/2014 TARIHINDE YAYINLANDI) 83

III. KAMU BORÇ YÖNETİMİNE GİRİŞ, BORÇ VE RİSK YÖNETİMİNİN TEMEL KAVRAMLARI 86

A. Kamu Kesimi Borçlanma Gereği (KKBG) 86

B. Hazine’nin nakit borçlanma ihtiyacı: Bütçe Finansmanı 87

C. Hazine nakit yönetimi 89

D. Borçlanmaya ilişkin mevzuat 91

E. Borç yönetimi 92

F. Verim eğrisi 94

G. Amaç ve ilkeler 95

a. Likidite ilkesi 95

b. Şeffaflık ilkesi 97

c. Basitlik İlkesi 99

d. Riskler 100

aa. Piyasa/Maliyet Riski: 100

bb. Likidite (Fonlama/Roll-Over) Riski: 101

cc. Karşı Taraf (Kredi) Riski: 101

e. Bütçe sapmaları 102

H. İç borçlanmanın etkileri 103

a. Yüksek reel faiz etkisi 104

b. Dışlanma Etkisi 104

c. Enflasyon Etkisi 105

d. Gelir Dağılımına Etkisi 105

e. Dış Ticaret ve Ödemeler Dengesi Etkisi: 106

ÖZEL EK 3 107

1. Diyarbakır’daki taziye çadırları ve finansallaşma (17/12/2017tarihinde yayınlandı) 107

2. Gelelim son örneğimize. 108

IV. İÇ BORÇLANMA; HAZİNE BORÇLANMASI, İHALELER, PİYASALARIN YAPISI 109

A. DİBS çeşitleri 113

a. Vadesine göre 113

b. Para Cinsine Göre Sınıflandırma: 114

c. Kupon durumuna göre sınıflandırma: 114

aa. Kuponsuz Senetler 114

bb. Kuponlu senetler 115

aaa. Sabit Kuponlu Senetler 115

bbb. Değişken faizli tahvil (DFT) 116

cc. Enflasyona Endeksli Tahvil 117

dd. Kira Sertifikası 119

ee. Altın tahvili 120

d. Nakit dışı borçlanma 121

e. DİBS İhraç Süreci 122

f. İhale Değerlendirme Yöntemleri 124

g. İhale Sonrası Değişim İşlemleri 126

h. “TAP” sistemiyle ihraç yönetimi 126

i. Doğrudan Satış Yöntemi 127

j. Halka arz yöntemi 127

k. İkinci Piyasa 127

l. Piyasa Yapıcılığı Sistemi 128

V. KAMUNUN DIŞ FİNANSMANI, DIŞ BORÇ STOKU VE ÜLKE RİSKİ 133

A. Hangisi dış borç? 136

aa. Amacına göre dış borçlar 137

aaa. Tahvil (ve kira sertifikası) ihracı 138

bbb. Diğer program kredileri 140

bb. Borç erteleme 140

cc. Ülke riski değerlendirmesi 143

aaa. Direkt Risk 144

bbb. Dolaylı Risk 145

dd. Ülke riski derecelendirmeleri 146

aaa. Kredi derecelendirmede sorulan sorular, araştırılan

  konular 149

i) Demografik, eğitsel ve yapısal faktörler; 150

ii) Politik risk: Devlet ve politik yapı 150

iii) Politik risk: Dış politika objektifleri ve stratejisi 151

iv) Makro ekonomik politikalar 151

v) Arz ve talep dengesi 152

vi) Orta vadeli büyüme kısıtlarının analizi 153

vii)Özel sektörün dinamizmi 153

viii) Emek piyasası analizi 154

ix) Fiskal esneklik 154

x) Parasal esneklik 155

xi) Bankacılık ve finans 155

xii) Döviz dengesi 155

xiii) Dış ticaret ve yabancı sermeye politikaları 156

xiv) Ödemeler dengesi 156

xv) Dış (döviz) varlıklar 157

xvi) Dış (döviz) yükümlülükler 158

B. Not yapısı 158

ÖZEL EKLER 160

1. Yakın tarihten bir dış borç hikayesi: De Çe Me (01/05/2017 tarihinde yayınlandı) 160

2. Şirketlerin dolar sıkıntısı 2009 yılındaki bir kararnameye dayanıyor (15/03/2015 tarihinde yayınlandı) 162

3. Peki bu hızlı artışın nedeni ne acaba? Bakalım. 163

4. 2009/15082 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı 163

VI. KAMU BORÇ STOKUNUN ANALİZİ VE GÜNCEL SORUNLARI 165

A. Faiz dışı dengenin önemi 165

B. Yıllık stok artışı 167

C. Borç stoku artışı ile bütçe açığı arasındaki fark 169

D. Stokun enstrüman yapısı 170

E. Kamu dış borç stokunun yapısı 172

F. İç Borç Stokunun yapısı 176

G. Kamu net borç stoku 183

H. Türkiye’nin toplam borçları 184

BÖLÜM II

BÜTÇE AÇIĞINI VE BORÇLANMAYI ETKİLEYEN POLİTİKALAR

VII. KİT’LER VE ÖZELLEŞTİRME  POLİTİKALARI 193

A. KİT’lerin kuruluş nedenleri 197

B. KİT’lerin tarihçesi 199

C. Yasal çerçeve 201

D. Görevlendirme bedeli (Görev zararı) 203

E. Bütçeyle ilişkileri 205

F. Özelleştirme 207

a. Özelleştirmelerden etkilenen gruplar 208

b. Özelleştirme stratejisinin unsurları 209

c. Özelleştirmenin aşamaları 210

d. Özelleşecek KİT’e özel hazırlıklar 211

ÖZEL EKLER 212

1. Yanlış elektrik dağıtım özelleştirmesinin bedelini tüketici ödüyor (04/02/2015 tarihinde yayınlandı) 212

2. Gerçek yapısal reformlar 4: Performansa dayalı KİT sistemi (23/12/2015 tarihinde yayınlanmıştır) 214

3. Buna özelleştirme denmez (29/11/2017 tarihinde yayyınlanmıştır) 216

VIII. TARIMSAL DESTEKLEME   POLİTİKALARININ ETKİLERİ 219

A. Tarımda rekabetçi olabilmek için 220

B. İlgili kurumlar 221

C. Tarım neden desteklenir? 222

D. Osmanlı İmparatorluğu döneminde tarım 223

E. Kısaca Cumhuriyet dönemi tarım politikaları 223

F. 2001 Krizinden sonra yapılan değişiklikler 225

G. Günümüzde tarımın temel sorunları 226

H. Tarımda dışa bağımlılık 227

İ. Tarımsal destekler 231

J. OECD Tarımsal Destekler Sınıflandırması 232

K. Tarım Kanunu 234

L. Bütçeden yapılan tarımsal destekleme transferleri 237

M. Sonuç yerine 240

ÖZEL EK 241

1. Çiftçinin devletten ne kadar destekleme alacağı var? (07/11/2017 tarihinde yayınlanmıştır) 241

IX. SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ VE BÜTÇE 244

A. Sosyal güvenlik yöntemleri 245

B. Sosyal güvenliğin temel esasları 246

C. Sosyal yardımlar 248

D. Emeklilik (yaşlılık) sigortasının finansmanı 250

E. Kayıt dışılık ve sosyal güvenlik 257

F. Genel Sağlık Sistemi (GSS) 258

G. Bütçeden yapılan harcamalar 263

ÖZEL EK 266

1. Devlet sosyal yardım mı yapmalı yoksa iş mi bulmalı? (08/04/2014 tarihinde yayınlanmıştır) 266

X. EKONOMİDE KAYITDIŞILIK VE KAYIT DIŞILIKLA MÜCADELE 268

A. Devlet kayıt dışılığın farkında 271

B. Nedenleri 274

C. Bankalar ve kayıt dışılıkla mücadele 277

D. Kayıt dışılığın etkileri ve sonuçları 278

E. Bütçeye etkisi 279

F. Kayıt dışılıkla mücadele 282

XI. KOŞULLU YÜKÜMLÜLÜKLER 284

A. Risk matriksi 285

B. Koşullu yükümlülük türleri – Dış borç garantileri 290

C. Kamu Özel İşbirliği (Yap-İşlet-Devret) 291

D. KÖİ modeline örnek projeler 297

E. Yasal altyapı ve yapılan değişiklikler 299

F. KÖİ envanteri 301

G. Koşullu yükümlülüklerin bütçeye etkileri 306

H. Hazine alacakları 312

İ. Risk hesabı 313

ÖZEL EKLER 314

1. Kamu Özel İşbirliği projelerinde devletin vazgeçtiği 

gelirler (11/11/2017 tarihinde yayınlandı) 314

2. İki yeni bütçe dışı yük daha (11/12/2016 tariihinde 

yayınlandı) 317

XII. ÖDEMELER DENGESİ VE ÜLKENİN  DÖVİZ 

POZİSYONU – FON AKIMLARI 319

A. Cari işlemler dengesi ve yurtiçi tasarruflar 319

B. Kimler tasarruf eder? 321

C. Ödemeler dengesi hakkında açıklamalar 324

D. Klasik sınıflandırma 327

E. Ödemeler dengesi ve kamu finansmanı sorunsalı 331

F. Uluslararası Yatırım Pozisyonu (UYP) 337

G. Sıcak para 345

ÖZEL EKLER 347

1. Sıcak parayı gelişen ekonomilere iten ve çeken etkenler (08/05/2015 tarihinde yayınlanmıştır) 347

2. Gerçek yapısal reformlar: Sıcak paranın akıllı yönetimi (17/12/2015 tarihinde yayınlanmıştır) 349

XIII.  SONUÇ 353

ÖZEL EKLER 355

1. Ekonomide başarının göstergesi: Daha az işsizlik 

(17/06/2017 tarihinde yayınlandı) 355

XIV. BORÇLANMAYLA İLGİLİ TANIMLAR 358

KAYNAKÇA 367

Çolak, D. M. (2012). Kayıtdışı Ekonomi ve Çözüme Yönelik Politika Önerileri. Ankara: T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayınları.

Ödemeler Dengesi Açıklaması. (2018). TCMB: http://hakan.hozyildiz.com/ file/resource/1417172899_odemldengtcmb.pdf adresinden alındı

Ödemeler Dengesi Açıklaması. (2020). TCMB: http://hakan.hozyildiz.com/ file/resource/1417172899_odemldengtcmb.pdf adresinden alındı

Ödemeler Dengesi İstatistikleri. (2020). TCMB: https://www.tcmb.gov.tr/ wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Odemeler+Dengesi+ve+Ilgili+Istatistikler/Odemeler+Dengesi+Istatistikleri/ adresinden alındı

Ödemeler Dengesi Teknik Açıklamalar. (2019). TCMB: http://hakan.hozyildiz.com/file/resource/1417173233_bpm6_turkce.pdf adresinden alındı

Özdemir, B. (2007). Vaşington Konsesüs'ün Rolü. Akademik İktisad: http://www.akademiktisat.net/calisma/gelisme_iktisat/kalkinma_washington_bozdemir.htm adresinden alındı

Özel İhtisas Komisyonu Raporu . (2019). Strateji ve Bütçe Başkanlığı: http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/04/Sosyal Guvenlik SistemininSurdurulebilirligiOzelIhtisasKomisyonuRaporu.pdf adresinden alındı

Özel İhtisas Komisyonu Raporu. (2001). Strateji ve Bütçe Başkanlığı: http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/08_Kayitdisi Ekonomioik614.pdf adresinden alındı

Özel İhtisas Komisyonu Raporu. (2018). Strateji ve Bütçe Başkanlığı: http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/04/SosyalGuvenlik SistemininSurdurulebilirligiOzelIhtisasKomisyonuRaporu.pdf adresinden alındı

(2020). Mevzuat: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.244.pdf adresinden alındı 32 Sayılı BKK. (2009). Resmi Gazete: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/06/20090616-1.htm adresinden alındı

3346 Sayılı Kanun. (1987). Mevzuat: https://www.mevzuat.gov.tr/ Mevzuat Metin/1.5.3346.pdf adresinden alındı

399 sayılı KHK. (1990). KİT Denetimi Hakkında Kanun: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/20417_1.pdf adresinden alındı

3996 Sayılı Kanun. (1994). https://www.mevzuat.gov.tr/ MevzuatMetin/ 1.5.3996.pdf adresinden alındı

4749 Sayılı Kanun. (2002). Mevzuat: https://www.mevzuat.gov.tr/ Mevzuat Metin/1.5.4749.pdf adresinden alındı

4947 Sayılı Kanun. (2003). Mevzuat: https://www.mevzuat.gov.tr/Mevzuat Metin/1.5.4947.pdf adresinden alındı

6428 Sayılı Kanun. (2013). Mevzuat: https://www.mevzuat.gov.tr/Mevzuat Metin/1.5.6428.pdf adresinden alındı

Altıntaş, B. M. (1988). Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Özelleştirilmesi ve Özelleştirmenin Sermaye Piyasasına Etkileri. Ankara: SPK Yayınları.

Atay, F. R. (2010). Zeytindağı. İstanbul: Pozitif Yayınevi.

Baklacıoğlu, S. (1976). Kamu İktisadi Teşebbüsleri - Genel Esaslar, Çeşitli Ülkelerde, Türkiye'de. Ankara: A.Ü. Hukuk Fakültesi Yayınları.

Bankacılar Dergisi . (2009). Türkiye Bankalar Birliği: https://www.tbb.org.tr/ Dosyalar/Arastirma_ve_Raporlar/kuresel_kriz.pdf adresinden alındı

Bankalararası Kart Merkezi. (2018). Faaliyet Raporu: https://bkm.com.tr/wp-content/uploads/2015/06/BKM-FAALİYET-RAPORU-2018_baskı_.pdf adresinden alındı

Bilge, K. (2006). Sosyal Araştırmalar. http://www.sosyalarastirmalar.com/ cilt9/sayi43_pdf/6iksisat_kamu_isletme/koksel_bilge.pdf adresinden alındı

BİST Klavuzlar. (2020). Sabit Getirili Menkul Kıymetler: https://www.borsaistanbul.com/data/kilavuzlar/Sabit_Getirili_Menkul_Kiymetler.pdf adresinden alındı

Boratav, P. D. (2017). Yeni Dünya Düzeni Nereye? Ankara: İmge Kitapevi.

Bulutoğlu, K. (2002). Kamu Ekonomisine Giriş, Devletin Ekonomik Kuramı. İstanbul: YKY Yayınları.

Carmen Reinhart, K. S. (2010). Bu Defa Faklı, Finansal Çılgınlığın 800 Yıllık Tarihi. İstanbul: NTV Yayınları.

Coşkun Cangöz, E. B. (2012). Hazine İşlemleri ve Çağdaş Hazine Yönetimi. Ankara: Seçkin Kitapevi.

Dünya Bankası. (2010). IBDR Türkiye: http://hakan.hozyildiz.com/ file/ resource/dunyabankasikayitdisilik_120130172333.pdf adresinden alındı

Dünyada ve Türkiye'de Kamu Özel İşbirliği. (2012). Strateji ve Bütçe Başkanlığı: http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/10/ Dünyada-ve-Türkiyede-Kamu-Özel-İşbirliği-Uygulamalarına-İlişkin-Gelişmeler-2012.pdf adresinden alındı

Defne Mutluer Kurul, S. I. (2018). Ekonomi Notları. TC Merkez Bankası: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/d726b531-addb-4bfb-b413-e368d3a38d0e/en1813.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID= ROOTWORKSPACE-d726b531-addb-4bfb-b413-e368d3a38d0e-mw4vI.- adresinden alındı

DÜnyada ve Türkiye'de KÖİ Uygulamaları. (2015). Strateji ve Bütçe Başkanlığı: http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/10/ Dünyada-ve-Türkiyede-Kamu-Özel-İşbirliği-Uygulamalarına-İlişkin -Gelişmeler-2015-.pdf adresinden alındı

Duyun-u Umumiye. (2020). Wikipedia: https://tr.wikipedia.org/wiki/ Muharrem_kararnamesi adresinden alındı

Emil, F. (2008). 1950'den Bu yana Türkiye'de KAmu Borçlanmasına Yol Açan Nedenlerin Bazı Tarihsel Veriler Işığında İncelenmesi. Maliye Sempozyumu: http://maliyesempozyumu.org/wp-content/uploads/ 2016/11/Maliye-Sempozyumu_18.pdf adresinden alındı

Eğilmez, M. (2012). Kendime Yazılar. http://www.mahfiegilmez.com/ 2012/10/otomatik-stabilizatorler-ve-turkiye.html adresinden alındı

Ferguson, N. (2019). Paranın Yükselişi, Dünyanın Finansal Tarihi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Global PPI Update. (2017). World Bank. adresinden alındı

Graeber, D. (2015). Borç, İlk 5000 Yıl. İstanbul: Everest Yayınları.

Hanna Polackova Brixi, A. S. (2002). Government at Risk / Contingent Liabilities and Fiscal Risks. ABD: Dünya Bankası.

Hazine Borç İstatistikleri. (2020). Hazine ve Maliye Bakanlığı: https://www.hmb.gov.tr/kamu-finansmani-istatistikleri adresinden alındı

Hesap Uzmanları Kurulu. (2009). Maliye Bakanlığı: https://www.gib.gov.tr/ sites/default/files/fileadmin/beyannamerehberi/Kayit_disi_2009tr.pdf adresinden alındı

John. M. Keynes. (1919). Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/ The_Economic_Consequences_of_the_Peace adresinden alındı

Küçükkırımlı, C. (2017). Türkiye'de Yurtdışı Yerleşiklerin Mülikeytindeki DİBS II. Piyasa. TCMB: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/ 6e fb5f91-efa8-4539-84a2-781dbfc190a2/Uzmanl%C4%B1k_Tezi_ Can Kucukkirimli.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-6efb5f91-efa8-4539-84a2-781dbfc190a2-meCSHS6 adresinden alındı

Küresel Borç Raporu. (2020). IIF: https://www.iif.com/Portals/0/Files/ content/Research/Global%20Debt%20Monitor_April2020.pdf adresinden alındı

Küresel Borç Verileri. (2020). IIF : https://www.iif.com/Portals/0/ Files/content/Research/Global%20Debt%20Monitor_April2020.pdf adresinden alındı

KÖİ Özel İhtisas Komisyonu. (2018). Strateji ve Bütçe Başkanlığı: http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/04/KamuOzel IsbirligiUygulamalarindaEtkinYonetimOzelIhtisasKomisyonuRaporu.pdf adresinden alındı

KÖİ Envanteri. (2020). Strateji ve Bütçe Başkanlığı: https://koi.sbb.gov.tr adresinden alındı

Kamu Borç Yönetimi Raporları. (2020). Hazine ve Maliye Bakanlığı: https://www.hmb.gov.tr/kamu-finansmani-raporlari adresinden alındı

Kamu Borç Yönetimi Raporu. (2019). Haizne ve Maliye Bakanlığı: https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/12/Yıllık-Kamu-Borç-Yönetimi-Raporu-2019.pdf adresinden alındı

Kamu Borç Yönetimi Raporu. (Mart 2020). Hazine ve Maliye Bakanlığı: https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2020/03/Kamu_Borc_Yonetimi_Raporu_Mart_2020.pdf adresinden alındı

Kamu Finansmanı İstatistikleri. (2020). Hazine ve Maliye Bakanlığı: https://www.hmb.gov.tr/ adresinden alındı

Kamu İşletmeleri Raporu. (2018). Hazine ve Maliye Bakanlığı: https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/10/2018_Kapak_Kamu_isletmeleri_raporu_web.pdf adresinden alındı

Kamu İşletmeleri Raporu. (2018). Hazine ve Maliye Bakanlığı: https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/10/2018_Kapak_Kamu_isletmeleri_raporu_web.pdf adresinden alındı

Kamu İşletmeleri Raporu. (2019). Hazine ve Maliye Bakanlığı: https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/10/2018_Kapak_Kamu_isletmeleri_raporu_web.pdf adresinden alındı

Kanunlar . (2000). Mevzuat Sistemi: https://www.mevzuat.gov.tr/ Mevzuat Metin/1.5.4572.pdf adresinden alındı

Karaçimen, E. (2015). Türkiye'de Finansallaşma, Borç Kıskaçında Emek. İstanbul: Sav Yayınları.

Karaaslan, E. (2010). Kayıtdışı İstihdam ve Neden Olduğu Mali Kayıpların Bütçe Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği. Ankara: Mali Hizmetler Derneği Yayını.

Karataş, D. H. (2020). Hazine Nakit, Borç ve Risk Yönetimi. Ankara: Gazi Kitapevi.

Kayıtdışılıkla Mücadele Eylem Planı. (2009). Gelir İdaresi Başkanlığı: https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/beyannamerehberi/Kayit_disi_2009tr.pdf adresinden alındı

Kayıtdışılıkla Mücadele Eylem Planı. (2015). Maliye Bakanlığı: https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/beyannamerehberi/2015kayitdisi.pdf adresinden alındı

Kidnleberger, C. P. (2008). Cinnet, Panik ve Çöküş Mali Krizler Tarihi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.

Koğar, İ. Ç. (1996). Denk Bütçe Teorisi ve Uygulanabilirliği Üzerine Not. TCMB Araştırma Genel Müdürlüğü Tartışma Tebliğleri Mayıs-Aralık 1996. TCMB. adresinden alındı

Kuruç, P. D. (2018). Mustafa Kemal Döneminde Ekonomi, Büyük Devletler ve Türkiye. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.

M. Ustaoğlu, A. İ. (2019). Faiz Meselesi Tarihte Örnek Uygulamalar. İstanbul: Bilgi Üniveristesi Yayınları.

Magna Carta. (1215). Tarihi Olaylar Web Sitesi: https://www.tarihiolaylar. com/tarihi-olaylar/magna-carta-103 adresinden alındı

Mahfi Eğilmez, E. K. (2018). Ekonomi Politikası Teori ve Uygulaması. İstanbul: Remzi Kitapevi.

Mevzuat. (2020). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4059.pdf adresinden alındı

Mevzuat. (tarih yok). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/ 1.5.5018. pdf.

Meydan, S. (2020). Duyun-u Umumiye. Sözcü Gazetesi: https://www.sozcu.com.tr/2019/yazarlar/sinan-meydan/ abdulhamit-siyasetinin-ilk-kurbani-kibris-5206746/adresinden alındı

OECD. (2018). Tarımsal Destekler: https://www.tarimorman.gov.tr/ ABDGM/ Belgeler/Uluslararas%C4%B1%20Kurulu%C5%9Flar/Tar %C4%B1m%20Politikalar%C4%B1%20%C4%B0zleme%20ve%20De%C4%9Ferlendirme%20Raporu%202019.pdf adresinden alındı

Piyasa Yapıcılığı Sözleşmesi. (2020). https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/ 12/2020-Yılı-Piyasa-Yapıcılığı-Sözleşmesi.pdf adresinden alındı

Prof. Dr. Uğur Emek. (2020). http://uemek.blogspot.com/2016/10/kamu-ozel-isbirligi-koi-sozlesmelerinde.html#more adresinden alındı

Sayıştay. (2018). Denetim Raporları: https://www.sayistay.gov.tr/tr/?p= 2&ContentID=12703 adresinden alındı

Serdengeçti, S. (2005). Dolarizasyon Ters Dolarizasyon. TCMB Web Sitesi: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/5b404bcd-6e72-415d-a6 56-91da6db0cc6e/sunumeskisehir.pdf?MOD=AJPERES&CACHEI D=ROOTWORKSPACE-5b404bcd-6e72-415d-a656-91da6db0cc 6e -m3f BeXh adresinden alındı

Sosyal Güvenlik Özel İhtisas Komisyonu. (2018). Strateji ve Bütçe Başkanlığı: http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/04/Sosyal Guvenlik SistemininSurdurulebilirligiOzelIhtisasKomisyonuRaporu.pdf adresinden alındı

Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2018). http://www.sbb.gov.tr/wp-content/ uploads/2018/10/10_SosyalGuvenlikSistemininSurdurulebilirligi.pdf adresinden alındı

Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2020). Genel Denge: http://www.sbb.gov.tr/ kamu-kesimi-genel-dengesi/ adresinden alındı

Streeck, W. (2016). Satın Alınan Zaman: Demokratik Kapitalizmin Gecikmiş Krizi. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.

Şevket K. Akar, H. A. (2003). Osmanlı Borçları ve Gözetim Komisyonları 1854-1856. İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi.

Tarım Kanunu. (2006). Mevzuat: https://www.mevzuat.gov.tr/Mevzuat Metin/1.5.5488.pdf adresinden alındı

Tasarruflar Özel İhtisas Komisyonu Raporu. (2018). Strateji ve Bütçe Başkanlığı: http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/04/ Tuketim_ve_TasarrufEgilimleriOzelIhtisasKomisyonuRaporu.pdf adresinden alındı

TBMM Tutanakları. (1984). TBMM: ht19tps://www2.tbmm.gov.tr/d27/1/1-0050.pdf adresinden alındı

TCMB. (2020). Araştırma Tebliğleri: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/ connect/6efb5f91-efa8-4539-84a2-781dbfc190a2/Uzmanl%C4%B1k _Tezi_CanKucukkirimli.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-6efb5f91-efa8-4539-84a2-781dbfc190a2-meCSHS6 adresinden alındı

TÜİK . (2016). TÜİK Araştırmalar: http://www.istib.org.tr/resim/siteici/ files /Tar%C4%B1msal%20%C4%B0%C5%9Fletme%20Yap%C4%B1%20Ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1%202016.pdf adresinden alındı

TÜİK . (2019). İşgücü Verileri: http://www.tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id =33783 adresinden alındı

TÜSAİD Merkezi Bütçe Takip Raporu. (Şubat 2019). TÜSİAD Raporları: https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/10252-tusiad-merkezi-yonetim-butcesi-takip-raporu-iv adresinden alındı

TÜSİAD EMEKLİLİK . (2005). TÜSİAD Raporları: https://tusiad.org/tr/ yayinlar/raporlar/item/3993-turk-emeklilik-sisteminde-reform-mevcut-durum-ve-alternatif-stratejiler adresinden alındı

TÜSİAD Merkezi Bütçe Takip Raporu. (Mayıs 2018). TÜSİAD Raporlar: https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/10053-tusiad-merkezi-yonetim-butcesi-takip-raporu adresinden alındı

Uluatam, P. D. (2003). Kamu Maliyesi. İstanbul: İmaj Yayıncılık.

UYP Teknik Açıklaması. (2020). TCMB: http://hakan.hozyildiz.com/file/ resource/1421673028_uypmet.pdf adresinden alındı

Versay Barış Anlaşması. (1918). DW: https://www.dw.com/tr/versay-antla%C5%9Fmas%C4%B1-100-ya%C5%9F%C4%B1nda/a-49391065 adresinden alındı

Yıllık Program . (2020). Strateji ve Bütçe Başkanlığı: http://www.sbb.gov.tr/ wp-content/uploads/2019/11/2020_Yili_Cumhurbaskanligi_Yillik_ Programi.pdf adresinden alındı

Yatırım Finansman Kararnameleri. (2020). Resmi Gazete: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/10/20191016-10.pdf adresinden alındı