HT013 / HY551
Hukuk Felsefesi
Prof. Dr. Yasemin IŞIKTAÇ
2019/11 6. Baskı, 547 Sayfa
ISBN 978-975-368-501-6

ÖNSÖZ VII

SUNU  VIII

GİRİŞE ÖNSÖZ 1

§ 1 BİLİM, FELSEFE VE HUKUK FELSEFESİ  5

I BİLİM  5

A Bilimsel bilgi aynı konu ya da konu alanına yönelmiştir  6

B Bilimsel bilgi genel olarak geçerli bilgidir  6

C Bilimsel bilgi objektiftir  7

D Bilimsel bilgi sistematiktir  7

IIBİLİMİN NİTELİĞİ VE DEĞERİ 9

Doğa Bilimleri - Sosyal Bilimler Ayrımı  9

1Natüralist (Doğalcı) Yaklaşım12

2Yorumcu Yaklaşım 12

3Eleştirel Yaklaşım 13

IIIBİLİM VE FELSEFE İLİŞKİSİ 14

OKUMA PARÇASI I 16

OKUMA PARÇASI II 17

IVFELSEFE 20

A Felsefenin Niteliği 20

B Felsefenin Bölümleri23

1Ontoloji (Varlık Felsefesi) 23

2Epistemoloji (Bilgi Felsefesi) 24

3Aksiyoloji (Değer Felsefesi) 25

C Felsefe Yapmanın Koşulları25

1Psikolojik Koşul26

2Ahlâki Koşul 26

3Mantıksal Koşul 27

4Felsefenin İçerik Yönünden Bir Ön Koşula Bağlanamayacağı Koşulu28

OKUMA PARÇASI III29

V HUKUK FELSEFESİ 32

A FELSEFEDEN HUKUK FELSEFESİNE GEÇİŞ 32

B HUKUK FELSEFESİNİN ÖNEMİ  33

X

Genel Olarak 33

1Hukuk Felsefesinin Teorik Önemi 33

2Hukuk Felsefesinin Pratik Önemi 35

C HUKUK FELSEFESİNİN YAKIN ÇALIŞMA ALANLARIYLA

İLİŞKİSİ 36

1Hukuk Felsefesi-Genel Hukuk Teorisi İlişkisi 36

2Hukuk Felsefesi-Hukuk Sosyolojisi İlişkisi 38

3Hukuk Felsefesi-Hukuk Tarihi İlişkisi 41

§ 2 HUKUK FELSEFESİ TARİHİ: BÜYÜK DÜŞÜNCE AKIMLARI İÇİNDE

HUKUK FELSEFESİNİN GELİŞİMİ43

I KLASİK YUNAN DÜŞÜNCESİNDE HUKUK FELSEFESİ43

Genel Olarak43

A Sofistler  48

1Protagoras48

2Gorgias49

B Sokratik Okul 52

Genel Olarak 52

1Sokrates52

aYaşamı 52

bSokrates'in Genel Felsefesi 53

cHukuk ve Devlet Anlayışı 56

OKUMA PARÇASI IV59

2Platon 60

aYaşamı 60

bPlatonun Genel Felsefesi 61

cHukuk ve Devlet Anlayışı 63

c1 Platon'un Devlet Kitabındaki Yaklaşımı 64

c2 Platon'un Yasalar Kitabındaki Görüşleri 68

OKUMA PARÇASI V 70

OKUMA PARÇASI VI70

3Aristoteles 71

aYaşamı 71

bAristoteles'in Genel Felsefesi 72

cHukuk ve Devlet Anlayışı 77

OKUMA PARÇASI VII84

IIKLASİK ÇAĞIN SONA ERMESİ 87

Genel Olarak87

A Epikuros88

XI

aYaşamı  88

bEpikuros'un Genel Felsefesi  88

cHukuk ve Devlet Anlayışı 89

OKUMA PARÇASI VIII91

B Klasik Çağ Düşüncesi ve Roma İlişkisi  94

1Cicero98

aYaşamı 98

bCicero'nun Genel Felsefesi 98

cHukuk ve Devlet Anlayışı99

OKUMA PARÇASI IX 102

IIIORTAÇAĞ FELSEFESİ 104

Genel Olarak104

A Ortaçağ Felsefesinin Devlet ve Hukuk Anlayışı 107

B Ortaçağ Felsefesinin Özellikleri 108

C Thomas Aquinas 110

1Yaşamı110

2Thomas Aquinas'ın Genel Felsefesi 110

3Hukuk ve Devlet Anlayışı 114

D Genel Olarak İslâm Felsefesi 117

Farabi 121

aYaşamı  121

bFarabi'nin Genel Felsefesi 121

cHukuk ve Devlet Anlayışı 123

OKUMA PARÇASI X 127

IVRÖNESANS (YENİDEN DOĞUŞ) DÖNEMİ129

OKUMA PARÇASI XI131

V MODERN DÜŞÜNCE: YENİÇAĞ VE SONRASI 133

Genel Olarak133

Yeniçağ Felsefesinin Hukuka Yansıması 137

1Thomas Hobbes141

aYaşamı  141

bHobbes'un Genel Felsefesi 141

cHukuk ve Devlet Anlayışı 144

OKUMA PARÇASI XII153

2John Locke 155

aYaşamı  155

XII

bLocke'un Genel Felsefesi155

cHukuk ve Devlet Anlayışı 157

OKUMA PARÇASI XIII164

3Jean Jacques Rousseau 165

aYaşamı  165

bRousseau'nun Genel Felsefesi 165

cHukuk ve Devlet Anlayışı 167

OKUMA PARÇASI XIV173

4David Hume 175

aYaşamı  175

bHume'un Genel Felsefesi 176

cHukuk ve Devlet Anlayışı 178

5Immanuel Kant 182

aYaşamı  182

bKant'ın Genel Felsefesi 182

cHukuk ve Devlet Anlayışı 190

OKUMA PARÇASI XV 201

OKUMA PARÇASI XVI203

VITARİHÇİ HUKUK OKULU205

Genel Olarak 205

Friedrich Carl Von Savigny208

1Yaşamı 208

2Hukuk ve Devlet Anlayışı 208

OKUMA PARÇASI XVII211

VIIFAYDACI ANGLO-SAKSON YAKLAŞIMI 217

Genel Olarak217

A Jeremy Bentham217

1Yaşamı 218

2Bentham'ın Genel Felsefesi 218

3Hukuk ve Devlet Anlayışı 221

OKUMA PARÇASI XVIII229

B John Austin 232

1Yaşamı 232

2Austin'in Genel Felsefesi 233

3Hukuk ve Devlet Anlayışı 234

OKUMA PARÇASI XIX 244

XIII

VIIIG W F HEGEL 247

A Yaşamı247

B Hegel'in Genel Felsefesi 247

C Hukuk ve Devlet Anlayışı 250

OKUMA PARÇASI XX 258

IXHANS KELSEN 261

A Yaşamı261

B Kelsen'in Genel Felsefesi 261

C Hukuk ve Devlet Anlayışı264

OKUMA PARÇASI XXI 272

OKUMA PARÇASI XXII 274

X DOĞAL HUKUKUN RÖNESANSI  278

Genel Olarak278

Gustav Radbruch284

1Yaşamı 284

2Radbruch'un Hukuk ve Devlet Anlayışı 284

OKUMA PARÇASI XXIII 288

XIHUKUKSAL REALİZM 293

Genel Olarak293

A Amerikan Realizmi 296

1Genel Olarak 296

2Karl Llewellyn 304

aYaşamı 304

bHukuk ve Devlet Anlayışı304

OKUMA PARÇASI XXIV 307

OKUMA PARÇASI XXV 309

B İskandinav Realizmi 314

1Genel Olarak 314

2Stig Jorgensen 315

aYaşamı 315

bJorgensen'in Genel Felsefesi 315

cHukuk ve Devlet Anlayışı 316

OKUMA PARÇASI XXVI 318

OKUMA PARÇASI XXVII319

XIIH L A HART 321

A Yaşamı 321

XIV

B Hart'ın Genel Felsefesi 321

C Hukuk ve Devlet Anlayışı 324

OKUMA PARÇASI XXVIII 334

OKUMA PARÇASI XXIX 335

XIIIRONALD DWORKIN 337

A Yaşamı337

B Dworkin'in Genel Felsefesi337

C Hukuk ve Devlet Anlayışı 337

OKUMA PARÇASI XXX 343

XIVFENOMENOLOJİK HUKUK ANLAYIŞI347

Genel Olarak347

Edmund Husserl 349

1Yaşamı 349

2Husserl'in Genel Felsefesi 349

3Hukuk ve Devlet Anlayışı 351

OKUMA PARÇASI XXXI 353

OKUMA PARÇASI XXXII357

XVYENİ HUKUK YAKLAŞIMLARI360

Genel Olarak360

OKUMA PARÇASI XXXIII 362

A John Rawls370

1Yaşamı 370

2Rawls'un Genel Felsefesi370

3Hukuk ve Devlet Anlayışı 374

B Robert Nozick391

1Yaşamı 391

2Nozick'in Genel Felsefesi 391

3Hukuk ve Devlet Anlayışı 392

C Lon L Fuller 398

1Yaşamı 398

2Genel Felsefesi 398

3Hukuk ve Devlet Anlayışı 400

D Eleştirel Yaklaşımlar 406

1Michel Foucault 406

aYaşamı  406

bFoucault'nun Genel Felsefesi 406

cHukuk ve Devlet Anlayışı 412

XV

OKUMA PARÇASI XXXIV416

OKUMA PARÇASI XXXV 418

2Feminist Hukuk Doktrini 421

OKUMA PARÇASI XXXVI426

§ 3 PROBLEMATİK HUKUK FELSEFESİ 428

I HUKUK ONTOLOJİSİ 428

A Hukuk Nedir Sorusu ve Bu Sorunun Soruluş Nedeni 428

B Hukukun Ontolojik Kavranmasının Yol Açtığı İkili Temel Ayrım 430

1"Özcü” Hukuk Anlayışı 431

2"Biçimci” Yaklaşımlar 434

C Üçüncü Bir Yol Olabilir mi?436

D Hukukun Fonksiyonları Açısından Kavranması 439

IIHUKUK EPİSTEMOLOJİSİ 443

A Bilginin Niteliği 443

1Hukuksal Bilginin Niteliği 447

2Hak Kavramı 451

3Hakların Kullanılması 455

B Hukuk-Mantık İlişkisi 456

Genel Olarak  456

1Hukuksal Sınıflandırmayla Epistemolojik Sorunların Aşılması Yolları458

2Normlar Hiyerarşisi461

3Pratik Uygulama Olarak Hukuksal Akıl Yürütme 464

4Hukukun Yorumlanması 468

5Normun Yapısal Analizi ve Yorum Arasındaki Farklar 470

C Yasaya Uygunluğun Sağlanması 471

1Geçerlilik 472

2Etkinlik 474

3Adalete Uygunluk475

D Uzlaşma Olarak Hukuk 476

OKUMA PARÇASI XXXVII 477

IIIHUKUK AKSİYOLOJİSİ 483

A Bir Değer Yaşantısı Olarak Hukuk483

1İrade Özgürlüğü Sorunu 483

2Ödev ve Sorumluluk Kavramları 489

3Hukuk Kuralları-Ahlâk Kuralları İlişkisi 490

B Hukuk-Ahlâk İlişkisi ve Sınır Problemleri 493

XVI

1Hukuk-Ahlâk İlişkisi 493

OKUMA PARÇASI XXXVIII 498

2Hukuk-Ahlâk İlişkisinde Sınır Problemleri 501

KAYNAKÇA 511

DİZİN525