Hukuk Muhakemeleri Kanunu

Bu çalışma, ilk baskısı 2018 yılının Ekim ayında yayımlanan karşılaştırmalı ve içtihatlı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve ilgili mevzuat metninin, yayımlandığı tarihten bugüne kadar gerçekleşen mevzuat değişikliklerini ve ilgili yargı kararlarını içeren güncel bir versiyonudur.

Bu çalışmada da ilk basıdaki yöntem muhafaza edilmiş, ayrıca 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerine karşılık gelen düzenlemelerinin madde numaraları, ilgili maddenin altında italik ve parantez içinde gösterilmiştir. Böylelikle, 6100 sayılı Kanun’dan önce yürürlükte yer alan hükümlerle karşılaştırma yapılabilmesi kolaylaştırılmıştır. Bu noktada 1086 sayılı Kanun’a 2004 yılında 5236 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikler dikkate alınmıştır.

Ayrıca 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve ilgili diğer mevzuatta yıl içinde meydana gelen değişiklikler metne işenmiştir. Bu çerçevede, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun EK 1. Maddesinde yer alan “200 üncü, 201 inci, 341 inci, 362 nci ve 369 uncu maddelerdeki parasal sınırlar her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, önceki yılda uygulanan parasal sınırların; o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca Maliye Bakanlığınca her yıl tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle uygulanır. Bu şekilde belirlenen sınırların on Türk lirasını aşmayan kısımları dikkate alınmaz.” Düzenlemesi gereğince ilgili hükümlerde, 2019 yılı için geçerli olan miktara parantez içerisinde yer verilmiştir.

1086 sayılı Kanun’un kanun yollarına ilişkin hükümleri açısından da, temyiz (HUMK m. 427), temyizde duruşma (HUMK m. 427/4 ve m. 438) ve karar düzeltmeye (HUMK m. 440) ilişkin parasal sınırlar da her yıl başında yeniden değerleme oranına göre artırılmaktadır. Bu nedenle, 1086 sayılı Kanun’un söz konusu hükümlerindeki parasal sınırlar da 2019 yılı için geçerli olan miktara parantez içerisinde yer verilmiştir.

Ayrıca, 492 sayılı Harçlar Kanunu’na ek tabloda yer alan parasal sınırlar da aynı şekilde 2019 yılı için güncellenmiştir.

19.12.2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 7155 sayılı Kanun’un 01.01.2019 tarihinde yürürlüğe giren 20. maddesi ile Türk Ticaret Kanunu’na eklenen ve ticari uyuşmazlıklar açısından dava şartı olan arabuluculuğu düzenleyen 5/A maddesi ile 7155 sayılı Kanun’un 21. maddesiyle Türk Ticaret Kanunu’na eklenen Geçici 12. Madde ilgili metne işlenmiştir.

7155 sayılı Kanun’un 22. maddesi ile 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 3. maddesine getirilen ek cümle ile 7155 sayılı Kanun’un 23. maddesi ile 6325 sayılı Kanun’a eklenen 18/A maddesi de ilgili metne dahil edilmiştir.

Yine bu kapsamda, 06.12.2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Tebligat Yönetmeliği ilgili mevzuat kısmında metne eklenmiştir.

İlgili mevzuat kısmında yer alan Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi 31.12.2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan metne göre; Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi 02.01.2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan metne göre; Bilirkişilik Asgari Ücret Tarifesi ise 30.05.2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan metne göre güncellenmiştir. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin Eki Liste bu tarifenin ardından; 14.03.2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Milletlerarası Tahkim Ücret Tarifesi Hakkında Tebliğ, Milletlerarası Tahkim Kanunu Yönetmeliği’nin hemen ardından metne eklenmiştir.

Anayasa Mahkemesi’nin yerleşik içtihatlara aykırı şekilde verilen mahkeme kararlarının hakkaniyete aykırı olup olmadığını incelediği 12.02.2019 tarihli bireysel başvuru kararı, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 27. maddesinin altına eklenmiştir.

Yine Anayasa Mahkemesi’nin hukuki konularda bilirkişiye başvurunun temel hak ve özgürlüklere aykırılık teşkil edip etmediğine ilişkin olarak bireysel başvuru sonucunda verdiği 09.01.2019 tarihli kararı, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 266. maddesinin altına eklenmiştir.

Anayasa Mahkemesi’nin 11.07.2018 T., 2018/1 E. ve 2018/83 K. sayılı kararı ile iptal edilen Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 398. maddesinin 1. fıkrası, kararın Resmi Gazete’de yayımından 9 ay sonra yürürlüğe girmesi nedeni ile metinden çıkarılmamış; ancak Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı, ilgili hükümde dipnotta belirtilmiştir.

Ayrıca Anayasa Mahkemesi’nin arabuluculuğun dava şartı olmasına ilişkin düzenlemenin mahkemeye erişim hakkını engellediği gerekçesi ile iptali başvurusu üzerine verdiği karar, önemli olması nedeni ile, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3. maddesi ile 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18/A maddesi altında dipnotta gösterilmiştir.

Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu’nun düzelterek onama kararları bakımından onama harcının alınıp alınmayacağına ilişkin 28.09.2018 T., 2018/2 E., 2018/8 K. sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun düzelterek onamaya ilişkin 370. maddesinin altına eklenmiştir.

Bu Eser’in basımını üstlenerek titiz bir çalışmayla kısa sürede bunu gerçekleştiren başta Yetkin Basım ve Yayıncılık A.Ş yetkilileri Yusuf Ziya GÜLKÖK ve Muharrem BAŞER olmak üzere dizgi ve baskıda emeği geçen bütün yayınevi çalışanlarına teşekkür ederiz.

Çalışmanın kullanıcılara faydalı olması dileğiyle…

Prof. Dr. Murat ATALI

Doç. Dr. İbrahim ERMENEK

Doç. Dr. Ersin ERDOĞAN

Arş. Gör. Nurbanu ERZURUMLU IŞIK