Vicdani Hukuk

Yayınevi: Yetkin Yayınları
Yazar: Ahmet TAŞKIN
ISBN: 9786050500738
510,00 TL 600,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Ahmet TAŞKIN
Baskı Tarihi 2016/05
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Sert Kapak (İplik Dikiş)

HT199
Vicdani Hukuk
Dr. Ahmet TAŞKIN
2016/05 Baskı, 586 Sayfa
ISBN 978-605-05-0073-8 

Hukukçunun temel kitabı ve anayasası vicdandır. Hukukçu, kanunların anayasaya aykırı olamayacağını bilir. Dolayısıyla bir hâkim vicdanına aykırı olan bir hükmü veremez. Veriyorsa vicdanını esas almamış ve değişik düşüncelerle hareket etmiş demektir. Verilirken vicdana dayanmayan bir kararın okunurken veya yerine getirilirken vicdanları tatmin etmesi beklenemez. Adalet, bütün ahlaki görevlerin toplamıdır (William Godvin). Adalet duygusunun azaldığı bir toplumun ahlaklı ve erdemli olmasından söz edilemez. İnsanların en yanıldığı şey adaletin beklenilen bir değer olduğudur. Oysa adalet, beklenilen değil, yaşanması ve gösterilmesi gereken bir değerdir. Gandhi, “Haksızlık yapıp tüm insanlarla birlikte olmaktansa, adaletli davranıp tek başına kalmak daha iyidir.” derken adaletli olmayı tavsiye etmektedir. İnsanların haksızlıktan yana olmasının nedenlerinden birisi haksızlığı yapanların güçlü ve haksızlığın yapıldığı kişinin özelliğidir. Oysa toplumsal kabul görmüş bir söz vardır: “Zulüm ve haksızlık kimden gelirse gelsin ve kime yönelirse yönelsin kötüdür.” Çünkü haksızlık ve zulmün kaynağına, hedefine, nedenine ve amacına bakılmaz. Adaletin, hak ve hukukun üstün olmadığı toplumlarda herhangi bir haksızlık anında insanlar bir taraftan haksızlık yapana, diğer yandan da buna maruz kalana bakmaktadır. Haksızlık yapanı kendisine yakın ve haksızlığa maruz kalanı kendisine uzak gören kimse herhangi bir rahatsızlık duymuyorsa o kimsenin hak ve adalet duygusu körelmiş ve vicdanı yaralanmış ya da ölmüştür. Toplumda yoksulluğun, işsizliğin, eğitim ve sağlık hizmetlerinin kötü olmasının açtığı yaralar iyileştirilmesi zor yaralardır ama “Kapanmayan tek yara vicdan yarasıdır” (P. Syrus). Vicdansızlık kin ve nefreti artıran önemli faktörlerden biridir. Toplumun ayrıştırılmasında, kutuplaştırılmasında ve bağlarının bozulmasında adaletsizliğin ve vicdansızlığın rolü büyüktür. Okumasını bilen için vicdan, en iyi ahlak kitabıdır. En mükemmel adalet ise vicdandır (Victor Hugo).

Heredotus’a göre hukuk, her şeyin kralıdır. Hükmü o vermeli ve o yönetmelidir. Şüphesiz hukukun kaynağı ve hukukçunun özü vicdandır. Hukuk, vicdana dayanmıyorsa itaati; hukukçu da vicdanına dayanmıyorsa saygıyı hak edemez. Bugün için kanunların etkisiz olmasında, yasaların fütursuz şekilde ihlal edilmesinde vicdanın yokluğunu görmek gerekir. Vicdanın onaylamadığı bir akılla, amel edilmez. Amel edilirse meydana gelen sonucu vicdan onaylamaz. Adaletin kuvvetli, kuvvetlinin de adil olması gerekir (Pascal). Güce itaat onun adalete dayanması ile mümkündür. Meşruiyetini kaybeden bir güce itaat sürdürülebilir bir durum değildir. Çünkü adaletini kaybetmiş bir güç, insanın düşüncesine, özgürlüğüne, onur ve kişiliğine yöneltilmiş ağır bir saldırıdır. Böyle bir güce iradi bir itaat söz konusu olamaz. Bireyler vicdanlarıyla hareket ettiklerinde mutlu, yöneticiler vicdanlarıyla yönettiklerinde saygın, toplum vicdana değer verdiğinde sağlıklı ve huzurludur.

Bozulmuş vicdanların verdiği zararı hiçbir akıl gideremez. Akıl vicdana karşı görevini yerine getirmiyor ve vicdan akla hükmedemiyorsa düzen bozulur. Toplumsal düzenin, barışın ve huzurun sağlanması ve korunması için hukuk kuralları ne kadar etkili ve medeni olursa olsun, toplumda veya kuralların özünde ya da uygulayanların ruhunda vicdan yoksa arzu edilen sonuç alınamaz. Bir hüküm, insani olmadıkça adil olamaz. Hükmü insanileştiren şey ise kişinin vicdanıdır. Her insan vicdanını dinlemek ve kararlarında onun sesine kulak vermek zorundadır. Sadece hâkimlerin değil, toplumu oluşturan bireylerin de hükümleri, tercihleri, kararları, öncelikleri ahlak, adalet, hukuk, vicdan ve doğruluk olmalıdır. Tercihlerinde ve kararlarında söz konusu değerleri ön plana almayan insanlar hatalı tercihte bulunmanın bedelini yıllarca ödemekten kurtulamaz.

*

Adaletin pazara indiği yerde, toplumun yeri mezardır. İngiltere’de 800 yıl önce imzalanmış olan belgede “Kimseye hakkı ve adaleti satmayacağız; kimseyi adaletten menetmeyeceğiz ya da geciktirmeyeceğiz.” (Magna Carta Libertatum, m.40) denilmektedir. Hak ve adalet satıldığında, insanların hakkına ulaşmak için adalete erişimi engellendiğinde ve adalet geciktiğinde aranan kavram ve değer özgürlüktür. Vicdanların özgür olmadığı yerde, adalet yerine zulüm, barış yerine savaş, sevgi yerine nefret ve hoşgörü yerine kin egemen olur. Düşünürleri, filozofları ve bilgeleri sevmeyen ve takdir etmeyen insan olmadığı halde, bunları kendisine rehber edinen insan son derece azdır. Bir ülkenin gelişmişliği hayranlık duyanların değil, hayranlık uyandıranların fazlalığı ile mümkündür. Az gelişmiş ülkelerde hayran olan ve hayranlık duyanlar fazla iken, medeni ve güçlü ülkelerde hayranlık uyandıranların sayısı fazladır. Tarihte; gücü, iktidarı ve yönetmeyi arzulayan veya bunları üstün bir değer olarak gören bir düşünür yoktur. Hepsi insani değerleri düşüncesinin merkezine almış, bunları savunmuş ve topluma bu değerleri aktarmaya çalışmıştır. Felsefenin, sosyolojinin ve psikolojinin temel malzemesi insandır. Düşünürlere göre, “Vicdanımız yanılmaz bir yargıçtır.” (Balzac). “Vicdanın sesi bütün kanunların üstündedir.” (Mahatma Gandhi). Önemli olan iradeye hâkim, fakat vicdana esir olmaktır (Aristoteles). Adaletin olmadığı yerde ahlak da yoktur (Montaigne). İnsanlığın en güzel görevi adalet dağıtmasıdır (Voltaire). Adil olmak ve adil davranmak belli bir meslek mensuplarının yapması gereken bir davranış değildir. Herkes adil olmak, hakkı ve hukuku gözetmek ve bunu yaşantısının merkezine oturtmak zorundadır.

*

Vicdanın önündeki engellerden birisi de merhamettir. Kin, nefret ve sevgi gibi duygular nasıl adaletin tecellisine engelse merhamet de engeldir. Çünkü “Adalet nerede hesap sorarsa, merhamet orayı terk eder ve adalet nerede konuşursa, orada merhamet susar.” Vicdan, merhametle yoğrulmuş akıldır. O, hem akıl, hem merhamet, hem de bunların çok ötesinde bir değer, bir cevher ve kavramdır. Adalet, vicdanın çocuğu, onun eseri ve yegâne alâmetifarikasıdır. Vicdan, merhameti de içine aldığından ondan çok daha üstündür. Merhamet etmeyene, merhamet edilmez (Hadis), ama zalime bile misliyle değil, adaletle karşılık verilir. Konfüçyüs’ün “İyiliği iyilikle, kötülüğü ise adaletle karşıla” ve Gandhi’nin “Adaletsiz rejimi, adaletle yıkınız” sözü de bunu anlatır. İnsanların vicdanı, “Ne zulüm, ne merhamet, yalnızca adalet” diye seslenir. İnsan bir şeyi hak ettiğinde bunun hakkı olduğu için kendisine verilmesini ister. Hiç kimse kendi hakkının bir lütuf ve iyilik olarak sunulmasını istemez. Bunun nedeni, insanın adalet duygusu ve bu duygunun yegâne kaynağı olan vicdandır. Vicdan, hukuku uygulayacak ve sonunda adaleti ortaya çıkaracak olan kimseye sorar: Kime merhamet edeceksin? Suçluya mı mağdura mı; borçluya mı, hakkını isteyen alacaklıya mı?  İşte bu anda merhamet susar ve vicdan konuşur. Onun sesi, sözü, yüzü ve tavrı adalettir. Kin, nefret ve husumetle veya sevgi, bağlılık ve muhabbetle adalet dağıtılmadığı gibi, acıma ve merhametle de adalet dağıtılmaz. Adalet terazisinin tek bir ölçüsü vardır ki o da “hak”tır. Hak, kimden yanaysa onun lehine karar verilir. Yargılamanın taraflarından aciz, zayıf, güçsüz ve muhtaç olana merhamet ve acıma duygusuyla hak verilseydi, yargılama yapılmaz, deliller tartışılmaz, yorum yoluna gidilmez, hukuk kurallarına bakılmaz, sadece zayıf, güçsüz ve muhtaç olana bakılır ve onun lehine karar verilirdi. Yargılama; kimin zayıf, güçsüz ve muhtaç olduğunu belirlemek için değil, kimin haklı olduğunu bulmak için yapılır. Kısaca, “yazıktır, günahtır, zayıftır ve muhtaçtır” gibi duygusal yaklaşımlarla yargılama yapılmaz ve adalet dağıtılmaz. Çünkü hak; duygularla değil, yasalarla, yerleşmiş ilke, kavram ve kurumlarla, bilimsel metotlara dayalı yorumlarla, akıl, mantık, muhakeme ve vicdanla korunur. Bireyin de, toplumun da, devletin de çıkarı adaletten yana olmaktır.

“Bin kere mazlum olmak, bir kere zalim olmaktan iyidir” (Hz. Ali). Bireyler için esas alınması gereken ölçü budur. Hak aramaktan çok daha üstün değer hakka ve hukuka saygı göstermektir. Başkasının hakkına saygı duyanların çok olduğu yerde hak arayanların azalacağına şüphe yoktur. “Zulmeden kimse, mazlumdan daha sefildir.” (Eflatun) ve acınacak haldedir.  Aynı bakış açısı Sokrates’in “Kötülük yapmaktansa, kötülüğe uğramayı tercih ederim.” ifadesinde de yer alır. İnsani yaklaşım ve bakış bunu gerektirir. Sokrates’e göre; “Hakikat, değişmeyen rasyonel varlıkların, yani düşüncelerin ve kavramların bilgisinde aranmalıdır. Hakikat (gerçek), bütün insanlarda aynıdır ve doğuştan sahip olunan bir şeydir. Bu nedenle, gerçek bilgiyi herkes elde edebilir. Bunu başarabilmek ise, insanlara dışarıdan bilgi vermekle gerçekleşemeyip, aksine, insanın doğasında oluşmuş bir halde var olan bu bilginin açığa çıkartılmasıyla mümkün olacaktır. Dolayısıyla Sokrates, insanın özünde var olan bu bilginin açığa çıkartılarak zihne tanıtılması ve bireye anımsatılarak kullanıma sunulabilmesi için çaba göstermiş ve yöntem geliştirmiştir.” Sokrates’in ifadesinde yatan gerçek şudur: Hakikatin ve adaletin dedektörü ve kâşifi vicdandır. İnsanlar vicdanlarıyla doğar ama yaşadıkları, çevresel faktörler, bulunduğu ortam ve eğitim durumu gibi etkenler onun vicdanını ya güçlendirir ya da zayıflatır ve öldürür. Gücünü ve otoritesini mazlumun ahına bina eden kimse o binanın enkazında kalmaya mahkûmdur. Hiç kimsenin gözyaşı onu haksız yere dökene şifa vermez.

*

Yönetimin hukukiliğini, insaniliğini ve meşruluğunu yönetenlerin erdem, ahlak ve vicdanı belirler. Adalet ve vicdan, sadece mahkeme salonlarında seslendirilen, sadece hukukçuları ilgilendiren ve özellikle de hâkimlere özgü bir kavram değildir. Adalet ve vicdan, insani bir kavram ve değer olarak herkesi ilgilendirir. Bu nedenle Hz. Muhammed “Adalet güzeldir, fakat emirlerde olursa daha güzel olur.” demiştir. Adaletin yöneticide (emir) daha güzel olması onun elinde güç ve otorite olmasındandır. Çünkü güçlü iken iyi olmak kolay, adil olmak zordur. Bir ülke, yalnızca adaletle ebedileşir ve adaletsizlikle de yıkılır (Alman Atasözü). Adil olmayan bir millet özgür de değildir (E. J. Sieyes). Adaletsiz bir ülke, mezbahadan başka bir şey değildir (Clemenceau). Özellikle devleti yönetenlerin, devlet adamlarının ve siyasal iktidarın bu gerçeği bütün ruhuyla görmesi ve benimsemesi gerekir. Bir ülkede adaletin varlığını yasalar değil, uygulamalar gösterir. Yöneticilerin ve yönetimin adil olabilmesi için adaletin gösterilmesi, hayata geçirilmesi ve üstün bir değer olarak kabul edilmesi gerekir. Fiyatı olan insanlar hukukçu olursa, o ülkede adaletin de bir fiyatı olur. Sadece hukukçuların veya yöneticilerin adil olduğu bir ülkede adalet kör ve topaldır.

*

Teolojinin ve felsefenin özü ahlak, vicdan, adalet, akıl ve erdemdir. Bu nedenle tüm dinler güçlü değil, ahlaklı, erdemli, vicdanlı ve adaletli olmayı emretmektedir. Adalet, insanoğlunun varoluşuyla birlikte gündeme gelmiş bir kavramdır. Kimi zaman örf ve adetle, kimi zaman kutsal kitaplardaki emredici hükümlerle, kimi zaman da mevzuatta yer alan yasalarla ortaya çıkmıştır. Örneğin, Nuh’un Yedi Kanunundan birisi adil olmaktır. Kur-an “Emrolunduğun gibi dosdoğru ol!” (Hud, 112) der. “Bir hâkim adaletten ayrılmadığı sürece Allah kendisiyle beraberdir. Adaletten ayrılır da zulmederse Allah onu yalnız bırakır.” (Hz. Muhammed). “Bir günlük adalet, altmış yıllık nafile ibadetten faziletlidir.” (Hz. Muhammed). Çünkü ibadet insanın nefsini, adalet ise âlemi ıslah eder.

*

Yasalar, medeni toplumların namusu, az gelişmiş ülkelerin ise oyuncağıdır. Düşük kültürlü ülkelerde “kanunlar örümcek ağları gibidir: zayıfları ağa yakalanır, güçlülerse ağı delip geçer” (Balzac). Eğer güçlü bir kimse ağlara yakalanmış ise egemen güç o ağları hemen yenisiyle değiştirir. Bu ülkelerde devlet adamları, yasaların ağına yakalanmış ve onu delememiş ise elinden tutulur ve yüceltilir. Oysa “Adaleti çiğneyen devlet adamlarını cezalandırmayan milletler çökmek zorundadır.” (Hz. Muhammed). Erdemli insan, kendisini yükseklerde görmez; görse de, ne kadar yüksekte olursa olsun yasaların kendisinden daha yüksek olduğunu bilir. Yeri geldiğinde “Kral olmasına kralım ama her istediğimi de yapamam ya” der. Bir ülke adaletle yönetilirse hem yönetenlerde hem de yönetilenlerde güvenliğe ilişkin korkular gider. Büyük İskender, hocası Aristotales’e, “Lider için adalet mi daha önemlidir yoksa cesaret mi” diye sorunca, Aristotales, “Adalet olduğu zaman cesarete gerek kalmaz” diye yanıt verir. Adaleti seven bir insan için her yer emindir (Epiktetos). Adalet, Tanrı’yı da insanları da memnun eder (İngiliz Atasözü) ama bencil ve erdem yoksunu cahil insan, kendisini memnun etmek için uğraşır. Toplum, insanlardan oluşur ve insanlar her zaman layık oldukları yönetim tarzıyla yönetilir. Toplumu oluşturan bireyler iyi olurlarsa yöneticileri de iyi, kötü olurlarsa yöneticiler de kötü olur. Zira yöneticiler halkın içinden çıkar ve onların desteği ile var olabilirler. Tikel tümelin niteliklerini taşır ve parçalar bütünü gösterir. “Nasıl olursanız öyle yönetilirsiniz.” sözü bu gerçeği ifade eder. Zulüm bir yangındır; büyüdüğü zaman, masumun da zalimin de malını birlikte yakar. Gandhi şöyle der; “Her sabah kalktığım zaman kendi kendime şöyle söz veririm: Dünya üzerinde vicdanımdan başka kimseden korkmayacağım. Kimsenin haksızlığına boyun eğmeyeceğim. Adaletsizliği adaletle yıkacağım ve mukavemet etmekte ısrar ederse onu, bütün varlığımla karşılayacağım.”

*

Bir hâkim, iyi niyetle dinlemeli, akıllıca konuşmalı, sağlıklı düşünmeli ve tarafsızca karar vermelidir (Sokrates). Bunun için hâkimin vicdan sahibi olması yeterlidir. Anayasamızın da ifade ettiği gibi; hâkimler, Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdani kanaatlerine göre hüküm verirler (m. 138/1). Verilecek kararın Anayasa, kanuna ve hukuka uygun olup olmadığını akıl, doğru olup olmadığını ise vicdan belirler. Bu nedenle, vicdanın onaylamadığı bir akılla, amel edilmez. Bir yargılama bilgiyle yürür, akılla şekillenir ve vicdanla son bulur. Hiçbir cinayet, hukukun katlinden daha vahşi, daha korkunç ve daha barbar değildir. Zenginin kedisi ve köpeği süt içerken, fakirin bebeği süt olmadığı için ağlıyorsa, o ülkede sosyal adaletten bahsedilemez. Sosyal adalet uçurumlar arasında yıkılmayan bir köprüdür. Sosyal devletin varlık nedeni, sosyal sınıflar ile bireyler arasında özgürlük köprüleri kurmaktır. Doğuştan veya sonradan oluşan nedenler yüzünden özgürlüklerini insan onuruna layık şekilde kullanamayan bir kimsenin özgürlüğünden söz edilemez. Bir ülkede insanlar arasında zenginlik, kültür, eğitim, sağlık, refah ve statü gibi farklılıkları kaçınılmazdır. Önemli olan insan haysiyet ve onuruna uygun bir yaşamın devlet tarafından sunulmasıdır.

*

Yasaların bittiği yerde zulüm başlar (Lord Chatham), ancak kötü yasalar da, zulmün en berbat şeklidir (E. Burke). Dolayısıyla yasaların varlığı adaletin ve hukuk devletinin varlığını göstermez. Yasalar; vicdanın ürünü değilse, toplumsal ihtiyaç ve beklentileri karşılamıyorsa, yasalara uyulmuyor ve bu yasalar objektif şekilde uygulanmıyorsa; yasalar toplum ve birey yerine, toplumun bir kesimine veya siyasal iktidara hizmet ediyorsa zulmün ve haksızlığın bir aracı haline gelmiş demektir. “Hiç bir şey devlete, yasalara saygılı olmak kadar yaraşmaz” kuralı Justiniaus Kanunları’nda yer almaktadır. Kanunlar, toplum üzerinde güven veriyorsa, diğer bir deyişle toplum ve onu oluşturan bireyler kanunlar sayesinde kendisini güvencede hissediyorsa; kanunları koyanlar, devlet ve siyasal iktidar kendisini yasaların üstünde görmüyorsa hukukun üstünlüğünden söz edilebilir. Bir rejim, halkın adalete inanmaz bir hale geldiğinde o rejim mahkûm olmuştur (Montesquieu). Adalet yasama organı üyeleri tarafından ve kanunlarla kurulamaz. Adalet insanın ruhunun içerisindedir (Walt Whitman). Yani adalet insanın vicdanındadır. Vicdanını öldürmüş kimse hukuktan değil, güçten ve zorbalıktan anlar. Çünkü o, aklıyla, ahlakıyla ve öldürdüğü için vicdanıyla değil, kaslarıyla hareket ediyor demektir. Hukuk, akla ve vicdana hitap eder.

*

Freud, “Bırakın adalet yerini bulsun, isterse kıyamet kopsun”; Herakleitos da, “Adaletsizliği bir yangından daha çabuk önle” der. Çünkü yangın belli bir yeri, adaletsizlik ise tüm toplumu yakar. Yangının verdiği zararı çok kısa zamanda telafi etmek mümkündür. Oysa zulmün ateşini söndürmek hem çok uzun zaman almakta hem de bedeli çok ağır olmaktadır. Adaletin yerini bulmadığı yerde kıyamet kopmuş ve yangın her tarafı sarmış demektir. Toplumda bir simit çalana da ülkeyi yönetirken hukukun dışına çıkana da adalet uygulanır, ama “Adaleti çiğneyen devlet adamlarını cezalandırmayan milletler çökmek zorundadır.” (Hz. Muhammed). “Hukukun üstünlüğü” kavramı açısından da önemli olan husus, herkesin değil, özellikle yöneticilerin ve hukuk kurallarını koyanların koymuş oldukları kurallarla bağlı olması ve bu kurallara saygı duymasıdır. Yönetilenler, yasalar ve hukuk kuralları karşısında ne yapılması gerektiğini yönetenlerden öğrenir. Bu durum, ister “Nasılsanız öyle yönetilirsiniz”, ister, “At sahibine göre kişner” sözüyle değerlendirilsin; varılacak sonuç aynıdır. Yönetici ile yönetilen, kanun koyucu ile uygulayıcı arasında sebep-sonuç ilişkisi vardır. İlişkiyi belirleyen güç ise vicdandır. Adil ve güçlü bir devlet için önemli olan, suç işleyen veya hukuk kurallarını ihlal eden güçsüzlerin değil, herkesin yargılanabilmesi ve yaptığının hesabını verebilmesidir. Siyasetçi, temsil ettiği siyasi partinin, devlet adamı ise devletin çıkarlarını ve geleceğini düşünür. Önemli olan partinin veya partili kişilerin ikbali değil, devletin ve toplumun istikbalidir. Devlet adamlarının suç işlediği halde cezalandırılmadığı bir toplumda bireyler, güçlüye dokunulmadığını, hak ve hukukun değil, gücün üstün ve hâkim olduğunu, haklı yerine güçlünün yaşama şansı bulduğunu düşünmeye başlar. Böyle bir düşüncenin hâkim olduğu ülkede kişileri sınırlayan tek unsur hukuk yerine güç olur. İnsanlar gücü elde etmekte ahlaki ve hukuki hiçbir sınır tanımaz. İnsanlar güçlü olmak için her şeyi göze alır. Güçsüzler eşit, eşitler üstün, üstünler daha da güçlü olmak için mücadele eder. Gücün; rehber ve değer olduğu bir yerde huzur, barış, düzen ve kardeşlik gibi kavramlar birer söylemden ibaret kalır. Toplumu bir arada tutan unsur güç değil, adalettir. Toplumu ve ülkenin geleceğini düşünen devlet adamlarının mutlak şekilde adil olması gerekir. Güç çatışmasının yaşandığı yerde kin, nefret, intikam, düşmanlık ve hoşgörüsüzlük hüküm sürer. Kin ve nefret; dini, akli ve insani duygu ve düşünceleri paralize eden bir güçtür.

*

Bir hâkimin veya hukukçunun adaletli olabilmesi, hakkaniyetli ve vicdani şekilde hareket edebilmesi ve karar verebilmesi için, önüne gelen somut uyuşmazlıkla ilgili kanun ve hukuk kurallarını bilmenin yanı sıra; sosyal, hukuksal ve siyasal bazı temel kavramları ve kurumları, sosyolojisi, felsefe, mantık, tarih, devlet, toplum ve birey gibi konularla ilgili bilimleri de belli ölçüde bilmesi gerekir. Hukuk teknisyeni, hukuku yüzeysel ve biçimsel olarak bilirken gerçek bir hukukçu kanunu ve hukuku özü ve ruhuyla bilir ve uygular. Nasıl ki bir insan, sadece biçimsel ve fiziksel anlamda bedenden ibaret değilse, onu asıl anlamlı kılan, vicdan, akıl, ruh, duygu ve düşünce ise, hukuku da anlamlı kılan salt kelimeler ve biçimsel yöntemler değil, onun özü ve ruhudur. Bu kitap, mevzuat adı altında düzenlenen kuralların hukuktan ve hukuk teknisyeninin ise hukukçudan farklı olduğunu, hukukun adalete ve adaletin de hakkaniyete ve sonuçta vicdana uygun olması gerektiğini ortaya koymayı amaçlamıştır. Pozitif hukuk kurallarının ve bunun içinde en önemli yere sahip olan kanunların adalete ve insana hizmet eden birer araç oldukları, verilirken vicdanları rahatsız eden bir hükmün, okunurken ve infaz edilirken de rahatsız edeceği, hukukçuluğun bir yorum işi, yorumun da bir sanat olduğu bu çalışmada ortaya konulmak istenmiştir. Hukukun iradesi adalete yöneliktir ve onun yegâne arzusu da adaletin tecelli etmesidir. Hukuku uygulayan kimseyi adalete sevk eden güç ise vicdandır. 

İÇİNDEKİLER
SUNUŞ 5

BİRİNCİ BÖLÜM
HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARI
I. HAK VE HAKKANİYET KAVRAMI 27
A. Hak Kavramı 27
1) Kişi Unsuru 28
2) Menfaat Unsuru 31
3) Hukuk Düzeni Tarafından Tanınma Unsuru 31
B. Hakkaniyet ve Nasafet 32
1) Genel Olarak 32
2) Hakkaniyetin Uluslararası Hukukta Görünüm Şekli 34
a) Hakkaniyetin Yasanın İçinde Olması 34
b) Hakkaniyetin Yasanın Yanında Olması 35
c) Hakkaniyetin Yasanın Karşısında Olması 35
3) Yargı Kararlarında Hakkaniyet İlkesi 35
4) İnsaf ve Hakkaniyet İlişkisi 37
5) Hâkimin Takdir Hakkı 38
a) Özel Hukukta Hâkimin Takdir Hakkı 40
b) İdari Yargıda Hâkimin Takdir Hakkı 41
c) Medeni Hukuk Muhakemesinde Hâkimin Takdir Hakkı 42
aa) Genel Olarak 42
bb) Delillerin ve Usul İşlemlerinin Takdiri 43
cc) Bilirkişinin Takdir Hakkı 45
d) Ceza ve İnfaz Hukukunda Hâkimin Takdir Hakkı 46
aa) Cezanın Bireyselleştirilmesinde Takdir 47
bb) Temel Cezanın Belirlenmesinde Takdir 49
cc) Cezanın İnfazında Takdir 51
6) Hâkimin Hukuk Yaratması 52
C. Hak Kavramını Açıklayan Teoriler 54
1) İrade Teorisine Göre Hak 54
2) Menfaat Teorisine Göre Hak 54
3) Karma Teoriye Göre Hak 55
D. Hakkın Sınıflandırılması ve Türleri 55
1) Mutlak ve Nisbi Haklar 56
a) Mutlak Haklar 56
aa) Ayni Haklar- Mal Üzerindeki Haklar 56
bb) Kişiler Üzerinde Haklar ve Kişilik Hakları 56
cc) Fikri ve Sınaî Haklar- Maddi Olmayan Mallar Üzerindeki Haklar 57
b) Nisbi Haklar 58
aa) Borçlar Hukukundan Doğan Nisbi Haklar 58
bb) Aile Hukukundan Doğan Nisbi Haklar 59
cc) Miras Hukukundan Doğan Nisbi Haklar 59
dd) Eşya Hukukundan Doğan Nisbi Haklar 60
2) Kamu ve Özel Hukuk Hakları 60
a) Kamu Hukukuna Dayalı Haklar 61
aa) Kamu Hukukundan Kaynaklanan Kişisel Haklar- Negatif Statü Hakları 61
bb) Sosyal ve Ekonomik Haklar- Pozitif Statü Hakları 62
cc) Siyasi Haklar- Aktif Statü Hakları 63
b) Özel Hukuka Dayalı Haklar 63
E. Hak Kavramının Özgürlük Kavramından Farkı 64
II. HUKUK KAVRAMI 65
A. Tanım 66
B. Hukukun Temeline İlişkin Görüşler 67
1) Hukuku Bilinçli İrade Ürünü Sayan Görüşler 67
a) Tanrısal İrade Kuramı 67
b) Beşeri İrade Kuramı - Hukuki Pozitivizm 68
aa) İradeci Pozitivizm 68
bb) Normcu Pozitivizm 70
c) Toplumsal Sözleşme 71
aa) Thomas Hobbes 71
bb) John Locke 74
cc) Jean-Jacques Rousseau 75
2) Hukuku İrade Dışı Sayan Görüşler 76
a) Tabii (Doğal) Hukuk Kuramı 76
aa) İlk Çağda Tabii (Doğal) Hukuk 78
bb) Orta Çağda Tabii (Doğal) Hukuk 79
cc) Yeni Çağda Tabii (Doğal) Hukuk 81
b) Tarihçi Hukuk Kuramı 82
c) Sosyolojik Hukuk Akımı 83
C. Hukuk Kurallarının Çeşitleri 83
1) Maddi ve Şekli Hukuk Ayrımı 83
2) Emredici Hukuk Kuralları 86
a) Mutlak Emredici Hukuk Kuralları 86
b) Nisbi Emredici Hukuk Kuralları 87
3) Tamamlayıcı Hukuk Kuralları 87
4) Yorumlayıcı Hukuk Kuralları 88
5) Tanımlayıcı Hukuk Kuralları 89
D. Hukuk Kurallarının Uygulanması 89
1) Yer Bakımında Uygulanma 89
a) Mülkilik İlkesi 90
b) Şahsilik İlkesi 90
2) Zaman Bakımından Uygulanma 91
a) Mevzuatın Yürürlüğe Girmesi 92
b) Kanunların Yürürlükten Kalkması 93
aa) Kendiliğinden Yürürlükten Kalkma-
Belirli Süreli Kanun 94
bb) Başka Bir Kanunla Yürürlükten Kalkma ve
Kanunların Çatışması 94
cc) Anayasa Mahkemesinin Kararıyla Yürürlükten
Kalkma (İptal) 96
dd) Metrukiyet İle Yürürlükten Kalkma 97
E. Hukuk Kurallarının Birey ve Toplum Üzerinde Etkisi 98
III. HUKUKUN KAYNAKLARI 99
A. Hukukun Asıl Kaynakları 100
1) Yazılı Kaynaklar 100
a) Anayasa 100
b) Kanun 101
c) Kanun Hükmünde Kararname 103
d) Uluslararası (Milletlerarası) Antlaşma 104
e) Tüzük 104
f) Yönetmelik 106
g) Adsız Düzenleyici İşlemler 106
2) Yazılı Olmayan Kaynaklar – Örf ve Âdet 107
B. Hukukun Yardımcı Kaynakları 108
1) Doktrin-Bilimsel Görüşler 109
2) Yargı Kararları-İçtihat 110
IV. ADALET 112
A. Adalet Kavramı 114
B. Adaletin Unsurları 116
1) Adaletin Genel Unsurları 116
2) Adaletin Yardımcı Unsurları 117
C. Adalet Çeşitleri 118
1) Genel Olarak 118
a) Denkleştirici Adalet 119
b) Dağıtıcı Adalet 119
c) Sosyal Adalet 120
2) Maddi ve Şekli Adalet Ayrımı 122
D. Adaletin Birey ve Toplum İçin Önemi 123
1) Adaletin Toplum İçin Önemi 123
2) Adaletin Erdem Oluşu 124
3) Toplumun Adalete Bakışı 128
4) Adaletin Kültür ve Kişilikle İlişkisi 129
E. Felsefi Açıdan Adalet 133
F. Teolojik ve Mitolojik Yönden Adalet 136
1) Yunan Mitolojisinde Adalet 136
2) İslam Hukukunda Adalet 137
a) Genel Olarak 137
b) Yönetimde Adalet 140
c) Yargılamada Adalet 141
V. EŞİTLİK 142
A. Genel Olarak Eşitlik Kavramı 142
B. Hukukta Eşitlik 142
C. Demokraside Eşitlik 144
D. Sosyal Eşitlik 145
E. Fırsat Eşitliği ve Pozitif Ayrımcılık 146
1) Fırsat Eşitliği Kavramı 146
2) Pozitif Ayrımcılık 149
3) Kaynakların Eşit Dağıtımı 152
4) Hukuk Önünde Fırsat Eşitliği ve Pozitif Ayrımcılık 153
VI. ÖZGÜRLÜK 155
A. Genel Olarak Özgürlük 155
B. Hukukta Özgürlük 157
1) İfade Özgürlüğü 159
a) Düşünce ve Kanaat Özgürlüğü 162
b) Düşünceyi Açıklama ve Yayma Özgürlüğü 163
c) Bilgi ve Kanaat Özgürlüğü 167
d) İfade Özgürlüğünün Sınırlandırılması 168
e) İfade Özgürlüğünün İhlali Olarak Nefret Suçu 172
2) Din ve Vicdan Özgürlüğü 173
3) Basın Özgürlüğü 174
4) Çalışma ve Sözleşme Özgürlüğü 178
5) Haberleşme Özgürlüğü 178
6) Yerleşme ve Seyahat Özgürlüğü 178
7) Bilim ve Sanat Özgürlüğü 180
8) Dernek Kurma Özgürlüğü 183
9) Hak Arama Özgürlüğü 183
10) Temel Hak ve Özgürlüklerin Korunması 184
C. Felsefede Özgürlük 184
1) Aristoteles’te Özgürlük 185
2) Kant’ın Özgürlük Anlayışı 186
3) Hayek’in Özgürlük Anlayışı 188
4) John Stuart Mill’de Özgürlük 189
5) Jean-Paul Sartre’ın Felsefesinde Özgürlük 190
6) Spinoza’da Özgürlük 191
D. Devlet ve Özgürlük 192
E. Sosyolojik Açıdan Özgürlük 194
1) Özgürlüklerde İnsana Saygı 195
2) Özgürlüğün Eğitim ve Kültürle İlişkisi 196
3) Özgürlüğün Ahlakla İlişkisi 196
4) Özgürlüğün Vicdanla İlişkisi 198
5) Özgürlüğün Ekonomik Güçle İlişkisi 199
F. Özgürlüklerin Sınırlandırılması ve Kötüye Kullanılamaması 201
1) Özgürlüklerin Sınırlandırılması 201
a) Genel Olarak 201
b) Özgürlüklerin Sınırlandırılma Biçimi 204
2) Özgürlüklerin Kötüye Kullanılamaması 205
VII. VİCDANİLİK 206
A. Vicdan Kavramı 207
1) Genel Olarak 207
2) Vicdanın Merhametle İlişkisi 210
3) Psikanaliz Kuramında Vicdan 212
a) Alt Benlik 213
b) Benlik 214
c) Üst Benlik 216
4) Vicdanın Erdem ve Ahlakla İlişkisi 217
5) Vicdanın Sosyolojik Yönü 218
B. Hukuk Kuralında ve Hukukçuda Vicdanilik 220
1) Hukuk Kuralları, Yasalar ve Vicdan 220
2) Hukukçuluk ve Vicdan 222
C. Özel Hukuk ile Ceza ve İnfaz Hukukunda Vicdanilik 224
1) Özel Hukukta Vicdanilik 224
2) Ceza Hukukunda Vicdanilik 225
a) Sorun 226
b) Gerekçe 226
c) Sonuç 227
3) Cezanın İnfazında Vicdanilik 227
4) Vicdani Kanaat 228
a) Genel Olarak 228
b) Cezanın Belirlenmesinde Vicdani Kanaat 230
c) Takdiri İndirimde ve Haksız Tahrikte Vicdani Kanaat 233
d) Suç Konusunun Önem ve Değeri 235
D. Yargının Tarafsızlık ve Bağımsızlığında Vicdanilik 237
1) Genel Olarak 237
2) Kuvvetler Ayrılığının Yargı Bağımsızlığındaki Rolü 240
3) Yargının Bağımsızlık ve Tarafsızlığında Ahlak ve
Erdemin Rolü 243
4) Yargı Bağımsızlığında Tabii Hâkim İlkesi 246
5) Milli Egemenliğin, Yargı Bağımsızlığı ile İlişkisi 247
E. Yönetimde Vicdanilik 248
VIII. DÜRÜSTLÜK KURALI 248
A. Genel Olarak Dürüstlük 248
1) Ahlaki Kural Olarak Dürüstlük 249
2) Felsefede Dürüstlük 249
B. Hukukta Dürüstlük 250
1) Medeni Hukukta Dürüstlük 250
2) Hukuk Muhakemesinde Dürüstlük 251
3) Borçlar Hukukunda Dürüstlük 252
4) Hukuk Kuralının Yorumunda Dürüstlük 252
a) Sözleşmenin Yapılışında ve Yorumunda Dürüstlük 253
aa) Genel Olarak 253
bb) Hâkimin Sözleşmeye Müdahalesi- Sözleşmenin
Değişen Şartlara Uyarlanması 254
b) Kanun Normunun Hazırlanmasında ve Uygulanmasında Dürüstlük 255
5) Ceza Hukuku Açısından Dürüstlük 255
C. Hakkın Kötüye Kullanımı 257
IX. HUKUKLA İLGİLİ KAVRAMLAR VE İLKELER 257
A. Norm- Yasa 257
1) Normlar Hiyerarşisi 258
2) Hukuk Kuralları Arasında Çatışma 259
a) Üst Kanun İlkesi 260
b) Özel Kanun ve Genel Kanun İlişkisi 260
c) Önceki Kanun ve Sonraki Kanun İlişkisi 260
3) Normların Hazırlanması 261
a) Biçimsel Norm Anlayışı 262
b) Maddi Norm Anlayışı 262
4) Kanunların Hukuka ve Vicdana Uygunluğu 263
B. Sözleşmeye Sadakat- Ahde Vefa 266
C. Hayatın Olağan Akışı İlkesi 268
1) Genel Olarak 268
2) İş Hukukunda 271
3) Sosyal Sigortalar Hukukunda 274
4) Miras Hukukunda 277
5) Medeni Hukukta 279
6) Borçlar Hukukunda 281
7) Kamulaştırma Hukukunda 283
8) Ticaret Hukukunda 284
9) Ceza Hukukunda Hayatın Olağan Akışı 284

İKİNCİ BÖLÜM
HUKUKTA YORUM VE İSPAT
I. GENEL OLARAK 287
A. Felsefede Yorum 288
B. Hukukta Yorum 290
II. YORUM ÇEŞİTLERİ 293
A. Yasama Yorumu 293
B. Yargı Yorumu 293
C. Bilimsel Yorum 294
III. YORUM YÖNTEMLERİ-METOTLARI 295
A. Lâfzî-Sözel Yorum 297
B. Tarihsel Yorum 300
C. Sistematik ve Mantıksal Yorum 301
D. Amaçsal (Gai) Yorum 302
E. Kavramcı Yorum-Kavramlar İçtihadı 303
F. Menfaatler İçtihadı 304
IV. YORUM TEORİLERİ 305
A. Klasik Yorum Teorisi 305
B. Realist Yorum Teorisi 306
C. Sosyolojik Yorum 309
V. YORUM İLKELERİ 310
A. Genel Olarak 310
B. Temel İlkeler 313
1) Dürüstlük İlkesi 313
2) Açıklık İlkesi 314
3) Kanuna Bağlılık İlkesi 315
C. Söze Anlam Yüklemekle İlgili İlkeler 316
VI. YORUMUN KONUSU 316
A. Hukuk Metninin Yorumu 316
B. Delillerin Yorumu 317
1) Delil Gösterme (İkame Etme) Yükü 319
2) İspat Yükü 320
3) Somutlaştırma Yükü 320
4) İlk Görünüş İspatı 321
C. Maddi Olguların (Vakıaların) Yorumu 322
VII. HUKUKTA İSPAT 323
A. İspat Kavramı 323
B. İspatın ve Delilin Konusu 327
C. İspat Şekilleri 328
1) Tam İspat ve Yaklaşık İspat 328
2) İspat Kolaylığı 330
3) Doğrudan İspat ve Dolaylı İspat 332
4) Asıl İspat, Karşı İspat ve Aksine İspat 332
5) İlk Görünüş İspatı 334
6) İspatta İhtimal Kavramı 335
7) Emarelere Dayanan İspat 337
D. İspat Hakkı ve İspat Yükü 338
1) İspat Hakkı 338
2) İspat (Delil Gösterme) Yükü 339
a) Normal Durumun Aksini İspat 341
b) İspat Yükünün Kanunla Belirlendiği Haller 341
c) Karineler 342
E) İspat Ölçüsü 343
1) Sübjektif İspat Ölçüsü 343
2) Objektif İspat Ölçüsü 344

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DEVLET, İKTİDAR VE HUKUK DEVLETİ KAVRAMI
I. DEVLET VE İKTİDAR KAVRAMI 345
A. Devlet Kavramı 345
1) Eski Yunanda Devlet 347
2) Orta Çağda Devlet 347
3) Yeni ve Yakınçağda Devlet 348
B. Devlet Tanımının Unsurları 349
1) Millet-Ulus-Toplum 350
2) Ülke 352
3) Egemenlik 354
4) Kurumsal ve Örgütsel Yapı 357
5) Otorite 359
C. Siyasal İktidar (Hükümet) Kavramı 361
1) Genel Olarak 361
2) Siyasal İktidarın Meşruiyeti 364
a) Meşruiyet Kavramı ve Önemi 364
b) Meşruiyet ile Yasallık Ayrımı 365
c) Meşruiyetin Kaynağı, Kazanılması ve Kaybedilmesi 367
d) Siyasal İktidarın Sınırlandırılması 370
3) Siyasal Rejimler 373
a) Monarşi 375
b) Diktatörlük 377
c) Despotizm 381
d) Oligarşi 381
e) Otoriter Rejimler 382
f) Totaliter Rejimler 383
g) Halk Egemenliğine Dayalı Rejimler 386
h) Demokrasi 389
4) Siyasal Rejimlerin Dönüşümü 394
D. Laik ve Sosyal Devlet 394
1) Laik Devlet 394
2) Sosyal Devlet 396
E. Anayasal Devlet 399
F. Baskıya Karşı Direnme Hakkı ve Sivil İtaatsizlik 401
1) Baskıya Karşı Direnme Kavramı ve Hakkı 401
a) Genel Olarak 401
b) Baskıya Karşı Direnmenin Şekli 402
c) Orta Çağ Siyasal Düşüncesinde Baskıya Karşı
Direnme 403
d) Yeni Çağ Siyasal Düşüncesinde Baskıya Karşı
Direnme 405
e) Yakın Çağ Siyasal Düşüncesinde Baskıya Karşı
Direnme 406
f) 1961 Anayasasında ve İnsan Hakları Evrensel
Bildirgesinde Direnme 406
g) Doktrinde Baskıya Karşı Direnme 408
2) Sivil İtaatsizlik- Pasif Direnme 409
a) Sivil İtaatsizlik Kavramı 409
b) Sivil İtaatsizliğin Unsurları 410
c) Sivil İtaatsizliğin Meşruiyeti 412
d) Sivil İtaatsizliğin Etkisi ve Önemi 414
II. HUKUK DEVLETİ 415
A. Hukuk Devleti Kavramı 415
B. Hukuk Devletinin Erdemi 419
C. Hukuk Devletinin Özellikleri 420
D. Hukukun Üstünlüğü Kavramı 421
E. Kuvvetler Ayrılığı 423
F. Hukuk Devletinin Polis ve Kanun Devletinden Farkı 427
1) Genel Olarak Kanun Devleti 427
2) Kanun Devletinde “Devlet” Kavramı 429
3) Kanun Devletinde “Toplum” Kavramı 429
4) Kanun Devletinde “Birey” Kavramı 430
5) Kanun Devletinde “Hukuk” Kavramı 431
6) Polis Devletinin Hukuk Devletinden Farkı 433

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
HUKUK VE AHLAK FELSEFESİ
I. HUKUK FELSEFESİ 435
A. Kavram 435
B. Hukuk Felsefesinin Önemi 436
C. Hukuk Felsefesinin Hukuk Tarihi ile İlişkisi 438
D. Hukuk Felsefesinin Hukuk Dogmatiği ile İlişkisi 439
II. AHLAK FELSEFESİ 439
A. Etik ve Ahlak Kavramları 441
B. Ahlak Felsefesinin Temel Kavramları 442
1) İyi, Kötü ve Ahlaki Davranış 442
2) Özgürlük 443
3) Erdem 443
4) Sorumluluk 445
5) Vicdan 446
C. Ahlâk Felsefesinin Temel Soruları 447
1) Ahlaki Eylemin Amacı 447
2) İnsanın Ahlâki Eylemde Özgürlüğü 447
3) Ahlakın Yönü 448
4) Ahlakın Kaynağı 448
D. Hukukun Ahlakla İlişkisi 448
III. SİYASET FELSEFESİ 451
A. Siyaset Felsefesi Kavramı 451
B. Siyasi Yozlaşma 452
1) Yozlaşma Kavramı 452
2) Siyasette Yozlaşma 453
C. Siyaset ve Hukuk 453

BEŞİNCİ BÖLÜM
HUKUK TARİHİ VE HUKUK SOSYOLOJİSİ
I. HUKUK TARİHİ 455
A. Genel Olarak Tarih 455
B. Hukuk Tarihi 455
C. Hukuk Tarihinin Önemi 457
D. Osmanlı Devleti’nde Adalet 458
1) Adalet Teşkilatı 460
a) Şer’i Hukuk 462
b) Örfi Hukuk 463
c) Mahkemeler 463
d) Yargılama 464
2) Adalet Anlayışı 464
a) Yöneticilerin Adil Olması 467
b) Hükümdarın ve Yöneticilerin Adalet Görevi 469
c) Hâkimlerin Adalet Anlayışı 471
II. HUKUK SOSYOLOJİSİ 472
A. Genel Olarak Sosyoloji 472
1) Sosyolojinin Önemi 474
2) Sosyolojinin Konusu Olarak Toplum 475
B. Hukuk Sosyolojisi 477
1) Kelsen’in Hukuk Anlayışı 479
2) Sosyolojik Pozitivizm 480
3) Hukuk Sosyolojisinin Siyaset Sosyolojisinden Farkı 481
C. Hukuk Sosyolojisinin Önemi ve Gerekliliği 482
1) Yazılı Hukuk Kurallarının Sosyolojik Yönü 484
2) Hukuk Politikası 485
D. Hukuk Sosyolojisi Açısından İçtihat Analizi ve Davranış İncelemesi 487
1) İçtihat Analizi 487
2) Hukuksal Davranışların Araştırılması 489

ALTINCI BÖLÜM
HUKUK METODOLOJİSİ VE HUKUK MANTIĞI
I. HUKUK METODOLOJİSİ 491
A. Genel Olarak Metodoloji Kavramı 491
B. Hukukçuda Metodoloji 492
C. Doğruya Ulaşma 493
1) Biçimsel (Formel) Doğruluk 494
2) İçeriksel Doğruluk 494
3) Bilgi 495
D. Hakikat, Doğruluk ve Gerçeklik 496
II. HUKUKTA AKIL YÜRÜTME (ÇIKARIM) 496
A. Genel Olarak Akıl Yürütme (Çıkarım, Uslamlama) 496
B. Akıl Yürütmenin (Çıkarımın) Türleri 498
1) Doğrudan Akıl Yürütme- Doğrudan Çıkarım 498
a) Karşı Olum 499
b) Eşdeğerlik (Döndürme) 501
aa) Düz Döndürme 501
bb) Ters Döndürme 502
2) Dolaylı Akıl Yürütme- Dolaylı Çıkarım 502
a) Dedüksiyon (Tümdengelim) 502
b) Endüksiyon (Tümevarım) 503
c) Analoji (Temsil) 505
C. Kıyas 506
1) Kıyasın Unsurları 507
2) Kıyasın Kuralları 508
3) Kıyasın Türleri 508
a) Kategorik (Basit, Yüklemli) Kıyas 508
aa) Kesin Kıyas 509
bb) Koşullu (Seçmeli) Kıyas 510
aaa) Bitişik Koşullu Kıyas 511
bbb) Ayrık Koşullu Kıyas 511
b) Bileşik Kıyas 511
aa) Zincirleme Kıyas 512
bb) Sorit 513
cc) Karma Kıyas 513
c) Düzensiz Kıyas 513
aa) Kısaltılmış (Eksik Önermeli) Kıyas- Entimem 513
bb) Delilli (Gerekçeli) Kıyas 514
d) Safsata (Sofizm) 514
e) Münferit ve Genel Kıyas 516
aa) Münferit Kıyas (Yasa Kıyası) 516
bb) Genel Kıyas (Hukuk Kıyası) 516
f) Kategorik Olmayan Kıyaslar 516
aa) Hipotetik (Koşullu) Kıyas 516
aaa) Ön Bileşenin Evetlenmesi 517
bbb) Art Bileşenin Değillenmesi 517
bb) Ayrık Öncüllü Kıyas 518
cc) İkilem (Dilemma) 518
III. MANTIK 519
A. Mantığın Ortaya Çıkışı ve Amacı 519
B. Klasik Mantık 521
1) Kavramlar Mantığı 523
2) Önermeler Mantığı 524
3) İçlem ve Kaplam 525
C. Sembolik (Modern) Mantık 526
D. Bulanık Mantık 527
E. Mantık İlkeleri 528
1) Özdeşlik (Aynılık) 529
2) Çelişmezlik 530
3) Üçüncü Durumun Olanaksızlığı 532
4) Yeter- Neden İlişkisi 532
F. Mantığın Konusu ve Mantık Yanlışları 533
1) Mantığın Konusu 533
2) Mantık Hataları 534
a) Bilgi ve Tecrübe Eksikliği 534
b) Önyargı 534
c) İhtiraslar 535
d) Aşırı Duygular 535
e) Dış Faktörler 535
f) Bazı Sapmalar ve Sıralama Hataları 536
G. Mantığın Hukukta Kullanımı 537
1) Hukuk Mantığının Unsurları 538
a) Amaç 538
b) Kural 538
c) Bilimsellik ve Yönteme Uygunluk 539
d) Önermeler (öncüller) İle Sonuç Arasında Uyumluluk 539
2) Hukukta Mantıksal Çıkarımlar 540
a) Evleviyet (Öncelik) Kuralı 540
b) Çoğun İçinde Azı da Vardır Kuralı 541
c) Aksiyle Kanıt (Mefhum-u Muhalif) 542
3. Norm Analizi 544
a) Normatif Önermelerin Temel Niteliği 544
b) Hukuk Önermesi 545

KAYNAKLAR 547

KAYNAKLAR

ACAR Mustafa, “Serbest Ticaret, Ekonomik Özgürlükler ve Refah”, bilig, Sayı: 53, Bahar 2010.

ACAR, Serdar, “Hukuk Öğrencileri İçin Mantık Yanlışları Kılavuzu”, www.hukukkaynaklari.com/yalovaticaret/mantikyanlislari.pdf (Erişim Tarihi: 05.07.2015)

ADALIOĞLU, Hasan Hüseyin, “Bir Siyasetnâme Olarak Kutadgu Bilig”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 34, 2013.

ADUGİT, Yavuz, “Özgürlüğün Kısa Tarihi”, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 16, Güz 2013.

AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali, Ç. Filiz ZABCI ve Reyda ERGÜN, Kral-Devletten Ulus- Devlete, 1. Baskı, İmge Kitapevi, Ankara, 2005.

AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali, Ulus-Devlet ya da Halkın Egemenliği, İmge Kitabevi, İs­tanbul 2006.

AĞIRBAŞLI, Şennur, Sınırlı Ayrımcılık Yasağından Genel Eşitlik İlkesine, Seçkin Kitabevi, Ankara, 2009. 

AJDUKIEWIEZ, Kazımıerz, Felsefeye Giriş, (Çev: Ahmet Cevizci), Sentez Yayımları, İstanbul 2007.

AKAD, Mehmet ve Bihterin (Vural) DİNÇKOL, Genel Kamu Hukuku, Der Yayınları, İstanbul 2000.

AKAD, Mehmet, “Machiavel - Bodin ve Hobbes'da Monarşi Anlayışı”, İÜHFM, Cilt: 40, Sayı: 1-4, 1974, s. 553-556. (Monarşi)

AKAD, Mehmet, Genel Kamu Hukuku, 2. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 1997. (Genel Kamu Hukuku)

AKALIN, Güneri, Türkiye’de Piyasa Ekonomisine Geçiş Süreci ve Ekonomik Kriz, TİSK, Yayın No: 215, 2002, s. 91.

AKBAY, Muvaffak, “Kelsen'in Hukuk ve Devlet Teorisi”, AÜHFD, Cilt:4, Sayı: 1, 1947.

AKDUR, Recep, “Makyavelizm Oportünizm ve Darül Harb Aşuresi”, www.recepakdur.com/upload/0061.MAKYAVEL%C4%B0ZM%20OPORTUN%C4%B0ZM%20VE%20DAR%C3%9CL%20HARB%20A%C5%9EURES%C4%B0%20A%C5%9EURE.pdf (Erişim Tarihi: 06.02.2015)

AKGÜL, Mehmet Emin, “İfade Özgürlüğünün Tarihsel Süreci ve Milli Güvenlik Gerekçesiyle İfade Özgürlüğünün Kısıtlanması”, AÜHFD, Cilt:61, Sayı: 1, 2012, s. 1 (s.1-42)

AKGÜL, Mehmet Emin, “Kuvvetler Ayrılığı İlkesinin Dönüşümü ve Günümüz Demokratik Rejimlerindeki Anlamı”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl:68, Sayı: 4, 2010.

AKI, Emine İrem, Amerikan Hukuki Realizmi Çerçevesinde Hukuki Belirsizlik, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi SBE, Ankara, 2008, s. 3.

AKIN İlhan, Kamu Hukuku, 5. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 1987. (Kamu Hukuku)

AKINTÜRK, Turgut, Medenî Hukuk, Yeni Medenî Kanuna Uyarlanmış Genişletilmiş 21. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 2008.

AKİL, Cenk, “Yargıtay Kararları Işığında Medeni Yargılama Hukukunda Hukuka Aykırı Biçimde Elde Edilmiş Delillerin Değerlendirilip Değerlendirilemeyeceği Meselesi”, AÜHFD, Cilt: 61, Sayı: 4, 2012.

AKTAŞ, Sururi, “Hukukta Yorum Çabaları”, EÜHFD, Cilt: 15, Sayı: 3-4, 2011.

AKTUG, Semih, “Eşitlik, Adalet, Demokrasi ve İnsan Hakları”, (http://sosyalpolitikainfo.files.wordpress. com/2010/06/esitlik.pdf).

AKYOL, Taha, Türkiye’nin Hukuk Serüveni, Doğan Kitap, İstanbul, 2014.

ALBAYRAK, Hakan, Yaklaşık İspat, Yayımlanmış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi SBE, Konya, 2012.

ALDEMİR, Hüsnü, “Yeni Türk Ceza Kanunu Açısından Cezanın Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesi”, Terazi Dergisi, Sayı: 3, Yıl: 2006.

ALGAN, Ekonomik, Sosyal Ve Kültürel Hakların Korunması, Seçkin Yayınları, Ankara, 2007.

ALİEFENDİOĞLU, Yılmaz, “Direnme Hakkı”, Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları, Ed. Ya­semin Özdek, TODAİE, 2002. (Direnme Hakkı)

ALİEFENDİOĞLU, Yılmaz, “Hukuk-Hukukun Üstünlüğü-Hukuk Devleti”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı:2, 2001.

ALTUNDAĞ, Şinasi, “Türk'lerde Disiplin ve Adalete Dair Bir Kaç Örnek”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 3, 1944.

ALTUNEL, Mesude, “Sivil İtaatsizlik ve Mohandas K. Gandhi”, TBB Dergisi, Sayı: 93, 211.

ANBARLI, Şeniz, “Baskıya Karşı Direnme Biçimi Olarak Sivil İtaatsizlik ve Meşruluğu Sorunu”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt:5, Sayı: 2, 2007. (Baskıya Karşı Direnme)

ANBARLI, Şeniz, “Bir Pasif Direnme Modeli Olarak Sivil İtaatsizlik”, C.Ü. İİBD, Doç. Dr. Feramuz Aydoğan’ın Anısına, Cilt: 2, Sayı:1, 2001.

ANSAY, Ş. Sabri, Hukuk Bilimine Başlangıç, Ankara, 1958.

ARAL, Vecdi, “İnsan ve Norm”, İÜHFM, Cilt: 72, Sayı: Sayı:1, 2014.

ARAL, Vecdi, Adalet, Legal Yayınları, İstanbul, 2014. (Adalet).

ARAL, Vecdi, Hukuk Felsefesinin Temel Sorunları, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1992.

ARAL, Vecdi, Hukuk ve Ahlak Bilimi Üzerine, Filiz Yayınevi, İstanbul, 1991. (Hukuk ve Ahlak Bilimi)

ARAL, Vecdi, Hukuk ve Hukuk Bilimi Üzerine, Filiz Kitabevi, İstanbul 2001. (Hukuk Bilimi)

ARAL, Vecdi, Kelsen’in Saf Hukuk Teorisinin Metodu ve Değeri, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 2471, 1978 (Saf Hukuk)

ARON, Raymond, Demokrasi ve Totalitarizm, Çev: Vahdi Hatay, Kültür Bakanlığı, Kültür Eserleri:3, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1976.

ARON, Raymond, Özgürlükler Üzerine Deneme, (Çev: Turhan Ilgaz), Kesit Yayıncılık, İstanbul, 1995.

ARSAL, Sadri Maksudi, “Hukuk İlmi ve Sosyoloji”, AÜHFD, Cilt:1, Sayı:1, 1943.

ARSAL, Sadri Maksudi, Umumi Hukuk Tarihi, 3. Baskı, İstanbul, 1948.

ARSLAN, İ. Yılmaz, Hukukun Temel Kavramları, (Ed: Elvan Sütken), Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2011.

ARSLAN, Zühtü, İfade Özgürlüğünün Sınırlarını Yeniden Düşünmek: ‘Açık ve Mevcut Tehlike’nin Tehlikeleri, Teorik ve Pratik Boyutlarıyla İfade Hürriyeti, Editör: Bekir Berat Özipek, Liberal Düşünce Topluluğu Yayınları, Ankara, 2003.

ARSLAN, Zühtü, Anayasa Teorisi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2005.

ARSLANOĞLU, İbrahim, “Kültür ve Medeniyet Kavramları”, s. 1. http://w3.gazi.edu.tr/~iarslan/kulturvemedeniyet.pdf (Erişim Tarihi: 09.02.2015)

ASHFORD Nigel, “Özgürlük”, s. 1, www.3hhareketi.org/imaj/1423676510_ Nigel_Ashford_Ozgurluk.pdf (Erişim Tarihi: 20.02.2015)

ASHFORD Nigel, Özgür Toplumun İlkeleri, Liberte Yayınları, Ankara, 2009.

ASLAN, M. Yasin, “Türk Hukukunda Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu”, ABD, Yıl:68, 2010/2.

ASLAN, Taner, “Osmanlı Devleti’nin Siyasi ve İdari Tarihinde Adalet ve Müsavat Meselesi”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 21, Temmuz-Ağustos-Eylül, Celalabat, 2010.

ASLAN, Yılmaz ve ŞENYÜZ, Doğan, Hukuka Giriş, Yenilenmiş 7. Baskı, Ekin Yayınları, Bursa, 2014.

ATAAY, Aytekin, Medenî Hukukun Genel Teorisi, İÜHF Yayını, İstanbul, 1980.

ATAK, S. Ahmet, “Spinoza’da Özgürlük Kavramının Yeri ve Önemi, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, Sayı 5, Mart 2005.

ATAKAN, Arda, “Friedrich Müller’in ‘Temel Hakların Nesnel Sınırlılığı’ Teorisi Üzerine Bir İnceleme”, MÜHFHAD, Cilt: 16, Sayı: 3-4, 2010.

ATALAY Esra, “Sanat Özgürlüğü Temel Hakkının Kapsamı ve Diğer Temel Hak ve Özgürlüklerle İlişkisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 2, 2004,  s.4. (s.1-28) (Sanat Özgürlüğü)

ATALAY, Oğuz, “Emare İspatı”, Manisa Barosu Dergisi, Yıl: 18, Sayı: 70, 1999.

ATALAY, Oğuz, Menfi Vakıaların İspatı, İzmir 2001.

ATAR, Fahreddin, İslam Adliye Teşkilatı (Ortaya Çıkısı ve İşleyişi), Ankara.

ATAY, Cevdet, Hukuka Giriş, Marmara Kitabevi, Bursa, 1997 (Hukuka Giriş).

ATAY, Ender Ethem, “Hukukta Meşruiyet Kavramı”, Prof. Dr. Naci Kınacıoğlu’na Armağan, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, Aralık 1997. (Meşruiyet Kavramı)

ATAY, Ender Ethem, “Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı İlkesi Işığında Danıştay”, GÜHFD, Cilt: 17, 2013 (Yargı Bağımsızlığı)

ATAY, Ender Ethem, İdare Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, 2006 (İdare Hukuku).

AYDIN, İnayet, “Kamuda Etik”, www.tbmm.gov.tr/etik_komisyonu/belgeler/makale_KamudaEtik-InayetAydin.pdf (Erişim Tarihi: 28.12.2014)

AYDIN, M. Akif, Türk Hukuk Tarihi, Hars Yayıncılık, İstanbul, 2005.

AYDIN, Mustafa, Kurumlar Sosyolojisi, 2. Baskı, Vadi Yayınları, Ankara, 2000.

AYDINLI, Halil İbrahim ve AYHAN, Veysel, “Egemenlik Kavramının Tarihsel Gelişimi Perspektifinden İktidarın Sınırlandırılması Tartışması”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 1, 2004.

AYHAN, Alanur, “Eşitlik İlkesi ve Tarihçesi: Türkiye’de Kadın Erkek Eşitliği ve Eşitsizliği”, Hukuk Gündemi, Sayı:3, 2009.

AYIK, Hasan, “Eski ve Yeni Mantığın Kavşağında Ali Sedat”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: IV, Sayı: 1, Haziran 2002.

AYRANCI, Hasan, “Sözleşme Kurma Zorunluluğu”, AÜHFD, Cilt: 52, Sayı: 3, 2003.

BAĞDEMİR, Abdullah, “Adalet Mülkün Temelidir Özdeyişi Üzerine”,  International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume: 4/3, Spring 2009.

BAKIRCI, Fahri, “Hobbes’ta Sözleşmenin Kökeni Akıl mıdır?”, AÜSBFD, Cilt:63, Sayı: 3, 2008.

BAL Hüseyin, “Siyaset Teorisinde ‘Otorite’ Kavramı”, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume: 9/2, Winter 2014. (Otorite)

BAL, Hüseyin, Hukuk Sosyolojisi, 4. Baskı, Sentez Yayıncılık, Ankara, 2014.

BALCI, Muharrem, “Her Türlü ‘Son’ İçin Gerekli Hukuk Formasyonu”, www.muharrembalci.com/yayinlar/tebligler/6.pdfs. 3.

BALCI, Muharrem, “Hukuk Mantığı”, www.muharrembalci.com/hukukdun yasi/makaleler/birikimlerI/ 83.pdf, s 472. (Erişim Tarihi: 15.06.2015)

BALTACI, Cemal, “Demokrasilerde Eşitlik İlkesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBFD, Cilt: 1, Sayı: 1, 1996.

BARLAS, Nami, “Dürüstlük Kuralı ve Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağının Alman Medeni Kanunundaki Düzenlenme Tarzı ve Eleştirisi”, İHFM, Cilt: 55, Sayı: 3, 1997.

BASTIAT, Frederic, Hukuk, (Çev. Yıldıray Arsan), 3. Baskı, Liberte Yayınları, Ankara, 2005.

BAŞ, Ece, “Satım Hukukunda Aynen İfa Talebinin Birincil Yaptırım Olması Sorunu”,  Journal of Yaşar University, Cilt: 8, Sayı: Özel, 2013.

BAŞARAN, Fatma, Psiko-Sosyal Gelişim. 7-11 Yaş Çocukları Üzerinde Yapılan Bir Araştırma, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara, 1974.

BAYRAK, Sahabat, “Yönetimde Bir İhmal Konusu Olarak Güç ve Güç Yönetimi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBFD, Cilt:5, Sayı: 2, 2000.

BAYRAM, Ahmet Kemal, “Siyasetin Dili: Kavramlar, Kurumlar”, (in: Siyaset Bilimi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 2671, Eskişehir, Tarih Yok).

BEYDOĞAN, T. Ayhan, “Türk Hukukunda İmtiyaz Sözleşmelerinin Hukuki Niteliği: 406 ve 5809 Sayılı Kanunlar Açısından Değerlendirilmesi”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı:4,  2011. (İmtiyaz)

BEYDOĞAN, T. Ayhan, Türk Hukukunda Siyasi İfade Hürriyeti, Liberal Düşünce Topluluğu Yayınları, Ankara, 2003. (Hürriyet)

BIÇAK, Vahit, “Avrupa insan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında İfade Özgürlüğü”, Liberal Düşünce Topluluğu, Sayı: 24, Güz 2001.

BIX, Brian H., “Doğal Hukuk: Modern Gelenek”, (Çev. Ertuğrul UZUN), DEÜHFD, Cilt: 6, Sayı: 2, 2004.

BİLGE, Necip, Hukuk Başlangıcı, 31. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2013.

BİLGİSEVEN, A. Kurtkan, Genel Sosyoloji, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1995.

BİLHAN, Saffet, “Asya Eğitim Felsefesine Tarihsel Bir Yaklaşım”, Ankara Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 2, 1983.

BİLİK, Erol, “Sofistler”, AÜHFD, Cilt: 7, Sayı: 1, 1950.

BİNGÖL, Yılmaz, “Çağdaş Yönetim Biçimi Olarak Demokrasi”, (in: Siyaset Bilimi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 2671, Eskişehir).

BİRSEN, Kemaleddin, Medeni Hukuk Dersleri, İstanbul, 1966.

BOLAY, S. Hayri, Felsefi Doktrinler ve Terimleri Sözlüğü, Akçağ Yayınları, 6. Baskı, Ankara, 1996.

BOZATAY, Şeniz Anbarlı ve DEMİR, Konur Alp, “Osmanlı Adli ve İdari Sisteminde Kadılık: Kurumsal Bir Değerlendirme”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 10, Haziran 2014.

BOZKURT, Enver, Hukukun Temel Kavramları, 10. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014.

BOZKURT, Enver, Uluslararası İnsan Hakları Hukuku, Asil Yayınları, Ankara, 2006.

BOZKURT, H. Argun, “Antik Yunan’da Hukuk ve Mitoloji”, Hukuk Gündemi Dergisi, Sayı: 2, 2009. (Antik)

BOZKURT, Nejat, Kant, Say Yayınları, İstanbul, 2005.

BOZKURT, Veysel, Değişen Dünyada Sosyoloji, Aktüel Yayınları, İstanbul, 2005.

BRADNEY, Anthony, “Bir Liberal Demokraside Dinlere Neden Değer Verilmelidir”, Çev: Arif Köktaş, Liberal Düşünce, Yıl: 6, Sayı: 24, Güz 2001.

BULUR, Alper, “E-İspat”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 66, Sayı: 2, Bahar 2008.

BULUT, Nihat, “Bilim Özgürlüğü: İçeriği ve Sınırlandırılması Sorunu”, AÜEHFD, Cilt: IX, Sayı: 1-2, 2005. (Bilim Özgürlüğü)

BULUT, Nihat, “Küreselleşme: Sosyal Devletin Sonu mu”, AÜHFD, Cilt: 52, Sayı: 2, 2003.

BURAN, Hasan, “Siyasal Rejim Sınıflamalarının Yeniden Gözden Geçirilmesi Üzerine”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBFD, Cilt:14, Sayı:1, 2009.

BURGER, Jerry M., Kişilik, (Çev: İ. Deniz Erguvan Sarıoğlu), Kaknüs Yayınları, İstanbul 2006.

BURNS, Edward McNall, Çağdaş Siyasal Düşünceler 1850-1950, (Çev: Alâeddin Şenel), 2. Bası,  Birey ve Toplum Yayınları, Ankara 1984.

BÜLBÜL, Kudret, “Locke, Mill, Hayek ve Liberal Özgürlük Düşüncesinin Gelişimi”, Liberal Düşünce Dergisi, Cilt:2, Sayı:8, 1997.

CAN Cahit, Hukuk Sosyolojisinin Antropolojik Temelleri ve Genel Gelişim Çizgisi, 2. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2002.

CAN Osman, “Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü: Anayasal Sınırlar Açısından Neler Değişti”, Liberal Düşünce, Yıl: 6, Sayı: 24, Güz 2001.

CANDAN, Kadir ve BİLGİN, Murat, “Sivil İtaatsizlik”, Yasama Dergisi, Sayı: 19, Eylül-Ekim- Kasım- Aralık, 2011.

CANİKLİOĞLU, Meltem DİKMEN, “Hukuk Devletinde Siyasi iktidar ve Yargının Karşılıklı Konumu-İlişkileri”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 10, Sayı 1, 2008.

CANSEL, Erol ve İNAN, Ali Naim, “Ayni Hak Kavramı, Taksimi ve Eşya Hukukunun Konusu”, AÜHFD, Cilt: 21, Sayı: 1, 1964.

CANSEL, Erol ve ÖZEL, Çağlar, Hukuk Başlangıcı, 4. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2009.

CENTEL, Nur, “Cezanın Amacı ve Belirlenmesi”, Turhan Tufan Yüce’ye Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayını, İzmir 2001.

CENTEL, Nur, ZAFER, Hamide ve ÇAKMUT, Özlem, Türk Ceza Hukukuna Giriş, 4. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 2006.

CERECİ, Sedat, “Medya ve Demokrasi İlişkisi: Kısıtlama Sorunu”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 38, Eylül-Ekim 2013.

CEVİZCİ, Ahmet, Felsefe Ansiklopedisi, Paradigma Yayınları, İstanbul 2002.

CEYLAN, Şule Şahin, “Nesiller Arası Adalete Faydacı Yaklaşım”, AÜHFD, Cilt:61, Sayı: 2, 2012.

CEYLAN, Yasin, “Din ve Ahlak”, Doğu Batı, Sayı:4, 2004.

CLASTRES, Pierre, Devlete Karşı Toplum, 2. Basım, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2006.

ÇAĞALAYAN, Ramazan, “Risk İlkesi Gereğince İdarenin Kusursuz Sorumluluğu Bağlamında Sosyal Risk İlkesi”, Sorumluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu, Ankara, 2009.

ÇAĞLAR, Selda, “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Eşitliğin Dar Yorumu”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı:3, 2012.

ÇAĞLAYANDERELİ, Mustafa, “Sivil İtaatsizliğin Katılımcı Demokrasi Bağlamında Farklı Görünümleri”, http://cagderelim.blogspot.com.tr/ 2012/04/sivil-itaatsizligin-katilimci-demokrasi.html (Erişim Tarihi: 4.2.2015)

ÇAHA, Ömer, “Hukuk Devleti ve Kanun Devleti”, (www.fatih.edu.tr/~ omercaha/), (Erişim Tarihi: 1.2.2015)

ÇAL, Sedat, “Hukukta Bilimsel Yaklaşımın Önemi”, s. 5. (www.idare.gen.tr/cal-bilimsel-yaklasim.pdf), Erişim Tarihi: 19.12.2014.

ÇANKAYA, Özden ve BATUR Yamaner, Melike, Kitle İletişim Özgürlüğü, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara, 2006.

ÇAPAK, İbrahim, Anahatlarıyla Mantık, 3. Baskı, Ensar Yayınları, İstanbul, 2015.

ÇAPCIOĞLU, İhsan, ŞAHİN, M. Cem ve ERDOĞRUCA, Nuran, “Max Weber Sosyolojisinde Karizmatik Otorite ve Dini Liderlik”, TSA, Yıl: 14, Sayı: 2, Ağustos 2010.

ÇEÇEN, Anıl, “Hukukta Norm ve Adalet”, AÜHFD, Cilt:32, Sayı:1-4, 1975.  (Norm ve Adalet)

ÇEÇEN, Anıl, İnsan Hakları, 3. Bası, Gündoğan Yayınları, Ankara 2000. (İnsan Hakları)

ÇELEBİ, Emin, “J. P. Sartre’da Özgürlüğün Ontolojik Temelleri Üzerine”, SÜİFD, Sayı: 30, 2010.

ÇELEBİ, Nilgün, Sosyoloji ve Metodoloji Yazıları, Anı Yayınları, 2. Baskı, Ankara 2004, s. 131.

ÇELİK, Edip, Milletlerarası Hukuk (Cilt 1), Filiz Kitabevi, İstanbul, 1986.

ÇETİN, Halis, “İktidar ve Meşruiyet”, Siyaset, (Ed: Mümtaz’er Türköne), Lotus Yayınları, Ankara 2005. 

ÇETİN, Halis, “Siyasetin Evrensel Sorunu: İktidarın Meşruiyeti-Meşruiyetin İktidarı”, AÜSBFD, Cilt:58, Sayı:3, 2003.

ÇETİNER, BAKTIR, Selma, “Yargı Kararlarının Hukuka Uygunluğu”, www.etikturkiye.com/etik/cesit/Baktir.pdf, (Erişim Tarihi: 03.03.2015).

ÇINAR, Aliye, “Kimin Otoritesi? Hangi Otorite?”, Uludağ Üniversitesi İFD, Cilt:15, Sayı: 1, 2006.

ÇOMAKLI, Ş. Ertan, Hukukun Temel Kavramları,  Atatürk Üniversitesi AÖF, Ünite 2.

ÇUHADAR. Cengiz, “Bazı Filozofların Düşüncesinde Devlet Kavramı”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12: 2, 2007.

ÇÜÇEN, A. Kadir, Klasik Mantık, Sentez Yayıncılık, İstanbul, 2012.

ÇÜÇEN, A. Kadir, Mantık, Gözden Geçirilmiş 8. Baskı, Sentez Yayınları, Ankara 2012. (Mantık)

DEMİR, Abdullah ve DERYAL, Yahya, Hukuk Başlangıcı ve Hukuk Metodolojisi, Adalet Yayınları, Ankara, 2013.

DEMİR, Abdullah, “Yargıtay İçtihatlarındaki ‘Hayatın Olağan Akışı’ Kriteri ve İslam Hukukundaki Zahiri Hal Delili”, Terazi, Yıl: 3, Sayı: 28, Aralık 2008, s. 129. (Hayatın Olağan Akışı).

DEMİR, Fevzi, Anayasa Hukukuna Giriş, 5. Baskı, Barış Yayınları, İzmir, 1998.

DEMİR, Mahmut, “İş Yaşamında Ayrımcılık: Turizm Sektörü Örneği”, Uluslar arası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 1, 2011.

DEMİR, Ömer ve ACAR, Mustafa, Sosyal Bilimler Sözlüğü, 3. Baskı, Vadi Yayınları, İstanbul, 2002.

DEMİRBAŞ, Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınları, Ankara, 2009.

DEMİRCİ, Fatih, “Tanzimat'ın Erdemi: Özeleştiri ve Adalet Problematiğinin İhyası”, Muhafazakar Düşünce, Yıl: 4, Sayı: 15, Kış 2008.

DEMİRKAN, Oktay, “Sivil İtaatsizlik”, Türk Eczacılar Birliği, www.e-kutuphane.teb.org.tr/pdf/ raporlar/eylemin_kitabi/5.pdf (Erişim Tarihi: 4.2.2015).

DEMİRKAYA, Yüksel, “Osmanlı Devletinde Belediye (Hisbe) Teşkilatı”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı:41-42, 1998 (s. 303-317).

DENNİNG, Alfred, The Road to Justice, London, 1955.

DİKİCİ, Fatih, Anayasa Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, 2005.

DİNÇ, Sait, “Atatürkçü Düşünce Sistemine Göre Lâiklik İlkesi”, http://turkoloji.cu.edu.tr/ATATURK/arastirmalar/sait_dinc_ataturkcu_dusunce_sistemi_laiklik.pdf (Erişim Tarihi: 02.02.2015), s. 1. (Laiklik İlkesi)

DİNÇ, Sait, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, Nobel Kitabevi Yayınları, Adana 2004.

DİNÇKOL, Abdullah, “Hâkimin Takdir Yetkisinin Kullanılması Sürecinde Hakkaniyet”, HFSA 9. Kitap, İstanbul, 2004.

DİNÇKOL, Abdullah, Hukuka Giriş, Hukukun Temel Kavramları,  Der Yayınevi, İstanbul, 2001.

DİNÇKOL, Bihterin, “Kadın-Erkek Eşitliği İçin Pozitif Ayrımcılık”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:8, Güz 2005/2.

DİNÇKOL, Hulusi Alphan, “İdari Yargı’da Hâkimin Takdir Yetkisinin Denetlenmesi”, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, Marmara Üniversitesi HFD Özel Sayı, Cilt:19, Sayı: 2, 2013.

DİŞBUDAK, Aylin ve BÜLBÜL, F. Mine, “Hâkimin Takdir Hakkının Yargıtayca Denetlenmesi”, ABD, 206/1.

DOEHRING, Karl, Genel Devlet Kuramı (Genel Kamu Hukuku), Çev: Ahmet Mumcu, İstanbul, 2002.

DOĞAN Aysel, “Otorite ve Meşruiyet”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü Dergisi, Cilt: 18, 2017.

DOĞAN ve ark. Hukuka Giriş, (Ed: Süleyman Yalman), Sayram Yayınları, Konya, 2005.

DOĞAN, Gülmelahat, “Aşırı İfa Güçlüğü Nedeniyle Sözleşmenin Değişen Koşullara Uyarlanması”, TBB Dergisi, Sayı: 11, 2014.

DOĞAN, Gülmelahat, “Aşırı İfa Güçlüğü Nedeniyle Sözleşmenin Değişen Koşullara Uyarlanması”, TBB Dergisi, Sayı: 111, Mart-Nisan 2014. (Aşırı İfa)

DOĞAN, İsmail, Modern Toplumda Vatandaşlık, Demokrasi ve İnsan Hakları, Pegem Akademi Yayınları, Ankara, 2001.

DOĞAN, Özlem, ,“Sivil itaatsizlik Üzerine Bir Felsefi inceleme Denemesi”, Sivil itaatsizlik (Haz. Hayrettin Ökçesiz), Demokrasi Kitapevi, İstanbul, 1999.

DONNELY, Jacq, International Human Rights, 2. Ed., (Westview Press), Colorado/Oxford. (Aktaran: ÖĞÜTÇÜ, Muhlis, “Doğal Hukuk ve Pozitif Hukuk Işığında İnsan Hakları Alanındaki Bazı Kavramlar”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 7, Özel Sayı, Prof. Dr. İrfan BAŞTUĞ Anısına Armağan, 2005)

DÖNMEZER, Sulhi ve ERMAN, Sahir, Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul, 1997.

DÖNMEZER, Sulhi, Basın ve Hukuku, Genişletilmiş ve Yeniden Gözden Geçirilmiş 4. Bası, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 2213, İstanbul, 1976.

DÖNMEZER, Sulhi, Toplum Bilim, 12. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 1999.

DUMAN, İlker Hasan, Hukuk Devleti, 2. Baskı,  İstanbul, 2003.

DURAL, Mustafa ve ÖĞÜZ, Tufan, Türk Özel Hukuku, Cilt II: Kişiler Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2002.

DURAL, Mustafa, Türk Medeni Hukukunda Gerçek Kişiler, 3. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1987.

DURAN, Bünyamin, “Direnme Hakkı ve Bediüzzaman'ın Siyasete Yaklaşımı”, Köprü Dergisi, Sayı: 50, Bahar 1995. (Direnme Hakkı, 1995)

DURHAN, İbrahim, “Osmanlı Hukukunun Yapısı Üzerine Bir Etüd”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, 1999. (215-232).

DURKHEIM, Emile, Toplumbilimsel Yöntemin Kuralları, (Çev: C. B. Akal), B/F/S Yayınları, İstanbul, 1985.

DURSUN, Davut, “Bürokrasi Teorisi ve Yönetim”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı: 37-38, 1992. (Bürokrasi)

DURSUN, Davut, Siyaset Bilimi, 4. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul 2008. (Siyaset Bilimi)

DUVERGER, Maurice, Siyaset Sosyolojisi, 6. Baskı, Varlık Yayınları, İstanbul, 2002.

DWORKIN, R. M., What’s Equality? Part 1: Equality of Welfare, Philiosophy and Public Affairs, Volume: 10, Issue: 3, 1981.

EBENSTEIN, William, Siyasi Felsefenin Büyük Düşünürleri, Çev: İsmet Özel, 2. Baskı, Şule Yayınları, İstanbul, 2001.

EDİS, Seyfullah, “Hukukun Uygulanmasında Yargıca Tanınmış Takdir Yetkisi”,  AÜHFD, Cilt: 20, Sayı:1, 1973.

EDİS, Seyfullah, Medeni Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri, 4. Basıdan Tıpkı Basım, Ankara 1993.

EKİCİ, Ekrem, “Hobbes ve Rousseau: Toplumsal Sözleşme Kuramı”, s. 78. (http://dspace.uludag.edu.tr:8080/jspui/bitstream/11452/2174/1/M11.pdf), (Erişim Tarihi: 20.12.2014)

EL-FARABİ, Ebu Nasr Muhammed, İlimlerin Sayımı, (Çev. A. Ateş), İstanbul, 1986.

ELİAÇIK, R. İhsan, “Adalet Devleti”, Bakış Yayınları, İstanbul, 2003.

EMİROĞLU, İbrahim, Mantık Yanlışları, Elis Yayınları, Ankara, 2011.

ENGİN, İsmail, “Kültür-Kişilik İlişkisi”, AÜHFD, Sayı: 10, 1977 (s. 103-116)

EN-NEBHAN Muhammed Faruk, İslam Anayasa ve İdare Hukukunun Genel Esasları, (Çeviren: Servet Armağan), İstanbul, 1980.

ENSAROĞLU, Yılmaz, Tamamlanmamış Bir Değer, İnsan Hakları, Şehir Yayınları, İstanbul 2001,

ERDOĞAN, Mustafa, “Anayasal-Demokratik Bir Rejimde Özgürlük ve Güvenlik”, HUKAB Dergisi, Sayı: 11, Ekim-Aralık, 2014. (Özgürlük ve Güvenlik)

ERDOĞAN, Mustafa, “Anayasal-Demokratik Bir Rejimde Özgürlük ve Güvenlik”, HUKAB Dergisi, Sayı: 11, Ekim-Aralık 2014. (Güvenlik).

ERDOĞAN, Mustafa, “Demokratik Toplumda İfade Özgürlüğü: Özgürlükçü Bir Perspektif”, Liberal Düşünce Topluluğu, Sayı: 24, Güz 2001. (İfade Özgürlüğü)

ERDOĞAN, Mustafa, Anayasal Demokrasi, Siyasal Kitabevi, Ankara 2005.

ERDOĞAN, Mustafa, Liberal Toplum, Liberal Siyaset, Siyasal Kitabevi, Ankara, 1993.

ERDÖNMEZ, Güray, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Delillerin Gösterilesi ve İbrazı”, İBD, Cilt: 87, Sayı: 5, 2013, s. 15. (Delillerin Gösterilmesi)

ERDÖNMEZ, Güray, Belgelerin İbrazı Mecburiyeti, İstanbul 2010, s. 95 vd. (Belgelerin İbrazı)

EREM, Faruk, “Cezayı Azaltıcı Takdiri Sebepler”, AÜHFM, Cilt: 3, Sayı: 2, 1946.

EREM, Faruk, Hümanist Doktrin Açısından Türk Ceza Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, 1995.

ERİŞ, Yasemin ve İKİZ, F. Ebru, “Ergenlerin Benlik Saygısı ve Sosyal Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişki ve Kişisel Değişkenlerin Etkileri”,  Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume: 8/6, Spring 2013 (s. 179-193)

ERMENEK, İbrahim, “Medeni Usul Hukukunda Şekilcilik”, s. 3, http://webftp.gazi.edu.tr/hukuk/dergi/4_8.pdf (Erişim Tarihi: 1.3.2016)

ERSOY, Ayla, Sanat Kavramlarına Giriş, 2. Baskı, İstanbul 1995.

ERSOY, Yüksel, Ceza Hukuku Genel Hükümler, İmaj Yayıncılık, Ankara, 2002. 

ESEN, Bülent Nuri, Anayasanın Anayasa Mahkemesince Yorumlanışı, Ankara, 1979.

ESENER, Turhan, Hukuk Başlangıcı, Alkım Yayınları, İstanbul, 1998.

ESENER, Turhan, Hukuka Giriş, 10. Baskı, Alkım Yayınları, İstanbul, 2012.

FINDIKLI, Remzi, İdare Hukuku, Özen Yayımcılık, Ankara, 2001.

FIRAT, İsmail, Anayasal Vatandaşlık; 1982 Anayasası Üzerine Bir inceleme, Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi SBE, Ankara 2010.

FOULQUIE, Paul, Varoluş Felsefesi: Egzistansiyalizm, (Çev: Nurettin Topçu), Hareket Yayınları,  İstanbul, 1967.

FRIEDRICH Carl J., Sınırlı Devlet, (Çev: Mehmet Turhan), Gündoğan Yayınları, Ankara, 1999.

GARDNER, A. James, “Democracy Without A Net? Separation of The Po­wers And The Idea of Self- Sustaining Constitutional Constraints on Democratic Behaviour”, St. John’s Law Review, Issue 2: Volume:79, Spring, 2005.

GAUDEMET, J., “Eskiçağ Dünyasında Kanunların ve Hukuki Muamelelerin Yorumu”, (Çev: Bülent TAHİROĞLU), İBHF Mecmuası, Cilt: 36, Sayı: 1-4, (Ord. Prof. Dr. M. Reşit Belgesay Hatıra Sayısı), İstanbul, 1971.

GEMALMAZ, Mehmet Semih, Uluslarüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş, Beta Yayınları, İstanbul, 2004.

GENÇ, Mehmet, İnsan Hakları ve Temel Özgürlükleri ve Ulusal ve Uluslararası Temel Mevzuatlar, Uludağ Üniversitesi Yayınları, Bursa 1997.

GEWIRTH, Alan, “Siyaset Felsefesi”, (Çev: Ahmet Kesgin), Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 52: 1, 2011.

GOMIAN, Donna ve David HARRIS, Düşünce, İnanç, Vicdan ve İfade Özgürlüğü, Çev. Orhan Kemal Cengiz, İstanbul, 1998. 

GÖÇER, Mahmut, “Uluslararası Hukuk ve Uluslararası Anayasa Kavramı”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. Cilt: 57, Sayı: 2, 2002.

GÖKSU, Hasan Tuna, “Kanun Devletinden Hukukun Üstünlüğüne”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 64, Ocak-Mart 2007.

GÖREN, Zafer, “Sosyal Devlet İlkesi ve Anayasa Hukuku Açısından Yaşam Kalitesi “, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt: 14, 1997. (Sosyal Devlet)

GÖREN, Zafer, Anayasa Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara 2006, s.366.

GÖZE, Ayferi, “XVI. Yüzyıl Düşünürlerinde Baskıya Karşı Direnme”, İHFM, Cilt: XXXIV, Sayı: 1-4, 1968. (Direnme)

GÖZE, Ayferi, Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, Beta Yayınları, İstanbul 1986, s. 84-85 (Siyasal Düşünceler)

GÖZE, Ayferi, Sosyal Devlet Sistemi, İstanbul, 1976.

GÖZLER, Kemal, "Tabii Hukuk ve Hukuki Pozitivizme Göre Adalet Kavramı", Muhafazakâr Düşünce, Yıl: 4, Sayı: 15, Kış 2008. (Adalet Kavramı)

GÖZLER, Kemal, “Hukuk Açısından Monarşi ve Cumhuriyet Kavramlarının Tanımı Sorunu”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 54, Sayı:1, 1999, s. 53 (Monarşi ve Cumhuriyet)

GÖZLER, Kemal, “Realist Yorum Teorisi ve Mekanist Anayasa Anlayışı”, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt: 15, 1998, s. 210-214 (Realist Yorum)

GÖZLER, Kemal, “Temel Hak ve Hürriyetler”, www.anayasa.gen.tr/temel hakvehurriyetler.htm (Erişim Tarihi: 29.12.2014) (Temel Hak ve Hürriyetler)

GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukuna Giriş: Genel Esaslar ve Türk Anayasa Hukuku, Ekin Yayınevi, Bursa 2008.

GÖZLER, Kemal, Devletin Genel Teorisi, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa 2007. (Devlet)

GÖZLER, Kemal, Hukuka Giriş, 11. Baskı, Ekin Yayınları, Bursa, 2014. (Hukuka Giriş)

GÖZLER, Kemal, Hukuka Giriş, Ekin Kitabevi, Bursa, 1998.

GÖZLER, Kemal, Hukukun Genel Teorisine Giriş: Hukuk Normlarının Geçerliliği ve Yorumu Sorunu, Ankara, US-A Yayıncılık, 1998. (Genel Teori)

GÖZLER, Kemal, İdare Hukuku, Cilt I, Ekin Yayınları, Bursa, 2003. (İdare Hukuku)

GÖZLER, Kemal, Türk Anayasa Hukukuna Giriş, Ekin Yayınevi, Bursa, 2008. (Anayasa Hukuku)

GÖZLÜGÖL, Said Vakkas, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve İç Hukukumuza Etkisi, Ankara, 1999.

GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref, Anayasa Hukuku, 12. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2003. (Anayasa Hukuku).

GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref, Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları, 31. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2009. (Hukuka Giriş)

GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref, İnsan Hakları Kurallarının İç Hukukta Uygulanması, AÜSBF İnsan Hakları Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, Ankara, 1992.

GÜÇ, Ahmet, “Konfüçyüs ve Konfüçyüsçülük”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Cilt: 10, Sayı: 2, 2001. (s. 43-65)

GÜL, Cengiz ve KARAGÖZ, Kasım, “Çağdaş Siyasal Rejimlerde Etkin Yürütme Olgusu”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: XI, Sayı:1-2, 2007, s. 711; Mustafa ERDOĞAN, Anayasal Demokrasi, 5. Baskı, Siyasal Kitabevi, An­kara, 2003.

GÜLER, Birgül AYMAN, “Sosyal Devlet ve Yerelleşme”, Memleket Siyaset Yönetim, Sayı: 2, Mayıs 2006.

GÜNAY, Mustafa Kemal, “Hobbes’ta Doğa Durumu Çözümlemesinin Eleştirisi”, ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, Sayı: ¼, Ocak 2009.

GÜNDAY, Metin, Hukuk Devleti ve Yargı, “Demokratik Standartların Yükseltilmesi Paketi” Tartışma Toplantıları Dizisi-4, TÜSİAD Yayınları, İstanbul, 1997.

GÜNDAY, Metin, İdare Hukuku, 9. Baskı, İmaj Yayıncılık, Ankara, 2005.

GÜNDOĞAN, Ali Osman, “Eylemde Sorumluluk ve Özgürlük İlişkisi”, www.aliosmangundogan.com/ PDF/Bildiri/ Ali-Osman-Gundogan-Eylemde-Sorumluluk-ve-Ozgurluk.pdf (Erişim Tarihi: 22.2.2015)

GÜNDOĞAN, Ali Osman, “Hak ve Adalet”, s. 1 (www.aliosmangundogan. com/PDF/Bildiri/Ali-Osman-Gundogan-Hak-ve-Adalet.pdf) (Erişim Tarihi: 22.12.2014)

GÜNEŞ, Durdu, “Hukuk Nedir? Hukuk Devleti Nedir? Adalet Ne Demektir”, www.makalemarketi.com/ toplum-ve-haberler/hukuk/2244-hukuk-uretiminde-burokrasinin-rolu.html (Erişim Tarihi: 23.12.2014)

GÜNGÖR, Erol, Türk Kültürü ve Milliyetçilik, 7. Baskı, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1989.

GÜNGÖRMEZ, Betül, “Muhafazakârlığın Sosyolog Havarisi,” Doğu Batı, 25, 2003.

GÜRAL, J., “Cezayı Azaltıcı Takdiri Sebepler Üzerinde Mukayeseli Bir İnceleme”, ABD, Cilt: 63, 1949.

GÜRBÜZ, Ahmet, “Hukukun Etik Değer Boyutunun Kavranmasının Hukuk Eğitim ve Öğreniminin Verimliliği Açısından Önemi”, 1-5, 2009.

GÜREL, Nil, “Kişilik Psikolojisi, Önyargının Psikolojisi ve Kamuoyu: Gordon Allport ve Walter Lippmann’ın Görüşleri Çerçevesinde Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 2, 2011.

GÜRİZ, Adnan, “Türkiye’de Hukuki Pozitivizm”, Anayasa Yargısı, Cilt: 8, 1991, s. 145 (Hukuki Pozitivizm)

GÜRİZ, Adnan, Hukuk Başlangıcı, 12. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2009. (Hukuk Başlangıcı)

GÜRİZ, Adnan, Hukuk Felsefesi, 6. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2003.

GÜRKAN, Ülker, “Sosyal Adalet”, in: Adalet Kavramı, 3. Baskı, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ed: Adnan Güriz, Ankara, 2008.

GÜRKAN, Ülker, Hukuk Sosyolojisine Giriş, 7. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara 2013.

GÜRLER, Sercan, “Felsefi Bir Sorun Olarak Hukuka İtaat Yükümlülüğü”, İÜHFM, Cilt: 72, Sayı: 1, 2014 (s. 265-292)

GÜRTEN, Kadir, Roma Hukuku’nda Hakkaniyet, Adalet Yayınları, Ankara, 2008.

GÜVEYİ Ümit, “Anayasa Yargısı ve Demokrasi İlişkisi”, Gazi Üniversitesi HFD, Cilt: 16, Sayı: 3, 2012.

HACIMURATLAR, Zeliha,“Hukuk-Politika-Adalet İlişkisi Açısından Yas­sı­ada Yargılamalarına Kısa Bir Bakış”, ABD, Yıl:66, Sayı: 3, Ankara, 2008.

HAKERİ, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler Temel Bilgiler, Seçkin Yayınları, Ankara, 2014.

HAKYEMEZ, Yusuf Şevki, “Temel Hak ve Özgürlüklerde Objektif Sınır Kavramı ve Düşünce Özgürlüğünün Objektif Sınırları”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 57, Sayı:2, 2002.

HAKYEMEZ, Yusuf Şevki, Mutlak Monarşiden Günümüze Egemenlik Kavramı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2004.

HALATÇI, Ülkü, “Hukuk, Politika ve Adalet İlişkisinin Yassıada Davası Örneğinde İncelenmesi”, HFSA, İstanbul Barosu Yayını, Sayı: 15, İstanbul, 2006.

HANİOĞLU, M. Şükrü, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Zihniyet, Siyaset ve Tarih, Bağlam Yayınları, Ankara 2006.

HASPOLAT, M. Emin, “Diktatörlük ve Atatürk”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 36, Sayı:1, Mart 2003.

HATEMİ, Hüseyin, Hukuk Devleti Öğretisi, İstanbul 1989.

HAYEK, Friedrich, The Constitution of Liberty, Routledge & Kegan Paul, London, 1990.

HAZAR, Zeynep, “Basın Özgürlüğü ve Ulusal Güvenlik”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: XVII, Sayı: 1-2, Yıl: 2013.

HEBARMAS, Jürgen, “Sivil itaatsizlik: Demokratik hukuk Devletinin Denektaşı- Almanya'da Otoriter Legalizm Karşıtlığı, Sivil itaatsizlik (Çev:Yakup Coşar), 2. Basım, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2001.

HEIMSOETH, Heinz, Immanuel Kant’ın Felsefesi, Remzi Kitabevi, İstanbul 1986, s. 142 (Aktaran: Bünyamin BEZCİ, “Kant ve Hegel’in Felsefesinde Etik Anlayışı”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı: 9, 2005.)

HEPER, Altan, “Yasaya Sadakatin Farklı Bir Okuması: Philipp Heck”, İÜHFM, Cilt: LXXII, Sayı: 1, 2014. (s.333-348) (Yasaya Sadakat)

HIZIR, Nusret, “Yeni Mantığın Öncüsü Leibniz”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 4, 1945. (s.433-440)

HİÇDURMAZ, Duygu ve Fatma ÖZ, “Benliğin Bilişsel Yaklaşımla Güçlendirilmesi”, Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 2011. (s. 68-78)

HOBBES, Thomas, Leviathan, (Çev. Semih Lim), 6. Baskı, YKY, İstanbul, 2007.

HOPKIN, Jonathan, “Political Parties, Political Corruption and The Economic Theory of Democracy”, Crime, Law & Social Change 27, 1997.

http://atauzem.atauni.edu.tr/dosya/ortak/materyal/Hukukun%20Temel%20Kavramlar%C4%B1-%C3%9Cnite%202.pdf (Erişim Tarihi: 12.07.2015)

http://blog.sorucenneti.net/anlatim-bozukluklari-mantik-siralama-yanlisliklari/ (Erişim Tarihi: 05.07.2015)

http://dictionary.reference.com/browse/social+conscience (Erişim Tarihi: 28.02.2015)

http://felsefirar.blogspot.com.tr/2013/03/kant-ozgurluk-kavramna-baks-acs. html (Erişim Tarihi: 22.2.2015)

http://hukukcuk.blogspot.com.tr/2013/12/hukukta-durustluk-kuralinin-anlami.html (Erişim Tarihi: 15.01.2015)

http://osmanlicemiyeti.blogcu.com/ozlenen-osmanli-adaleti/4077557 (Erişim Tarihi: 11.02.2015)

http://siteresources.worldbank.org/TURKEYEXTN/Resources/361711-1270 026284729/ExpandingOpportunities_chp3-tr.pdf (Erişim Tarihi: 06.02.2015)

http://siteresources.worldbank.org/TURKEYEXTN/Resources/3617111270026284729/ExpandingOpportunities_chp3-tr.pdf (Erişim Tarihi: 06.02.2015).

http://tarih.tumders.com/klasik-donemde-osmanli-hukuku.htacml (Erişim Tarihi: 11.02.2015)

http://tarih.tumders.com/klasik-donemde-osmanli-hukuku.html (Erişim Tarihi: 11.02.2015)

http://tr.wikipedia.org/wiki/Mant%C4%B1k (Erişim Tarihi: 15.06.2015)

http://tr.wikipedia.org/wiki/Osmanl%C4%B1_hukuku (Erişim Tarihi: 11.02.2015)

http://tr.wikipedia.org/wiki/Sorumluluk (Erişim Tarihi: 01.03.2015)

http://tr.wikipedia.org/wiki/Vicdan (Erişim Tarihi: 13.02.2015)

http://webders.net/siyaset_felsefesi-ders-14-167p2.html

http://webftp.gazi.edu.tr/hukuk/dergi/1_2_13.pdf (Erişim Tarihi: 26.12.2014)

http://yegitek.meb.gov.tr/aok/Aok_Kitaplar/AolKitaplar/Din_4/5.pdf (Erişim Tarihi: 04.03.2015)

http://yegitek.meb.gov.tr/aok/Aok_Kitaplar/AolKitaplar/Din_4/5.pdf (Erişim Tarihi: 04.03.2015)

http://yegitek.meb.gov.tr/aok/Aok_Kitaplar/AolKitaplar/Felsefe_2/2.pdf, s. 45. (Erişim Tarihi: 28.01.2015)

http://yegitek.meb.gov.tr/aok/aok_kitaplar/AolKitaplar/Felsefe_2/1.pdf (Erişim Tarihi: 28.12.2014)

https://fdegirmencioglu.wordpress.com/2011/02/21/mantik%E2%80%94-mantik-ilkeleri/ s. 1. (Erişim Tarihi: 29.06.2015)

https://tr.wikipedia.org/wiki/Mant%C4%B1k (Erişim Tarihi: 4.2.2015); YAZOĞLU/ İMAMOĞLU, s. 23.

https://tr.wikipedia.org/wiki/Siyaset_felsefesi (Erişim Tarihi: 2.3.2016)

HUKAB, “Adaletin Manifestosu”, Sayı: 3, Ekim-Aralık 2012.

IŞIKTAÇ, Yasemin ve METİN, Sevtap, Hukuk Metodolojisi, 2. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 2010, s. 106-107.

IŞIKTAÇ, Yasemin ve METİN, Sevtap, Hukuk Metodolojisi, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2010.

IŞIKTAÇ, Yasemin, Hukuk Başlangıcı, Filiz Kitabevi, 2010.

IŞIKTAÇ, Yasemin, Hukuk Normunun Mantıksal Analiz ve Uygulaması, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1999.

IŞIKTAÇ, Yasemin, Hukuk Sosyolojisi, Filiz Kitabevi, İstanbul 2008.

IŞIKTAÇ, Yasemin, İrade Özgürlüğüne Giriş Açısından ‘Ben’ İnşası”, İÜHFM, Cilt: LXXII, Sayı: 1, 2014. (İrade Özgürlüğü)

IŞIKTAŞ, Yasemin, “Bir Hukuk Tanımı Vermenin Zorunluluğu”, Gazi Üniversitesi HFD, Cilt: 2, Sayı: 1-2, Haziran-Aralık 1998; Ernest HIRŞ, “Hukuk Bir Bilim Kolu mudur”, AÜHFD, Cilt:2, Sayı: 1, 1944.

İÇLİ, Gönül, Sosyolojiye Giriş, 6. Bası, Anı Yayınları, Ankara, 2012.

İLHAN, Rifat S. ve ÇEVİK, Abdülkadir, “Önyargıların Psikolojisi: Psikodinamik Bir Gözden Geçirme”, www.nesnedergisi.com, s. 52.

İLHAN, Süleyman, “İş Ahlâkı: Kuramsal Bir Yaklaşım”, Sosyal Bilimler Dergisi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 2, 2005.

İNALCIK, Halil, “Adaletnameler”, Belgeler, Cilt: II, Sayı: 3-4, 1965.

İŞÇİ, Metin, Siyasi Düşünceler Tarihi, Der Yayınları, İstanbul, 2004. (Siyasi Düşünceler)

İZVEREN, Adil, “Sosyal Devlet (Toplumsal Bir Aşama Olarak)”, Danıştay Dergisi, Sayı:18-19, 1975.

JØRGENSEN, Stig, Hukuk ve Toplum, (Çev: Ü. Yükselbaba ve N. Beysan), Donkişot Yayınları, İstanbul 2001.

KABADAYI, Talip, “Adalet Tasarımları”, HFSA, 20. Kitap, İstanbul 2010. (Adalet Tasarımları)

KABADAYI, Talip, “Dünya Problemleri Karşısında Hukuk Felsefesi”, in: HFSA, 24. Kitap, İstanbul Barosu Yayınları, 2012. (Hukuk Felsefesi)

KABADAYI, Talip, “Hakkaniyet Adaletin Temelidir”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 15, 2013. (Hakkaniyet)

KABOĞLU, İbrahim Ö. AKKURT Kemal (der.), İnsan Hakları Danışma Kurulu Raporları, Pandora Yayınları, İstanbul, 2006.

KABOĞLU, İbrahim Ö., “Bilim ve Sanat özgürlüğü”, İnsan Haklan, in YKY, İstanbul, 2000, s. 122-123. (Bilim ve Sanat)

KABOĞLU, İbrahim Ö., “Özgürlük ve Hakları Tanımlanması”, HUKAB Dergisi, Sayı: 11, Ekim-Aralık 2014. (Özgürlük ve Hakları Tanımlanması).

KABOĞLU, İbrahim Ö., “Türkiye’de Hukuk Devletinin Gelişimi”, İnsan Hakları Yıllığı, Sayı: 12, 1990.

KABOĞLU, İbrahim Ö., “Yerleşme Özgürlüğü ve Konut Hakkı”, Muzaffer Sencer’e Armağan, TODAİE Yayınları, Ankara, 1996. (s.149-169) (Yerleşme Özgürlüğü)

KABOĞLU, İbrahim Ö., Anayasa Hukuku Dersleri, İstanbul, 2005.

KABOĞLU, İbrahim Ö., Kolektif Özgürlükler, Dicle Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Yayınları, Diyarbakır, 1989.

KABOĞLU, İbrahim Ö., Özgürlükler Hukuku, Ankara, İmge Kitabevi, 2002. (Özgürlükler Hukuku)

KALABALIK, Halil, “İdare Hukukunda Takdir Yetkisi Kavramı ve Benzer Kurumlarla Karşılaştırılması”, Cilt: 1,Sayı: 2, Aralık 1997.

KALABALIK, Halil, Hukukun Temel Kavram ve Kurumları, Derya Kitapevi, Trabzon, 1999, s. 361-364.

KALKIŞIM, M. Muhsin, “Kutadgu Bilig’de “Adâlet” Değeri”, Mavi Atlas GŞÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 1, Güz 2013.

KAMBER, Suat, İfade Özgürlüğü, Başbakanlık Uzmanlık Tezi, Ankara, 2012, s. 96.

Kamu Görevlileri Etik Rehberi, 3. Baskı, Kamu Görevlileri Etik Kurulu Yayını, Ankara, 2012, s. 11.

KANT, Immanuel, Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi, (Çev: İ. Kuçuradi), Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara 1995, s. 64 (Aktaran: Ogün ÜREK, “Kant’ta Etik Değerler Olarak Özgürlük ve Saygı”, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 8, Sayı: 13, 2007/2) (Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi)

KANT, Immanuel, Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi, (Çev: İoanna Kuçuradi), Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara, 1995, s. 9 (Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi)

KANT, Immanuel, Pratik Aklın Eleştirisi, (Çev: İ. Kuçuradi, Ü. Gökberk ve F. Akatlı),  Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara 1994. (Pratik Aklın Eleştirisi)

KAPANİ Münci, Politika Bilimine Giriş, 14. Basım, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2002. (Politika)

KAPANİ, Münci, İcra Organı Karşısında Hâkimlerin İstiklali, Ankara 1956. (İcra)

KAPANİ, Münci, Kamu Hürriyetleri, 7. Baskı, Yetkin Yayınları, 1993. (Kamu Hürriyetleri)

KAPLAN, İbrahim, Borçlar Hukuku Dersleri Genel Hükümler, 6. Baskı, Ankara, 2012. (Borçlar)

KAPLAN, İbrahim, Hâkimin Sözleşmeye Müdahalesi, 2. Baskı, Ankara 2007. (Sözleşme)

KAPTAN, Faik Eren, “Erdem Merkezli Bir Adalet Teorisi”, İÜHFM, Cilt: LXXII, Sayı: 1, 2014 (s. 759-804)

KAR, Erman, “Aristoteles'te Adalet ve Erdem Arasındaki İlişki”, in: HFSA 24. Kitap, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul 2012.

KARA, Bülent, Sosyal Haklar ve Özel Olarak Korunması Gereken Kişiler, Süleyman Demirel Üniversitesi, Kamu Yönetimi Bölümü, Doktora Tezi, Isparta, 2008. (Sosyal Haklar)

KARAKAŞ, Fatma Tülay, “Karine Kavramı, Kanuni Karineler ve Varsayımlar”, AÜHFD, Cilt: 62, Sayı: 3, 2013.

KARAKAYA, Talip, “Varoluşçu Felsefede Başkası ve Özgürlüğün Sınırı Problemi”, First International Philosophy Congress, October 14-16th, Bursa, 2010.

KARAKOÇ, İrem, “Uluslararası Hukukta Emredici Kural Olgusuna Tarihsel Bir Yaklaşım”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 1, 2006.

KARAMAN Hayreddin, Ana Hatlarıyla İslâm Hukuku-Giriş ve Amme Hukuku-, Acar Matbaacılık, İstanbul 1987, I/330; Fahrettin Atar, İslâm Adliye Teşkilatı, Gaye Matbaası, Ankara 1979, s.190.

KARAYALÇIN, Yaşar, Hukuk Metodolojisi: Hukukta Öğretim-Kaynaklar-Metot-Problem Çözme, 5. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 2001.

KARSLI, Abdurrahim, Medeni Usul Hukukunda Usuli İşlemler, İstanbul, 2001.

Karşılaştırmalı Anayasa Çalışmaları, TBMM Araştırma Merkezi Yayınları, Yayın No: 4, Ankara, 2012.

KAYAOCLU, İsmet, “İslamda Adalet Mefhumu”, AÜHFD, Cilt: 27, Sayı: 1, 1986.

KAYHAN, Fahrettin, “Özel Hukuk Uygulamasında Yargı İçtihatlarının ve İçtihadı Birleştirme Kararlarının Normatif Gücü”, TBB Dergisi, Sayı:2, 1999.

KAYNAR, Reşat, Türkiye’de Hukuk Devleti Kurma Yolundaki Hareketler, İstanbul, 1960.

KAYRA, Berna, Jean Paul Sartre’ın Özgürlük Anlayışı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi SBE, İstanbul, 2006,  s. 57.

KEATON, Morris “The Morality of Civil Disobedience”, Texas Law Review”, Volume:43, 1964-1965.

KELEŞ, Ruşen ve ERTAN, Birol, Çevre Hukukuna Giriş, Ankara 2002.

KETENCİ, Taşkıner, “Kant Etiğinde Duyguculuğun Eleştirisi”, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:5, Bahar 2008.

KEYMAN, Selahattin, “Tabii Hukuk Doktrinin Epistemolojik Tahlili”, AÜHFD, Cilt: 47, Sayı: 1, 1998.

KILIÇ, Hüseyin, Güç Savaşında Denge Noktası: Adalet, Beta Yayınları, İstanbul, 2014. (Denge)

KILIÇ, Muharrem, “Bilgi-İktidar İlişkisi Bağlamında Yasa Düşüncesi: İktidarın Yasal(l)aşması”, İUHFM, Cilt: LXXII, Sayı: 1, 2014, s. 179. (s. 173-188) (Yasa Düşüncesi)

KILIÇ, Muharrem, “Hukuksal Yorumun Filozofik Yorumbilimsel Bağlamı”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:16, Sayı:1, 2011.

KIŞLALI, Ahmet Taner, Kemalizm, Laiklik ve Demokrasi, İmge Kitabevi, Ankara, 1994. (Kemalizm)

KIŞLALI, Ahmet Taner, Siyasal Sistemler, İmge Kitabevi, Ankara, 1991. (Siyasal)

KIYAK, Emre ve KAHVECİOĞLU, Ayşe, “Bulanık Mantık ve Uçuş Kontrol Problemine Uygulanması”, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, Temmuz 2003.

KİLİ, Suna ve GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref, Türk Anayasa Metinleri, 2. Bası, TİB Kültür Yayınları, İstanbul 2000.

KİŞİ, Şule Sevinç, “Atatürk’ün Din ve Laiklik Anlayışı”, http://atailkuyg.ege.edu.tr/files/s_s_k-ata_din_laiklik.pdf  (Erişim Tarihi: 02.02.2015)

KOCA, Ferhat, “İslam Hukuk Usulünde Daraltıcı Yorum Metodu Olarak Tahsis”, İslami Araştırmalar Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 3, 2003.

KOCA, Mahmut ve ÜZÜLMEZ, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınları, 2013.

KOCACIK, Faruk, Toplum Bilim Ders Notları, Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, Sivas, 1997.

KOCADAŞ, Bekir, “Kültür ve Medya”, bilig, Sayı: 34, Yaz 2005.

KODAMAN, Bayram, “Osmanlı Devleti’nin Yükseliş ve Çöküş Sebeplerine Genel Bakış”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 16, Aralık, 2007.

KOENNING, Simmel, Sosyoloji: Toplum Bilimine Giriş, Ütopya Yayınları, İstanbul, 2000.

KOMŞU, Ufuk Cem, “Konfüçyüs ve Sokrates’in Eğitim Felsefelerinin Yetişkin Eğitimi Açısından Karşılaştırılması”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), Cilt: 12, Sayı 4, Aralık 2011.

KORKMAZ, Kadir, “Takdir Yetkisinin Disiplin Hukukunda Kullanımı ve Yargısal Denetimi”, Gazi Üniversitesi HFD, Cilt: XIII, Yıl: 2009.

KORKUSUZ, M. Refik, Uluslararası Belgelerde ve Türk Anayasası’nda Temel Haklar ve Özgürlükler, İstanbul, 1998.

KOZACIOĞLU, Gülsen, GÖRDÜRÜR, Hülya E., Bireyden Topluma Ruh Sağlığı, Alfa Yayınları, İstanbul, 1995.

KOZAK, İbrahim Erol, Hukuk Felsefesi, Palet Yayınları, Konya 2014.

KÖKNEL, Özcan, Bireysel ve Toplumsal Şiddet, Altın Kitaplar, İstanbul, 1996.

KÖPRÜLÜ, Bülent, Medeni Hukuk-Genel Prensipler- Kişinin Hukuku, İÜHF Yayını, İstanbul, 1984.

KUBALI, Hüseyin Nail, Anayasa Hukukunun Genel Esasları ve Siyasi Rejimler, İstanbul 1964.

KUBLER, Friedrich, “Hukuk Devletinde Yasama ve Yargı Organlarında Meslek Etiği”, Etik ve Meslek Etikleri, Ankara, 2000, s. 158-163.

KULUÇLU, Erdal, “Türk Hukuk Sisteminde Normlar Hiyerarşisi ve Sayıştay Denetimine Etkileri”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 71.

KUNTER, Nurullah, YENİSEY, Feridun ve NUHOĞLU, Ayşe, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul, 2008.

KURT, Senem, “Hayek’in Özgürlük ve Adalet Teorisi”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 2, Sayı 3, 2006.

KURU, Baki, Hâkim ve Savcıların Bağımsızlığı ve Teminatı, Ankara, 1966. (Teminat)

KURU, Baki, Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. Baskı, Demir Demir Yayıncılık, İstanbul 2001. (Muhakeme)

KURU, Baki, Ramazan ARSLAN ve Ejder YILMAZ, Medenî Usul Hukuku, 22. Bası, Ankara 2012.

KUTLU, Mustafa, “Hukuk Devletinde Yargıç Meşruiyetinin Görünüm Biçimleri”, HFSA, 7.Kitap, İstanbul, 2003.

KUTLUSOY, Zekiye, Temel Sembolik Mantık, Art Yayınları, Ankara 2003.

KUYAKSİL, Ali ve Ali ALTUNBAŞ, “Türklerde Hukuk Devleti Anlayışının Tarihsel Gelişimi”,  Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 19, 2012.

KUYUCU, Nisan, “Yargının Siyasallaşması Çerçevesinde Suçu ve Suçluyu Övme Suçu: Yeni Düzenlemenin Anlamı”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 69, Sayı: 4, 2014. (s. 807-834)

KUZU, Burhan, “Hukuk Devleti ve Hukuk Zihniyeti”, http://siyasaliletisim.org/pdf/hukukdevletivehukuk zihniyeti.pdf (Erişim Tarihi: 1.2.2015), s. 9.

LEAMAN, Oliver, “Özgürlük, Eşitlik ve Kardeşlik Ne Kadar Makul Bir Politik Slogandır”, in: Birinci Uluslararası Felsefe Kongresi, (Ed: İsmail Serin), Bursa, 14-16 Ekim 2010.

LIPSON, Leslie, Politika Biliminin Temel Sorunları, (Çev: Tuncer Karamustafaoğlu), Ankara, 1973. (Politika)

LIPSON, Leslie, Siyasetin Temel Sorunları, (Çev: Fügen Yavuz, TİB Yayınları, İstanbul 2005. (Siyaset)

MACINTYRE, Alasdair, Erdem Peşinde, (Çeviren: Muttalip Özcan), Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2001.

MENGÜŞOĞLU, Takiyettin, Değişmez Değerler Değişen Davranışlar, 1965.

MERİÇ, Cemil, Kültürden İrfana, İnsan Yayınları, İstanbul, 1986.

MEYVACIOĞLU, Yıldız KUZGUN, “Benlik ve İdeal Benlik Kavramlarının ‘Tercih Edilen Meslek’ Kavramı ile İlişkisi”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt: 16, Sayı:1, 1983.

MILL, John Stuart, Özgürlük Üstüne, 2. Baskı, Belge Yayınları, İstanbul, 2000.

MILL, John Stuart, “On Liberty”, Considerations on Representative Government, New York, 1972, s. 72-73 (Aktaran: Hasan YAYLI ve Emel ÇINAR, “Klasik Liberalizmde “Özgürlük” ve J.S.Mill’in Yerel Yönetimlere Bakışı”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 32, Eylül-Ekim 2012, s. 7).

MISIR, Mustafa Bayram, “Azınlığın Kamusal Alana Girişi ya da Sivil İtaatsizlik Eylemlerinin Meşruluğu”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı: 4, 2005.

MIZRAK, Dilan ve Özgür TEMİZ, “Hukuk ve Politika”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl:67, Sayı: 2, Bahar 2009.

MUMCU, Ahmet, “Tanzimat Dönemi’nde Türk Hukuku”, in: Adalet Kitabı, Ed: Bülent Arı ve Selim Aslantaş, Adalet Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2007. (Tanzimat)

MUMCU, Ahmet, İnsan Hakları ve Kamu Özgürlükleri, Ankara: Savaş Yayınları, 1992.

MUMCUOĞLU, Maksut, Hukuk Devletinde Bağımsız Yargının Yeri ve Bağımsız Yargı­nın Türkiye’de Gelişimi, ABD, Cilt: 2, 1989, Yıl: 46.

MUŞLU, Deniz, “Fikir ve Sanat Eserleri Düzenlemelerinde Eser Kavramı”, İBD, Cilt: 81, Sayı: 1, 2007.

MUTLUSU, A. Faruk, “Yönetsel Yapıların Oluşumunu ve Niteliğini Belirleyen Etkenler”, Dokuz Eylül Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt: 3, Sayı:3, 2001.

NART, Serdar, “Alman ve Türk Hukukunda Senetle İspat”, DEÜHFD, Cilt: 9, Sayı:1, 2007.

NİŞANCI, Şükrü, Sivil İtaatsizlik, Okumuş Adam Yayınları, İstanbul 2003.

OCAK, Hasan, “Bir Ahlak Felsefesi Problemi Olarak Erdem Kavramına Yüklenen Anlamın İlkçağ’dan Ortaçağ’a Evrimi”, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 11, Bahar 2011.

OĞUZMAN, M. Kemal ve BARLAS, Nabi, Medeni Hukuk: Giriş, Kaynaklar, Temel Kavramlar, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2008. 

OKŞAR, Mustafa, “Sosyal Adaletin Onuncu Köye Sürgünü”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl:67, Sayı: 2, Bahar 2009.

OKTUĞ, Zeynep, Freud’un Kişilik Birimleri (İd-Ego-Süperego) ile Reklam İletisinin İzleyici Üstünde Yarattığı Etkiler Arasındaki Bağlantı: “Magnum, Kalbim Benecol ve Lösev Reklamları Üzerine Bir Araştırma”, İstanbul Kültür Üniversitesi SBE, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2007.

Okyanus Türkçe Sözlük, Cilt 2, Fars Yayınları, İstanbul 1971.

ONAR, Sıdık Sami, İdare Hukukunun Umumi Esasları, Cilt: 1, İstanbul, 1966.

ORTAYLI, İlber, Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi, 3. Baskı, Cedit Neşriyat, Ankara, 2010.

ÖKÇESİZ, Hayrettin, Sivil itaatsizlik, Afa Yayınları, İstanbul 1994.

ÖKTEM, Niyazi ve TÜRKBAĞ, Ahmet, Felsefe, Sosyoloji, Hukuk ve Devlet, Der Yayınları, İstanbul, 2009.

ÖKTEM, Niyazi, “Hukuk Felsefesi ve Anayasa Yargısı”, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt: 8, 1991. (Anayasa Yargısı)

ÖKTEM, Niyazi, “Hz. Ömer Adaleti ve Hukukta Yorum”, Köprü Dergisi, Sayı: 92, Güz 2005. (Yorum)

ÖKTEM, Niyazi, Devlet ve Hukuk Felsefesi Akımları, İstanbul, 1995. (Devlet ve Hukuk)

ÖKTEM, Niyazi, Hukuk Felsefesi ve Hukuk Sosyolojisi, Beta Yayınları, İstanbul, 1988. (Felsefe)

ÖNER, Necati, “Mantığın Ana İlkeleri ve Bu İlkelerin Varlıkla Olan İlişkileri”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 1, 1969.

ÖZAKPINAR, Yılmaz, Kültür ve Medeniyet Anlayışları ve Bir Medeniyet Teorisi, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1999.

ÖZBEK, Veli Özer, KANBUR, M. Nihat, BACAKSIZ, Pınar, DOĞAN, Koray ve TEPE, İlker, Türk Ceza Hukuku: Genel Hükümler, Seçkin Yayınları, Ankara, 2010.

ÖZBEY Özcan, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında İfade Özgürlüğü Kısıtlamaları”, TBB Dergisi 2013 (106), s. 42.

ÖZBİLGEN, Erol, Osmanlı Hukuku’nun Yapısı, Nihal Kitabevi, İstanbul, 1985.

ÖZBİLGEN, Tarık, “Tabiî Hukuk Görüşünden Sosyolojik Hukuk Görüşüne”, Ord. Prof. Dr. Halil Arslanlı'ya Armağan, İÜHFM, Cilt: 30, Sayı: 1-2, 1964. (Tabii Hukuk)

ÖZBİLGEN, Tarık, Eleştirel Hukuk Başlangıcı Dersleri, İÜHF Yayınları, İstanbul, 1976.

ÖZBUDUN, Ergun, Siyasal Partiler, Ankara 1979, (Siyasi Partiler)

ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2008. (Anayasa)

ÖZCAN, M. Tevfik, Modern Toplum ve Hukuk Devleti, XII Levha, İstanbul 2008.

ÖZCAN, Mehmet Tevfik, “Hukuk Devleti: Modern Toplumun Hukuk Aracılığıyla Siyasal Meşruiyeti” İÜHFM, Cilt: LXTV, Sayı:2, 2006. (Siyasal Meşruiyet)

ÖZCAN, Mehmet Tevfik, Hukuk Sosyolojisine Giriş, 5. Basım, XII Levha Yayınları, İstanbul, 2012.

ÖZDEK, E. Yasemin, “İptal Davasında Menfaat Koşulu”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 1, Mart 1991.

ÖZDEMİR, Murat, “Kamu Yönetiminde Etik”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 4, Sayı, 7, 2008.

ÖZEKES, Muhammet, “Ülkemizde Hukukun Vicdan ve Ahlak Sorunu”, Eskişehir Barosu Dergisi, Sayı: 6, Şubat 2005. (Vicdan ve Ahlak)

ÖZEL, Sibel, Uluslararası Alanda Medya ve İnternette Kişilik Hakkının Korunması, Seçkin Yayınları, Ankara, 2004.

ÖZEN, Muharrem, “Yargı Bağımsızlığını Zedeleyen Düzenleme Uygulamalar ve Bağımsızlığı Sağlamaya Yönelik Çözüm Önerileri”, Yıl:68, Sayı: 1, 2010.

ÖZEN, Mustafa, “Cumhuriyet Savcısının Takdir Yetkisi”, EÜHFD, Cilt: XIII, Sayı: 3–4, 2009.

ÖZER, Attila, Anayasa Hukuku Genel İlkeler, Genişletilmiş 2. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2005. (Genel İlkeler)

ÖZGENÇ, İzzet, Türk Ceza Hukuku: Genel Hükümler, Seçkin Yayınları, Ankara, 2008, s. 117.

ÖZKALP, Enver, Sosyolojiye Giriş, Anadolu Üniversitesi Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırmalar Vakfı Yayınları, Eskişehir, 1995.

ÖZKAN, Ömer, “Hermeneutik ve Klâsik Metin Şerhi”, The Journal of Academic Social Science Studies, Volume: 4, Issue:1, Summer 2011.

ÖZKORKUT, Ünal, “Yargı Bağımsızlığı Açısından Osmanlı’da ve Günümüz Türkiyesi’nde Yargıya Genel Bir Bakış”, AÜHFD, Cilt: 57, 2008.

ÖZKUL, Fatih, “Ulusal İrade ve Hukuk Devleti”, TBB Dergisi Sayı: 94, 2011.

ÖZLEM, Doğan, Mantık, 14. Baskı, Notos Yayınevi, İstanbul, 2014.

ÖZSUNAY, Ergin, Medenî Hukuka Giriş, İstanbul, 1986.

ÖZSUNAY, Ergün, Medeni Hukukumuzda Tüzel Kişiler (Tüzel Kişilerin Genel Teorisi- Dernekler-Vakıflar), Gözden Geçirilmiş 5. Bası, İÜHF Yayınları, İstanbul, 1982.

ÖZTAN, Bilge, Medenî Hukuk’un Temel Kavramları, Turhan Kitabevi, Ankara, 2002.

ÖZTÜRK, Bahri ve ERDEM, Mehmet Ruhan, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, 2013. 

ÖZTÜRK, Bahri ve ERDEM, Mustafa Ruhan,  Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2006.

ÖZTÜRK, Bahri ve Mustafa Ruhan Erdem, Uygulamalı Ceza Muhakemesi Huku­ku, Bası 11, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2007.

PAGE, Henri De, “Tabii Hukuk ve Hukukî Pozitivizm”, AÜHFD, Cilt: 2, Sayı: 1, 1944.

PARLA, Taha, Demokrasi, Anayasalar, Partiler ve Türkiye'nin Siyasal Rejimi Üzerine Yazılar, Onur Yayınları, İstanbul, 1986.

PAUL, Richard ve ELDER, Linda, Minik Eleştirel Düşünme Kılavuzu Kavramlar ve Araçlar, Çev: Merih Bektaş Fidan, s. 3 www.criticalthinking. org/files/Turkish_CT_Concepts_Tools.pdf (Erişim Tarihi: 08.03.2015)

PAZARLI, Osman, İslam’da Ahlak, Remzi Kitapevi, İstanbul, 1980.

PETRING, Alexander, GOMBERT Tobias ve RIXEN Thomas, Sosyal Devlet ve Sosyal Demokrasi, (Çev: Recai Hallaç), 2. Baskı, Friedrich Ebert Vakfı Yayınları, İstanbul, 2013.

PLATON, Devlet, Çev: Sabahattin Eyüpoğlu-M. Ali Cimcoz, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, 1999.

POGGI, Gianfranco, Modern Devletin Gelişimi, 2. Bası, (Çev: Şule Kut ve Binnaz Toprak), Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2002.

POYRAZ, Hakan, “Ahlaki Özgürleşmenin Önündeki Bir Engel Olarak Fanatizm”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 40, Sayı: 1, 1999.

PREUß, Ulrich K., “Devletlerin Eşitliği ve Anayasal Bir Küresel Düzende Anlamı”, (Çev: Aydın ATILGAN), Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, 2011.

RADBRUCH, Gustav, Hukukta Bilgelik Dolu Özlü Sözler (Çev: Prof. Dr. Vecdi Aral), XII Levha Yayıncılık, İstanbul, 2008, Nr. 42.

RAWLS, John, A Theory of Justice, Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge, 1971.

RAWLS, John, Sivil İtaatsizliğin Tanımı ve Haklılığı, Kamu Vicdanına Çağrı Sivil İtaatsizlik, 2. Basım, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2001. (Sivil İtaatsizlik)

RAZ, Joseph, “Hukuk Devleti ve Erdemi”, (Çev: Bilal Canatan), in: Hukuk Devleti (Ed: Ali Rıza Çoban, Bilal Canatan ve Adnan Küçük), Adres Yayınları, Ankara, 2008, s. 149.

REHBINDER, Manfred, “Hukukun Toplumsal Fonksiyonları”, (Çev. Ülker Gürkan), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 28, Sayı: 1, 1971.

REICH, Wilhelm, Dinle Küçük Adam (Çev: Şemsa Yeğin), İstanbul, 1986.

REICHEL, Hans, “Kanun ve Kaza”, (Çev. Sabri Şakir Ansay), AÜHFD, Cilt: 7, Sayı: 3, 1950.

REİSOĞLU, Seza, Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2012.

RENDE, Domenico. “Yeni İtalyan Ceza Kanununda Cezalar Emniyet Tedbirleri ve Bunların Şahsileştirilmesi” (Çev. Burhaneddin Köni), İÜHFM, Cilt: 2, 1936.

ROUSSEAU, Jean Jacques, Toplum Sözleşmesi, (Çev. Vedat Günyol), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 2006.

ROUSSEAU, Jean-Jacques, Toplum Sözleşmesi, Çev. Vedat Günyol, Adam Yayınları, İstanbul, 1990.

RUGGIE, Mary, The State and Working Women: A Comparative Study of Britain and Sweden, Princeton, N J: Princeton University Press, 1984. (Aktaran: Saniye DEDEOĞLU, “Eşitlik mi Ayrımcılık mı? Türkiye’de Sosyal Devlet, Cinsiyet Eşitliği Politikaları ve Kadın İstihdamı”, Çalışma ve Toplum, 2009/2, s. 42.)

RUHİ, M. Emin, 1982 Anayasası Çerçevesine Sosyal Devlet ve Özelleştirme, Nobel Yayınları, Ankara, 2003, s. 53.

SAGLAM, Fazıl, Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, AÜSBF Yayınları, Ankara, 1982. (Haklar)

SAĞLAM, İpek, “Tüzel Kişilik Perdesinin Aralanması Kavramına Genel Bir Bakış”, in: Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Sempozyum No: I, (Ed: Erol Ulusoy). (Tüzel Kişilik)

SAĞLAM, Rabia, “Liberal Adaletin İki Farklı Görünümü: John Rawls ve Robert Nozick”, EÜHFD, Cilt: XI, Sayı: 1–2, 2007. (Adalet)

SALGAR, Ercan, Pozitivist Felsefede Doğrulama Kavramının Yeri, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi SBE, Ankara, 2011, s. 21.

SALİHPAŞAOĞLU, Yasar, “Mutlak Monarşiye Laik Savunma: Tevratın Canavarı Leviathan”, AÜHFD, Cilt: 62, Sayı: 3, 2013.

SALİHPAŞAOĞLU, Yaşar, Türkiye’de Basın Özgürlüğü, Seçkin Yayınları, Ankara, 2007.

SANCAR, Mithat,  Devlet Aklı Kıskacında Hukuk Devleti, İletişim Yayınları, İstanbul, 2004. (Hukuk Devleti)

SANTONI, Ronald E., Sartre On Violence: Curiously Ambivalent, The Pennsylvania State University Press, Pennsylvania, 2003, s. 11-12. (Aktaran: ÇELEBİ, s. 94).

SARTORI, Giovanni, Demokrasi Teorisine Giriş, Çev: Tuncer Karamustafaoğulları ve Mehmet Turhan, Yetkin Yayınları, Ankara, 1996.

SARTRE, J. P., Akıl Çağı: Özgürlüğün Yolları 1, (Çev: Gülseren Devrim) Can Yayınları, İstanbul, 1994. (Akıl Çağı)

SARTRE, J. P., Denemeler: Çağımızın Gerçekleri, (Çev: S. Eyüboğlu ve V. Günyol), Say Yayınları, İstanbul, 1994. (Denemeler)

SAYGIN, Alkım, Kant ve Levinas Etiğinde Özgürlük Kavramı Üzerine, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi SBE, Ankara 2010.

SEDAT, Ali, Mizanu’l-Ukul, İstanbul 1886, s. 96. (Aktaran: AYIK, Hasan, “Eski ve Yeni Mantığın Kavşağında Ali Sedat”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: IV, Sayı: 1, Haziran 2002, s. 197.)

SEROZAN, Rona, “Hukukta Yöntem”, Journal of Yasar University, Özel Sayı (Armağan) Volume: 8, Ocak 2014.

SEYYAR, Ali, İnsan ve Toplum Bilimleri Terimleri, Değişim Yayınları, İstanbul, 2007.

SEZER, Baykan, Sosyolojinin Ana Başlıkları, İstanbul, 1985, s. 13; Bkz. Gönül İÇLİ, Sosyolojiye Giriş, 6. Bası, Anı Yayınları, Ankara, 2012.

SIGlER, Jay A., American Right Policies, Illiones: The Dorsey Press, 1975.

SOLMON, Robert C., Adalet Tutkusu, (Çev: Ertuğ Altınay), Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1995.

SOMER, Pervin, “Umumi Hukuk Tarihinin Konusu ve Önemi Üzerine Kısa Bir Değerlendirme”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:4 Sayı:8, Güz 2005/2.

SOYASLAN, Doğan, “Cezaların Bireyselleştirilmesi”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:11, Sayı:1-2, 2003. 

SOYKAN, Ömer Naci, “İnsan Hakları Kavramsal Bir Çözümleme”, bilig, Sayı: 66, Yaz 2013.

SOYSAL, Mümtaz, 100 Soruda Anayasanın Anlamı, Gerçek Yayınevi, İstanbul, 1993,

SÖZER, Ali Nazım, Hukukta Yöntembilim, 4. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2013.

STEWART, Tuba Gülmez, “Totalitarizmin Kavramsal İncelemesi ve Arendt ile Popper’ın Totalitarizm Anlayışları”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 46, Sayı:4, Aralık 2013.

SUNAL, Onur, “Sosyal Politika: Sosyal Adalet Açısından Kuramsal Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt:  66, Sayı: 3, 2011.

SUPİOT, Alain, Homo Juridicus: Hukukun Antropolojik İşlevi Üzerine Bir Deneme, Dost Kitabevi, Ankara, 2008, s. 64.

SWAN, Kyle and VALLIER, Kevin, “The Normative Significance of Conscience”, Journal of Ethics & Social Philosophy,  Volume: 6, No: 3, September 2012.

ŞAFAK, Ali, Ansiklopedik Hukuk Sözlüğü, 4. Baskı, Selim Kitabevi, Ankara, 2002.

ŞAHBAZ, İbrahim, “AİHM Kararlarında Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı”, Anayasa Yargısı, Cilt: 25, 2008.

ŞEN, Zekai, Modern Mantık, Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul 2003.

ŞENEL, Alâeddin, Sosyal Düşünceler Tarihi, Teori Yayınları, Ankara 1986.

ŞİMŞEK, Alahattin, Türk Ceza Hukukunda Takdiri İndirim Nedenleri, Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi SBE, Samsun, 2014.

ŞİMŞEK, Osman, “Devlet Kavramının Gelişimi ve Küreselleşmedeki Anlamı”, www.kamu-is.org.tr/ pdf/5413.pdf, s. 1 (Erişim Tarihi: 19.01.2015)

ŞİMŞEK, Suat, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatlarına Göre Mülkiyet Hakkının Korunması Açısından Devletlerin Pozitif Yükümlülükleri”, Sayıştay Dergisi, Sayı:84, Ocak-Mart 2012, s. 1. (Pozitif Yükümlülük)

TANER, Tahir, Ceza Hukuku: Umumî Kısım, İÜHF Yayını, İstanbul, 1953.

TANİLLİ, Server, Yüzyılların Gerçeği ve Mirası, 6. Bası, Cilt:1,  İstanbul, Adam Yayıncılık, 2001.

TANÖR, Bülent, Kurtuluş Üzerine 10 Konferans (Türkiye 1918-1923), İstanbul, 1997.

TANÖR, Bülent, Siyasi Düşünce Hürriyeti ve 1961 Türk Anayasası, Öncü Kitabevi, İstanbul, 1969 (Siyasi Düşünce)

TANÖR, Bülent, Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, BDS Yayınları, İstanbul, 1994.

TAŞAR, Mehmet Okan, “Siyasi Yozlaşma Kavramı ve Kamu Ekonomisi”, Selçuk Üniversitesi HFD, Cilt: 14, Sayı: 2, 2006.

TAŞKIN, Ahmet, “Baskıya Karşı Direnme Hakkı”, TBB Dergisi, Sayı: 52, 2004. (Direnme Hakkı)

TAŞKIN, Ahmet, “Terörizm ve Sivil İtaatsizlik”, Polis Bilimleri Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 1-2, 2004 (Sivil İtaatsizlik)

TAŞKIN, Âlim, “Tüzel Kişilerin Kişilik Haklarının Korunması”, AÜHFD, Cilt: 42, Sayı: 1, 1992.

TAŞPINAR, Sema, “Fiili Karinelerin İspat Yükünün Dağılımındaki Rolü”, AÜHFD, Cilt: 45, Sayı: 1-4, 1996.

TATAR, Burhanettin, Hermenötik, İstanbul 2004, s.12

TAYHANİ, İhsan, “Türkiye Cumhuriyeti’nin Temeli: Laiklik”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı:43, Bahar 2009.

TAYLAN, Necip, Anahatlarıyla Mantık, 4. Baskı, Ensar Yayınları, İstanbul 2011.

TDK Sözlüğü, Ankara, 1988, s. 381; Esat ŞENER, Hukuk Sözlüğü, Seçkin Yayınevi, Ankara 2001.

TENGER, Feyza, İslâm Hukukunda Hâkimin Takdir Yetkisi Bağlamında Kendi Bilgisiyle Hüküm Vermesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2006.

TEZCAN, Durmuş, ERDEM, M. Ruhan ve SANCAKDAR, Oğuz, Avrupa İnsan hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, Seçkin Yayınevi, Ankara 2002.

TEZCAN, Mahmut, Sosyolojiye Giriş, Genişletilmiş 7. Baskı, Anı Yayınları, Ankara, 2012.

TEZİÇ, Erdoğan, Anayasa Hukuku, 13. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2009.

THOREAU, H. David ve GANDI, K. Mohandas, Sivil İtaatsizlik ve Pasif Direniş, Vadi Yayınları, Ankara 1999.

THOREAU, Henry David, Sivil İtaatsizlik ve Pasif Direniş, 2. Baskı, (Çev: Hakan Arslan), Vadi Yayınları, Ankara, 1999.

TİFTİK, Mustafa ve ABDULHAKİMOĞULLARI, Erdal, Temel Hukuk Bilgisi, 2. Baskı, Adalet Yayınları, Ankara, 2014.

TOKMAKOĞLU, Gürsel, Benlik, Bilinç ve Vicdan, İz Yayıncılık, İstanbul, 2012.

TOKU, Neşet, John Locke ve Siyaset Felsefesi, Liberte Yayınları, Ankara, 2003.

TOPAKKAYA, Arslan, “Felsefi Hermeneutik”, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 4, Güz 2007.(Hermeneutik)

TOPAKKAYA, Arslan, “İdeoloji Kavramının Tarihsel Gelişim Sürecine Kısa Bir Bakış”, EÜHFD, Cilt: XI, Sayı: 1-2, 2007.(İdeoloji)

TOPÇU, Nurettin, Mantık, 4. Baskı, (Haz. E. Elverdi ve İ. Kara), Dergâh Yayınları, İstanbul, 2014.

TOPSOY, Fevzi, “Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasında ‘Hakkaniyet İlkesi’ ve Dağıtıcı Adaletin Sağlanmasındaki Rolü”, Anadolu Üniversitesi SBD Hukuk Özel Sayısı, Eylül 2013.

TOPSOY, Fevzi, Hukuka Başlangıcı Ders Notları, https://wiki.zirve.edu.tr/ (Erişim Tarihi: 1.3.2016)

TOPUZ, Gökçen, Medeni Usul Hukukunda Karinelerle İspat, Yetkin Yayınları,  Ankara, 2012.

TOROSLU, Haluk, Ceza Müeyyidesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi SBE, Ankara, 2007. (Müeyyide)

TOROSLU, Nevzat ve FEYZİOLU, Metin, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2006.

TOROSLU, Nevzat, Ceza Müeyyidesi, Savaş Yayınları, Ankara, 2010.

TUĞ, Adnan, Türk Özel Hukukunda Şekil, Konya 1994, s. 44; Bkz. ALTAŞ, Hüseyin ALTAŞ, Şekle Aykırılığın Olumsuz Sonuçlarının Düzeltilmesi, Ankara 1998, 61.

TURHAN, Mehmet, Anayasal Devlet, Naturel Yayınları, 2. Bası, Ankara 2003.

TUTUMLU, Mehmet Akif, “Hukuk Yargılamasında Delil İkamesinin Kapsamı, Şekli ve Zamanı”, TBB Dergisi, 1989/6.

TUTUMLU, Mehmet Akif, “Yargıcın Vicdani Kanaatine Göre Karar Verebilme Gücü ve Bunun Sınırları”, HUKAB, Sayı: 11, Ekim-Aralık 2014.

TUZCUOĞLU, Semai, “Benlik ve Mesleki Benlik Kavramlarının Öğrenim Yılları ile İlişkisi”, M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı:12, 2000, s. 267 (s. 267-280)

TÜFEKÇİ, Elif, Cezanın Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, SBE, Ankara, 2008.

Türk Hukuk Lügati, Başbakanlık Basımevi, Ankara 1998.

Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu, Cilt:3 Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1988.

TÜRKÖZER, Bahir Güneş, “Hukukun Objektivite Kazanma Süreci”, TBB Dergisi, Sayı: 9, 2005.

ULUCAN, Devrim, “Eşitlik İlkesi ve Pozitif Ayrımcılık”, Dokuz Eylül Üniversitesi HFD, Cilt: 15, Özel Sayı, 2013.

UMAR, Bilge ve YILMAZ, Ejder, İsbat Yükü, 2. Bası, İstanbul 1980.

UNAN, Fahri, “Osmanlı İdare Felsefesinde Adalet”, in: Adalet Kitabı, Ed: Bülent Arı ve Selim Aslantaş, Adalet Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2007.

USLU, Cennet, “Nefret Söylemi Suçu Versus İfade Hürriyeti”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 38, Ekim 2013, s. 186. (İfade Hürriyeti)

USLU, Cennet, “Objektif ve Sübjektif Doğal Hak Arasında Meta-Normatif İlkeler”, C.Ü. İİBD, Cilt: 12, Sayı: 1, 2011.

USTA, Aydın, “Kuramdan Uygulamaya Kamu Yönetiminde Etik ve Ahlâk”, KSÜ İİBFD, Sayı: 2, 2011.

UYGUR, Gülriz, “Adalet ve Hukuk Devleti”, AÜHFD, Cilt 53, Sayı 3, 2004.

UYSAL, Halil, “Kadın/Haklar ve Özgürlükler”, 1. Ulusal Kadın ve Aile Sempozyumu, Egemen Kitabevi, Konya, 1998.

UZUN, Ertuğrul, “Analitik Pozitivizmin Özü: Hukukun Ahlâktan Ayrılması”, (http://erugrulu.home.anadolu.edu.tr/analitikpozitivizminozu.pdf) Erişim Tarihi: 20.12.2014 (Pozitivizmin Özü)

UZUN, Ertuğrul, “Hukuk Yorumdur”, İUHFM, Cilt: 72, Sayı: 1, 2014,        s. 100 (Hukuk Yorumdur)

UZUN, Ertuğrul, “John Austin: Analitik Pozitivizm”, (http://erugrulu.home. anadolu.edu.tr/hfdersnotu_austin.pdf), Erişim Tarihi: 20.12.2014. (Analitik Pozitivizm)

UZUN, Ertuğrul, “Yorum Yöntemlerini Bilmek Yorum Yapabilmek İçin Yeterli midir? - Hukuk Doktrini, Klasik Yorum Yöntemleri ve Hukuki Argümantasyon Teorisi”, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, 25. Kitap, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul, 2012, s. 73. (Yorum Yöntemi)

ÜNVER, Yener ve HAKERİ, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010.

ÜSTÜN, Yusuf, “Normlar Hiyerarşisi ve Kooperatiflerin Denetimi Meselesi”, Tematic Ticaret ve Mevzuat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 2, 2014.

ÜSTÜNDAĞ, Saim, Medeni Yargılama Hukuku, Cilt I - II, 6. Baskı, İstanbul, 1997.

ÜZÜLMEZ, İlhan, “Yeni Ceza Kanunu’nun Sisteminde Cezanın Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesi”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XI, Sayı: 3-4, 2006.

VECCHIO, Giorgio Del, Hukuk Felsefesi Dersleri, Çev. Sahir Erman, İHF Yayınları, İstanbul 1952.

VELİDEDEOĞLU, Hıfzı Veldet, “Cezai Sosyoloji, Cezaların Şahsileştirilmesi ve Enrico Ferri”, İÜHFM, Cilt: 6, Sayı:1,1940.

VELİDEDEOĞLU, Hıfzı Veldet, “Kanunlaştırma Hareketleri ve Tanzimat”, Tanzimat, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Cilt: I, İstanbul, 1999.

VERBRUGGE, Randal J., Nonergodic Corruption Dynamics”, Journal of Public Economic Theory, 8, 2006.

VERGİN, Nur, Siyasetin Sosyolojisi: Kavramlar, Tanımlar, Yaklaşımlar, 2. Bası, Bağlam Yayınları, Ankara, 2003.

VIVELO, Frank Robert, Handbuch der Kulturanthropologie, (Übersetzt aus dem Amerikanischen: Erika Stagl; Hrsg. von Justin Stagl), Ernst Klett, Stuttgart, 1981.

WOLFE L. and L. COPELAND, “Violence against Women as Bias-Motivated Hate Crime: Defining the Issues in the USA”, in: Women and Violence, Ed. Miranda Davies, London: Zed Books, 1994, s. 201 (Aktaran: USLU, İfade Hürriyeti, s. 187)

www.adalet.gov.tr/duyurular/2011/eylul/anayasalar/anayasalar.htm (Erişim Tarihi: 28.12.2014)

www.ahmetturkan.gen.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=418:mantk&catid=62: sosyal&Itemid=64 (Erişim Tarihi: 15.06.2015)

www.egitimhane.com/vicdan-nedir-nasil-olusur-nasil-gelisir-k172831-0.html (Erişim Tarihi: 13.02.2015)

www.enfal.de/sosyalbilimler/ (Erişim Tarihi: 27.01.2015)

www.enfal.de/sosyalbilimler/d/040.htm (Erişim Tarihi: 16.12.2014)

www.felsefe.gen.tr/mantik/onermeler_arasi_karsi_olma_iliskisi_nedir_ne_demektir.asp (Erişim Tarihi: 07.07.2015)

www.felsefe.gen.tr/mantik/secmeli_kiyas_nedir_ne_demektir.asp (Erişim Tarihi: 08.07.2015)

www.felsefedersligi.com/FileUpload/op30412/File/2.unite-klasikman.pdf (Erişim Tarihi: 07.07.2015)

www.fenomen.org/hermenotik/52-yorum.html (Erişim Tarihi: 8.12.2014)

www.gunaskam.com/tr/index.php?option=com_content&task=view&id=257&Itemid=1 (Erişim Tarihi: 11.02.2015)

www.iku.edu.tr/userfiles/20120425011008731.pdf (Erişim Tarihi: 06.02.2015)

www.osmanlicaturkce.com/?k=nasfet&t=@ (Erişim Tarihi: 23.12.2014)

www.psikonet.com/id-ego-superego_nedir-125.html (Erişim Tarihi: 13.02.2015)

www.vmhk.org.tr/?p=4533 (Erişim Tarihi: 4.2.2015)

www.ygslyssistemi.com/bilgi-nedir-ne-demek/kavramlar-terimler/sofizm-nedir-ne-demek.html (Erişim Tarihi: 4.2.2015)

www.yyu.edu.tr/abis/admin/dosya/3612/files/medenihukukbaslangichukumleriilkhaftadersnotlari.pdf (Erişim Tarihi: 4.2.2015).

YALMAN, İlkay NOYAN, SANDALCILAR, Ali Rıza ve DEMİRKOPARAN, Ferhan, “Özgürlükler ve Ekonomik Kalkınma: Latin Amerika ve Türkiye”, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 2011.

YAR, Erkan, “Dinsel Otoritelerin Yapısı”, İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 8, 2003.

YAŞAR, Halis, “Objektif Zamana Uygun Yorum”, Leges Hukuk Dergisi, Sayı: 38, Şubat 2013.

YAVUZ, Yunus Vehbi, “Maksadi Yorum”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Sayı: 8, 2006.

YAYLA, Atilla, Liberalizm, Turhan Kitabevi, Ankara, 1992.

YAZOĞLU, Ruhattin ve İMAMOĞLU, Tuncay, Klasik Mantık, Genişletilmiş 3. Baskı, Rağbet Kitabevi, İstanbul, 2014.

YEŞİLYURT, Temel, “Kur’an Işığında İnsanın Bireysel Sorumluluğu”, İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 10, Sayı:1, 2005.

YETKİN, Aydın, “Osmanlı Devleti’nde Hukuk Devletinin Gelişim Süreci”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 24, Kış 2013.

YILDIRIM Nevhis DEREN, “Hukuk Felsefesine Giriş ve Günümüz Hukuk Teorisi”, Prof. Dr. Ergun Önen'e Armağan,  Alkım Yayınları, İstanbul, 2003.

YILDIRIM, M. Kamil, Medeni Usul Hukukunda Delillerin Değerlendirilmesi, İstanbul 1996.

YILMAZ Sibel, “Demokratik Hukuk Devletinde Sivil İtaatsizlik”, http://old.umut.org.tr/UserFiles/SibelYilmaz_demokratik_hukuk_devletinde_sivil_itaatsizlik_olgusu.pdf (Erişim Tarihi: 4.2.2015)

YILMAZ, A. Reha, Medeniyetlerin Devlet ve Hukuk Tarihi, Qafkas Üniversitesi Yayınları, Bakü, 2006.  (Hukuk Tarihi)

YILMAZ, Ayşe Gül, “Ahlak Felsefesi”, http://ahlakfel.blogspot.com.tr/ 2014/03/ahlak-felsefesi-nedir-ahlak-felsefesi.html (Erişim Tarihi: 28.12.2014)

YILMAZ, Ejder, Hukuk Sözlüğü, 4. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 1992. (Hukuk Sözlüğü)

YILMAZ, Halil, “Hayvan Haklarına Bakış”, TBB Dergisi, Sayı: 62, 2006.

YILMAZ, N. KİRİŞ, “Sofistler ‘Sofist’ miydi?”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 25, Mayıs 2012, s. 164.

YÖRÜK, Abdülhak Kemal, Hukuk Felsefesi Dersleri, İÜHF Yayınları, İstanbul, 1958, s. 6.

YURTCAN, Erdener, “Ceza Yaptırımı ve Bireyselleştirme, Ceza Hukuku Günleri- 70. Yılında Türk Ceza Kanunu-Genel Hükümler (26–27 Mart 1997-İstanbul), İstanbul 1998. (Bireyselleştirme)

YÜCE, Turhan Tufan, Ceza Hukukunun Temel Kavramları, Turhan Kitabevi, Ankara, 1985.

YÜCE, Turhan Tufan, Ceza Muhakemesi Hukukunda Hukuk Devleti Esasları, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum, 1968, s. 13-16.

YÜCEL, Doğuhan Murat, “Özgürük”, www.dmy.info/ozgurluk-nedir-anlami-felsefe/ (Erişim Tarihi: 04.03.2015)

YÜCEL, Yonca F., “Hak ve Menfaatler Üzerine Bir İnceleme”, TBB Dergisi, 2010/91.

YÜKSEL, Mehmet, “Mahremiyet Hakkına ve Bireysel Özgürlüklere Felsefi Yaklaşımlar”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 64, Sayı: 1, 2009.

ZEVKLİLER, Aydın, Medeni Hukuk – Giriş ve Başlangıç Hükümleri, Kişiler Hukuku, Aile Hukuku, Üçüncü Basım, Savaş Yayınları, Ankara, 1992.

ZÜRCHER, Erik Jan, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2001, s. 28-29.

ZVARIK, Michal, “Structure of Prejudice and Discrimination in the Phenomenology of Alfred Schutz”, in: Birinci Uluslararası Felsefe Kongresi, (Ed: İsmail Serin), Bursa, 14-16 Ekim 2010.

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
Etiketler: vicdani hukuk
İlgili Yayınlar