Hukukun Temel Kavramları

İÇİNDEKİLER

İçindekiler

Önsöz  VII

İkinci Baskıya Önsöz  IX

Üçüncü Baskıya Önsöz  XI

Dördüncü Baskıya Önsöz  XIII

Beşinci Baskıya Önsöz  XV

Altıncı Baskıya Önsöz  XVII

Yedinci Baskıya Önsöz  XIX

Sekizinci Baskıya Önsöz  XXI

Birinci Bölüm

SOSYAL DÜZEN, SOSYAL DÜZEN KURALLARI VE

HUKUK HAKKINDA GENEL BİLGİLER

§ 1. SOSYAL DÜZEN VE SOSYAL DÜZEN KURALLARI  1

I. Din Kuralları  2

II. Ahlak Kuralları  5

III. Görgü Kuralları  7

IV. Örf ve Âdet Kuralları  8

V. Hukuk Kuralları  9

A. Hukuk Kavramı  9

B. Hukukun Diğer Sosyal Düzen Kurallarından Temel Farkı  11

C. Hukukun Çeşitli Anlamları  12

1. Mevzû Hukuk  13

2. Pozitif Hukuk  13

3. Doğal Hukuk  14

4. Tarihi Hukuk  15

5. Objektif Hukuk–Sübjektif Hukuk  15

D. Hukukun Amaçları veya Varlık Sebepleri  16

1. Sosyal Düzeni Sağlamak  17

2. Güvenlik ve Barış Sağlama  17

3. Özgürlükleri Sağlamak  18

4. Adaleti Sağlamak  18

a. Denkleştirici Adalet (Eşitlik)  20

b. Dağıtıcı (Paylaştırıcı) Adalet  21

c. Hakkaniyet  22

d. Sosyal Adalet  23

§ 2. BELLİ BAŞLI HUKUK SİSTEMLERİ  23

I. Kara Avrupası Hukuk Sistemi (Roma–Germen Hukuk Sistemi)  23

II. Anglo–Sakson Hukuk Sistemi  25

III. İslam Hukuk Sistemi  27

IV. Sosyalist Hukuk Sistemi  28

V. Uzak Doğu Hukuk Sistemi  28

§ 3. HUKUKUN KAYNAKLARI  29

I. Genel Olarak  29

II. Hukukun Yürürlük (Asıl) Kaynakları  31

A. Şekli (Yazılı) Kaynaklar (Mevzuat) (Normlar Hiyerarşisine Göre)  31

1. Anayasa (The Constitution)  31

2. Aynı Sırada Olan Yazılı Kaynaklar  36

a. Kanun (Yasa–Acts, The Statutory Law)  36

b. Kanun Hükmünde Kararname (The Statutory Decrees)  39

c. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi  40

d. TBMM. İçtüzüğü (Regulation For The Turkish Parliament)  42

e. İçtihadı Birleştirme Kararları (The Court Decisions That Bound Like The Statutory Law)  42

f. Uluslararası Sözleşmeler (International Treaties)  43

3. Tüzükler (Regulations)  44

4. Yönetmelikler (By–Laws)  45

5. Yönetmelik Statüsündeki Genel Düzenleyici İşlemler  46

B. Yazılı Olmayan Kaynaklar (Örf ve Âdet Hukuku–Customary Law)  47

1. Kavram  47

2. Örf ve Âdet Hukukunun Doğması İçin Gereken Şartlar  49

a. Sürekli Uygulanma (Maddi Unsur)  49

b. Genel İnanış (Manevi Unsur)  49

c. Devlet Desteği (Hukuki Unsur)  49

C. Hâkim Tarafından Yaratılan Hukuk  50

1. Genel Olarak  50

2. Hâkimin Hukuk Yaratmasının Şartları  51

II. Hukukun Yardımcı (İkincil) Kaynakları  52

A. Genel Olarak  52

B. Mahkeme Kararları (Court Decisions)  52

C. Bilimsel Görüşler (Öğreti–Doctrine)  53

§ 4. HUKUKUN BÖLÜMLERİ (CLASSIFICATIONS OF LAW)  54

I. Genel Olarak  54

II. Özel Hukukun Kolları (Classification of Private Law)  55

A. Medeni Hukuk (Civil Law)  55

1. Başlangıç Bölümü  56

2. Kişiler Hukuku (Persons Law)  57

a. Genel Olarak Kişi ve Kişilik Kavramı  57

b. Gerçek Kişiler (Real Persons)  58

aa. Kişiliğin Başlangıcı  58

bb. Ehliyet  60

aaa. Hak Ehliyeti  60

bbb. Fiil (Eylem) Ehliyeti ve Şartları  61

i. Kavram  61

ii. Fiil Ehliyetinin Şartları  62

iia. Ayırt Etme Gücüne (Temyiz Kudretine) Sahip Olmak  62

iib. Erginlik (Reşit Olmak)  66

iic. Kısıtlı (Mahcur) Olmamak  66

cc. Fiil Ehliyetlerine Göre Gerçek Kişiler  67

aaa. Tam Ehliyetliler (Full Capacity)  67

bbb. Sınırlı Ehliyetliler (Limited Capacity)  67

i. Genel Olarak  67

ii. Evli Kişiler  68

iii. Kendilerine Kanuni Danışman Atanan Kişiler  69

ccc. Sınırlı Ehliyetsizler (Limited Incapacity)  71

i. Genel Olarak  71

ii. Hukuki İşlem Ehliyeti Açısından Sınırlı Ehliyetsizlerin Durumları  71

iia. Yasal (Kanuni) Temsilcinin Onayına Bağlı işlemler  71

iib. Sınırlı Ehliyetsizlerin Yasal Temsilcilerinin Onayını Almadan Yapabileceği İşlemler  73

iiba. Şahsen Kullanılacak Haklar  73

iibb. Karşılıksız (İvazsız) Kazanmalar  74

iic. Sınırlı Ehliyetsizlerin Hiç Yapamayacağı İşlemler  75

ddd. Tam Ehliyetsizler (Full Incapacity)  75

dd. Yerleşim Yeri (İkametgâh–Residence)  77

ee. Hısımlık (Akrabalık–Relationship)  79

aaa. Genel Olarak  79

bbb. Kan Hısımlığı  80

i. Üstsoy–Altsoy (Usul–Füru) Hısımlığı  81

ii. Yansoy (Civar) Hısımlığı  81

ccc. Kayın Hısımlığı (Sıhri Hısımlık)  81

ddd. Evlat Edinme Yoluyla Kurulan Hısımlık (Câli Hısımlık)  82

ff. Kişiliğin Sona Ermesi  84

aaa. Ölüm ve Ölüm Karinesi  84

i. Ölüm  84

ii. Ölüm Karinesi  85

bbb. Gaiplik (Kaybolma)  86

i. Genel Olarak  86

ii. Ölüm Tehlikesi İçinde Kaybolma  87

iii. Uzun Süreden Beri Haber Alınamama  88

iv. Gaiplik İsteminin Düşmesi  88

v. Gaiplik Kararının Sonuçları  88

vi. Gaiplik Kararına İlişkin Örnek Olay ve Ölüm Karinesi ile Karşılaştırılması  90

c. Tüzel Kişiler (Legal Persons)  94

aa. Özel Hukuk Tüzel Kişileri  96

aaa. Amacı Gelir Elde Etmek Olmayan Özel Hukuk Tüzel Kişileri  96

i. Dernekler (Associations)  97

ii. Vakıflar (Foundations)  98

bbb. Amacı Gelir Elde Etmek Olan Özel Hukuk Tüzel Kişileri  99

bb. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri  99

cc. Kamu İktisadi Teşebbüsleri  100

3. Aile Hukuku (Family Law)  100

4. Miras Hukuku (Inheritance Law)  111

5. Eşya Hukuku (Real Law)  117

B. Borçlar Hukuku (Law Of Obligations)  123

1. Genel Olarak  123

2. Borçlar Kanunu'nun Sistematiği  123

3. Borç İlişkisi ve Borcun Kaynakları (Obligation Relationship and Sources of Obligation)  124

a. Borç İlişkisi  124

b. Borç İlişkisinin Kaynakları  125

aa. Genel Olarak  125

bb. Sözleşmeler (Contracts)  125

cc. Haksız Fiiller (Torts)  126

dd. Sebepsiz Zenginleşme (Unjust Enrichment)  128

4. Genel Olarak Borç İlişkisinin Sona Ermesi  129

C. Ticaret Hukuku (BusinessCommercial Law)  130

1. Kara Ticareti Hukuku  130

a. Ticari İşletme (Commercial Entreprise)  130

b. Ticaret Şirketleri (Business Companies)  131

aa. Kişi Şirketleri (Companies of Real Persons)  132

aaa. Genel Olarak  132

bbb. Adi Şirket (Ordinary Partnership)  133

ccc. Kollektif Şirket (Collective Company)  134

ddd. Adi Komandit Şirket (Ordinary Commandit Company)  136

bb. Sermaye Şirketleri (Capital Companies)  137

aaa. Genel Olarak  137

bbb. Anonim Şirket [Corporations (Joint Stock Companies)]  138

ccc. Limited Şirket (Limited Liability Company)  139

ddd. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket (Commandit Company With Shares)  140

cc. Kooperatif Teşekküller (Cooperatives)  141

c. Kıymetli Evrak Hukuku (Negotiable Instruments)  143

d. Özel Sigorta Hukuku (Private Insurance Law)  144

2. Deniz Ticareti Hukuku (Maritime Law)  148

D. Devletler Özel Hukuku (Private International Law)  149

1. Genel Olarak  149

2. Vatandaşlık Hukuku (Citizenship Law)  149

3. Kanunlar Çatışması (Conflict of Laws)  151

4. Yabancılar Hukuku (Law of Foreigners)  152

III. Kamu Hukukunun Kolları (Classifications of Public Law)  153

A. Anayasa Hukuku (Constitution Law)  154

1. Anayasanın Üstünlüğü  154

2. Anayasaya Hâkim Olan Temel İlkeler  157

a. Demokrasi (Democracy)  157

b. Laiklik (Secularism)  158

c. Sosyal Devlet (Social State)  158

d. Hukuk Devleti (Law State)  159

e. Kuvvetler (Erkler) Ayrılığı (Separateness of Powers)  160

aa. Yasama (Legislation–Parliament)  160

bb. Yürütme (Execution–The Council of Ministers)  162

cc. Yargı (Jurisdiction)  163

B. İdare Hukuku (Administration Law)  165

1. Genel Olarak  165

2. İdare Teşkilatı  166

a. Genel İdare Teşkilatı  166

aa. Merkez Teşkilatı  166

bb. Taşra Teşkilatı  167

cc. Yurt Dışı Teşkilatı  167

3. Mahalli İdareler (Yerel Yönetimler)  168

C. Ceza Hukuku (Punishment Law)  168

1. Genel Ceza Hukuku  169

a. Ceza Hukukuna Egemen Olan Temel İlkeler  170

aa. Hukuk Devleti İlkesi  170

bb. Suç ve Cezada Kanunilik İlkesi  170

cc. Adalet Önünde Eşitlik İlkesi  171

dd. Ceza Sorumluğunun Şahsîliği İlkesi  171

ee. Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi  172

ff. Kusursuz Suç ve Ceza Olmaz İlkesi  172

gg. İnsan Haysiyetinin Korunması İlkesi  172

hh. Bir Suça Tek Ceza (Non Bis in İdem) İlkesi  173

b. Suç ve Suçun Unsurları  173

c. Genel Ceza Hukukuna İlişkin Önemli Kavramlar  176

aa. Ceza Ehliyeti ve Cezada Yaş  176

bb. Teşebbüs  177

cc. Tekerrür  178

dd. Suça Katılma (İştirak)  178

2. Özel Ceza Hukuku  179

3. Disiplin Cezası Hukuku  179

D. Yargılama Hukukları (Jurisdiction Laws)  180

1. Genel Olarak  180

2. Adli Yargılama Hukuku  181

a. Medeni Yargılama ve İcra–İflâs Hukuku  181

aa. Medeni Yargılama Hukuku  181

bb. İcra–İflâs ve Konkordato Hukuku  182

b. Ceza Yargılama Hukuku  183

3. İdari ve Vergi Yargılama Hukuku  184

4. Anayasa Yargısı  185

5. Askerî Yargılama Hukuku  187

E. Genel Kamu Hukuku (General Public Law)  187

F. Devletler Genel Hukuku (International Public Law)  188

G. Vergi Hukuku (Tax Law)  189

H. İnsan Hakları Hukuku (Humanrights Law)  196

III. Karma Hukukun Kolları (Classifications of Mixed Law)  197

A. Fikri ve Sınai Mülkiyet Hukuku (Intellectual and Industrial Property Law).  197

aa. Fikri Mülkiyet Hukuku (Intellectual Property Law)  197

B. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku (Labour and Social Security Law)  199

1. İş Hukuku  199

2. Sosyal Güvenlik Hukuku (Social Security Law)  204

C. Rekabet Hukuku (Competetion Law)  207

D. Tüketici Hukuku (Consumer Law)  211

E. Çevre Hukuku (Enviroment Law)  215

F. Bilişim Hukuku (SyberInternet Law)  217

G. Banka Hukuku (Bank Law)  220

E. Sermaye Piyasası Hukuku (Stock Market Law)  222

İkinci Bölüm

HUKUK KURALLARININ UYGULANMASI

§ 5. NİTELİKLERİ BAKIMINDAN HUKUK KURALLARI  223

I. Emredici Hukuk Kuralları  223

II. Yedek Hukuk Kuralları  225

A. Genel Olarak  225

B. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları  226

C. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları  228

III. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları  230

§ 6. HUKUK KURALLARININ YER VE ZAMAN İTİBARIYLA UYGULANABİLİR OLMASI  232

I. Yer İtibarıyla Uygulanabilir Olma  232

II. Zaman İtibarıyla Uygulanabilir Olma  233

A. Kanunların Yürürlüğe Girmesi  233

B. Kanunların Yürürlükten Kalkması  235

1. Açık Kaldırma  235

2. Örtülü Kaldırma  235

§ 7. HUKUK KURALLARININ ANLAM BAKIMINDAN UYGULANMASI VE KANUN BOŞLUĞU  238

I. Hukuk Kurallarının Anlam Bakımından Uygulanması (Hukuk Kurallarının Yorumu)  238

A. Genel Olarak Yorum Kavramı  238

B. Yapılış Şekli Bakımından Yorum Çeşitleri  240

1. Sözel (Lâfzi) Yorum  240

2. Amaca Göre Yorum (Gai Yorum)  241

C. Yorumda Başvurulacak Mantık Araçları  242

1. Örnekseme (Kıyas, Argumentum a Simili, Analoji)  242

2. Evleviyet (Hayli Hayli, Argumentum a Fortiori)  243

3. Zıt Anlamdan Sonuç Çıkarma (Mefhum–u Muhâlif, Argumentum a Contrario)  243

D. Hüküm İçi Boşluk (Lücken İntra Legem) ve Hâkimin Takdir Yetkisini Kullanması  244

II. Kanunda Uygulanabilir Bir Hükmün Bulunmaması: Kanun Boşluğu  247

A. Kavram  247

B. Kanun Boşluklarının Çeşitleri  249

1. Bilinçli Boşluklar–Bilinçsiz Boşluklar  249

2. Açık Boşluklar–Örtülü Boşluklar  251

3. Gerçek Boşluklar–Gerçek Olmayan Boşluklar  253

4. Kanun Boşluğu Bulunmasının Sonuçları  253

Üçüncü Bölüm

HAK KAVRAMI HAKKIN ÇEŞİTLERİ VE

HAKLARIN KAZANILIP KAYBEDİLMESİ

§ 8. HAK KAVRAMI VE HAK SAHİPLİĞİ  255

§ 9. HAKKIN ÇEŞİTLERİ  256

I. Kamu Hukuku Hakları  257

A. Genel Olarak  257

B. Kamu Haklarının Sınırlandırılması  258

C. Kamu Haklarının Korunması  259

II. Özel Hukuk Hakları  260

A. Para ile Ölçülebilen Değeri Bulunup Bulunmamasına Göre Haklar  262

1. Para ile Ölçülebilen Değeri Bulunan Haklar (Malvarlığı Hakları)  262

a. Alacak Hakları (Borç İlişkisinden Doğan Haklar)  262

b. Aynî (Eşyaya İlişkin) Haklar  263

aa. Mülkiyet Hakkı  264

aaa. Genel Olarak  264

bbb. Bireysel (Tek) Mülkiyet  264

ccc. Birlikte Mülkiyet  265

i. Paylı (Müşterek) Mülkiyet  265

ii. Elbirliği (İştirak Hâlinde) Mülkiyet  267

bb. Sınırlı Aynî Haklar  269

aaa. İrtifak Hakları  269

i. Eşyaya Bağlı İrtifaklar  270

ii. Kişiyle Kaim (Kişiye Bağlı) İrtifaklar  271

bbb. Rehin Hakları  273

i. Taşınır Rehni  274

ia. Taşınır Rehninde Kural: Teslim Koşullu Taşınır Rehni  274

ib. İstisnalar: Hayvan Rehni, Ticari İşletme Rehni ve Taşıt Rehni  274

ic. Hapis Hakkı  278

ii. Taşınmaz Rehni  279

ccc. Taşınmaz Yükü  281

c. Maddi Değeri Olan Yenilik Doğuran Haklar  282

d. Mâli Yönü ile Fikri Haklar  283

2. Değeri Para ile Ölçülemeyen Haklar (Şahısvarlığı Hakları)  284

B. İleri Sürülebileceği Çevre Bakımından Haklar: Mutlak (Kesin, Salt) Haklar–Nisbî (Göreceli) Haklar  287

1. Mutlak Haklar  287

2. Nisbî Haklar (Şahsî veya Kişisel Haklar)  288

a. Sıradan (Alelade) Nisbî Haklar  289

b. Etkisi Kuvvetlendirilmiş Nisbî Haklar  290

C. Kullanılmasının Etkisi Bakımından Haklar  292

1. Alelade (Sade) Haklar  292

2. Yenilik Doğuran Haklar (YDH.)  292

a. Kurucu Yenilik Doğuran Haklar  293

b. Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar  297

c. Bozucu Yenilik Doğuran Haklar  298

2. Yenilik Doğuran Hakların Ortak Özellikleri  298

a. Şarta Bağlanamamaları  298

b. Zamanaşımına Değil Hak Düşürücü Süreye Bağlı Olmaları  299

c. Kullanılmakla Sona Erme  299

d. Geri Dönülememe  299

D. Devir Kabiliyetlerine Göre Haklar  300

1. Devredilemeyen Haklar (Kişiye Bağlı Haklar)  300

2. Devredilebilen Haklar (Kişiye Bağlı Olmayan Haklar)  301

E. Bağımsız Haklar–Bağlı Haklar  301

1. Bağımsız Haklar  301

2. Bağlı haklar  302

§ 10. HAKLARIN KAZANILMASI VE KAYBEDİLMESİ  303

I. Hukuki Olay  303

II. Hukuki Fiil  306

A. Genel Olarak  306

B. Hukuka Uygun Fiiller  306

C. Hukuka Aykırı Fiiller  309

III. Hukuki İşlem (Legal Transactions)  309

A. Tanımı ve Unsurları  309

B. Çeşitleri  312

1. Gerekli İrade Açıklaması Adedi Bakımından Hukuki İşlemler  312

a. Tek Taraflı Hukuki İşlemler (Unilateral Legal Transactions)  312

b. Çok Taraflı Hukuki İşlemler (Multilateral Legal Transactions)  313

aa. İki Taraflı Hukuki İşlemler (Sözleşmeler–Bilateral Legal Transactions–Contracts)  313

bb. Diğer Çok Taraflı Hukuki İşlemler  315

aaa. Genel Olarak  315

bbb. Kararlar  316

ccc. Ortak İrade Beyanı ile Gerçekleştirilen Hukuki İşlemler  316

2. Malvarlığına Etkisi Bakımından Hukuki İşlemler  317

a. Borçlandırıcı İşlemler (İltizamî İşlemler)  318

b. Tasarruf İşlemleri  320

3. Etkilerini Doğurdukları An Açısından (Sağlararası veya Ölüme Bağlı Olarak Hüküm Doğurması Açısından) Hukuki İşlemler  322

IV. Hakların Kazanılış Tarzı  322

A. Aslen Kazanım  323

B. Devren Kazanım  324

C. Tesisen Kazanım  325

V. Hakların Kaybediliş Tarzı  325

VI. Zamanın Geçmesine Bağlanan Hukuki Sonuçlar  326

Dördüncü Bölüm

HUKUKTA YAPTIRIM (MÜEYYİDE) KAVRAMI

§ 11. YAPTIRIM KAVRAMI VE ÇEŞİTLERİ  333

I. Yaptırım Kavramı (Law Sanction Concept)  333

II. Yaptırım Türleri  334

A. Kamu Hukuku Yaptırımları  334

1. Anayasa Hukukunda  334

a. Genel Olarak  334

b. Anayasa Mahkemesi'nin Görevleri  336

aa. Anayasaya Uygunluk Denetimi  336

bb. Yüce Divan  337

cc. Siyasi Partilerin Denetimi ve Kapatılması  338

c. Anayasaya Uygunluk Denetimi Yolları  340

aa. İptal Davası (Soyut Norm Denetimi)  340

bb. İtiraz Yolu (Somut Norm Denetimi)  343

cc. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı  346

2. İdare Hukukunda  348

a. İdarî Yaptırımlar  348

b. Yargısal Yaptırımlar  349

3. Ceza Hukukunda  350

4. Disiplin Hukukunda  351

B. Özel Hukukta  352

1. Hukuki İşlemin Hükümsüzlüğü (Hukuki İşlemin Geçersizlik Hâlleri–Invalidity of Legal Transactions)  352

a. Yokluk (Keenlemyekün–Non–Existence)  353

b. Kesin Hükümsüzlük (Mutlak Butlan–Nullity)  355

aa. Tam Kesin Hükümsüzlük (Whole Nullity)  356

bb. Kısmi Kesin Hükümsüzlük (Partial Nullity)  362

b. İptal Edilebilirlik (Nisbî Butlan–Voidability)  364

aa. Genel Olarak  364

bb. Düzelebilir Hükümsüzlük Hâlleri  366

aaa. Yanılma (Hata–Mistake)  366

bbb. Aldatma (Hile–Fraud)  369

ccc. Korkutma (İkrah–Duress)  371

ddd. Düzelebilir Hükümsüzlük Hâllerine İlişkin Ortak Hüküm (Süre)  372

cc. Bozulabilir Geçerlilik Hâli (Aşırı Yararlanma, Gabin–Exploitation)  373

c. Tek Taraflı Bağlamazlık (Noksanlık–Deficit in the Procedure)  374

d. Nisbî (Sınırlı) Etkisizlik (Relative Ineffectiveness)  376

2. Zorla Yerine Getirtme (Cebri İcra–Execution by Force)  378

3. Tazminat (Compansation)  379

Beşinci Bölüm

HAKLARIN KAZANILMASINDA VE

KULLANILMASINDA İYİNİYET

§ 12. HAKLARIN KAZANILMASINDA İYİNİYET (SÜBJEKTİF, ÖZNEL İYİNİYET)  381

I. (Sübjektif) İyiniyet Kavramı ve Tanımı (Subjective Good Faith)  381

II. İyiniyetin Aranacağı Kişi ve An  384

A. İyiniyetin Aranacağı Kişi  384

1. Temsil Durumunda  384

2. Tüzel Kişilerde  385

3. Tüzel Kişiliği Bulunmayan Kişi Topluluklarında  386

B. İyiniyetin Aranacağı An  386

III. Sübjektif İyiniyetin İşlevi  387

A. Aynî (Nesnel) Hakların Kazanılmasındaki İşlevi  387

1. Taşınır Mülkiyetinin Kazanılmasındaki İşlevi  387

a. Genel Olarak  387

b. Sahibinin Elinden Rızası İle Çıkan Taşınırlar Yönünden  388

c. Sahibinin Elinden Rızası Dışında Çıkan Taşınırlar Yönünden  390

aa. Her Türlü Taşınır İçin Geçerli Olan İşlevler  390

bb. Açık Artırma, Pazar ve Benzeri Yerlerde Satılan Eşyalar Yönünden  391

cc. Para ve Hâmiline Yazılı Senetler Yönünden  391

d. İyiniyetin Taşınır Mülkiyetinin Kazanılmasına İlişkin Etkisinin Örneklendirilmesi  392

2. Taşınmaz Mülkiyetinin Kazanılmasındaki Etkisi (Tapu Sicilindeki Kayda Güven)  395

B. Sübjektif İyiniyetin Aile Hukukunda İşlevi  398

C. Sübjektif İyiniyetin Alacağın Temliki İşleminde Etkisi  398

D. Sübjektif İyiniyetin Miras Hukukunda İşlevi  399

IV. Sübjektif İyiniyetin İspatı Külfeti  400

§ 13. BORÇLARIN İFASINDA VE HAKLARIN KULLANILMASINDA İYİNİYET (OBJEKTİF İYİNİYET, DÜRÜSTLÜK KURALI–OBJECTIVE GOOD FAITH, UBERRIMAE FIDEI)  401

I. Dürüstlük Kuralının Anlamı  401

II. Dürüstlük Kuralının Özellikleri ve İşlevleri  404

A. Hakların Kullanılmasında ve Borçların İfasında  405

B. Hukuki İşlemlerin Özellikle Sözleşmelerin Yorumunda ve Tamamlanmasında  405

III. Dürüstlük Kuralına Uymamanın Sonuçları  407

A. Hakkın Kötüye Kullanılması Kavramı  407

B. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Unsurları  409

1. Bir Hakkın Varlığı  409

2. Hakkın Açıkça Dürüstlük Kuralına Aykırı Biçimde Kullanılması  410

3. Hakkın Kötüye Kullanılmasından Başkasının Zarar Görmesi veya Zarar Görme Tehlikesi ile Karşı Karşıya Kalması  410

C. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Önemli Bazı Görünümleri  412

1. Hakkın Kullanımında Meşru Bir Menfaatin Bulunmaması  412

2. Hakkın Kullanılmasının Sağlayacağı Menfaat ile Başkasına Verilecek Zarar Arasında Aşırı Orantısızlık Bulunması  413

3. Uyandırılan Güvene Aykırı/Çelişkili Davranışlar İçinde Bulunulması  414

4. Şekil Eksikliğinin Caiz Olmayan Biçimde İleri Sürülmesi  415

5. Kendi Ahlaka Aykırı Hareketine Dayanmak  417

D. Hakkın Kötüye Kullanımının Sonuçları  417

Altıncı Bölüm

HAKLARIN KORUNMASI VE

TÜRK YARGILAMA TEŞKİLÂTI

§ 14. HAKLARIN KORUNMASI  419

I. Genel Olarak  419

II. Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Hâller (Hukuka Uygunluk Sebepleri)  420

A. Kendi Hakkını Korumak İçin Kuvvet Kullanma  420

B. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa)  422

C. Zorunluluk (Iztırar) Hâli  424

D. Özel Hukuktan Doğan Bir Yetkinin Kullanılması  426

E. Zarar Görenin Rızası  426

F. Üstün Nitelikte Özel Yarar  427

G. Kamu Yararı  428

III. Hakların Dava Yolu ile Korunması  429

A. Genel Olarak  429

B. Talep  430

C. Dava  431

1. Dava Çeşitleri  432

a. Eda Davaları  432

b. Tespit Davaları  432

c. Yenilik Doğuran Davalar (İnşâi Davalar)  433

D. Davaya Karşı Savunma Yolları  435

1. Genel Olarak  435

2. İtirazlar  437

3. Def'iler  438

C. Hakların Elde Edilmesinde İspat Külfeti (Kanıt Yükü)  439

1. Genel Olarak  439

2. İspat Külfetinin Dağılımı  440

a. Kural  440

b. İstisnalar  441

aa. İkrar Edilen Olaylar  441

bb. Hayatın Normal Akışına Uyan Durumlar  444

cc. Bilinen Olaylar (Maruf ve Meşhur Vakıalar)  445

dd. Sözleşmelerin İfasında İspat Külfeti  445

ee. Karine ve Kanuni Faraziye Kavramları  446

aaa. Karine  446

i. Kanundan Doğan Karineler  446

ii. Fiili Karineler  448

bbb. Kanuni Faraziye  449

3. Resmî Sicil ve Senetlerin İspat Güçleri  450

a. Genel Olarak  450

b. Resmî Sicil Kavramı  450

c. Senet Kavramı ve Çeşitleri  451

aa. Senet Kavramı  451

bb. Çeşitleri  453

aaa. Adi Senetler  453

bbb. Resmî Senetler  454

§ 15. TÜRK YARGILAMA TEŞKİLATI  456

I. Adlî Yargılama  456

A. İlk Derece Mahkemeleri  456

1. Hukuk Mahkemeleri  456

a. Genel Mahkemeler  457

aa. Sulh Hukuk Mahkemeleri  457

bb. Asliye Mahkemeleri  458

aaa. Asliye Hukuk Mahkemeleri  458

bbb. Asliye Ticaret Mahkemeleri  459

b. Özel Mahkemeler  460

aa. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemeleri  460

bb. Tüketici Mahkemeleri  461

cc. İş Mahkemeleri  462

dd. Kadastro Mahkemeleri  463

ee. İcra Mahkemeleri  464

ff. Denizcilik İhtisas Mahkemeleri  464

gg. Aile Mahkemeleri  465

2. Ceza Mahkemeleri  465

a. Asliye Ceza Mahkemeleri  466

b. Ağır Ceza Mahkemeleri  466

B. Bölge Adliye Mahkemeleri [İstinaf (Ara Mercii) Mahkemeleri]  467

C. Üst Derece (Temyiz) Mahkemesi (Yargıtay)  470

II. İdare Mahkemeleri  472

A. İlk Derece İdare Mahkemeleri  472

B. Bölge İdare Mahkemeleri [İstinaf (Ara Mercii) Mahkemeleri]  474

C. Danıştay (Temyiz Mahkemesi)  475

III. Anayasa Mahkemesi  477

IV. Askeri Yargı  481

V. Uyuşmazlık Yargısı  483

VI. Hesap Yargısı  485

VII. Seçim Yargısı  486

Yararlanılan Kaynaklar  487

HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARINA İLİŞKİN

ÖRNEK TEST SORULARI  499

Kavram Dizini  561