Açıklamalı İçtihatlı Türk İdari Yargılama Hukuku

“Türk İdari Yargılama Hukuku” başlıklı kitabımız 2018 yılında ilk baskısı, 2019 yılı başlarında ise ikinci baskısı ile yayınlandı. Bu kitapların önsözünde de ifade edildiği üzere, bunlar, örnek yargı kararı özetlerinin ve bazı konulara ilişkin teorik tartışmaların da yer aldığı “Açıklamalı – İçtihatlı Türk İdari Yargılama Hukuku” kitabımızın kısaltılmış haliydi. Özellikle öğrencilerin daha kolay ulaşımını ve okumasını sağlamak bakımından, böyle bir uygulama tercih edilmiştir. Elinizde bulunan bu eser ise bazı düzeltme ve eklemeler ile özellikle uygulamacılar için, 2019 yılı itibariyle yayına hazır hale getirildi. Hiç şüphesiz bazı eksiklikler olabilecektir; ancak Türk İdari Yargılama Hukukunun tüm konuları ayrıntılarıyla ve örnek yargı kararlarıyla eserde yer almıştır.

     Daha önce yayınlanan “Türk İdari Yargılama Hukuku” kitaplarımızın önsözünde belirttiğimiz hususlar bu kitabımız bakımından da geçerlidir;

     Bahtiyar Akyılmaz 1985, Murat Sezginer 1986, Cemil Kaya 1995 yılında akademik hayata başladı. Öğrencilik yıllarından başlayan ve meslek hayatımız boyunca kesintisiz süren dostluğumuz, birlikte eserler vermek suretiyle güçlenerek devam etti. Araştırma görevliliğinden Profesörlüğe, idare hukukunun her konusunu binlerce kez konuştuk, tartıştık. Konuşmadığımız bir konuda dahi birbirimizin ne düşüneceğini bilecek kadar yakınlaştık. Buna rağmen, farklı düşündüğümüz konular, varlığını muhafaza etti. Ortak eserlerimizde, birlikte tartışarak ulaştığımız sonuçları ifade ettik. Bu eserde de, daha önce “Türk İdare Hukuku” adlı eserde belirtildiği üzere, her birimizin sorumluluğunu üzerine aldığı konular bulunmakla birlikte, kitabı daha iyi hale getirmek amacıyla, her birimiz bir diğerinin yazdığı konulara katkı vermiştir. Bu yolla birçok yerde karşılıklı olarak tartışmayla vardığımız ortak kanaatler kitaba aktarılmıştır. Bu itibarla her birimizin yazdığı konuların ve kitabın tümünün, müşterek sorumluluğumuz altında olduğunu, bu eser bakımından da belirtmek isteriz. Buna rağmen, birbirimizden farklı düşündüğümüzde, bunu da ifade etmekten geri durmadık. Bu durum, diğer saygın meslektaşlarımızla farklı düşündüğümüz durumlar için de geçerlidir. Kanaatimizi belirtmekle birlikte, bizden farklı düşünen yazarlara da mutlaka atıf yapmak suretiyle, okuyucunun bu eserlere ulaşması sağlanmaya çalışılmıştır.

      Birlikte çalışma yapmak, manevi olarak büyük bir haz vermekle birlikte, birçok zorluğu da içermektedir. Akademik dünya içinde olan herkes, bu durumu takdir edecektir.

     Bu eser, son üç-dört yıl yoğunlaşmakla beraber, esasen çok daha uzun yıllar boyu yapılan bir çalışmanın ürünüdür. Abartısız ifadeyle; “bir ömür”. Birkaç ayda yazılan kitapların daha makbul görüldüğü, daha fazla okunduğu, yıllarca süren çalışmanın sonuçlarının bir başkası tarafından fütursuzca kullanılabildiği bir akademik iklimde, böylesi bir çabaya girişmek anlamsız görülebilir. Ama bir ömür verdiğimiz mesleğimizde, ülkemize, insanımıza borçlu olduğumuz inancıyla buna giriştik. Eleştiri, herkesin hakkı olmakla birlikte, ülkemizde, ne olması gerektiği ortaya konulmaksızın sürdürülen bir eleştiri kültürü de ne yazık ki yaygınlaşmıştır. Bizler de hukuki düzenleme ve uygulamaları, yargı kararlarını birçok yazı ve konuşmada eleştirdik. Bu eleştirimizle birlikte, kanaatlerimizi ve olması gerektiğini düşündüğümüz hususları da eserlerimizle ortaya koymaya çalıştık. Hiç şüphesiz görüşlerimiz mutlak doğruyu ifade etmez; ama samimi, objektif ve tarafsızlık esasları içinde ortaya konmuş görüşlerdir. Bu esere de bu çerçevede bakılması gerektiğini ifade etmek isteriz.

     İdari yargılama hukuku, idare hukukçuları arasında, adeta üvey evlat muamelesi görmüş, sınırlı sayıda meslektaşımız, kitap düzeyinde, yargılama usulü konuları üzerinde çalışmıştır. Hukuk ve ceza yargılama hukukunda çok daha fazla ve çok daha ayrıntılı eserler ortaya konmuştur. Bunun sonucu olarak, akademik camiada olduğu gibi uygulamada da idari yargılama hukuku, tali durumda kalmıştır. Ancak, ayrı bir yargı düzeni olan idari yargı bakımından da yargılama usulü hukuku, diğer yargı düzenlerinden ayrılan özellikleri sebebiyle, ayrıntılı bir çalışmayı fazlasıyla hak etmektedir.

    Belirtmemiz gereken bir diğer husus ise bu kitaba çok değerli, cefakâr yargı mensuplarının önemli katkılar yapmış olduklarıdır. Birçoğu ile uzun yıllardır dostluğumuzun sürdüğü hâkim arkadaşlarımız, gerek ulaştırdıkları çok sayıda karar ile ve gerekse bazen bıktırıcı sorularımıza sabırla cevap vererek, adeta çalışmamızın bir parçası oldular. Hepsine teşekkür ve şükranlarımızı sunuyoruz. 

      Kitaba ilişkin bazı hususları özellikle vurgulamak isteriz;
     1) Bu eserde Türk Hukukuna ilişkin düzenlemeler ile uygulamalar esas alınmıştır. Dolayısıyla kitabımız “Türk İdari Yargılama Hukuku” başlığını taşımaktadır. Ancak, özellikle bazı hukuki kavramların ve kuramsal esasların açıklanması, konunun daha iyi anlaşılabilmesi ve mukayese edilebilmesi bakımından Almanca, Fransızca ve İngilizce kaynaklara ve yabancı ülke yargı kararlarına da kitapta yer verilmiştir. Birçok hukuki müessesenin anlaşılabilmesi bakımından bu zorunludur.

     2) Cumhuriyet döneminde yayınlanmış Danıştay kararlarının tamamı taranmıştır. Bu kararların bir kısmı özet metin olarak yer almış; bir kısmı ise sadece künyeleri ile belirtilmiştir. Aynı şekilde yayınlanmış Uyuşmazlık Mahkemesi kararlarının da tamamı taranmıştır. Mevzuat değişiklikleri sebebiyle önemli bir kısmına yer vermek mümkün olmamakla birlikte, diğer kararlarına ilgili yerlerde yer verilmiştir. Belirtilmesi gereken bir diğer husus ise 2017 Anayasa değişikliği ile varlığına son verilen Askeri Yüksek İdare Mahkemesi (AYİM) kararlarına da kitapta yer verilmiş olduğudur. Kaldırılan bir yüksek mahkemenin kararlarına yer vermek anlaşılmaz görülebilir. Ancak, AYİM, başta “sorumluluk” alanı olmak üzere, Türk İdare ve Yargılama Hukukuna önemli katkılarda bulunmuş; diğer yargı düzenlerini etkilemiştir. Dolayısıyla, AYİM’in de yayınlanmış tüm kararları taranmış, önemli görülen, katkı sağlayacağı düşünülen kararlarına yer verilmiştir. Ayrıca, özellikle yargı mensubu meslektaşlarımızın katkısıyla, yayınlanmamış çok sayıda karara yer verilmiştir.

     3) Hiç şüphesiz gözden kaçanlar olacak olmakla birlikte, ilgili tüm eserlere ulaşılmaya ve bu eserlerde ifade edilen görüşlere yer verilmeye çalışılmıştır. Yukarıda da ifade edildiği gibi farklı düşünen yazarların eserlerine ilgili yerlerde “aksi yönde bkz.” vurgusu ile yer verilmiştir. Aynı şekilde düşünülen yazarların eserlerine de “aynı yönde bkz.” vurgusu ile yer verilmiştir. Böylece okuyucunun konuya ilişkin tüm görüşlere ulaşması sağlanmaya çalışılmıştır. Aynı husus, yargı kararları için de geçerlidir.
Eserin tüm hukukçularımıza faydalı olmasını dileriz.