Çağdaş Yüksek Denetim ve Etkin Türk Sayıştayı

Yayınevi: Yetkin Yayınları
ISBN: 9789754648539
102,00 TL 120,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Baskı Tarihi 2014/07
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak

İD212
Çağdaş Yüksek Denetim ve Etkin Türk Sayıştayı
Yrd. Doç. Dr. Mehmet Alpertunga AVCİ
2014/07 Baskı, 346 Sayfa
ISBN 978-975-464-853-9

Türk devlet hayatında engin bir maziye sahip olan Sayıştay, günümüz itibariyle devlet sistemi içerisinde denetim ve yargılama yetkileri ile donatılmış anayasal bir kurum kimliğine sahiptir. Diğer pek çok modern Sayıştay’da olduğu gibi teşkilat yapısı, çalışma esasları, görevleri ve yetkileri yasal düzenlemelerle desteklenen Sayıştay’ın, kurul tipi özelliğinin bir sonucu olarak, özellikle performans denetimi açısından çeşitli eksiklikleri bulunmaktadır. Yürütülen bu çalışmanın yöneldiği amaç, söz konusu eksikliklere bir nebze dahi olsa çözüm üretebilmektir. Bu noktada çalışmanın hedefi; uluslararası iyi uygulama örneklerini Türk Sayıştay’ına kazandırmaktır. Bu anlamda, çalışmada birtakım tavsiyelerde bulunulmakta ve bu tavsiyeler arasında, gerek idari gerekse siyasi manada tepki çekmesi düşünülen pek çok yenilik yer almaktadır. Ancak bu tavsiyeler köklü bir geçmişe sahip olan Sayıştayı, hem ulusal hem de uluslararası alanda hak ettiği iltifata mazhar olmasını sağlama gayesi haricinde herhangi bir amaç taşımamaktadır. 

Günümüzde tarafsızlık, dürüstlük, bağımsızlık, yasallık ve yeterlilik gibi uluslararası genel kabul görmüş prensiplere göre yürütülen devlet denetimi; 1970’lere kadar kamu gelirlerini tahsil etmekten, giderleri yapmaktan ve malvarlığını kullanmaktan sorumlu olan kişilerin hesap ve işlemlerinin doğruluğunu ve hukuka uygunluğunu sağlama ve doğrulama amaçlarıyla gerçekleştirilmiştir. Düzenlilik denetimi olarak da adlandırılan bu doğrulama işlemi; 21. yüzyılda sosyal devlet anlayışının gelişmesi ve kamu kaynak kullanımında verimliliğin, etkinliğin ve tutumluluğun önemli hale gelmesi, iyi yönetişimin modern devlet yönetimi için bir gereklilik haline gelmesi ile günün ihtiyaçlarını tek başına karşılayamaz hale gelmiştir. Bu çerçevede kamu hizmet finansmanına katılan yurttaşlara; kamu kaynaklarının verimli, etkin ve tutumlu şekilde kullanıldığının hesabının verilmesi gereği, düzenlilik denetimi yanında performans denetimi adlı modern denetim türünün doğuşuna vesile olmuştur. Modern kamu mali yönetiminin mihenk taşı olan performans denetimi, 1970 sonrasında pek çok ülkenin devlet denetimi ajandasında kendine yer bulmuştur. Zira performans yönetiminin bir alt düzenlemesi olan performans denetimi, gerek yurttaşlar gerekse yönetim tarafından arzulanan ve talep edilen ideal devlete ulaşılmasında önemli bir araç olma özelliğine sahiptir.

Özellikle 1980’lerde İngiltere, ABD, Avustralya gibi Anglosakson geleneğe sahip devletlerde başlayıp tüm dünyaya yayılan, çıktıların ve sonuçların ölçümüne önem veren ve sonuç odaklı Yeni Kamu Yönetimi anlayışı, kamu sektöründe performans değerlendirmesine yönelik ilgiyi artırmıştır. Bu itibarla devletler kamu sektöründe verimliliği, etkinliği ve tutumluluğu artırmak için performans ölçümüne hem önem vermeye hem de daha fazla zaman ve para harcamaya başlamıştır. Bu kapsamda toplam kalite yönetimi, performans yönetimi ve ölçümü, fayda-maliyet analizleri gibi özel sektör yönetim teknikleri kamu yönetiminde de uygulanmaya başlamıştır. Yine aynı dönemde Yeni Kamu Yönetimi anlayışı çerçevesinde; hesap soran devletten hesap veren ve saydam devlete geçilmiş, bilgi teknolojilerinde büyük bir gelişme yaşanmış ve bilgiye ulaşım hiç olmadığı kadar kolay hale gelmiştir. Bu gelişmeler neticesinde devlet denetiminin, performansı değerlendirecek şekilde yeniden tanımlanması gerekmiştir.

Yeni kamu yönetimi anlayışında kendine yer bulan ve kamu politika, proje ve faaliyetlerinde verimliliği, etkinliği ve tutumluluğu araştırmayı amaç edinen performans denetimi, Sayıştayların görev tanımlarını da etkilemiştir. Kimi hem yargılama hem de denetim yetkisine sahip kimi sadece de­netim yetkisine sahip yüksek denetim kurumları; uluslararası uygulamalar ışığında devlet denetimi anlayışlarını performans denetimi çerçevesinde ye­niden kurgularken, yönetim ve teşkilat yapılarını da bu yönde yeniden yapılandırmıştır. Yalnızca denetim yetkisiyle donatılmış ve Ofis Tipi Sayıştaylar olarak adlandırılan yüksek denetim kuruluşları; performans denetiminden etkin sonuçlar elde edebilmek için mevcut denetim sistemlerini çeşitli standartlar, rehberler ve kılavuzlarla sistematik hale getirirken; hem denetim hem yargılama yetkisi olan ve Kurul Tipi Sayıştaylar olarak adlandırılan yüksek denetim kuruluşları teşkilat yapılarında birbiriyle benzer pek çok yenilik yapmıştır.

Günümüz itibariyle performans denetimini mali sistemlerine kazandırmamış ülke sayısı oldukça azdır. Bunun en önemli nedenlerinden biri yüksek denetimin günümüzde uluslararası etkileşimi gerektiren küresel bir faaliyet haline gelmesi ve bu küresel etkileşimin de performans denetimini gerekli kılmasıdır. Bu çerçevede uluslararası alanda önemli aktörlerden biri olan Türkiye de köklü devlet geleneğinin gereği olarak mali sistemini günün gereklerine uyarlama gayretinde olmuştur. Tarihi geçmişi 13. yüzyıla dayanan Türk Sayıştay’ı; 1980’lerde tüm dünyada yaşanan yeni kamu yönetimi anlayışından kendini soyutlamayarak denetim görevine performans denetimini de eklemiştir. Tipik bir Kurul Tipi Sayıştay olan Türk Sayıştay’ı, performans denetimine resmen 1996 yılında başlamış olmasına karşın çeşitli nedenlerle uluslararası uygulamalarla uyumlu bir performans denetimi sistemi kuramamıştır. Ancak 2000’lerin başlarında mali yönetimde yaşanan dönüşümle beraber Sayıştay’ın denetim alanının, görevlerinin ve teşkilat yapısının da yeniden yapılandırılması gerekli hale gelmiştir. Bu çerçevede 2010 yılında yeni Sayıştay Kanunu’nun kabulüyle, hem Türk kamu mali yönetimi hem de Sayıştay için yeni bir dönem başlamıştır.  (Önsöz ve Giriş'ten)

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.