Kamu İhale Hukukuna Egemen Olan Temel İlkeler

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 13
KAYNAKÇA 15
GİRİŞ 23

Birinci Bölüm
KAMU İHALE KAVRAMI VE ULUSLARARASI DÜZENLEMELER
I. KAMU İHALESİ KAVRAMI VE TÜRK HUKUKUNDAKİ
YASAL DÜZENLEMELER 25
1. KAMU İHALESİ KAVRAMININ TANIMI, ÖNEMİ VE ETKİLERİ 25
A. Genel Olarak 25
B. Tanım 30
C. Kamu İhalelerinin Önemi 34
D. Kamu İhalelerinin Etkilediği Politikalar 38
a) Maliye Politikası 39
b) Kalkınma Politikası 40
c) Sosyal Politikalar 40
d) Çevre Politikaları 41
2. KAMU İHALELERİNE İLİŞKİN KANUNLAR 44
A. Tarihi Gelişim 45
B. 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu 47
C. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu 50
D. 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu 59
II. KAMU İHALELERİNE İLİŞKİN ULUSLARARASI DÜZENLEMELER 59
1. KÜRESEL DÜZENLEMELER 60
A. Dünya Ticaret Örgütü Kamu İhaleleri Anlaşması 61
a) Amacı ve Kapsamı 62
b) Genel İlkeler 64
aa) Ulusal Muamele ve En Çok Gözetilen
Ulus Muamelesi 64
bb) Offset Yasağı 65
cc) Ulusal Muamele-Ayrımcılık Yasağı 66
dd) Saydamlık İlkesi 67
B. UNCITRAL Kamu İhaleleri Model Kanunu 68
a) Amacı, Kapsamı ve İstisnalar 69
b) Kamu İhale İlkeleri 72
2. BÖLGESEL DÜZENLEMELER 74
A. EFTA Kamu İhale Düzenlemeleri 74
B. APEC Kamu İhale Sistemi 75
C. NAFTA (North American Free Trade Agreement)
Kamu İhale Düzenlemeleri 75
D. Avrupa Birliğinde Kamu İhalelerine İlişkin
Düzenlemeler ve İhale Hukuku İlkeleri 78
a) Kamu İhalelerini Düzenleyen Yönergeler 82
aa) 2004/17/ EC sayılı Yönerge 85
bb) 2004/18/ EC sayılı Yönerge 87
cc) 2014/24 ve 2014/25 sayılı Yönergeler 88
b) Yönergelerin Amacı 89
c) Yönergelerin Kapsamı 91
d) Yönergelerin Kabul Ettiği İhale Hukuku İlkeleri 93
aa) Genel Olarak 93
bb) Eşit Muamele ilkesi 97
cc) Saydamlık İlkesi 102
dd) Orantılılık İlkesi 105
ee) Karşılıklı Tanıma İlkesi 109
ff) Rekabet İlkesi 112
e) Adalet Divanı Tarafından Geliştirilen İhale Hukuku
İlkeleri 116
aa) Ayrımcılık Yapmama veya Eşitlik İlkesi 118
bb) Etkililik İlkesi 120
f) 2014/24/EU ve 2014/25/EU sayılı Yönergelerle
Getirilen Temel Yenilikler 123
aa) Tanımlar ve Kapsam 124
bb) İstisnalar 125
cc) İhale Usulleri ve Elektronik Satın Alma
Tekniklerinin Kullanımı 126
dd) Eşik Değerler ve Eşik Değerin Altındaki İhalelerde İlan Yapma Zorunluluğu 135
ee) Kamu-Kamu İşbirlikleri ve Avrupa Birliği Adalet
Divanı İçtihatlarına Uyma Gerekliliği 141
ff) Sözleşmelerin Uygulanması ve İmtiyazlar 142
gg) KOBİ'lerin Desteklenmesi 143
hh) Çerçeve Anlaşmalar ve Merkezi Satın Alma
Birimleri 146
ıı) Kamu İhale Piyasasında Rekabet 149
ii) Üçüncü Ülkelerin AB Kamu İhale Piyasasına
Erişimi 152
jj) İhalelerde Çevresel ve Sosyal Koşullar 153
kk) İnovasyon 156
ll) Yolsuzlukla Mücadele 156

İkinci Bölüm
KAMU İHALE HUKUKU İLKELERİ
I. İHALE HUKUKU İLKELERİNİN ÖZELLİKLERİ 162
1. İHALE DÜZENİNİ SAĞLAMA 163
2. BÜTÜNSELLİK GÖSTEREREK İHALE SÜRECİNİN
TÜMÜNE UYGULANMA 164
3. İLKELERE UYULMAMASININ SORUMLULUK
DOĞURMASI 166
4. İDARE HUKUKUNA TABİ OLMA 168
5. İHALE SUÇLARININ ÖNLENMESİNİ SAĞLAMA 170
II. İHALELE HUKUKU İLKELERİ 172
1. SAYDAMLIK İLKESİ 174
A. Saydamlık Kavramı ve Saydamlık İlkesinin Anlamı 174
B. Saydamlık İlkesinin Önemi 180
C. Türk İhale Hukukunda Saydamlık İlkesi 187
D. İhale Süreci ve Saydamlık 191
a) İhale Öncesi Açıklık 193
b) İhale Sırasında Açıklık 196
2. REKABETİN SAĞLANMASI İLKESİ 198
A. Rekabet ve Haksız Rekabet Kavramı 198
a) Rekabet Kavramı 198
b) Haksız Rekabet 202
B. Rekabet İlkesinin Hukuksal Dayanağı 203
C. İhale Hukuku ve Rekabet İlkesi 211
D. İhale Hukukunda Rekabeti Engelleyici Uygulamalar 217
a) Ayrımcılık ve Yerli Tercih/Avantaj Uygulaması 218
b) İhale Katılımcılarından Kaynaklanan Rekabet Sorunları 221
c) Kamu Kaynaklı Rekabet Sorunları 225
E. Rekabeti Etkileyen Unsurlar 226
a) Katılımcı Sayısı ve Rekabet İlişkisi 227
b) İsteklilere Eşit Rekabet Şartları Sunulması 228
c) Katılımcılar Arasında Danışıklılığın Kolaylaştırılması 230
F. Kamu İhalelerinde Rekabet İlkesinin İhlali Halinde,
Rekabet Kurulu’na Başvuruda Bulunulup
Bulunulamayacağının Belirlenmesi 232
3. YETERLİLİK 237
4. EŞİT MUAMELE İLKESİ 243
5. GÜVENİRLİK İLKESİ 247
6. GİZLİLİK 252
7. KAMUOYU DENETİMİ İLKESİ 258
8. İHTİYAÇLARIN UYGUN ŞARTLARLA VE ZAMANINDA KARŞILANMASI VE KAYNAKLARIN VERİMLİ
KULLANILMASI İLKESİ 260
9. FARKLI NİTELİKTEKİ İHTİYAÇLARIN AYNI İHALEDE TOPLANAMAMASI İLKESİ 267
10. EŞİK DEĞERLERİN ALTINDA KALMAK AMACIYLA
MAL VEYA HİZMET ALIMLARI İLE YAPIM İŞLERİNİN
KISIMLARA BÖLÜNEMEMESİ İLKESİ 270
11. TEMEL İHALE USULLERİNİN ÖNCELİĞİ 272
12. ÖDENEĞİ BULUNMAYAN BİR İŞ İÇİN
İHALEYE ÇIKILAMAMASI İLKESİ 274
13. ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRME BELGESİNİN
ALINMASI İLKESİ 277
14. İHALENİN KANUNİLİĞİ İLKESİ 281
15. GEREKÇE İLKESİ 282

DEĞERLENDİRME VE SONUÇ 285

EK: AVRUPA PARLAMENTOSU VE KONSEYİ’NİN
26 ŞUBAT 2014 TARİHLİ 2014/24/EU SAYILI
YÖNERGESİNİN TÜRKÇE METNİ 291

KAYNAKÇA

ACAR Abdurrahman (1), “Belediye ve Bağlı Kuruluşların Tabi Olduğu İhale Mevzuatı ve Bunların Kurdukları veya Ortak Oldukları Şirketlerin Durumu (I)”, Mali Hukuk, Yıl: 17, Sayı: 102, Kasım- Aralık 2002

ACAR Abdurrahman (2), “Belediyelere Bağlı Ticari ve Sınai Kuruluşların Kamu İhale Kanununa Tabi Olan ve Olmayan İşleri”, Mali Hukuk, Kasım - Aralık 2003

ADİLOĞLU İlhan, “Devlet İhale Kanunu Değişiyor”, Türkiye Mühendislik Haberleri Dergisi, Sayı: 411, 46/2001-1

AKSOY Şerafettin, Kamu Maliyesi, Kamu Harcamaları-Kamu Gelirleri, Bütçe-Maliye Politikası, 4. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 2011

AKDOĞAN Muzaffer, Avrupa Birliği Uyum Sürecinde Türk İhale Rejiminin Şeffaflık Açısından Değerlendirilmesi, XII Levha, 1. Baskı, İstanbul 2010

AKMAN Canan, “Kamu İhalelerinde Güvenilirlik ve Gizlilik”, İhale&İmar, S. 4, Haziran 2003

AKMAN Canan, “Kamu İhalelerinde Eşit Muamele”, İhale&İmar, S. 5, Temmuz 2003

AKSOY Mehmet-ERBAY Kerem Eray, Kamu Alımlarında İhale ve Sözleşme Süreci, Muhasebat Kontrolörleri Derneği Yayını, An­kara 2006

AKYILMAZ Bahtiyar-SEZGİNER Murat- KAYA Cemil, Türk İdare Hukuku, Seçkin Yayıcılık, 5. Baskı, Ankara 2014

ALİCAN BENLİALPER Nesrin (1), “Avrupa Birliğinde Reform Çalışmaları Kamu Alımları Düzenlemelerinde Yenilikler”, Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, Aralık 2013

ALİCAN BENLİALPER Nesrin (2), “AB Kamu Alımları Mevzuatında Muğlak Alan: “Kamu-Kamu İşbirlikleri”, Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı Bülteni, Kasım 2011, Sayı: 87

ALİCAN BENLİALPER Nesrin (3), “AB Kamu Alımları Piyasasının 3. Ülkelere Kapatılmasına İlişkin Yeni AB Girişimi ve Türkiye”, Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı Bülteni, Nisan-Mayıs 2012, Sayı: 62-63

ALYANAK Servet (1), Avrupa Birliği Kamu İhalesi Hukukunun Genel İlkeleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2009

ALYANAK Servet (2), “Avrupa Birliği Kamu İhalesi Hukukunda Yeni Bir İhale Usulü: Rekabetçi Müzakere Usulü”, TAAD, Yıl:5, Sayı: 18, Temmuz 2014

ATAY Ender Ethem, İdare Hukuku, Turhan Kitabevi, 4. Bası,  Ankara 2014

ARSLAN Çetin, İhaleye Fesat Karıştırma Suçu, Adalet Yayınevi, Ankara 2010

ASLAN İ. Yılmaz, Rekabet Hukuku Dersleri, Ekin Yayınevi, Bursa 2014

ASLAN Zehreddin-BERK Kahraman, Rekabet Kurumu’nun Görev ve Yetkileri İle Yargısal Denetimi, Alfa Yayınevi,  İstanbul 2000

Avrupa Birliği Antlaşması ve Avrupa Birliğinin İşleyişi Hakkında Antlaşma, T.C. Başbakanlık Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, Ankara 2011, www.abgs.gov.tr   

Avrupa Birliği’nde Kamu İhaleleri-Herkesin Yararı ve İyi İdare İçin AB Komisyonu Türkiye Temsilciliği Yayını, www.deltur.cec.eu.int

BİLİR Hakan (1), “Özelleştirme İhalelerinde Yöntem Seçimi: Alternatif Bir Model Olarak Paket (Birleşik) İhale Yöntemi” Rekabet Dergisi, Sayı: 16, Ekim-Kasım-Aralık 2003

BİLİR Hakan (2), “İhale Piyasalarında Rekabet Politikaları Rekabetin Sağlanması ve Korunması”, Rekabet Kurumu Yayın No: 142, Ankara 2004

BİLİR Hakan (3), “İhalelerde Rekabet Olgusunun Devlet İhale Kanunu, Kamu İhale Kanunu ve Rekabetin Korunması Hakkında Kanun Bağlamında İncelenmesi”, Ankara Barosu Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi, C. 3, S. 2002/2

BİLİR Hakan (4), “Kamu İhaleleri ve Rekabet: Kamu İhale Uygulamalarında Rekabetin Sağlanması ve Korunması Olgularının İhale Teorisi Işığında Değerlendirilmesi”, Kamu İhaleleri ve Rekabet Sempozyumu, Rekabet Kurumu, Ankara 2002

BÜYÜKKUŞOĞLU Burak, Rekabet İktisadı Çerçevesinde Monopson (Tek Alıcı), Rekabet Kurumu Yayınları Ankara, 2004

BOZKURT Enver-ÖZCAN Mehmet-KÖKTAŞ Arif, Avrupa Birliği Hukuku, Yetkin Yayınevi, Ankara 2012

BÜBER Bülent (1), “Kamu İhale Mevzuatının Genel Çerçevesi”, in Kamu İhale Hukukunda Temel Konular, (Editörler: Mustafa ÇOLAK-Dursun Ali DEMİRBOĞA), Kamu İhale Kurumu Yayınları, Yayın No:1, Ankara 2014

BÜBER Bülent (2), Yeni Bir Çatışma Alanı: Kamu Alımları, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi),  Ankara 2008

ÇALIK Oğuz, “Avrupa Birliği Yeni Kamu Alımları Direktiflerinin Yapım İhalelerine Getirdiği Değişiklikler”, http://www.intes.org.tr/ content/file/cozumarama/oguz_calik.pdf

ÇETİN Aydın, “Kamu İhale Yasasındaki Bazı Temel İlkelerin Mali Boyut Açısından İrdelenmesi”, Mali Hukuk, Yıl: 18, Sayı: 103, Ocak - Şubat 2003

ÇOLAK H. Bayram, “Kamu Alımlarında AB Müktesebatına Uyum Düzeyimiz”, Yaklaşım, Yıl: 14, Sayı: 158

ÇORBACIOĞLU Şevket, “Beşinci (12.11.2001) Kamu İhale Kanunu Tasarısı'nın Değerlendirilmesi”, Türkiye Mühendislik Haberleri Dergisi, Sayı: 414, 46/ 2001-4

DARCY Martin, “Kamu - Özel Ortaklığı ve İmtiyaz Sözleşmeleri”, II. Uluslararası Kamu Alımları Sempozyumu, İstanbul 20-21 Nisan 2006, Kamu İhale Kurumu Yayınları, Ankara 2006

DEMİR Fikret, “Dünya Ticaret Örgütünün Devlet İhaleleri Anlaşması”, Maliye Dergisi, Sayı 121, Ocak-Nisan 1996

DEVELİOĞLU Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara 2002

Devlet Planlama Teşkilatı, Rekabet Hukuku ve Politikası Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Aralık 1994

DİLEKLİ Selin-YEŞİLKAYA Kadriye, Maastricht Kriterleri, DPT-Avrupa Birliği ile İlişkiler Genel Müdürlüğü, Aralık 2002

Dış Ticaret Müsteşarlığı, “Dünya Ticaret Örgütü Kamu Alımlarında Şeffaflık Çalışma Grubu Faaliyetleri”, (Çevrimiçi) http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/uplo-ad/ANL/CokTarafli AnlasmaDb/ kamu_alimlari%20.doc)

DPT Sekizinci Beş yıllık Kalkınma Planı, Rekabet Hukuku ve Politikaları Özel İhti­sas Komisyonu Raporu, Ankara 2000

DUNNE M., New Developments in the Treatment of Concessions and PPPs in the EU Directives, OECD-SIGMA Kamu Alımları Çalıştayı, Maliye Bakanlığı, Ankara 22 Mayıs 2013

EMEK Uğur, Kamu İhalelerinde Rekabetin Sağlanması ve Korunması, DPT Yayın No. 2657, 2002  

ERDOĞAN Arif, “Kamu İhale Usullerinin Avrupa Birliği ve Türkiye Uygulamaları Yönünden Karşılaştırması”, in Kamu İhale Hukukunda Temel Konular, (Editörler: Mustafa ÇOLAK- Dursun Ali DEMİRBOĞA), Kamu İhale Kurumu Yayınları, Yayın No:1, Ankara 2014

EROL Kemal, “Kamu Alımlarının Sosyal Etkileri”, II. Uluslararası Kamu Alımları Sempozyumu, İstanbul 20-21 Nisan 2006, Kamu İhale Kurumu Yayınları, Ankara 2006

GİRİTLİ İsmet-BİLGEN Pertev-AKGÜNER Tayfun-BERK Kahraman, İdare Hukuku, Der Yayınları, İstanbul 2013

GÖK Yaşar, “Kamu İhale Hukukuna Hakim Olan İlkeler”, Dış Denetim, Ekim-Kasım-Aralık 2010

GÖNEN Dinçer-IŞIK Hikmet, Açıklamalı Devlet İhale Kanunu ve Yapım Sözleşmelerinin Uygulanması, Yetkin Yayınevi, 8. Baskı, Ankara 1993

GÜNAY Cevdet İlhan, Rekabet Hukuku Dersleri, Yetkin Yayınları, Ankara 2014

GÖZLER Kemal-KAPLAN Gürsel, İdare Hukuku Dersleri, Ekin Basın Yayın Dağıtım, 13. Baskı, Bursa 2013

GÜNDAY Metin, İdare Hukuku, İmaj Yayınları, 10 Baskı, Ankara 2013

GÜNUĞUR Haluk, Avrupa Topluluğu Hukuku, Gazi Kitabevi, 3. Baskı, Ankara 2007

GÜÇLÜ Ali Osman, “Yeni Yasaya Göre İhtiyaçların Kısımlara Bölünerek Temini”, Mal: Hukuk, Y.18, Ocak-Şubat 2003, S.103

GÜVENÇ Celalettin, “İhale Sisteminde Yapılan Değişikliklerin Değerlendirilmesi-I”, Mali Hukuk, Yıl: 17, Sayı: 102, Kasım - Aralık

HARGESKOG, Sven Erik, “Kamu Alımlarında Çevresel Unsurlar”, II. Uluslararası Kamu Alımları Sempozyumu, İstanbul 20-21 Nisan 2006, Kamu İhale Kurumu Yayınları, Ankara 2006

IŞIK Hikmet, “Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Üzerine Düşünceler”, Mali Hukuk, Yıl: 17, Sayı: 102, Kasım - Aralık 2002

İSBİR Begüm, Kamu İhalelerine Katılma Yasağı, Turhan Kitabevi, Ankara 2011

Kamu İhale Kurumu, EKAP Elektronik Kamu Alımları Platformu Sistemi, Kurul Kararları Sorgu Ekranı

Kamu İhale Kurumu Faaliyet Raporu 2002

Kamu İhale Kurumu İstatistik Raporu 2012

Kamu İhale Kurumu Faaliyet Raporu 2013

Kamu İhale Kurumu, “Kamu Alımlarında AB ve İngiltere’deki Düzenleme ve Uygulamalar” Nisan 2005  (http://www.ihale.gov. tr/ egitim/AB_kitap/kitapAB.doc

KANTARCI Özkan (1), “Çevreci Kamu Alımları Kavramı ve Avrupa Birliği Mevzuatındaki Yeri”, in Kamu İhale Hukukunda Temel Konular, (Editörler: Mustafa ÇOLAK-Dursun Ali DEMİRBOĞA), Kamu İhale Kurumu Yayınları, Yayın No:1, Ankara 2014

KANTARCI Özkan (2), Sürdürülebilir Kalkınma Bağlamında Çevreci Kamu Alımları: Avrupa Birliği Mevzuatı, Örnek Uygulamalar ve Türkiye’deki Durum, Kamu İhale Kurumu, (Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi), Ankara 2011

KAYA Osman, “Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa Göre Sözleşmelerin Düzenlenmesi ve İlkeleri”, Mali Hukuk, Yıl: 17, Sayı: 102, Kasım - Aralık 2002

KAZANCI Behiye Eker, İhaleye Fesat Karıştırma ve Edimin İfasına Fesat Karıştırma Suçları, Seçkin Yayıncılık, 2. Baskı,  Ankara 2011

KEPEK Müge, “5812 Sayılı Kanun Çerçevesinde Kamu İhale Mevzuatında Meydana Ge­len Son Değişiklikler”, Bütçe Dünyası, Cilt 3, Sayı 31 Kış, 2009

KORTUNAY Ayhan-SEZER Yasin, “Kamu İhale Kanununun 63. Maddesinin AB Hukuku Perspektifinden Değerlendirilmesi”, AÜHFD, Yıl:2007, Cilt: 56, Sayı: 3

KÖKSAL Tuncay, “Avrupa Birliği'ne Tam Üyelik Sürecinde Devlet İhalelerinde Rekabetin Sağlanması”, Ankara Barosu Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi, Yıl: I, C. 1, S. 2, Ankara 2001

KÖKTAŞ Arif, Avrupa Birliğinde Kamu İhale Hukuku ve AB Politikaları Arasındaki İlişki, Asil Yayın Dağıtım, Ankara 2005

KÖKTAŞ Arif-KARAOSMANOĞLU Fatih-BİLGİÇ Veysel K, Kamu İhaleleri ve Etik, Yolsuzluğun Önlenmesi İçin Etik Projesi, Akademik Araştırma Çalışması,  Ankara 2009

KUTLU Meltem (1), İdare Sözleşmelerinde İhale Süreci, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları No:75, İzmir 1997

KUTLU Meltem (2), “İdari Usul ve İdare Sözleşmeleri”, İdari Usul Kanunu Hazırlığı Uluslararası Sempozyumu, Başbakanlık Yayını, Ankara 1998

KÜÇÜKGÜNGÖR Erkan-AKİPEK Şebnem, “Kamu İhale Sözleşmeleri”, Mali Hukuk, Yıl: 18, Sayı: 103, Ocak - Şubat 2003

ONAR Sıddık Sami, İdare Hukukunun Umumi Esasları, C. III, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul, 1966

ONUR Ayşenur, “Avrupa Birliği’nde Kamu Yapım İşleri, Kamu Mal Alımları ile Kamu Hizmet Alım İhale Usullerinin Koordinasyonuna İlişkin 2004/18/EC Sayılı Direktif’in Getirdiği Yeni Kamu İhale Araçları ve Usulleri”, Maliye Bakanlığı AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı Bülteni, S:14, Nisan 2008

ÖDER Burak, “Kamu İhale Hukuku”,  in Gün Işığında Yönetim ÖZAY İl Han, Filiz Kitabevi, İstanbul 2004

ÖZ Gamze, Avrupa Topluluğu ve Türk Rekabet Hukukunda Hakim Durumun Kötüye Kullanılması, Rekabet Kurumu Yayını, Ankara 2000

ÖZARSLAN Oya, Kamu ihaleleri şeffaf değil, http://haber.sol.org.tr/ ekonomi, 30 Ocak 2014

ÖZAY İl Han, Günışığında Yönetim, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2004

ÖZEK Ali (1), “Yeni Kamu İhale Sistemine Genel Bir Bakış-I”, Mali Hukuk, Yıl: 17, Sayı: 102, Kasım-Aralık 2002

ÖZEK Ali (2), “Yeni Kamu İhale Sistemine Genel Bir Bakış-II”, Mali Hukuk, Yıl: 18, Sayı: 103, Ocak-Şubat 2003

ÖZER Hüseyin, “Vakıf Üniversiteleri Kamu İhale Kanunu Kapsamında Mıdır?”, Mali Hukuk, Yıl: 18, Sayı:103, Ocak - Şubat 2003

ÖZEYRANOĞLU Murat, “Rekabet Hukukunda İlgili Pazar Kavramı”, E-Yaklaşım, Sayı: 186, Haziran 2008

ÖZKAN Gürsel (1), İdari Usulün Düzenlenmesi İhtiyacı ve Genel İdari Usul İlkeleri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı, İdare Hukuku Bilim Dalı (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Konya 1998

ÖZKAN Gürsel (2), “İdari Usul”, Danıştay Dergisi, Yıl: 2000, Sayı: 101

ÖZKAN Gürsel (3), Demokratik Yönetime Geçiş - 21. Yüzyıl Türkiyesi İçin Bir Kanun Önerisi, Tutibay Yayınları, Ankara 2001

PİRLER Orhan, “Kamu İhale Kanunları”, Mali Hukuk, Yıl:17, Sayı: 102, Kasım - Aralık 2002

Rekabet Kurulu Karar Arama Ekranı

SAHİLYOL Kaan, “Avrupa Birliği ve Türkiye’de Kamu Alımları ve Elektronik Tedarik Uygulamaları”, İktisadi Kalkınma Vakfı, Mayıs 2012

SEZER Yasin (1), “İyi İdare İçin Yönetimde ve Kamu İhalelerinde Açıklık”, İÜSBF Dergisi, Sayı: 26, Mart 2002

SEZER Yasin (2), “Kamu İhale Kanunu: Şeffaflık ve Rekabet”, AİD, C. 35, S. 4, Aralık 2002

SEZER Yasin (3), Kamu İhalelerine Katılma Yasağı, Adalet Yayınevi, Ankara 2012

SORGUÇ Doğan, “İhale, İnsan, (Yeniden) Yapılanma, Sistem Konusudur”, Türkiye Mühendislik Haberleri Dergisi, Sayı: 411, 46/ 2001-1

SUSAR Bünyamin, Kamu Alımlarında Saydamlık ve Rekabet: Türk İhale Sistemi ve Avrupa Birliği Uygulamaları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma (Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi), Ankara 2008

ŞİMŞEK Abdullah-ALTUN Muhsin “İhale Kanunu İle Getirilen Değişikliklerin İncelenmesi”, Mali Hukuk, Yıl: 17, Sayı: 102, Kasım - Aralık 2002

ŞİMŞEK Abdullah, “Kamu İhale Kanunu ve AB İhale Mevzuatı”, Mali Hukuk, Yıl: 18, Sayı: 103, Ocak - Şubat 2003

TAŞ Nurcihan, “Aşırı Düşük Teklifler ve 6518 sayılı Kanunla Getirilen Değişiklikler”, in Kamu İhale Hukukunda Temel Konular, (Editörler: Mustafa ÇOLAK-Dursun Ali DEMİRBOĞA), Kamu İhale Kurumu Yayınları, Yayın No:1, Ankara 2014

TAŞYÜREK Mustafa Çağatay, “Eşik Değerin Altında Kalan İhalelere Uygulanan Avrupa Birliği Kuralları”, in Kamu İhale Hukukunda Temel Konular, (Editörler: Mustafa ÇOLAK-Dursun Ali DEMİRBOĞA), Kamu İhale Kurumu Yayınları, Yayın No:1, Ankara 2014

TAŞYÜREK Yunus Emre, “Türk Kamu Alımları Sisteminde Yatay Politikalar ve Çevreci Kamu Alımları”, in Kamu İhale Hukukunda Temel Konular, (Editörler: Mustafa ÇOLAK- Dursun Ali DEMİRBOĞA, Kamu İhale Kurumu Yayınları, Yayın No:1, Ankara 2014

TAŞDELEN Aziz, Kamu Harcamaları Hukukunda İhale Süreci, Turhan Kitabevi, Ankara 2004

TEKELİ İlhan-İLKİN Selim, “Türkiye'de Büyük İnşaat Müteahhitlerinin Doğu­şunda Cumhuriyet'in Bayındırlık ve Demiryolu Programlarının Etkisi”, in Cum­huriyetin Harcı Modernitenin Altyapısı Oluşurken, İstanbul Bilgi Üniversi­tesi Yayınlan, İstanbul 2004

TEKİNALP Ünal-TEKİNALP Gülören, Avrupa Birliği Hukuku, Beta Basım Yayım Dağıtım, 2. Baskı, İstanbul 2000

Türk Dil Kurumu, Büyük Türkçe Sözlük, www.tdk.gov.tr/index. php?option=com, Erişim: Ağustos 2014

Türk Hukuk Lugatı, Türk Hukuk Kurumu, Başbakanlık Basımevi, 4. Baskı, Ankara 1998

TÜRK İsmail, Kamu Maliyesi, Turhan Kitabevi, Ankara 2010

UZ Abdullah (1), “Kamu Alımlarında Rekabetin Sağlanması ve Korunması ile İlgili Düzenlemeler ve Uygulamalar Işığında Karşılaştırmalı Bir İnceleme”, TİSK Akademi, Cilt.1, Sayı:2, Eylül-2006

UZ Abdullah (2), Kamu İhale Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara 2005

UYAP Ulusal Yargı Ağı Projesi Bilişim Sistemi Bilişim Sistemi/ Danıştay Karar Arama Ekranı

ÜNEL Nehir, “Bı̇rleşmı̇ş Mı̇lletler Uluslararası Tı̇caret Hukuku Komisyonu” (United Nations Commission on International Trade Law –UNCITRAL/Commission des Nations Unies Pour le Droit Commercial International CNUDCI), www.mfa.gov.tr/data/ kutuphane/yayinlar/.../sayi32/nehirunel.pdf

ÜNÜBOL Neyzar, Kamu Alım Piyasalarının Etkinliğinde Rekabetin Rolü: Rekabetin Korunması, Sağlanması ve Rekabet Savunuculuğu, Rekabet Kurumu Uzmanlık Tezleri Serisi, No;119, Rekabet Kurumu Yayınları,  Aralık 2012

VONDOREN Paul, “Kamu Alımlarında Saydamlık ve Verimlilik”, I. Uluslararası Kamu Alımlarında Saydamlık ve Verimlilik Sempozyumu, İstanbul 27-28 Mayıs 2004, Kamu İhale Kurumu Yayınları, Ankara 2004

YILMAZ Bekir Mustafa, Kamu Alımlarında İdari Denetim, Yetkin Yayınları, Ankara 2007

YILMAZ Dilşat, Kamu İhale Hukukunda Şartnameler, Gazi Kitabevi, 2. Baskı, Ankara 2014

2004/17/EC sayılı Yönerge

2004/18/EC sayılı Yönerge

2014/24/EU sayılı Yönerge

YÜCEL Ali Rıza, “Yeni Devlet İhale Yasası Tasarısı Üzerine Düşünceler”, Türkiye Mühendislik Haberleri Dergisi, Sayı: 411, 46/2001-1

GİRİŞ

Kamu ihale hukuku, idarenin en uygun kalitedeki mal ve hizmeti, en uygun fiyata, en uygun zamanda almak, mal ve hizmetlerin sunumu ve teslimatını gerçekleştirmek ve maliyetleri olabildiğince düşük tutmak amacıyla en uygun tedarikçiyi bulmak ve ihale konusu işin düzenlenecek sözleşme kurallarına göre yerine getirilmesi için ihale sürecinin işletilmesini düzenlemektedir. Kamu ihalelerini düzenleyen yasal metinler kamu kesimi harcama hukukunun bütçe metinleri ile birlikte en önemli belgeleri arasında yer almaktadır. Bu kurallar sadece ulusal hukukun kendi sınırları içinde etki doğurmamakta küresel ölçekte önem taşımaktadır.

Dünya ekonomisinde küreselleşme ile birlikte uluslararası ticaret içerisinde kamu ihaleleri miktarının giderek artması nedeniyle yapım işlerinin yanısıra mal ve hizmetlerin kamu organlarınca ya da kamu hizmetleri alanındaki kamusal ve özel kuruluşlarca satın alınmasını hem AB düzen­lemelerinin hem de uluslararası düzenlemelerin konusu yapmıştır.

Ulusal düzeyde olduğu kadar küresel düzeyde de rekabetçi temellere dayalı, saydam, etkin, ekonomik, hesap verilebilir ve adil bir kamu ihale sisteminin oluşturulması gerekmektedir. Bu nedenle kamu ihalelerini düzenleyen iyi bir mevzuatın bir yandan optimum etkinliği sağlayacak, diğer yandan da adil, ayrımcı olmayan, saydam ve hesap verilebilir bir ihale sistemi oluşturmak amacı taşıması ve bunu sağlaması gerekmektedir.

İyi işleyen bir kamu ihale sistemi, ülkelere kaynaklarını optimum şekilde kullanma fırsatı sunarken, özel sektörün de maliyetleri azaltmak, rekabet koşullarına ayak uydurmak için yatırım politikalarını gözden ge­çirmek ve yeniden yapılanmak suretiyle uluslararası rekabete hazır hale gelebilme­sine yardımcı olmaktadır. Sistemin etkin olmaması ise esaslı ekonomik kayıplara ve yolsuzluklara neden olmaktadır. Bu nedenle sistemin etkinliğini artırmak için, ya­sal, örgütsel ve profesyonelleşmiş iş gücü kaynaklarının belirlenmesi ve gözden geçirilmesi gerekmektedir.

Kamu ihalelerinde kaynakların ve­rimli kullanılması, ihale sürecinde verimlilik, dürüstlük, saydamlık, teda­rikçilere eşit ve adil muamele ile rekabetin sağlanması gibi amaçların gerçekleştirilmesi önem taşımaktadır. Kamu ihaleleri kamu kaynağının kullanılması veya kamuya ait değerlerden yararlanılmasının kamusal yarar dikkate alınarak kamu hizmetinin yerine getirilmesi için yapılmaktadır. Kamu ihalelerinin önceden belirlenmiş objektif kurallara tabi olarak yapılması ve çeşitli yönleri dikkate alınarak genel geçer ilkeler uyarınca gerçekleştirilmesi gerektiği kuşkusuzdur. Bu anlamda, kamu ihale sisteminin temel ilkelerinin belirlenmesi önem taşımaktadır.

Bir kamu ihale sisteminde bulunması gereken başlıca ilkeler; rekabet, güvenilirlik, saydamlık, etkinlik, en uygun fiyat, tüketici memnuniyeti olarak belirtilebilir. Bu ilkeler, uluslararası ve bölgesel düzenlemelerde de yer alan tanım ve içerikleri itibariyle üzerinde uzlaşılmış ilkelerdir. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda yer verilen kamu ihale hukuku ilkeleri uluslararası düzenlemelerde yer verilen genel ihale hukuku ilkelerini içermektedir. İhale mevzuatına hâkim olan ve ihale uygulamalarında esas alınan yargı kararlarına esin kaynağı olan bu ilkeler aynı zamanda uluslararası düzenlemelerde de yer alan temel ilkelerdir

Kamu ihale hukuku ilkelerinin düzenlenmiş olması yetmemekte, ilkelerin yorumlanması suretiyle içeriklerinin saptanması ve ihale sürecine uygulamasının sağlanması gerekmekte, bu da yargısal denetiminin vazgeçilmez önemini ortaya koymaktadır.

Bu nedenle Danıştay kararları esas alınarak ulusal ve uluslar arası mevzuatla belirlenmiş bulunan kamu ihale hukuku temel ilkelerinin değerlendirilmesi çalışmamızın konusunu oluşturmuştur.

Öncelikle kamu ihale kavramının tanımı, önem ve kamu ihalelerinin etkilediği politikalar ile Türk hukukundaki yasal düzenlemeler açıklanmış ve kamu ihalelerine ilişkin küresel düzenlemeler ile bölgesel düzenlemeler hakkında bilgi verilmiştir. Bu düzenlemelerdeki kamu ihale hukuku ilkelerinin saptaması yapılmış, özellikle Birleşmiş Milletler Ticaret Hukuku Komisyonu’nun önerdiği UNCITRAL Model Kanun’u ve AB Yönergelerinin amacı, kapsamı ve temel kamu ihale hukuku ilkeleri açıklanarak 2014/24/EU sayılı Yönerge hakkında ayrıntılı bilgi verilmiştir.

Kamu ihale hukuku ilkelerinin özellikleri belirtilerek 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında düzenlenen ilkeler ve Danıştay’ın bu ilkeler hakkındaki bakış açısını saptamak açısından, Danıştay kararları esas alınarak incelmesi yapılmış, Kamu İhale Kurulu ve Rekabet Kurulu kararları da incelenerek değerlendirmesi yapılmıştır. Ayrıca AB’nin 26 Şubat 2014 tarihinde kabul ettiği 2014/24/EU sayılı Yönerge’nin Türkçe metnine ek olarak yer verilmiştir.