İdari Sözleşmelerde Kamu Gücü Ayrıcalıkları

Yayınevi: Yetkin Yayınları
Yazar: Sezin ÖZTOPRAK
ISBN: 9786050504736
255,00 TL 300,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Sezin ÖZTOPRAK
Baskı Tarihi 2019/10
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak

İdari Sözleşmelerde Kamu Gücü Ayrıcalıkları

Dr. Sezin ÖZTOPRAK

2019/10 1. Baskı, 235 Sayfa

ISBN 978-605-05-0473-6

İÇİNDEKİLER9

KISALTMALAR15

GİRİŞ17

§ KAVRAMSAL ÇERÇEVE

I.İDARİ SÖZLEŞME KAVRAMI19

A.GENEL OLARAK19

B. YASAMA ORGANININ İDARİ SÖZLEŞME KAVRAMI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ23

C. YARGI ORGANININ İDARİ SÖZLEŞME KAVRAMI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ26

D. YÜRÜTME ORGANININ İDARİ SÖZLEŞME KAVRAMI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ35

II.KAMU GÜCÜ AYRICALIKLARI KAVRAMI41

A.KAMU GÜCÜ AYRICALIKLARI KAVRAMININ BENZER KAVRAMLARDAN AYIRT EDİLMESİ41

B. İDARİ SÖZLEŞMELERE İLİŞKİN YARGI KARARLARINDA KAMU GÜCÜ AYRICALIKLARININ HEM ÖLÇÜT HEM SONUÇ OLARAK KABUL EDİLMESİNİN ORTAYA ÇIKARDIĞI KARMAŞA45

III.İDARİ SÖZLEŞME VE KAMU GÜCÜ AYRICALIKLARI
 KAVRAMLARINI AÇIKLAMAKTA KULLANILAN
 KAVRAMLAR46

A.KAMU GÜCÜ KAVRAMI47

B.KAMU HİZMETİ KAVRAMI50

C.KAMU YARARI KAVRAMI VE KAMU GÜCÜNÜN SINIRLANDIRILMASI GEREKLİLİĞİ56

BİRİNCİ BÖLÜM
İDARİ SÖZLEŞME NİTELİĞİNİN BELİRLENMESİNDE
ÖLÇÜT OLARAK KAMU GÜCÜ AYRICALIKLARI

I.İDARENİN SÖZLEŞMENİN KURULMASI AŞAMASINDA
 KULLANDIĞI KAMU GÜCÜ AYRICALIKLARININ
 SÖZLEŞMENİN NİTELİĞİNE ETKİSİ63

A.SÖZLEŞMENİN KARŞI TARAFINI BELİRLERKEN BAŞVURULAN YÖNTEMLERİN ETKİSİ64

1. İhale Yöntemi64

2. İdarenin Serbestçe Karşı Tarafı Seçmesi68

3. Sınav Yöntemi73

B. SÖZLEŞME KOŞULLARININ BELİRLENMESİNDE KULLANILAN YÖNTEMLERİN ETKİSİ73

1.Şartname74

2.Tarife………………76

3. İdari Hizmet Sözleşmelerinde: “Tip Sözleşme Uygulaması”77

II. İDARENİN SÖZLEŞMENİN UYGULANMASI AŞAMASINDA
 HAİZ OLDUĞU KAMU GÜCÜ AYRICALIKLARININ
 SÖZLEŞMENİN NİTELİĞİNE ETKİSİ79

A.YARGI ORGANININ İDARİ SÖZLEŞME NİTELİĞİNİ BELİRLEMEDE BAŞVURDUĞU ÖLÇÜTLER81

1.Sözleşmenin Taraflarından Birinin İdare Olması81

2.Sözleşmenin Konusunun Kamu Hizmetine İlişkin Olması88

a. İdarenin Hizmet Sözleşmelerinde90

b. İdarenin Diğer Sözleşmelerinde93

aa. Kamu Hizmeti İmtiyaz Sözleşmeleri ve Yargı Organı Tarafından Kamu Hizmeti İmtiyaz Sözleşmesi Olarak Nitelenmiş Olan Sözleşmeler94

bb. Sözleşme Konusunun Kamu Hizmeti Olup Olmadığı Değerlendirilerek Nitelik Tespiti Yapılmış Olan Sözleşmeler95

cc. Sözleşme Konusunun Kamu Hizmeti Olup Olmadığı Önemsenmeksizin /Değerlendirilmeksizin Nitelik Tespiti Yapılmış Olan Sözleşmeler100

c. Ölçütle İlgili Sorunlar103

aa. Sözleşmenin Süresinin Önemi/Önemsizliği104

bb. Sınai ve Ticari Kamu Hizmeti-Ticari Faaliyet105

cc. Tekel Niteliğinde Kamu Hizmeti-İmtiyazcıya
Tanınan Tekel Hakkı109

dd. Kamu Hizmetinin Yürütülmesi-Kamu Hizmetinin Yürütülmesi Amacıyla İhtiyaç Duyulan Edimler110

3.Sözleşme İlişkisinde İdarenin Haiz Olduğu Kamu Gücü Ayrıcalıkları116

a.İdarenin Hizmet Sözleşmelerinde116

b. İdarenin Diğer Sözleşmelerinde121

B.KAMU GÜCÜ AYRICALIKLARINA SALT SÖZLEŞME HÜKÜMLERİNDE YER ALMASI DURUMUNDA NİTELEYİCİ GÜÇ TANINMASININ YETERSİZLİĞİ124

C.SÖZLEŞME İLİŞKİSİNDE İDARENİN HAİZ OLDUĞU
KAMU GÜCÜ AYRICALIKLARININ AYRILABİLİR İŞLEM KURAMI İLE İLİŞKİSİ127

III. KAMU GÜCÜ AYRICALIKLARININ ÖNE ÇIKAN ÖLÇÜT
 OLMASI GEREKLİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ132

A. KAMU GÜCÜ AYRICALIKLARININ SÖZLEŞMENİN TARAFLARI ARASINDAKİ EŞİTLİĞİ ORTADAN KALDIRMASI132

1.Sözleşme Özgürlüğünün İdari Sözleşmelerde Sağlanamaması Karşısında Kamu Gücü Ayrıcalıklarının Niteleyici Gücü134

2. Genel İşlem Koşulları Taşıyan Özel Hukuk Sözleşmeleri Karşısında Kamu Gücü Ayrıcalıklarının Ölçüt Olarak
Değeri138

B.SÖZLEŞMENİN NİTELİĞİNİN İDARİ OLARAK BELİRLENMESİNİN ÖNEMİ142

ikinci  BÖLÜM
İDARİ SÖZLEŞMElerin hukuki rejiminde
kamu gücü ayrıcalıkları

I.GENEL İDARİ SÖZLEŞME KURAMI149

A. GENEL İDARİ SÖZLEŞME KURAMI VE KANUNİLİK İLKESİ152

B.GENEL İDARİ SÖZLEŞME KURAMI-KANUN HÜKMÜ -SÖZLEŞME HÜKMÜ ÇATIŞMASI157

C.GENEL İDARİ SÖZLEŞME KURAMININ TÜM İDARİ SÖZLEŞMELERE UYGULANABİLİRLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ160

II.İDARİ SÖZLEŞMELERİN UYGULANMASINDA
 KAMU GÜCÜ AYRICALIKLARI162

A.İDARENİN HAİZ OLDUĞU KAMU GÜCÜ
AYRICALIKLARI162

1. Denetim, Gözetim ve Talimat Verme Yetkisi162

2.Yaptırım Uygulama Yetkisi166

3.Tek Taraflı Değişiklik Yetkisi167

B.KAMU HİZMETİ İMTİYAZ SÖZLEŞMESİNDE VE BENZER NİTELİK TAŞIYAN SÖZLEŞMELERDE ÖZEL HUKUK KİŞİSİNE TANINAN KAMU GÜCÜ AYRICALIKLARI174

1. Tekel Hakkı176

2. Hizmetten Yararlananlardan Bedel Alma Hakkı181

3.Kamusal Olanaklardan Yararlanma Hakkı184

III.İDARİ SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİNDE KAMU GÜCÜ
 AYRICALIĞI: SÖZLEŞMENİN İDARE TARAFINDAN TEK
 TARAFLI OLARAK FESHEDİLMESİ186

A.SÖZLEŞMECİ TARAFIN KUSURU SEBEBİYLE
TEK TARAFLI FESİH YETKİSİ189

B.SÖZLEŞMECİ TARAFIN KUSURU OLMAKSIZIN
TEK TARAFLI FESİH YETKİSİ191

IV.İDARİ SÖZLEŞMELERDE KAMU GÜCÜ AYRICALIKLARININ
 SINIRLANDIRILMASI194

A.İDARİ SÖZLEŞMENİN KARŞI TARAFI OLAN ÖZEL
HUKUK KİŞİSİNİN BİREYSEL YARARININ KORUNMASI AÇISINDAN195

1.Mevzuat Hükümleri İle Sınırlandırma195

2.İçtihatlarla ve Doktrinde Yer Alan Görüşlerle  Ortaya
Konan İlkelerle Sınırlandırma196

a.Kamu Gücü  Ayrıcalıklarının Uygulanma Usulleri ile
İlgili Sınırlar196

aa. Denetim, Gözetim ve Talimat Verme Yetkisinin Sınırları196

bb. Yaptırım Uygulama Yetkisinin Sınırları196

cc.Tek Taraflı Değişiklik Yetkisinin Sınırları199

aaa. Kamu Yararı ve Hizmetin Gerekleri199

bbb. Sözleşmenin Akdi Hükümlerinde Tek Taraflı Değişiklik Yapılamaması199

dd. Tek Taraflı Fesih Yetkisinin Sınırları201

b.Sözleşmeci Tarafın Zararının Karşılanması Suretiyle Kamu Gücü Ayrıcalıklarının Sınırlandırılması204

aa.Fait Du Prince Kuramı205

bb. Emprevizyon (İmprevision/ Öngörülemezlik)
Kuramı206

B.ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN YARARLARININ KORUNMASI AÇISINDAN210

1.İdari Sözleşmenin Kurulması ve  Uygulanması
Aşamalarına Üçüncü Kişilerin Katılımının Sağlanması Yoluyla Kamu Gücü Ayrıcalıklarının Sınırlandırılması211

2.İdari Sözleşmelerden Doğan Davalar Hakkındaki
Karmaşadan Kaynaklanan Sorun Karşısında Üçüncü
Kişilerin Durumu214

a.İdari Sözleşmelere Karşı Üçüncü Kişiler Tarafından İptal Davası Açılması Yoluyla Kamu Gücü Ayrıcalıklarının Sınırlandırılması216

b.İdari Sözleşmelerin Uygulanmasından ve Sona Ermesinden Zarar Gören Üçüncü Kişiler Tarafından
Tam Yargı Davası Açılması Yoluyla Kamu Gücü Ayrıcalıklarının Sınırlandırılması220

SONUÇ223

KAYNAKLAR

Bu çalışma; Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı’nda, Doç. Dr. Kaya Burak ÖZTÜRK’ün danışmanlığında hazırlanmış ve 27.06.2019 tarihinde Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ, Doç. Dr. Kaya Burak ÖZTÜRK, Dr. Öğr. Üyesi M. Artuk ARDIÇOĞLU, Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Ziya ÇALIŞKAN ve Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül ÇOBAN ATİK’ten oluşan jüri önünde savunularak, oybirliği ile kabul edilmiş olan doktora tezinin, değerli jüri üyelerinin önerileri doğrultusunda yapılan bazı değişiklikler ile kitaplaştırılmış şeklidir.

Doktora tezinin tamamlanması ve kitaplaştırılması, bu aşamadan geçmiş olan herkesin tahmin edebileceği gibi, oldukça zorlu bir süreç olmuştur. Belki de bu sebeple, aşağıdaki satırlar bu zorlu süreçte yanımda olan herkese -isimlerini sayamayacağım kadar fazla sayıda olan herkese- içten bir şekilde teşekkür etmekten ibaret olacaktır.

 İdari sözleşmelere ilişkin yargı kararlarında, kamu gücü ayrıcalıkları kavramının hem ölçüt hem sonuç olarak ele alınıyor olması ve konunun bir yandan somut, diğer yandan oldukça soyut oluşu, çalışmanın başlıklandırılmasında belli zorlukları beraberinde getirmiştir. Bu zorluğun aşılmasında en önemli destek, değerli danışmanım Doç. Dr. Kaya Burak ÖZTÜRK’e aittir. Bu sebeple, çalışma konusunun seçilmesinden sonlanmasına kadar her aşamada, yardımını hiçbir şekilde esirgemeyen danışman hocama teşekkür etmenin yeterli bir yolunu bulmam imkansız olsa da; değerli hocamın, akademik hayatım boyunca, benim için her zaman gerçek bir ışık olarak var olacağı kuşkusuzdur.

Bu çalışmaya, değerli eleştirileriyle katkı sağlamış olan jüri üyesi hocalarıma da sunacağım teşekkürlerin yetersiz olacağını baştan belirtmem gerekir. Bununla birlikte, uzun yıllar avukatlık yaptıktan sonra akademik çalışmalarıma başladığımda, ilk bilimsel araştırma dersini veren Prof. Dr. Zehra
ODYAKMAZ hocama; yüksek lisans tez danışmanlığımdan doktora tez aşamasına kadar danışmanlığımı yürütmüş olan Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Ziya
ÇALIŞKAN hocama; desteğini hiçbir zaman esirgemeyen Dr. Öğr. Üyesi
Ayşegül ÇOBAN ATİK hocama ve  çok geç tanışma fırsatı bulmuş olmanın üzüntüsünü ve geç de olsa tanışmış olmanın mutluluğunu her zaman yaşayacağım Dr. Öğr. Üyesi M. Artuk ARDIÇOĞLU hocama çok teşekkür ederim.

Çalışmanın tamamlanmasında en büyük teşekkürü aileme; en çok da biricik kızım Melek ÖZTOPRAK’a ve sevgili eşim Emre ÖZTOPRAK’a sunmam gerektiği kuşkusuz. Bu süreçte; hayatımın anlamı, biricik kızımdan ve sevgili eşimden çaldığım vakitlerin, onlar açısından güzel geçmesini sağlayan ve böylelikle beni de özellikle kızımı yalnız bırakmanın verdiği üzüntüden kurtaran, verdiğim her kararın arkasında duran, canım annem Mehtap EV’e ve babam Meral Ev’e minnettarım. Kardeş sıcaklığını yaşatmasının yanı sıra, yabancı dil konusunda da, ihtiyaç duyduğum her an yardımıma koşan sevgili kardeşim Mehmet Burak EV’e ve değerli eşi Aylin AYAN EV’e de ne kadar teşekkür etsem azdır. İkinci annem ve babam Şerife ve Nurettin ÖZTOPRAK ile ablam Funda ÖZTOPRAK ve ailemizin küçükleri Tuna EV ile Fıratcan ÖZBEY’e de, manevi destekleri için teşekkür ederim. Sonsuzluğa göç etmiş olan anneannem Saide BAYRAKÇI ve dedem Mustafa BAYRAKÇI’yı da sevgiyle, saygıyla ve özlemle anıyorum. Zira; belki de asıl emek onlara ait. Hepsine hayatımda oldukları için çok teşekkür ederim. Sanırım, bu çalışma ancak ailemle birlikte, bana ait olabilir.

Çalışmanın hiçbir zaman tamamlanamayacağını düşünürken, ilk halini birden fazla kez okuyarak, beni cesaretlendiren arkadaşım Arş. Gör. Hande Sena ÇALIŞ’a; manevi desteklerini her zaman hissettiğim diğer kürsü arkadaşlarım ve hocalarım Dr. Öğr. Üyesi Selman Sacit BOZ ile Arş. Gör. Ahmet Talha TETİK’e ve aynı kürsüde olmasak da; çocukluk arkadaşlarım ve meslektaşlarım Doç. Dr. Selcen ERDAL’a ve Dr. Öğr. Üyesi Sinan Sami
AKKURT’a; avukatlıktan akademisyenliğe geçiş sürecini birlikte yaşadığımız, sevgili arkadaşım Arş. Gör. Saliha HALICI’ya; aynı koridoru paylaştığımız hocalarım ve arkadaşlarım Doç. Dr. Ayşe ARAT’a, Arş. Gör. Ufuk ÇAKMAK’a, Arş. Gör. Furkan SOYLU’ya, Arş. Gör. Murat AÇIL’a, Dr. Öğr. Üyesi Tamer BOZKURT’a ve Öğr. Gör. Betül ÇATAL’a da; tüm içtenlikleri ve sıcak gülümsemeleri için sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

Ayrıca; kitabın basılmasında ve yayımlanmasında emek veren Yetkin Yayınları sahibi Muharrem BAŞER’e, Murat BİKEÇ’e, Nilüfer ERDOĞAN’a ve tüm Yetkin Basımevi çalışanlarına, emekleri ve nezaketleri için çok teşekkür ederim.

Son olarak, bu çalışmanın akademik açıdan ve uygulama açısından faydalı olmasını umarım. 

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.