İmar Düzeni Belediyelerce Korunması ve İmar Barışı

İşbu çalışma 2021 yılında Ufuk Üniversitesi nezdinde tamamlamış olduğum “ İmar Barışı Adı Altında Getirilen Düzenlemenin İmar Kanunu İle Korunan Kamusal Yarara Etkisi ” adlı tezimin “ilçe belediyelerine ilişkin bazı hususları da içinde barındıran genişletilmiş ve güncellenmiş halidir.

Etimesgut Belediye Başkanlığı nezdinde devam ettiğimiz çalışmaların etkisiyle, mahalli idarelerimizin de faydalanabileceği bir çalışma yapmak niyetiyle hareket ederek, mahalli idarelerin yaşadığı sorunlara da konumuz itibariyle yer yer değinmiş bulunmaktayız. Ayrıca uygulamaya yönelik olarak, güncel bazı problemlere ve bu problemlerin çözümüne de değinen bir eser meydana getirmeye çalıştık. Bu itibarla duvara bir tuğla konulmasına dahi katkımız olması ümidiyle hareket ederek işbu çalışmayı oluşturmuş bulunmaktayız.

Bir nebze olsun mahalli idarelere ve yapı hukukuyla ilgilenenlere fayda sağlaması için çaba gösterdiğimiz çalışmamızda hataların bulunması pek olasıdır. Bu itibarla her eleştiri ve geri dönüş bizim için güzel bir ders niteliğinde olacaktır.

Bu kitabı meydana getirdiğim süreç içerisinde; gerek yüksek lisans sürecinde ve tezimi oluştururken, gerekse tez çalışmamızı ilerletirken desteklerini benden esirgemeyen kıymetli hocalarım Prof. Dr. Ali AKYILDIZ'a ve Dr. Nezahat DOĞAN DEMİRAY’a, teşekkürlerimi sunarım.

Çalışmamın ilerlemesinde destek ve yardımlarını benden hiçbir zaman esirgemeyen başta Etimesgut Belediyesi Belediye Başkanı Enver DEMİREL olmak üzere, Belediye Başkan Yardımcısı Avukat Hamza YANIK’a, Etimesgut Belediyesi Yapı Kontrol Müdürü Mehmet ALBAYRAK’a, Hukuk İşleri Müdürlüğü çalışanları Avukat Çağrı ÇETİN’e, Avukat Enise ÇAĞLANCI’ya, Avukat Fatma ATAY DEMİRHAN’a, Avukat Hasan Hüseyin DOĞDU’ya, Avukat Mikayil ATAK’a, Avukat Öykü Çiçek TULUNAY’a, Avukat Sıla ŞENEL GÜNER’e, Yapı Kontrol Müdürlüğü çalışanlarına, Tahsin KİCİK’e, Fatih ÖZOK’a, tez konusunu belirlememde yardımcı olan Avukat Kağan KIZILARSLAN’a, ve kıymetli eşim Avukat Duygu İMRE ÇAĞIRAN’a, aileme de teşekkür ederim.

İÇİNDEKİLER

TEŞEKKÜR .................................................................................................. 7

İÇİNDEKİLER ............................................................................................. 9

KISALTMALAR ........................................................................................ 11

GİRİŞ ........................................................................................................... 13

1. BÖLÜM YAPI KAVRAMI VE YAPILAŞMA 1.1. Plan Kavramı ................................................................................... 28 1.1.1. Plan Türleri ............................................................................ 30 1.1.1.1. 3194 Sayılı Yasada Yer Alan Plan Türleri .............. 31 1.1.1.1.1. Mekansal Strateji Planı 31 1.1.1.1.2. Bölge Planı 32 1.1.1.1.3. Çevre Düzeni Planı 33 1.1.1.1.4. İmar Planları 38

1.1.1.2. Farklı Yasalarda Yer Alan Planlar .......................... 42

1.2. Yapı Yapılması ................................................................................ 44

1.2.1. İzin Süreci ............................................................................. 44

1.2.1.1. Yapı Ruhsatı Almak İçin Yapılacak Başvuru Şartları .................................................................... 46

1.2.1.2. Başvuru ve Değerlendirme Süreci .......................... 50

1.2.2. Yapının Yapılması Süreci ..................................................... 57

1.2.3. Yapının Tamamlanması Süreci ............................................. 68

2. BÖLÜM İMAR HUKUKUYLA KORUNAN KAMUSAL YARAR KAPSAMINDA İMAR DÜZENİ

2.1. İmar Hukukuyla Korunan Kamusal Yarar ....................................... 75 2.2. İmar Düzeni ..................................................................................... 79

2.3. İmar Düzeninin Yeniden Tesis Edilmesi ve Korunması ................. 81

2.3.1. Tespit Tutanağı ile Aykırılıkların Tespit Edilmesi ................ 83

10

2.3.2. 3194 Sayılı Yasanın 32. Maddesi Uyarınca İmar Düzeninin Korunması İçin Tesis Edilecek Yıkım Kararları ................................................................................ 87

2.3.3. 3194 Sayılı Yasanın 42. Maddesinde Düzenlenen İdari Para Cezaları ......................................................................... 94

2.3.4. İmar Düzeninin Korunması Amacıyla 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu ile 4708 Sayılı Yapı Denetim Kanununda Yer Alan Suçlar................................................ 110

2.3.4.1. İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu ....................... 112

2.3.4.2. Yapı Denetimi Hakkında Kanun Kapsamında Yer Alan Suçlar ................................................... 117

3. BÖLÜM 3194 SAYILI KANUNA GEÇİCİ 16. MADDE İLE GETİRİLEN İMAR BARIŞI DÜZENLEMESİ 3.1. Yapı Kayıt Belgesinin Alınması .................................................... 126

3.2. Yapı Kayıt Belgesi İle Sağlanan İmkanlar .................................... 128

3.3. 3194 Sayılı Yasa Uyarınca Tesis Edilen Yıkım Kararları, İdari Para Cezaları ve İmar Düzeninin Korunması Amacıyla 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu İle Diğer Kanunda Yer Alan Suçların Yapı Kayıt Belgesi Karşısındaki Durumu ....................... 131

3.4. İmar Barışı Düzenlemesinin Daha Önce Getirilmiş Olan İmar Afları ile Karşılaştırılması ............................................................. 136

3.5. İmar Barışı Düzenlemesinde Yer Alan Deprem Sorumluluğu İbaresinin Değerlendirilmesi ......................................................... 147

SONUÇ ...................................................................................................... 151

KAYNAKÇA ............................................................................................. 155

KİTAPLAR VE MAKALELER ........................................................... 155

GENEL KAYNAKLAR ....................................................................... 158

YARGI KARARLARI ......................................................................... 158

İNTERNET KAYNAKLARI ............................................................... 161

KİTAPLAR VE MAKALELER

AKYILDIZ, Ali (2018). “İdarenin Bedensel Zararlar Bağlamında İmar Hukukundan Doğan Sorumluluğu” Akit Dışı Kusursuz Sorumlulukta Bedensel Zararlar Uluslararası Kongresi: Türkiye Barolar Birliği, Ankara

AKYILMAZ, Bahtiyar-SEZGİNER, Murat-KAYA, Cemil (2012). Türk İdare Hukuku, Genişletilmiş ve Gözden Geçirilmiş Üçüncü Baskı Seçkin Yayınevi

AYANOĞLU, Taner (2014). Yapı Hukukunun Genel Esasları, Vedat Kitapçılık, İstanbul

BELLİ, Aziz (2019). “Türkiye’de Sağlıklı Kentler ve Büyükşehir Belediyeleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz” Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi Yıl 9 Cilt 10

CANBAZOĞLU, Kerem-AYAYDIN Dilhun (2011). “İmar Planlarının Yargısal Denetimi II”, TBB Dergisi 2011 (94)

COŞKUN Şenol-KURŞUN Fatma (2014). “Cezaların Şahsiliği İlkesi Bakımından İmar Kanununun 42 nci Maddesinde Belirtilen ‘Yapının Sahibi’ Kavramı”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl 5, Sayı 18

ÇAKIR, Hüseyin Melih (2018). “Yapı Kayıt Belgesi” İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.5 (2), Güz

ÇALIŞKAN, Ebru (2016). “İmar Hukukunda Aykırı Yapılar ve Bunlara Uygulanan Yaptırımlar” Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara

156

ÇOLAK, Nusret İlker (2014). İmar Hukuku, Güncellenmiş ve Genişletilmiş II. Baskı, XII Levha Yayınları, İstanbul

DADAK, Hakkı Kemal (2015). “Yeni Kuşak Hak Olarak Çevre Hakkı” Ulusal Hakemli Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Sayı 5.

DEMİREL Orse (2011). “İnsan Hakları Açısından Çevre Hakkı” Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul

ESİN, Emel (1968). “Orduğ: Başlangıçtan Selçuklulara Kadar Türk Hakan Şehri”, Ankara Üniversitesi, DTCF Tarih Bölümü, Tarih Araştırmaları Dergisi, Ankara

ERGEN, Cafer-BÖKE, Veli (2006). Kaçak Yapı, Seçkin yayınevi, Ankara

GİRİTLİOĞLU, P. Pınar-ÖZDEN, Kardelen (2020). “Kentsel Adalet Ekseninde İmar Afları: ‘İmar Barışı’ Üzerine Bir Değerlendirme”, On İki Levha Yayınları, Prof. Dr. Necla Giritlioğlu’na Armağan

GİYİK, Abdulbaki (2018). “İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu” Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.134

GÖZLER, Kemal- KAPLAN, Gürsel (2012). İdare Hukuku Dersleri, Ekin Yayın Dağıtım, Bursa,

GÜNDAY, Metin (2013). İdare Hukuku, Ankara, Aynı Baskı 10. Baskı

GÜRSELER, İ.Güneş (2008). “İnsan Hakları, Çevre, Anayasa” TBB Dergisi, S. 75

KALABALIK, Halil (2017). İmar Hukuku Dersleri, Seçkin Yayınları, güncellenmiş ve genişletilmiş 8. Baskı, Ankara

KAPLAN, Mahmut (2018). İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu, Seçkin Yayınları, Ankara

157

KASPAROĞLU Muhammet (2019). “Türkiye’de İmar Affı Yasaları ve İmar Barışı” İstanbul Ticaret Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kentsel Sistemler ve Ulaştırma Yönetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul

KELEŞ, Ruşen (1989). “Kıyıların Korunması ve Toplum Yararı”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, S. 44

KELEŞ, Ruşen-MENGİ, Ayşegül (2019). “Hukuksal, Yönetsel ve Siyasi Boyutlarıyla İmar Hukuku” 3. Baskı İmge Kitabevi, Ankara

KÖROĞLU, Ömer (2017). İmar Hukukunda Yapı Kavramı ve Temel Yapı Belgeleri, 1. Baskı, İstanbul,

ÖZEN, Mustafa (2010). “Çevreye Karşı Suçlar” Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.18, S.1

ÖZKAYA ÖZLÜER, Ilgın (2015). “İdari Yaptırımların Özellikleri ve Çevre Kanunu” Ankara Barosu Dergisi, S.1

ÖZKAYA ÖZLÜER, Ilgın (2018). “İmar Barışı Düzenlemesine Hukuki Bir Yaklaşım” İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C.9 S.2

SEMİZ, Yasemin (2016). “Çevre Hakkı Kavramı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Çevre Hakkına Yaklaşımı” Galatasaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul

TEKİN, Murat (2017). “Dünya Tarihi’nde İlk Şehir ve Şehir Devletinin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi” Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, Kış, S.12/2

TERCAN, Binali (2018). “1948’den Bugüne İmar Afları” Mimarlar Odası Mimarlık Dergisi, Yıl: 55, S. 403,

TOMBALOĞLU, Nermin (2014). “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Kamu Yararı” İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.5, S.1

158

YILDIRIM, Ramazan (1990). “İmar Hukukuna Aykırı Yapılar Üzerinde İdarenin Yetki ve Yaptırımları” İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku A.B.D., Yüksek Lisans Tezi, İstanbul

YILDIZ DOĞAN, Aslı Ceren (2012). “Yargı Kararları Işığında Hukuka Uygunluk Bakımından Yapılaşma ve Sonuçları” İstanbul Kültür Üniversitesi S.B.E., Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul

YILDIZ, Ferruh (2018). İmar Bilgisi, 11. Basım, Nobel Yayını, Ankara

YONGALIK, Aynur (2011). “İstisnalar Dar Yorumlanır Kuralı ve Değerlendirilmesi” AÜHFD, C.60, S.1

ZEYREK, İlker (2020). İdare Hukuku Açısından Yapı Denetimi, Seçkin Yayınları, Ankara

GENEL KAYNAKLAR

AKALIN Şükrü Haluk ve diğerleri (2011). Türkçe Sözlük 11. Baskı Ankara Türk Dil Kurumu, Haz: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları; 549

BOZKURT, Fuat (2017). Divan-ü Lugat-it- Türk Kaşgarlı Mahmud (Uyarlama, Düzenleme, Çeviri), Salon Yayınları, ikinci baskı, İstanbul