Türk Anayasa Hukuku

-15%
Türk Anayasa Hukuku
Yayınevi: Yetkin Yayınları
Yazar: Ayhan DÖNER
ISBN: 9786050518030
510,00 TL 600,00 TL

Adet

 
Ayrıntılar
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Ayhan DÖNER
Baskı Tarihi 2024/02
Baskı Sayısı 5
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Sert Kapak (İplik Dikiş)
Sayfa Sayısı 655

Türk Anayasa Hukuku

Prof. Dr. Ayhan DÖNER


2024/02


Türk Anayasa Hukuku” adlı çalışmamızın ikinci baskısında çalışma bütünüyle gözden geçirilmiş olup hata ve eksiklikler mümkün olduğu kadar tespit edilmeye ve giderilmeye çalışılmıştır.


İÇİNDEKİLER
ÜÇÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ.............................................................................7
İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ..................................................................................9
BİRİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ............................................................................. 11
BİRİNCİ BÖLÜM
TÜRK ANAYASAL GELİŞMELERİ
I. OSMANLI DÖNEMİ ANAYASAL GELİŞMELERİ................... 37
A. SENED-İ İTTİFAK................................................................... 37
1. Sened-i İttifakın Hükümleri................................................... 39
a) Merkezin Lehine Olan Hükümler ..................................... 39
b) Ayanların Lehine Olan Hükümler..................................... 40
c) Genel Olarak Halkın Lehine Olan Hükümler.................. 40
2. Sened-i İttifakın Niteliği ve Önemi ....................................... 40
3. Sened-i İttifakın Uygulanması............................................... 41
B. TANZİMAT FERMANI ........................................................... 41
1. Tanzimat Fermanının Hükümleri........................................... 42
a) Devlet İktidarının Kullanımı ve Sınırlanmasına
İlişkin İlke ve Kurallar........................................................ 42
b) Temel Hak ve Hürriyetlere İlişkin İlke ve
Kurallar................................................................................. 43
2. Tanzimat Fermanının Niteliği ve Önemi............................... 44
C. ISLAHAT FERMANI............................................................... 45
D. BİRİNCİ MEŞRUTİYET DÖNEMİ VE 1876
KANUN-U ESASİ .................................................................... 47
1. Hazırlanışı ve Niteliği ......................................................... 48
14 İçindekiler
2. Kanun-u Esasinin Kurduğu Anayasal Düzen...................... 48
a) Temel İlkeler........................................................................ 48
b) Temel Hak ve Hürriyetler................................................... 49
c) Devletin Temel Organları................................................... 49
E. İKİNCİ MEŞRUTİYET DÖNEMİ: 1909
DEĞİŞİKLİKLERİ ................................................................... 53
1. Temel Hak ve Hürriyetlere İlişkin Değişiklikler................. 54
2. Yasama Organına İlişkin Değişiklikler............................... 55
3. Yürütme Organına İlişkin Değişiklikler.............................. 55
II. CUMHURİYET DÖNEMİ ANAYASAL GELİŞMELERİ.......... 56
A. 1921 ANAYASASI (1921 TEŞKİLAT-I ESASİYE
KANUNU) ................................................................................ 56
1. 1921 Anayasasını Hazırlayan Tarihsel ve Anayasal
Gelişmeler............................................................................. 56
2. 1921 Anayasasının Hazırlanması........................................... 58
3. 1921 Anayasası’nın Özellikleri ............................................. 59
4. Saltanatın Kaldırılması ve Cumhuriyetin İlanı ...................... 61
5. Halifeliğin Kaldırılması ......................................................... 62
B. 1924 ANAYASASI (1924 TEŞKİLAT-I ESASİYE
KANUNU) ................................................................................ 63
1. 1924 Anayasasının Genel Esasları......................................... 64
2. Devletin Temel Organları ...................................................... 64
a) Yasama Organı .................................................................... 64
b) Yürütme Organı................................................................... 65
c) Yargı Organı......................................................................... 67
3. 1924 Anayasasının Öngördüğü Hükümet Sistemi................. 68
4. 1924 Anayasasında Temel Hak ve Özgürlükler .................... 69
5. Anayasanın Üstünlüğü ve Katılığı......................................... 71
6. 1924 Anayasasının Uygulanması........................................... 71
C. 1961 ANAYASASI................................................................... 73
1. 1960 Darbesi ve 1961 Anayasasının Hazırlanışı ................... 73
İçindekiler 15
2. 1961 Anayasanın Temel Özellikleri ve Bağlayıcılığı........... 74
3. 1961 Anayasasının Genel Esasları......................................... 75
4. Temel Hak ve Hürriyetler...................................................... 76
5. Devletin Temel Organları ...................................................... 76
a) Yasama Organı .................................................................... 76
b) Yürütme Organı................................................................... 77
c) Yargı Organı......................................................................... 78
6. 1971-1973 Anayasa Değişiklikleri ........................................ 79
a) Yürütmenin Güçlendirilmesine Yönelik
Değişiklikler......................................................................... 79
b) Temel Hak ve Hürriyetlere Yönelik
Değişiklikler......................................................................... 80
c) Yargı Organına Yönelik Değişiklikler ............................. 80
D. 1982 ANAYASASININ YAPIM SÜRECİ VE TEMEL
ÖZELLİKLERİ ......................................................................... 81
1. 1982 Anayasasının Hazırlanışı ve Kabulü ......................... 81
2. 1982 Anayasasının Temel Özellikleri................................ 82
İKİNCİ BÖLÜM
DEVLETİN TEMEL NİTELİKLERİ
I. CUMHURİYETÇİLİK İLKESİ ..................................................... 88
II. ÜNİTER DEVLET İLKESİ ............................................................ 90
A. GENEL OLARAK DEVLETİN YÜRÜTME ORGANI
VE İDARİ YAPISI.................................................................... 93
B. DEVLETİN ÜNİTER YAPISI VE ANAYASANIN 3.
MADDESİ................................................................................. 93
1. Ülkenin Bölünmez Bütünlüğü İlkesi.................................. 94
2. Milletin Bölünmez Bütünlüğü İlkesi.................................. 95
III. İNSAN HAKLARINA SAYGILI DEVLET................................... 96
A. İNSAN HAKLARINA SAYGILI DEVLETİN
GEREKLERİ............................................................................. 96
1. Tanıma ............................................................................... 97
16 İçindekiler
2. Uygulanmasını Sağlama .................................................... 97
3. Koruma............................................................................... 98
4. Tazmin Etme ...................................................................... 98
B. İNSAN HAKLARINA SAYGILI DEVLET
HUSUSUNDA BAZI TARTIŞMALAR................................... 99
1. İnsan Haklarına Dayalı-İnsan Haklarına Saygılı
Tartışması........................................................................... 99
2. Toplumun Huzuru, Milli Dayanışma ve Adalet
Anlayışı-İnsan Haklarına Saygı İlişkisine Yönelik
Tartışma ........................................................................... 100
IV. ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNE BAĞLI DEVLET............... 101
V. BAŞLANGIÇTA BELİRTİLEN TEMEL İLKELERE
DAYALI DEVLET......................................................................... 104
VI. DEMOKRATİK DEVLET............................................................ 108
VII. LAİK DEVLET .............................................................................. 115
A. DİN HÜRRİYETİ ................................................................... 117
1. İnanç Hürriyeti .................................................................. 117
2. İbadet Hürriyeti ................................................................. 119
B. DİN VE DEVLET İŞLERİNİN AYRILIĞI............................ 121
1. Din ve Devlet Kurumlarının Birbirinden Ayrılığı............. 122
a) Genel Olarak ......................................................................122
b) Anayasa Mahkemesinin Kararlarında Din ve
Devlet İşlerinin Ayrılığı....................................................123
2. Devletin Bütün Dinler Karşısında Tarafsızlığı.................. 124
a) Devletin Resmi Bir Dini Olmamalıdır............................125
b) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi.............................127
3. Devletin Hukuki Düzeninin Din Kurallarına
Dayanmaması.................................................................... 130
VIII. SOSYAL DEVLET......................................................................... 132
A. GENEL OLARAK .................................................................. 132
B. SOSYAL DEVLETİN HÜRRİYET ANLAYIŞI.................... 134
İçindekiler 17
C. SOSYAL DEVLET KAVRAMININ
ANAYASALARDA DÜZENLENİŞİ..................................... 135
D. SOSYAL DEVLETİ GERÇEKLEŞTİRMEYE
YÖNELİK HUKUKİ USULLER............................................ 136
1. Herkese İnsan Onuruna Yaraşır Asgari Bir Hayat
Seviyesi Sağlamak .............................................................. 137
a) Genel Olarak ......................................................................137
b) Sosyal Haklar.....................................................................138
c) Sosyal Hakların Sınırı.......................................................142
2. Gelir ve Servet Eşitsizliklerinin Azaltılmasına
Yönelik Tedbirler................................................................ 143
a) Vergilendirme ....................................................................144
b) Kamulaştırma .....................................................................144
c) Devletleştirme ....................................................................145
d) Planlama..............................................................................146
3. Sosyal Devlet, Fırsat Eşitliği ve Özel Olarak
Korunması Gereken Kişiler ................................................ 147
IX. HUKUK DEVLETİ........................................................................ 149
A. GENEL OLARAK .................................................................. 149
B. HUKUK DEVLETİNİN ŞARTLARI (GEREKLERİ) ........... 152
1. Devletin Hukuka Bağlılığı İlkesi ......................................... 152
a) Yasama Organının Hukuka Bağlılığı ve
Yargısal Denetimi..............................................................153
b) Yürütme Organının ve Onun Uzantısı İdarenin
Hukuka Bağlılığı ve Yargısal Denetimi .........................154
c) Yargı Organının Hukuka Bağlılığı ve Yargısal
Denetimi..............................................................................158
d) Yargının Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı ............................159
3. Hukuki Güvenlik İlkesi ..................................................... 160
a) Hukuki Belirlilik................................................................160
b) Hukuki İstikrar ve Öngörülebilirlik ................................162
18 İçindekiler
c) Geçmişe Etki Yasağı ve Kazanılmış Haklara
Saygı....................................................................................163
d) İdarenin Mali Sorumluluğu..............................................165
e) Temel Hak ve Hürriyetler Tanınması ve
Güvence Altına Alınması.................................................165
X. EŞİTLİK İLKESİ........................................................................... 169
A. EŞİTLİK İLKESİNİN MUHATABI....................................... 170
B. MUTLAK VE NİSPİ EŞİTLİK............................................... 170
C. POZİTİF AYRIMCILIK ......................................................... 173
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER
I. TEMEL KAVRAMLAR................................................................ 175
A. HAK VE HÜRRİYET (ÖZGÜRLÜK)
KAVRAMLARI...................................................................... 175
1. Hürriyet (Özgürlük)........................................................... 176
2. Hak .................................................................................... 177
3. Hak ve Özgürlük Arasındaki Farklar ................................ 179
B. DİĞER KAVRAMLAR.......................................................... 180
1. İnsan Hakları ..................................................................... 180
2. Kamu Hürriyetleri ............................................................. 180
3. Temel Hak ve Hürriyetler (Temel Haklar)........................ 181
4. Anayasal Haklar................................................................ 181
II. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN
SINIFLANDIRILMASI................................................................. 181
A. JELLİNEK’İN SINIFLANDIRMASI..................................... 182
1. Negatif Statü Hakları......................................................... 182
2. Pozitif Statü Hakları.......................................................... 182
3. Aktif Statü Hakları ............................................................ 183
B. TARİHİ GELİŞİM SÜRECİ AÇISINDAN
SINIFLANDIRMA ................................................................. 184
İçindekiler 19
1. Birinci Kuşak Haklar......................................................... 184
2. İkinci Kuşak Haklar........................................................... 184
3. Üçüncü Kuşak Haklar ....................................................... 185
C. 1982 ANAYASASININ TEMEL HAK VE
HÜRRİYETLERİ SINIFLANDIRMASI................................ 185
1. Kişinin Hakları ve Ödevleri .............................................. 186
2. Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler ........................... 187
3. Siyasi Haklar ve Ödevler................................................... 189
III. 1982 ANAYASASININ TEMEL HAK VE
HÜRRİYETLERE YAKLAŞIMI................................................. 189
A. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN NİTELİĞİ
KONUSUNDAKİ YAKLAŞIMI............................................ 190
1. 1982 Anayasasının Temel Hak ve Hürriyet Anlayışı........ 190
2. 1982 Anayasasında Hak-Ödev İlişkisi .............................. 191
B. İNSAN HAKLARINA DAYALI-İNSAN
HAKLARINA SAYGILI ........................................................ 192
C. TOPLUMUN HUZURU, MİLLİ DAYANIŞMA VE
ADALET ANLAYIŞI İÇİNDE İBARESİ İLE İNSAN
HAKLARINA SAYGILI DEVLET ARASINDAKİ
İLİŞKİ ..................................................................................... 192
D. 1982 ANAYASASINDA HÜRRİYET-OTORİTE
DENGESİ................................................................................ 193
IV. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN
SINIRLANDIRILMASI................................................................. 194
A. OLAĞAN DÖNEMLERDE TEMEL HAK VE
HÜRRİYETLERİN SINIRLANDIRILMASI......................... 195
1. Sınırlama Kanunla Olmalıdır ............................................ 196
2. Sınırlama Anayasanın İlgili Maddesinde Belirtilen
Sebeplere Dayanmalıdır .................................................... 197
3. Sınırlama Anayasanın Sözüne ve Ruhuna Uygun
Olmalıdır ........................................................................... 198
4. Sınırlama Demokratik Toplum Düzeninin
Gereklerine Aykırı Olmamalıdır ....................................... 199
20 İçindekiler
5. Sınırlama Laik Cumhuriyetin Gereklerine Aykırı
Olmamalıdır ...................................................................... 200
6. Sınırlama Temel Hak ve Hürriyetlerin Özüne
Dokunmamalıdır................................................................ 200
7. Sınırlama Ölçülülük İlkesine Uygun Olmalıdır ................ 201
B. OLAĞANÜSTÜ HAL DÖNEMLERİNDE TEMEL
HAK VE HÜRRİYETLERİN SINIRLANDIRILMASI:
TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN
KULLANILMASININ DURDURULMASI........................... 202
1. Savaş, Seferberlik veya Olağanüstü Hallerden Biri
Var Olmalıdır .................................................................... 204
2. Milletlerarası Hukuktan Doğan Yükümlülükler
İhlal Edilmemelidir............................................................ 205
3. Ölçülülük İlkesine Uygun Hareket Edilmelidir................. 206
4. 15. Maddenin 2. Fıkrasında Düzenlenen Hak ve
İlkelerden Oluşan Çekirdek Alana Dokunmamalıdır........ 207
C. YABANCILARIN TEMEL HAK VE
HÜRRİYETLERİNİN SINIRLANMASI ............................... 208
V. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN KÖTÜYE
KULLANILMAMASI.................................................................... 209
VI. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN ÖZNELERİ.................. 213
A. HERKES ................................................................................. 214
B. VATANDAŞLAR................................................................... 216
C. BELLİ KATEGORİLER......................................................... 218
D. YABANCILAR....................................................................... 218
VII. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN KORUNMASI.............. 219
A. ULUSAL ALANDA KORUMA............................................. 219
1. Yargı Dışı Yollar ................................................................. 220
a) Siyasi Başvuru Yolları......................................................220
b) İdari Başvuru Yolları ........................................................222
c) Bağımsız Kurumlara Başvuru Yolları ............................225
2. Yargısal Başvuru Yolları ..................................................... 232
B. ULUSLARARASI ALANDA KORUMA .............................. 234
İçindekiler 21
1. Birleşmiş Milletler Düzeyinde İnsan Haklarının
Korunması........................................................................... 235
2. Avrupa Konseyi Düzeyinde İnsan Haklarının
Korunması........................................................................... 236
a) Sözleşmenin Kapsamı ve İçeriği.....................................237
b) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Birimleri ............237
c) Mahkemeye Başvuru Usulleri .........................................239
d) Bireysel Başvuruların İncelenmesi .................................240
e) Büyük Daireye İtiraz.........................................................242
f) AİHM Kararları ve Yargılamanın Yenilenmesi............242
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
SİYASİ PARTİLER
I. GENEL OLARAK.......................................................................... 245
II. SİYASİ PARTİNİN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ.................... 247
III. SİYASİ PARTİLERİN KURULMASI VE PARTİ
ÜYELİĞİ ...................................................................................... 248
A. SİYASİ PARTİLERİN KURULMASI...................................... 248
B. SİYASİ PARTİ ÜYELİĞİ ......................................................... 249
IV. SİYASİ PARTİLERİN HUKUKİ NİTELİĞİ.............................. 251
V. TÜRK HUKUKUNDA SİYASİ PARTİLERİN
FİNANSMANI VE MALİ DENETİMİ........................................ 252
A. GENEL OLARAK .................................................................. 252
B. TÜRK HUKUKUNDA SİYASİ PARTİLERİN GELİR
KAYNAKLARI ...................................................................... 253
1. Devlet Yardımı .................................................................... 254
2. Bağışlar................................................................................ 255
C. SİYASİ PARTİLERİN MALİ DENETİMİ ............................ 256
1. Denetim Yetkisi ve Usulü.................................................... 256
2. Mali Denetim Sonucu Verilebilecek Müeyyideler .............. 257
22 İçindekiler
VI. SİYASİ PARTİLERE İLİŞKİN YASAKLAR................................ 258
A. SİYASİ PARTİLERİN AMAÇLARI VE
FAALİYETLERİNE İLİŞKİN YASAKLAR ......................... 260
B. SİYASİ PARTİLERİN ÖRGÜTLENMELERİNE
İLİŞKİN YASAKLAR............................................................ 262
VII. SİYASİ PARTİLERE YÖNELİK YAPTIRIMLAR................... 263
A. SİYASİ PARTİLERİN KAPATILMASI................................ 263
1. Siyasi Partilerin Kapatılma Sebepleri................................ 263
a) Siyasi Partinin Tüzük ve Programının
Anayasanın 68/4. Maddesine Aykırı Olması.................264
b) Siyasi Partinin Anayasanın 68/4. Maddesinde
Belirtilen Eylemlerin Odağı Haline Gelmesi.................265
2. Siyasi Parti Kapatma Davalarında Usul............................... 268
a) Kapatma Davası Açılması...................................................268
b) Kapatma Davasında Yargılama Usulü..............................269
3. Kapatmanın Sonuçları.......................................................... 270
B. DEVLET YARDIMINDAN KISMEN VEYA
TAMAMEN YOKSUN BIRAKILMA ................................... 271
C. SİYASİ PARTİLERE İHTAR ................................................ 272
BEŞİNCİ BÖLÜM
YASAMA ORGANI: TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
I. DEVLETİN TEMEL TEŞKİLAT YAPISI:
CUMHURİYETİN TEMEL ORGANLARI ................................ 275
A. YASAMA ORGANI............................................................... 275
B. YÜRÜTME ORGANI............................................................. 276
C. YARGI ORGANI.................................................................... 276
II. YASAMA ORGANI: TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ ...................................................................................... 277
A. TBMM’NİN YAPISI VE KURULUŞU ................................. 277
1. TBMM’nin Yapısı............................................................. 277
2. Milletvekili Sayısı ............................................................. 277
İçindekiler 23
B. MİLLETVEKİLLERİNİN SEÇİMİ........................................ 278
1. Seçimlerin Başlangıcı........................................................ 278
a) Genel Seçimler...................................................................278
b) Ara Seçimler.......................................................................282
2. Seçimlerin Ertelenmesi (Geriye Bırakılması) ................... 284
3. 1982 Anayasasının Seçimlere İlişkin Temel İlkeleri......... 285
a) Demokratik Seçim İlkeleri ...............................................285
b) Temsilde Adalet ve Yönetimde İstikrar İlkeleri............295
c) Seçim Kanunlarında Yapılan Değişikliklerin
Bir Yıl İçinde Yapılacak Seçimlerde
Uygulanmaması İlkesi ......................................................297
4. Milletvekili Seçilme Yeterliliği ........................................... 298
a) Türk Vatandaşı Olmak......................................................299
b) 18 Yaşını Doldurmuş Olmak ...........................................300
c) En Az İlkokul Mezunu Olmak.........................................301
d) Kısıtlı Olmamak.................................................................301
e) Askerlikle İlişiği Olmamak..............................................302
f) Kamu Hizmetlerinden Yasaklı Olmamak ......................302
g) Taksirli Suçlar Hariç Toplam Bir Yıl veya Daha
Fazla Hapis ile Ağır Hapis Cezasına Hüküm
Giymemiş Olmak...............................................................303
h) Anayasanın 76. Maddesinde Sayılan Belirli
Suçlardan Hüküm Giymemiş Olmak..............................304
5. Memnu (Yasaklanmış) Hakların İadesi Meselesi................ 304
6. Seçimlerde Adaylık ............................................................. 306
a) Bağımsız Adaylık..............................................................307
b) Siyasi Parti Adaylığı .........................................................308
c) Kamu Görevlilerinin Seçimlerde Adaylığı ....................312
d) Kamu Görevlilerinin Seçimden Sonra Göreve
Dönmesi..............................................................................315
24 İçindekiler
7. Adayların İncelenmesi ve Adaylara Karşı İtiraz.................. 316
a) Resen İnceleme..................................................................316
b) İtiraz Üzerine İnceleme.....................................................317
8. Siyasi Partilerin Seçime Katılabilme ve Aday
Gösterebilme Şartları .......................................................... 317
9. Seçim Çevreleri ................................................................... 319
10. Milletvekili Seçim Sistemi.................................................. 320
a) Genel Olarak Seçim Sistemleri........................................320
b) Türk Milletvekili Seçim Sistemi .....................................323
10. Milletvekili Seçilenlere Seçildiklerine Dair Tutanak
verilmesi ............................................................................. 331
11. Seçimlere İtiraz ve İtiraz Neticesinde Seçimin
veya Tutanağın İptali .......................................................... 332
C. TBMM ÜYELERİNİN HUKUKİ STATÜSÜ........................ 333
1. Milletvekilliği Sıfatının Kazanılması ................................ 333
2. Milletin Temsili................................................................. 335
3. Milletvekili Andı ve Milletvekillerinin Andiçmesi........... 336
4. Milletvekilliği ile Bağdaşmayan İşler ............................... 338
5. Parlamenter Muafiyetler.................................................... 340
a) Yasama Sorumsuzluğu .....................................................341
b) Yasama Dokunulmazlığı ..................................................346
6. Milletvekilliğinin Sona Ermesi ......................................... 360
a) Üyeliğin Düşmesi Sebebiyle Sona Erme Halleri ..........360
b) Diğer Sona Erme Halleri ..................................................365
7. Milletvekillerinin Mali Statüsü ......................................... 368
ALTINCI BÖLÜM
TBMM’NİN TEŞKİLAT YAPISI VE ÇALIŞMA DÜZENİ
I. İÇTÜZÜK ...................................................................................... 369
İçindekiler 25
II. TBMM’NİN TEŞKİLAT YAPISI (İÇ YAPISI)........................... 372
A. BAŞKANLIK DİVANI........................................................... 372
1. Başkanlık Divanının Kuruluşu............................................. 372
2. Meclis Başkanı..................................................................... 373
B. SİYASİ PARTİ GRUPLARI................................................... 375
C. DANIŞMA KURULU............................................................. 377
D. MECLİS KOMİSYONLARI................................................... 378
1. Daimi Komisyonlar ............................................................. 379
2. Geçici Komisyonlar............................................................. 381
III. TBMM’NİN ÇALIŞMA DÜZENİ................................................. 381
A. TBMM’NİN TOPLANMASI VE TATİLİ ............................. 381
1. Yasama Dönemi ................................................................ 382
2. Yasama Yılı....................................................................... 382
3. Birleşim............................................................................. 382
4. Oturum .............................................................................. 382
5. Toplanma........................................................................... 383
6. Tatil ................................................................................... 383
7. Ara Verme......................................................................... 383
8. Tatilde veya Ara Vermede Toplantı (Olağanüstü
Toplantı)............................................................................ 383
B. TBMM’NİN TOPLANTI VE KARAR YETER
SAYISI.................................................................................... 384
1. Toplantı Yeter Sayısı......................................................... 384
2. Karar Yeter Sayısı ............................................................. 385
C. TBMM’NİN OYLAMA USULLERİ...................................... 387
1. İşaretle Oylama ................................................................. 387
2. Açık Oylama ..................................................................... 388
3. Gizli Oylama ..................................................................... 388
D. MECLİS GÖRÜŞMELERİ..................................................... 388
26 İçindekiler
YEDİNCİ BÖLÜM
TBMM’NİN GÖREV VE YETKİLERİ
I. KANUN KOYMAK........................................................................ 394
A. KANUNLARIN TEKLİFİ ...................................................... 394
B. KANUN TEKLİFLERİNİN GÖRÜŞÜLMESİ....................... 396
C. KANUNLARIN YAYIMI VE
CUMHURBAŞKANININ GERİ GÖNDERME
YETKİSİ ................................................................................. 399
D. KANUNLARIN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ ........................... 401
II. HÜKÜMETİ DENETLEMEK: TBMM’NİN BİLGİ
EDİNME VE DENETİM YETKİSİ VE ARAÇLARI ................. 401
A. YAZILI SORU........................................................................ 402
B. GENEL GÖRÜŞME ............................................................... 404
C. MECLİS ARAŞTIRMASI ...................................................... 405
D. MECLİS SORUŞTURMASI .................................................. 407
III. BÜTÇE VE KESİN HESAP KANUN TEKLİFLERİNİ
GÖRÜŞMEK VE KABUL ETMEK ............................................. 413
A. BÜTÇE KANUNU.................................................................. 413
B. KESİN HESAP KANUNU ..................................................... 417
IV. PARA BASILMASINA KARAR VERMEK................................ 418
V. SAVAŞ İLANINA KARAR VERMEK......................................... 418
VI. MİLLETLERARASI ANDLAŞMALARIN
ONAYLANMASINI UYGUN BULMAK..................................... 420
A. MİLLETLERARASI ANDLAŞMALARIN
ONAYLANMASININ UYGUN BULUNMASI.................... 421
B. MİLLETLERARASI ANDLAŞMALARIN
ONAYLANMASI, YAYIMI VE YÜRÜRLÜĞÜ .................. 423
C. MİLLETLERARASI ANLAŞMALARIN TÜRK
HUKUKUNDAKİ HİYERARŞİK YERİ ............................... 424
D. MİLLETLERARASI ANDLAŞMALARIN
YARGISAL DENETİMİ......................................................... 426
İçindekiler 27
VII. GENEL VE ÖZEL AF İLANINA KARAR VERMEK ............... 427
VIII. TBMM’NİN DİĞER GÖREV VE YETKİLERİ.......................... 430
SEKİZİNCİ BÖLÜM
YÜRÜTME ORGANI VE HÜKÜMET SİSTEMLERİ
I. YÜRÜTME ORGANI.................................................................... 433
A. MONİST (TEKÇİ) YÜRÜTME.............................................. 433
B. DÜALİST (İKİCİ) YÜRÜTME.............................................. 434
II. HÜKÜMET SİSTEMLERİ ........................................................... 434
A. PARLAMENTER SİSTEM .................................................... 436
B. BAŞKANLIK SİSTEMİ ......................................................... 436
C. YARI-BAŞKANLIK SİSTEMİ .............................................. 441
D. 2017 ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ SONRASI TÜRK
HÜKÜMET SİSTEMİ ............................................................ 442
DOKUZUNCU BÖLÜM
YÜRÜTME ORGANI: CUMHURBAŞKANI
I. CUMHURBAŞKANININ SEÇİMİ............................................... 445
A. GENEL OLARAK .................................................................. 445
B. SEÇİMLERİN BAŞLANGICI................................................ 446
1. TBMM ve Cumhurbaşkanının Seçim Döneminin
Sona Ermesi....................................................................... 446
2. TBMM’nin Erken Seçim Kararı Alması........................... 447
3. TBMM Seçimlerinin Cumhurbaşkanınca
Yenilenmesi (Fesih) .......................................................... 447
4. Cumhurbaşkanlığı Makamının Boşalması ........................ 448
C. CUMHURBAŞKANI SEÇİLEBİLME YETERLİLİĞİ ......... 448
D. ADAY GÖSTERİLME ........................................................... 449
E. ADAYLARIN İNCELENMESİ VE ADAYLARA
KARŞI İTİRAZ....................................................................... 450
F. CUMHURBAŞKANININ SEÇİM USULÜ ........................... 450
28 İçindekiler
G. CUMHURBAŞKANININ GÖREV SÜRESİ VE İKİ
DEFADAN FAZLA SEÇİLME YASAĞI.............................. 452
II. CUMHURBAŞKANLIĞI SIFATININ KAZANILMASI
VE GÖREVE BAŞLAMA.............................................................. 453
III. CUMHURBAŞKANININ TARAFSIZLIĞI VE
PARTİSİYLE İLİŞKİSİ ................................................................ 454
IV. CUMHURBAŞKANININ GÖREVİNİN SONA ERMESİ......... 456
A. BEŞ YILLIK GÖREV SÜRESİNİN DOLMASI.................... 456
B. CUMHURBAŞKANI VEYA TBMM TARAFINDAN
SEÇİMLERİN YENİLENMESİNE KARAR
VERİLMESİ............................................................................ 457
C. CUMHURBAŞKANLIĞI MAKAMININ
BOŞALMASI.......................................................................... 457
1. Cumhurbaşkanını Ölümü .................................................. 458
2. Cumhurbaşkanının Çekilmesi (İstifası)............................. 458
3. Cumhurbaşkanının Sağlığının Bozulması ......................... 458
4. Cumhurbaşkanının Yüce Divanda Seçilmeye Engel
Bir Suçtan Mahkum Olması.............................................. 460
V. CUMHURBAŞKANININ GÖREV VE YETKİLERİ................. 460
A. DEVLET BAŞKANLIĞI SIFATINDAN
KAYNAKLANAN TEMEL GÖREV VE YETKİLERİ........ 461
1. Devleti ve Türk Milletinin Birliğini Temsil ...................... 461
2. Anayasanın Uygulanmasını, Devlet Organlarının
Düzenli ve Uyumlu Çalışmasını Temin Etme................... 462
B. HÜKÜMET BAŞKANLIĞI (YÜRÜTME ORGANI)
SIFATINDAN KAYNAKLANAN TEMEL GÖREV
VE YETKİSİ: ÜLKENİN GENEL SİYASETİNİ
BELİRLEYEREK İCRA ETMEK (HÜKÜMET
ETMEK).................................................................................. 462
C. CUMHURBAŞKANININ DİĞER GÖREV VE
YETKİLERİ............................................................................ 463
VI. CUMHURBAŞKANININ SORUMLULUĞU.............................. 465
A. SİYASİ SORUMLULUK ....................................................... 465
B. CEZAİ SORUMLULUK......................................................... 467
İçindekiler 29
C. HUKUKİ SORUMLULUK..................................................... 469
1. Göreviyle İlgili Hukuki Sorumluluğu ............................... 470
2. Kişisel Eylem ve İşlemleriyle İlgili Hukuki
Sorumluluğu...................................................................... 470
VII. CUMHURBAŞKANINA VEKALET ........................................... 471
VIII. CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARI VE
BAKANLAR ................................................................................... 472
A. CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARI VE
BAKANLARIN ATANMA VE GÖREVE
BAŞLAMA USULÜ ............................................................... 472
B. CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARI VE
BAKANLARIN GÖREV VE YETKİLERİ............................ 473
C. CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARI VE
BAKANLARIN SORUMLULUKLARI................................. 474
1. Siyasi Sorumluluk ............................................................. 475
2. Cezai Sorumluluk.............................................................. 476
a) Göreviyle İlgili Suçları Sebebiyle Cezai
Sorumlulukları ...................................................................476
b) Kişisel Suçları Sebebiyle Cezai Sorumlulukları ...........477
3. Hukuki Sorumluluk........................................................... 477
a) Göreviyle İlgili Hukuki Sorumlulukları.........................478
b) Kişisel Eylem ve İşlemleriyle İlgili Hukuki
Sorumlulukları ...................................................................478
D. CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARI VE
BAKANLARIN GÖREVLERİNİN SONA ERMESİ ............ 479
ONUNCU BÖLÜM
YÜRÜTME ORGANININ DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERİ
I. GENEL OLARAK.......................................................................... 481
II. CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMELERİ......................... 481
A. OLAĞAN CUMHURBAŞKANLIĞI
KARARNAMELERİ ................................................................. 481
1. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Yetki ........................ 478
30 İçindekiler
2. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Konusu ..................... 482
a) Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle Düzenleme
Yapılamayacak Konular...................................................483
b) Münhasıran Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle
Düzenlenebilecek Konular: Mahfuz Alan......................486
c) Kanunla veya Cumhurbaşkanlığı
Kararnamesiyle Düzenlenebilecek Konular:
Ortak Alan ..........................................................................488
3. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Şekil ve Usul............ 488
4. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Türk Normlar
Hiyerarşisindeki Yeri.......................................................... 488
5. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Yargısal
Denetimi ............................................................................. 490
B. OLAĞANÜSTÜ HAL CUMHURBAŞKANLIĞI
KARARNAMELERİ .............................................................. 491
1. Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı
Kararnamelerinde Yetki..................................................... 492
2. Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı
Kararnamelerinde Şekil ve Usul ........................................ 492
3. Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı
Kararnamelerinde Konu..................................................... 495
4. Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı
Kararnamelerinin Denetimi ............................................... 498
a) Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı
Kararnamelerinin Yargısal Denetimi..............................499
b) Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı
Kararnamelerinin Siyasi Denetimi..................................501
5. TBMM Tarafından Onaylanan Olağanüstü Hal
Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Anayasa
Mahkemesi Tarafından Denetlenmesi ............................... 502
6. Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı
Kararnameleriyle Alakalı Bazı Tartışmalar....................... 504
a) Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı
Kararnameleri le Kanunlarda Değişiklik
Yapılamayacağı Görüşü ...................................................504
İçindekiler 31
b) Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı
Kararnamelerinin Süre Bakımından Sınırlı
Olduğu Görüşü...................................................................506
c) Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı
Kararnamelerinin Yer Bakımından Sınırlı
Olduğu Görüşü...................................................................508
III. YÖNETMELİKLER...................................................................... 510
IV. DİĞER DÜZENLEYİCİ İŞLEMLER.......................................... 511
ON BİRİNCİ BÖLÜM
OLAĞANÜSTÜ HAL YÖNETİM USULÜ
I. GENEL OLARAK.......................................................................... 513
II. OLAĞANÜSTÜ HAL İLANI........................................................ 514
A. OLAĞANÜSTÜ HAL İLAN SEBEPLERİ ............................ 514
B. OLAĞANÜSTÜ HAL İLANINDA YETKİ........................... 515
C. OLAĞANÜSTÜ HAL İLANINDA ŞEKİL VE USUL.......... 515
III. OLAĞANÜSTÜ HAL İLANININ HUKUKİ
SONUÇLARI.................................................................................. 516
A. VATANDAŞLAR İÇİN PARA MAL VE ÇALIŞMA
YÜKÜMLÜLÜKLERİ GETİRİLEBİLİR.............................. 516
B. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER KISMEN VEYA
TAMAMEN DURDURULABİLİR........................................ 517
C. OLAĞANÜSTÜ HAL CUMHURBAŞKANLIĞI
KARARNAMESİ ÇIKARILABİLİR ..................................... 518
D. OLAĞANÜSTÜ HALE ÖZEL YÖNETİM USULÜ
UYGULANIR ......................................................................... 518
IV. OLAĞANÜSTÜ HALİN SONA ERMESİ.................................... 519
V. OLAĞANÜSTÜ HAL YÖNETİMİNİN YARGISAL
DENETİMİ ..................................................................................... 520
A. OLAĞANÜSTÜ HAL İLANI İŞLEMİNİN
YARGISAL DENETİMİ......................................................... 520
1. Olağanüstü Hal İlanına Dair Cumhurbaşkanı
Kararının Yargısal Denetimi.............................................. 521
32 İçindekiler
2. Cumhurbaşkanının Olağanüstü Hal İlanına İlişkin
Kararının Onaylanmasına Dair TBMM Kararının
Yargısal Denetimi.............................................................. 521
B. OLAĞANÜSTÜ HAL YETKİLERİNİ KULLANAN
MAKAMLARIN YAPTIKLARI İDARİ İŞLEMLER
ÜZERİNDEKİ YARGISAL DENETİM................................. 522
ON İKİNCİ BÖLÜM
YARGI ORGANI
I. YARGI FONKSİYONU................................................................. 523
II. YARGIYA İLİŞKİN TEMEL ANAYASAL İLKELER.............. 525
A. KANUNİ HAKİM İLKESİ..................................................... 526
B. YARGININ TARAFSIZLIĞI VE BAĞIMSIZLIĞI
İLKESİ .................................................................................... 528
1. Genel Olarak ..................................................................... 528
2. Hakimlerin (Mahkemelerin) Tarafsızlığı İlkesi................. 528
3. Hakimlerin (Mahkemelerin) Bağımsızlığı İlkesi............... 529
a) Yasama Organına Karşı Bağımsızlık..............................529
b) Yürütme Organına Karşı Bağımsızlık ............................529
c) Yargı Organına Karşı Bağımsızlık..................................530
d) Çevreye Karşı Bağımsızlık ..............................................530
C. HAKİMLİK TEMİNATI......................................................... 531
III. HÂKİMLER VE SAVCILAR KURULU ..................................... 535
A. HÂKİMLER VE SAVCILAR KURULUNUN
KURULUŞU ........................................................................... 536
B. HÂKİMLER VE SAVCILAR KURULUNUN GÖREV
VE YETKİLERİ...................................................................... 539
C. HÂKİMLER VE SAVCILAR KURULU
KARARLARININ YARGISAL DENETİMİ ......................... 540
IV. TÜRK YARGI TEŞKİLATI VE YÜKSEK
MAHKEMELER............................................................................ 540
A. ANAYASA MAHKEMESİ .................................................... 541
İçindekiler 33
B. YARGITAY ............................................................................ 542
C. DANIŞTAY............................................................................. 543
D. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ ............................................. 544
E. SAYIŞTAY ............................................................................. 545
ON ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ANAYASA MAHKEMESİ
I. GENEL OLARAK.......................................................................... 549
II. ANAYASA MAHKEMESİNİN KURULUŞU.............................. 550
III. ANAYASA MAHKEMESİNİN GÖREV VE
YETKİLERİ ................................................................................... 552
IV. ANAYASA MAHKEMESİNİN TEŞKİLATI, ÇALIŞMA
VE YARGILAMA USULÜ............................................................ 554
A. ANAYASA MAHKEMESİNİN TEŞKİLATI........................ 554
1. Genel Kurul....................................................................... 554
2. Bölümler............................................................................ 555
3. Komisyonlar...................................................................... 556
B. ANAYASA MAHKEMESİNİN ÇALIŞMA VE
YARGILAMA USULÜ .......................................................... 556
V. ANAYASAYA UYGUNLUK DENETİM YOLLARI................. 556
A. İPTAL DAVASI (SOYUT NORM DENETİMİ) ................... 557
1. İptal Davası Açma Yetkisi ................................................ 557
2. İptal Davası Açma Süresi.................................................. 558
B. İTİRAZ YOLU (SOMUT NORM DENETİMİ)..................... 560
1. Konusu .............................................................................. 561
2. Şartları ............................................................................... 561
a) Bakılmakta Olan Bir Dava Olmalıdır.............................562
b) Davaya Bakmakta Olan Merci Mahkeme
Niteliğinde Olmalıdır........................................................562
c) İtiraz Konusu Kural Davada Uygulanacak
Kural Olmalıdır..................................................................563
34 İçindekiler
d) Uygulanacak Kural Resen Anayasaya Aykırı
Görülmeli veya Tarafların Aykırılık İddiası
Ciddi Bulunmalıdır............................................................564
3. İşleyiş Usulü ........................................................................ 565
4. İtiraz Yolunda Başvuruya Engel Durumlar ......................... 567
C. BİREYSEL BAŞVURU YOLU.............................................. 569
VI. İPTAL VE İTİRAZ DAVALARINDA ANAYASAYA
UYGUNLUK DENETİMİNİN KAPSAMI .................................. 569
A. ŞEKİL BAKIMINDAN DENETİM........................................ 570
1. Kanunların Şekil Bakımından Denetimi ........................... 570
2. Anayasa Değişikliklerinin Şekil Bakımından
Denetimi............................................................................ 571
3. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ve TBMM
İçtüzüğünün Şekil Bakımından Denetimi ......................... 571
B. ESAS BAKIMINDAN DENETİM ......................................... 571
1. Sebep Unsuru Bakımından................................................ 572
2. Amaç Unsuru Bakımından ................................................ 572
3. Konu Unsuru Bakımından................................................. 573
VII. İPTAL VE İTİRAZ DAVALARI SONUCU VERİLEN
KARARLAR .................................................................................. 576
A. KARAR TÜRLERİ: İPTAL-RET KARARLARI................... 576
1. Ret Kararları...................................................................... 576
a) İlk İnceleme Sonucunda Ret Kararları ...........................577
b) Esas İncelemesi Sonucunda Ret Kararları............................576
c) Ret Kararlarının Etkisi......................................................579
2. İptal Kararları .................................................................... 581
B. KARARLARIN NİTELİKLERİ ............................................. 582
1. Kararların Kesinliği ve Bağlayıcılığı ................................ 582
2. Kararların Gerekçeli Olması ............................................. 584
3. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Gerekçelerinin
Bağlayıcılığı Sorunu.......................................................... 585
İçindekiler 35
4. Anayasa Mahkemesinin Yorumlu Ret Kararlarının
Bağlayıcılığı Sorunu.......................................................... 587
C. KARARLARIN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ............................ 589
1. Kararların Yürürlüğünün Bir Yıl Ertelenmesi................... 590
2. Kararların Geriye Yürümezliği ......................................... 591
VIII. BİREYSEL BAŞVURU YOLU ..................................................... 593
A. BİREYSEL BAŞVURU HAKKININ KONUSU VE
ŞARTLARI ............................................................................. 594
1. Anayasa ve AİHS Kapsamındaki Hak ve
Özgürlüklerden Olmalı..................................................... 594
2. Kamu Gücü Tarafından İhlal Olmalı................................ 597
3. Bireysel Başvuru Hakkına Sahip Olunmalı...................... 599
a) Gerçek Kişiler....................................................................600
b) Tüzel Kişiler.......................................................................601
4. Olağan Kanun Yollarının Tüketilmiş Olmalı................... 602
5. Bireysel Başvuru Süresinde Yapılmalı............................. 608
B. BAŞVURU USULÜ................................................................ 609
1. Başvuru Dilekçesinin Verilebileceği Yerler........................ 609
2. Başvuru Harcı ve Adli Yardım............................................ 610
3. Başvuru Formu (Dilekçesi).................................................. 610
4. Bireysel Başvuruda Temsil.................................................. 611
C. BİREYSEL BAŞVURULARIN İNCELENMESİ.................. 611
1. Kabul Edilebilirlik Bakımından İnceleme ........................... 611
a) Ön İnceleme .......................................................................611
b) Kabul Edilebilirlik İncelemesi.........................................613
2. Esas Bakımından İnceleme.................................................. 616
a) İncelemenin Kapsamı........................................................616
b) İnceleme Usulü ..................................................................619
c) İhtiyati Tedbir Kararı Alma Yetkisi................................619
D. İNCELEME SONUCU VERİLEBİLECEK
KARARLAR........................................................................... 620
36 İçindekiler
1. Hakkın İhlal Edilmediği Kararı........................................ 620
2. İhlal Kararı ....................................................................... 621
a) Genel Olarak.....................................................................621
b) İhlalin Mahkeme Kararından Kaynaklanması
ve Tazminat.......................................................................621
3. Düşme Kararı ................................................................... 623
4. Pilot Karar ........................................................................ 623
E. KARARLARIN TEBLİĞİ VE YAYIMLANMASI ............... 624
F. İÇTİHAT FARKLILIKLARININ GİDERİLMESİ................ 625
G. BAŞVURU HAKKININ KÖTÜYE KULLANILMASI ........ 625
ON DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ
I. TEKLİF SAFHASI......................................................................... 630
II. GÖRÜŞME SAFHASI ................................................................... 631
III. KARAR SAFHASI ......................................................................... 634
IV. ONAY SAFHASI............................................................................ 634
KAYNAKLAR...................................................................................................639

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
Etiketler: Türk Anayasa Hukuku
İlgili Yayınlar

Bilgiler

Müşteri Servisi

Ekstralar

Hesabım

Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.