Türk İş Hukukunda Kısa Çalışma ile Salgın Hastalık Halinde Uygulanan Diğer Hukuki Kurumlar

Türk İş Hukukunda Kısa Çalışma ile Salgın Hastalık Halinde Uygulanan Diğer Hukuki Kurumlar

Yasemin YÜCESOY

2020/06 1. Baskı, 246 Sayfa

ISBN 978-625-708-847-3

Ekonomik dalgalanmalar ve istikrarsızlıkların süreklilik niteliği kazandığı günümüz koşullarının, çalışma yaşamında yarattığı yeni riskler çerçevesinde, işin ve işyerinin sürekliliğinin korunmasına yönelik olarak, iş hukuku ve sosyal güvenlik hukuku alanında yeni araçlar geliştirildiğini görüyoruz.

Kısa çalışma bu anlamda, iş ve sosyal güvenlik hukukunun en dinamik kurumlarından biri olma niteliğini kazanmıştır. Diğer yandan pandemi sürecinde yeni yasal düzenlemelerle iş ve sosyal güvenlik hukukuna yeni araçlar getirilmiştir.

İş hukukunda yasal düzenlemelerle getirilen haklar kadar işçiler ve işverenler açısından yerinde ve amacına uygun kullanımının sağlanması da önemlidir. Bu anlamda, yasal düzenlemelerin amaçlarına uygun olarak uygulanmasının denetimi ve söz konusu hakların taraflara zamanında sağlanması da ön plana çıkmaktadır.

Getirilen yasal düzenlemelerin pandeminin ekonomik yaşama ve çalışma yaşamına olumsuz etkilerinin hafifletilmesine hizmet edeceğini umuyor ve söz konusu kurumların yerinde ve zamanında uygulanmasına katkı sağlayan ilgili kurum ve ilgili görevlilere katkıları için de ayrıca şükran duyuyorum.

Bu süreçte, uygulamanın yerindeliğinin denetlenmesine katkı yapmakla görevli bir iş müfettişi olarak, yasal düzenlemelerin boşluklarını ve uygulamanın aksaklıklarına ilişkin tespit ve görüşlerimi paylaşmayı bir görev bildim. Genç meslektaşlarımın da yazınsal alana önemli katkılar yapacağına inanıyorum.

Yasal düzenlemelerin aksaklıklarının, tarafların arasında sosyal adalet temelinde çözümlenmesi, iş hukukunun temel ilkeleri çerçevesinde işçinin ve istihdamın korunmasına hizmet edecek şekilde giderilmesi, en büyük temennimdir.

ÖNSÖZ  5

İÇİNDEKİLER 7

KISALTMALAR. 19

GİRİŞ .21

BİRİNCİ BÖLÜM

İŞ HUKUKUNDA KISA ÇALIŞMANIN TANIMI,

AMAÇLARI, HUKUKİ NİTELİĞİ ve

İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİNE ETKİLERİ

I. Genel Olarak Kısa Çalışma 25

1. ”Kısa Çalışma” Kavramı 25

2. “Kısa Çalışma” Uygulamasının Amaçları  27

II. Mevzuatımızda “Kısa Çalışma”nın Tanımı ve Kapsamı.32

1. Mevzuatımızda “Kısa Çalışma” Tanımının Gelişimi 32

2. Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneğinin Yararlanıcılar Açısından

Kapsamı . 33

III. “Kısa Çalışma” nın İş Mevzuatındaki Ücreti ve İstihdamı Koruyucu

Düzenlemelerle Karşılaştırılması.35

1. Zorlayıcı veya Diğer Nedenlerle İşyerinde Faaliyetin Durması

Halinde Ücreti ve İstihdamı Koruyucu Düzenlemeler Karşısında

Kısa Çalışma Uygulaması 35

a) Zorlayıcı Nedenlerle İşyerinde Faaliyetin Durması Halinde

Ücreti ve İstihdamı Koruyucu Düzenlemeler  35

b) Ekonomik Kriz ve Diğer İşletmesel Nedenlerle İşyerinde

Faaliyetin Durması Halinde Ücreti ve İstihdamı Koruyucu

Düzenlemeler 38

c) Zorlayıcı ve Diğer İşletmesel Nedenlerle İşyerinde Faaliyetin

Durması Halinde Ücreti ve İstihdamı Koruyucu Düzenlemeler

Karşısında Kısa Çalışma Uygulaması 41

8 İçindekiler

2. İşyerinde Çalışma Saatlerinin Azaltılması Halinde Ücreti ve

İstihdamı Koruyucu Düzenlemeler Karşısında Kısa Çalışma

Uygulaması  42

a) Çalışma Saatlerinin Azaltılması Halinde Ücreti ve İstihdamı

Koruyucu Düzenlemeler . 42

b) Çalışma Saatlerinin Azaltılması Halinde Ücreti ve İstihdamı

Koruyucu Düzenlemeler Karşısında Kısa Çalışma Uygulaması  43

IV. Kısa Çalışmanın Hukuki Niteliği.44

1. Faaliyetin Durması Suretiyle Kısa Çalışmanın İş Sözleşmesinin

Kanunen Askı Hali Oluşu 45

2. Kısa Çalışmanın “Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik”in Özel

Uygulaması Oluşu 48

3. Tarafların Anlaşmasına ve İşçilerin Onayına Bağlı Olmaksızın

Uygulanması 50

4. İşveren Talebi ve Talebin Onaylanmasına Bağlı İdari İşlemle

Gerçekleşen Bir Uygulama Oluşu  51

5. İş Sözleşmesinin Feshinden Önce İşverenin Kanunen Öncelikle

Başvurması Gereken Bir Uygulama Oluşu . 51

6. Ekonomik Krizin Sonuçlarını Zorlayıcı Nedenin Sonuçlarıyla

Birleştiren Bir Uygulama Oluşu / Alacaklının Temerrüdü

Sayılmaması. 54

7. Gerekçelerin Devamlılığına Bağlı Geçici Bir Uygulama Oluşu 55

V. “Kısa Çalışma Gerekçelerinin” İş Sözleşmesinin Feshine Etkileri.56

1. Kısa Çalışmanın Gerekçelerinin İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle

Feshine Etkileri  56

a) Zorlayıcı Nedenin Kısa Çalışma Başlamadan Önce İş

Sözleşmesinin İşçi Tarafından Haklı Nedenle Feshine Etkileri. 56

b) Ekonomik Krizlerin İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Haklı

Nedenle Feshine Etkileri. 58

2. Kısa Çalışma Gerekçelerinin Kısa Çalışma Süresince İşçi Tarafından

İş Sözleşmesinin Haklı Feshine Etkileri  58

a) İşyerinde Faaliyetin Durması Halinde Kısa Çalışma Süresince İş

Sözleşmesinin İşçi Tarafından Haklı Fesih Hakkı . 59

aa) İşyerinde ekonomik kriz gerekçesiyle faaliyetin durması

halinde kısa çalışma süresince iş sözleşmesinin işçi

tarafından haklı fesih hakkı. 59

ab) İşyerinde zorlayıcı nedenle faaliyetin durması halinde kısa

çalışma süresince iş sözleşmesinin işçi tarafından haklı

fesih hakkı. 60

İçindekiler 9

b) Ekonomik Kriz veya Zorlayıcı Nedenle “Çalışma Sürelerinin

Azaltılması” Suretiyle Kısa Çalışma Süresince İş Sözleşmesinin

İşçi Tarafından Haklı Fesih Hakkı. 61

3. Kısa Çalışma Süresince İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshi . 65

İKİNCİ BÖLÜM

KISA ÇALIŞMANIN İŞYERİ BAZINDA

NİTELİKSEL VE SÜRESEL KOŞULLARI

I. İşyerinde Faaliyetin Durması Hali ve Süresel Koşulları.67

1. İşyerinde Faaliyetin Tamamen veya Kısmen Durması . 67

2. İşyerinde Faaliyetin Durma Halinin Belirli Bir Süre Devam Etmesi

ve Geçici Olması Koşulu. 68

II. Çalışma Sürelerinin Azaltılması Hali ve Koşulları .69

1. Çalışma Sürelerinin Belirli Bir Oranda Azaltılması Koşulu 69

2. Çalışma Sürelerinin Azaltılması Uygulamasının Asgari Süre Koşulu  74

III. Kısa Çalışmanın Asgari ve Azami Süresi.75

1. Kısa Çalışmanın Asgari Süresi. 75

2. Kısa Çalışmanın Azami Süresi. 75

a) Kısa Çalışmanın Azami Süresi 75

b) Kısa Çalışmanın Azami Süresinin Her Bir Kısa Çalışma

Gerekçesi İçin Ayrı Değerlendirilmesi . 76

c) Kısa Çalışmanın Farklı Bölümlerinde Azami Süresinin Ayrı

Değerlendirilmesi 76

d) Kısa Çalışma Süresinin Uzatılması . 77

IV. Kısa Çalışmanın Süresinden Önce Sona Ermesi /Kesilmesi.78

1. Kısa Çalışmanın Süresi Dolmadan Kesilmesi  79

a) Kısa Çalışma Süresini Kesen Neden Ortadan Kalktığında Kısa

Çalışmanın Kendiliğinden Süre Sonuna Kadar Devam Ettiği

Haller. 79

b) Kısa Çalışma Süresini Kesen Neden Ortadan Kalktığında Kısa

Çalışmanın Tekrar Başlaması İçin İdari Karar Gerektiren

Durumlar. 80

ba) Kısa çalışma gerekçeleri devam ederken işyerinin normal

faaliyetine başlaması. 80

bb) Kısa çalışmanın niteliksel koşullarına uygunluğun

bozulması  81

10 İçindekiler

2. Kısa Çalışmanın Süresinden Önce Sona Ermesi . 81

a) Kısa Çalışma Gerekçelerinin Ortadan Kalkmasıyla İşyerinin

Normal Faaliyetine Başlaması. 81

b) İşyerinin İşverence Kapatılması  82

c) İşverenin Tek Yanlı Tutumuyla Kısa Çalışmaya Süresi İçinde

Son Verilememesi. 82

ca) İşverenin tek yanlı tutumuyla kısa çalışmaya süresi içinde

işyerinin tamamında son verememesi 82

cb) İşverenin tek yanlı tutumuyla işyerinin bütününde kısa

çalışmaya süresi içinde kısmen -işçi çıkartımı yoluyla- son

verememesi  83

3. Kısa Çalışmanın Süresinden Önce Sona Erdiğinin Bildirimi 84

V. Kısa Çalışmanın Süresinin Dolmasıyla Kendiliğinden Sona Ermesi 85

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KISA ÇALIŞMANIN NEDENSEL KOŞULLARI / GEREKÇELERİ

I. Kısa Çalışmanın Nedensel Koşulları.87

1. Ekonomik Krizler 87

2. Zorlayıcı Nedenler . 88

II. Genel Olarak Zorlayıcı Neden .88

1. Borçlar Hukukunda Zorlayıcı Neden 88

2. İş Kanununda “Zorlayıcı Neden” 90

III. Kısa Çalışma Uygulaması Açısından “Zorlayıcı Neden”.92

1. Kısa Çalışmanın Mevzuatımızdaki Gelişimi 92

2. Kısa Çalışma Uygulaması Açısından “Zorlayıcı Neden” in Özellikleri . 94

a) İşveren Açısından İfayı Kabul İmkansızlığı Yaratması 94

b) İşyerinde Faaliyetin Durması yahut Önemli Ölçüde Azalması  95

IV. Kısa Çalışma Uygulaması Açısından Ekonomik Kriz ve Türleri96

1. Ekonomik Kriz-Zorlayıcı Neden Ayrımı  96

2. Genel Olarak Ekonomik Krizler 97

3. Kısa Çalışma Uygulaması Açısından Ekonomik Kriz Tanımları 99

V. Kısa Çalışma Uygulaması Açısından Zorlayıcı Neden Sayılan Haller 99

1. Doğal Afetler ile Olağanüstü Sosyal ve Hukuki Olaylar . 99

2. Zorlayıcı Neden Niteliğindeki Dışsal Unsurlardan Kaynaklı

Dönemsel Durumlar  101

İçindekiler 11

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

KISA ÇALIŞMADAN İŞYERİ BAZINDA

YARARLANMA KOŞULLARI

I. Ekonomik Krizlerin Varlığı  105

1. Genel/ Sektörel/ Bölgesel Ekonomik Krizlere İlişkin İdari Kararlar

ve İlanı . 105

a) Kısa Çalışma İçin “Ekonomik Kriz” Gerekçesinin Kabulüne

İlişkin Bakanlık ve Bakanlar Kurulu Kararları. 105

b) Kısa Çalışma İçin “Ekonomik Kriz” Gerekçesinin Kabulüne

İlişkin Türkiye İş Kurumu Yönetim Kurulu Kararları  107

II. Zorlayıcı Neden Sayılan Hallerin Varlığı ve İlanını Gerektiren Durumlar 109

1. Zorlayıcı Nedenlerin Varlığı 109

2. “Dışsal Etkilerden Kaynaklanan Dönemsel Durumlardan İleri

Gelen” Zorlayıcı Nedenlerin Varlığının İlanını Gerektiren Durumlar . 109

a) “Döviz Kurlarındaki Spekülatif Artış”ın Zorlayıcı Neden Kabul

Edildiği Türkiye İş Kurumu Yönetim Kurulu Kararları  111

b) Covid-19 Kaynaklı Salgın Hastalığın Zorlayıcı Sebep Kabul

Edildiği Türkiye İş Kurumu Yönetim Kurulu Kararı  111

III. İşverenin Kısa Çalışma Talebi 113

1. İşverenin Talebi 113

2. İşverenin Çalışma ve İş Kurumuna Başvurusu . 114

3. Kısa Çalışma Talebi İçin Başvuru Süresi . 115

4. İşverenin Kısa Çalışma Talebi Hakkında TİS Tarafı İşçi Sendikasına

Bilgi Vermesi  118

IV. Kısa Çalışma Talebinin Ön İncelemesi ve Uygunluk Denetimi. 119

1. Çalışma ve İş Kurumunca Ön İnceleme 119

a) “Doğal Afetler ile Olağanüstü Sosyal ve Hukuki Olaylara Dayalı

Zorlayıcı Sebepler”le Yapılan Başvurularda Ön-İnceleme. 120

aa) Sebep yönünden inceleme: Zorlayıcı nedene dayalı

başvuru olup olmadığı. 120

ab) Şekil yönünden inceleme  120

b) Ekonomik Kriz ve Dışsal Unsurlardan Kaynaklı Dönemsel

Durumlara İlişkin Zorlayıcı Sebeplerle Yapılan Başvurularda

Ön-İnceleme . 121

ba) Sebep yönünden inceleme: Yönetim Kurulu kararına

dayalı başvuru olup olmadığı  121

bb) Şekil yönünden inceleme  121

12 İçindekiler

2. Uygunluk Denetimi 122

a) Ekonomik Kriz ve Dışsal Unsurlardan Kaynaklı Dönemsel

Durumlara İlişkin Zorlayıcı Sebeplerle Yapılan Başvuruların

Sebep Yönünden Uyguluk Denetimi. 124

b) Covid-19/ Salgın Hastalık Kaynaklı Zorlayıcı Nedenle Yapılan

Başvurularda Sebep Yönünden Uygunluk Denetimi. 127

c) Faaliyetin Durması Yahut Çalışma Sürelerinin Azaltılması

Koşullarına Uygunluğun Denetimi  129

VI. Kısa Çalışma Talebine İlişkin İdari Karar, Kararının İşverence İşçilere ve

-Varsa- İşçi Sendikasına Bildirimi.131

1. Kısa Çalışma Talebine İlişkin İdari Karar  131

2. Kısa Çalışma Kararının İşverence İşyerinde İlanı Yahut İşçilere

Bildirimi . 131

3. Kısa Çalışma Kararının İşverence Varsa- TİS Tarafı İşçi Sendikasına

Bildirimi . 132

4. Kısa Çalışma Talebine İlişkin İdari Karara İlişkin Uyuşmazlıkların

Çözümü 133

BEŞİNCİ BÖLÜM

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNİN SÜRESİ VE

BİREYSEL YARARLANMA KOŞULLARI

I. Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanma Süresi.135

1. Kısa Çalışma Ödeneğinin Başlangıcı. 136

a) Ekonomik Kriz Nedeniyle Kısa Çalışma Halinde Kısa Çalışma

Ödeneğinin Başlangıcı  136

b) Zorlayıcı Nedenlerle Kısa Çalışma Halinde Kısa Çalışma

Ödeneğinin Başlangıcı  136

2. Kısa Çalışma Ödeneğinin Kesilmesi . 140

a) İşçinin Geçici İş Göremezlik Ödeneği Almaya Başlaması  140

b) İşçinin Herhangi Bir Sebeple Silah Altına Alınması Yahut

Kanundan Doğan Çalışma Nedeniyle İşten Ayrılması . 141

3. Kısa Çalışma Ödeneğinin Sona Ermesi. 141

a) İşçinin Yaşlılık Aylığı Alması. 142

b) İşçinin İş Sözleşmesinin Sona Ermesi  142

c) İşçinin İşe Girmesi. 143

d) İşverenin İşçilerin Çalışma Süreleri İle İlgili Hatalı Bilgi Vermesi. 144

İçindekiler 13

II. Kısa Çalışma Ödeneğinden Bireysel Yararlanma Koşulları 144

1. Aktif Sigortalı Olma Koşulu  144

2. Belirli Bir Çalışma Süresi ve Prim Koşulu 145

III. İşçinin Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlandıktan Sonra İşsizlik

Ödeneğinden Yararlanma Hakkı . 146

ALTINCI BÖLÜM

KISA ÇALIŞMADAN YARARLANAN İŞÇİNİN

HAKLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

I. Kısa Çalışmadan Yararlanan İşçilerin İşsizlik Sigortası Kanunundan

Kaynaklı Hakları . 149

1. Kısa Çalışma Ödeneği. 149

a) Kısa Çalışma Ödeneğinin Niteliği. 149

b) Kısa Çalışma Ödeneğinin Belirlenmesi  150

c) Kısa Çalışma Ödeneğinin Ödeme Zamanı . 153

II. Kısa Çalışmadan Yararlanan İşçinin İş Sözleşmesinden Kaynaklı

Hakları . 154

1. Zorlayıcı Nedenlerle İşin Durması Suretiyle Yapılacak Kısa Çalışma

Halinde Çalışılmayan Sürenin İlk Haftasına İlişkin Ücret Hakkı 154

2. Kısa Çalışma Süresince Çalışılan Süreye İlişkin Ücret. 156

3. Kısa Çalışma Ödeneği Süresine Rastlayan Hafta Tatili ile Ulusal

Bayram ve Genel Tatil Günlerine İlişkin Ücretler. 157

4. Kısa Çalışma Ödeneği Süresince Çalışılmayan Sürelerin İşçinin

Kıdemine Etkisi  158

a) Yıllık İzin Hakkı Açısından Kıdem Hesabına Etkisi 158

b) Kıdem Tazminatı Açısından Kıdem Hesabına Etkisi. 159

III. Kısa Çalışma Ödeneği Alan İşçiye Sağlanan Sigorta Hakları 160

IV. Kısa Çalışma Süresince İşçinin İş Sözleşmesinden Kaynaklı Bazı

Yükümlülükleri. 161

1. İşçinin Sadakat Borcu. 161

2. İşçinin Başka İşte Çalışma Yasağı . 162

3. İşin Kısmen Devam Ettiği Kısa Çalışma Süresince İşçinin Çalışma ve

İşverenin Talimatlarına Uyma Borcu . 162

14 İçindekiler

YEDİNCİ BÖLÜM

KISA ÇALIŞMADAN YARARLANAMAMA VE

KISA ÇALIŞMANIN SONA ERMESİ HALLERİNDE

-COVİD-19 SALGINI DIŞINDAKİ GEREKÇELERLE-

TARAFLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

I. Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanamayan İşçilerin İş Kanunu

Çerçevesinde Hakları 163

1. Faaliyetin Durması Suretiyle Kısa Çalışma Uygulanan İşyerinde Kısa

Çalışma Ödeneğinden Yararlanamayan İşçinin Durumu ve Hakları  163

a) İşverenin Zorlayıcı Neden Dışında İş Verememesi Halinde

Alacaklının Temerrüdü/ İşçinin Kabulüyle Ücretsiz İzin 163

b) İşçinin İş Sözleşmesinin Feshi . 164

2. Çalışma Sürelerinin Azaltılması Suretiyle Kısa Çalışma Uygulanan

İşyerinde Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanamayan İşçinin

Durumu ve Hakları. 165

a) İşçinin Kabulüyle Çalışma Sürelerinde İndirim 165

b) İşçinin İş Sözleşmesinin Feshi . 165

II. Kısa Çalışmadan Sonra Tarafların Hakları ve Yükümlülükleri166

1. İşverenin İşçiye İş Verememesi Halinin Kısa Çalışmadan Sonra

Sürmesinin İş Sözleşmesine Etkileri. 166

a) İş Sözleşmesinin Askı Hali Veya Alacaklının Temerrüdü Hali  166

b) İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Haklı Feshi . 166

c) İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Bildirimli Feshi  167

d) Çalışma Koşullarında Değişikliğin Taraflarca Düzenlenmesi. 167

2. Kısa Çalışmadan Sonra İşyerinin Normal Faaliyete Başlaması

Halinde İşverenin Yükümlülükleri 168

a) İşverenin İşverme Borcu . 168

b) İşverenin Kısa Çalışmadan Önceki Dönemde Zorlayıcı Nedenle

Çalışılmayan Süreye İlişkin Telafi Çalışması Yaptırma Hakkı. 169

ba) İşverenin zorlayıcı neden yahut ekonomik kriz

nedenleriyle telafi çalışması yaptırabilmesi 169

bb) Kısa çalışmada çalışılmayan süreye ilişkin telafi çalışması

yaptırılamaması  170

bc) Kısa çalışmadan önceki dönemde zorlayıcı neden yahut

ekonomik kriz nedenleriyle çalışılmayan süreye ilişkin

telafi çalışması yaptırılabilmesi. 171

İçindekiler 15

SEKİZİNCİ BÖLÜM

SALGIN HASTALIK (COVİD-19) HALİNDE

TARAFLARIN HAKLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

I. Salgın Hastalık (Covid19) Nedeniyle Tarafların İş Sağlığı ve Güvenliği

Yönünden Hakları ve Yükümlülükleri  173

1. Salgın Hastalık Tanımı ve Covid19 Kaynaklı Salgın Hastalığın

Dünyada ve Ülkemizde İlanı  173

2. Salgın Hastalık (Covid19) Nedeniyle İşverenin Yükümlülükleri  174

a) İşyerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri . 174

b) Hasta Olduğu Tespit Edilen Çalışanın İşten Uzaklaştırılması. 175

2. Salgın Hastalık (Covid19) Nedeniyle İşçilerin İş Sağlığı ve Güvenliği

Yönünden Yükümlülükleri 176

3. Salgın Hastalık (Covid19) Nedeniyle İşçilerin Geçici İş Göremezlik

Ödeneği Hakkı 177

II. Salgın Hastalık (Covid19)Nedeniyle Kısa Çalışmaya İlişkin Özel

Düzenlemeler /7226 Sayılı Yasa Düzenlemesi: 4447 sayılı Kanunun

Geçici 23. Maddesi . 177

1. “İşveren Açısından Zorlayıcı Neden/Salgın Hastalık”a Bağlı Olarak

İşçiye İş Verilememesi Halinde Kısa Çalışma 177

2. Covid-19 Salgınının Kısa Çalışma İçin Zorlayıcı Neden Niteliği. 178

3. Salgın Hastalık (Covid19)Nedeniyle Kısa Çalışmaya İlişkin Özel

Düzenlemeler /7226 Sayılı Yasa Düzenlemesi: 4447 sayılı Kanunun

Geçici 23. Maddesi. 180

a) Yasal Düzenlemenin Yürürlük Süresinin Geçici Olması . 180

b) Yasal Düzenlemeden Yararlanma Koşulu: Belirlenen Nedenler

Dışında İşverence İşçi Çıkartılamaması /İşverence Fesih Yasağı  181

c) Yeni Koronavirüs (Covid-19) Kaynaklı Zorlayıcı Sebeple Kısa

Çalışma Ödeneğinden Yararlanma Koşulları. 184

III. Salgın Hastalık (Covid19)Nedeniyle İşçiye İş Verilememesi / İşçinin

Çalışmaması Hallerinde -Kısa Çalışma Dışında-Tarafların Hakları ve

Yükümlülükleri /7244 Sayılı Yasa Düzenlemesi Öncesi  186

1. “İşveren Açısından Zorlayıcı Neden/ Salgın Hastalık” Sebebiyle İşçiye İş

Verilememesi Halinde Tarafların Hakları. 186

a) Salgın Hastalığa Bağlı İşin Durması Halinde İşverenin Yarım

Ücret Ödeme Yükümlülüğü. 186

b) Salgın Hastalığa Bağlı İşçiye İş Verilememesi Halinde Ücretsiz

İzin. 186

16 İçindekiler

c) Salgın Hastalığa Bağlı İşçiye İş Verilememesi Halinde İş

Sözleşmesini Fesih Hakkı  187

2. “İşçi Açısından Zorlayıcı Neden/ Salgın Hastalık” Sonucu İşçinin

Çalışamaması Halinde Tarafların Hakları. 187

a) İşçinin Sağlık Sebepleriyle Çalışmaktan Kaçınma Hakkı 188

b) Sağlık Sebepleriyle İşçinin İş Sözleşmesini Haklı Fesih Hakkı  189

c) Salgın Hastalık Nedeniyle İşçinin İşe Devamsızlığı Halinde

İşverenin İş Sözleşmesini Fesih Hakkı . 189

IV. Salgın Hastalık (Covid-19) Nedeniyle İşçiye İş Verilememesi / İşçinin

Çalışmaması Hallerinde Tarafların Hakları ve Yükümlülükleri /7244

Sayılı Yasa Çerçevesinde İş Kanunda Yapılan Değişiklikler190

1. İş Kanunu Geçici 10’uncu Maddesi ve Geçici İstihdam Güvencesi /

İş Sözleşmesi Fesih Yasağı . 191

a) İş Sözleşmesi Fesih Yasağının Kapsamı . 191

b) İş Sözleşmesi Fesih Yasağının Süresi . 194

2. İş Kanunu Geçici 10’uncu Maddesi ve Ücretsiz İzin. 194

a) Ücretsiz İznin Koşula Bağlanmamış Olması  194

b) Ücretsiz İznin İşçiler Açısından Kapsamı . 196

ba) Kısa çalışma uygulanan işyerlerinde çalışmakta olup, kısa

çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler. 197

bb) Kısa çalışma uygulanan işyerinin kısa çalışma

uygulanmayan bölümünde çalışan işçiler. 197

bc) Kısa çalışma uygulanmayan işyerlerinde çalışan işçiler  197

c) Ücretsiz İznin Süresi 199

d) İşçinin Onayı Aranmaksızın İşverence Ücretsiz İzin Verilmesi  200

e) İşçinin Ücretsiz İzin Talebi. 201

f) Kısmen veya Tamamen Ücretsiz İzin  202

V. Salgın Hastalık (Covid-19) Nedeniyle İşçiye İş Verilememesi / İşçinin

Çalışmaması Hallerinde Tarafların Hakları ve Yükümlülükleri /7244

Sayılı Yasa Çerçevesinde İşsizlik Sigortası Kanununda Yapılan

Değişiklikler203

1. Ücretsiz İzin Süresince Nakdi Ücret Desteği 203

a) Ücretsiz İzin Süresince Nakdi Ücret Desteğinin Kapsamı ve

Süresi  204

aa) 4857 sayılı İş Kanunu’nun geçici 10 uncu maddesinin

uyarınca işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan işçiler . 204

İçindekiler 17

ab) 15/3/2020 tarihinden sonra iş sözleşmesi işsizlik

ödeneğine hak kazanacak şekilde sona ermekle birlikte

işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçiler. 206

ac) Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte işsizlik ödeneği alıp,

kanunun yürürlük süresi sona ermeden ödenek süresi

dolanlar . 207

2. Nakdi Ücret Desteğinin Süresi . 207

a) Ücretsiz İzinde Olanlar İçin Nakdi Ücret Desteğinin Süresi. 208

b) İş Sözleşmesi 15.03.2020 -17.04.2020 Döneminde Fesh Edilen

İşçiler İçin Nakdi Ücret Desteğinin Süresi 209

c) İşsizlik ödeneği alıp, Kanunun Yürürlük Süresi Sona Ermeden

Ödenek Süresi Dolan İşçiler İçin Nakdi Ücret Desteğinin Süresi . 209

3. Nakdi Ücret Desteğinin Miktarı . 210

4. Nakdi Ücret Desteği İçin Başvuru Esasları 210

a) Ücretsiz İzne Ayrılan İşçiler Bakımından . 210

b) Kısa Çalışma Ödeneğine Hak Kazanamayıp Ücretsiz İzin

Verilen İşçiler Bakımından  211

c) İşsizlik Ödeneğinden Yararlanamayan İşçiler Bakımından  211

5. Geçici İş Güvencesi Kapsamında Ücretsiz İzine Ayrılan İşçilerin

Genel Sağlık Sigortası Hakları  212

DOKUZUNCU BÖLÜM

SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI NEDENİYLE KISA ÇALIŞMA,

ÜCRETLİ-ÜCRETSİZ İZİN gibi KANUNİ UYGULAMALAR ile

ALTERNATİF ÇALIŞMA BİÇİMLERİ

I. Sokağa Çıkma Yasağı Halinde Kanuni Uygulamalar ve Tarafların

Hakları . 213

1. Sokağa Çıkma Yasağı Halinde Kısa Çalışma 213

a) Sokağa Çıkma Yasağının Zorlayıcı Neden Niteliği ve Kısa Çalışma. 213

b) Covid-19 Salgınına Bağlı Sokağa Çıkma Yasakları 215

2. Sokağa Çıkma Yasağı Halinde Ücretli İzin Hakkı. 216

3. Sokağa Çıkma Yasağı Halinde İşverence Ücretsiz İzin Verilmesi

Gerekli Durumlar . 216

4. Sokağa Çıkma Yasağı Halinde Uzaktan Çalışma/ Evde Çalışma 218

5. Salgın Hastalık vb. Hallerde İşverence Yıllık Ücretli İzin

Kullandırılması . 221

18 İçindekiler

6. Sokağa Çıkma Yasağı Halinde İş Sözleşmesinin Feshi  222

II. Sokağa Çıkma Yasağı Halinde Çalışılmayan Süreye İlişkin Telafi

Çalışması223

SONUÇ VE ÖNERİLER227

KAYNAKÇA 243