SUNUŞ...................................................................................................................................... 7

ÖNSÖZ..................................................................................................................................... 9

ÖNSÖZ-2............................................................................................................................... 11

ÖNSÖZ-3............................................................................................................................... 13

İÇİNDEKİLER.................................................................................................................... 15

KAYNAKÇA......................................................................................................................... 35

I. BÖLÜM

İLKELER, KAYNAKLAR, ORGANLAR

1..... Giriş:............................................................................................................................ 51

2. ... İş Yargılamasına Hakim Olan İlkeler:.............................................. 56

A.. Kolaylık(Basitlik) İlkesi:....................................................................................... 58

B.. Çabukluk ilkesi:..................................................................................................... 60

C.. Ucuzluk ilkesi:........................................................................................................ 61

D . Emredicilik (Kendiliğinden Araştırma) ilkesi:................................................... 63

E... Zayıfın (işçinin) korunması:................................................................................ 68

3. ... 6100 Sayılı HMK.’un Getirdiği Temel Yargılama İlkeleri:.... 72

A.. Tasarruf ilkesi (HMK.24):.................................................................................... 72

B.. Taraflarca Getirilme İlkesi (HMK. Mad. 25):................................................... 73

C.. Taleple bağlılık ilkesi(Mad. 26):......................................................................... 83

D.. Hukuki Dinlenilme Hakkı:................................................................................... 86

1) . Yargılama (dava) ile ilgili olarak bilgi sahibi olunma (bilgi edinme)
hakkı;................................................................................................................. 89

2) . Açıklama ve ispat hakkı;............................................................................... 95

3) . Mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirme yapması ve
kararların somut ve açık bir şekilde gerekçeli yazılması......................... 98

E... Aleniyet İlkesi(HMK. Mad. 28)........................................................................... 99

F... Dürüst davranma İlkesi-Dürüst davranma ve doğruyu söyleme
yükümlülüğü (Mad. 29)..................................................................................... 101

G.. Usul Ekonomisi İlkesi(Mad. 30)....................................................................... 104

H.. Hâkimin davayı aydınlatma ödevi (Mad. 31).............................................. 107

I.... Yargılamanın hakim tarafından sevk ve idare edilmesi (Mad.32)........... 109

J.... Türk Hukukunun Re’sen Uygulanması (Mad. 33)....................................... 109

1).. Uygulamada yöntem.................................................................................... 110

2) . Hakimin Yabancı Hukuku Uygulaması................................................... 115

a).. Seçilen ülke hukuku (27/1).................................................................... 119

b).. Mutad işyeri hukuku(27/2)................................................................... 119

c).. İşyeri ülke hukuku(27/3)....................................................................... 120

d).. Sıkı ilişki içindeki ülke hukuku(27/4).................................................. 120

K.. Usulü Kazanılmış Hak İlkesi............................................................................ 125

1) . İçtihadı Birleştirme kararı verilmesi........................................................... 129

2) . Yeni kanun yürürlüğe girmesi...................................................................... 130

3) . Temyiz yetkisi................................................................................................ 130

4) . Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararları................................................... 130

4. ... İş Yargısının Kaynakları........................................................................... 130

A.. Usul Kanunlarından doğan kaynaklar:.......................................................... 131

1) . Temel kaynak................................................................................................ 131

2) . Usul kanunlarından gelen ikinci kaynak ise 7036 sayılı kanunun
atıf yaptığı ve 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren, 6100 sayılı
Hukuk Muhakemeleri Kanunudur............................................................. 133

B.. Maddi Hukuka ait Kanunlardaki Usul Hükümleri:...................................... 137

1) 4857 sayılı İş Kanunu.................................................................................... 137

2) . 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunundaki
düzenlemeler.................................................................................................. 140

3) . 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanundaki
hükümler:........................................................................................................ 142

4) . 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki
Münasebetleri Tanzim Eden Kanundaki düzenlemeler......................... 143

5) . 854 sayılı Deniz İş Kanunundaki düzenlemeler:.................................... 143

6) . 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunundaki
düzenlemeler:................................................................................................. 144

7) . 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’ndaki düzenlemeler.......................... 144

8) . 5718 Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki
Kanunu............................................................................................................ 145

5718 Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanunu... 145

C.. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yönetmeliği.................................................. 145

Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yönetmeliği........................................................ 145

D.. Yargıtay Kararları............................................................................................... 145

5. ... İş Yargısında Yetkili Organlar:........................................................... 148

A.. İş ve Sosyal Güvenlik Mahkemeleri:............................................................... 148

1).. İş ve Sosyal Güvenlik Mahkemeleri bulunan yerler............................... 152

2) . İş ve sosyal güvenlik mahkemesi bulunmayan yerler............................ 152

B.. Hakem (Tahkim)................................................................................................. 153

1) . Yüksek Hakem Kurulu................................................................................. 155

2) . Kamu Görevlileri Hakem Kurulu................................................................ 156

3) . Özel Hakem.................................................................................................... 156

C.. Arabuluculuk........................................................................................................ 159

1) . Dava şartı olan arabuluculuk (7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu
Mad.3):............................................................................................................ 160

2) . Toplu İş Sözleşmesinde düzenlenen Arabuluculuk (6356 sayılı
STİK. Mad. 50).............................................................................................. 162

D.. Bölge Adliye Mahkemeleri................................................................................ 163

E... Yargıtay................................................................................................................ 164

F... Uyuşmazlık Mahkemesi.................................................................................... 168

G.. Anayasa Mahkemesi.......................................................................................... 170

H.. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı................................................ 175

II. BÖLÜM

İŞ YARGISININ ALANI

1. ... İş Mahkemelerinde Görev......................................................................... 179

A. Genel olarak görev.............................................................................................. 179

B.. İş Mahkemelerinin Görevi................................................................................. 182

1) . İş Sözleşmelerinden ve İş Kanunlarından Kaynaklanan
Uyuşmazlıklardan Doğan Görev (Konu Unsuru):................................... 187

a) . İş Nedeni İle İş İlişkisi Kabul Edilen Bazı Kişiler İle Sözleşmesi
İşverenleri Arasındaki Uyuşmazlıkta Görev;.................................... 189

aa) . İşveren vekili ile işveren arasındaki uyuşmazlıkta görev;..... 189

ab) . İşveren tarafından araç kiralanması ve araç sahibinin şoför
olarak çalıştırılması halinde araç şoförü ile işveren
arasındaki ilişki:............................................................................. 191

ac)... İşçinin 1. Derece yakınlarının işyerinde çalışması halinde,
yakınları ile işveren arasındaki ilişki:........................................ 192

ad) . Disiplin Cezaları:........................................................................... 193

ae) .. Başka işyerinde çalışma;............................................................. 193

af) .. Vize veya kadro tahsisi:............................................................... 194

ag) .. Vergi kesintisi.................................................................................. 195

ah).. Kapsamdışı personel.................................................................... 196

aı) .. Toplum Yararına Program kapsamında katılımcı olarak
çalıştırılanlar.................................................................................. 200

aj) .. Kanun Hükmünde Kararname ile çıkarılanların durumu..... 203

ak) . Alt işveren işçilerinin daimi kadroya geçirilmesi (696 sayılı
KHK. Mad.127)............................................................................. 205

2) . İş Sözleşmesi İle Diğer İş Görme Edimleri Arasındaki Farklar:............ 207

a) . İş sözleşmesi-vekalet sözleşmesi ayrımı:........................................... 208

b) . İş sözleşmesi- eser sözleşmesi ayrımı;................................................. 209

c) . İş sözleşmesi-ortaklık ayrımı (Kişi-organ unsuru):........................... 211

ca)... Ortaklıkta Ticari Temsilcilerin durumu:.................................... 214

cb) .. Ortaklıkta pay sahibi olanları durumu:.................................... 216

d) . İş sözleşmesi-hasılat (ürün) kirası ayrımı:......................................... 216

e) . İş -Acente Sözleşmesi İlişkisi:............................................................... 217

3) . İdari Para Cezalarına İlişkin Uyuşmazlıklarda Görev:.......................... 220

a) . 4857 sayılı İş Kanunu’ndan doğan idari para cezalarında:........... 221

b) . 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortasından
doğan idari para cezaları:...................................................................... 222

c) . 4906 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu’ndan doğan idari para
cezaları:.................................................................................................... 224

d).. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’ndan doğan idari
para cezaları:........................................................................................... 225

e) . 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’ndan
doğan idari para cezaları:...................................................................... 225

4) . Vekalet veya istisna sözleşmesi ile çalıştırılanlarda iş mahkemesinin
görevli kabul edilmesi:.................................................................................. 226

a).. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu.................. 226

b).. 375 sayılı KHK’nın EK. 32. maddesi (703 sayılı KHK ile
getirilen düzenleme):............................................................................... 226

5).. İş-Statü İlişkisi Ayrımı;................................................................................ 227

a).. Statü hukuku kapsamında çalışanlar:............................................... 229

aa) . Memurlar:....................................................................................... 230

ab) . Sözleşmeli Personel:...................................................................... 231

ac) .. Geçici Personel:.............................................................................. 238

ad) . İşçi dışında diğer kamu görevlileri;............................................ 240

b) . Statü değişikliğinde görev:..................................................................... 242

c) . Gönüllü Çalışanlar:................................................................................. 242

d) . Çiftçi Mallarını Koruma Bekçileri (Kır bekçileri);............................. 243

e) . Başka kamu kurum ve kuruluşlarına nakledilen İş Kanununa
tâbi kapsam dışı personel(406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu
Mad. Ek. 29);........................................................................................... 245

f) . Odalar, Birlikler ve Borsalarda çalışanlar;......................................... 247

C.. İş Mahkemelerinin Görevi Açısından Kişi Unsuru:....................................... 252

1) . 4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamı................................................................ 254

a) . Deniz ve hava taşıma işinde çalışanlar.............................................. 256

b) . Tarım işinde çalışanlar........................................................................... 259

c) . Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı
işlerinde çalışanlar................................................................................... 263

d) . El Sanatı İşleri.......................................................................................... 263

e) . Ev hizmetinde çalışanlar....................................................................... 263

f) . Aktif spor faaliyeti yapanlar-sporcular............................................... 265

g) . Çırak olarak çalıştırılanlar.................................................................... 266

h) . Rehabilite edilenler.................................................................................. 271

ı) .. Esnaf olan işverenler.............................................................................. 272

j) .. Ev Tipi Sosyal Hizmet Biriminde çalışanlar...................................... 275

2) . 4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamında Olmakla Birlikte, Bu Kanun
Dışındaki Diğer Kanunlardan Doğan Taleplerdeki Uyuşmazlıklarda
Görev;.............................................................................................................. 275

a) . Pazarlamacılık veya Evde Hizmet Sözleşmeleri.............................. 277

b) . Rekabet Yasağı....................................................................................... 280

c) . İşçiden Teminat senedi alınması......................................................... 283

d) . İşçinin takip hukukuna ilişkin uyuşmazlıklarında görev................ 285

da).. İtirazın İptali-Menfi tespit ve istirdat......................................... 285

db).. İcra işlemini şikâyet...................................................................... 286

dc)... İflasın Açılmasında...................................................................... 286

dd).. Sıra cetveline itiraz-Masa borcu alacağı................................... 288

e).. Tasarruf teşvik kesintisi......................................................................... 290

f).. İşçi Buluşlarında..................................................................................... 295

3) . 5953 sayılı Basın İş Kanunu:..................................................................... 298

4) . 854 sayılı Deniz İş Kanunu:........................................................................ 301

5) . 6098 sayılı TBK.’un Hizmet Sözleşmesine Dair Hükümleri................. 307

D.. İşçi Sigortalar Kurumu İle Sigortalılar Arasındaki Uyuşmazlıklardan
Doğan Görev........................................................................................................ 307

1) . Sigorta kurumları;......................................................................................... 308

2) . Sigortalı kavramı 16.06.2006 tarihinde yayımlanan ve göre;............. 308

3) . 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanunu’ndan doğan uyuşmazlıklarda görev;......................................... 309

4) . İdari İşlem Ve Eylemlerden Doğan Zararlara İlişkin Tazminat
Davalarında Görev....................................................................................... 323

5) . 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’ndan doğan uyuşmazlıklarda
görev................................................................................................................ 326

6) . İşçi sigortaları kurumu ile ilgili diğer kanunlardan doğan
uyuşmazlıklarda görev................................................................................. 326

E... Diğer Kanunlardaki Uyuşmazlıklardan Doğan Görev................................. 327

1) . 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu........................ 328

2) . 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme
Kanunu............................................................................................................ 329

3) . 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu........................................................ 330

a) . Devlet Üniversiteleri yönünden............................................................. 330

b) . Vakıf Üniversitelerinde.......................................................................... 331

4) . 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve
Görevleri Hakkındaki Kanunu:.................................................................. 338

5) . 4603 sayılı T.C Ziraat, Halk ve Emlak Bankaları Hakkındaki
Kanunu:.......................................................................................................... 339

6) . 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu:......................................... 339

7) . 6172 sayılı Sulama Birlikleri Kanunu:...................................................... 340

8) . 5910 sayılı Türkiye İhracatçılar Meclisi işle İhracatçı Birliklerinin
Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanunu:.............................................. 341

8) . 375 sayılı KHK (703 sayılı KHK) ile getirilen düzenlemeler:................ 341

F... İş Mahkemesinin kesinleşen yargı kararı ile görevli sayılması................... 342

2..... İş Mahkemelerinde Yetki.......................................................................... 343

A.. Davalının Yerleşim Yeri (ikametgahı)............................................................. 345

B. İşin yapıldığı yer.................................................................................................. 346

C.. İşlemin Yapıldığı yer.......................................................................................... 350

D.. İş Kazalarında Yetkili Mahkeme..................................................................... 350

E... İş Mahkemelerinde yetkinin hukuki niteliği................................................... 351

1).. İstisnai hüküm: Deniz İş Kanunu uyarınca yetki sözleşmesi
yapılması........................................................................................................ 353

2) . Yetkili yer mahkemesini seçme hakkı....................................................... 354

F... Diğer kanunlarla İş Mahkemelerinin yetkili kılınması................................. 355

1).. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre
yetki;................................................................................................................ 355

2).. İş kolu istatistiğine itiraz (Mad. 41.):.......................................................... 359

3).. 4688 sayılı kanuna göre;............................................................................. 359

4).. 6331 sayılı İş Sağlığı Ve Güveliği Kanunu:.............................................. 360

5).. Sosyal Güvenlik uyuşmazlıkları yönünden;............................................ 360

5. . İcra İflas Kanunu’na göre, icra takibinde................................................. 364

G. Yabancılık unsuru taşıdığında yetki............................................................... 365

3..... Yargı Yolu............................................................................................................ 369

4..... Görevsizlik ve Yetkisizlik Halinde Yapılacak İşlem........... 372

III. BÖLÜM

İŞ YARGISININ TARAFLARI

1..... Giriş (HMK. Mad. 50 ve devamı)................................................................. 379

A.. Dava ehliyeti........................................................................................................ 379

B. Taraf Sıfatı........................................................................................................... 382

C.. Dava takip yetkisi (HMK. Mad. 53)................................................................ 385

2. ... İş Yargılamasında Taraf........................................................................... 386

A.. İş Kanunlarından ve İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklarda: 386

1).. İşçi:................................................................................................................... 386

2).. İşveren:............................................................................................................ 387

3) . İş uyuşmazlıklarında taraf konumunu etkileyen kişi veya ilişkiler..... 392

a) . İşveren vekili............................................................................................ 392

b).. Şirket ortaklığı......................................................................................... 394

c).. Asıl-alt işveren ilişkisi.............................................................................. 394

d).. Birlikte istihdam:..................................................................................... 401

e).. Adi Ortaklık ve Ortak girişim:............................................................... 402

f).. Organik bağ:............................................................................................. 404

g).. Devir halinde taraf:................................................................................. 409

h).. Geçici İş İlişkisinde(4857 sayılı İş Kanunu Mad. 7):....................... 411

ı)... Tüzel Kişiliğin İhyası ve Tasfiyesi:...................................................... 411

ıa)... El koymada temsil ve ihya:......................................................... 412

ıb)... Tasfiye halinde;............................................................................. 413

j)... İflas idaresinde:....................................................................................... 414

k).. Kapıcılarda taraf:................................................................................... 416

l)... Siyasi partilerde taraf:............................................................................ 420

m) İş Müfettişi raporlarında:...................................................................... 422

n).. Teminat senedinde (Menfi tespit):....................................................... 423

o).. Aile Hekimliğinde:................................................................................... 424

p).. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarında.......................... 428

r)... Yurt dışında işçi çalıştırılması halinde husumet sorunu.................. 439

s).. Rödovans sözleşmelerinde ruhsat sahibinin işçilik
alacaklarından sorumluluğu................................................................. 439

4).. Taraf sıfatında yanılma:............................................................................. 440

5).. Taraf ölümü................................................................................................... 443

6).. Davanın ihbarı............................................................................................... 445

7).. Müdahil olma:............................................................................................... 449

8) . Dava arkadaşlığı........................................................................................... 454

9) . Dahili dava..................................................................................................... 455

B.. Sendikalar Ve Toplu İş Uyuşmazlıklarında................................................... 456

1).. Sendikanın Davayı Takip Yetkisi, Taraf Ehliyeti ve Taraf sıfatı:...... 456

a).. 6356 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Kanunu uyarınca:............................... 459

b).. 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu uyarınca......... 463

c).. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 113. Maddesi
Uyarınca Sendikanın Topluluk Davası Açması............................... 464

2).. İş kolu ve yetki tespitinde............................................................................ 474

C.. SOSYAL GÜVENLİK UYUŞMAZLIKLARINDA........................................ 475

1).. Sigortalı sayılan............................................................................................. 475

2) . Sigortalı yerine kaim olanlar:...................................................................... 477

3) . Sigorta kurumları:......................................................................................... 477

a) . Sosyal Güvenlik Kurumu;..................................................................... 477

aa).. Hizmet tespiti davasında;............................................................ 477

ab).. İş kazasının tespitinde;................................................................ 479

ac)... Rücu davalarında:........................................................................ 480

b) . Türkiye İş Kurumu.................................................................................. 481

c) . Özel İstihdam Büroları........................................................................... 481

IV. BÖLÜM

DAVA ŞARTLARI, İLK İTİRAZLAR VE DAVA TÜRLERİ

1..... DAVA ŞARTLARI.................................................................................................... 483

A.. Dava Şartı Olarak Arabuluculuk:.................................................................... 486

1) . Arabuluculuğa elverişli iş uyuşmazlıkları:................................................ 486

a).. Kişi (Taraf) olarak kapsamı:................................................................ 487

b) . Konu olarak kapsamı;........................................................................... 492

c) . Sözleşmeler............................................................................................... 493

2).. Başvuru şekli.................................................................................................. 499

3).. Yetkili arabulucu........................................................................................... 501

4) . Arabulucu Belirlenmesi................................................................................ 501

5) . Arabulucunun görevleri................................................................................ 502

6) . Arabuluculuk faaliyetine katılacaklar...................................................... 502

7) . Arabuluculuk Faaliyeti................................................................................. 503

8) . Arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi...................................................... 505

9) . Tarafların anlaşması.................................................................................... 506

10) İcra edilebilirlik şerhi..................................................................................... 507

11) Arabuluculuk faaliyetinin anlaşma dışında diğer nedenlerle sonra
ermesi............................................................................................................... 510

12) Arabuluculukta yargılama giderleri........................................................... 511

13) Arabuluculuk Tutanağının Hukuki Niteliği.............................................. 512

a).. Dava açılmayacağı kuralı.................................................................... 512

b).. Arabuluculuk Anlaşma Tutanağının Hukuki Niteliği...................... 513

c).. Tutanağın Emredici Maddi Hukuk temel kuralları kapsamında
geçerliliği.................................................................................................... 518

ca)... Ücret ile ilgili düzenlemeler........................................................... 522

cb)... İhbar tazminatının bölünmezliği................................................ 523

cc)... Kıdem tazminatının hesabı........................................................ 524

cd)... Yıllık ücretli izinden vazgeçilemeyeceğine............................... 524

Yıllık ücretli izinden vazgeçilemeyeceğine............................................................ 524

ce)... Feshin geçersizliği ve işe iade istemlerinde................................ 525

cf)... Çalışma koşullarına ilişkin hükümler........................................ 525

cg)... Sözleşmede kararlaştırılan ücretin............................................. 526

Sözleşmede kararlaştırılan ücretin......................................................................... 526

ch)... Toplu İş Hukukuna Etkisi............................................................ 526

cı).... Sosyal Güvenlik Hukukuna Etkisi............................................. 526

cj).... 6098 sayılı TBK Düzenlemeleri.................................................. 526

ck)... 6100 sayılı HMK Düzenlemeleri................................................ 528

14) Maddi hukuk açısından arabulucunun üzerine düşen görev................ 529

15) Taraf ve vekillerine düşen görev................................................................. 530

B.. Arabuluculuk anlaşmama tutanağının dava dilekçesine eklenmesi......... 531

C.. SGK Kurumuna Başvurma Zorunluluğu (7036 sayılı İMK. Mad. 4)........ 533

D.. Gider Avansı......................................................................................................... 542

E... Kesin hüküm........................................................................................................ 547

1) . Kesin hüküm ek dava ilişkisi....................................................................... 550

F... Derdestlik.............................................................................................................. 551

G.. Hukuki yarar........................................................................................................ 553

1).. Yıllık izin ücretine hak kazandığının tespiti............................................. 558

2).. İş şartlarında değişikliğin esaslı olup olmadığının tespiti....................... 558

3).. Menfi Tespit................................................................................................... 561

4).. İtirazın iptali................................................................................................... 563

5).. İş müfettiş raporlarının iptali...................................................................... 564

H.. Vekalet:................................................................................................................. 568

I.... Teminat gösterilmesi:.......................................................................................... 569

J.... Dava Şartlarının İncelenmesi (HMK. Mad. 115):........................................ 571

K.. Hak düşürücü süreler:......................................................................................... 574

1).. İş Hukukunda önem arzeden hak düşürücü süreler:.............................. 575

2).. Haklı nedende fesih hakkının kullanılması süresi:................................ 576

3).. Hizmet tespitinde........................................................................................... 579

L... Ödeme olgusu:..................................................................................................... 581

2..... İLK İTİRAZLAR:...................................................................................................... 586

A.. Kamu düzeninden olmayan yetki.................................................................... 587

B.. Zamanaşımı......................................................................................................... 587

1).. Islahta.............................................................................................................. 595

2).. Asıl-alt işveren ilişkisinde............................................................................. 596

C.. Takas-mahsup..................................................................................................... 598

3..... Dava Türleri....................................................................................................... 600

A.. Eda Davası........................................................................................................... 600

B.. Tespit Davası....................................................................................................... 601

C.. Belirsiz Alacak Davası....................................................................................... 604

1).. Kriterler............................................................................................................ 617

a).. Hesabın unsurlarında tartışma olması (likit olma sorunu):............ 618

b).. Karşı tarafın verdiği bilgi ile alacakların belirlenmesi (işveren kayıtlarına dayanılması)      619

c).. Tahkikat sonucu alacağın belirlenmesi.............................................. 623

d).. Takdiri indirim yapılan alacaklar bulunması.................................... 626

e) . Dava (Talep) yığılmasında durum...................................................... 627

f).. Emsal davalarda çelişkili karar verilmesi........................................... 628

2).. Belirsiz alacak davası türleri....................................................................... 629

3).. Sonuçları......................................................................................................... 631

a).. 7251 sayılı kanundan önceki uygulama............................................ 631

b) . 7251 sayılı kanun sonrası uygulama.................................................. 631

4) . Kısmi davadan farkı.................................................................................... 632

5).. Hukuki yarar şartının tamamlanabilir dava şartı olup olmadığı........ 634

a) . 7251 sayılı kanun öncesi....................................................................... 634

b) . 7251 sayılı kanun sonrası..................................................................... 663

c) . Manevi Tazminatın belirsiz alacak davasına konu olup
olmayacağı sorunu................................................................................. 664

D.. Kısmi dava........................................................................................................... 666

E. . Davaların yığılması............................................................................................ 667

F. . Topluluk Davası.................................................................................................. 668

G.. Terditli Dava (Mad. 111)................................................................................... 668

V. BÖLÜM

1. DAVANIN AÇILMASI

A.. Dava Açılmasının Sonuçları............................................................................. 676

1).. Maddi hukuka ilişkin sonuçları.................................................................. 676

2).. Usule ilişkin sonuçları:.................................................................................. 676

B.. Dava dilekçesinde bulunması gereken unsurlar............................................ 677

C.. Dava dilekçesinde eksiklikler............................................................................ 683

D.. İddianın Genişletilmesi Ve Değiştirilmesi........................................................ 690

1).. İddiayı Genişletme veya Değiştirme Sayılan Haller............................... 691

2).. İddiayı Genişletme veya Değiştirme Yasağının İstisnaları................... 692

a) . Davalının açık muvafakati(rızası),.................................................... 692

b).. Islah (Taraf işlemleri kısmında ayrıntılı incelenecektir).................. 693

c).. Belirsiz alacak tespit davası.................................................................. 693

d).. Dava konusunun devri (HMK. Mad. 125)......................................... 693

2..... CEVAP DİLEKÇESİ VERİLMESİ (HMK. 126-130)......................................... 695

A.. Cevap dilekçesinde bulunması gereken unsurlar (içerik), Kanunun 129. maddesinde dava dilekçesinin içeriğine paralel olarak gösterilmiştir............................................................................................. 697

B.. Cevap dilekçesinde eksiklikler bulunması(Mad. 129).................................. 697

C.. Cevap dilekçesinin verilmesinin sonucu(Mad. 131)..................................... 698

D.. Karşı dava (Mad. 132)....................................................................................... 698

VI. BÖLÜM

İSPAT YÜKÜ VE DELİLLER

1..... İSPAT YÜKÜ.............................................................................................................. 701

A.. Giriş........................................................................................................................ 701

B.. Somutlaştırma Yükü(Yükümlülüğü)............................................................... 704

C.. Hukuka Aykırı Deliller....................................................................................... 708

D.. Karineler................................................................................................................ 712

1).. Yasal Karineler............................................................................................... 712

a) . BÇM İş Müfettiş raporları..................................................................... 713

b) . Sicil kayıtları............................................................................................ 713

c) . Ayrımcılığı güçlü gösteren olgular(durumlar).................................... 714

2) . Fiili Karineler................................................................................................... 715

a) . Hayatın olağan akışı karinesi.............................................................. 715

b).. İlk görünüş ispatı karinesi...................................................................... 718

E... İş Yargısında maddi vakıaların ispatı............................................................ 718

1).. İş Sözleşmesinin Varlığının ve Türünün İspatı........................................ 718

2).. Hizmet Süresinin İspatı................................................................................ 719

a).. Hizmet süresinin tespiti.......................................................................... 719

b) . Çalışma ve bu nedenle ücrete hak kazanmada tespit..................... 724

c) . Fazla (Fazla sürelerle) Çalışmada İspat............................................. 726

ca) .. Açıklama........................................................................................ 726

cb) .. İspatı................................................................................................ 728

cba) Fazla mesaide kayıtların esas alınması.......................... 730

cbb) Tanık beyanları ile ispat..................................................... 732

cbc) İşin niteliği ve yoğunluğu ile ispat...................................... 733

cbd) İndirime tabi tutulması....................................................... 734

cc) .. Fazla mesai ücretinin hesabı....................................................... 735

cca). Parça başı, yüzde usulü(bahşiş) veya mesai artıkça
primle çalışanların fazla mesaisi....................................... 737

ccb) Fazla mesai ücretinin ücretin içinde kararlaştırılması... 738

ccc). Kayda dayalı ödemelerde fazla mesainin dışlanması
veya mahsubu...................................................................... 739

cd) .. Üst düzey yöneticilerin fazla mesaisi......................................... 740

ce) .. Uluslararası Tır Şoförlerinde....................................................... 742

cf) .. Gazetecinin fazla çalışması........................................................ 744

cg) .. Gemiadamlarının fazla çalışması............................................. 747

ch) .. 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumlarında çalışan eğitim
elamanlarında................................................................................ 748

cı) ... Uzaktan Çalışma (Evde Çalışma) da fazla mesai................. 749

d) . Hafta, Ulusal Bayram ve Genel Tatillerde çalışma:........................ 752

e) . Çalışma Koşullarında Değişiklikte....................................................... 754

3) . Ücretin ispatı.................................................................................................. 757

4) . Eşit Davranma Borcunda ispat.................................................................. 762

5. . İş Sözleşmesinin Feshinde İspat Yükü...................................................... 763

a) . Sözleşmenin Hangi Tarafça Feshedildiğinin İspatı.......................... 763

aa) . İstifa................................................................................................. 767

ab) . İkale................................................................................................. 769

ac) .. Askıya alma................................................................................... 772

b) . Geçerli Nedenlerle Fesihte İspat............................................................ 774

c) . Haklı Nedenlerle Fesihte İspat.............................................................. 777

d) . Bildirimli Fesihte İspat............................................................................ 778

e) . Sendikal Nedenle Ayrımcılıkta ve Fesihte İspat............................... 778

6) . Yıllık Ücretli İzinde İspat (4857 sayılı  İK. Mad. 53-59)....................... 780

2. ... Deliller.................................................................................................................. 783

A.. İş Kanununa Göre İşverenin Kayıt Yönünden Yükümlülükleri................. 786

1) . İşçinin Şahsi Sicil Dosyasında Bulunması gereken Zorunlu Belgeler.. 786

2) . Gerekli belgeler............................................................................................... 787

3) . İşverence işçiye bildirimlerin yazılı yapılması kuralı............................. 789

4) . Özlük Dosyası Kullanılma Amacı............................................................. 790

a) . Saklama Sorumluluğu............................................................................ 790

b) . Gösterme Sorumluluğu........................................................................... 790

c) . Hukuka Uygun Kullanma ve Açıklamama Sorumluluğu............... 791

d) . Doğru Bilgi ve Belge Verme Sorumluluğu........................................... 791

e) . Delil Niteliği............................................................................................... 791

5) . 4857 sayılı İş Kanunu’nun belge bakımından işverene yüklediği
yükümlülükler................................................................................................ 792

a) . Sözleşme imzalama veya yazılı belge düzenleme........................... 792

b) . Geçerli nedenle fesihte yazılı fesih bildirimi ve fesih sebebini
açıkça bildirme, davranış ve yeterlilikte fesihten önce savunma
alınma....................................................................................................... 792

c).. Esaslı değişikliği işçiye yazılı bildirmek............................................... 793

d).. Yeni iş arama izni verme....................................................................... 793

e).. Çalışma belgesi verme........................................................................... 793

f).. Toplu İşçi çıkarmada bildirim yapma................................................ 793

g).. Bordro düzenleme ve banka hesabına ücret yatırma (Madde 32) 794

h).. Ücret pusulası düzenleme...................................................................... 794

ı) .. Fazla çalışma için işçinin onayını alma............................................. 794

Fazla çalışma için işçinin onayını alma.......................................................... 794

j) .. Günlük çalışma süresini belirleme........................................................ 795

k) . Yıllık izin kaydı ve defteri tutma......................................................... 795

6) . Kişisel verilerin işverence kullanılması...................................................... 797

B.. Delillerin Sunulması............................................................................................ 802

1) . Delil sunulmamasının sonucu..................................................................... 807

2) . Sonradan delil sunulması............................................................................. 808

C.. İş Yargılamasında Belge ve Senet................................................................... 812

1) . Genel olarak:.................................................................................................. 812

a) . Senetle ispat zorunluluğu....................................................................... 813

b) . Senetle ispat kuralının istisnaları......................................................... 814

2) . İş yargılamasında......................................................................................... 816

a) . İspat hukuku yönünden bordro........................................................... 817

b) . Teminat senedi........................................................................................ 819

c) . İşçinin işveren kayıtlarına dayanması............................................... 822

d) . İbraname.................................................................................................. 824

e) . Alacağın temliki...................................................................................... 829

D.. Yemin (HMK. Mad.225-239)........................................................................... 830

E... Tanık(HMK. Mad. 240-265)............................................................................ 835

1) . Tanık sınırlandırılması.......................................................................... 839

2) . Dönem sınırlaması........................................................................................ 841

F. . Bilirkişi (HMK. Mad. 266-287)......................................................................... 841

G.. Uzman Görüşü (HMK. Mad. 293)................................................................... 849

H.. İsticvap (HMK. Mad. 169-175)........................................................................ 849

I.... İkrar(HMK. Mad. 188)....................................................................................... 852

J. .. Keşif (HMK. Mad. 288-291)............................................................................. 853

VII. BÖLÜM

YARGILAMA USULÜ

1. ... Basit Yargılama USULÜ................................................................................ 860

A.. Ön İnceleme......................................................................................................... 864

1) . Duruşmasız Ön İnceleme............................................................................. 865

2) . Duruşmalı Ön İnceleme............................................................................... 866

3) . Basit yargılamanın ön incelemesi(Mad. 320).......................................... 866

4) . Ön incelemede duruşma yapılıp yapılmayacağı sorunu....................... 869

5) . Ön inceleme aşamasında esastan karar verilmesi.................................. 870

B. Tahkikat................................................................................................................ 875

C.. Tahkikatın sona ermesi ve sözlü yargılama.................................................. 876

D.. Hüküm.................................................................................................................. 877

1) . Konusuz kalma.............................................................................................. 888

2) . İş Yargılamasında Kısa Kararın Tefhim Ve Tebliğine İlişkin
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar............................................................. 889

3).. Alacak ve tazminatların miktar olarak hüküm altına alınmasında
dikkat edilecek noktalar (Brüt-Net sorunu).............................................. 891

4) . Karar vermede hukuki güvenlik ve hukuki belirlilik ilkelerinin
dikkate alınması............................................................................................ 899

2. ... İlk derece Mahkemesinin İstinafa tabi olmayan
kararları............................................................................................................. 901

A.. Kesin olarak verilen kararlar: Bunlar genellikle kanunda yer almıştır...... 901

1) . HMK hükümleri uyarınca........................................................................... 901

2) . 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu hükümlerine göre......................... 902

3) . 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümlerine
göre................................................................................................................... 902

4) . 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hükümlerine göre............. 903

B.. Doğrudan temyize tabi olanlar......................................................................... 903

C.. Kesinliğin istisnaları............................................................................................. 904

3. ... Hükümlerin Tashihi, Tavzihi Ve Tamamlanması
(HMK. mad. 304-306)............................................................................................ 904

A.. Tavzih ve Tashih................................................................................................. 904

B.. Hükmün Tamamlanması(HMK. Mad. 305/A)............................................. 908

VIII. BÖLÜM

İŞ MAHKEMELERİ KARARLARINA KARŞI

KANUN YOLLARI

1. ... Ortak Hükümler.............................................................................................. 912

A.. Kanun yoluna başvuracaklar........................................................................... 912

B. Başvuru şekli (İstinaf Mad. 342, Temyiz 364).............................................. 913

1) . Harç ve giderlerin yatırılması:.................................................................... 914

2) . Kötüniyetli kanun yoluna başvuru (İstinaf. Mad. 351, Temyiz.
Mad. 368)....................................................................................................... 915

3) . Süre tutum...................................................................................................... 916

C.. Kanun yolu süreleri............................................................................................. 916

1) . Kanun yolu süresinin hatalı gösterilmesi................................................... 918

2) . Kanun yolu dilekçesinin süre yönünden reddi (HMK.346)................... 933

D.. Kanun yolu kesinlik sınırı (İstinaf HMK. 341, Temyiz HMK. 362):......... 933

E... Katılma yoluyla kanun yoluna başvurma (İstinaf. HMK. Mad. 348,
Temyiz HMK. Mad. 366).................................................................................. 937

F. . Kanun yolundan feragat (6100 sayılı HMK. Madde. 349. Temyizde
de uygulanır)........................................................................................................ 939

G.. Kanun yolu ön incelemesi(HMK. Mad. 352)................................................. 940

H.. Kanun yolunun icraya etkisi............................................................................. 944

I. .. İvedilikle İnceleme.............................................................................................. 945

2. ... İstinaf...................................................................................................................... 946

A.. İstinaf Mahkemesi’ne Başvurulan Kararlar.................................................. 948

B. İstinaf inceleme aşamaları................................................................................ 948

C.. İstinaf İncelemesine Konu Olamayacak Usul İşlemleri............................... 951

D.. Bölge Adliye (İstinaf) Mahkemesinde İstinaf İncelemesi sonunda
verebileceği kararlar............................................................................................ 952

1) . Yerel Mahkeme Kararının Esası İncelenmeden Kaldırılması ve
Dosyanın Geri Gönderilmesi (HMK 353/1 Mad.) kararını
gerektiren haller.............................................................................................. 952

a) . Geri Gönderilmeyi gerektiren durumlara örnekler............................. 954

2) . Yerel Mahkeme Kararının Kaldırılarak Davanın Kısmen veya
Tamamen Davanın Kabulü Kararı........................................................... 960

3) . İstinaf Başvurusunun Reddine Karar Verilmesi...................................... 960

E. . Bölge Adliye Mahkemesinde(İstinafta) kesinleşen kararlar....................... 961

1) . HMK Hükümlerine göre............................................................................... 961

a) . 353/1. maddesi uyarınca....................................................................... 961

b) . HMK.’un 362. maddesi uyarınca........................................................ 961

2) . 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu hükümlerine göre (Mad. 8)........ 965

a) . Feshin geçersizliği ve işe iade................................................................. 965

b).. Disiplin Cezalarının İptali...................................................................... 969

c) . Sendika işyeri temsilcisi, çalışan sendika yöneticisinin feshin
haksızlığı ve işe iadesi............................................................................ 969

F. . Bölge Adliye Mahkeme Kararlarına Direnilememesi................................... 970

G.. Bölge Adliye Mahkemeleri Kararlarının İçeriği (HMK. Mad. 359)........... 971

3. ... Temyiz...................................................................................................................... 972

A.. Temyiz İncelemesi.............................................................................................. 973

1) . Ön İnceleme................................................................................................... 973

2) . Esastan İnceleme.......................................................................................... 974

3) . Yargıtay’da Temyiz Duruşması................................................................. 976

B. Verilecek kararlar................................................................................................ 977

1) . Onama Kararı................................................................................................ 977

2) . Düzelterek Onama Kararı............................................................................ 977

3) . Bozma Kararı................................................................................................ 978

a) . Bozma üzerine verilecek kararda dikkate edilecek hususlar.......... 980

b) . Bozma Kararına Uyma......................................................................... 981

c) . Bozma Kararına Karşı Direnme........................................................ 1001

C.. Yargıtay’ın temyiz incelemesi sonucunda kesin olarak verdiği kararlar 1006

D.. Yargıtay’ın İlk Derece Mahkemesi Sıfatı ile Verdiği Kararlar:................ 1010

4. ... Karar Düzeltme............................................................................................. 1014

5. ... Yargılamanın iadesi................................................................................... 1017

6. ... Anayasa Mahkemesine Bireysel başvurunun yeniden
yargılamayı gerektirmesi:................................................................... 1020

7. ... Kanun yararına temyiz............................................................................ 1022

8. ... Bölge Adliye Mahkemelerinde oluşan içtihat
farklılıkların giderilmesi................................................................... 1023

IX. BÖLÜM

YARGILAMAYI ETKİLEYEN TARAF İŞLEMLERİ

1. ... Davayı Kabul.................................................................................................... 1025

2. ... Feragat (HMK. Mad. 307-312)..................................................................... 1029

3..... Sulh......................................................................................................................... 1038

4. ... Islah (HMK. 176-182)........................................................................................ 1043

A.. Islahın yapılış şekli ve süresi........................................................................... 1048

B.. Bozmadan sonra ıslah yapılıp yapılmayacağı sorunu............................. 1056

C.. Dava dilekçesinde vakıanın ıslah edilmeden, dava konusunun ıslah
ile arttırılması:................................................................................................... 1062

D.. Islah ile dava dilekçesinde istenmeyen, ancak aynı hukuki ilişkiden
kaynaklanan başka bir alacağın istenmesi:................................................ 1063

E... İtirazın iptali davasında ıslah......................................................................... 1069

5. ... Davanın takip edilmemesi, dosyanın işlemden
kaldırılması ve davanın açılmamış sayılması...................... 1070

6. ... DAVANIN GERİ ALINMASI-Atiye bırakma........................................... 1080

7. ... Tamamlanmış işlem..................................................................................... 1082

X. BÖLÜM

ÖZEL DURUMLAR

1. ... Davaların Birleştirilmesi-Ayrılması........................................... 1085

A.. Talepler hakkında hüküm kurulmaması..................................................... 1087

B.. Hizmet tespiti-İşçilik alacaklarının birlikte görülmesi................................ 1088

2. ... Bekletici Mesele-Ön sorun..................................................................... 1091

3. ... Ceza mahkemesi kararının hukuk mahkemesini
bağlayıcılığı................................................................................................... 1099

4. ... Tebligat............................................................................................................... 1104

5. ... Gider -Delil İkamesi Avansı.................................................................... 1115

6. ... Yargılama giderleri.................................................................................. 1129

7. ... Adli Yardım....................................................................................................... 1136

8. ... Vekâlet ücreti................................................................................................ 1138

9. ... Geçici Hukukî Koruma Tedbirleri.................................................... 1139

A.. İhtiyati tedbir (6100 sayılı HMK. Mad. 389 ila 394, 341(kanun yolu):. 1140

B.. İhtiyati haciz (İİK. Mad. 257- 266)............................................................... 1142

C.. Delil Tespiti (HMK. Mad. 401-402)............................................................... 1144

D.. Geçici Ödeme..................................................................................................... 1145

E... İşçilik Alacakları yönünden değerlendirme.................................................. 1146

F... İhtiyati haciz ve tedbir istemlerinde (geçici hukuki koruma
tedbirlerinde) yetkili ve görevli mahkeme..................................................... 1148

10. . İŞ YARGILAMASINDA SÜRELER.................................................................... 1149

A.. Giriş...................................................................................................................... 1149

B.. İş hukukunda kısaca süreler........................................................................... 1151

C.. Zorlayıcı nedenlerin süreye etkisi................................................................... 1156

XI. BÖLÜM

TAZMİNAT VE ALACAK TABLOSU

1..... İHBAR TAZMİNATI............................................................................................. 1161

2. ... KÖTÜNİYET TAZMİNATI.................................................................................. 1162

3..... KIDEM TAZMİNATI............................................................................................. 1163

4. ... SENDİKAL TAZMİNAT....................................................................................... 1164

5. ... EŞİT DAVRANMAMA TAZMİNATI................................................................. 1165

6. ... Diğer tazminatlar....................................................................................... 1166

7. ... ÜCRET ALACAĞI.................................................................................................. 1168

8. ... FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ................................................................................. 1169

9. ... HAFTA TATİLİ ÜCRETİ...................................................................................... 1170

10. . ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİ (Yılda 15,5 gün)....... 1171

11. . FAZLA MESAİ, TATİL ÇALIŞMALARINDA ORTAK HÜKÜMLER:....... 1172

12. . YILLIK ÜCRETLİ İZİN........................................................................................ 1173

13. . Diğer alacaklar:.......................................................................................... 1174

14. . FESHİN GEÇERSİZLİĞİ (İŞE İADE)................................................................ 1175

15. . İŞE BAŞLATMAMA TAZMİNATI:  (İşe başlatılmadığında
tahsil amaçlı  talep halinde)............................................................. 1177

16. . BOŞTA GEÇEN SÜRE ÜCRET ALACAĞI:...................................................... 1178

17. . 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi
Kanunu’ndan doğan davalar............................................................... 1179

Anayasa Mahkemesi Kararları

Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları

Yargıtay Kararları

Danıştay Kararları

Bölge Adliye Mahkeme Kararları

AKI, E./ALTINTAŞ, O.A./BAHÇIVANCILAR, İ., Uygulamada İş Güvencesi, İstanbul 2005.

AKIN, Levent. Yeni Borçlar Kanunu Düzenlemeleri Çerçevesinde Asıl İşverenin Müteselsil Sorumluluğunun Niteliği. AUHFD, 60 (4) 2011: 733-774.