(Mahkemeye Erişim Hakkı Bağlamında)

Kamu İhalelerine Yönelik Zorunlu İdari Başvurular

Yayınevi: Yetkin Yayınları
Yazar: İsmail Birsen

ISBN: 9786050521986

510,00 TL 600,00 TL

Adet

 
Kitap Künyesi
Yazar İsmail Birsen
Baskı Tarihi 2025/05
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 375

Dr. İsmail Birsen


ÖZET

İdari uyuşmazlıkların yargı mercilerinin önüne taşınmadan çözüme kavuşturulması amacıyla çeşitli alternatif çözüm yollarına başvurulmaktadır. İdari başvurular da bu kapsamda değerlendirilebilecek alternatif bir çözüm yoludur. Kanun koyucu kamu ihaleleri açısından idari başvuruları dava açmadan önce başvurulması zorunlu bir yol olarak kabul etmiştir.

Kamu ihalelerine yönelik idari başvurular şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusu olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır. Şikâyet başvurusu ihaleyi yapan idareye, itirazen şikâyet başvurusu ise Kamu İhale Kurumuna yapılmaktadır. Kamu İhale Kurulu tarafından verilen nihai kararlar ise idari yargıda dava konusu edilebilmektedir. Bu davalarda ivedi yargılama usulü uygulanmaktadır.

Adil yargılanma hakkı Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Anayasa’da düzenlenen çok önemli bir insan hakkıdır. Bu hakkın gereklerinin yargılama aşamasında sağlanması gerekmektedir. Mahkemeye erişim hakkı adil yargılanma hakkının en önemli gereklerinden biridir.

Tezde öncelikle zorunlu idari başvurular, adil yargılanma hakkı ve adil yargılanma hakkının bir unsuru olan mahkemeye erişim hakkına ilişkin açıklamalar yapılmıştır. Daha sonra kamu ihalelerine yönelik zorunlu idari başvuruların mahkemeye erişim hakkını sınırlayıcı yönü üzerinde durulmuştur. Bu açıklamalardan sonra kamu ihalelerine yönelik zorunlu idari başvuruların mahkemeye erişim hakkı bağlamında sorunlu görülen yönleri hakkında ayrıntılı değerlendirmelere yer verilmiştir.

Bu sayede kamu ihalelerinin hukuka uygunluk denetiminin mahkemeye erişim hakkının gereklerini ne ölçüde karşıladığı ortaya konularak eksik görülen noktalar ve ne şekilde düzeltilmesi gerektiği noktasında tavsiyelere yer verilmiştir.

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ ............................................................................................ 5

ÖZET ............................................................................................... 7

İÇİNDEKİLER ............................................................................... 9

KISALTMALAR CETVELİ ........................................................ 13

GİRİŞ ............................................................................................. 15

BİRİNCİ BÖLÜM MAHKEMEYE ERİŞİM HAKKINI SINIRLAMASI AÇISINDAN KAMU İHALELERİNE YÖNELİK İDARİ BAŞVURULAR

I. ZORUNLU İDARİ BAŞVURULAR ....................................... 19

A. ZORUNLU İDARİ BAŞVURULARDA İCRAÎ İŞLEM ...... 30

B. ZORUNLU İDARİ BAŞVURULARDA KESİN İŞLEM ..... 31

C. ZORUNLU İDARİ BAŞVURULARDA DAVA KONUSU İŞLEM .................................................... 33

II. KAMU İHALELERİNE YÖNELİK İDARİ BAŞVURULAR ....................................................................... 37

A. KAMU İHALELERİ ............................................................ 37

B. KAMU İHALE KURUMUNUN KURULUŞU VE GÖREVLERİ ....................................................................... 43

1. Kuruluşu ......................................................................... 46

2. Görevleri ......................................................................... 52

C. BAŞVURU YOLLARI ........................................................ 54

D. BAŞVURU YOLLARININ VARLIK NEDENLERİ ........... 57

E. BAŞVURUNUN KONUSU ................................................. 59

F. BAŞVURUNUN UYGULANMADIĞI HÂLLER ............... 63

1. İstisna Kapsamında Yapılan İhaleler ............................... 63

2. Doğrudan Teminle Yapılan Alımlar ................................ 67

Kamu İhalelerine Yönelik Zorunlu İdari Başvurular

10

3. Tasarım Yarışmaları ........................................................ 69

4. İhalenin Resen İptali ....................................................... 69

5. İhale Sürecinde Oluşan Zararların Tazmini ..................... 76

6. Kurul Kararlarının Yerine Getirilmemesi ........................ 77

7. Mükerrer Başvurular ....................................................... 79

8. İhaleye Katılmaktan Yasaklama İşlemleri 80

III. MAHKEMEYE ERİŞİM HAKKI İLE KAMU İHALELERİNE YÖNELİK İDARİ BAŞVURULAR ARASINDAKİ İLİŞKİ ........................................................... 81

A. ADİL YARGILANMA HAKKI .......................................... 81

B. ADİL YARGILANMA HAKKININ UNSURU OLARAK MAHKEMEYE ERİŞİM HAKKI ........................................ 85

C. MAHKEMEYE ERİŞİM HAKININ SINIRLANDIRILMASI ....................................................... 92

D. GENEL OLARAK KAMU İHALELERİNE YÖNELİK İDARİ BAŞVURULARIN SINIRLAMA KRİTERLERİNE UYGUNLUĞU ..................................... 100

1. Sınırlamanın Kanunla Yapılması ................................... 101

2. Meşru Amacın Olması .................................................. 104

a. Adaletin İyi Yönetimi İlkesi .................................... 104

b. Hukuki Güvenlik İlkesi ........................................... 108

3. Öze Dokunma Yasağı ................................................... 109

4. Ölçülülük İlkesine Uygunluk ......................................... 111

a. Elverişlilik İlkesi ..................................................... 113

b. Gereklilik İlkesi ...................................................... 116

c. Orantılılık İlkesi ...................................................... 117

E. KAMU İHALELERİNE YÖNELİK İDARİ BAŞVURULARIN MAHKEMEYE ERİŞİMİ SINIRLAYICI ETKİSİ ...................................................... 119

F. KAMU İHALELERİNE YÖNELİK İDARİ BAŞVURULARIN MAHKEMEYE ERİŞİMİ GECİKTİRİCİ ETKİSİ ...................................................... 124

İçindekiler

11

İKİNCİ BÖLÜM KAMU İHALELERİNE YÖNELİK ZORUNLU İDARİ BAŞVURULARA İLİŞKİN MEVZUAT VE UYGULAMADAN KAYNAKLANAN ERİŞİM ENGELLERİ

I. KAMU İHALELERİNİN DENETİMİNİ KISITLAYICI DÜZENLEMELER ............................................................... 145

A. KAPSAMLI İNCELEME DÖNEMİ .................................. 149

B. SINIRLI İNCELEME DÖNEMİ ........................................ 152

II. BAŞVURU YAPABİLECEK KİŞİLERE İLİŞKİN SINIRLAMALAR ................................................................. 167

A. BAŞVURU EHLİYETİNİN DAR YORUMLANMASI ..... 168

1. Objektif Şart ................................................................. 170

2. Sübjektif Şart ................................................................ 176

B. BAŞVURU EHLİYETİNİ KISITLAYICI İKİNCİL DÜZENLEMELER ............................................................ 190

C. TEK DİLEKÇEYLE BAŞVURU YAPILAMAMASI ........ 196

D. ORTAK GİRİŞİMLER TARAFINDAN YAPILAN BAŞVURULAR ................................................................ 200

III. BAŞVURU SÜRELERİNE İLİŞKİN SINIRLAMALAR ................................................................ 204

A. BAŞVURU SÜRESİNİN DÜZENLEYİCİ İŞLEMLE BELİRLENMESİ .............................................................. 207

B. İŞLEMDE BAŞVURU SÜRESİNİN GÖSTERİLMEMESİ ......................................................... 210

C. BAŞVURU SÜRESİNİN KISALIĞI ................................. 225

D. BAŞVURU SÜRESİYLE DAVA AÇMA SÜRESİNİN ÖZDEŞLEŞTİRİLMESİ .................................................... 239

E. SÜRELERİN KISITLAYICI ŞEKİLDE YORUMLANMASI ........................................................... 242

F. KARARLARIN ELEKTRONİK KAMU ALIMLARI PLATFORMU ÜZERİNDEN BİLDİRİMİ ........................ 258

IV. BAŞVURUYA İLİŞKİN USULİ ŞARTLAR ...................... 269

A. BAŞVURU YOLUNA İLİŞKİN İÇTİHAT FARKLILIKLARININ VARLIĞI ...................................... 270

Kamu İhalelerine Yönelik Zorunlu İdari Başvurular

12

B. BAŞVURULARA İLİŞKİN SOMUT İDDİA KOŞULUNUN DAR YORUMLANMASI .................................................. 273

C. BAŞVURULARIN ELEKTRONİK KAMU ALIMLARI PLATFORMU ÜZERİNDEN YAPILMASININ ZORUNLU OLMASI ............................................................................ 280

D. BAŞVURULARDAKİ EKSİKLİKLERİN TAMAMLANMASI İÇİN YETERLİ BİR ÇÖZÜMÜN ÖNGÖRÜLMEMİŞ OLMASI ........................................... 285

V. BAŞVURUYA İLİŞKİN MALİ KÜLFETLER .................... 294

A. BAŞVURU BEDELİ ALINMASI ...................................... 297

B. BAŞVURU BEDELİNİN YÜKSEKLİĞİ .......................... 303

C. ADLİ YARDIM BENZERİ BİR KURUMUN OLMAMASI ...................................................................... 313

D. BAŞVURU BEDELİNİN İADESİ ..................................... 316

E. BAŞVURULARDAN TEMİNAT ALINMASI .................. 328

SONUÇ ........................................................................................ 331

KAYNAKÇA ............................................................................... 337

ÖNSÖZ

Elinizde bulunun bu kitap T.C. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Doktora Programı kapsamında yazılan ve 06.12.2024 tarihli doktora jürisinde oybirliğiyle kabul edilen aynı isimli tezin 2025 yılına ilişkin mevzuat güncellemelerinin işlenmiş halidir.

Tezin ortaya çıkışı sürecinde bana her konuda destek olan ve çok değerli görüşleriyle beni her zaman yönlendiren danışmanım Sayın Doç. Dr. K. Burak ÖTÜRK’e, tez izleme komitesindeki katkılarından dolayı Sayın Prof. Dr. Ali D. ULUSOY ve Sayın Prof. Dr. Murat SEZGİNER’e, tez savunmasındaki değerli görüşlerinden dolayı Sayın Doç. Dr. M. Ayhan TEKİNSOY’a, Sayın Dr. Öğretim Üyesi Serdar YILMAZ’a ve Sayın Dr. Öğretim Üyesi Halim Alperen ÇITAK’a teşekkürü bir borç bilirim.

Çalışmanın ortaya çıkması süresinde her zaman desteklerini yanımda hissettiğim aileme de şükranlarımı sunmak isterim.

Kitabın yayınlanmasında emeği geçen ve başta sayın Muharrem BAŞER olmak üzere Yetkin Yayınevi’nin değerli yönetici ve çalışanlarına da teşekkürlerimi belirtmek istiyorum.

Kitabın tüm okuyuculara faydalı olmasını temenni ederim.

Dr. İsmail BİRSEN

([email protected])

İlgili Yayınlar