Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası)

İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR 17

GRİŞ 19

BİRİNCİ BÖLÜM
KARAYOLLARI ZORUNLU MALÎ SORUMLULUK SİGORTASININ HUKUKÎ NİTELİĞİ, TEMEL ÖZELLİKLERİ VE UYGULAMA ALANI
I. KARAYOLLARI ZORUNLU MALÎ SORUMLULUK SİGORTASININ HUKUKÎ NİTELİĞİ VE TEMEL ÖZELLİKLERİ 21
A. Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortasının Hukukî Niteliği 21
B. Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortasının Temel Özellikleri 22

II. KARAYOLLARI ZORUNLU MALÎ SORUMLULUKSİGORTASININ UYGULAMA ALANI 24
A. Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk SigortasınınTaşıt Yönünden Uygulama Alanı 25
B. Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortasının Yer Bakımından Uygulama Alanı 26
C. Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortasının Zarar Gören Kişi ve Zarar Türü Yönünden Uygulama Alanı 27
1. Karayolları Trafik Kanununda Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortası Kapsamı Dışında Tutulan Zarar ve Talepler 27
a) Sigortalının Karayolları Trafik Kanunu Uyarınca Eylemlerinden Sorumlu Tutulduğu Kişilere Karşı Yöneltebileceği Talepler 27
b) İşletenin Yakınlarının Mallarına Gelen Zararlar 28
c) Motorlu Araçta Taşınan Eşyaya Gelen Zararlar 28
d) Çalınan veya Gasbedilen Motorlu Aracın Neden Olduğu Zararlar 29
e) Motorlu Araçla İlgili Mesleki Faaliyetten Kaynaklanan Zararlar 29
f) Motorlu Araç Yarışı Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortası Yapılan Hâller 30
g) İşletilme Hâlinde Olmayan Motorlu Aracın Neden Olduğu Zararlar 30
h) Kazadan Sonra Yapılan Yardım Çalışmalarından Doğan Zararlar 31
i) İşleten İle Malik Arasındaki İlişkide Araca Gelen Zararlar 32
j) Manevi Zararlar 32
k) Çekilen Aracın Sebep Olduğu Zararlar 32
l) Motorlu Bisikletlerin Sebep Olduğu Zararlar 32
2. Eski Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortası Genel Şartları Döneminde Teminat Kapsamına Girip Girmediği Tartışmalı Olmakla Birlikte Yeni Genel Şartlar’da Açıkça Teminat Kapsamı Dışında Tutulan
Zarar ve Talepler 33
a) İlgili Mevzuatla Genel Hükümlere Tâbi Kılınan
Talepler 33
b) Hak Sahibinin Kendi Kusuruna Denk Gelen Tazminat Talepleri 36
c) İlgililerin, Sigortalının Sorumluluk Riski Kapsamında Olmayan Tazminat Talepleri 37
d) Dolaylı Zararlar Nedeniyle Yöneltilebilecek Tazminat Talepleri 38
e) Çevresel Zararlardan İleri Gelen Talepler 38
f) Destekten Yoksun Kalan Hak Sahibinin Sigortalının Sorumluluk Riski Kapsamında Olmayan Destek Tazminat Talepleriyle, Destekten Yoksun
Kalan Hak Sahibinin, Sigortalının Sorumluluk Riski Kapsamında Olmakla Birlikte Destek Şahsının Kusuruna Denk Gelen Destek Tazminatı Talepleri 38
g) Genel Şartlar ve Ekleri İle Tanımlanan Teminat İçeriği Dışında Kalan Talepler 39

İKİNCİ BÖLÜM
KARAYOLLARI ZORUNLU MALÎ SORUMLULUK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI VE TARAFLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

I. KARAYOLLARI ZORUNLU MALÎ SORUMLULUK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI 41
A Sigortacı 41
B. Sigorta Ettiren 42
1. Genel Olarak 42
2. Karine Olarak İşleten Sayılanlar 43
a) Araç Sahibi 43
b) Aracı Mülkiyeti Muhafaza Kaydıyla Satın Alan Kişi 44
c) Aracın Uzun Süreli Kiracısı 44
d) Aracı Uzun Süreli Ariyet (Kullanım Ödüncü) ve Rehin Alan 45
e) Diğer Kişiler 46
3. Gerçek İşletenler (Maddi Anlamda İşletenler) 46
4. Farazi İşletenler (İşleten Gibi Sorumlu Olanlar) 47
a) Motorlu Araçlarla İlgili Mesleki Faaliyette Bulunanlar 47
b) Yarış Düzenleyicileri (Organizatörler) 48
c) Motorlu Aracı Çalan veya Gasbeden Kişiler 48
d) Aracın Bağlı Olduğu Teşebbüs Sahibinin Sorumluluğu 49

II. KARAYOLLARI ZORUNLU MALÎ SORUMLULUK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 50
A. Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri 50
1. Sigorta Ettirenin Prim Ödeme Yükümlülüğü 50
2. Sigorta Ettirenin Bildirim (Beyan-İhbar) Yükümlülüğü 54
a) Sigorta Ettirenin Sözleşmenin Yapılması Sırasındaki Beyan (Bildirim) Yükümlülüğü 55
b) Sigorta Ettirenin Sigorta Süresi İçinde Beyan Yükümlülüğü 60
c) Sigorta Ettirenin Rizokunun Gerçekleşmesinden Sonra Beyan Yükümlülüğü 63
3. Bilgi Verme ve Araştırma Yapılmasına İzin Verme Yükümlülüğü 64
4. Zararı Önleme, Azaltma ve Sigortacının Rücu Haklarını Koruma Yükümlülüğü 65
5. Hasar Konusu Yerde ve Malda Değişiklik Yapmama Yükümlülüğü 67
B. Sigortacının Yükümlülükleri 69
1. Sigorta Poliçesi Düzenleme ve Sigorta Ettirene Verme Yükümlülüğü 69
2. Rizikoyu Taşıma Yükümlülüğü 72
3. Aydınlatma Yükümlülüğü 73
a) Genel Olarak 73
b) Aydınlatma Yükümlülüğünün Yükümlüsü ve Muhatabı 74
c) Aydınlatma Yükümlülüğünün Kapsamı 75
d) Yerine Getirilme Zamanı ve Usulü 76
e) Aydınlatma Yükümlülüğünün İhlalinin Sonuçları 79
4. Giderleri Ödeme Borcu 80
5. Tazminat Ödeme Borcu 84
a) Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortalarında Tazminat Ödeme Konusunda Uygulanacak Temel İlkeler 85
aa) Sınırlı Sorumluluk İlkesi 85
bb) Garameten Zarar Giderim İlkesi 85
cc) Gerçek Zararın Giderilmesi İlkesi 87
dd) Kusur Esasına Göre Sorumluluk İlkesi 87
b) Yeni Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarına Göre Sigortacının Ödemekle Yükümlü Olduğu Zararlar (KZMSS Kapsamına Giren Teminat Türleri) 87
aa) Maddi Zararlar Teminatı 88
aaa) Araç Hasarı 88
bbb) Araçta Meyadana Gelen Değer Kayıpları 89
ccc) Dava Masrafları 92
bb) Sağlık Giderleri Teminatı 93
cc) Sürekli Sakatlık Nedeniyle Uğranılan Maddi Zararlar (Sürekli Sakatlık Teminatı) 94
dd) Destekten Yoksun Kalma Teminatı 97
c) Sigortacının Temerrüdü ve Temerrüt Faizi 102
d) Birden Çok Kişinin Tazminatla Yükümlü Olduğu Hâllerde Bunların Müteselsil Sorumluluğu 106

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SİGORTACININ HALEFİYETİ VE RÜCU HAKKI

I. 6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU İLE SİGORTACININ HALEFİYET VE RÜCU HAKKI KONUSUNDA GETİRİLEN YENİLİKLER 111
II. KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU VE KARAYOLLARI ZORUNLU MALÎ SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARLARINA GÖRE SİGORTACININ HALEFİYET VE RÜCU HAKKI 113
A. Genel Olarak 113
B. Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarına Göre Sigortacının Kendi Sigorta Ettirenine/Sigortalısına Rücu Edebileceği Hâller 114
1. Kast veya Ağır Kusurun Varlığı 114
2. Ehliyetsiz Araç Kullanma 116
3. Alkol, Uyuşturucu veya Keyif Verici Maddeler Alarak Araç Kullanmak 117
4. Ruhsat Olmadan Yolcu veya Patlayıcı-Parlayıcı Madde Taşımak, İstiap Haddini Aşmak 119
5. Sigorta Ettirenin Rizikonun Gerçekleşmesinden Sonra Gerekli Yükümlülükleri Yerine Getirmemesi 119
6. Aracın Çalınması veya Gasp Edilmesinde İşletenin Kusuru 120
7. Bedeni Hasara Neden Olan Trafik Kazalarında
Olay Yerinin Terk Edilmesi ve Kazanın Oluş Koşullarına İlişkin Belgelerin Düzenlenmesi Yükümlülüğüne Aykırı Davranılması 121

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KARAYOLLARI ZORUNLU MALÎ SORUMLULUK SİGORTASINDAN DOĞAN UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜM YOLLARI VE BAZI USUL SORUNLARI

I. UYUŞMAZLIKLARIN ADLİ YARGI MAHKEMELERİNCE ÇÖZÜMÜ VE BAZI USUL SORUNLARI 123
A. Davacı ve Davalı Sıfatı 123
1. Davacı Sıfatı 123
2. Davalı Sıfatı 125
B. Görevli ve Yetkili Mahkeme 125
1. Görevli Mahkeme 125
2. Yetkili Mahkeme 126
C. Zamanaşımı 127
D. Sorumluluğu Ortadan Kaldıran veya Daraltan Anlaşma ve İbraların Geçerliliği 129
E. Yeni Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının Zaman Yönünden Uygulama Kapsamı 131
II. UYUŞMAZLIKLARIN SİGORTA TAHKİMİ HAKEMLERİNCE ÇÖZÜMÜ 132
A. Sigorta Tahkiminn Faydaları 132
B. Sigorta Tahkiminin Temel Özellikleri 134
C. Sigorta Tahkiminin Kurumsal Yapısı 136
1. Komisyon Başkanlığı 136
2. Komisyon Sekretaryası (Müdürler ve Raportörler) 137
3. Hakemler 139
D. Sigorta Tahkiminde Yargılama Usul ve Esasları 141
E. Sigorta Tahkimi Hakem Kararlarına Karşı Kanun Yolları 147
F. Sigorta Tahkiminde Ortaya Çıkan Sorunlar ve
Bu Sorunlara Yönelik Çözüm Önerileri 148

BEŞİNCİ BÖLÜM
KARAYOLLARI ZORUNLU MALÎ SORUMLULUK SİGORTASI İLE İLGİLİ YARGITAY VE SİGORTA TAHKİMİ İTİRAZ HAKEM HEYETİ KARARLARI

I. YARGITAY KARARLARI 155
A. Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortasının Uygulama Alanı İle İlgili Kararlar 155
B. Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortasının Tarafları İle İlgili Kararlar 161
C. Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk Sigostasında Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri İle İlgili Kararlar 163
D. Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk Sigostasında Sigortacının Yükümlülükleri İle İlgili Kararlar 164
E. Sigortacının Rücu Hakkı İle İlgili Kararlar 181
F. Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortasından Doğan Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları ve Bazı Usul Sorunları İle İlgili Kararlar 195

II. SİGORTA TAHKİMİ İTİRAZ HAKEM HEYETİ KARARLARI 203
A. Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortasının Uygulama Alanı İle İlgili Kararlar 203
B. Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri İle İlgili Kararlar 207
C. Sigortacının Yükümlülükleri İle İlgili Kararlar 208
D. Karayolları Zorunlu Malî Sorumluluk SigortasındanDoğan Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları veBazı Usul Sorunları İle İlgili Kararlar 216

EKLER

EK 1: 65 YAŞINI DOLDURMUŞ MUHTAÇ, GÜÇSÜZ VE KİMSESİZ TÜRK VATANDAŞLARINA AYLIK BAĞLANMASI HAKKINDA KANUN İLE BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN 221
EK 2: KARAYOLLARI MOTORLU ARAÇLAR ZORUNLU MALÎ SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLARI 223

KAYNAKÇA 241