| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Hakan GÜLER |
| Baskı Tarihi | 2021/11 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 228 |
Kıbrıs Barış Harekatı ve Doğu Akdeniz Politikası
Kitap çalışmasındaki amaç, tarihsel süreçte yaşanan olaylar doğrultusunda Kıbrıs ve Doğu Akdeniz’in önemini vurgulamakla birlikte bölgesel barışın nasıl sağlanacağı noktasında uluslararası hukuku ön plana çıkarmaktır.
Türkiye için 1974 yılında yapılan Kıbrıs Barış Harekâtı’nın ne kadar önemli olduğu günümüzde daha da iyi anlaşılmaktadır. Türkiye, Kıbrıs Barış Harekâtı’nı 1974 yılından önce 1964 yılında İnönü hükümetiyle ve sonra 1967 yılında Demirel hükümetiyle iki sefer daha düşünmüş ancak hem imkânsızlıklar hem de uluslararası baskılar nedeniyle harekât gerçekleştirememiştir.
Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kuruluşu adada Türkler ve Rumlar arasındaki anlaşmazlığı çözememiştir. Kıbrıs’ta şiddet olaylarının giderek tırmanmasının yanında 15 Temmuz 1974 tarihinde Kıbrıs’ta darbenin gerçekleşmesi Türkiye açısından harekâtı zaruri kılmıştır.
20 Temmuz 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı’ndan sonra Kıbrıs sorunu yerel bir sorun olmaktan çıkıp bölgesel bir sorun olmuştur. Türkiye’nin Kıbrıs’ta işgalcilikle suçlanması özellikle Avrupa Birliği ilişkilerinde sıkıntılar çıkarmıştır. 24 Nisan 2004 tarihinde Türkiye’nin de kalıcı barış istemesiyle Annan Planı referanduma sunulmuştur. Kıbrıslı Türkler Kıbrıs’ta Rumların toprak istekleri bile kabul etmesine rağmen, Kıbrıs’taki Rumlar Annan Planı’nı reddetmiştir. Rumların Annan Planı’nı reddedişi Kıbrıs sorununun artık siyasileştiğinin göstergesi olmuştur.
Osmanlı Devleti hüküm sürdüğü dönemlerde denizlere hâkim olan cihana hâkim olur düşüncesinin doğruluğu, Doğu Akdeniz’de hidrokarbon kaynaklarının keşfedilmesiyle birlikte 2000 yılının başından itibaren daha çok gün yüzüne çıkmaya başlamıştır. Çözülemeyen Kıbrıs sorununun yanında bir de Doğu Akdeniz’de hidrokarbon kaynaklarının da keşfedilmesi Kıbrıs ve Doğu Akdeniz’i paylaşılamayan bir bölge haline getirmiştir.
Doğu Akdeniz’deki hareketliliği yakından takip eden Türkiye son yıllarda sahada daha aktif bir rol üstlenmeyi seçmiştir. Türkiye artık anlamıştır ki: Türk yurdunu korumak, toprak parçasından önce Mavi Vatan’ı korumakla sağlanacaktır.
Doğu Akdeniz’deki deniz alanlarının nasıl paylaşılacağı noktasında çözüm yeri olarak Birleşmiş Milletler karşımıza çıkmaktadır. Taraf devletlerin uluslararası hukuka saygı göstererek iyi niyetli bir şekilde çözüme odaklanmaları gerekmektedir. BM’nin ülkeler arasındaki sorunların çözümünde aktif bir şekilde kullanılması her devlet için adaleti sağlayacaktır.
ÖNSÖZ .................................................................................................................... 11
TEŞEKKÜR ............................................................................................................... 13
İÇİNDEKİLER............................................................................................................ 15
ŞEKİLLER LİSTESİ ..................................................................................................... 18
KISALTMALAR......................................................................................................... 19
GİRİŞ ....................................................................................................................... 21
BİRİNCİ BÖLÜM
KISA KIBRIS TARİHÇESİ
A. OSMANLIDAN ÖNCEKİ DÖNEM ....................................................................... 25
B. OSMANLI HÂKİMİYETİNDEKİ DÖNEM.............................................................. 26
C. İNGİLTERE’NİN HİMAYESİNDEKİ DÖNEM ........................................................ 29
D. LOZAN ANTLAŞMASI VE KIBRIS........................................................................ 31
İKİNCİ BÖLÜM
KIBRIS BARIŞ HAREKÂTI’NA GİDEN YOL
A. RUMLARIN 1931 AYAKLANMASI...................................................................... 33
B. RUMLARIN ENOSİS DÜŞÜNCESİ....................................................................... 35
C. RUMLARIN KIBRIS’I GİRİT GİBİ İLHAK ETME PLANI.......................................... 38
D. EOKA’NIN KURULMASI VE EYLEMLERİ............................................................. 40
E. TÜRK MUKAVEMET TEŞKİLATI (TMT) .............................................................. 42
F. 6-7 EYLÜL OLAYLARI ........................................................................................ 44
G. TÜRKİYE’NİN TAKSİM TEZİ ............................................................................... 46
H. KIBRIS CUMHURİYETİ’NİN KURULUŞU............................................................. 49
1. Zürih Antlaşması (6 – 11 Şubat 1959) ....................................................... 49
2. Londra Antlaşmaları (12 Şubat 1959) ....................................................... 50
a. Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Temelini Oluşturan Antlaşma........................ 51
b. Garanti Antlaşması............................................................................. 52
c. İttifak Antlaşması ............................................................................... 53
16 İçindekiler
İ. KANLI NOEL VE AKRİTAS PLANI ....................................................................... 54
J. YEŞİL HAT: BM BARIŞ GÜCÜ DEVREDE ............................................................ 57
K. ABD BAŞKANI JOHNSON’UN MEKTUBU Ve İNÖNÜ’NÜN CEVABI ................... 59
L. ERENKÖY SAVAŞI............................................................................................. 62
M. EOKA-B’NİN KURULMASI VE FAALİYETLERİ ..................................................... 64
1. Boğazköy, Geçitkale Saldırıları ve Geçici Kıbrıs Türk Yönetimi’nin
Kurulması.................................................................................................. 66
2. 15 Temmuz 1974 Darbesi......................................................................... 68
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
20 TEMMUZ 1974: BARIŞ İÇİN HAREKÂT
A. TÜRKİYE’NİN KIBRIS’A MÜDAHALESİNİN NEDENLERİ ..................................... 75
1. İttifak ve Garanti Antlaşmalarının Tanıdığı Haklar.................................... 75
2. Kıbrıs’taki Türklerin Yönetimden Dışlanması ve Anayasası’nın
Askıya Alınması......................................................................................... 76
B. BİRİNCİ BARIŞ HAREKÂTI ................................................................................. 77
C. I. CENEVRE KONFERANSI................................................................................. 79
D. II. CENEVRE KONFERANSI................................................................................ 82
E. İKİNCİ BARIŞ HAREKÂTI ................................................................................... 83
F. İNGİLİZ GAZETECİ JAMES RAYNER’İN ARAŞTIRMALARI ................................... 85
G. HAREKÂT SONRASINDA OLUŞAN DURUM: SONUÇLAR................................... 87
1. ABD’nin Türkiye’ye Uygudığı Ambargolar ................................................ 89
2. Karşılıklı Nüfus Mübadelesi ...................................................................... 90
3. Kıbrıs Türk Federe Devleti ........................................................................ 91
4. Kendi Kaderini Tayin Hakkı (Self-Determinasyon) .................................... 94
5. 15 Kasım 1983 Bağımsızlığın İlanı: KKTC................................................. 101
6. KKTC’nin Tanınmaması ........................................................................... 102
a. De Facto(Fiili) Tanıma ...................................................................... 103
b. De Jure (Hukuki) Tanıma.................................................................. 104
7. Kıbrıs’taki Mülkiyet Sorunu .................................................................... 105
a. Loizidu Davası .................................................................................. 106
b. Arestis - Demopolus Davası ve Taşınmaz Mal Komisyonu............... 108
c. Orams Davası................................................................................... 111
H. GKRY’NİN AB’YE ÜYE OLMASI........................................................................ 113
İçindekiler 17
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KIBRIS İLE DOĞU AKDENİZ’İN JEOPOLİTİK VE JEOSTRATEJİK ÖNEMİ
A. Kıbrıs’ın Önemli Coğrafyalara Yakınlığı.......................................................... 119
1. Ortadoğu’ya Etkileri................................................................................ 121
2. Kuzey Afrika’ya Etkileri ........................................................................... 122
3. Türkiye’ye Etkileri ................................................................................... 123
4. Ön Avrupa’ya Etkileri .............................................................................. 126
B. DOĞU AKDENİZ’DE GÜÇ MÜCADELESİ .......................................................... 128
1. Yeraltı Kaynakları .................................................................................... 129
a. Münhasır Ekonomik Bölge Sınırlandırma Anlaşmaları ..................... 130
(1) Lübnan –Mısır - İsrail - GKRY –Yunanistan Arasındaki
Anlaşma..................................................................................... 132
(2) Türkiye – Libya Arasındaki Anlaşma .......................................... 134
2. Kıbrıs’taki İngiliz Üsleri............................................................................ 139
3. ABD – Rusya Çekişmesi ........................................................................... 141
a. Suriye Krizi........................................................................................ 142
C. TÜRKİYE VE YUNANİSTAN ARASINDAKİ EGE ADALARI SORUNUNUN
KIBRIS’A ETKİSİ............................................................................................... 147
1. Türkiye’nin Argümanları ......................................................................... 148
2. Yunanistan’ın Argümanları ..................................................................... 150
BEŞİNİCİ BÖLÜM
KIBRIS VE DOĞU AKDENİZ İÇİN ÇÖZÜM YOLU
A. Uluslararası Hukuk Açısından ........................................................................ 153
1. Cenevre Karasuları ve Bitişik Bölge Sözleşmesi İle Birleşmiş
Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi......................................................... 153
a. Karasuları ......................................................................................... 154
b. Zarasız Geçiş ve Transit Geçiş........................................................... 156
c. Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) .................................................... 159
c. Kıta Sahanlığı,................................................................................... 162
e. Devletlerin Eşitliği Prensibi ve Hakça Paylaşım İlkesi ....................... 169
B. TÜRKİYE’NİN MAVİ VATANI ........................................................................... 173
C. ANNAN PLANI ................................................................................................ 178
1. Görüşülen Annan Belgeleri ..................................................................... 178
1. Rum Tarafının Annan Planı’na Bakışı ...................................................... 185
18 İçindekiler
2. Türk Tarafının Annan Planı’na Bakışı ...................................................... 186
3. Kıbrıs’ta Referandum (24 Nisan 2004).................................................... 188
4. Annan Planı’nın Sunduğu Değişiklikler ................................................... 190
SONUÇ...........................................................................................................195
KAYNAKÇA ....................................................................................................205
EKLER ............................................................................................................213
EK 1: GARANTİ ANTLAŞMASI (Zürih,11 Şubat 1959).................................. 213
EK 2: İTTİFAK ANTLAŞMASI (Zürih, 11 Şubat 1959).................................... 215
EK 3: ABD BAŞKANI LYDON B. JOHNSON'UN TC BAŞBAKANI İSMET
İNÖNÜ'YE MEKTUBU......................................................................... 216
EK 4: TC BAŞBAKANI İSMET İNÖNÜ'NÜN ABD BAŞKANI LYDON B.
JOHNSON'A CEVABI .......................................................................... 220
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
