Kvkk ve Gvkt Açısından İşçinin Kişisel Verilerinin Korunması

Kvkk ve Gvkt Açısından İşçinin Kişisel Verilerinin Korunması

Arş. Gör. Bilal TOPRAK

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ.................................................................................................7

KISALTMALAR ..............................................................................13

GİRİŞ .................................................................................................18

BİRİNCİ BÖLÜM

KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASINA İLİŞKİN TEMEL 

KAVRAMLAR, ULUSLARARASI VE ULUSAL 

DÜZENLEMELER

I. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASINA İLİŞKİN 

TEMEL KAVRAMLAR.......................................................23

A) VERİ KAVRAMI .............................................................23

B) KİŞİSEL VERİ – HASSAS VERİ....................................24

1. Kişisel Veri..........................................................................24

2. Hassas Veri..........................................................................30

C) VERİ SAHİBİ...................................................................33

D) VERİ SORUMLUSU........................................................34

E) KİŞİSEL VERİLERİ İŞLEYEN KİŞİ ..............................38

F) VERİLERİN İŞLENMESİ................................................40

1. Genel Olarak .......................................................................40

2. Hassas Verilerin İşlenmesi..................................................42

G) KİŞİSEL VERİ DOSYALAMA SİSTEMİ ......................44

II. ULUSLARARASI DÜZENLEMELER...............................46

A) GENEL OLARAK............................................................46

B) OECD (İKTİSADİ İŞ BİRLİĞİ VE GELİŞME 

TEŞKİLATI) REHBER İLKELERİ .................................47

C) BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GENEL KURULU 

İLKELERİ.........................................................................49

D) AVRUPA KONSEYİ DÜZENLEMELERİ ....................51

1. Genel Olarak .......................................................................51

2. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ..........................52

3. 108 Sayılı Sözleşme (Kişisel Nitelikteki Verilerin Otomatik 

İşleme Tâbi Tutulması Karşısında Şahısların Korunmasına 

Dair Sözleşme)....................................................................54

10

E) AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMESİ..............................56

1. Genel Olarak .......................................................................56

2. Genel Veri Koruma Tüzüğü................................................57

F) ASYA PASİFİK EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ.....................58

III. ULUSAL DÜZENLEMELER ..............................................60

A) T.C. ANAYASASI............................................................60

B) 6698 SAYILI KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI 

KANUNU .........................................................................61

C) 4721 SAYILI TÜRK MEDENİ KANUNU......................63

D) 6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU...................64

E) 4857 SAYILI İŞ KANUNU..............................................65

F) 5502 SAYILI SOSYAL GÜVENLİK KURUMU 

KANUNU .........................................................................66

G) 5510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL 

SAĞLIK SİGORTASI KANUNU....................................67

H) 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU68

İ) 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU...........................69

İKİNCİ BÖLÜM

KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI ESASLARI VE İŞ 

HUKUKU İLE İLİŞKİSİ

I. KİŞİSEL VERİLERİN İŞLENMESİNE İLİŞKİN TEMEL 

İLKELER ...............................................................................73

A) HUKUKA VE DÜRÜSTLÜK KURALINA UYGUN 

VERİ İŞLEME..................................................................73

B) İŞLENEN VERİNİN DOĞRULUĞU VE GÜNCEL 

OLMASI ...........................................................................75

C) BELİRLİ, AÇIK VE MEŞRU AMAÇLAR İÇİN VERİ 

İŞLENMESİ......................................................................76

1. Genel Olarak .......................................................................76

2. Amacın Belirli ve Açık Olması...........................................78

3. Amacın Meşru Olması ........................................................79

4. Toplanma Amacı ile Sonradan İşlenme Amacının Birbirine 

Uygun Olması .....................................................................80

D) VERİNİN AMACIN GEREKTİRDİĞİNDEN DAHA 

UZUN SÜRE TUTULAMAMASI...................................82

E) ÖLÇÜLÜLÜK İLKESİ.....................................................85

F) VERİ GÜVENLİĞİ İLKESİ.............................................87

11

G) KİŞİSEL VERİLERİN AKTARILMASI .........................91

1. Genel Olarak .......................................................................91

2. Kişisel Verilerin Yurtdışına Aktarılması.............................91

II. KİŞİSEL VERİLERİNİN İŞLENMESİNDE HUKUKA 

UYGUNLUK NEDENLERİ VE İŞ HUKUKU İLE 

İLİŞKİSİ.................................................................................92

A) GENEL OLARAK............................................................92

B) HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ ..........................93

1. Açık Rıza.............................................................................93

a. Kavram...................................................................94

b. İşçinin Açık Rızası.................................................97

2. Kanunlarda Açıkça Öngörülmüş Olma ...............................98

3. Üstün Özel Yarar.................................................................98

4. Sözleşme İlişkisinin Sonucu Olması ...................................99

5. Veri Sorumlusunun Yasal Yükümlülüğünün 

Bulunması..........................................................................100

6. Kişisel Verilerin Veri Sahibi Tarafından Alenileştirilmesi

...........................................................................................102

7. Bir Hakkın Tesisi, Kullanılması veya Korunması İçin Veri 

İşlemenin Zorunlu Olması.................................................103

8. Veri Sorumlusunun Meşru Menfaatinin Olması ...............103

9. Hassas Verilerin İşlenmesinde Hukuka Uygunluk............105

a. Genel Olarak ........................................................105

b. Sağlık ve Cinsel Hayata İlişkin Hassas Kişisel 

Verilerin İşlenmesinde Hukuka Uygunluk 

Sebepleri ..............................................................106

c. Sağlık ve Cinsel Hayat Dışındaki Hassas Kişisel 

Verilerin İşlenmesinde Hukuka Uygunluk 

Sebepleri ..............................................................108

III. İŞÇİNİN KİŞİSEL VERİLERİNİN İŞLENMESİNDE 

İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE İŞÇİNİN 

HAKLARI............................................................................111

A) İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ.............................111

1. İşverenin Aydınlatma Yükümlülüğü.................................111

2. İşverenin Veri Güvenliğini Sağlama Yükümlülüğü..........112

3. İşverenin Veri Sorumluları Siciline Kayıt 

Yükümlülüğü.....................................................................113

B) İŞÇİNİN HAKLARI.......................................................114

1. Genel Olarak .....................................................................114

2. İşçinin Kişisel Verilerine Erişim Hakkı ............................114

12

3. İşçinin Kişisel Verilerini Düzeltme ve Sildirme 

Hakkı.................................................................................116

4. İşçinin İtiraz Hakkı............................................................118

5. İşçinin Zararın Giderilmesini Talep Etme Hakkı ..............118

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İŞ HUKUKUNDA KİŞİSEL VERİ İŞLENMESİNE KONU 

OLABİLECEK ÖZEL DURUMLAR VE HUKUKA AYKIRI 

VERİ İŞLEMENİN SONUÇLARI

I. GENEL OLARAK...............................................................121

II. ÖZEL DURUMLAR ...........................................................122

A) İŞVERENİN ÖZLÜK DOSYASI TUTMA 

YÜKÜMLÜLÜĞÜ BAĞLAMINDA İŞÇİNİN KİŞİSEL 

VERİLERİNİN İŞLENMESİ..........................................122

1. GENEL OLARAK ............................................................122

2. ÖZLÜK DOSYASINDA BULUNMASI ZORUNLU 

UNSURLAR BAKIMINDAN ..........................................123

3. ÖZLÜK DOSYASINDA BULUNMASI İHTİYARΠ

UNSURLAR BAKIMINDAN ..........................................126

B) İŞÇİYE YA DA İŞÇİ ADAYINA SORULABİLECEK 

SORULAR......................................................................128

1. GENEL OLARAK ............................................................128

2. KİŞİSEL DURUMUNA VE ŞAHSİ HAYATINA İLİŞKİN 

SORULAR ........................................................................129

3. SAĞLIK, ENGELLİLİK VE HAMİLELİK DURUMUNA 

İLİŞKİN SORULAR.........................................................131

a. Sağlık Durumuna İlişkin Sorular.........................131

b. Engellilik Durumuna İlişkin Sorular....................133

c. Hamilelik Durumuna İlişkin Sorular ...................134

4. CEZA MAHKUMİYETİNE İLİŞKİN 

SORULAR ........................................................................136

5. DİNÎ İNANCINA, SENDİKA ÜYELİĞİNE VE SİYASİ 

GÖRÜŞÜNE İLİŞKİN SORULAR..................................137

C) İŞÇİYE YA DA İŞÇİ ADAYINA YAPILABİLECEK 

TESTLER........................................................................140

1. GENEL OLARAK ............................................................140

2. ALKOL VE UYUŞTURUCU KULLANIMINA İLİŞKİN 

TESTLER..........................................................................140

3. HIV/AIDS TESTİ .............................................................143

13

4. GENETİK TESTLER .......................................................144

5. PSİKOLOJİK TESTLER..................................................146

D) İŞÇİNİN YA DA İŞÇİ ADAYININ GİYİM TARZINA 

İLİŞKİN HUSUSLAR ....................................................147

E) İŞÇİNİN ELEKTRONİK YÖNTEMLERLE 

İZLENMESİ....................................................................148

1. İŞÇİNİN VİDEO KAMERA SİSTEMLERİ İLE 

İZLENMESİ......................................................................148

2. İŞÇİNİN BİYOMETRİK KONTROL SİSTEMLERİ İLE 

İZLENMESİ......................................................................154

3. İŞÇİLERİN İLETİŞİMİNİN İZLENMESİ.......................157

a. Genel Olarak ........................................................157

b. E-Posta İletişiminin İzlenmesi.............................159

c. Telefon Görüşmelerinin İzlenmesi ......................164

F) İŞÇİ HAKKINDA BİLGİ PAYLAŞIMI ........................166

1. GENEL OLARAK ............................................................166

2. İŞ SÖZLEŞMESİ DEVAM EDEN İŞÇİNİN 

BİLGİLERİNİN PAYLAŞIMI..........................................166

3. ESKİ İŞVERENDEN BİLGİ ALINMASI........................167

III. İŞÇİNİN KİŞİSEL VERİLERİNİN HUKUKA AYKIRI 

İŞLENMESİNİN SONUÇLARI.........................................168

A) İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ HAKLI NEDENLE 

FESHETMESİ.................................................................168

B) İDARİ YAPTIRIMLAR .................................................170

C) CEZAİ YAPTIRIMLAR.................................................171

D) MADDİ TAZMİNAT DAVASI .....................................172

E) MANEVİ TAZMİNAT DAVASI...................................174

SONUÇ.............................................................................................179

FAYDALANILAN KAYNAKLAR...............................................185