Malî Hukuka İlişkin Temel İlkeler (Makaleler)

Yayınevi: Yetkin Yayınları
Yazar: Yusuf KARAKOÇ

ISBN: 9786050511482

255,00 TL 300,00 TL

Adet

 
    0 yorum   |   Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Yusuf KARAKOÇ
Baskı Tarihi 2022/04
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 316

Malî Hukuka İlişkin Temel İlkeler (Makaleler)

Editör: Prof. Dr. Yusuf KARAKOÇ


İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ .........................................................................................................7

İÇİNDEKİLER.............................................................................................9

BİRİNCİ BÖLÜM

VERGİ ADALETİ İLKESİNİN HUKUK DEVLETİ VE SOSYAL

DEVLET İLKELERİ KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

GİRİŞ..........................................................................................................15

I. VERGİLENDİRME VE ADALET ............................................16

A. Genel Açıklama....................................................................16

B. Adalet....................................................................................16

C. Modern Devlette Vergilendirme .......................................20

II. VERGİ ADALETİ.......................................................................23

A. Genel Açıklama....................................................................23

B. Vergi Adaletinin Kuramsal Temelleri ..............................24

1. Genel Olarak ..................................................................24

2. Fayda Yaklaşımı ............................................................24

3. Malî Güç Yaklaşımı.......................................................26

C. Vergi Adaletinin Anayasal Temelleri...............................28

1 Genel Olarak ..................................................................28

2. Vergilendirmede Genellik İlkesi .................................29

3. Vergilendirmede Eşitlik İlkesi.....................................30

4. Malî Güce Göre Vergilendirme İlkesi.........................31

Ç. Vergi Adaletine Ulaşma Yöntemleri.................................33

1. Genel Olarak ....................................................................33

2. En Az Geçim İndirimi...................................................33

3. Artan Oranlılık...............................................................36

4. Ayırma Kuramı..............................................................37

5. Muafiyet, İstisna ve İndirimler....................................37

III. HUKUK DEVLETİ VE SOSYAL DEVLETTE VERGİ

ADALETİ....................................................................................39

A. Genel Açıklama....................................................................39

B. Hukuk Devleti ve Vergi Adaleti........................................39

1. Hukuk Devleti Kavramı...............................................39

2. Hukuk Devleti ve Vergilendirme Yetkisi ..................41

10

3. Hukuk Devleti ve Vergi Adaleti .................................42

C. Sosyal Devlet ve Vergi Adaleti..........................................44

1. Sosyal Devlet Kavramı .................................................44

2. Sosyal Devlet ve Vergi Adaleti....................................45

İKİNCİ BÖLÜM

MAHALLÎ İDARELERİN VERGİLENDİRME YETKİSİ

GİRİŞ..........................................................................................................57

I. TÜRK İDARÎ TEŞKİLATINDA MAHALLÎ İDARELER......59

A. Genel Açıklama....................................................................59

B. İl Özel İdaresi.......................................................................59

C. Belediye İdaresi....................................................................60

Ç. Büyükşehir Belediyesi.........................................................62

D. Köy..........................................................................................63

II. MAHALLÎ İDARELERİN VERGİ ve BENZERİ

GELİRLERİ .................................................................................65

A. Genel Açıklama....................................................................65

B. İl Özel İdaresinin Vergi ve Benzeri Gelirleri ...................65

C. Belediye İdaresinin Vergi ve Benzeri Gelirleri................67

Ç. Büyükşehir Belediyesinin Vergi ve Benzeri Gelirleri ......70

D. Köy İdaresinin Vergi ve Benzeri Gelirleri........................71

III. MAHALLÎ İDARELERİN VERGİLENDİRME YETKİSİ ve

ANAYASAL SINIRLARI..........................................................73

A. Genel Açıklama....................................................................73

B. Mahallî İdarelerin Vergilendirme Yetkisine Sahip Olup

Olmadığının Anayasal Vergilendirme İlkeleri Yönünden

İncelenmesi...........................................................................73

1. Genel Olarak ..................................................................73

2. Vergilerin Kanuniliği İlkesi Açısından.......................74

3. Vergi Adaleti İlkesi Açısından ....................................76

4. Ölçülülük İlkesi Açısından...........................................77

5. Belirlilik İlkesi Açısından .............................................78

C. Mahallî İdarelere Vergilendirme Yetkisi Tanıyan Çeşitli

Hükümlerin Anayasal Denetimi.......................................80

1. Genel Olarak ..................................................................80

11

2. Anayasa Mahkemesi’nin Mahallî İdarelerin

Vergilendirme Yetkisini Anayasaya Aykırı

Bulduğu Kararları .........................................................80

3. Anayasa Mahkemesi’nin Mahallî İdarelerin

Vergilendirme Yetkisini Anayasaya Uygun Bulduğu

Kararları..........................................................................82

4. Değerlendirme...............................................................84

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

DEFTER, KAYIT VE BELGE İBRAZ ÖDEVİ AÇISINDAN

MÜKELLEFİN SUSMA HAKKI

GİRİŞ..........................................................................................................93

I. MÜKELLEFİN TUTMASI GEREKEN DEFTER, KAYIT VE

BELGELER..................................................................................94

II. DEFTER, KAYIT VE BELGELERİ GİZLEME ......................100

A. Genel Açıklama..................................................................100

B. Defter, Kayıt ve Belgeleri Gizleme Filli Nedeniyle

Kaçakçılık Suçunun Unsurları.........................................101

1. Genel Olarak ................................................................101

2. Tipe Uygunluk.............................................................102

a. Genel Olarak..........................................................102

b. Tipikliğin Maddî Unsurları .................................104

aa. Genel Olarak....................................................104

bb. Fiil......................................................................104

cc. Netice...............................................................106

çç. Nedensellik Bağı ............................................108

dd. Suçun Konusu.................................................108

ee. Fail.....................................................................110

ff. Mağdur .............................................................110

3. Tipikliğin Manevî Unsurları......................................111

4. Hukuka Aykırılık ........................................................115

III. SUSMA HAKKININ KAPSAMI............................................116

IV. VERGİ DENETİMİ ESNASINDA DEFTER, KAYIT VE

BELGELERİ İBRAZ ÖDEVİ AÇISINDAN SUSMA

HAKKININ UYGULANMASI ..............................................119

A. Genel Açıklama..................................................................119

B. Anayasa Mahkemesi’nin Yaklaşımı................................119

12

C. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Yaklaşımı ........121

Ç. Doktrindeki Yaklaşımlar..................................................130

1. Genel Olarak ................................................................130

2. Susma Hakkının Belge İbraz Ödevi Bakımından

Uygulanmasını Savunan Görüş ................................130

3. Susma Hakkının Belge İbraz Ödevi Bakımından

Uygulanmamasını Savunan Görüş...........................132

4. Belge İbraz Ödevi ile Susma Hakkı Arasında

Denge Kurulmasını Savunan Görüş.........................135

5. Değerlendirmemiz ......................................................138

GENEL DEĞERLENDİRME ve SONUÇ....................................141

KAYNAKÇA ..................................................................................144

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

VERGİ HUKUKU’NDA ANAYASA MAHKEMESİ’NE

BİREYSEL BAŞVURUNUN HÜKÜM VE SONUÇLARI

GİRİŞ........................................................................................................151

I. VERGİ HUKUKU’NDA BİREYSEL BAŞVURU.....................153

A. Genel Açıklama..................................................................153

B. Bireysel Başvuruda Bulunabilecek Kişiler.....................153

C. Bireysel Başvurunun Şartları ...........................................158

1. Genel Olarak ................................................................158

2. İhlâle Yol Açan İşlemin, Eylemin ya da İhmalin

Kamu Gücü Tarafından Gerçekleştirilmesi.............159

3. Başvuru Yollarının Tüketilmiş Olması.....................161

a. Genel Olarak..........................................................161

b. Vergi Hukukuna Özgü İdarî ve Yargısal

Başvuru Yolları......................................................162

aa. İdarî Başvuru Yolları ......................................162

bb. Yargısal Başvuru Yolları................................165

4. Başvuru Süresi .............................................................167

Ç. Başvuru Süreci ve Başvuru Sonunda Verilecek

Kararlar...............................................................................169

1. Genel Olarak ................................................................169

2. Kabul Edilebilirlik Açısından İnceleme ...................169

3. Esas Hakkında İnceleme ............................................170

4. Başvuru Sonunda Verilecek Kararlar.......................171

13

II. VERGİ UYUŞMAZLIKLARI İLE İLGİLİ ANAYASA

MAHKEMESİ BİREYSEL BAŞVURU KARARLARI..........172

A. Mülkiyet Hakkı İle İlgili Kararlar ...................................172

B. Adil Yargılanma Hakkı İle İlgili Kararlar ...................178

BEŞİNCİ BÖLÜM

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI

IŞIĞINDA VERGİ CEZA HUKUKUNDA NON

BIS IN IDEM İLKESİ

GİRİŞ........................................................................................................189

I. NON BIS IN IDEM İLKESİ.....................................................192

A. Kavram................................................................................192

B. İlkenin Uygulama Alanı...................................................196

1. Yer Yönünden Uygulama Alanı................................196

a. İç Hukukta Uygulanması.....................................196

b. Devletlerarası Hukukta Uygulanması ...............198

c. Avrupa Birliği Hukukunda Uygulanması ........200

2. Konu Yönünden Uygulama Alanı............................203

C. İlkenin Unsurları ...............................................................207

1. “Aynı Kişi” Unsuru.....................................................207

2. “Aynı Suç” (Idem) Unsuru .......................................209

a. Genel Olarak..........................................................209

b. “Aynı Fiil” Görüşü................................................210

c. “Temel Unsur” Görüşü .......................................211

ç. “Önemli Ölçüde Aynı ya da Özdeş Olay”

(Idem Factum) Görüşü .........................................213

3. “Mükerrer Yargılanma ya da Cezalandırılma”

(Bis) Unsuru .................................................................219

4. “Kesin Hüküm” Unsuru ............................................225

II. NON BIS IN IDEM İLKESİNİN TÜRK VERGİ CEZA

HUKUKUNDAKİ GÖRÜNÜMÜ..........................................228

A. Genel Açıklama..................................................................228

B. Vergi Suç ve Kabahatlerinin Hukukî Niteliği ...............231

1. Genel Olarak ...............................................................231

2. Suç ve Kabahat Ayrımı...............................................231

3. Vergi Suç ve Kabahatleri............................................236

14

C. Vergi Usul Kanunu’nun Türk Ceza Kanunu ve

Kabahatler Kanunu ile İlişkisi .........................................238

1. Vergi Usul Kanunu ile Türk Ceza Kanunu

İlişkisi............................................................................238

2. Vergi Usul Kanunu ile Kabahatler Kanunu

İlişkisi............................................................................239

Ç. Vergi Suç ve Kabahatlerine İlişkin İçtima (Birleşme)

Kurallarının Non Bis In Idem İlkesine Uygunluğu......242

1. Suç ve Kabahatlerde İçtima Kurallarına Genel

Bakış ..............................................................................242

a. İçtima Kavramı......................................................242

b. Bileşik Suç...............................................................243

c. Zincirleme Suç .......................................................245

ç. Fikrî İçtima .............................................................248

2. Vergi Usul Kanunu’ndaki İçtima Hükümlerine

İlişkin Olarak Anayasa Mahkemesinin

Değerlendirmesi ..........................................................251

3. Vergi Usul Kanunu Hükümlerinin Avrupa İnsan

Hakları Mahkemesi İçtihatları Çerçevesinde

Değerlendirilmesi........................................................256

a. Genel Olarak..........................................................256

b. Tek Fiil ile Hem Suç Hem de Kabahat

İşlenmesi.................................................................258

aa. Kaçakçılık Suçu ve Vergi Ziyaı Kabahati ....258

bb. Kaçakçılık Suçu ve Genel/Özel Usulsüzlük

Kabahati ...........................................................267

c. Tek Fiil İle Farklı Vergilerin Zıyaa Uğratılması 271

ç. Tek Fiil İle Birden Fazla Kabahatin İşlenmesi...274

aa. Vergi Ziyaı Kabahati ve Genel/Özel

Usulsüzlük Kabahati ......................................274

bb. Genel Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük

Kabahatleri.......................................................277

d. Yetkili Makamlar Arasında Etkileşim................279

SONUÇ .....................................................................................................297

KAYNAKÇA............................................................................................303

Elinizdeki Derleme geçmiş yıllarda Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal

Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Doktora Programında tarafımdan

okutulan Vergi Hukukunun Anayasal Temelleri dersinde hazırlanan

seminer ödevlerinin makale haline dönüştürülmüş hallerinden oluşmaktadır. Dersi okutan öğretim üyesi tarafından belirlenen konular

hakkında öğrencilerin araştırma yapıp metin hazırlamaları; bunu diğer arkadaşları ile paylaşmaları; derste sözlü olarak anlatmaları; bu

metin ve anlatımın dersi takip eden öğrenciler tarafından anlatım düzeni (sistematik), atıf yapma ve kaynakça hazırlama yöntemi ile içerik

yönünden eleştirilmesi; en sonunda dersi okutan öğretim üyesinin

eleştiri ve katkıları dikkate alınarak son şeklinin verilmesi ile tamamlanan aslında zor bir sürecin sonunda son halini alan metinler, editör

tarafından az düzeltme, biraz düzenleme yapılarak bu hale getirilmiştir.

Makalelerin her türlü sorumluluğu yazarlarına aittir. Editörün görevi, bu çalışmaların birlikte yayınlanmasına sadece aracılık etmekten

ibarettir. Aynı derste hazırlanmış, sunulmuş, eleştirilmiş, katkıda bulunulmuş ve son şeklini almış olmalarına rağmen, makaleler arasında

anlatım düzeni, atıf yapma ve kaynakça hazırlama yöntemi yönünden

yine de bazı küçük farkların-nüansların bulunduğu bir gerçektir. Editör, bu farkları-nüansları gidermek yerine varlıklarının sürdürülmesinin yararlı olduğunu düşünmektedir. Bu sebeple, düzeltme yapmak

yerine, düzenleme yapmakla yetinmektedir. Standardı olmayan bir ülkenin standartsız hukuk alanının bir yansıması olsun; meselenin farkına varılsın ve birbirine benzemeye çalışılsın istemektedir.

Her yazar, makalesinin son şeklini kendi uzman olacağı alanın

usûlüne uygun olarak vermiştir. Bu yüzden bazı farklar-nüanslar ortaya çıkmıştır. Bütün bunlara rağmen, makalelerin hepsinde usûl ve

esas yönünden benzerlik oranının olabildiğince yüksek olduğu muhakkaktır. Bu da, uzun yıllar yerleştirmeye ve yaygınlaştırmaya çalıştığım Hukuk Araştırmalarında Metod’un maya tuttuğunu göstermektedir.

 Yusuf Karakoç, Hukuk Araştırmalarında Metod, (Yetkin Yayınları), Ankara 2021.

Makaleler, son halini 2021 yılının son çeyreğinde almış olmasına

rağmen yayınlanmasının uzaması yüzünden, kaynakların belli ölçüde

eski kalması ihtimali bulunmaktadır. Ancak, önemli olan var olan kaynaklar ile ortaya çıkan metnin gerekli ve yeterli olgunluğa kavuşmuş

olmasıdır. Makalelerin birbirlerine göre nüansları olsa da emsallerine

göre oldukça düzgün bir sistematiğe sahip ve kaynaklar olabildiğince

tüketilerek kaleme alındıklarının; yazıldıkları konunun hemen tamamını kapsadıklarının; uzmanlık alanına katkı sağlayacak nitelikte çalışmalar olduklarının kabul edilmesi gerekir. Bu makalelerin bir Derleme olarak yayınlanması, okutulan dersin verimli; bu derste yapılan

çalışmaların anlamlı olduklarının bilinmesi ve başkaları tarafından örnek alınması amacıyla gerçekleştirilmektedir.

Metnin basım ve yayımını üstlenen ve bunu çok kısa bir sürede

gerçekleştiren Yetkin Basım Yayım ve Dağıtım AŞ.’nin sahibi Muharrem BAŞER ile basımevi-yayınevi çalışanlarına teşekkür ederim.

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar