İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ YERİNE5

İÇİNDEKİLER9

KISALTMALAR87

GİRİŞ89

& 1.BOŞANMA DAVASININ AÇILMASI (HMK m. 118-125)91

I.DAVANIN AÇILMA ZAMANI (HMK m. 118)91

A-Dilekçenin Kaydedildiği Tarihte Açılmış Sayılır91

B-Dava Dilekçesine Örnek Eklenir93

II. DAVA DİLEKÇESİNİN İÇERİĞİ (HMK m. 119)93

A-Dava Dilekçesinde Bulunacak Hususlar (HMK m. 119 f. I)93

1- Mahkemenin Adı (HMK m. 119 f. I/a)94

2- Davacı İle Davalının Adı, Soyadı ve Adresleri
(HMK m. 119 f. I/b)94

3- Davacının Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası
(HMK m. 119 f. I/c)97

4- Varsa Tarafların Kanuni Temsilcilerinin ve Davacı Vekilinin Adı, Soyadı ve Adresleri (HMK m. 119 f. I/ç)98

5- Davanın Konusu ve Malvarlığı Haklarına İlişkin Davalarda, Dava Konusunun Değeri  (HMK m. 119 f. I/d)98

6- Davacının İddiasının Dayanağı Olan Bütün Vakıaların Sıra Numarası Altında Açık Özetleri (HMK m. 119 f. I/e)98

7- İddia Edilen Her Bir Vakıanın Hangi Delillerle İspat
Edileceği (HMK m. 119 f. I/f)101

8- Dayanılan Hukuki Sebepler (HMK m. 119 f. I/g)106

9- Açık Bir Şekilde Talep Sonucu (HMK m. 119 f. I/ğ)109

10-Davacının, Varsa Kanuni Temsilcisinin veya
Vekilinin İmzası (HMK m. 119 f. I/h)109

B-Dava Dilekçesindeki Tamamlanması Zorunlu Eksiklikler
(HMK m. 119 f. II)110

1- Davacı İle Davalının Adı, Soyadı ve Adresleri
(HMK m. 119 f. I/b)110

2- Davacının Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası
(HMK m. 119 f. I/c)113

3- Varsa Tarafların Kanuni Temsilcilerinin ve Davacı Vekilinin Adı, Soyadı ve Adresleri (HMK m. 119 f. I/ç)113

4- Açık Bir Şekilde Talep Sonucu (HMK m. 119 f. I/ğ)113

5- Davacının, Varsa Kanuni Temsilcisinin veya Vekilinin
İmzası (HMK m. 119 f. I/h)114

C- Dava Dilekçesindeki Ön İnceleme Bitene Kadar Tamamlanabilecek Eksiklikler (HMK m. 119 f. II)114

1-Mahkemenin Adı (HMK m. 119 f. I/a)114

2- Davanın Konusu ve Malvarlığı Haklarına İlişkin Davalarda, Dava Konusunun Değeri (HMK m. 119 f. I/d)114

3- Davacının İddiasının Dayanağı Olan Bütün Vakıaların
Sıra Numarası Altında Açık Özetleri (HMK m. 119 f. I/e)114

4- İddia Edilen Her Bir Vakıanın Hangi Delillerle İspat
Edileceği (HMK m. 119 f. I/f)115

5- Dayanılan Hukuki Sebepler (HMK m. 119 f. I/g)116

III. DAVA İÇİN HARÇ VE AVANS ÖDENMESİ (HMK m. 120)116

A-Yargılama Harçları Yatırılır116

1-Bağımsız Talep İle İlgili Harç Tamamlatılmalıdır116

2-Cevap Dilekçesi Mahiyetindeki Talebe İlişkin Harç Sonradan Yatırılmış Olması Bu Talebi Karşı Dava Haline Getirmez119

3-Adli Yardım Konusunda Bir Karar Verilinceye Kadar
Harç Alınmaz119

4-Boşanmadan Sonra İstenen Fer'i İstekler Nispi
Harca Tabidir119

5-Cevap Dilekçesindeki İstekler Karşı Dava Sayılamaz119

6-Duraksama Varsa Açıklama İstenmelidir (HMK m. 31)120

7-Harç Tamamlattırılmadan Müteakip İşlemler Yapılmaz120

B-Gider Avansı Yatırılır120

1- Adalet Bakanlığınca Çıkarılacak Gider Avansı Tarifesinde Belirlenir121

2-Yeterli Olmadığı Anlaşılırsa Süre Verilir122

3-Gider Avansının Yatırılmış Olması  Dava Şartıdır
(HMK m. 114 f. 1/g)123

4-Mahkeme Veznesine Yatırılır123

C- Gider Avansında Zaman Bakımından Uygulama124

D-Gider Avansının İadesi124

IV.DAVA DİLEKÇESİNDE GÖSTERİLEN BELGELERİN VERİLMESİ (HMK m. 121)124

A-Davacının Elinde Bulunan Belgeler Verilir124

1-Asılları Verilir124

2-Örnekleri Verilir124

a.Harç ve Vergiye Tabi Değildir125

b.Sadece Örnekler Verilebilir125

B-Başka Yerlerden Getirtilecek Belge ve Dosyalar İçin Açıklama Yapılır125

V. DAVA DİLEKÇESİNİN TEBLİĞ EDİLMESİ (HMK m. 122)125

A-Mahkeme Tarafından Tebliğ Edilir125

B-Davalıya Tebliğ Edilir126

C-Cevap Süresi Gösterilir129

VI. DAVANIN GERİ ALINMASI (HMK m. 123)131

A-Hüküm Kesinleşinceye Kadar Geri Alınabilir131

1-İDM Aşamasında Geri Alınabilir131

2-İstinaf Aşamasında Geri Alınabilir131

3-Temyiz Aşamasında Geri Alınabilir131

B-Davalının Açık Rızası Bulunmalıdır131

C-Davanın Geri Alınmasının Sonuçları132

1- Davadan Feragat Etmiş Sayılmaz132

2- Dava Derdest Olmaktan Çıkar133

3- Dava Açılmamış Sayılır133

4- Dava Yeniden Açılabilir133

5- Yargılama Giderleri Davacıya Yükletilir133

VII. DAVANIN TERDİTLİ AÇILMASI (HMK m. 111)133

A- Talep Birden Fazla Olmalıdır133

B-Talepler Arasında Aslilik-Ferîlik İlişkisi Kurulmalıdır134

C-Talepler Aynı Dava Dilekçesinde İleri Sürülmelidir135

D-Talepler Arasında Bağlantı Bulunmalıdır135

E-Asli Talebinin Esastan Reddine Karar Verilmeden Fer’î Talep İncelenemez135

VIII. DAVANIN BİRDEN FAZLA BOŞANMA SEBEBİNE DAYANMASI137

& 2.BOŞANMA DAVASINDA KARŞI DAVA (HMK m. 132-135)139

I.BOŞANMA DAVASINDA KARŞI DAVA (HMK m. 132-135)139

A-Karşı Dava Açılabilmesinin Şartları (HMK m. 132)139

1-Asıl Dava Açılmış ve Hâlen Görülmekte Olmalıdır
(HMK m. 132 f. I)139

2-Davalar Arasında Bağlantı Mevcut Olmalıdır
(HMK m. 132 f. I)139

3- Süresi İçinde Açılmış Olmalıdır (HMK m. 133 f. II)139

B-Karşı Davanın Şartlar Gerçekleşmeden Açılması
(HMK m. 132 f. II)141

1-Asıl Davadan Ayrılmasına Karar Verilir141

2-Gerekiyorsa Dosyanın Görevli Mahkemeye Gönderilmesine Karar Verilir142

3-Asıl Dava Konusuz Kalırsa Ayrı Esasa Kaydedilir142

C- Karşı Davanın Açılması143

1-Cevap Dilekçesiyle Açılabilir (HMK m. 133 f. I)143

2- Esasa Cevap Süresi İçinde Ayrı Bir Dilekçe Verilmek Suretiyle Açılabilir (HMK m. 133 f. I)143

3- Karşı Davaya Karşı Açılamaz (HMK m. 132 f. III)144

D-Karşı Dava İçin Uygulanacak Hükümler144

1- Asıl Davanın Sona Ermesi Karşı Davanın Karara Bağlanmasına Engel Oluşturmaz (HMK m. 134)144

2- Karşı Dava Hakkında Dava İle İlgili Hükümler Uygulanır (HMK m. 135)144

a. Bağımsız Dava Gibi Harca Tabidir145

b. Asıl Davayı Kabul Karşı Dava Sayılamaz147

c. Karşı Dava Yokken Var Gibi Karar Verilemez147

d. Süresinde Yenilenmişse İncelenmelidir147

e. Karşı Dava İçin Karar Verilmelidir148

f. Sadece Karşı Dava İçin Karar Verilemez149

g. Davalar Bağımsızlıklarını Korur149

& 3. BOŞANMA DAVASINDA GÖREVLİ MAHKEME150

I. GÖREVİN BELİRLENMESİ VE NİTELİĞİ (HMK m. 1)150

A-Mahkemelerin Görevi Ancak Kanunla Düzenlenir150

B-Göreve İlişkin Kurallar Kamu Düzenindendir151

C- Yetki İtirazından Önce Görev İncelenir (HMK m. 117 f. II)151

D- Görevsizlik Kararında Görevli Mahkeme Açıklanmalıdır151

E- Görev, Talebe Uygun Olarak Belirlenmelidir152

F- Mahkemelerin Görevi Kendiliğinden İncelenir152

1-Boşandığı Eşin Soyadını Kullanmaya İzin Davasında
Görevli Mahkeme152

2-Evliliğin Tespitine İlişkin Davada Görevli Mahkeme153

3-Boşanma Davasından Sonra Açılan Boşanma Sebebiyle Manevi Tazminat İsteğine İlişkin Davada Görevli
Mahkeme153

4-Boşanmadan Bağımsız Manevi Tazminat Davası 154

5- Çocuğun Mallarını Geri Verme Yükümlülüğünden Kaynaklanan Alacak Davası154

6-Aile Hukuku Hükümlerine Göre İncelenemeyen Haksız Fiil Sorumluluğundan Kaynaklanan Manevi Tazminat Davası155

7-6284 Sayılı Kanun Hükümlerine Göre Verilen Tedbir Kararlarına İtiraz156

8-Velayetin Kaldırılması Davası156

9-Velayetin Değiştirilmesi Davası157

10-Boşanma Protokolünden Kaynaklanan Tapu İptali ve
Tescil Davası159

11-Bekarlık Soyadına Dönme Davası159

12-Anlaşmalı Boşanma Protokolüne Bağlı Alacak Davası160

13-Çocuğun Soyadının Değiştirilmesi Davası160

14-Çocuğun Mutad Meskeni Olan Ülkeye İadesi Davası164

15-Nafaka Alacağı İle İlgili Menfi Tespit Davası166

16-Nafakanın İstirdadı Davası166

II. DAVA AİLE MAHKEMESİ FAALİYETE GEÇMEDEN ÖNCE AÇILMIŞSA 167

A- Aile Mahkemesi Davadan Sonra Karardan Önce Faaliyete Geçmişse167 

1-Devir Kararı Yerine Görevsizlik Kararı Verilemez167

2-Devir Kararı Temyiz Edilemez168

3-Devredilen Aile Mahkemesi Tarafından Yargılama
Sürdürülür168

B-Aile Mahkemesi Karardan Sonra Hüküm Kesinleşmeden Önce Faaliyete Geçmişse169 

1-Devir Kararı Verilmelidir169

2-Devir Kararı Temyiz Edilemez170

3-Devredilen Aile Mahkemesi Tarafından İşlemler
Sürdürülür171

III.DAVA AİLE MAHKEMESİ FAALİYETE GEÇTİKTEN
 SONRA AÇILMIŞSA 171

IV.AİLE MAHKEMESİ KURULMAYAN YERLERDE GÖREVLİ
 MAHKEME (4787 sayılı Kanun m. 4/1)172

V.GÖREVSİZLİK KARARININ SONUÇLARI (HMK m. 20)174

A- Kararı Veren Mahkemeye Başvurarak Gönderilme Talep Edilmelidir (HMK m. 20 f. I)174

1-Taraflardan Biri Başvurabilir174

2- Karar Kesinleşmiş Olmalıdır175

3-İki Hafta İçinde Başvurulmalıdır175

a. Kanun Yoluna Başvurulmayarak Kesinleşmiş İse Kesinleştiği Tarihten  Süre Başlar175

b. Kanun Yoluna Başvurulmuşsa Bu Başvurunun Reddi Kararının Tebliğ Tarihten Süre Başlar176

4- Kararı Veren Mahkemeye Başvurulmalıdır176

B- Gönderme Başvurusu Yoksa Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilir (HMK m. 20 f. I)176

C- Dosya Kendisine Gönderilen Mahkemece Kendiliğinden
Taraflara Davetiye Gönderilir (HMK m. 20 f. II)177

D- Verilen Bozma Kararı İle Hüküm Tamamen Ortadan Kalkmış Sayılır178

E-Bozmaya Uyulduğunda Boşanma Konusunda Yeniden Hüküm Kurulmalıdır178

F- Görevsizlik Kararına Karşı Karar Düzeltme Yolu Kapalıdır179

G- Yargı Yeri Belirlenmesi Kararı Bağlayıcıdır (HMK m. 21-23)179

1- Yargı Yeri Belirlenmesini Gerektiren Sebepler
(HMK m. 21)179

2- Yargı Yeri Belirlenmesini İnceleme Yeri (HMK m. 22)179

3- Yargı Yeri Belirlenmesini İnceleme Usulü ve Sonucu
(HMK m. 23)179

H- Yargılama Giderlerine Hükmedilir (HMK m. 331 f. II)180

1- Gönderme Başvurusu Varsa Yargılama Giderleri180

2-Gönderme Başvurusu Yoksa Yargılama Giderleri180

& 4.BOŞANMA DAVASINDA YETKİLİ MAHKEME
(HMK m. 5, TMK m. 168)181

I. YETKİ KURALININ NİTELİĞİ181

A- Diğer Kanunlarda Yer Alan Yetkiye İlişkin Hükümler Saklı Tutulmuştur (HMK m. 5)181

B- İlk İtiraz Niteliğindedir (HMK m. 116 f. I/a)182

C- Kesin Yetki Kuralı Öngörülmemiştir (TMK m. 168)182

D-Kendiliğinden Yetkisizlik Kararı Verilemez
(HMK m. 19 f. II, IV)182

E-Asıl Davaya Bakan Mahkeme Karşı Davaya Bakmaya Yetkilidir (HMK m. 13)184

F-Yetki Hususunda Tercih Hakkı Davacıya Aittir185

G-Dava Tarihindeki Yerleşim Yeri Mahkemesine Göre Belirlenir186

H-Davadan Sonra Yerleşim Yerinin Değişmesi Etkili Değildir186

II. YETKİLİ MAHKEMELER (TMK m. 168)186

A- Eşlerden Birinin Yerleşim Yeri187

1- Kadın Eşin Yerleşim Yeri188

a.Ayrı Ev Açma Olanağı Olmayan Kadının
Yerleşim Yeri188 

aa. Baba Evinin Bulunduğu Yerde Dava Açılabilir188

bb. Yakınlarının Bulunduğu Yerde Dava Açılamaz194

b. Ayrı Ev Açma Olanağı Olan Kadının Yerleşim Yeri195

c. Nüfusa Kayıtlı Olunan Yer Yerleşim Yerine Karine Değildir197

d. Kadın Seçimlik Hakkını Kullanabilir197

2- Erkek Eşin Yerleşim Yeri198

a.Kural Olarak198

b. Nüfusa Kayıtlı Olunan Yer Yerleşim Yerine Karine Değildir199

c. Yurtdışında İşçi Olarak Çalışan Erkek Eş199

d. Emekli Olan Erkek Eş200

3- Eşlerden Birinin Yerleşim Yerinin  Belirlenmesi200

a.   Muhtarlık Belgesi 201

b. Çalışılan Yer201

aa. Memuriyet Sebebiyle Çalışılan Yer202

bb. Serbest Olarak Çalışılan Yer204

c. Oturulan Yer205

aa. Kural Olarak205

bb. Varsayılan Yerleşim Yeri205

cc. Uzun Süre Yurt Dışında Oturulan Yer206

dd. Uzun Süre Yurt İçinde Oturulan Yer206

d. Kurumlarda Bulunulan Yer (TMK. m. 22)207

aa. Eğitim Kurumunda Bulunma207

bb. Sağlık Kurumunda Bulunma207

cc. Bakım Kurumunda Bulunma208

dd. Ceza Kurumunda Bulunma211

e.Adres Beyan Formundaki Bildirim211

f.İkamet Tezkeresi İle Bulunan Yabancılar213

B- Son Defa Altı Ay Birlikte Oturulan Yer214

C- Yurt Dışında Yaşayan Türk Vatandaşları (5718 SK m. 41)216

III.YETKİ İTİRAZININ İLERİ SÜRÜLMESİ
(HMK m. 19,f. II,  117 f. I, 131)217

A- Yetki İtirazının İleri Sürülmesi217

1- Süresi217

a. Cevap Dilekçesinde İleri Sürülmesi Gerekir
(HMK m. 19 f. II, 117 f. I, 127)217

b. Cevap Dilekçesi Verilmişse Cevap Süresi Dolmamış Olsa Bile İleri Sürülemez (HMK m. 131)219

c. Yetki İtirazı Süresi Hak Düşürücü Süredir219

aa.Karşı Tarafın Muvafakatiyle İleri Sürülemez220

bb.Islahla İleri Sürülemez220

d. Dava Dilekçesinin Tebliğinden Önce Yapılan İtiraz
Sonuç Doğurmaz220

e.Kanun Yolu Aşamasında İleri Sürülemez221

aa.İstinaf Aşamasında İleri Sürülemez221

bb.Temyiz Aşamasında İleri Sürülemez221

2- Şekli221

a.Yetki İtirazında Bulunan Taraf Seçtiği Mahkemeyi Bildirmelidir221

b.Yetkili Mahkeme Tek ve Doğru Olarak Gösterilmelidir222

c.Sözlü Olarak Yapılamaz223

3-Tarafı223

B- Yetki İtirazının İleri Sürülmemesi (HMK m. 19 f. IV)224

IV. YETKİ İTİRAZININ İNCELENMESİ 224

A- Ön İncelemede Karara Bağlanır (HMK m. 137 f. I)224

B- Dava Şartlarından Sonra İncelenir (HMK m. 117 f. II)224

C- Ön Sorunlar Gibi İncelenerek Karara Bağlanır
(HMK m. 117 f. III, 131, 137 f I, 138, 140 f. I, 163)225

1- Cevabını Bildirmesi İçin Diğer Tarafa Tefhim veya
Tebliğ Eder (HMK m. 164 f. I)226

2-Yetki Konusunda Deliller Toplanmalıdır226

3- Uyuşmazlık Varsa Hâkim Gerekirse Tarafları Davet Edip Dinledikten Sonra Kararını Verir (HMK m. 164 f. II)228

4- Ön Sorun Hakkındaki Karar Taraflara Tefhim veya Tebliğ Edilir (HMK m. 164 f. III)228

D-Mahkeme Yetkisizlik Kararında Yetkili Mahkemeyi Gösterir (HMK m. 19 f. III)229

1- Yetkili Mahkeme  Açıklanmalıdır (HMK m. 19 f. III)229

2- İtirazda Gösterilmeyen Mahkeme Yetkili Kabul
Edilmemelidir230

3- Yabancı Mahkeme Yetkili Kabul Edilmemelidir231

V. YETKİSİZLİK KARARININ SONUÇLARI (HMK m. 20) 231

A- Kararı Veren Mahkemeye Başvurarak Gönderilme Talep Edilmelidir (HMK m. 20 f. I)231

1-Taraflardan Biri Başvurabilir231

2-Karar Kesinleşmiş Olmalıdır232

3-İki Hafta İçinde Başvurulmalıdır232

a. Kanun Yoluna Başvurulmayarak Kesinleşmiş İse Kesinleştiği Tarihten  Süre Başlar232

b. Kanun Yoluna Başvurulmuşsa Bu Başvurunun Reddi Kararının Tebliğ Tarihten Süre Başlar232

4-Kararı Veren Mahkemeye Başvurulmalıdır232

B- Gönderme Başvurusu Yoksa Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilir (HMK m. 20 f. I)233

C- Dosya Kendisine Gönderilen Mahkemece Kendiliğinden
Taraflara Davetiye Gönderilir (HMK m. 20 f. II)233

D- Yetki İle İlgili Karar Kesinleştikten Sonra Dava Dosyası Kendisine Gönderilen Mahkeme Yetkisizlik Kararı ile Bağlıdır234

E- Yargılama Giderlerine Hükmedilir (HMK m. 331 f. II)234

1-Gönderme Başvurusu Varsa Yargılama Giderleri234

2-Gönderme Başvurusu Yoksa Yargılama Giderleri235

F- Yargı Yeri Belirlenmesi Kararı Bağlayıcıdır (HMK m. 21-23)235

1- Yargı Yeri Belirlenmesini Gerektiren Sebepler
(HMK m. 21)235

2- Yargı Yeri Belirlenmesini İnceleme Yeri (HMK m. 22)235

3- Yargı Yeri Belirlenmesini İnceleme Usulü ve Sonucu
(HMK m. 23)236

G- Kanun Yolu236

1- Bozma Kararının Sonuçları237

a. Bozma Kararı İle Hüküm Tamamen Ortadan Kalkmış Sayılır237

b. Bozmaya Uyulduğunda Boşanma Konusunda Yeniden Hüküm Kurulmalıdır237

2-Yetkisizlik Kararına Karşı Karar Düzeltme Yolu Kapalıdır237

& 5. BOŞANMA DAVASINDA TARAF EHLİYETİ (HMK m. 50)238

I. TARAFLAR238

A. Davacı Eş238

1- Dava Açma Hakkı Verilen Eş Açabilir238

2- Vekaleten Açılabilir239

3- Vesayeten Açılabilir240

4- Velayeten Açılabilir240

5- Üçüncü Kişi Açamaz240

6- İdari Makam Açamaz241

7-Eşin Ölümünden Sonra Açamaz241

B- Davalı Eş242

II.BOŞANMA DAVASININ MİRASÇILAR TARAFINDAN SÜRDÜRÜLMESİ (TMK m. 181 f. II)243

A-Genel Olarak243

1-4721 Sayılı Kanun ile Başlayan Dönem243

2- 22.4.2011-1.10.2011 Arası Dönem245

3- 1.10.2011 Sonrası Dönem248

B-Boşanma Davası Sürdürülebilir Nitelikte Olmalıdır248

1-Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Davasında249

2-Anlaşmalı Boşanma Davasında250

3-Eylemli Ayrılık Sebebiyle Boşanma Davasında251

C-Eşlerden Biri Ölmüş Olmalıdır254

1-Eş Karardan Önce Öldü İse255

2-Eş Karardan Sonra Kesinleşmeden Önce Öldü İse255

a.Eşin Ölümü Temyiz Aşamasında Belirlenmişse256

b.Eşin Ölümü Karar Düzeltme Aşamasında
Belirlenmişse256

3-Eş Davadan Önce Öldü İse257

4-Sağ Kalan Davacı Eşin Davadan Feragati Sonuç
Doğurmaz257

5-Eşlerden Herhangi Biri Ölmüş Olabilir258

a.Davacı Eş Ölmüş Olabilir258

b.Davalı Eş Ölmüş Olabilir258

D-Hükmün Boşanma Bölümü Kesinleşmemiş Olmalıdır259

E-Ölen Eşin Mirasçıları Belirlenmelidir260

1-Ölen Eşin Birinci Derece Mirasçıları260

2-Ölen Eşin Altsoyu Yoksa260

3-Ölen Eşin Evlilik Dışı Çocuğu261

4-Ölen Eşin Evlatlığı ve Altsoyu261

5-Atanmış Mirasçılar261

6-Cenin262

F-Mirasçılar Davaya Devam Ediyor Olmalıdır263

1- Mirasçılar Davaya Devam Etmiyorlarsa264

2-Mirasçılar Davaya Devam Ediyorlarsa264

a.Davacı Eşin Mirasçıları Davaya Devam Ediyorlarsa264

b.Davalı Eşin Mirasçıları Davaya Devam Ediyorlarsa267

3- Boşanma Davası Daha Önce Usulsüz Açılmış İse268

4- Mirasçı Olmayan Davaya Devam Edemez269

5- Mirasçılar Davaya Fer’i Hükümlerden Devam Edemez270

6- Mirasçılar Davayı Islah Edemez271

G- Ölen Eşin Herhangi Bir Mirasçısı Davayı Sürdürebilir272

1- Mirasçı Küçük İse272

2- Ergin  Kişi Temsilci Atayabilecek Durumda Değilse273

3-Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi Varsa273

4- Mirasçı Gaip İse273

5- Vasiyet Alacaklısı Varsa274

6-Mirasçılar Bilinmiyorsa274

7- Mirası Reddedenler Varsa275

8- Vesayet Altındaki Kişi Varsa275

9- Mirasçıya Yasal Danışman Atanmışsa275

10-Mirasçı Mirastan Yoksun İse276

H- Sağ Eşin Kusuru  İspatlanmış Olmalıdır276

1-Boşanmaya Sebebiyet Verecek Kusur Kanıtlanmalıdır277

a.Yeterli Kusur Kanıtlanmışsa278

b.Yeterli Kusur Kanıtlanmamışsa278

2-Mirasçılar Yeni Delil Gösteremez279

3-Kusurun İspatlanması Bağımsız Bir Dava İle İstenilemez280

4-Kusurun İspatlanması Tenfiz Davasında İstenilemez281

I-Hüküm Doğru Kurulmalıdır281

1- Boşanma Davası Hakkında “Karar Verilmesine Yer Olmadığına” Karar Verilmelidir281

2- Boşanma Davası Hakkında Ret Kararı Verilmemelidir282

3- Boşanma Kararı Verilmemelidir282

4- Hüküm Kusur Tespitine İlişkin Olmalıdır282

a.Sağ Eşin Kusurlu Olduğunun Tespitine
Karar Verilebilir282

b.Sağ Eşin Kusurlu Olmadığının Tespitine
Karar Verilebilir283

5- Kusurlu Sağ Eşin Yasal Mirasçı Olamayacağının Tespitine de Karar Verilebilir283

6- Boşanmanın Fer’î Sonuçlarına İlişkin Hüküm Kurulamaz283

& 6. BOŞANMA DAVASINDA DAVA EHLİYETİ (HMK m. 51)285

I. TAM EHLİYETLİLERİN DAVA EHLİYETİ (HMK m. 71)285

II. SINIRLI EHLİYETLİLERİN DAVA EHLİYETİ286

III.SINIRLI EHLİYETSİZLERİN DAVA EHLİYETİ288

A-İlgilinin Milli Hukuku Uygulanır289

B- Vesayet Kararı Türk mahkemesinden Verilmeli İdi289

C- Boşanma Davasını Bizzat Takip Edebilirler291

IV.TAM EHLİYETSİZLERİN DAVA EHLİYETİ292

A- Bizzat Dava Açamazlar292

B- Yasal Temsilcileri Dava Açabilir294

1-Genel Olarak294

2-Kısıtlanan Eş Velayet Altına Konulmuşsa Velayet Hükümleri Uygulanır295

3-Yasal Temsilci Eş İse Temsil Kayyımı Atanmalıdır295

4-Vasi Değişmiş İse Yeni Vasi Tarafından Temsil
Zorunludur296

C-Vesayet Makamından İzin Alınmalıdır (HMK m. 54)296

1-Dava Açma İçin297

a. Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hâllerde Dava Açma (HMK m. 54 f. I)297

b.Diğer Hâllerde Dava Açma (HMK m. 54 f. II)297

aa. Kesin Süre İçinde Mahkemeye Başvurulması
(HMK m. 54 f. II)297

bb. Kesin Süre İçinde Mahkemeye Başvurulmaması (HMK m. 54 f. III)298

2- Davaya Devam İçin298

D- Kendisine Karşı Dava Açılabilir300

E- Davalı İçin İzin Gerekli Değildir301

F- Yargılamanın Ertelenmesi (HMK m. 56)301

1- Erteleme Gereği Bulunmalıdır (HMK m. 56 f. I)302

a.Taraflardan Birinin Vesayet Altına Alınması Gereği Bulunmalıdır302

aa.Davacının Vesayet Altına Alınması Gereği Bulunabilir302

bb.Davalının Vesayet Altına Alınması Gereği
Bulunabilir303

b.Taraflardan Birine Yasal Danışman Atanması Gereği Bulunmalıdır304

2- Ertelemeyi Mahkeme Takdir Eder304

a.Mahkemece Talep Uygun Bulunur304

b.Mahkemece Gerekli Görülür304

3- Vesayet Makamına İhbar Yapılmalıdır304

4- İhbarın Sonucu Beklenmelidir304

5- Vesayet kararı Türk mahkemesinden Verilmelidir306

6- Yargılama Kayyım Atanması İçin Ertelenebilir
(HMK m. 56 f. II)306

a.Kanun Gereğince Tedavi Altına Alınmış Olmalıdır306

b.Kanun Gereğince Gözlem Altına Alınmış Olmalıdır307

c.Kanun Gereğince Koruma Altına Alınmış Olmalıdır307

d.Kanun Gereğince Başkalarıyla Görüşmekten Yasaklanmış Olmalıdır307

& 7. BOŞANMA DAVASI İÇİNDE MÜDAHALE308

I. ASLİ MÜDAHALE (HMK m. 65)308

A-Üçüncü Kişi Aynı Mahkemede Dava Açabilir308

B-Müdahale Talebinde Bulunanın Hukuki Yararı Bulunmalıdır309

C-Hüküm Verilinceye Kadar Dava Açılabilir309

D-Harcı Yatırılarak Dava Açılabilir309

E-Asıl Yargılama Birlikte Yürütülür ve Karara Bağlanır310

II. FER’Î MÜDAHALE (HMK m. 66-69)310

A- Fer’î Müdahilin Statüsü (HMK m. 66)310

1-Davayı Kazanmasında Hukuki Yararı Bulunan Taraf Yanında Yer Alabilir310

2-Yardımcı Olmak Amacıyla Taraf Yanında Yer Alabilir310

3- Tahkikat Sona Erinceye Kadar Taraf Yanında Yer Alabilir310

4- Davanın Tarafı Değildir311

B- Fer’î Müdahale Talebi ve İncelenmesi (HMK m. 67)311

1-Fer’î Müdahale Talebinin Yapılışı311

2-Fer’î Müdahale Talebinin İncelenmesi312

C-Fer’î Müdahilin Yetkisi(HMK m. 68)312

1-Davayı Ancak Bulunduğu Noktadan İtibaren Takip
Edebilir312

2-Katıldığı Tarafın Yararına Olan İddia veya Savunma Vasıtalarını İleri Sürebilir313

3-Katıldığı Tarafın İşlem ve Açıklamalarına Aykırı Olmayan Her Türlü Usul İşlemlerini Yapabilir313

4- Mahkeme, Katıldığı Noktadan İtibaren Taraflara Bildirilen İşlemleri Müdahile De Tebliğ Eder313

D-Fer’î Müdahalenin Etkisi (HMK m. 69)314

1-Hüküm Taraflar Hakkında Verilir314

2-Tarafla Rücu İlişkisinde, Asıl Davadaki Uyuşmazlık
Hakkında Yanlış Karar Verildiği İddiası Dinlenilmez314

& 8. BOŞANMA DAVASINDA VEKÂLET315

I. VEKİL ARACILIĞIYLA DAVA AÇILMASI315

A-Dava Tayin Edilen Vekil Aracılığıyla Açılabilir315

1-Dava Ehliyeti Bulunan Herkes Vekil Atayabilir
(HMK m. 71)315

2-Birden Fazla Vekil Görevlendirilebilir (HMK m. 75)315

3-Borçlar Kanununun Temsile İlişkin Hükümleri Uygulanır (HMK m. 72)315

4- Vekâletnamenin Aslı veya Örneğinin Dava Dosyasına
İbraz Edilmesi Zorunludur (HMK m. 76 f. I, 77 f. I)315

a. Noter Tarafından Onaylanan veya Düzenlenen Vekâletname Bulunmalıdır317

b. Vekâletname Her Dosya İçin İbraz Edilmelidir317

c. Aslına Uygun Örneği Avukat Tarafından Onaylanmış Olmalıdır318

d.  Özel Vekâletname İle  Boşanma Davası Açılabilir
(HMK m. 74)318

e. Adli Yardımla Görevlendirilen Vekaletname
Vermelidir319

f.Vekâletnamelere, Vekâlet Verenin Fotoğrafı Yapıştırılmalıdır321

g. Vekâletnamelere, Baro Pulu Yapıştırılmalıdır323

h.Vekâletname Usulüne Uygun Düzenlenmelidir324

aa. İlgilinin İşitme, Konuşma veya Görme Özürlü
Olması (Noterler Kanunu m. 73)324

bb. İlgilinin Okur Yazar Olmaması
(Noterler Kanunu m. 87)325

cc.İlgilinin İmza Bilmemesi (Noterler Kanunu m. 75)326

dd.Yetki Belgesine Dayanma327

ı. Vekil Türkiye Barolarından Birine Kayıtlı Olmalıdır327

B- Davada Kendisini Vekil Aracılığıyla Temsil Ettirmesi Kararı Verilebilir327

1- Davasını Bizzat Takip Edebilecek Ehliyette Olmaması Sebebiyle (HMK m. 80)328

a.Uygun Bir Süre Tanınmalıdır328

b.Karara Uymayan Taraf Hakkında Yokluğu Hâlindeki Hükümlere Göre İşlem Yapılır328

2- Davasını Kendisi Takip Eden Kimsenin Duruşmada Uygun Olmayan Tutum ve Davranışta Bulunması Sebebiyle
(HMK m. 79 f. II)328

a.Hâkim Kendisini Uyarmış Olmalıdır328

b. Uyarıya Uyulmamış Olmalıdır328

c.Temsile Gerek Görülmelidir328

aa.Uygun Bir Süre Tanınmalıdır329

bb. Karara Uymayan Taraf Hakkında Yokluğu
Hâlindeki Hükümlere Göre İşlem Yapılır329

C- Davayı Tayin Edilen Vekil Takip Edilebilir

1-Genel Yetki Kapsamında Kalan Hususlar329

a. Davanın Takibi İçin Gereken Bütün İşlemleri Yapma Yetkisi (HMK m. 73 f. I)329

b. Hükmün Yerine Getirilmesi Yetkisi  (HMK m. 73 f. I)329

c. Yargılama Giderlerinin Tahsili İle Makbuz Verme
Yetkisi  (HMK m. 73 f. I)329

d. Sınırlandırıcı İşlemler Karşı Taraf Yönünden
Geçersizdir  (HMK m. 73 f. II)329

2-Özel Yetki Kapsamında Kalan Hususlar (HMK m. 74)330

a.Sulh Olamaz330

b.Hâkimi Reddedemez330

c.Davanın Tamamını Islah Edemez330

d.Başkasını Tevkil Edemez330

e.Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yollarına Başvuramaz330

f.Davadan Feragat Edemez330

g.Kanun Yollarından Feragat Edemez331

h.Yargılamanın İadesi Yoluna Gidemez331

ı.Hâkimlerin Fiilleri Sebebiyle Devlet Aleyhine Tazminat Davası Açamaz331

i. Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklarla İlgili Davaları Açamaz ve Takip Edemez331

3- Vekilinin Açıklamalarına İtiraz Etmeyen Hazır Taraf Açıklamalara Rıza Göstermiş Sayılır (HMK m. 78)331

4- Avukat Sebebiyle Yargılama Başka Bir Güne Bırakılamaz332

a.Avukat Tutmak İstenmesi Sebep Değildir
(HMK m. 77 f. III)332

b.Avukatın İstifa Etmesi Sebep Değildir
(HMK m. 77 f. IV)332

c. Avukatın Azledilmesi Sebep Değildir
(HMK m. 77 f. IV)332

d. Avukatın Dosyayı İncelememiş Olması Sebep Değildir (HMK m. 77 f. IV)332

aa.Geçerli Bir Özür Bulunmamalıdır332

bb. Verilen Süre Sonunda Davaya Devam Olunur332

II.VEKÂLETNAMESİZ DAVA AÇILMASI VE İŞLEM YAPILMASI (HMK m. 77)332

A-Gecikmesinde Zarar Doğabilecek Hâl Bulunmalıdır333

B-Mahkeme Kesin Süre Vermelidir333

1-Kesin Süre İçinde Vekâletname Verilmezse333

a.Dava Açılmamış veya Gerçekleştirilen İşlemler Yapılmamış Sayılır333

b.Vekâletname İbraz Etmeyen Avukat Ödemeye Mahkûm Edilir333

aa.Celse Harcı İle Diğer Yargılama Giderleri333

bb.Karşı Tarafın Uğradığı Zararlar.333

c.Kötüniyetle Yapan Avukat Yazıyla Bildirilir334

2- Asıl Taraf Yapılan İşlemleri Kabul Ettiğini Dilekçeyle Mahkemeye Bildirmezse334

III. VEKÂLETİN SONA ERMESİ334

A-Vekilin Azli (HMK m. 81, 83)334

B-Vekilin İstifası (HMK m. 82, 83)334

C-Vekilin Duruşmada Uygun Olmayan Tutum ve Davranışı
(HMK m. 79 f. I)336

D-Ölüm (TBK m. 43 f. I, 513)336

1-Vekilin Ölümü337

2-Müvekkilin Ölümü337

E- Medenî Hakları Kullanma Ehliyetini Kaybetme
(TBK m. 43 f. I, 513)337

1-Vekilin Medenî Hakları Kullanma Ehliyetini Kaybetmesi337

2-Müvekkilin Medenî Hakları Kullanma Ehliyetini
Kaybetmesi337

& 9. BOŞANMA DAVASINDA DAVA ŞARTLARI
(HMK m. 114-115)338

I. DAVA ŞARTLARININ KONUSU (HMK m. 114)338

A-Genel Olarak338

B-Dava Şartları338

1-Türk Mahkemelerinin Yargı Hakkının Bulunması
(HMK m. 114 f. 1/a)338

a.Yer Bakımından Yargı Hakkının Bulunması338

b.Kişi Bakımından Yargı Hakkının Bulunması338

2-Yargı Yolunun Caiz Olması  (HMK m. 114 f. 1/b)339

3-Mahkemenin Görevli Olması  (HMK m. 114 f. 1/c)339

4-Mahkemenin Yetkili Olması  (HMK m. 114 f. 1/ç)339

5-Tarafların, Taraf ve Dava Ehliyetine Sahip Olmaları
(HMK m. 114 f. 1/d)339

a.Tarafların, Taraf Ehliyetine Sahip Olmaları340

b.Tarafların, Dava Ehliyetine Sahip Olmaları340

aa.Davacının Dava Ehliyetine Sahip Olması341

bb.Davalının Dava Ehliyetine Sahip Olması343

6- Temsilcinin Gerekli Niteliğe Sahip Bulunması  
(HMK m. 114 f. 1/d)343

7- Vekilin Davaya Vekâlet Ehliyetine Sahip Olması  
(HMK m. 114 f. 1/f)343

8- Usulüne Uygun Düzenlenmiş Bir Vekâletnamesinin Bulunması  (HMK m. 114 f. 1/f)343

9- Davacının Yatırması Gereken Gider Avansının Yatırılmış Olması  (HMK m. 114 f. 1/g)343

10-Teminat Gösterilmesine İlişkin Kararın Gereğinin Yerine Getirilmesi  (HMK m. 114 f. 1/ğ)345

11-Aynı Davanın, Daha Önceden Açılmış ve Hâlen Görülmekte (Derdestlik) Olmaması  (HMK m. 114 f. 1/ı)345

a. Davanın Tarafları ve Sıfatları Aynı Olmalıdır346

b. Davanın Konusu Aynı Olmalıdır347

c. Davada Dayanılan Olaylar Aynı Olmalıdır348

12-Aynı Davanın, Daha Önceden Kesin Hükme Bağlanmamış Olması  (HMK m. 114 f. 1/i)349

II. DAVA ŞARTLARININ İNCELENMESİ (HMK m. 115)353

A-Dava Şartlarının Varlığını Belirleme353

1- Mahkeme Davanın Her Aşamasında Kendiliğinden Araştırır (HMK m. 115 f. I)354

2-Taraflar Her Zaman İleri Sürebilir (HMK m. 115 f. I)354

B-Dava Şartlarının Noksanlığını Giderme354

1-Noksanlığının Giderilmesi Mümkün İse
(HMK m. 115 f. II)355

2-Noksanlık Hüküm Anında Giderilmişse
(HMK m. 115 f. III)355

& 10. BOŞANMA DAVASINDA KARŞILIKLI DİLEKÇELERİN VERİLMESİ (HMK m. 126-136)356

I.BOŞANMA DAVASINDA CEVAP DİLEKÇESİ
(HMK m. 126-131)357

A-Cevap Dilekçesinin Verilmesi (HMK m. 126)357

1-Cevap Dilekçesi Davanın Açılmış Olduğu
Mahkemeye Verilir357

2-Cevap Dilekçesine Örnek Eklenir.357

3-Cevap Dilekçesi Havale Edildiği Tarihte Verilmiş Sayılır357

4-Cevap Dilekçesinin Örneği Mahkeme Tarafından Davacıya Tebliğ Edilir357

a.Davacıya Tebliğ Edilir357

b.Davacıya Tebliğ Yapılmadan Müteakip İşlemler Yapılamaz358

B- Cevap Dilekçesini Verme Süresi (HMK m. 127)358

1- Dava Dilekçesinin Davalıya Tebliğinden İtibaren
İki Haftadır358

2-Bir Ayı Geçmemek Üzere Ek Bir Süre Verilebilir360

C- Cevap Dilekçesinin İçeriği (HMK m. 129)360

1- Cevap Dilekçesinde Bulunacak Hususlar
(HMK m. 129 f. I)360

a.Mahkemenin Adı360

b.Davacı İle Davalının Adı, Soyadı Ve Adresleri; Davalı Yurt Dışında İse Yurt İçinde Göstereceği Bir Adres361

c.Davalının Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası361

d.Varsa Tarafların Kanuni Temsilcilerinin ve Davacı Vekilinin Adı, Soyadı ve Adresleri361

e.Davalının Savunmasının Dayanağı Olan Bütün Vakıaların Sıra Numarası Altında Açık Özetleri361

f. Savunmanın Dayanağı Olarak İleri Sürülen Her Bir Vakıanın Hangi Delillerle İspat Edileceği363

g. Dayanılan Hukuki Sebepler365

h.Açık Bir Şekilde Talep Sonucu365

ı.Davalının veya Varsa Kanuni Temsilcisinin Yahut Vekilinin İmzası365

i.Cevap Dilekçesinde Gösterilen ve Davalının Elinde Bulunan Belgelerin Asıllarıyla Birlikte Örneğinin ve  Başka Yerlerden Getirtilecek Belge ve Dosyalar İçin Açıklama365

2-Cevap Dilekçesindeki Eksikliğin Tamamlanması
(HMK m. 130)365

D- Cevap Dilekçesinde Gösterilen Belgelerin Verilmesi
(HMK m. 129 f. II, 121)366

1-Davalının Elinde Bulunan Belgeler Verilir366

a.Asılları Verilir366

b.Örnekleri Verilir366

aa.Harç ve Vergiye Tabi Değildir366

bb.Sadece Örnekler Verilebilir366

2-Başka Yerlerden Getirtilecek Belge ve Dosyalar İçin
Açıklama Yapılır366

E-Cevap Dilekçesinin Sonuçları367

1-Cevap Dilekçesi Verilmemesinin Sonucu
(HMK m. 128)367

a.Dava Dilekçesinde İleri Sürülen Vakıaların Tamamı
İnkâr Edilmiş Sayılır367

b. Hem Asıl İspat Hem de Karşı İspat Bağlamında Delil
İleri Sürme Hakkı Kaybedilmiş Olur368

c.Davacının Kusurlu Olduğuna Yönelik Vakıa İleri
Süremez371

2-Cevap Dilekçesi Verilmesinin Sonucu (HMK m. 131)372

II.BOŞANMA DAVASINDA TARAFLARIN İKİNCİ DİLEKÇELERİ (HMK m. 136)372

A-Cevaba Cevap Dilekçesi (HMK m. 136 f. I)372

1-Cevaba Cevap Dilekçesi Davanın Açılmış Olduğu Mahkemeye Verilir373

2-Cevaba Cevap Dilekçesine Örnek Eklenir373

3-Cevaba Cevap Dilekçesi Havale Edildiği Tarihte Verilmiş Sayılır373

4-Cevaba Cevap Dilekçesinin Örneği Mahkeme Tarafından Davalıya Tebliğ Edilir373

a. Davalıya Tebliğ Edilir373

b.Davalıya Tebliğ Yapılmadan Müteakip İşlemler Yapılamaz373

B-İkinci Cevap Dilekçesi (HMK m. 136 f. I)374

1-İkinci Cevap Dilekçesi Davanın Açılmış Olduğu Mahkemeye Verilir374

2- İkinci Cevap Dilekçesine Örnek Eklenir374

3-İkinci Cevap Dilekçesi Havale Edildiği Tarihte Verilmiş Sayılır374

4-İkinci Cevap Dilekçesinin Örneği Mahkeme Tarafından Davacıya Tebliğ Edilir374

a.Davacıya Tebliğ Edilir374

b.Davacıya Tebliğ Yapılmadan Müteakip İşlemler Yapılamaz375

C- Kıyasen Uygulanabilecek Hükümler (HMK m. 136 f. II)375

& 11. BOŞANMA DAVASINDA GENİŞLETME VEYA DEĞİŞTİRME YASAĞI (HMK m. 141)377

I.BOŞANMA DAVASINDA DAVAYI GENİŞLETME VEYA DEĞİŞTİRME YASAĞI (HMK m. 141)377

A-Davayı Genişletme veya Değiştirme Yasağının Başlangıcı377

B-Davayı Genişletme veya Değiştirme Yasağı Kapsamında
Kalanlar380

1- Dava Sebebini (Dayanak Vakıaları) Genişletme veya Değiştirme Yasaktır380

2- Talep Sonucunu Genişletme veya Değiştirme Yasaktır380

a. İsteğe Bağlı Talepler Yasak Kapsamındadır380

aa. Maddi Tazminat Talebi (TMK m. 174 f. I)
Yasak Kapsamındadır380

bb. Manevi Tazminat Talebi (TMK m. 174 f. II)
Yasak Kapsamındadır381

cc. Yoksulluk Nafakası Talebi (TMK m. 175)
Yasak Kapsamındadır382

b.İsteğe Bağlı Olmayan Talepler Yasak Kapsamında Değildir383

aa. Tedbir Nafakası Talebi (TMK m. 169) Yasak Kapsamında Değildir384

bb. İştirak Nafakası Talebi (TMK m. 182 f. I) Yasak Kapsamında Değildir384

cc. Velayet Talebi (TMK m. 182 f. I) Yasak Kapsamında Değildir384

dd. Kişisel İlişki Talebi (TMK m. 182 f. II) Yasak Kapsamında Değildir385

c. Yasak Kapsamında Kalan İsteğe Bağlı Talepler Ancak Ayrı Dava Konusu Yapılabilir385

aa. Boşanma Kesinleşmeden Bağımsız Dava Konusu Yapılabilir385

bb. Boşanma Kesinleşmişse Bağımsız Dava Konusu (TMK m. 178) Yapılabilir386

3-Dava Tarihinden Sonra Gerçekleşen Vakıalar386

C-Davayı Genişletme veya Değiştirme Yasağının İstisnaları387

1- Ön İncelemede Gerçekleşebilecek İstisnalar387

a. Ön İnceleme Aşamasında Davalının Açık Muvafakati ile Yapılabilir387

b. Ön İnceleme Duruşmasına Davalı Mazeretsiz Olarak Gelmezse Serbestçe Yapılabilir387

2-Tahkikat Aşamasında Gerçekleşebilecek İstisnalar387

a. Tahkikat Aşamasında Davalının Açık Muvafakati ile Yapılabilir388

b. Tahkikat Aşamasında Islah ile Yapılabilir388

II.BOŞANMA DAVASINDA SAVUNMAYI GENİŞLETME VEYA DEĞİŞTİRME YASAĞI (HMK m. 141)388

A-Savunmayı Genişletme veya Değiştirme Yasağının Başlangıcı388

B-Savunmayı Genişletme veya Değiştirme Yasağı Kapsamında Kalanlar394

1- Savunma Sebebini (Dayanak Savunma Vakıalarını) Genişletme veya Değiştirme Yasaktır394

2-Talep Sonucunu Genişletme veya Değiştirme Yasaktır394

a. İsteğe Bağlı Talepler Yasak Kapsamındadır394

aa. Maddi Tazminat Talebi (TMK m. 174 f. I) Yasak Kapsamındadır394

bb. Manevi Tazminat Talebi (TMK m. 174 f. II) Yasak Kapsamındadır395

cc. Yoksulluk Nafakası Talebi (TMK m. 175) Yasak Kapsamındadır395

b.İsteğe Bağlı Olmayan Talepler Yasak Kapsamında Değildir395

aa. Tedbir Nafakası Talebi (TMK m. 169) Yasak Kapsamında Değildir395

bb. İştirak Nafakası Talebi (TMK m. 182 f. I) Yasak Kapsamında Değildir395

cc. Velayet Talebi (TMK m. 182 f. I) Yasak Kapsamında Değildir396

dd. Kişisel İlişki Talebi (TMK m. 182 f. II) Yasak Kapsamında Değildir396

c. Yasak Kapsamında Kalan İsteğe Bağlı Talepler Ancak Ayrı Dava Konusu Yapılabilir396

aa. Boşanma Kesinleşmeden Bağımsız Dava Konusu Yapılabilir397

bb. Boşanma Kesinleşmişse Bağımsız Dava Konusu (TMK m. 178) Yapılabilir397

3- Dava Tarihinden Sonra Gerçekleşen Vakıalar397

C-Savunmayı Genişletme veya Değiştirme Yasağının İstisnaları398

1-Ön İncelemede Gerçekleşebilecek İstisnalar398

a. Ön İnceleme Aşamasında Davacının Açık Muvafakati İle Yapılabilir398

b. Ön İnceleme Duruşmasına Davacı Mazeretsiz Olarak Gelmezse Serbestçe Yapılabilir398

2- Tahkikat Aşamasında Gerçekleşebilecek İstisnalar398

a. Tahkikat Aşamasında Davacının Açık Muvafakati İle Yapılabilir399

b. Tahkikat Aşamasında Islah ile Yapılabilir399

& 12.BOŞANMA DAVASINDA TEMİNAT (HMK m. 84-89)400

I. TEMİNAT GÖSTERİLECEK HÂLLER 400

A- Türkiye’de Mutad Meskeni Olmayan Türk Vatandaşının
Dava Açması (HMK m. 84)400

B-Davacının Ödeme Güçlüğü İçinde Bulunduğunun Belgelenmesi (HMK m. 84)400

C- Davanın Yabancı Gerçek Kişi Tarafından Açılması
(5718 SK m. 48)401

II. TEMİNAT GEREKTİRMEYEN HÂLLER (HMK m. 85)401

A-Adli Yardımdan Yararlanma  (HMK m. 335 f. I/b)401

1- Adli Yardım Kararı İle Yararlanma401

2- Adli Yardım Sözleşmesi İle Yararlanma401

B-Yurt İçinde İstenen Teminatı Karşılamaya Yeterli Taşınmaz
Malın Bulunması402

C-Ayni Teminatla Güvence Altına Alınmış Bir Alacağın
Bulunması402

III. TEMİNAT KARARI (HMK m. 86)402

IV. TEMİNATIN TUTARI VE ŞEKLİ (HMK m. 87)402

V. TEMİNAT GÖSTERİLMEMESİNİN SONUÇLARI
(HMK m. 88 f. I)403

VI. TEMİNATIN İADESİ (HMK m. 89)403

& 13. BOŞANMA DAVASINDA SÜRELER404

I. SÜRELERİN BELİRLENMESİ (HMK m. 90)404

A-Kanunda Belirtilir404

B-Hâkim Tarafından Tespit Edilir404

II. SÜRELERİN BAŞLAMASI VE BİTMESİ (HMK m. 91-92)404

A-Sürelerin Başlaması (HMK m. 91)405

B-Sürelerin Bitmesi (HMK m. 92)405

C-Süreye Resmî Tatil Günleri Dahildir (HMK m. 93)405

III. SÜRENİN KESİN OLMASI405

A-Süreyi Kanun Belirlemişse (HMK m. 94 f. I)405

B-Süreyi Hâkim Belirlemişse (HMK m. 94 f. II)405

1- Sürenin Kesin Olduğuna Karar Verebilir
(HMK m. 93 f. II)405

2- Sürenin Kesin Olduğuna Karar Verilmemişse
(HMK m. 93 f. II)405

a.Yeniden Süre İstenebilir406

b.Verilecek İkinci Süre Kesindir406

C- Kesin Süre İçinde Yapılmayan İşlemi Yapma Hakkı Ortadan Kalkar (HMK m. 93 f. II)406

& 14.BOŞANMA DAVASINDA ESKİ HALE GETİRME
(HMK m. 95-101)407

I. ESKİ HALE GETİRME KOŞULLARI407

A-İşlem İçin Kesin Süre Belirlenmiş Olmalıdır407

1-Kanunların Belirlediği Kesin Süre (HMK m. 94 f. I)407

2-Hâkim Tarafından Belirlenen Kesin Süre
(HMK m. 94 f. II)407

B-İşlem Elde Olmayan Sebeplerle Yapılamamış Olmalıdır
(HMK m. 95 f. I)407

1-Haklı Sebep Bulunmalıdır407

2-Objektif Sebep Bulunmalıdır409

3-Geçerli Sebep Bulunmalıdır409

C- İşlem İçin Aynı Sonuca Başka Bir Hukuki Yoldan Ulaşılamıyor Olmalıdır  (HMK m. 95 f. II)410

D-İşlem İçin Eski Hale Getirme Talep Edilmelidir410

1-Süresinde Talep Edilmelidir (HMK m. 96)410

2-Dilekçeyle Talep Edilmelidir (HMK m. 97)411

3-Hangi Mahkemede İnceleme Yapılacak İdiyse O
Mahkemeden Talep Edilir (HMK m. 98 f. I)411

II. ESKİ HALE GETİRME TALEBİNİN İNCELENMESİ411

A-Yargılamanın Ertelenmesine Karar Verilebilir  (HMK m. 99)411

B-İcranın Geri Bırakılmasına Karar Verilebilir (HMK m. 99)411

C-Ön Sorunlar Hakkındaki Usule Göre İncelenir
(HMK m. 100 f. I)412

III. ESKİ HALE GETİRME TALEBİNİN KARARA
BAĞLANMASI412

A-Talebin Reddine Karar Verilebilir412

B-Talebin  Kabulüne Karar Verilebilir (HMK m. 100 f. II)412

C-Giderler Hakkında Karar Verilir (HMK m. 101)412

1-Talepte Bulunan Tarafa Yükletilir412

2-Karşı Taraf Giderlerin Artmasına Sebep Olmuşsa Dikkate Alınır412

& 15. BOŞANMA DAVASINDA ADLİ TATİL (HMK m. 102-104)413

I. ADLİ TATİL SÜRESİ (HMK m. 102)413

II. ADLİ TATİLDE GÖRÜLECEK BOŞANMAYLA İLİŞKİLİ DAVA VE İŞLER (HMK m. 103)413

A-Adli Tatilde Görülebilecek Dava ve İşler 413

1- İhtiyati Tedbir, İhtiyati Haciz ve Delillerin Tespiti Gibi
Geçici Hukuki Koruma Talepleri İle Bunlara Karşı Yapılacak İtirazlar ve Diğer Başvurular Hakkında Karar Verilmesi414

2-Her Çeşit Nafaka Davaları ile Soybağı, Velayet ve Vesayete İlişkin Dava ya da İşler414

a.Her Çeşit Nafaka Davaları414

b.Soybağı Davaları415

c.Velayet Davaları415

d.Vesayet Davaları416

3-Nüfus Kayıtlarının Düzeltilmesi İşleri ve Davaları416

4-Adli Tatilde Yapılmasına Karar Verilen Keşifler416

5-Çekişmesiz Yargı İşleri416

6-Kanunlarda İvedi Olduğu Belirtilen veya Taraflardan Birinin Talebi Üzerine, Mahkemece İvedi Görülmesine Karar Verilen Dava ve İşler416

B-Koşulları Varsa Dava ve İş Adli Tatilden Sonraya Bırakılabilir417

C-Diğer Dava ve İşlerle İlgili Adli Tatilde Yapılabilecek İşler417

D-Bölge Adliye Mahkemeleri İle Yargıtay İncelemelerinde Adli Tatil Hükümleri Uygulanır417

III. ADLİ TATİLİN SÜRELERE ETKİSİ (HMK m. 104)417

& 16. BOŞANMA DAVASINDA ÖN İNCELEME (HMK m. 137-142)420

I. ÖN İNCELEME SÜRECİ421

A-Dilekçelerin Karşılıklı Verilmesinden Sonra Yapılır
(HMK m. 137 f. I)421

B-Tamamlanmadan ve Gerekli Kararlar Alınmadan Tahkikata Geçilemez (HMK m. 137 f. II)424

C-Birleşen Dava İçin de Ön İnceleme Yapılmış Olmalıdır426

II. ÖN İNCELEMENİN KAPSAMI (HMK m. 137 f. I)427

A-Dava Şartları İncelenir427

B-İlk İtirazlar İncelenir428

C-Uyuşmazlık Konuları Tam Olarak Belirlenir429

D-Hazırlık İşlemleri Yapılır430

E-Tarafların Delillerini Sunmaları İçin Gereken İşlemler Yapılır430

1-Usulüne Uygun Dayanılan Delilin Sunulması İçin
Ön İnceleme Aşamasında Süre Verilebilir430

2-Usulüne Uygun Dayanılmayan Delilin Sunulması İçin
Ön İnceleme Aşamasında Süre Verilemez431

F-Tarafların Delillerinin Toplanması İçin Gereken İşlemler
Yapılır432

1- Tanık Dinlenemez432

2-Keşif Yapılamaz432

3-Bilirkişi İncelemesi Yapılamaz433

4-Belge İncelemesi Yapılamaz433

5-Diğer Tahkikat İşlemleri Yapılamaz433

G-Sulhe ve Arabuluculuğa Teşvik Edilir433

H-Tutanağa Geçirme İşlemi Yapılır433

I-Gerekli Kararlar Alınıp Tamamlanmadan Tahkikat İçin Duruşma Günü Verilemez434

III. ÖN İNCELEME KOŞULLARI VARSA DURUŞMASIZ YAPILABİLİR  (HMK m. 138)434

A-Dava Şartları ve İlk İtirazlar Hakkında Dosya Üzerinden
Karar Verilir434

B-Gerekirse Tarafları Bu Konuda Ön İnceleme Duruşmasında Dinleyebilir435

IV. ÖN İNCELEME KOŞULLARI YOKSA DURUŞMALI
YAPILIR435

A-Ön İnceleme Duruşmasına Davet (HMK m. 139 f. I)435

1- Duruşma Günü Tespit Edilir435

2- Çıkarılacak Davetiyede İhtarda Bulunulur435

a.Taraflara Sulh İçin Gerekli Hazırlığı Yapmaları435

b.Duruşmaya Sadece Taraflardan Birinin Gelmesi ve Yargılamaya Devam Etmek İstemesinin Sonuçları436

aa. Gelmeyen Tarafın Yokluğunda Yapılan İşlemlere İtiraz Edemeyeceği 436

bb. Diğer Tarafın, Onun Muvafakati Olmadan İddia ve Savunmasını Genişletebileceği Yahut Değiştirebileceği436

c.Duruşma Davetiyesine ve Sonuçlarına İlişkin Diğer Hususlar436

3-Davetiye Tebliği Usulsüz İse Ön İnceleme Geçersiz Duruma Gelir436

B- Ön İnceleme Duruşmasının Yapılışı438

1-Kural Olarak Tek Duruşmada Tamamlanır
(HMK m. 140 f. IV)438

2-Zorunlu Olan Hâllerde Bir Defaya Mahsus Yeni Duruşma Günü Tayin Edilir438

3- Dava Şartları ve İlk İtirazlar Hakkında Gerekli Görürse Tarafları Dinler (HMK m. 140 f. I)439

a.Engel Varsa Ön İnceleme Duruşması Tamamlanır439

b.Engel Yoksa Ön İnceleme Duruşmasına Devam Edilir440

4- Tarafların Anlaştıkları ve Anlaşamadıkları Hususları Tespit Eder (HMK m. 140 f. I)440

5- Tespit Edilen Uyuşmazlık İçin Taraflar Sulhe Teşvik Edilir
(HMK m. 140 f. II)440

6- Sulhe Teşvikten Sonuç Alınacağı Kanaati Varsa Bir Defaya Mahsus Yeni Bir Duruşma Günü Tayin Edilir
(HMK m. 140 f. II)441

7- Henüz Sunulmayan Belgeler İçin  İki Haftalık Kesin Süre Verilir (HMK m. 140 f. V)441

a.Belge Dilekçelerinde Gösterilmiş Olmalıdır441

b.Süre, Belgelerin Mahkemeye Sunulması İçin Verilir442

c. Süre, Başka Yerden Getirtilecek Belgelerle İlgili
Açıklama Yapılması İçin Verilir442

8- Kesin Süre İçinde Tam Olarak Yerine Getirilmemesinin Sonucuna Karar Verilir (HMK m. 140 f. V)443

9-Ön İncelemeye Gelinmez ise443

a. Taraflardan Birisi Gelmez İse443

aa. Sadece Davacı Gelmez İse443

bb.Sadece Davalı Gelmez İse443

b.Taraflardan İkisi Gelmez İse443

C-Ön İnceleme Duruşmasının Sonunda Tutanak Düzenlenir
(HMK m. 140 f. III)443

1- Tutanağa Sulh Faaliyetinin Sonucu Yazılır444

2- Tutanağa Sulh Faaliyetinin Sonuç Alınamamışsa Anlaşamadıkları Hususlar Yazılır444

3- Tutanak Hazır Bulunanlar Tarafından İmzalanır444

4- Tutanağa Göre Tahkikat Yürütülür444

V. ÖN İNCELEMENİN ETKİSİ445

A-İddia ve Savunmanın Genişletilmesi veya Değiştirilmesine Etkisi (HMK m. 141)445

1-Ön İnceleme Başladığında Etkisi445

a.Kural Olarak Karşı Tarafın Açık Muvafakati İle Mümkündür445

b.Mazeretsiz Olarak Gelinmezse Gelen Taraf Onun Muvafakatini Aramaz445

2- Ön İnceleme Tamamlandığında Etkisi445

3- Islah ve Karşı Tarafın Açık Muvafakati Hükümleri Saklıdır446

B- Hak Düşürücü Süreler İle Zamanaşımı Hakkındaki İtiraz ve Def’iler Hakkındaki Karara Etkisi (HMK m. 142)446

1- Ön İnceleme Duruşması Tamamlandıktan Sonra Bu Duruşmada Karara Bağlanabilir446

2-Tahkikatın İlk Duruşmasından Önce Karara Bağlanabilir446

& 17. BOŞANMA DAVASINDA TAHKİKATIN BAŞLAMASI VE YAPILIŞI (HMK m. 143-146)447

I. TAHKİKATIN BAŞLAMASI448

A- Ön İnceleme Tamamlanmış Olmalıdır (HMK m. 137 f. II)448

1-Önce Dava Şartları İncelenmiş Olmalıdır
(HMK m. 114-115, 117 f. II)449

2-Sonra İlk İtirazlar İncelenmiş Olmalıdır
(HMK m. 116, 117 f. II)450

3-Ön İnceleme Tutanağı Hazırlanmış Olmalıdır
(HMK m. 140 f. III)450

B- Tahkikat Yapılmasına Gerek Bulunmalıdır450

II. TAHKİKATIN YAPILIŞI450

A-Bütün İddia ve Savunmalar Birlikte İncelenir
(HMK m. 143 f. I)451

B- İddia veya Savunmalardan İncelenme Önceliğine Karar
Verilebilir (HMK m. 143 f. II)451

C- Taraflar Davada İleri Sürülen Vakıalar Hakkında Dinlenebilir  (HMK m. 144)451

D- Kanunda Belirtilen Süreden Sonra Delil Gösterilemez
(HMK m. 145, c. 1)451

E- Koşulları Varsa Sonradan Delil Gösterilebilir
(HMK m. 145, c. 2)451

F- Dava Yeterli Derecede Aydınlanmışsa Tahkikatın Bitirilebilir (HMK m. 146)452

& 18. BOŞANMA DAVASINDA TASARRUF İLKESİ
(HMK m. 24)453

I. TANIMI453

II. GÖRÜNÜMÜ453

A-Kendiliğinden Karar Verilemez (HMK m. 24 f. I)453

B-Dava Açmaya Zorlanamaz (HMK m. 24 f. II)458

C-Hakkını Talep Etmeye Zorlanamaz (HMK m. 24 f. II)458

Ç- Dava Açıldıktan Sonra Tasarruf Yetkisi Devam Eder
(HMK m. 24 f. III)458

III. İSTİSNALARI458

A-Çocuğun Üstün Yararı Kendiliğinden Gözetilir458

B-Yargılama Gideri Kendiliğinden Gözetilir459

C-Sevk ve İdare Kendiliğinden Gözetilir459

& 19. BOŞANMA DAVASINDA TARAFLARCA GETİRİLME İLKESİ (HMK m. 25)460

I. DAVA MALZEMESİ KAVRAMI460

II. DAVA MALZEMESİNİN GETİRİLMESİ460

A-Taraflarca Getirilir460

B-Mahkemenin İşi Değildir461

1-Kendiliğinden Dikkate Alınamaz (HMK m. 25 f. I)461

2-Kendiliğinden Delil Toplanamaz (HMK m. 25 f. II)464

3-Hatırlatılamaz (HMK m. 25 f. I)465

& 20. BOŞANMA DAVASINDA TALEPLE BAĞLILIK İLKESİ (HMK m. 26)467

I. TALEP SONUCUNDAN FAZLASINA KARAR VEREMEZ (HMK m. 26 f. I)467

A-Talepten Fazlasına Karar Verilemez468

B-Kesin Hüküm Oluşturacak Şekilde Ret Kararı Verilemez470

C-Kendiliğinden Karar Veremez471

II. TALEP SONUCUNDAN BAŞKA BİR ŞEYE KARAR VEREMEZ (HMK m. 26 f. I)475

III. TALEP SONUCUNDAN DAHA AZINA KARAR VEREBİLİR (HMK m. 26 f. I)476

IV. TALEPLE BAĞLI OLMADIĞINA İLİŞKİN KANUN HÜKÜMLERİ SAKLIDIR (HMK m. 26 f. II)478

V. HER BİR TALEP HAKKINDA AYRI OLARAK KARAR VERİLMELİDİR479

& 21.BOŞANMA DAVASINDA HUKUKİ DİNLENİLME HAKKI (HMK m. 27)480

I. OLAN BİTENİ BİLME HAKKI (HMK m. 27 f. II/a)480

A-Davayı Bilme Hakkı480

B-Duruşma Gününü Bilme Hakkı481

1-Ön İnceleme Duruşmasını Bilme Hakkı (HMK m. 139)481

2-Tahkikat Duruşmasını Bilme Hakkı (HMK m. 147)483

3-Sözlü Yargılama Duruşmasını Bilme Hakkı
(HMK m. 186)484

C-Delilleri Bilme Hakkı484

D-Gerekçeyi Bilme Hakkı485

1-Boşanmanın Esası Hakkında Gerekçe Bulunmalıdır486

2-Boşanmanın Fer'ileri Hakkında Gerekçe Bulunmalıdır488

II. OLAN BİTENİ AÇIKLAMA HAKKI (HMK m. 27 f. II/b)489

A-Açıklayan Tarafın Göstereceği Davranış490

1-Adap Dışı Açıklama Yapılamaz491

2-Konu Dışı Açıklama Yapılamaz491

B-Hakimin Göstereceği Davranış491

1-Şefkatle Dinlemelidir491

2-Sabırla Dinlemelidir491

3-Anlayışla Dinlemelidir491

III. OLAN BİTENİ İSPAT HAKKI (HMK m. 27 f. II/b)491

IV. OLAN BİTENİ DİKKATE ALDIRMA HAKKI
(HMK m. 27 f. II/c)493

V.OLAN BİTENİ DEĞERLENDİRTME HAKKI
(HMK m. 27 f. II/c)493

VI. OLAN BİTENİ GEREKÇELENDİRTME HAKKI
(HMK m. 27 f. II/c)493

A-Gerekçe Dosya Kapsamı İle Bağdaşmalıdır493

B-Gerekçe Pozitif Hukuk İle Bağdaşmalıdır494

C-Gerekçe Sebebi Gösterilmedikçe Yerleşik İçtihatlar İle Bağdaşmalıdır494

& 22. BOŞANMA DAVASINDA ALENİYET İLKESİ (HMK m. 28)495

I. DURUŞMALARIN ALENİYETİ495

A-Duruşmalar Herkese Açıktır
(TCA m. 141 f. I, HMK m. 28 f. I)495

1- Duruşmalar İlgili Olanlara Açıktır495

2- Duruşmalar İlgili Olmayanlara Açıktır495

B- Koşulları Varsa Gizli Olarak Yapılabilir
(TCA m. 141 f. I, HMK m. 28 f. II)496

1- Gizliliğin Kapsamı496

a. Duruşmaların Bir Kısmının Gizli Olarak Yapılması497

b. Duruşmaların Tamamının Gizli Olarak Yapılması497

2- Gizliliğin Koşulları497

a. Genel Ahlâkın Kesin Olarak Gerekli Kıldığı Hâller497

b. Kamu Güvenliğinin Kesin Olarak Gerekli Kıldığı Hâller497

3- Gizliliğin İstenilmesi497

a.Taraflardan Birinin Talebi Üzerine (HMK m. 28 f. II)497

b.Kendiliğinden (HMK m. 28 f. II)498

4-Gizliliğin Karara Bağlanması498

a.Ön Sorunlar Hakkındaki Hükümler Uygulanır498

b. Gerekçe, Esas Hakkındaki Kararı ile Birlikte Açıklanır498

5- Gizliliğin Sonuçları499

a.İlgililer Dışındakiler Salondan Çıkartılır499

b.Hazır Bulunanlar Uyarılır (HMK m. 28 f. IV)499

c.  Hazır Bulunanlara Ceza İhtarı Yapılır
(HMK m. 28 f. IV)499

d. Ceza İhtarı Tutanağa Geçirilir (HMK m. 28 f. IV)500

e.Yalnız Başına Kanun Yoluna Başvurulamaz500

f.Kararın Gizli Verilmesini Gerektirmez.500

II. KARARLARIN BİLDİRİLMESİNİN ALENİYETİ
(HMK m. 28 f. I)500

III.İŞLEMLERİN ALENİYETİ500

A- Dosyanın İncelenmesi (HMK m. 161)500

B-Tutanak Örneği Verilmesi (HMK m. 158)500

& 23. BOŞANMA DAVASINDA YÜKÜMLÜLÜKLER501

I. DÜRÜST DAVRANMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ (HMK m. 29 f. I)501

II. DOĞRUYU SÖYLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ (HMK m. 29 f. II)503

A- Yükümlülüğün Tarafları503

1- Davanın Tarafları503

2- Taraf Vekilleri503

3- Tarafların Kanuni Temsilcileri503

B-Yükümlülüğün Konusu504

C-Yükümlülüğün Kapsamı504

1- Beyanlar504

2- Açıklamalar504

D-Yükümlülüğün  Sınırı504

1- Vakıa Uydurmama 504

2- Vakıaya Karşı Çıkmama504

E-Yükümlülüğün İstisnaları505

1- Soruşturma veya Kovuşturma İle Karşılaşılacak Olmak505

2- Namus ve Onuru Etkilenecek Olmak505

& 24. BOŞANMA DAVASINDA USUL EKONOMİSİ İLKESİ
(HMK m. 30)506

I. UNSURLARI506

A- Düzenli Biçimde Yargılama506

B- Makul Süre İçinde Yargılama506

C- En Az Giderle Yargılama506

II. YANSIMASI507

A- Davaların Birleştirilmesi507

B- Dava Sonucunun Beklenilmesi508

C- Ön Sorun İncelemesi508

D- Usuli Kazanılmış Hak Kuralı508

& 25. BOŞANMA DAVASINDA HÂKİMİN DAVAYI AYDINLATMA ÖDEVİ (HMK m. 31)509

I. AYDINLATMA ÖDEVİNİN TÜRÜ509

A- Maddi Aydınlatma509

B- Hukuki Aydınlatma510

II. AYDINLATMA ÖDEVİNİN KONUSU510

A- Belirsiz Hususlar510

B- Çelişkili Hususlar512

III. AYDINLATMA ÖDEVİNİN USULÜ513

A- Açıklama Yaptırma513

B- Soru Sorma513

C- Delil Gösterilmesini İsteme514

D- Tarafın Kendisini Dinleme514

IV. AYDINLATMA ÖDEVİNİN SINIRLARI514

A- Söylenmeyen Şeyleri  Kapsamaz514

B- Söylenmeyen Vakıaları Kapsamaz514

C- Söylemeyene Yol Göstermeyi Kapsamaz515

D- Söylemeyene İsticvabı Kapsamaz515

& 26. BOŞANMA DAVASINDA YARGILAMANIN SEVK VE İDARESİ (HMK m. 32)516

I. HÂKİME BIRAKILAN YÜKÜMLÜLÜK (HMK m. 32 f. I)516

A- Yargılamanın Sevk ve İdaresi516

1-Şekli Sevk ve İdare516

2-Maddi Sevk ve İdare516

B- Yargılama Düzeninin Bozulmaması İçin Tedbir Alma516

II. DİLEKÇENİN YENİDEN DÜZENLENMESİ
(HMK m. 32 f. II)517

A- Yeniden Düzenlenmesi Gereken Dilekçeler517

1-Okunamayan Dilekçe517

2-Uygunsuz Olan Dilekçe517

3-İlgisiz Olan Dilekçe518

B-Yeniden Düzenlenme Usulü518

1-Uygun Bir Süre Verilir518

a. Yeni Dilekçe Verilmesinin Sonuçları518

b. Yeni Dilekçe Verilmemesinin Sonuçları518

2-İlk Dilekçe Dosyada Kalır518

& 27. BOŞANMA DAVASINDA HUKUKUN UYGULANMASI
(HMK m. 33)519

I. TARAFLARCA DAVA MALZEMESİ GETİRİLİR
(HMK m. 25)519

II. TARAFLARCA HUKUKİ SEBEP GÖSTERİLMESİ ZORUNLU DEĞİLDİR519

A- Dava Dilekçesinde Hukuki Sebep Göstermesi Zorunlu
Değildir (HMK m. 119 f. I/g)519

B-Cevap Dilekçesinde Hukuki Sebep Göstermesi Zorunlu
Değildir (HMK m. 129 f. I/f)519

III. TARAFLARCA BİLDİRİLEN HUKUKİ SEBEP DEĞİŞTİRİLEBİLİR (HMK m. 141)520

IV. TARAFLARCA BİLDİRİLEN HUKUKİ SEBEP HÂKİMİ ETKİLEMEZ520

A- Yanlış Göstereme Hâkimi Etkilemez520

B- Eksik Göstereme Hâkimi Etkilemez521

C- Birkaç Sebep Gösterme Hâkimi Etkilemez521

D- Hiç Göstermeme Hâkimi Etkilemez521

V. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARIN HUKUKİ NİTELENDİRİLMESİNİ HÂKİM YAPAR522

VI. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARA UYAN HUKUK NORMUNU HÂKİM UYGULAR522

A-Türk Hukukunu Kendiliğinden Uygular523

B-Yetkili Olan Yabancı Hukuku Kendiliğinden Uygular
(5718 SK m. 2)523

VII. TARAFLARCA BİRDEN FAZLA BOŞANMA SEBEBİNE DAYANILABİLİR523

& 28.BOŞANMA DAVASINDA ADİL YARGILANMA HAKKI (Anayasa m. 36)525

I. GENEL OLARAK525

II. KAPSAMI525

A- Adil Silahlarla Yargılanma525

B- Adil Açıklıkta Yargılanma525

C- Adil Sürede Yargılanma526

D- Adil Mahkemede Yargılanma526

& 29. BOŞANMA DAVASINDA DOĞRUDANLIK İLKESİ 527

I. DELİLLERİN TOPLANMASINDA DOĞRUDANLIK
(HMK m. 197)527

A- Mahkeme Huzurunda Toplama527

B- İstinabe Yoluyla Toplama527

II. KARAR VERİLMESİNDE DOĞRUDANLIK528

A- Kural: Aynı Hakim İçin Doğrudanlık528

B- İstisna: Farklı Hakim Karar Verebilir528

& 30. BOŞANMA DAVASINDA TEKSİF İLKESİ529

I. KURAL: BELİRLİ AŞAMAYA KADAR  DAVA MALZEMESİ İLERİ SÜRÜLEBİLİR529

A- Davacı Açısından Teksif (HMK m. 141 f. I)530

1- Kural Olarak530

2-Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede Verilmezse530

3- Dava Tarihinden Sonra Gerçekleşen Olaylar530

4-Kendiliğinden Delil Toplama İlkesinin Geçerli Olduğu
Haller531

B-Davalı Açısından Teksif (HMK m. 141 f. I)531

1-Kural Olarak531

2-Cevaba Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede
Verilmezse531

3-Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede Verilmezse531

4-Dava Tarihinden Sonra Gerçekleşen Olaylar533

5-Kendiliğinden Delil Toplama İlkesinin Geçerli Olduğu
Haller534

II. TEKSİF İLKESİNİN İSTİSNALARI534

A- Islah (HMK m. 141 f. II)534

B- Karşı Tarafın Açık Muvafakati (HMK m. 141 f. II)534

C- Eski Hâle Getirme (HMK m. 95-101)535

D- Yargılamayı Geciktirme Amacı Taşımamak (HMK m. 145)535

E- Süresinde İleri Sürülememesinin İlgili Tarafın Kusurundan Kaynaklanmaması (HMK m. 145)536

III. TEKSİF İLKESİ SONUCU VERİLECEK KARARLAR536

A-İsteğe Bağlı Fer'i Talepler536

1- Maddi Tazminat Talebi (TMK m. 174 f. I)537

2- Manevi Tazminat Talebi (TMK m. 174 f. II)538

3- Yoksulluk Nafakası Talebi (TMK m. 175) 540

B- İsteğe Bağlı Olmayan Fer'i Talepler541

1-Tedbir Nafakası Talebi (TMK m. 169)541

2-İştirak Nafakası Talebi (TMK m. 182 f. I) 541

3-Velayet Talebi (TMK m. 182 f. I)542

4-Kişisel İlişki Talebi (TMK m. 182 f. II)542

& 31. BOŞANMA DAVASINDA SÖZLÜLÜK İLKESİ543

I. GENEL OLARAK543

II. KAPSAMI543

A- Tahkikat Aşamasında Tarafların Dinlenilmesi
(HMK m. 144 f. I)543

B-İsticvap Sırasında Gerçeği Söyleme (HMK m. 173 f. II)543

C-Islahın Sözlü Yapılması (HMK m. 177 f. II)543

D-Sözlü Yargılamada Son Sözün Söylenmesi (HMK m. 186 f. II)543

E-Tanıklıktan Çekinme Sebeplerinin Bildirilmesi (HMK m. 252)544

F-Tanığın Dinlenilmesi (HMK m. 261 f. II)544

G-Bilirkişi Açıklamaları (HMK m. 279)544

H-Hükmün Müzakeresi Sırasında Tarafların Sözlü Açıklamaları (HMK m. 295)545

I-Tavzih Sırasında Sözlü Açıklama (HMK m. 306 f. II)545

İ- Feragat ve Kabulün Sözlü Yapılması (HMK m. 309 f. I)545

& 32. BOŞANMA DAVASINDA YAZILILIK İLKESİ
(HMK m. 133, 177, 246, 263, 279, 342, 364)546

I. GENEL OLARAK546

II.KAPSAMI546

A- Davanın Açılması (HMK m. 118)546

B- Karşı Davanın Açılması (HMK m. 133)546

C-Islah (HMK m. 177)546

D-Cevaplarını Yazılı Olarak Bildirmesi İçin Tanığa Soru Kâğıdı Gönderilmesi (HMK m. 246 f. I)547

E-Tanık, Sağır ve Dilsiz Olup Okuma ve Yazmayı Biliyorsa, Soruların Yazılı Bildirilmesi (HMK m. 263 f. II)547

F-Bilirkişinin Oy ve Görüşünü Yazılı Bildirmesi
(HMK m. 279 f. I)547

G-Kanun Yollarına Başvurma547

& 33. BOŞANMA DAVASINDA TÜRKÇE KULLANMA İLKESİ (HMK m. 263)548

I. MAHKEMENİN DİLİ (TCA m. 3 f. I)548

II. TARAFLARIN DİLİ548

A- Tarafların Konuşma Dili (HMK m. 144)548

B- Tarafların Yazma Dili548

III. TANIKLARIN DİLİ (HMK m. 263 f. I)548

& 34. BOŞANMA DAVASINDA DELİLLERİN SERBESTÇE DEĞERLENDİRİLMESİ İLKESİ
(HMK m. 198, TMK m. 184 f. III)549

I. GENEL OLARAK549

II. KAPSAMI549

& 35. BOŞANMA DAVASINDA UYGULANACAK USUL HÜKÜMLERİNİN DÜZENLENME YERİ550

I. 4787 SAYILI KANUNDA YER ALAN USUL HÜKÜMLERİ550

A-Koruyucu, Eğitici ve Sosyal Önlemler551

B-Usul Hükümleri551

II. 4721 SAYILI KANUNDA YER ALAN USUL HÜKÜMLERİ552

A- Hâkim Vicdanen Kanaat Getirmelidir552

B- Hâkim,  Olgular Hakkında Taraflara Yemin Öneremez554

1-Boşanma Davasında Yemin554

2-Boşanmanın Eki Olmayan Davada Yemin555

C- Tarafların İkrarı ve Kabulü Hâkimi Bağlamaz 555

1- Tarafların İkrarı Bağlamaz555

2- Tarafların Kabulü Bağlamaz557

3- Başka Delil Yoksa Dava Reddedilir558

D- Hâkim Kanıtları Serbestçe Takdir Eder
(HMK m. 198, TMK m. 184 f. III)559

1-Delil Bildirimi Taraflara Değerlendirme Hâkime Aittir559

2-Delil Değerlendirmesi İsabetli Olmalıdır559

a. Hukuka Uygun  Değerlendirme Olmalıdır560

b. Vakıalara Uygun Değerlendirme Olmalıdır561

E- Boşanmanın Fer'î  Sonuçlarına İlişkin Anlaşmaların Onaylanması Gerekir561

F-Hâkim Duruşmanın Gizli Yapılmasına Karar Verebilir565

III. 6100 SAYILI KANUNDA YER ALAN USUL HÜKÜMLERİ565

& 36.BOŞANMA DAVASINDA DURUŞMA (HMK m. 147-153)567

I. DURUŞMA VE BAĞLI KAVRAMLAR567

A-Duruşma567

B- Duruşma Salonu567

C- Duruşma Davetiyesi567

D- Duruşma Tutanağı567

E- Duruşma Günü568

F- Duruşma Disiplini568

G- Duruşma Düzeni568

II. DURUŞMANIN ZAMANI (HMK m. 148)568

A-Kural Olarak568

1- Resmî Çalışma Gününde Yapılır568

2- Resmî Çalışma Saatinde Yapılır569

B-Zorunluluk veya Gecikmesinde Zarar Olan Hâllerde570

1- Resmî Tatil Günlerinde Yapılabilir571

2- Resmî Çalışma Saatleri Dışında Yapılabilir571

C-Taraflar Birlikte İstekte Bulunmuşsa571

D- Duruşmadan Önce Davadan Feragat Kuralı Değiştirmez571

III. DURUŞMADA BULUNDURULACAK OLANLAR572

A-Zabıt Kâtibinin Hazır Bulunması Zorunludur
(HMK m. 157 f. I)572

B- Zorunluluk Halinde Başka Bir Kimse Görevlendirilebilir
(HMK m. 157 f. II)572

IV. DURUŞMAYA DAVET (HMK m. 147)573

A- Tarafları Duruşmaya Davet Zorunludur573

B- Taraflara Duruşma Günü Bildirilmelidir574

1- Duruşma Günü ve Saati Bildirilmelidir575

2- Duruşma Gününün Kalemden Öğrenilmesi İstenilemez575

3- Duruşma Günü Bozma Sonrası Bildirilmelidir576

C- Taraflara Duruşmaya Gelmek İçin Verilecek Süre Uygun Olmalıdır (HMK m. 144 f. II)576

1- Kural Olarak İki Haftadan Az Olamaz 577

2- Farklı Süre Belirlenebilir578

a.Gerek Bulunmalıdır578

b. Talep Üzerine Belirlenebilir578

c.Talep Olmadan Belirlenebilir578

d.Süre Uzatılabilir578