İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ5

İÇİNDEKİLER7

GİRİŞ17

1.Miras Hukuku’nun Konusu ve Temel Kavramları17

1.1.Miras Hukuku’nun Tanımı17

1.2.Miras Hukuku’nun Temel Kavramları17

1.2.1.Mirasbırakan18

1.2.2.Ölüm ve Ölüme Denk Haller18

1.2.2.1.Gaiplik Kararı19

1.2.2.2.Ölüm ve Ölüm Karinesi20

1.2.3.Tereke (Miras)20

1.2.3.1.Terekede Yer Almayan Haklar20

1.2.3.2.Kişinin Mal Varlığında Olmayan Ancak Terekede Yer Alan Haklar21

1.2.3.3.Mirasbırakanın Ölümüyle Beraber Mirasçıların Sahip Olduğu Haklar21

1.2.4.Külli Halefiyet22

1.2.5.Mirasçı23

1.2.6.Lehine Mal Vasiyet Olunan Kişi (Musaleh)23

1.2.7.Ölüme Bağlı Tasarruf23

2.Yasal Mirasçılık24

2.1.Genel Olarak24

2.2.Kan Hısımları ve Zümre Sistemi25

2.2.1.Genel Olarak25

2.2.2.Zümre Sistemine Hâkim Olan Prensipler25

2.2.3.Birinci Zümre Mirasçıları26

2.2.4.İkinci Zümre Mirasçılar27

2.2.5.Üçüncü Zümre Mirasçıları28

2.3.Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Yasal Miras Hakkı29

2.4.Evlatlığın Yasal Miras Hakkı29

2.5.Devletin Mirasçılığı31

2.6.Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı32

2.6.1.Genel Olarak32

2.6.2.Boşanmanın ve Evliliğin İptalinin
Eşin Yasal Mirasçılığına Etkisi34

3.Ölüme Bağlı Tasarruflar35

3.1.Ölüme Bağlı Tasarruf Kavramı35

3.2.Ölüme Bağlı Tasarrufların Çeşitleri37

3.3.Ölüme Bağlı Tasarruf Yapma Ehliyeti38

3.3.1.Vasiyetname Bakımından Ehliyet38

3.3.2.Miras Sözleşmesi Bakımından Ehliyet40

3.4.Vasiyetname41

3.4.1.Vasiyetname Türleri41

3.4.1.1.El Yazılı Vasiyetname41

3.4.1.2.Resmi Vasiyetname45

3.4.1.2.1.Okuma Yazma Bilenler
Nasıl Vasiyetname Düzenlerler?45

3.4.1.2.2.Okuma Yazma İktidarı Bilmeyenlerin veya
Okuma Yazma İktidarı Olmayanların Yapacakları Resmi Vasiyetname46

3.4.1.3.Sözlü Vasiyetname48

3.4.1.3.1.Genel Olarak Sözlü
Vasiyetname48

3.4.1.3.2.Sözlü Vasiyetnamede
Şekil Şartları49

3.4.2.Vasiyetnameden Dönme ve Vasiyetnamenin
Yok Olması51

3.4.2.1.Açık Olarak Dönme52

3.4.2.2.Kapalı Dönme53

3.5.Ölüme Bağlı Tasarrufların Yorumu54

3.6.Mirasçı Atama ve Mal Vasiyeti56

3.6.1.Kavramlar56

3.6.2.Mal Vasiyeti Çeşitleri58

3.6.2.1.Belirli Bir Malın Vasiyeti59

3.6.2.2.Cins Olarak Belirtilen
Bir Malın Vasiyeti59

3.6.2.3.Seçimlik Vasiyet59

3.6.2.4.Alt Vasiyet60

3.6.2.5.Muris’in Yasal Mirasçılarına
Belirli Bir Mal Bırakması60

3.6.2.6.İrat Vasiyeti61

3.6.2.7.İntifa Vasiyeti61

3.6.2.8.Alacak Vasiyeti61

3.6.2.9.İbra Vasiyeti61

3.6.2.10.Tedarik Vasiyeti61

3.6.2.11.Sigorta Vasiyeti62

3.6.3.Mal Vasiyetlerinin Tenkisi62

3.7.Ölüme Bağlı Tasarruflarda Şartlar ve Yüklemeler63

3.7.1.Şartlar63

3.7.1.1.Genel Olarak63

3.7.1.2.Yasak Olan Şartlar63

3.7.1.2.1.Hukuka ve Ahlaka Aykırı
Şartlar63

3.7.1.2.2.İmkansızlık İçeren Şartlar64

3.7.1.2.3.Anlamsız ve Rahatsız Edici
Şartlar64

3.7.1.3.Şartın Gerçekleşmesi ve
Gerçekleşememesi Durumu64

3.7.2.Yüklemeler65

3.7.2.1Genel Olarak Yükleme65

3.7.2.2.Yükleme Türleri66

3.7.2.3.Yasak veya Geçerli Olmayan
Yüklemeler67

3.8.Ölüme Bağlı Tasarruflarda İkameler68

3.8.1.Alelade İkameler68

3.8.2.Fevkalade İkameler69

3.8.2.1.Fevkalade İkamenin Hukuki Niteliği69

3.8.2.2.Fevkalade İkamenin Açılma Anı70

3.8.2.3.Fevkalade İkamenin İmkansızlığı70

3.8.2.4.Ön Mirasçının Konumu70

3.8.2.5.Art Mirasçının Konumu71

3.9.Ölüme Bağlı Tasarruflarda Vakıf Kurulması72

3.10.Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi Atanması73

3.10.1.Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi Olmanın
Şartları74

3.10.2.Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin
Görevi ve Yükümlülüğü75

3.11.Miras Sözleşmeleri75

3.11.1.Genel Olarak75

3.11.2.Miras Sözleşmelerinin İçerik Açısından Çeşitleri75

3.11.3.Miras Sözleşmesinde Ehliyet76

3.11.4.Miras Sözleşmesinin Şekli77

3.11.5.Miras Sözleşmesinin Feshi77

3.11.5.1.Anlaşma Yoluyla Fesih78

3.11.5.2.Tek Taraflı Fesih İmkanının
Bulunduğu Haller78

3.11.5.2.1.Sözleşmede Tek Taraflı
Fesih Hakkının Tanınması78

3.11.5.2.2.Mirasçılıktan Çıkarılma Sebeplerinin Varlığı78

3.11.5.2.3.Mirastan Yoksunluk Sebeplerinin Varlığı79

3.11.5.2.4.Miras Sözleşmesinin
Edimin İfa Edilememesi Sebebiyle Fesih80

3.11.5.2.5.İrade Sakatlığı,
Şekil Eksikliği ve
Ehliyetsizlik Hallerinden Birinin Bulunması80

3.11.5.3.Miras Sözleşmesinin Kendiliğinden Ortadan Kalktığı Haller80

3.12.Mirastan Feragat Sözleşmesi81

3.12.1.Genel Olarak Mirastan Feragat Sözleşmesi81

3.12.2.Mirastan Feragat Sözleşmesinin Etkileri82

3.12.2.1.Feragat Eden Yönünden Etkileri82

3.12.2.2.Feragatin Altsoya Etkisi82

3.12.2.3.Feragatin Mirasbırakanın
Alacaklıları Açısından Etkisi83

3.12.2.4.Feragatin Hükümsüzlüğü83

3.13.Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali85

3.13.1.İptal Davası85

3.13.2.Ölüme Bağlı Tasarrufların Hükümsüzlüğü87

4.Tasarruf Özgürlüğü ve Saklı Pay87

4.1.Tasarruf Özgürlüğü ve Sınırları87

4.2.Saklı Paylı Mirasçılar88

4.3.Mal Rejiminin Saklı Pay Üzerindeki Etkisi91

4.4.Tasarruf Oranının Hesaplanması91

4.5.Mirasın Reddi, Mirastan Feragat, Mirasçılıktan
Çıkarma (Iskat) ve Mirastan Yoksunluk Hallerinin
Tasarruf Oranının Üzerindeki Etkisi93

4.5.1.Mirasın Reddinin Etkisi93

4.5.2.Mirastan Feragatin Etkisi94

4.5.3.Mirastan Iskatın ve Yoksunluğun Tasarruf
Oranına Etkisi94

5.Mirasçılıktan Iskat ve Mirastan Yoksunluk94

5.1.Mirastan Iskat (Mirastan Çıkarma)94

5.1.1.Alelade Iskat (Cezai Iskat)95

5.1.1.1.Mirastan Iskat İçin Aranan Şartlar96

5.1.1.2.Iskatta Şekil97

5.1.1.3.Mirasçılıktan Çıkarmanın Sonuçları97

5.1.1.4.Mirasçılıktan Çıkarmanın İptali98

5.1.2.Borç Ödemeden Aciz Sebebiyle Mirastan Iskat99

5.1.2.1.Aciz Sebebiyle Mirasçılıktan
Çıkarmanın Şartları99

5.1.2.2.Aciz Sebebiyle Iskatın Hükümleri100

5.1.2.3.Aciz Sebebiyle Iskatın Hükümsüz
Hale Gelmesi100

5.2.Mirastan Yoksunluk100

5.2.1.Mirastan Yoksunluk Sebepleri101

5.2.2.Mirastan Yoksunluğun Hükümleri103

6.Tenkis Davası104

6.1.Usul Açısından Tenkis Davası105

6.1.1.Tenkis Davasında Taraflar105

6.1.1.1.Tenkis Davasında Davacı105

6.1.1.2.Tenkis Davasında Davalı107

6.1.2.Tenkis Davasında Görevli Mahkeme108

6.1.3.Tenkis Davasında Süre108

6.2.Mirasbırakanın Tenkise Tabi Tasarrufları109

6.3.Tenkiste Sıra111

6.4.Tenkisin Hükmü113

6.4.1.Mirasbırakanın Sağlararası Bir Bağışlamasının Tenkisi Halinde Tenkis Olunan Meblağın veya
Malın Saklı Paylı Mirasçılara Geri Verilmesi Yükümlülüğü114

6.4.2.Lehine Vasiyet Yapılan Kişinin
Tenkise Yükümlü Bulunması Halinde
Sahip Olduğu Seçim Hakkı114

7.Mirasta Denkleştirme (İade)116

7.1.Tenkis ve Denkleştirme Arasındaki İlişki116

7.2.Denkleştirmede Taraflar118

7.3.Denkleştirmeye Tabi Olmanın Şartları119

7.4.Denkleştirmeye Tabi Olan Kazandırmalar121

7.4.1.Çeyiz121

7.4.2.Kuruluş Sermayesi122

7.4.3.Borçtan Kurtarma ve Benzeri Haller123

7.4.4.Mal Varlığı Devri124

7.5.Denkleştirmeye Tabi Olmayan Kazandırmalar124

7.5.1.Eğitim ve Öğrenim Giderleri124

7.5.2.Olağan Hediyeler ve Evlenme Masrafları125

7.5.3.Miras Payını Aşan Kazandırmalarda
Aşan Kısmın Durumu126

7.6.Denkleştirmeyle Yükümlü Mirasçıların Durumu127

7.7.Denkleştirme Davası127

8.Mirasın Geçmesi128

8.1.Mirasın Açılması129

8.2.Mirasçılık Ehliyeti129

8.2.1.Sağ Olma Şartı129

8.2.2.Hak Ehliyetine Sahip Olma Şartı131

8.2.3.Mirastan Yoksunluk Sebeplerinin Olmaması132

8.3.Gaiplik Halinde Mirasın Geçmesi132

8.3.1.Mirasbırakanın Gaipliği132

8.3.2.Mirasçılardan Birinin Gaip Olması134

8.4.Mirasın Geçmesinin Başlıca Sonuçları134

8.5.Mirasın Geçmesinde Koruma Önlemleri135

8.6.Mirasçılık Belgesi (Veraset İlamı)137

9.Mirasın Kazanılması138

9.1.Külli İntikal Prensibi139

9.2.Vasiyet Olunan Malın Kazanılması141

9.2.1.Vasiyet Olunan Malda Meydana Gelen
Değişiklikler143

9.2.1.1.Mirasbırakanın Ölümünden Önce
Yaşanan Değişiklikler143

9.2.1.2.Mirasbırakanın Ölümünden Sonra Meydana Gelen Değişiklikler144

9.2.2.Vasiyet Alacaklısının Mirasbırakanın
Alacaklıları Karşısındaki Durumu145

10.Mirasın Reddi146

10.1.Hükmi Ret147

10.1.1.Hükmi Ret Kavramı147

10.1.2.Hükmi Reddin Hükümleri148

10.2.Ret Hakkından Yoksunluk148

10.2.1.Örtülü Kabul veya Açık Kabul149

10.2.2.Ret Hakkının Süresi İçinde Yapılmaması150

10.3.Mirası Ret Hakkının Kullanılması152

10.4.Mirasın Reddinin Sonuçları153

10.4.1.Mirası Ret Eden Açısından Sonuçlar153

10.4.2.Reddin Miras Hakkı Açısından Sonuçları153

10.4.3.Mirasın Alt Derece Lehine Reddi156

10.4.4.Mirasın Reddinde Alacaklıların Korunması156

11.Belirli Mal Vasiyetinin Reddi158

12.Defter Tutma ve Mirasın Tutulan Defter Uyarınca Kabulü159

12.1.Defter Tutma İşlemi160

12.2.Defter Tutulmasının Sonuçları161

12.2.1.Karar Almaya Çağrılma161

12.2.2.Mirasçıların Sorumluğu162

13.Resmi Tasfiye Talebi163

13.1.Resmi Tasfiye Talebinin Tanımı163

13.2.Resmi Tasfiye Talebinde Bulunma Hakkı Olanlar164

13.3.Resmi Tasfiyede Uygulanan Usul165

13.4.Resmi Tasfiyenin Sonuçları165

14.Miras Sebebiyle İstihkak Davası166

14.1.Tanım166

14.2.Miras Sebebiyle İstihkak Davasının Özellikleri167

14.3.Miras Sebebiyle İstihkak Davasının Sonuçları168

15.Mirasçılar Topluluğu169

15.1.Mirasın Açılmasından Önce Hukuki İlişki169

15.2.Mirasçıların İştirak Halinde Hak Sahibi Olmalarının Özellikleri170

15.3.Mirasçıların Tereke Üzerindeki Hak ve Yetkileri171

15.3.1.Mülkiyet Hakkı171

15.3.2.Kullanma ve Yararlanma Hakkı172

15.3.3.Tereke Mallarının İdaresi Hakkı172

15.3.4.Hukuki İşlem Yapma173

15.3.5.Dava Açma Hakkı173

15.4.Mirasçıların Mirasbırakanın Borçlarından Dolayı Sorumluluğu174

16.Mirasın Taksimi (Miras Paylaşımı)177

16.1.Taksim Çeşitleri177

16.1.1.Aynen Taksim177

16.1.2.Sözleşmeyle Taksim
(Miras Paylaşma Sözleşmesi)178

16.1.3.Tam Taksim – Kısmi Taksim178

16.1.4.Elbirliğiyle Mülkiyetin Paylı Mülkiyete
Çevrilmesi178

16.2.Mirasın Taksiminin Geciktirilmesini Gerektiren Haller179

16.2.1.Miras Ortaklığının Uzatılması Sözleşmesi179

16.2.2.Kanundan Doğan Yükümlükler Sebebiyle
Mirasın Taksiminin İstenememesi180

16.3.Murisle Birlikte Yaşayanların Hakkı181

16.4.Mirasın Paylaştırılması Usulü181

16.4.1.Genel Olarak181

16.4.2.Paylaşmaya Esas Olan Genel Kurallar182

16.4.2.1.İrade Serbestisi182

16.4.2.2.Eşitlik Kuralı182

16.4.2.3.Ayni İkame Kuralı183

16.4.2.4.Aynen Paylaşma183

16.4.2.5.Bilgi Verme Kuralı183

16.5.Miras Taksim Usulü184

16.5.1.Miras Hisselerinin Tespiti184

16.5.2.Miras Hisselerinin Mirasçılara Özgülenmesi184

16.6.Paylaşmaya İlişkin Özel Durumlar185

16.6.1.Mirasbırakanın Mirasçılarından Birinin Mirasbırakana Borçlu Olması185

16.6.2.Değerinde Önemli Azalma Meydana Gelmeden Paylaştırılması Mümkün Olmayan Mallar185

16.6.3.Bütünlük Oluşturan veya Aile Belgeleri ile
Özel Anı Değeri Olan Eşya186

16.6.4.Aile Konutu ve Ev Eşyasının Sağ Kalan Eşe Özgülenmesi188

16.6.5.Kat Mülkiyeti Kanununda Düzenlenen
Özel Durumların Taksime Etkisi190

16.6.6.Taşınmazlara İlişkin Düzenlemeler190

16.7.Mirası Paylaşmanın Hüküm ve Sonuçları192

16.8.Miras Hissesinin Devri194

16.8.1.Miras Açılmasından Sonra Miras Hissesinin
Devri194

16.8.2.Miras Hissesinin Tereke Açılmadan Önce
Devri196

Pratikler197

Kaynakça215

ÖNSÖZ

Elinizdeki kitap, 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun Miras Hukukuna ilişkin hükümlerinin (TMK. m. 495 – 682) açıklanmasına yönelik olup; esasen, öğrencilerin ders notu ihtiyacını karşılamak üzere hazırlanmıştır. Bu sebeple, miras hukukuna dair konular, sade bir dille, öğretideki teorik tartışmalara girmeden, örnek vakalar ve çözümlü pratikler verilmek suretiyle işlenmeye çalışılmaktadır.

Ortak bir çalışmanın ürünü olan bu kitabımız ile, hukuk fakültesi öğrencilerinin temel başvuru kaynağı ve dolayısıyla bir ders kitabı niteliğinde olması hedeflenmektedir. Bu amaçladır ki, miras hukukunun tanımı, konusu ve temel kavramları başta olmak üzere; sırasıyla, yasal mirasçılık, ölüme bağlı tasarruflar (iradi miras hukuku), tasarruf özgürlüğü ve saklı pay (mahfuz hisse), mirasçılıktan çıkarma (ıskat), mirastan feragat ve mirastan yoksunluk (mahrumiyet), tenkis, mirasta denkleştirme (iade), mirasın geçmesi, mirasın kazanılması ve paylaştırılması (taksimi) gibi miras hukukunu özgü konular öğrencilerin anlayabilecekleri yalın bir dilde ve olabildiğince basit bir şekilde anlatılmaktadır.

Kitabımızın,  bu ilk basısını süratle ve titizlikle hazırlayan Yetkin Yayınevi’nin tüm çalışanlarına teşekkür eder; öğrencilere çalışmalarında yararlı olmasını dileriz.

Ankara, Aralık 2018

İŞGÜZAR/DEMİR/YILMAZ