Hukuk Yargılamasında Belgelerin Üçüncü Kişilere Etkisi

Yayınevi: Adalet Yayınları
Yazar: Cemal Fazıl KARAKAŞ
ISBN: 9786258092189
218,70 TL 243,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Cemal Fazıl KARAKAŞ
Baskı Tarihi 2022/02
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 206

Bu çalışma Türk hukukundaki yaygın uygulamasına rağmen monografik anlamda çok az işlenmiş bir konu olan “belgelerin üçüncü kişilere etkisi”ni konu almaktadır.

Belgeler ve bu kapsamda senetler ilke olarak yalnızca belgeledikleri ya da ispatladıkları vakıalardan lehine hak doğan ve aleyhine sorumluluk yüklenen kimseler arasında hukuki bir değer taşır. Belgelenen hususların üçüncü kişilere karşı ileri sürülmesi istisnai gibi görünmekle beraber uygulamada sık karşılaşılan bir durumdur.

1927 yılında yürürlüğe giren 1086 sayılı Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu’nun 299 ve 300’üncü maddeleri ile senetlerin üçüncü kişilere etkisi açıkça düzenlenmişti. Yasanın yürürlükte olduğu dönemde azımsanmayacak bir uygulama alanı da vardı.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda senet kavramı yerine, bundan daha geniş bir içeriğe sahip olan belge kavramı getirilmiş ve ilkeler -önceden olduğu gibi- senet çevresinde şekillendirilmiş ancak senetlerin üçüncü kişilere etkisi hususu, önceki Yasa’dan farklı olarak, düzenlenmemişti. Yasadaki bu boşluk kimilerince bir unutma sonucu olarak görülmüş, kimileri tarafından da mantık kuralı niteliğindeki bu konunun düzenlenmemiş olması bir eksiklik olarak kabul edilmemişti.

Daha sonra 28.07.2020 gün ve 31199 sayılı Resmî Gazete ile yayımlanarak yürürlüğe giren 7251 sayılı Yasa ile bu boşluk giderilmiştir. Çalışmanın güncel yanı Yasanın değişmesinden sonra konunun ele alınmış olmasıdır.

Bu konuyla ilk kez 1993-1996 yıllarında Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde yüksek lisans yaptığım sırada hazırladığım bir seminer ödevi nedeniyle karşılaşmıştım. Beni yıllar sonra tekrar bu alanda çalışmaya iten şey hukuki işlemlerin sadece onun taraflarını ilgilendirdiğine yönelik ilkenin istisnası gibi görünmesine rağmen uygulamada sıkça karşılaştığımız bu durumu detaylı olarak incelemek ve bu bağlamda, özellikle belgelerin üçüncü kişilere etkisinin somut bir örneğini teşkil eden sıra cetveline itiraz davaları sonucunda verilen kararları temyizen incelemekle görevli olan Yargıtay 19. ve 23. Hukuk Dairelerinde tetkik hakimi ve Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 23. Hukuk Dairesinde üye olarak çalıştığım dönemde edindiğim birikimi meslektaşlarımla paylaşmak arzusudur. Elbette çalışma sıra cetveline itirazla sınırlı değildir. Belgelerin üçüncü kişilere karşı ileri sürülebildiği birçok hal çalışmanın son kısmında Yargıtay kararlarıyla desteklenmiş biçimde sunulmaktadır.

2019 yılının son aylarında başlayıp eseri yayıncıya verdiğim 2022 yılı başlarında etkisini sürdüren covid-19 pandemisi herkesi evine kapatınca benim için de bilimsel üretim olanağı doğdu. Elinizdeki eser bu dönemin ürünüdür.

İlginçtir, bu her ne kadar bir “önsöz” olsa da aslında kitabı tamamlayıp yayınevine ulaştırmadan az önce kaleme almaya başladım. Bilgisayardaki eski kopyaları ayıkladım, kaynak olarak kullandığım ve çalışma masamda sıradağlar gibi görünen kitapları kütüphanedeki yerlerine koydum. Kenan Tunçomağ’ın Borçlar Hukuku kitabını İstanbul’da, Vefa’da derin soluk almayı imkansız kılacak derecede küf kokan bir sahaftan aldığım geldi aklıma. Hemen Vefa Lisesinin yanında… İnsan beyni akıl almaz biçimde anılar, durumlar ve duygular arasında gidip gelme yeteneğine sahip. Vefa semti ve tabii Lisesi akla güzel şeyler getiriyor. Önem verdiğim bir insani duygu “vefa”…  Hukukçu zihnim “satmak” kavramına odaklanırken insan tarafım “satmamak” gerektiğini söylüyor. Hele bir de Beşiktaş’lı yanım işin içine girince vefa bambaşka şekilleniyor. İşte burada vefa borcu duyduğum kimselerden söz etmek istiyorum.

ÖNSÖZ ........................................................................................................................................................... 7

İÇİNDEKİLER ...........................................................................................................................................11

KISALTMALAR ........................................................................................................................................15

GİRİŞ ......................................................................................................................................17


BİRİNCİ BÖLÜM

İSPAT VE SENETLE İSPAT


§1. İSPAT VE BAĞLANTILI KAVRAMLAR....................................................................19

I. GENEL OLARAK ....................................................................................................................19

II. İSPAT KAVRAMI ...................................................................................................................19

III. BAĞLANTILI KAVRAMLAR ..............................................................................................21

A. İspat Hakkı .....................................................................................................................21

B. İspat Yükü.......................................................................................................................22

C. İspat Gücü .......................................................................................................................25

§2. SENETLE İSPATA İLİŞKİN İLKELER .......................................................................28

I. SENETLE İSPAT KURALI...................................................................................................28

II. SENEDE KARŞI SENETLE İSPAT KURALI .................................................................29


İKİNCİ BÖLÜM


BELGE VE SENET: KAVRAM, UNSURLAR VE TÜRLER


§3. BELGE ............................................................................................................................31

I. KAVRAM VE TANIM............................................................................................................31

II. UNSURLARI.............................................................................................................................32

A. Genel Olarak ..................................................................................................................32

B. Bilgi Taşıyıcısı Olmak ................................................................................................32

C. Vakıayı İspata Elverişli Olmak...............................................................................32

III. TÜRLERİ...................................................................................................................................33

IV. YARGILAMA HUKUKUNUN AMACI BAĞLAMINDA BELGE ...............................34

V. DELİL BAŞLANGICI İLİŞKİSİ ...........................................................................................38


12 İçindekiler

§4. SENET ............................................................................................................................ 40

I. KAVRAM VE TANIM............................................................................................................40

II. UNSURLARI ............................................................................................................................41

A. Maddi unsur: Metin ve İmza ..................................................................................41

1. Metin ........................................................................................................................41

2. İmza ..........................................................................................................................43

B. Manevi Unsur: İrade ..................................................................................................47

III. TÜRLERI...................................................................................................................................49

A. Resmi Senetler..............................................................................................................49

1. Kavram....................................................................................................................49

2. Resmi Senet Düzenlemekle Yetkili ve Görevli Makamlar................50

a. Noterler..........................................................................................................50

b. Tapu Memurlukları...................................................................................51

c. Sulh Hakimleri ............................................................................................51

d. Diğer Resmi Makamlar ...........................................................................52

B. Adi Senetler....................................................................................................................54

1. Kavram....................................................................................................................54

2. Türleri......................................................................................................................54


ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

BELGE VE SENETLERİN ETKİLERİ


§5. BELGELERİN TARAFLARA ETKİSİ......................................................................... 57

I. GENEL OLARAK ....................................................................................................................57

II. RESMİ SENETLERİN TARAFLARA ETKİSİ................................................................58

A. Resmi Senetlerin İspat Gücü ..................................................................................58

B. Resmi Senetlerin Sıhhati..........................................................................................60

C. Resmi Senetlerde Silinti ve Çıkıntılar ................................................................61

III. ADİ SENETLERİN TARAFLARA ETKİSİ......................................................................62

A. Adi Senedin İspat Gücü.............................................................................................62

B. Senedin Sıhhati.............................................................................................................64

C. Senetteki Çıkıntı, Silinti ve Kazıntılar ................................................................66

IV. BELGELERİN TARAFLARA ETKİSİ...............................................................................67

A. Belgelerin İspat Gücü ................................................................................................67

B. Belgedeki Çıkıntı, Silinti ve Kazıntılar ...............................................................68


İçindekiler 13


DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

BELGELERİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİLERİ

VE YARGI UYGULAMASI


§6. BELGELERİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİSİ..............................................................71

I. GENEL OLARAK ....................................................................................................................71

II. ÜÇÜNCÜ KİŞİ KAVRAMI....................................................................................................72

A. Genel Olarak ..................................................................................................................72

B. Halefiyet ..........................................................................................................................72

C. Üçüncü Kişi Kavramı..................................................................................................75

D. Mirasçının Durumu ....................................................................................................77

E. Hükümle Hukuki Durumu Olumsuz Etkilenen İlgililer..............................77

III. SENET VE BELGELERİN ÜÇÜNCÜ KIŞILERE ETKISI KAVRAMINA

DUYULAN İHTIYAÇ .............................................................................................................79

IV. İLAMLARIN VE RESMİ SENETLERİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİSİ .................80

V. BELGELERİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİSİ..................................................................82

A. Genel Olarak ..................................................................................................................82

B. Yasal Düzenleme Süreci ve Yürürlük .................................................................83

C. Belge Tarihinin Kesinleşmesi Halleri.................................................................86

1. Noter ya da Yetkili Memurca Onaylama ..................................................86

2. Senedin Resmi Bir İşleme Konulması .......................................................88

3. İmza Atmaya Fiilen İmkan Kalmaması.....................................................90

4. Diğer İhtimaller...................................................................................................91

5. Birden Çok Senetle İlgili Özel Durum........................................................93

D. Belgeye İlişkin Kayıt Tarihinin Kesinleşmesi.................................................95

E. Silinti ve Çıkıntıların Üçüncü Kişilere Karşı Etkisi.......................................96

F. Tarihi Kesinleşmeksizin Üçüncü Kişilere Karşı Hüküm İfade

Eden Senetler ................................................................................................................97

G. Belge Tarihinin Delil Tespiti Yolu ile Kesinleştirilmesi.............................98

H. Selefin İkrarı ..................................................................................................................99

VI. TARİFELER ve ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİSİ ............................................................100

VII. ELEKTRONİK İMZALI BELGENİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİSİ .....................102

VIII.ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN DÜZENLEDİĞİ BELGELERİN İSPAT GÜCÜ..................103

§7. BELGELERİN MAHKEMEYE SUNULMASI VE YARGI UYGULAMASI ............. 105

I. GENEL OLARAK .................................................................................................................105

II. DELİLLERİN GÖSTERİLMESİ VE SUNULMASI.....................................................105

A. Genel Olarak ...............................................................................................................105

B. Delillerin Gösterilmesi ...........................................................................................106


14 İçindekiler

C. Belgelerin Sunulması (İbrazı) ............................................................................ 108

D. Üçüncü Kişinin Taraf Olduğu Belgenin Mahkemeye Sunulması ........ 110

III. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN TARAF OLDUĞU BELGENİN İŞLEVİ.................................... 110

A. Genel olarak................................................................................................................ 110

B. Mevcut Hakkın Korunması .................................................................................. 110

C. İstem Dayanağı Olması .......................................................................................... 112

1. Genel Olarak ...................................................................................................... 112

2. Dava....................................................................................................................... 112

3. Asli Müdahale.................................................................................................... 113

IV. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN SAVUNMA ARAÇLARI................................................................ 114

V. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN TARAF OLDUĞU BELGENİN MAHKEMECE

DEĞERLENDİRİLMESİ .................................................................................................... 114


BEŞİNCİ BÖLÜM

UYGULAMA ÖRNEKLERİ


§8. UYGULAMADA BELGELERİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİSİ ..............................117

I. Genel Olarak ........................................................................................................................ 117

II. Muvazaa (TBK m.19)....................................................................................................... 117

III. Önalım (Şuf’a)..................................................................................................................... 119

IV. Alacağın (Hacizden Önce veya Birden Çok) Devri............................................. 125

V. İcra ve İflâs Kanunu'nun 89’uncu Maddesi Uyarınca Ödeme

İddiasının Dayandırıldığı Belgenin Üçüncü Kişilere Karşı Etkisi................ 128

VI. İstihkak Davaları (İİK m.96, 97, 97/A, 99, 228).................................................. 131

VII. Üçüncü Kişilere Karşı Hüküm İfade Eden Adi Senetlerin Hacze

İştirak İmkanı Sağlayıp Sağlamadığı (İİK m.100) .............................................. 137

VIII.İhale Edilen Taşınmazın Tahliyesi (İİK m.135)................................................... 140

IX. Sıra Cetveline İtiraz Davaları (İİK m.142, m.235).............................................. 145

X. Tasarrufun İptali Davaları (İİK m.277-284)......................................................... 150

XI. İşleten Sıfatının Devri (KTK m.85)............................................................................ 152

XII. Fikri ve Sınai Mülkiyette Rüçhan (Öncelik) Hakkı............................................. 154

XIII.Avukatlık Ücret Sözleşmesi (AvK m.165).............................................................. 155

XIV.Tarife Uygulamaları ......................................................................................................... 157

XV. İç İlişkilerden Doğan Talep Hakları ve Giderler ................................................. 181

SONUÇ .................................................................................................................................191

KAYNAKÇA ........................................................................................................................195

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar