Medeni Usul Hukukunda Kavram İçtihadı ve Menfaat İçtihadı

Medenî Usul ve İcra-İflas Hukuku, von Jhering’in sözüyle, bir Hukuk Kavramları Cenneti’dir. Medenî Usul ve İcra-İflas Hukuku’ndaki bu kavram bolluğu ve kavramlara yeni yeni alt kavramlar ilave etme süreci, teorilerle değil gerçeklerle yönlenen hayatın gereklerine uymamakta; hukukî himaye talep eden kişilerin hak kayıplarına sebep olmaktadır. Roman boyutundaki bu kitap, bir başvuru kaynağı değil, sizleri Hukuk Kavramları Cenneti’nde gezintiye çıkartan bir okuma kitabıdır. Kitapta “Sadece mantık”, “Kavramın tutsağı olmak”, “Aşırı kavramlaştırma”, “Kanun hükümlerinin eğilip bükülmesi”, “Aşırı yorum”, “Geçmişin zincirlerinin şakırtısı”, “Vur deyince öldür”, “Ders kitabı gibi kanun”, “Bazen kazuistik iyidir” ana başlıkları altında kırk değişik mesele ile ilgili tartışmalar bulacaksınız.

İÇİNDEKİLER

Önsöz            V

Teşekkür      VII

İçindekiler   IX

Kısaltmalar XIII

BİRİNCİ BÖLÜM

KAVRAM İÇTİHADI VE MENFAAT İÇTİHADI

1. Kavram İçtihadı ve Menfaat İçtihadı Kavramlarının Ortaya

Çıkışı     1

1. Menfaat İçtihadının Esasları 5
2. 20. Yüzyılın İlk Yarısındaki Şekliyle Menfaat İçtihadı 5
3. Günümüzde Menfaat İçtihadı 11
4. Bydlinski’nin Bakış Açısıyla Menfaat İçtihadı 11
5. Menfaat İçtihadında Değerlemeye Dayalı Düşünme 19

III. Medenî Hukukta Olumsuz Anlamıyla Kavram İçtihadına

Örnekler                20

1. Medenî Usul Hukukunda Kavram İçtihadı ve Menfaat

İçtihadı 22

İKİNCİ BÖLÜM

MEDENÎ USUL VE İCRA-İFLAS HUKUKUNDA

OLUMSUZ ANLAMIYLA KAVRAM İÇTİHADINA

ÖRNEKLER

• 1- GİRİŞ 27
• 2- SADECE MANTIK 29

1. Giriş 29
2. Cevap Dilekçesi Vermeyen Tarafın Islah Yoluna Başvurup

Başvuramayacağı               30

III. Davaların Birleştirilmesinde “Aynı Mahkeme” Kavramı          35

1. Mülga HUMK’un Davaların Ayrılması ve Birleştirilmesi

Konusundaki Düzenlemesi          35

1. Davaların Ayrılması ve Birleştirilmesi Konusundaki 2494

Sayılı Kanun Değişikliği               38

1. Davaların Birleştirilmesinde “Aynı Mahkeme” Kavramı

Hakkındaki İçtihadı Birleştirme Kararı    40

1. Davaların Birleştirilmesinde “Aynı Mahkeme” Kavramının Menfaat İçtihadına Göre Yorumu 41
2. Davaların Birleştirilmesinde “Aynı Mahkeme” Kavramı

Hakkındaki HMK Düzenlemesi  42

1. Ölmüş Kişinin Davada Taraf Gösterilmesi 43
2. Davanın Taraflarının Taraf İradesi İle Değiştirilip

Değiştirilemeyeceği (İradî Taraf Değişikliği)                50

• 3- KAVRAMIN TUTSAĞI OLMAK 59

1. Giriş 59
2. Kanunun Aradığı Şartlar Mevcut Bulunmadığı Halde Belirsiz Alacak Davası Açan Davacıya Alacak Miktarını Belli Etmek

İçin Süre Verilip Verilemeyeceği   63

III. Belirsiz Alacak Davasında Yargılama Masraflarının

Paylaştırılması  65

1. Zina Sebebiyle Açılan Boşanma Davalarında Zina

Olgusunun İspat Edilememesi Ancak Davalının Üçüncü

Kişiyle Olan İlişkisinin “Sadakatsizlik” Teşkil Ettiğinin

Sabit Olması Halinde Boşanmaya Karar Verilip

Verilemeyeceği  67

1. “Takip Hukukuna Ait Bir Dava” Sayılan İtirazın İptali

Davası 68

1. İkrarın Türleri 81

VII. “Zehirli Ağacın Meyvesi Yenmez.”               87

• 4- AŞIRI KAVRAMLAŞTIRMA: Kanun Yorumlanmasına Bir

Yararı Olmayan Yeni Kavramlar Türetilmesi      99

1. Giriş 99
2. “Soyut Sübjektif İddia Yükü” 101

III. Dava Konusunun Anlamı  103

• 5- KANUN HÜKÜMLERİNİN EĞİLİP BÜKÜLMESİ:

Adaletsiz veya Mantıksız Sonuçların Önlenmesi İçin

Kavramların Zorlanması         112

1. Giriş 112
2. Muvazaalı Taşınmaz Tasarrufları Hakkında Tasarrufun İptali

Davası Açılması  113

III. “Zamanaşımı Bir İlk İtirazdır. Islah Yoluyla İleri

Sürülemez.”          126

1. “Maddî Hatadan Dolayı Karar Düzeltme Her Zaman Talep

Edilebilir.”             133

1. “Tahkim Sözleşmesi Maddî Hukuk Sözleşmesidir.” 138
2. “Ödeme Savunması İnkâr Teşkil Eder.” 143

• 6- AŞIRI YORUM: Kanun Hükmünün Lafzında Yer Alan Bir

Unsurun Gereğinden Fazla Önemsenerek Makul Olmayan Bir

Sonuca Varılması       150

1. Giriş 150
2. İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamlı Takipte Yetki 151

III. Delillerin Dava Dilekçesinde Gösterilmesi Zorunluluğu

Hakkındaki Tartışmalar      155

1. Dilekçesinde “Sair Deliller” İbaresine Yer Veren Tarafın

Yemin Deliline Dayanıp Dayanamayacağı              155

1. Mülga HUMK’ta Delillerin Dava Dilekçesinde

Hasredilmesi Gerekli miydi?       157

1. Hakemlerin Maddî Hukuka Aykırı Karar Vermesini Temyiz

Sebebi Sayan İçtihadı Birleştirme Kararı      159

1. Basit Yargılama Usulü Gerçekten Basit İşler İçin mi

Uygulanıyor?       164

• 7- GEÇMİŞİN ZİNCİRLERİNİN ŞAKIRTISI: Eski Hukuka Ait

veya Kanun Değişiklikleri Sebebiyle Geçerliliğini Kaybetmiş

Kavramların Muhafaza Edilmesi           171

1. Giriş 171
2. Davayı Âtiye Terk Etmek 172

III. Dahil-i Dava        174

1. Takasın Terditli Olarak İleri Sürülmesi Hakkında Teoriler 178
2. Şeklî Taraf Kavramı 182
3. Nam-ı Müstear 185

• 8- VUR DEYİNCE ÖLDÜR: Kesin Hükümsüzlük Sonucunun

Amacı Dışında (Geniş) Yorumlanması 195

1. Giriş 195
2. Yetki Sözleşmelerinin Hükümsüzlüğünü Kimlerin İleri

Sürebileceği          197

III. Tek Hakimle Görülmesi Gereken Ticarî Davanın Heyet

Halinde Görülmesi              199

• 9- DERS KİTABI GİBİ KANUN: Genel Kavramların Kanun

Hükmü Haline Getirilmesi         206

1. Giriş 206
2. “Göreve İlişkin Kurallar Kamu Düzenindendir.” 208

III. Dava Çeşitleri       214

• 10- BAZEN KAZUİSTİK İYİDİR: Tanımlayamıyorsan Say! 219

1. Giriş 219
2. Mahkeme Tarafından Gerçekleştirilmesi Gereken Bir İşin

Çekişmesiz Yargı İşi Sayılıp Sayılmayacağı 221

III. Haczedilemeyen Mal ve Haklar Hakkındaki Düzenleme

İhtiyacı 225

SONUÇ YERİNE              227

Kanun Maddelerine Göre Arama Cetveli         231

Kaynakça    239