Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma ve Çözümlü Soru Bankası

Yayınevi: Adalet Yayınları
Yazar: Uğur AŞKIN - Veysel TOPUZ - Burak BİLGE
ISBN: 9786053008576
88,20 TL 98,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Uğur AŞKIN, Veysel TOPUZ, Burak BİLGE
Baskı Tarihi 2019/10
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 415

"Uzlaştırmada kaybeden yok!",

"Adalet için uzlaş!"

"Uzlaştırma ile hayatını geri kazan"

Adalet Bakanlığı Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı'nın web sitesine girildiğinde karşınıza doğrudan uzlaştırmaya yönelik son derece dikkat çeken bu ifadeler çıkmaktadır.

Uzlaştırma; uzlaştırma kapsamına giren bir suç nedeniyle şüpheli veya sanık ile mağdur, suçtan zarar gören veya kanuni temsilcisinin, Kanun ve bu Yönetmelikteki usul ve esaslara uygun olarak uzlaştırmacı tarafından anlaştırılmaları suretiyle uyuşmazlığın giderilmesi sürecini ifade eder.

Uzlaştırma kurumu esasen 2005 yılında Türk ceza hukuku mevzuatımıza girmiş olmakla birlikte etkin şekilde uygulanamaması, bir takım sorunların çözümlenememesi nedeniyle kapsamlı br değişikliğe uğramış, 24.11.2016 tarih ve 6763 sayılı Kanun’la bugünkü şeklini almıştır. Ayrıca 2017 yılında 30145 sayılı Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği yürürlüğe girmiştir.

Bu kapsamlı değişiklikten önce ismi "uzlaşma" olan kurumun adı "uzlaştırma" olarak değiştirilmiş, uzlaştırma kapsamına giren suçlara ilişkin yeni düzenleme ve eklemeler yapılmıştır. Belki de bu kanunla yapılan en büyük yenilik Cumhuriyet başsavcılıkları bünyesinde kurulması kabul edilen uzlaştırma bürolarıdır. Artık uzlaştırmacılar, uzlaştırma büroları tarafından otomatik tevzi esasına göre atanır. Uzlaştırmacı olarak görev yapacak kişilerin temel bir eğitim almaları ve bu eğitimden sonra açılacak sınavda başarılı olduktan sonra, Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı bünyesinde tutulan sicile kayıt olmaları gerekir. Böylece 6763 sayılı değişiklikten önce hâkimlerin, savcıların ve adli kolluğun doğrudan uzlaştırmacı olabilmelerine ilişkin düzenlemeler kaldırılmıştır.

Çalışmamızda uzlaştırma kurumuna ilişkin güncel mevzuat ayrıntılı şekilde irdelenmiş, en güncel Yargıtay kararlarına yer verilmeye çalışılmış ve doktrinde bu konuda yazılan güncel eserlerden yararlanılmıştır. Ayrıca uzlaştırma kurumunun uygulamasıyla ilgili Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı tarafından yayımlanan “tavsiye kararlarına” da yer verilmiştir.

Her üç yazar da 2017 yılından beri Türkiye’nin çok farklı illerinde çok sayıda katılımcıya uzlaştırma eğitimleri vermiş ve onlarla hasbihal etme fırsatı bulmuş olup, uygulamada ki mevcut sorunlara ve uzlaştırmacıların bu konudaki taleplerine oldukça vakıf durumdadır.

Kitabımız tamamen bir teori kitabı olmadığı gibi tamamen uygulamacıya yönelik de değildir. Bu kapsamda uygulamacı için rahatlıkla başvurabileceği bir başucu kitabı; teorisyen için de konuya ilişkin çeşitli fikir ve görüşleri bulabileceği bir akademik çalışma olarak değerlendirilebilir.

ÖNSÖZ............................................................................................................................. 5

İÇİNDEKİLER .................................................................................................................... 7

KISALTMALAR................................................................................................................ 13


BİRİNCİ BÖLÜM


ONARICI ADALET (RESTORATIVE JUSTICE)


I. KAVRAM.................................................................................................................. 15

II. ONARICI ADALET FİKRİNİN ORTAYA ÇIKIŞI .............................................................. 16

III. AMAÇ ...................................................................................................................... 18

IV. TEMEL İLKELER ........................................................................................................ 21

V. BİR ONARICI ADALET MEKANİZMASI OLARAK FAİL-MAĞDUR

ARABULUCULUĞU (UZLAŞTIRMA)........................................................................... 22


İKİNCİ BÖLÜM

UZLAŞTIRMANIN GENEL HÜKÜMLERİ


I. TERİM VE TANIM..................................................................................................... 27

II. TEMEL KAVRAMLAR ................................................................................................ 28

1. Şüpheli- Sanık.................................................................................................... 28

2. Müdafi............................................................................................................... 29

3. Vekil................................................................................................................... 31

4. Suçtan Zarar Gören ve Mağdur ......................................................................... 31

5. Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği'nin Tanımlar Kısmı .................. 33

A. Bakanlık, Daire Başkanlığı ve Genel Müdürlük ............................................ 33

B. Büro............................................................................................................. 36

C. Eğitim Kuruluşları Listesi ............................................................................. 36

D. Sicil .............................................................................................................. 37

E. Ücret Tarifesi............................................................................................... 38

F. UYAP (Ulusal Yargı Ağı Portalı) .................................................................... 39

G. Uzlaşma ve Uzlaştırma ................................................................................ 40

H. Uzlaştırmacı................................................................................................. 41

İ. Uzlaştırma Raporu ve Uzlaşma Belgesi ....................................................... 43

III. UZLAŞTIRMANIN TARİHÇESİ.................................................................................... 44


8 İçindekiler

IV. UZLAŞTIRMANIN AMAÇLARI ................................................................................... 48

V. UZLAŞTIRMANIN YARARLARI .................................................................................. 50

1. Mağdur Açısından Yararları............................................................................... 50

2. Fail Açısından Yararları ...................................................................................... 51

3. Toplum Açısından Yararları ............................................................................... 52

4. Uzlaştırmanın Ceza Muhakemesi Bakımından Yararları.................................... 53

VI. UZLAŞTIRMANIN HUKUKİ NİTELİĞİ ......................................................................... 53

VII. UZLAŞTIRMANIN YASAL DAYANAKLARI................................................................... 56

VIII. UZLAŞTIRMA İLE ARABULUCULUK KARŞILAŞTIRMASI............................................. 57

IX. UZLAŞTIRMANIN ANAYASANIN BAZI TEMEL İLKELERİ İLE İLİŞKİSİ........................... 61

1. Uzlaştırma ve Masumiyet Karinesi .................................................................... 62

2. Uzlaştırma ve Kişinin Kendini Suçlayıcı Beyanda Bulunmaya

Zorlanamaması.................................................................................................. 63

3. Uzlaştırma ve Cezaların İnsan Onuruna Aykırı Olamayacağı ile

Ölçülülüğü ......................................................................................................... 64

4. Uzlaştırma ve Adil Yargılanma Hakkı ile Hak Arama Hürriyeti........................... 65


ÜÇÜNCÜ BÖLÜM


UZLAŞTIRMANIN ŞARTLARI VE UZLAŞTIRMA KAPSAMINDAKİ SUÇLAR

I. CEZA MUHAKEMESİNDE UZLAŞTIRMANIN ŞARTLARI ............................................. 67

1. Genel Açıklamalar ............................................................................................. 67

2. Suçun Uzlaştırma Kapsamında Bulunması ........................................................ 69

A. Yetişkinler Bakımından Uzlaşma Kapsamındaki Suçlar................................ 70

a. Şikayete Tabi Suçlar............................................................................... 70

b. CMK m. 253’te Sayılan Suçlar................................................................ 81

c. Özel Kanunlarda Düzenlenen Suçlar...................................................... 83

B. Suça Sürüklenen Çocuklar Bakımından Uzlaştırma Kapsamındaki

Suçlar........................................................................................................... 86

3. Mağdurun Gerçek veya Özel Hukuk Tüzel Kişisi Olması.................................... 96

4. Muhakeme Şartlarının Gerçekleşmesi .............................................................. 98

A. Şikayet ......................................................................................................... 98

B. İzin ............................................................................................................... 99

C. Talep.......................................................................................................... 100

D. Kusur Yeteneğinin Bulunması.................................................................... 100

E. Zamanaşımı ............................................................................................... 101

F. Dokunulmazlık........................................................................................... 102

G. Askerlik Hizmetinin Yapılmış Olması ......................................................... 102

5. Soruşturma Evresinde Yeterli Delilin Bulunması ............................................. 103


İçindekiler 9


DÖRDÜNCÜ BÖLÜM


SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA EVRESİNDE UZLAŞTIRMA


I. SORUŞTURMA EVRESİNDE UZLAŞTIRMA VE SONUÇLARI...................................... 107

1. Uzlaştırma Teklifi............................................................................................. 107

A. Genel Olarak.............................................................................................. 107

B. Uzlaşma Teklifinin Önce Hangi Tarafa Yapılacağı Meselesi (Şüpheliye

mi Mağdura mı?)....................................................................................... 109

C. Uzlaşma Teklifi Kimlere Yapılabilir?........................................................... 112

D. Tarafların Davet Edilmesi .......................................................................... 113

E. Açıklamalı Tebligat Yoluyla Teklif .............................................................. 115

F. İstinabe Yoluyla Teklif ............................................................................... 119

G. Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) Yoluyla Teklif ............................. 120

H. Tercüman Bulundurma ............................................................................. 122

2. Uzlaştırma Müzakereleri ................................................................................. 123

A. Genel Olarak.............................................................................................. 123

B. Müzakerelere kimler katılabilir ................................................................. 123

C. Müzakereye Katılmaktan İmtina Edilmesi................................................. 124

D. Müzakereye Hazırlık Aşaması.................................................................... 125

E. Uzlaştırmacının Taraflarla Görüşmesi ....................................................... 125

F. Müzakereler Nasıl Yürütülür? ................................................................... 127

G. Müzakerelerin Gerçekleştirileceği Yer....................................................... 127

H. Taraflara Ulaşamama Halinde Müzakere .................................................. 129

3. Uzlaştırmada Edim .......................................................................................... 130

A. Genel Olarak.............................................................................................. 130

B. Edimin Hukuka ve Ahlaka Aykırı Olmaması............................................... 131

C. Uzlaşmaya Konu Olabilecek Edim Türleri .................................................. 132

D. Edimin Takibinin Yapılması........................................................................ 135

E. Edimin Yerine Getirilmemesinin Sonuçları................................................ 136

4. Uzlaştırma Raporu........................................................................................... 138

A. Uzlaştırma Raporunun Hazırlanması ......................................................... 138

B. Uzlaştırma Raporunun İmzalanması.......................................................... 141

C. Uzlaştırma Raporunun Onaylanması......................................................... 142

5. Uzlaşma Belgesi............................................................................................... 144

II. KOVUŞTURMA EVRESİNDE UZLAŞTIRMA USULÜ.................................................. 146

1. Genel Olarak.................................................................................................... 146

2. Kanun Değişikliği Sebebiyle Fiilin Uzlaştırma Kapsamına Girmesi................... 147

3. İnfaz Sırasında Uzlaştırma ............................................................................... 148


10 İçindekiler

4. İnfaz Bittikten sonra uzlaştırma....................................................................... 149

5. Kovuşturma Evresinde Uzlaştırma Usulü ........................................................ 150

6. Dosyanın Uzlaştırma Bürosuna Gönderilmesi ................................................. 150

7. Dosyanın Uzlaştırma Bürosuna Kaydı.............................................................. 151

8. Belgelerin Uzlaştırmacıya Verilmesi ve Uzlaştırma Süresi............................... 151

9. Uzlaştırma Raporunun Büroya Teslim Edilmesi ve Raporun Hâkim

Tarafından İncelenmesi................................................................................... 152

10. Mahkemenin Uzlaştırma Süreci Sonunda Verebileceği Karar Türleri.............. 154


BEŞİNCİ BÖLÜM

UZLAŞTIRMACIYA İLİŞKİN HUSUSLAR


I. UZLAŞTIRMACI EĞİTİMİ ve SINAVI ........................................................................ 155

1. Eğitim .............................................................................................................. 155

A. Amaç, Kapsam ve Konusu ......................................................................... 155

a. Yenileme Eğitimleri.............................................................................. 157

b. Eğitim Kuruluşları ................................................................................ 158

B. Sınav .......................................................................................................... 160

II. UZLAŞTIRMACININ GÖREVLENDİRİLMESİ VE DENETİMİ ....................................... 160

1. Görevlendirilmesi............................................................................................ 160

2. Denetimi.......................................................................................................... 162

III. UZLAŞTIRMACI SİCİLİ............................................................................................. 163

1. Sicile Kayıt Olma Şartları ................................................................................. 164

2. Sicilden ve Listeden Çıkarılma ......................................................................... 165

IV. ETİK İLKELER .......................................................................................................... 166

1. Bağımsızlık ve Tarafsızlık ................................................................................. 167

2. Adalete Hizmet Etme ve Görevi Etkin Şekilde Yürütme .................................. 169

3. Nazik ve Saygılı Olma....................................................................................... 170

4. Masumiyet Karinesine Riayet Etme ................................................................ 171

5. Taraflar Arasında Herhangi Bir Saikle Ayrım Yapmama................................... 172

6. Taraflarla Menfaat Çatışması Yaşamama ........................................................ 172

7. Uzlaştırmacı Olduğu Olayla İlgili Sonradan Vekil veya Müdafii Olarak

Görev Yapamama............................................................................................ 174

8. Doğrudan veya Dolaylı Menfaat Temin Etmeme ............................................ 175

9. Görevin Saygınlığını Koruma ........................................................................... 175

V. UZLAŞTIRMACININ ETİK İLKELER YÖNÜNDEN DENETLENMESİ ............................. 175

VI. UZLAŞTIRMACI ÜCRETİ, UZLAŞTIRMACININ MASRAFLARI VE UZLAŞTIRMA

GİDERLERİ.............................................................................................................. 178


İçindekiler 11

1. Genel Olarak.................................................................................................... 178

2. Uzlaştırmacının Ücreti..................................................................................... 178

3. Uzlaştırmacının Masrafları ve Uzlaştırma Giderleri......................................... 180


ALTINCI BÖLÜM


KANUN YOLLARI, ZAMANAŞIMI VE UZLAŞTIRMAYA İLİŞKİN


BAZI ÖZEL DURUMLAR


I. UZLAŞTIRMA RAPORUNA KARŞI KANUN YOLLARI................................................. 183

II. UZLAŞTIRMA İŞLEMLERİNİN ZAMANAŞIMI SÜRELERİNE ETKİSİ............................ 185

III. UZLAŞTIRMAYA İLİŞKİN BAZI ÖZEL DURUMLAR.................................................... 186

1. Uzlaştırmanın Sağlanması Halinde Müsadere Hükümlerinin

Uygulanabilirliği............................................................................................... 186

2. Uzlaştırmanın Sağlanması Halinde Sigorta Şirketlerine Başvuru

İmkanının Değerlendirilmesi ........................................................................... 188

3. Uzlaştırmaya İlişkin Hükümlerin Zaman Bakımından Uygulanması................. 189

4. Uzlaştırmanın Sağlanması Halinde Koruma Tedbirleri Nedeniyle

Tazminata İlişkin Hükümlerin Uygulanabilirliği ............................................... 191

5. Uzlaştırmanın Sağlanması Halinde Mahsuba İlişkin Hükümlerin

Uygulanabilirliği............................................................................................... 192

6. Uzlaşmanın Sağlanması Halinde Ödenmiş Olan Adli Para Cezalarının

İadesi............................................................................................................... 193

7. Suça Tekerrür Halinde Uzlaşma Hükümlerinin Uygulanabilirliği ..................... 194


YEDİNCİ BÖLÜM


UZLAŞTIRMA SINAVINA HAZIRLIK TESTLERİ


TEST 1.................................................................................................................... 197

TEST 2.................................................................................................................... 205

TEST 3.................................................................................................................... 214

TEST 4.................................................................................................................... 222

TEST 5.................................................................................................................... 230

TEST 6.................................................................................................................... 239

TEST 7.................................................................................................................... 248

TEST 8.................................................................................................................... 256

TEST 9.................................................................................................................... 261

TEST 10.................................................................................................................. 268

TEST 11.................................................................................................................. 276

TEST 12.................................................................................................................. 284

TEST 13.................................................................................................................. 291


12 İçindekiler

TEST 14.................................................................................................................. 297

TEST 15.................................................................................................................. 308

TEST 16.................................................................................................................. 316

TEST 17.................................................................................................................. 323


EKLER


I. CEZA MUHAKEMESİ KANUNU’NUN UZLAŞTIRMAYLA İLGİLİ MADDELERİ

(m. 253-255) ......................................................................................................... 329

II. CEZA MUHAKEMESİNDE UZLAŞTIRMA YÖNETMELİĞİ.......................................... 334

III. 2019 YILI UZLAŞTIRMACI ASGARİ ÜCRET TARİFESİ ............................................... 365

IV. UZLAŞTIRMA BÜROSUNA GÖNDERME KARARI .................................................... 367

V. SORUŞTURMA BÜROSUNA İADE KARARI.............................................................. 368

VI. UZLAŞTIRMA TEKLİF FORMU ................................................................................ 369

VII. UZLAŞTIRMA RAPORU .......................................................................................... 372

VIII. UZLAŞTIRMA KAPSAMINDAKİ SUÇLARIN LİSTESİ.................................................. 374

IX. UZLAŞTIRMAYA İLİŞKİN HUKUKİ GÖRÜŞ YAZILARI

1. Uzlaştırmacı Avukatların Serbest Meslek Makbuzu Düzenlemesinin

Zorunlu Olmadığına Dair Görüş Yazısı............................................................ 383

2. Kusur Yeteneği Bulunmayan Çocuklar Hakkında Uzlaştırma

Hükümlerinin Uygulanıp Uygulanmayacağı Dair Görüş Yazısı........................ 385

3. Uzlaştırma İşlemlerinde, Uzlaştırmacı Tarafından Tebligat ve

İstinabenin Nasıl Yapılacağınadair Görüş Yazısı ............................................. 389

4. Uzlaştırma İşlemlerinde SEGBİS’e Dair Görüş Yazısı....................................... 394

5. Taraflardan Birinin Yurtdışında Olması Halinde Uzlaştırma Yoluna

Gidilip Gidilemeyeceğine Dair Görüş Yazısı.................................................... 397

X. YARGI REFORMU STRATEJİSİ 1. PAKET ................................................................ 407

KAYNAKÇA.............................................................................................................413

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.