Mevduat Sözleşmeleri

İçindekiler

Önsöz  7

Kısaltmalar  13

Giriş  15

Birinci Bölüm

MEVDUAT SÖZLEŞMELERİNE GENEL BAKIŞ

I. MEVDUAT KAVRAMI VE MEVDUATA İLİŞKİN HUKUKİ DÜZENLEMELERİN GELİŞİMİ  17

A. Mevduat Kavramı ve Bankacılık Faaliyetleri Arasındaki Yeri  17

1. Mevduat Kavramı  17

2. Mevduatın Bankacılık Faaliyetleri Arasındaki Yeri  19

B. Mevduat ile İlgili Hukuki Düzenlemelerin Gelişimi  20

1. Cumhuriyetten Önceki Dönem  20

2. Cumhuriyet Dönemi  20

a. 2243 Sayılı Mevduatı Koruma Kanunu  20

b. 2999 Sayılı Bankalar Kanunu  21

c. 7129 Sayılı Bankalar Kanunu  22

d. 28 ve 70 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler  23

e. 4389 Sayılı Bankalar Kanunu  24

f. 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu  24

II. MEVDUAT SÖZLEŞMESİNİN TANIMI, TÜRLERİ, BENZER SÖZLEŞMELERLE KARŞILAŞTIRILMASI VE HUKUKİ NİTELİĞİ  25

A. Mevduat Sözleşmesinin Tanımı ve Tanımın Unsurları  25

1. Mevduat Sözleşmesinin Tanımı  25

2. Mevduat Sözleşmesinin Tanım Unsurları  26

a. Sözleşmenin Konusunun Bir Miktar Para Olması  26

b. Paranın Yetkili Bir Kuruluşa Yatırılması  26

c. Paranın Saklanmak Üzere veya Ödünç Olarak Bırakılması  28

d. Mevduat Kabul İşleminin Genele Yönelik Olması  30

B. Mevduat Sözleşmesinin Türleri ve Benzer Sözleşmelerle Karşılaştırılması  31

1. Mevduat Sözleşmesinin Türleri  31

a. Vade Bakımından Mevduat Sözleşmesi Türleri  32

(1) Vadesiz Mevduat Sözleşmesi  33

(2) Vadeli Mevduat Sözleşmeleri  36

(a) Klasik Vadeli Mevduat Sözleşmesi  36

(b) İhbarlı Mevduat Sözleşmesi  37

(c) Birikimli Mevduat Sözleşmesi  38

(d) Çeyiz Hesabı Sözleşmesi  40

(e) Konut Hesabı Sözleşmesi  41

b. Mevduat Sahibi Bakımından Mevduat Sözleşmesi Türleri  42

(1) Tasarruf Mevduatı Sözleşmesi  44

(a) Mevduat Sahibinin Gerçek Kişi Olması  45

(b) Mevduatın Ticari İşlemlere Konu Olmaması  46

(c) Çek Keşide Edilmesinin Tasarruf Mevduatı Niteliğini Etkilememesi  49

(d) Hesabın Tasarruf Mevduatı Adı Altında Açılması  49

(2) Resmi Kuruluşlar Mevduatı Sözleşmesi  50

(3) Ticari Kuruluşlar Mevduatı Sözleşmesi  51

(4) Bankalar Mevduatı Sözleşmesi  52

(5) Diğer Kuruluşlar Mevduatı Sözleşmesi  52

c. Tasarruf Yetkisi Bakımından Mevduat Sözleşmesi Türleri  52

(1) Genel Olarak  52

(2) Tasarruf Yetkisi Bakımından Sözleşmede Açıklık Bulunmaması  56

(3) Tek Başına Tasarruflu (Teselsüllü) Mevduat Sözleşmeleri  58

(a) Sözleşmenin Kuruluşu  58

(b) Sözleşmenin Hükümleri  60

(i) Borçlunun Durumu  60

(ii) Alacaklıların Durumu  61

(iii) Alacaklılar Arasındaki İç İlişki  62

(iv) Alacağın Haczi  62

(v) Alacaklılardan Birinin Ölümü  63

(4) Birlikte Tasarruflu (Teselsülsüz) Mevduat Sözleşmeleri  65

2. Mevduat Sözleşmesinin Benzer Sözleşmelerle Karşılaştırılması  66

a. Özel Cari Hesap ve Katılma Hesabı Sözleşmeleri  66

b. Kasa Kirası Sözleşmesi  68

c. Altın Depo Sözleşmesi  69

C. Mevduat Sözleşmesinin Hukuki Niteliği  70

1. Misli Şeylerin Saklanması (Usulsüz Tevdi) Sözleşmesi Görüşü  71

2. Tüketim Ödüncü (Karz) Sözleşmesi Görüşü  74

3. Karma Sözleşme Görüşü  76

4. Kendisine Özgü Yapısı Olan Sözleşme Görüşü  77

5. Görüşümüz  79

İkinci Bölüm

MEVDUAT SÖZLEŞMELERİNİN KURULUŞU VE SONA ERMESİ İLE HÜKÜMLERİ

I. MEVDUAT SÖZLEŞMELERİNİN KURULUŞU VE SONA ERMESİ  83

A. Mevduat Sözleşmelerinin Kuruluşu  83

1. Sözleşmenin Tarafları  83

a. Mevduat Kabul Etmeye Yetkili Kuruluşlar  83

b. Mevduat Sahibi  84

(1) Hak Ehliyeti  85

(2) Fiil Ehliyeti  85

2. Sözleşmenin Şekli  88

a. Bankacılık Kanunu’na Göre  89

b. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a Göre  91

c. Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’na Göre  91

3. Tarafların Anlaşması  93

a. Rızai–Real Sözleşme Ayrımı Bakımından Mevduat Sözleşmeleri  94

b. Mevduat Sözleşmeleri ve Genel İşlem Koşulları  95

(1) Genel İşlem Koşulları Hakkında Genel Bilgi  96

(a) Genel İşlem Koşullarının Bağlayıcılık Denetimi  98

(b) Genel İşlem Koşullarının İçerik Denetimi  102

(2) Mevduat Sözleşmelerinde Yer Alan Bazı Genel İşlem Koşulları Örnekleri  103

(a) Sorumsuzluk Kayıtları  104

(b) Tek Taraflı Takas Yasağını Bertaraf Eden Kayıtlar  106

(c) Banka Kayıtlarının Delil Teşkil Edeceğine İlişkin Kayıtlar  113

(d) Yetkili Mahkeme Kayıtları  115

(e) Yatırılan Yabancı Paradan Farklı Para ile Ödeme Yapılmasına İlişkin Kayıtlar  116

B. Mevduat Sözleşmelerinin Sona Ermesi  117

1. Fesih Nedeniyle Sona Erme  118

a. Vadesiz Mevduat Sözleşmelerinde Fesih Nedeniyle Sona Erme  118

b. Vadeli Mevduat Sözleşmelerinde Fesih Nedeniyle Sona Erme  120

2. Süre Nedeniyle Sona Erme  121

3. Tarafların Anlaşmasıyla Sona Erme  121

4. Bankanın Mevduat Kabul Etme Faaliyetinin Sona Ermesi Nedeniyle Sona Erme  122

5. Zamanaşımı Nedeniyle Sona Erme  123

a. Bankacılık Kanunu ve Borçlar Kanunu’ndaki Zamanaşımı Düzenlemelerinin Karşılaştırılması  125

b. Bankacılık Kanunu’nun 62. Maddesine Göre Zamanaşımının Koşulları  126

(1) Mevduatın Hak Sahibi Tarafından On Yıl Boyunca Aranmaması  126

(a) Hak Sahibi Tarafından Aranmamış Olma  126

(b) En Son Talep, İşlem veya Talimat Tarihinden İtibaren On Yıllık Sürenin Geçmiş Olması  128

(2) Hak Sahibine Ulaşılamaması  133

c. Zamanaşımının Sonuçları  136

II. MEVDUAT SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMLERİ  137

A. Tarafların Yükümlülükleri  137

1. Bankanın Yükümlülükleri  137

a. Asli Yükümlülükler  137

(1) Edim Yükümlülükleri  137

(a) Asli Edim Yükümlülükleri  138

(i) Saklama Yükümlülüğü  138

(ii) Faiz Ödeme Yükümlülüğü  139

(b) Yan Edim Yükümlülükleri  140

(2) Yan Yükümlülükler  141

(a) Hesap Açma ve Hesabı Doğru Şekilde Tutma Yükümlülüğü  142

(b) Özen Yükümlülükleri  143

b. Tali Yükümlülükler  145

(1) İade Yükümlülüğü  145

(a) İfa Zamanı ve Yeri  147

(b) Zamanaşımı  148

(2) Borçların İhlal Edilmesinden Doğan Sorumluluk  149

2. Mevduat Sahibinin Yükümlülükleri  151

a. Asli Yükümlülükler  151

(1) Edim Yükümlülükleri  151

(2) Yan Yükümlülükler  153

b. Tali Yükümlülükler  153

B. Mevduat Sözleşmelerinde Özellik Gösteren Bazı Hususlar  154

1. Faiz Ödeme Yükümlülüğünün Esasları  154

2. Mevduatın Vadesinden Önce Çekilmesinin Sonuçları  159

3. Mevduatın Yetkisiz Kişiler Tarafından Çekilmesinin Sonuçları  159

4. Bankacılık Uygulamasında Hesap İşletim Ücretiyle İlgili Durum  163

Sonuç  169

Kaynakça  177

Kavramlar Dizini  185