Viyana Satım Antlaşması (CISG)

Yayınevi: Yetkin Yayınları
Yazar: Şebnem AKİPEK ÖCAL
ISBN: 9786050505139
425,00 TL 500,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Şebnem AKİPEK ÖCAL
Baskı Tarihi 2019/12
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak

Viyana Satım Antlaşması (CISG)

Prof. Dr. Şebnem AKİPEK ÖCAL

2019/12 1. Baskı, 474 Sayfa

ISBN 978-605-05-0513-9


İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ5

İÇİNDEKİLER9

KISALTMALAR CETVELİ23


VİYANA SATIM ANTLAŞMASI’NIN TARİHİ TEMELLERİ27

Arş. Gör. Furkan Güven TAŞTAN

I.GİRİŞ28

II.ERNST RABEL'İN FİKRİ VE UNIDROIT DÖNEMİ29

III.HOLLANDA'NIN GİRİŞİMİ VE LAHEY ANTLAŞMALARI30

IV.UNCITRAL DÖNEMİ ve VİYANA SATIM ANTLAŞMASI’NIN

 KABULÜ32

V.KAYNAKÇA35

VİYANA SATIM ANTLAŞMASI’NIN UYGULAMA ALANI, KAPSAMI VE YORUMU37

Arş. Gör. Oğuzhan KANYIŞ 

I.GİRİŞ38

II.UYGULAMA ALANI VE KAPSAMI39

1.Uygulama Alanı39

A.Genel Olarak39

B.CISG’nin Yer Bakımından Uygulama Alanı41

a.Uluslararası Sözleşme Kavramı41

b.CISG’nin Doğrudan Uygulama Alanı44

c.CISG’nin Dolaylı Uygulama Alanı46

C.CISG’nin Zaman Bakımından Uygulama Alanı49

D.CISG’nin Kişi Bakımından Uygulama Alanı50

2.Kapsamı51

A.Satış Sözleşmesi Kavramı51

B.Sözleşmenin Konusu55

C.CISG Kapsamı Dışında Kalan Satış Sözleşmeleri57

a.Kişisel veya Ailevi İhtiyaç veya Ev İhtiyacı için Mal Alınması57

b.Açık Arttırma Yolu ile Yapılan Satış Sözleşmeleri58

c.Cebri İcra ve Diğer Kanun Gereği Yapılan Satış Sözleşmeleri59

d.Menkul Kıymet, Kambiyo Senedi ve Para Satımı59

e.Gemi, Tekne, Hava Yastıklı Taşıt veya Hava Taşıtı 

Satışı60

f.Elektrik Satışı60

III.GENEL HÜKÜMLER61

1.Antlaşma’nın Yorumlanması61

A.Antlaşma’nın Milletlerarası Niteliği62

B.Antlaşma’nın Yeknesak Uygulanmasının Teşviki63

C.Milletlerarası Ticaretteki Dürüstlük Kuralı İlkesi64

2.Boşluk Doldurma65

3.Taraf İradelerinin Etkisi ve Yorumu67

IV.SONUÇ69

V.KAYNAKÇA72

VİYANA SATIM ANTLAŞMASI’NDA ÖNERİ77

Arş. Gör. Zeynep Naz GÜNEŞ

I.GİRİŞ78

II.ÖNERİ KAVRAMI79

1.Tanımı79

2.Önerinin Unsurları81

A.İrade Beyanının Bir ya da Birden Çok Belirli Kişiye Açıklanması81

B.İrade Beyanının Kesin Olması83

a.Mal Bakımından Kesinlik84

b.Miktar Bakımından Kesinlik85

c.Semen Bakımından Kesinlik85

C.İrade Beyanının Bağlanma İradesi Taşıması88

III.ÖNERİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARI89

IV.ÖNERİNİN GERİ ALINMASI91

1.Antlaşma uyarınca “Geri Alma” Kavramı91

2.Antlaşma md. 15 Uyarınca Önerinin Geri Alınması94

3.Antlaşma md. 16 Uyarınca Önerinin Geri Alınması96

V.ÖNERİNİN HÜKÜMSÜZ KILINMASI98

1.Önerinin Reddi98

2.Kabul İçin Verilen Sürelerin Aşılması99

VI.SONUÇ99

VII.KAYNAKÇA102

VİYANA SATIM ANTLAŞMASI’NDA KABUL VE SÖZLEŞMENİN KURULMASI107

Arş. Gör. Hayrunnisa ALTIN

I.GİRİŞ108

II.KABUL KAVRAMI108

1.Kabulün Tanımı108

2.Kabulün Türleri110

A.Açık Bir Kabul Beyanı111

B.Kabul Yerine Geçen Davranışlar111

C.Susma ve Eylemsizlik112

III.KABULÜN HÜKÜM DOĞURMASI113

1.Kabul Beyanının Varmasının Gerekliliği113

A.Kural: Varması Gerekli Kabul Beyanı Açısından113

B.İstisna: Önerene Varması Gerekmeyen Kabul Beyanı Açısından113

2.Kabul Beyanının Süresinde Yapılması114

A.Kabul Süresi Kavramı114

a.Genel Olarak114

b.Türk Hukukunda Kabul Süresi115

B.Kabul Süresinin Hesaplanması116

a.Sürenin Başlangıcı116

b.Sürenin Bitimi117

C.Gecikmiş Kabul Beyanı117

3.Kabul Beyanının Geri Alınması119

IV.ÖNERİ VE KABUL ARASINDAKİ UYUMSUZLUKLAR120

1.Kabulün Ekleme, Sınırlama veya Değişiklik İçermesi120

A.Genel Olarak120

B.Sözleşmenin Esaslı Olmayan Unsurları Bakımından 

Öneri ile Kabul Arasındaki Uyumsuzluk121

C.Sözleşmenin Esaslı Unsurları Bakımından Öneri ile 

Kabul Arasındaki Uyumsuzluk123

2.Tarafların Genel İşlem Şartları Arasındaki Uyumsuzluk125

A.Genel Olarak125

B.Son Vuruş (Last - Shot) Kuralı127

C.Nakavt (Knock - out) Kuralı129

D.Diğer Teoriler130

V.SÖZLEŞMENİN KURULMASI131

1.Viyana Satım Antlaşması’na Göre Sözleşmenin Kurulma ve Hüküm Doğurma Anı131

A.Sözleşmenin Kurulma Anı131

B.Sözleşmenin Hüküm Doğurma Anı132

2.Türk Hukukuna Göre Sözleşmenin Kurulma ve 

Hüküm Doğurma Anı132

VI.SONUÇ133

VII.KAYNAKÇA136

VİYANA SATIM ANTLAŞMASI’NDA MALLARIN SÖZLEŞMEYE UYGUNLUĞU141

Arş. Gör. Musa Furkan ŞAHİN

I.GİRİŞ142

II.MALLARIN SÖZLEŞMEYE UYGUNLUĞUNUN 

 BELİRLENMESİ143

1.Malların Sözleşmeye Uygunluğu Kavramı143

2.Mallara İlişkin Kriterlerin Sözleşmede Kararlaştırılması145

A.Genel Olarak145

B.Sözleşme Konusu Malların Miktarı147

C.Sözleşme Konusu Malların Kalitesi148

D.Sözleşme Konusu Malların Türü150

E.Sözleşme Konusu Malların Paketlenmesi veya

Muhafazası152

3.Mallara İlişkin Kriterlerin Sözleşmede Kararlaştırılmaması153

A.Genel Olarak153

B.Mutat Kullanım Amacına Uygunluk154

C.Özel Kullanım Amacına Uygunluk159

D.Örnek Veya Model Olarak Sunulan Mallara Uygunluk162

E.Paketlemenin Uygunluğu165

4.Önemsiz Aykırılıklar167

III.SATICININ SORUMLU OLMAMASI168

1.Genel Olarak168

2.Alıcının Sözleşmeye Aykırılığı Bilmesi Veya Bilmemesinin Mümkün Olmamasının İspatı170

3.Malların Sözleşme Kurulmadan İncelenmesi171

4.Özel Durumlar172

5.Türk Hukuku’ndaki Durum172

IV.SÖZLEŞMEYE UYGUNLUĞUN BELİRLENME ANI173

1.Genel Olarak173

2.Sözleşmeye Aykırılığın Hasarın Geçtiği Anda Mevcut Olması173

3.Sözleşmeye Aykırılığın Hasarın Geçtiği Andan Sonra Ortaya Çıkması175

A.Genel Olarak175

B.Satıcının Garanti Vermesi176

V.SONUÇ177

VI.KAYNAKÇA179

VİYANA SATIM ANTLAŞMASI HÜKÜMLERİNE GÖRE

HASARIN İNTİKALİ183

Muzaffer Lekesiz

I.GİRİŞ184

II.HASAR KAVRAMI185

1.Genel Olarak185

2.Hasarın Kapsamı186

III.ANTLAŞMA’YA GÖRE HASARIN İNTİKALİ188

1.Genel Olarak188

2.Gönderme Satımlarında Hasarın İntikali191

A.Genel Olarak191

B.Gönderme Borcu Doğuran Sözleşme192

C.İlk Taşıyıcıya Tevdî Etme194

D.Malların Tevdî Edilmesi195

E.Malları Taşıyıcıya Belirli Bir Yerde Tevdî Etme196

F.Satıcının Malları Temsil Eden Belgeleri Alıkoyması197

G.Malların Tanımlanması ve Özgülenmesi197

H.Hasarın Paylaşımı ve İspat Yükü198

3.Taşıma Hâlindeyken Satılan Mallarda Hasarın İntikali199

A.Genel Olarak199

B.Hasarın Sözleşmenin Kurulması ile İntikali ve Paylaşımı200

C.Hasarın Geçmişe Etkili Olarak İntikali201

D.Satıcının Kötü Niyetli Olması202

E.Malların Tanımlanması ve Özgülenmesi203

F.İspat Yükü203

4.Aranılacak ve Götürülecek Borçlarda Hasarın İntikali204

A.Genel Olarak204

B.Alıcının Malları Satıcının İş Yerinden Teslim Alması204

C.Alıcının Malları Satıcının İş Yerinden Farklı Bir Yerde

Teslim Alması205

D.Malların Tanımlanması ve Sözleşmeye Özgülenmesi205

E.İspat Yükü206

5.Sözleşmenin Esaslı İhlâlinin Hasarın İntikaline Etkisi206

A.Sözleşmenin Esaslı İhlâli207

B.Sözleşmenin Esaslı İhlâlinde Alıcının Sâhip Olduğu 

Hukukî İmkânlar207

IV.SONUÇ208

V.KAYNAKÇA210

VİYANA SATIM ANTLAŞMASI KAPSAMINDA SATICININ AYIPTAN SORUMLULUĞU215

Arş. Gör. Duygu DAĞLIOĞLU

I.GİRİŞ216

II.AYIP KAVRAMI216

1.Genel Olarak216

2.Ayıp Türleri218

A.Subjektif - Objektif Ayıp Ayrımı218

a.Subjektif Ayıp218

b.Objektif Ayıp219

B.Maddi Ayıp-Hukuki Ayıp Ayrımı221

3.Aliud Kavramı222

4.Sözleşmenin Esaslı İhlali ve Ayıp223

III.SATICININ AYIPTAN SORUMLULUĞUN KOŞULLARI223

1.Hasarın Geçişi Anında Malın Ayıplı Olması224

2.Alıcının Malı Gözden Geçirmesi225

3.Alıcının Ayıbı Bildirmesi226

4.Alıcının Ayıplı Malı Kabul Etmemesi227

IV.SATICININ AYIPTAN SORUMLULUĞUNUN HÜKÜMLERİ227

1.Genel Olarak227

2.Alıcının Sahip Olduğu Haklar228

A.İkame Mal Teslimi228

B.Sözleşmeye Aykırılığın Onarım Yoluyla Giderilmesi229

C.Satım Bedelinin İndirilmesi229

D.Sözleşmeden Dönme231

E.Tazminat232

V.ZAMANAŞIMI233

VI.SONUÇ234

VII.KAYNAKÇA236

VİYANA SATIM ANTLAŞMASI KAPSAMINDA SATICININ ZAPTTAN SORUMLULUĞU239

Hâkim İlhan GÜLEL

I.GİRİŞ240

II.ZAPT KAVRAMI241

1.Genel Olarak241

2.Türk Hukukunda242

A.Niteliği242

B.Düzenleme Yeri242

C.Üçüncü Kişiye Ait Üstün Haklar243

D.Üçüncü Kişiye Ait Üstün Hakların Var Olması Gereken Zaman243

3.Karşılaştırmalı Hukukta244

A.Roma Hukuku ve Alman Hukukunda244

B.İngiliz İçtihat Hukukunda244

C.İsviçre - Türk Hukukunda246

a.Genel Olarak246

b.Tam Zapt Nedeniyle Sözleşmenin ipso iure 

Sona Ermesi246

c.Kısmi Zapt Nedeniyle Sözleşmenin Hâkim Kararıyla 

Sona Ermesi247

d.Mahkeme Kararı Olmaksızın Malın Geri Verilmesi247

4.“Zapt” Kavramı İle “Hukuki Ayıp” Kavramının 

Karşılaştırılması248

III.ZAPTA İLİŞKİN CISG’DEKİ DÜZENLEMELER249

1.Zapta İlişkin CISG Hükümlerinin Türk Hukukunda Uygulama Alanı Bulması249

A.Kişi ve Yer Bakımından Uygulama249

B.Tarafların Anlaşması veya Kanunlar İhtilafı Kuralları Uyarınca Uygulama251

2.Zapta İlişkin Düzenlemelerin CISG Sistemi İçerisindeki Yeri251

3.Satıcının Üçüncü Kişilerin Her Türlü Hak ve Taleplerinden Ari Mal Teslim Etme Yükümlülüğünü İhlali (CISG m. 41)252

A.Üçüncü Kişiye Ait Hak ve Taleplerin Niteliği ve Sınırları252

a.Hukuki Ayıptan Farkı252

b.Hak ve Taleplerin Kapsamı253

c.Hak ve Taleplerin Belirleneceği Hukuk253

d.Kabul Edilebilecek Haklar254

B.Hak veya Taleplerin Mevcudiyeti ve İleri Sürülmesi254

C.Hak veya Taleplerin Mevcut Olması Gereken Zaman256

D.Zapt Hükümlerinin Uygulanması İçin Malın Alıcıya Tesliminin Şart Olup Olmadığı Sorunu256

4.Satıcının Üçüncü Kişilere Ait Sınai veya Fikri Hak ve Taleplerden Ari Mal Teslim Etme Yükümlülüğünü İhlali (CISG m. 42)257

A.Üçüncü Kişiye Ait Hak ve Taleplerin Niteliği257

B.Hak veya Taleplerin Mevcut Olması Gereken Zaman259

C.Satıcının Yer Bakımından Sorumluluğu260

IV.SATICININ CISG’E GÖRE ZAPTTAN SORUMLULUĞU262

1.Alıcının Zapttan Doğan Talep Hakları262

A.Genel Olarak: Zapta Yol Açan Durumun CISG m. 25 Uyarınca “Sözleşmenin Esaslı İhlali” (Fundamental Breach) Sayılıp Sayılmamasına Göre Alıcının Kullanabileceği Talep Hakları262

a.CISG’in İfa Engelleri Sistemi262

b.Sözleşmenin Esaslı İhlaline Bağlanan Sonuçlar264

c.Zapttan Sorumlulukta Alıcının Satıcıdan (CISG m. 46/I’e göre) “Aynen İfa”yı Talep Edip Edemeyeceği Sorunu265

d.Zapttan Sorumlulukta Alıcının Satıcıdan (CISG m. 46/III’e göre) Onarım Talep Edip Edemeyeceği Sorunu267

B.Sözleşmeden Dönme Hakkı (CISG m. 49/I)268

a.Sözleşmenin Esaslı İhlalinin Gerekmesi268

b.Satıcıya Verilen Ek Sürenin Aşılması270

c.Sözleşmeden Dönme Hakkının Niteliği ve 

Kullanılması271

d.Sözleşmeden Dönme Beyanının Yapılma Süresi273

e.Sözleşmeden Dönülmesinin Hukuki Sonuçları ve Kalan Mal ile Semenin Karşılıklı Olarak Geri Verilmesi Yükümlülüğü274

C.İkame Mal Teslimini Talep Hakkı (CISG m. 46/II)275

D.Malın Onarımını Talep Hakkı (CISG m. 46/III)276

E.Semenin İndirilmesini Talep Hakkı (CISG m. 50)277

F.Tazminat Talep Hakkı (CISG m. 74)277

a.Tazminat Talep Hakkının Niteliği277

b.Tazminat Talep Hakkının Diğer Haklarla İlişkisi279

c.Giderilmesi Talep Edilebilecek Zararlar280

d.Tarafların Sözleşme Şartlarında Değişiklik Yapmaları281

e.Tazminatın Ödenmesi282

f.Zamanaşımı282

2.Alıcının Talep Haklarını Kullanabilmesinin Koşulu (Zaptın Satıcıya CISG m. 43 uyarınca Bildirimi Yükümü)283

A.Bildirim Yükümünün Doğması283

B.Bildirimin Şekli283

C.Bildirimin Süresi284

D.Bildirimin İçeriği285

E.Bildirimde Bulunma Yükümünün İstisnası: Satıcının Zaptı Bilmesi (CISG m. 43/II)286

F.Bildirimde Bulunmama Halinde Alıcının Makul Özrünün Varlığı ve Sonuçları (CISG m. 44)286

a.Genel Olarak286

b.Hükmün Niteliği ve Kapsamı286

c.Hükmün Konuluş Amacı287

d.Makul Özür Sayılabilecek Durumlar287

V.SATICININ ZAPTTAN SORUMLULUĞUNUN ORTADAN

 KALKMASI288

1.Alıcının Üçüncü Kişilerin Hak ve Taleplerine Konu Malları Bilerek Almayı Kabul Etmesi288

2.Alıcının Zapt Bildiriminde Bulunmaması290

3.Mal Üzerindeki Hak veya Talebin Malın Tesliminde Mevcut Olmayan Bir Sebebe Dayanması290

4.Satıcının Zaptı Ortadan Kaldırarak Sözleşmeye Aykırılığı Gidermesi (CISG m. 48)292

A.Sözleşmenin Ayakta Tutulması İlkesi292

B.CISG m. 48 Hükmünün Niteliği ve Şartları292

C.CISG m. 48’in Satıcının Zapttan Sorumluluğunu 

Sınırlaması293

5.Satıcı Lehine Zapttan Sorumsuzluk Anlaşması Yapılması294

VI.SONUÇ296

VII.KAYNAKÇA298

VİYANA SATIM ANTLAŞMASI KAPSAMINDA ESASLI İHLÂL301

Mehmet Mücahit ARVAS

I.GİRİŞ302

II.VİYANA SATIM ANTLAŞMASI’NA GÖRE SÖZLEŞMENİN

 ESASLI İHLÂLİ KAVRAMI302

1.Genel Olarak302

2.İfa Engeli Kavramı303

3.Esaslı İhlâl Kavramı305

4.Esaslı İhlâlin Tarihsel Gelişimi308

5.Esaslı İhlâlin Sonuçları310

III.ESASLI İHLÂLİN ŞARTLARI311

1.Genel Olarak311

2.Sözleşmenin İhlâli312

3.Önemli Menfaat Kaybına Sebep Olan Olumsuzluk314

4.Önemli Menfaat Kaybı314

5.Önemli Menfaat Kaybının Öngörülebilir Olması315

6.İspat Yükü317

7.Kusur317

IV.SÖZLEŞMENİN ESASLI İHLÂLİNE İLİŞKİN ÖRNEKLER318

1.Edimin Temelli İfa Edilmemesi veya Eksik İfa Edilmesi318

2.Edimin İfasında Gecikme319

3.Satım Konusu Malın Tesliminde Gecikme (Geç İfa)320

4.Semenin İfasında Gecikme321

5.Satım Konusu Malın Teslim Alınmasında Gecikme321

6.Sözleşmeye Aykırı İfa321

A.Ayıplı İfa321

B.Belgelerde Eksiklik veya Yanlışlık322

V.SONUÇ323

VI.KAYNAKÇA324

VİYANA SATIM ANTLAŞMASI’NA GÖRE SATICININ TEMERRÜDÜ327

Av. Başak BAŞAR

I.GİRİŞ328

II.SÖZLEŞMENİN İHLALİ KAVRAMI VE SATICININ

 TEMERRÜDÜ330

1.Genel Olarak330

2.Esaslı İhlal Kavramı332

III.SATICININ BORÇLARI335

1.Teslim Borcu ve İfa Yeri335

A.Belirli Yerde Teslim335

B.Malların Taşıyıcıya Verilmesi Yoluyla Teslim336

a.Genel Olarak336

b.Malların Taşıyıcıya Teslimi Halinde Satıcının Ek Yükümlülükleri337

c.Malların Alıcının Tasarrufuna Hazır Bulundurulması Suretiyle Teslim338

2.Mala İlişkin Belgeleri Verme Borcu339

3.Mülkiyeti Geçirme Borcu340

IV.EKSİK İFA340

V.İFA ZAMANI341

1.Kural341

A.Belirli ya da Belirlenebilir Tarih341

B.Belirli ya da Belirlenebilir Zaman Dilimi342

C.Makul Süre343

2.Erken İfa343

3.Ek Süre343

4.Gecikmiş İfa345

VI.SATICININ TEMERRÜDÜNÜN SONUÇLARI347

1.Genel Olarak347

2.Aynen İfa349

3.Sözleşmenin Ortadan Kaldırılması351

A.Genel Olarak351

B.Sözleşmenin Ortadan Kaldırılması Beyanı353

C.Gecikmiş İfa Halinde Sözleşmenin Ortadan Kaldırılması355

D.İfa Zamanından Önce Sözleşmenin Ortadan Kaldırılması355

E.Sözleşmenin Ortadan Kaldırılmasının Sonuçları ve Türk Hukukunda Sözleşmeden Dönme356

4.Tazminat Talep Hakkı357

A.Genel Olarak357

B.Tazminat Sorumluluğunun İstisnaları359

VII.SONUÇ361

VIII.KAYNAKÇA364

VİYANA SATIM ANTLAŞMASI’NA GÖRE İFA YARDIMCISININ FİİLİNDEN DOĞAN SORUMLULUK367

Arş. Gör. Esma KIRAÇ ADIR

I.GİRİŞ368

II.İFA YARDIMCISI KULLANAN BORÇLU BAKIMINDAN

 ANTLAŞMANIN KABUL ETTİĞİ SORUMLULUK REJİMİ369

III.İFA YARDIMCISI KAVRAMI371

1.Genel Olarak371

2.Bazı Kişilerin İfa Yardımcısı Sıfatının Değerlendirilmesi372

A.Tedarikçiler372

B.Borçlunun Çalışanları374

C.Taşıyıcılar375

IV.İFA YARDIMCISININ FİİLİ SEBEBİYLE DOĞAN

 SORUMLULUKTAN KURTULMA376

1.Genel Olarak376

2.Borçlunun Sorumluluktan Kurtulmasının Şartları376

A.Borçlunun ve İfa Yardımcısının 79. Maddenin İlk Fıkrası Uyarınca Sorumluluktan Kurtulabilmesi376

a.Genel Olarak376

b.Kişilerin Kontrolü Dışındaki Öngörülemez ve 

Kaçınılamaz Bir Olayın Varlığı377

B.Üçüncü Kişinin Sözleşmenin İfasının Gerçekleşmesi Bakımından Kısmen veya Tamamen Yetkilendirilmiş 

Olması382

C.Üçüncü Kişiden Kaynaklanan Sebeplerle İfa Etmeme383

V.KONUNUN TÜRK HUKUKUNDAKİ BENZER

 DÜZENLEMELERLE MUKAYESESİ385

VI.SONUÇ387

VII.KAYNAKÇA390

VİYANA SATIM ANTLAŞMASI’NDA İFA ENGELLERİ NETİCESİNDE SORUMLULUKTAN KURTULMA393

Av. Utku SARUHAN

I.GİRİŞ394

II.VİYANA SATIM ANTLAŞMASI’NDA İFA ENGELLERİ

 NETİCESİNDE SORUMLULUKTAN KURTULMA396

1.CISG m. 79/I’e Göre Sorumluluktan Kurtulmanın Şartları399

A.İfada Bulunmama399

B.Denetim Dışında Öngörülemez ve Kaçınılmaz Bir İfa Engelinin Varlığı400

a.Denetim Dışında Olma – Haricilik401

b.Öngörülemezlik403

c.Kaçınılamazlık406

C.Engel ve İfada Bulunmama Arasında İlliyet Bağı408

D.Bildirim Yükümünü Yerine Getirme ve İspat Yükü409

2.Bazı İfa Edilmeme Hallerinde CISG m. 79’un Uygulanabilirliği Sorunu411

A.Gereği Gibi İfa Etmeme Hallerinde411

B.Aşırı İfa Güçlüğü413

C.Başlangıçtaki İmkânsızlık415

III.CISG M. 79/V’E GÖRE SORUMLULUKTAN KURTULMA VE

 KARŞI TARAFIN HAKLARINA ETKİLERİ416

1.Aynen İfa Talebi418

2.Tazminat Yükümlülüğü420

3.Cezai Şart ve Götürü Tazminat421

4.Diğer Haklar422

IV.SONUÇ423

V.KAYNAKÇA425

VİYANA SATIM ANTLAŞMASI UYARINCA SÖZLEŞMEDEN DÖNME429

Arş. Gör. Derya G. BÜTÜN YILMAZ

I.GİRİŞ430

II.CISG’DE SÖZLEŞMEDEN DÖNMEYE GENEL BİR BAKIŞ431

1.Sözleşmeden Dönme Hakkı433

A.Sözleşmeden Dönme Hakkının Gelişimi433

B.Dönme Hakkı Kavramı434

2.İfa Engelleri Sisteminde Sözleşmeden Dönme Hakkı435

3.Sözleşmeden Dönme Hakkının Sınırlandırılması438

III.CISG’DE SÖZLEŞMEDEN DÖNME HAKKININ

 DÜZENLENMESİ442

1.Tarafların Yükümlülüklerinin İhlali Halinde Ortaya Çıkan

Hukuki İmkânlar442

2.Alıcının Sözleşmeden Dönme Hakkı443

A.Kural: Esaslı İhlal Halinde Sözleşmeden Dönme443

B.İstisna: Teslim Etmeme Halinde Ek Süre Vererek Sözleşmeden Dönme445

C.Eksik veya Sözleşmeye Uygun Olmayan İfa Halinde Sözleşmeden Dönme446

3.Satıcının Sözleşmeden Dönme Hakkı447

4.Özel Olarak Düzenlenen Sözleşmeden Dönme Halleri448

A.Öne Alınmış Sözleşme İhlali Halinde Sözleşmeden

Dönme448

B.Art Arda Teslimli Sözleşmeden Dönme450

IV.CISG’DE SÖZLEŞMEDEN DÖNME HAKKININ 

 KULLANILMASI455

1.Sözleşmeden Dönme Beyanı455

2.Sözleşmeden Dönme Beyanının Süresi456

A.Hiç İfa Etmeme457

B.Geç İfa Etme457

C.Diğer Sözleşme İhlalleri457

V.CISG’DE SÖZLEŞMEDEN DÖNMENİN SONUÇLARI458

1.Dönmenin Sözleşme Üzerindeki Etkisi458

2.Dönmenin Tarafların Borçlarına Etkisi460

3.Dönmenin İade Doğurucu Etkisi461

A.İfa Edilen Edimlerin İadesi461

B.Elde Edilen Yararların İadesi462

VI.SONUÇ463

VII.KAYNAKÇA465

KAVRAM İNDEKSİ469


Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods-CISG) 1980 tarihli olup, 1 Ağustos 2011 tarihi itibarıyla Türkiye’de de yürürlüğe girmiştir[1]. Dünyada uluslararası ticaret alanında taşınır mallara ilişkin satım sözleşmesini ana hatlarıyla düzenleyen ve çok taraflı uluslararası antlaşma niteliği taşıyan CISG, halen 92 ülkenin taraf olduğu, alanında katılımın en yüksek düzeyde görüldüğü bir uzlaşı metni olarak nitelenebilir. 1980 yılında Viyana’da kabul edilerek imzaya açıldığı için, uygulamada “Viyana Satım Sözleşmesi” veya “Viyana Satım Antlaşması” olarak da bilinmekte ve adlandırılmaktadır.

Ülkemizde iç hukukun bir parçası olan CISG, Türk Borçlar Kanunu ile birlikte uygulanma imkânına sahiptir. Esasen CISG’nin uygulanması bakımından uluslararası satış sözleşmeleri esas alınmıştır. Bir sözleşmenin uluslararası nitelik taşıyıp taşımadığının tespiti için Viyana Satım Antlaşması ile getirilen kıstas, sözleşmenin kurulduğu anda taraf iş yerlerinin farklı üye devletlerde olmasıdır. Gerçekten de örneğin Türkiye’de iş yeri olan bir kişi, 91 âkit ülkede iş yeri olan başka bir kişi ile bir satım sözleşmesi yaptığında, konu yönünden de uygun olmak ve taraflarca aksi kararlaştırılmamak koşuluyla, bu sözleşmeye doğrudan CISG hükümleri uygulanacaktır. Hatta Türkiye’de iş yeri bulunan bir kişinin, âkit olmayan bir ülkede iş yeri bulunan başka bir kişi ile satım sözleşmesi yapması hâlinde kanunlar ihtilafı kuralları gereği Türk hukukunun veya başka bir âkit ülke hukukunun uygulanması durumunda yine CISG uygulama alanı bulacaktır. Bu durum aslında CISG’nin de oldukça geniş bir uygulama alanının olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Ancak ne yazık ki ülkemizde halen birçok hukukçu bu uluslararası antlaşmanın farkında bile değildir. Oysa Dünyada bu konu hakkında sayısız konferans, panel ve sempozyumlar düzenlenmekte, hatta bu Antlaşmanın uygulanmasını geliştirmek için 25 yıldır aralıksız uluslararası bir kurgusal duruşma yarışması yapılmaktadır. Willem C. Vis Uluslararası Kurgusal Duruşma yarışması yaklaşık 380 üniversitenin katıldığı ve 2000’e yakın bu alanda çalışan akademisyen, hâkim ve avukatın hakem olarak görev yaptığı büyük bir organizasyondur. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde yaklaşık 20 yıl önce takım çalıştırıcısı olarak henüz daha ülkemiz taraf olmadan CISG ile tanıştım ve çok ilgimi çeken bu konu önemli bir çalışma alanım hâlini aldı. Günümüze değin on iki kere farklı yıllarda çalıştırdığım Üniversite takımını kurgusal duruşma yarışmasına götürdüm. Son sekiz yıldır da bu yarışmada hakem olarak görev yapıyorum.

Viyana Satım Antlaşmasını tanıtmak ve önemini kavratarak uygulanmasını sağlamak amacıyla, ülkemizin Antlaşmayı kabul ettiği yıl olan 2010 yılından 2018 yılına kadar, bu konuya ilişkin olarak Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü bünyesinde, Özel Hukuk Anabilim Dalında bir doktora dersi verdim. Karşılaştırmalı olarak yapılan bu derste CISG hükümleri, Türk Borçlar Kanunu satış sözleşmesi hükümleri ile karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve farklı uygulama örnekleri ayrıntılı olarak derste tartışılmıştır. Farklı konular öğrenciler tarafından ödev olarak hazırlanıp sunulmakla birlikte, her konu için ayrıca öğrenciler arasından bir tartışmacı seçilip hazırlanan yazılı ödevin ve sunumun tartışmacı tarafından değerlendirmesi yapılarak, gerekli görülen konulara ilişkin farklı görüş ve kararlar getirilmiş, dersin sonunda tüm sınıfın hazırlanarak katıldığı, keyifli ama öğretici bir tartışma ortamı yaratılmıştır. Derslerde sadece satış sözleşmesi ile de sınırlı kalınmayarak borçlar hukukunun genel hükümleri de dâhil birçok konusu değerlendirilmiş ve özellikle Alman hukukundaki son gelişmeler ile Anglo-Sakson hukukunun ilgili bazı konuları incelenmiştir. Her yıl bir dönem olarak verilen ders, başta medeni hukukçular olmak üzere, özel hukuk alanında doktora yapan birçok öğrencinin ilgisini çekmiş ve bazen ders süresini aşan, saatlerce süren tartışmaların olduğu, akademik bir ortama dönüşmüştür.

Akademik hayatta 30 yılını doldurmuş bir hoca olarak kuşkusuz en mutlu olduğunuz anlar, öğrencilerinizin istekle ve hevesle çalışıp ürettiği anlardır. Bu ders, bana devam ettiği her dönem belirttiğim mutluluğu yaşatmış ve öğrencilerimin istekle kendilerini geliştirdiklerini, hevesle çalıştıklarını görme imkânı vermiştir. Dersi alıp başarı ile tamamlayan tüm doktora öğrencilerime bu vesile ile teşekkürü bir borç bilirim.

2017-2018 öğretim yılı bahar döneminde dersi emekli olmadan önce son kez açtığımda ise, önceki senelerden de meraklı ve büyük bir azimle çalışan öğrencilerimle tanıştım. Hemen hemen tüm sınıf aynı heyecan ile derse başladı ve yapılan tüm çalışmalar birbirinden daha özenli oldu. Her anını keyifle ve akademik merakla geçirdiğim derste, çok güzel fikirler ileri sürülüp, yeni görüşler geliştirildi. Ders yılı sonunda herkesin Viyana Satım Antlaşmasının farklı konularında hazırlanmış, zengin kaynakların kullanıldığı ve orijinal fikirlerin ileri sürüldüğü yazılı ödevleri oluşmuştu.

Aradan bir süre geçtikten sonra buluştuğum bazı öğrencilerimle birlikte aklımıza bu çalışmaları bir yayına dönüştürmek fikri geldi ve bu fikir, elimizdeki kitabın başlangıç noktası oldu. Bu fikri geliştirmede ve tüm arkadaşlarını teşvik etmede özellikle iki öğrencimin/meslektaşımın büyük katkısını belirtmem gerekir. Arş. Gör. Furkan Güven Taştan ve Av. Utku Saruhan hem beni hem arkadaşlarını bu kitabın ortaya çıkması konusunda yüreklendirmiş ve özellikle kitabın editörlüğünün en meşakkatli kısmını hiç şikâyet etmeden ve büyük özveri ile Arş. Gör. Furkan Güven Taştan üstlenmiştir. Katkıda bulunan tüm öğrencilerime, ama özellikle Furkan ve Utku’ya yürekten teşekkürler.

Öğrencilerimin tüm çalışmalarını bir araya getirdikten sonra, o yıl yapılmamış ancak önceki yılda çalışılmış önemli bir konunun eksik kaldığını görünce, önceki dönemden o konuyu hazırlayan Muzaffer Lekesiz’den bu kitaba katkı sunmasını rica ettik ve o da hevesle katılınca, CISG’nin hemen hemen tüm temel konularının incelendiği bu kitap ortaya çıktı.

Ar. Gör Furkan Güven Taştan tarafından kaleme alınan Viyana Satım Antlaşmasının Tarihi Temelleri ile başlayarak, Uygulama Alanı, Kapsamı ve Yorumu ile devam eden kitapta, CISG’nin anlaşılması oldukça karmaşık olan uygulama alanı ve kapsamı sade bir dille ve çok açık şekilde Arş. Gör. Oğuzhan Kanyış tarafından anlatılmıştır. Arş. Gör. Zeynep Naz Güneş, bir sözleşmenin kurulmasında ilk açıklanan irade açıklaması olan “öneri”yi CISG kapsamında başarı ile incelerken, “kabul” ve buna bağlı olarak sözleşmenin kurulması çok kapsamlı olarak Arş. Gör. Hayrunnisa Altın tarafından yazılmıştır.

Viyana Satım Antlaşmasında “mal” kavramı çok önemli olup, hangi malların kapsama girdiğinin belirlenmesi, bu Antlaşmanın somut olaya uygulanıp uygulanmayacağının saptanması bakımından zorunludur. Arş. Gör. Musa Furkan Şahin, tam da bu konuyu ele alarak değerlendirmiştir.

Türk-İsviçre borçlar hukuku, yarar ve hasarın satış sözleşmesinde intikali konusunu, diğer hukuk sistemlerinden çok farklı ele almıştır. Bu kapsamda, ülkemizde yeni Türk Borçlar Kanunu yürürlüğe girinceye kadar (01.07.2012), satış sözleşmesinin akdedilmesi ile birlikte yarar ve hasarın alıcıya geçmesi söz konusu idi.  Oysa yeni Türk Borçlar Kanunu hazırlanırken, bu esastan vazgeçilerek CISG hükümlerinin de göz önünde bulundurulmasıyla, yarar ve hasarın taşınır satımlarında alıcıya geçişi zilyetliğin devrine bağlanmıştır. Bu sebeple büyük önem taşıyan CISG hükümlerine göre hasarın geçişi konusu Muzaffer Lekesiz tarafından açıklanmıştır.

Yine çok önemli başlıklardan biri olan satıcının ayıptan sorumluluğu ayrıntılı bir şekilde Arş. Gör. Duygu Dağlıoğlu tarafından incelenmiş, zapttan sorumluluk hakkında da Hâkim İlhan Gülel son derece kapsamlı açıklamalar getirmiştir.

Viyana Satım Antlaşması’nın ilginç konularından biri olan “esaslı ihlal” konusunu Mehmet Mücahit Arvas, başarılı bir şekilde kaleme almış, satıcının temerrüdü ise ayrıca Av. Başak Başar tarafından karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir.

Satım sözleşmesinde ifa yardımcısının kullanılması hâlinde, ifa yardımcısının fiilinden sorumluluk önemli bir konu oluşturduğundan, bu konu da Arş. Gör. Esma Kıraç Adır tarafından açıklanmaktadır.

CISG’de Türk Borçlar Kanunu ile ciddi farklılık teşkil eden bir konu da ifa engelleri konusudur. Bu nedenle üzerinde özellikle durulup tartışılan bu konu Viyana Satım Antlaşması’nda İfa Engelleri Neticesinde Sorumluluktan Kurtulma başlığı altında Av. Utku Saruhan’ın akıcı anlatımıyla kitapta yer almaktadır.

Kitapta yer alan son konu Arş. Gör. Derya G. Bütün Yılmaz’ın ayrıntılı olarak işlediği sözleşmeden dönme konusudur. Böylece CISG temel konuları itibarıyla kitabımızda ele alınmaktadır.

Her bir yazar kendi bölümünü yazmakla birlikte, tüm sınıfın dersler sırasında getirdiği eleştiri ve katkılarla her bir bölüm yeniden kaleme alınmıştır, başka bir ifade ile sadece ödevler birleştirilmemiş, her yazar kendi bölümünü kitap formatına uygun olarak ve yapılan katkı ile eleştirileri de dikkate alarak yeniden yazmıştır. Kitap formatının verilmesinde kuşkusuz en büyük çaba ve katkı Arş. Gör. Furkan Güven Taştan’a aittir. Her bölümün sonuna ayrı bir kaynakça eklenmek suretiyle o konu ile ilgilenenlere de kolaylık sağlanmak istenmiştir.

Bana öğrencilerimin çok değerli bir hediyesi olduğunu düşündüğüm bu kitap için emeği geçen herkese, özellikle hem ders döneminde hem sonrasında yaptıkları çalışmaları ile beni gururlandıran ve akademisyen olmanın en büyük mutluluğunu tattıran çok sevgili öğrencilerime/meslektaşlarıma sonsuz teşekkürler.

Son olarak kitabın basımını üstlenen Yetkin Yayınevi’nden Muharrem Başer’e ve tashihleri gerçekleştiren Nilüfer Aydın Erdoğan’a teşekkür ederim. Bu güzel çalışmaların artması ve hukuk hayatına katkı vermesi dilekleri ile…



[1]      Antlaşma, 07.04.2010 tarih ve 27545 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan uygun bulma Kanunu ile uygun bulunmuş, ancak Antlaşmada yer alan düzenleme gereği 1 Ağustos 2011 tarihinden itibaren ülkemizde yürürlüğe girmiştir.  

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar